Bài giảng Environment - Hàng không dân dụng | Học viện Hàng Không Việt Nam

HỌC VIỆN HÀNG KHÔNG VIỆT NAM MÔI TRƯỜNG MỤC TIÊU:
Giải thích tầm quan trọng của thông tin thời tiết chính xác
va bằng cách nào các quốc gia hợp tác đê dư báo va
truyền dư liệu thời tiết
Thảo luận các khía cạnh của khi tượng va ảnh hưởng của
chúng đến hoạt động khai thác hàng không
Mô tả thay đổi khi hậu toàn cầu va ảnh hưởng của nó đến
các thực kiện thời tiết đến hàng không
Giải thích vai tro của ICAO trong việc bảo vê môi tường,
nội dung Annex 16 va Ủy ban bảo vê môi trường (CAEP)
Mô tả khung công ước của Liên hiệp quốc trong Biến đổi
khi hậu, các mục tiêu môi trường bền vững, va CORSIA MỤC LỤC 1 THỜI TIẾT 2 KHI TƯỢNG 3 KHI HẬU TOÀN CẦU
4 CÁC QUY ĐỊNH QUỐC TÊ 5 BẢO VÊ MÔI TRƯỜNG 1 PHẦN 1: THỜI TIẾT MỤC TIÊU:
Giải thích tầm quan trọng của việc thông tin thời tiết chính xác
Mô tả cách cộng đồng quốc tê hợp tác đê dư
báo va cung cấp dư liệu thời tiết Số lượng Slide: 15
Thời gian hoàn thành: 20 phút Môi trường
Ảnh hưởng lên hoạt động hàng không
• Hàng không chịu ảnh hưởng nhiều tư môi trường: nhiệt đô va sư di chuyển của không khi.
• Hợp tác quốc tê đê chia sẻ các thông tin cần thiết.
CÁC THUẬT NGƯ QUAN TRỌNG THỜI TIẾT
• Điều kiện môi trường trong KHI TƯỢNG
thời gian ngắn, trong một
• Là ngành khoa học nghiên KHI HẬU
ngày cụ thê, va có thê thay
cứu không khi nhằm dư báo
• Tính trung bình đại diện của đổi nhanh chóng thời tiết
các điều kiện thời tiết trong
một khoảng thời gian dài 4
Chia các thông tin sau đây vào Box THỜI TIẾT HOẶC KHI HẬU Cả tuần nay mưa quá THỜI TIẾT trời quá đất! Dư là ngày mai sẽ có bão lớn
Nhiệt đô tháng 5 trong 2 năm gần đây đa tăng Các cơn bão dư dội hơn rất nhiều so với tăng khoảng 10% trong trung bình 10 năm. thập ky này ở nước KHI HẬU chúng tôi 5 Thời tiết
Các sư kiện thời tiết nghiêm trọng
• Bão nghiêm trọng, mưa dày, va thay đổi của hướng gió thịnh hành tác động trực
tiếp vào khai thác hàng không
• Rộng hơn, chúng có thê ảnh hưởng đến quyết định di chuyển bằng đường hàng không của người dân.
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT NGUY HIỂM Mô tả
Ảnh hưởng đến khai thác hàng không
• Sương va mù xảy ra khi phần lớn không khi ở
• Sương va mù có thê ảnh hưởng nhiều đến
gần mặt đất lạnh hơn nhiệt đô tại điểm sương
hoạt động khai thác hàng không
(làm cho hạt nước ngưng tu lại trong không khi) Sương/
• Hoạt động cất hạ cánh có thê bị delay cho đến
• Sương va mù có hiện tượng như nhau, chúng
khi tầm nhìn cải thiệnhơn sương mù
có thê được xem là mây trên mặt đất. Điều kiện • Giảm tầm nhìn có thê gây ra sự xâm phạm
thời tiết này được gọi là mù nếu như tầm nhìn
trên 1 km (0.62 dặm) va được gọi là sương nếu
đường băng - runway incursion tầm nhìn gần hơn.
• Băng va tuyết đóng trên tàu bay phải được làm • Khi băng đóng trên khung máy bay, nó làm
tan, đặc biệt là bô phận cánh, trước khi cất
suy yếu hiệu suất hoạt động. Lực nâng va lực
cánh. Tuy nhiên, đóng băng có thê xảy ra khi
đẩy giảm trong khi lực cản va trọng lực tăng. tàu bay đang bay
• Băng có thê che các ngăn các điện tư (thiết bị Đóng
• Đóng băng trong chuyến bay không phải do tư
đo đô cao, đo vận tốc va đồng hô báo tốc đô băng
mây bám vào mà do giọt nước bám ở khung
dọc) va ăng ten thu nhận thông tin máy bay bị làm lạnh.
• Nhiều tàu bay được tích hợp thiết bị chống
đóng băng hoặc làm tan băng đê ngăn chặn đóng băng trên tàu bay. 7
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT NGUY HIỂM Mô tả
Ảnh hưởng đến khai thác hàng không
• Nhiễu động liên quan đến sư dịch chuyển nhanh, • Khi tàu bay bay qua vòng khi hiện tại có
mạnh va không ổn định của dòng khi
hướng va vận tốc khác, chuyến bay sẽ bị nhiễu động khi
Nhiễu • Nhiễu động khi có thê do dòng khi tư một tàu bay động
khác, hoặc do tầng khi đối lưu (do ở gần một cơn • Nhiễu đọng khi khác nhau vê mức đô nguy
bão), dòng khi qua núi hoặc gio cắt
hiểm, tư xóc nhe đến chấn động mạnh, có
thê làm hành khách trong khoang bị thương
va pha hủy cấu trúc của tàu bay.
• Núi lửa phun trào sẽ tạo ra lượng bụi mịn rất lớn
• Rủi ro đầu tiên liên quan đến tro núi lửa là tro
vào không khi. Tro núi lửa này có thê ảnh hưởng
có thê làm hỏng động cơ va có thê làm mất
đến thời tiết trong nhiều tháng sau khi phun trào, kiểm soát tàu bay. Tro núi
vì lẫn vào mây tầng cao va di chuyển theo gio. lửa
• Tro này có thê làm mòn/mơ kính buồng lái va
• Vì những hạt này rất nhơ, chúng không thê được bê mặt tàu bay.
nhìn thấy tư quản ly không lưu hay tư radar thời thiết trên tàu bay.
• Gio cắt đưuọc mô tả là gio thay đổi đột ngột vận
• Giá cắt đặc biệt nguy hiểm trong quá trình cất
tốc, hướng va cả hai. Gio cắt có thê xảy ra cả
va hạ cánh khi tàu bay đang ở gần mặt đất
chiều ngang lẫn hướng dọc.
(khi đang không đu đô cao đê bay lại) Gio cắt 8
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT NGUY HIỂM Mô tả
Ảnh hưởng đến khai thác hàng không Bão nguy hiểm
• Là bão nghiêm trọng có nhiễu động khi, • Tàu bay phải tránh dông vì nó cực ky nguy hiểm.
có kèm theo sấm va sét. Dông được
• Tàu bay có thê bị đơ so sét, mặc mặc dù bị sét đánh
hình thành do sư dâng lên của không
khi ẩm và không ổn định.
không phô biến lắm. Rủi ro lớn hơn là tàu bay sẽ bị
pha hỏng do mưa đa, nhiễu động va có thê bị đẩy Dông
• Khi không khi dâng lên cao, nó bị lạnh
xuống do dòng khi xuống.
va ngưng tu thành mưa hoặc mưa đa
• Loại này đặc biệt nguy hiểm trong quá trình cất va hạ
• Dông mang trong nó gio mạnh di
cánh khi tàu bay đang ở gần mặt đất (khi đang không
chuyển lên va xuống dư dội.
đu đô cao đê bay lại)
• Lốc xoáy là cột khi xoay tròn, hung bạo
• Thường tàu bay trong chuyến bay rất kho vượt qua
nhưng tồn tại không lâu, mở rộng ra từ
được lốc xoáy. Lốc xoáy có thê tàn pha nặng nê
một đám mây dông xuống tới mặt đất.
CHK, các thiết bị kiểm soát không lưu va tàu bay trên Lốc
Lốc xoáy cần ổ dông mạnh đê hình mặt đất. xoáy thành.
• Khi có thông cáo vê một cơn bão, tàu bay thường sẽ
• Dông thường thấy ở Bắc Mỹ.
được sơ tán đi nơi khác để tránh. 9
CÁC ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT NGUY HIỂM Mô tả
Ảnh hưởng đến khai thác hàng không Bão nguy hiểm
• Bão nhiệt đới là bão
• Loại bão này có sức mạnh tàn pha lớn. Gio giật,
vùng nhiệt đới, có vòng
mưa xối xa va nhiễu động khi mạnh làm cho hoạt Bão nhiệt đới
tuần hoàn va hình thành
động bay kho thực hiện được trong cơn bão. (Hurricanes Bắc Mỹ, ngoài đại dương.
• Chúng cũng có thê pha hủy các công trình va Cyclones Nam Á-Bắc
• Gió xoáy tư cơn bão di
trang thiết bị trên mặt đất va gây ra thương tổn Úc, Nam Thái Bình
chuyển lên trên va vào
thậm chí chết người. Nó gây ra hậu quả lâu dài Dương va Mexico,
trong tạo ra mắt bão gây
va cần nhiều thời gian đê xây dựng lại cơ sơ hạ Typhoon Nhật va ra vùng mưa nhiều, kịch
tầng đa bị pha hủy. Philippines liệt quanh mắt bão.
Vùng mắt bão thi lại bình • Giống như lốc xoáy, khi có bão nhiệt đới, , tàu
bay thường sẽ được sơ tán đi nơi khác để tránh. yên. 10
DỊCH VỤ THỜI TIẾT HÀNG KHÔNG Annex 3
Mục tiêu là thiết lập các hướng dẫn công bô thông tin thời tiết, đặc biêt là
cho các chuyên gia hàng không
• Mối quan hê hợp tác
• 1947: Annex 3 có hiệu lực thi hành
• 1953: ICAO va Tô chức khi tượng quốc tê (World Meteorological Organization - WMO)
thiết lập mối quan hê hợp tác
• ICAO đưa ra yêu cầu dịch vụ khi tượng của các nha khai thác hàng không trong khi
WMO cung cấp thông tin khi tượng 11
CÁC TRUNG TÂM DƯ BÁO THỜI TIẾT QUỐC TÊ
1 Hê thống dư báo thời tiết toàn cầu WAFS - Wide area file services
• Nếu một quốc gia nhận trách nhiệm cung cấp dịch vụ thời tiết cho trung tâm dư báo thời thiết toàn cầu (WAFC),
họ phát chuẩn bị thông tin thời tiết hàng ngày va thông tin thời thiết đặc biệt, cung cấp thông tin khi tượng cho
cơ quan có thẩm quyền, nhận va phân bô thông tin vê chất phóng xa va tro núi lửa trong không khi.
2 Văn phòng khi tượng sân bay
• Các quốc gia buộc phải thiết lập ít nhất một phòng khi tượng sân bay đê cung cấp dịch vụ thời tiết cho hàng không quốc tê
3 Trung tâm Cảnh báo thời tiết (MWO- Meteorological Watch Office)
• Nếu quốc gia cung cấp dịch vụ dẫn đường cho một FIR, nó phải duy trì MWO đê giám sát điều kiện thời tiết ảnh
hưởng đến chuyến bay trong khu vực đo va đê cung cấp SIGMET va AIRMET. 12
CÁC TRUNG TÂM DƯ BÁO THỜI TIẾT QUỐC TÊ
4 Trung tâm giám sát tro núi lửa (Volcanic Ash Advisory Centre – VAAC)
• Nếu quốc gia có VAAC phải giám sát không trung va không gian đê phát hiện tro núi lửa
trong không khi, dư báo dòng di chuyển của mây tro va đưa ra các thông tin hướng dãn
cho các văn phòng thời tiết khác.
5 Trung tâm giám sát Bão nhiệt đới (Tropical Cyclone Apvisory Centre - TCAC)
• Quốc gia có TCAC phải giám sát quá trình phát triển của cơn bão, dùng dư liệu tư vê tinh
va radar va cung cấp các thông tin giám sát cho các cơ quan thời tiết khác. 13
QUAN TRẮC VÀ BÁO CÁO THỜI TIẾT
1 Trạm khi tượng hàng không
• Một quốc gia phải thành lập các trạm khi tượng hàng không tại các sân bay trong vùng
lãnh thô quốc gia đo. Các trạm này sẽ quan trắc thời tiết va cập nhật theo khoảng thời
gian (thương là mỗi giơ) va cung cấp các bản tin ATIS (cho các chuyến bay đi va đến
CHK) va bản tin METAR (thông báo ngoài khu vực CHK).
• Bản tin METAR bảo gồm ví trí, thời gian của báo cáo cùng với thông tin thời tiết (hướng
va vận tốc gio bê mặt, tầm nhìn, tầm nhìn trên đường băng, thời tiết hiện tại,
lượng/loại/tầm cao của mây, nhiệt đô không khi, nhiệt đô điểm sương va áp suất). 14
QUAN TRẮC VÀ BÁO CÁO CHO TÀU BAY
2 Quan trắc thời tiết cho tàu bay
• Quốc gia phải đảm bảo cho tàu bay đăng ky tại quốc gia đo vê thông tin thời tiết cho các
chặng bay quốc tê, bao gồm va quan trắc thường xuyên, quan trắc đặc biệt những điều
kiện thời tiết bất thường (nhiễu động khi nghiêm trọng, đóng băng, sóng núi, bão nhiệt đới, núi lửa,…)
• Những quan sát này bao gồm PIREPs (Pilot reports) của điều kiện thời tiết mà chuyến bay phải đối mặt 15 DƯ BÁO 1 Dư báo sân bay
• Dư báo thời tiết xung quanh các CHK được ban hành dưới dạng TAFs va bao gồm vị trí, ngày, giơ,
va điều kiện thời tiết dư báo (gio bê mặt, tầm nhìn, thời tiết, mây, va các thay đổi dư kiến).
• Một TAF chỉ có ý nghĩa tại một thời điểm cụ thê, mỗi bản phát hành mới sẽ hủy bản cũ va thay thê cho bản cũ
2 Dư báo khu vực cho các chuyến bay tầm thấp
• Trong những khu vực có mật đô các chuyến bay dưới 10,000 ft, các bản tin dư báo thường xuyên phải được cập nhật.
• Những báo cáo bao gồm: AIRMET, GAMET, va SIGWX phenomena. 16
Thông tin va cảnh báo SIGMET va AIRMET 1 SIGMET
• Thông tin này mô tả sư kiện khi tượng đặc biệt đang xảy ra (thời tiết trong chuyến bay
hoặc điều kiện khi quyển có thê ảnh hưởng đến an toàn của chuyến bay) 2 AIRMET
• Thông tin này mô tả hiện tượng thời tiết trong chuyến bay có thê ảnh hưởng đến an
toàn khai thác bay của các chuyến bay tầm thấp dưới 1,000ft. 3 Cảnh báo tại sân bay
• Thông tin này mô tả điều kiện thời tiết có thê ảnh hưởng đến tàu bay va trang thiết bị
tại CHK va các khu vực lân cận
4 Cảnh báo va báo động gio cắt
• Thông tin này liên quan đến gio cắt đang quan sát được hoặc dư kiến có thê xảy ra tại
CHK (có thê ảnh hưởng quá trình cất hạ cánh), giữa mặt đất va dô cao 1600 feet 17
DỊCH VỤ CHO NHA KHAI THÁC VÀ CHO TÔ BAY
Dịch vụ thông tin khi tượng
• Thông tin thời tiết phải được cung cấp cho nha khai thác va tô bay nhằm mục đích
lập kê hoạch chuyến bay, trước va trong chuyến bay.
• Thông tin báo cáo gồm: các dư báo, METAR, TAF, SIGMET, bụi núi lửa, AIRMET, cảnh
báo tại sân va thông tin radar thời tiết trên mặt đất.
• Văn phòng khi thượng phải cung cấp thông tin tóm tắt cho tô bay khi có yêu cầu. 18 NMS
Dịch vụ khi tượng quốc gia - National Meteorological Service
Mỗi quốc gia chỉ định Dịch vụ khi tượng quốc gia với thẩm quyền cung cấp dư liệu thời tiết đê phục vụ
công tác dẫn đường hàng không quốc tê:
• Cung cấp báo cáo va dư báo thời tiết
• Các dư báo dùng dư liệu tư vê tinh, Doppler radar, va hê thống quan trắc thời tiết tư động
(Automated Weather Observing System AWOS) cùng các cộng nghê khác