Bài tập chương 1 môn Tâm Lý học giáo dục | Đại học Sư Phạm Hà Nội

lOMoAR cPSD| 40387276
BÀI TẬP THỰC HÀNH CHỦ ĐỀ 1
Bài 1. Nhà sạch thì …xinh ẹp- Tâm lý người phản ánh hiện thực khách quan
Các nhà khoa học ã ể những người làm thí nghiệm vào 3 căn buồng khác nhau:
buồng tuyệt ẹp, buồng lộn xộn, bẩn thỉu và buồng bình thường. Mỗi nhóm người
ều ược cho xem bức ảnh của người không quen biết và yêu cầu họ nhận xét về
tính cách của những người ó. Kết quả như sau:
1.Với nhóm người ở trong căn buồng lộn xộn và bẩn thỉu: người trong ảnh ược
nhận xét là: “ộc ác”, “ghen tị”, “hay nghi ngờ”, “thô bạo”, “buông thả”;
2.Với nhóm người ở căn buồng tuyệt ẹp: người trong ảnh ược nhận xét là:
“có cảm tình”, “chân thành”, “thông minh”, “nhân hậu”;
3.Với nhóm người ở căn buồng bình thường: những bức chân dung ó ược nhận
xét có cả mặt tốt và mặt xấu.
Từ ó, các nhà khoa học rút ra kết luận: chính căn buồng có ma lực và sức thôi
miên buộc con người nhìn nhận thế giới dưới những lăng kính khác nhau, có thể
là ảm ạm mà cũng có thể là lạc quan.
(Trích trong “Tri thức trẻ”, số 109, tháng 8/2003, tr.38). Câu hỏi:
1.Hãy giải thích tại sao có hiện tượng trên? Từ ó rút ra kết luận gì?
2.Hãy cho biết một vài ví dụ khác về tính chủ thể của hiện tượng tâm lý người?
Gợi ý hướng giải quyết
Tình huống trên là một minh họa cho luận iểm: tâm lý người là sự phản ánh hiện
thực khách quan và mang tính chủ thể. Việc bài trí căn buồng với mức ộ ẹp/xấu
khác nhau (tạo ra những iều kiện khách quan khác nhau) ã gây ra những ảnh
hưởng khác nhau ến tâm trạng của con người. Từ tâm trạng này, con người lại
nhìn nhận về tác ộng của thế giới khách quan một cách khác nhau. lOMoAR cPSD| 40387276
Bài 2. Tôn trọng sự khác biệt- Tâm lý người mang tính chủ thể
Hãy dùng kiến thức tâm lý học ể giải thích các câu thành ngữ/ câu thơ/ câu danh ngôn sau:
1. “Năm người mười ý” (Thành ngữ)
2. “Cùng trong một tiếng tơ ồng
Người ngoài cười nụ, người trong khóc thầm”
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
3.“Cảnh nào cảnh chẳng eo sầu
Người buồn cảnh có vui âu bao giờ”
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
4.Trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, nàng Kiều khi thì cảm thấy:
“Ngày vui ngắn chẳng tày gang
Trông ra ác ã ngậm gương non oài” Khi nàng lại cảm thấy:
“Sầu ong càng lắc càng ầy
Ba thu dồn lại một ngày dài ghê”
5.“Hãy nói cho tôi biết bạn của anh là ai, tôi sẽ nói cho anh biết anh là người
như thế nào”. (Danh ngôn) Gợi ý hướng giải quyết
- Từ câu 1 ến câu 4: Tính chủ thể của phản ánh tâm lý
- Câu 5: Tâm lý người là sự phản ánh hiện thực khách quan (ở ây nhấn mạnh ến
ảnh hưởng của môi trường xã hội, trực tiếp là mối quan hệ bạn bè ến sự hình
thành các ặc iểm tâm lý cá nhân).
Bài 3.Kamala – người sói/ Tâm lý người mang bản chất xã hội 1.
Ở Ai Cập cổ ại, có một vị hoàng ế muốn biết khả năng ngôn ngữ có phải
trời phú cho không, hay là hình thành về sau, ã dùng quyền lực tối cao của mình
giam hai ứa bé mới sinh ra ở trong tầng hầm của ngôi nhà, chỉ cho ăn uống mà lOMoAR cPSD| 40387276
không cho giao tiếp với bất kì ai. Hai ứa bé sống trong cảnh như thế ến năm 12 -
13 tuổi thì ngoài tiếng kêu (chỉ bằng ơn từ) không hề biết nói lời nào khác. Vị
Hoàng ế tìm ra lời áp nhưng ã tàn hại cuộc ời của hai ứa bé. 2.
Vào thế kỷ XIX, có vương tử bị giam cầm từ lúc nhỏ trong ngục tối, 17
tuổi mới ược tha thì ã không biết nói, không biết i, trí lực rất thấp dù sau ó ược
chăm sóc tốt. Sau khi vương tử ó chết, giải phẫu óc cho thấy vì lâu ngày không
ược sử dụng nên óc có kết cấu rất ơn giản. 3.
Năm 1920, ở Ấn Độ, tiến sĩ Singh ã tìm thấy hai cô bé sống trong hang sói
với bầy sói con. Nhìn nét mặt thì một cô chừng bảy tám tuổi, cô kia khoảng 2
tuổi. Cô nhỏ sống ược ít lâu sau thì mất. Còn cô lớn ược ặt lên là Kamala và cô
ấy sống ược thêm 10 năm nữa.
Suốt trong thời gian ấy, Singh ã ghi nhật ký quan sát tỉ mỉ về cô bé ó. Kamala i
bằng tứ chi dựa vào tay và ầu gối, còn lúc chạy thì bằng bàn tay và bàn chân. Cô
bé không uống nước mà lại liếm và thịt thì không cầm lên tay mà ăn ngay dưới
sàn nhà. Cô bé nhìn rất rõ trong bóng tối và sợ ánh sáng mạnh, sợ lửa và sợ nước.
Ban ngày. Cô không cho ai tắm cho mình. Ban ngày, cô ngồi ngủ xổm ở xó nhà, mặt quay vào tường…
Sau hai năm, Kamala ã tập ứng ược bằng hai chân nhưng vẫn còn khó khăn
lắm; sau 6 năm thì ã i ược nhưng lúc chạy vẫn phải dùng tứ chi như cũ. Suốt trong
thời gian 4 năm, cô chỉ học ược 6 từ và sau 7 năm, cô học ược 45 từ. Đến thời kỳ
này, cô bé thấy yêu xã hội con người, bắt ầu cảm thấy sợ bóng tối và ã biết ăn
bằng tay, uống bằng cốc. Đến năm 17 tuổi, sự phát triển trí tuệ Kamala bằng ứa trẻ khoảng 4 tuổi. 4.
Ở Canada, nhà tâm lý học Donald O. Hebb là người nghiên cứu về vấn ề
“tước oạt cảm giác” (tức là không cho tiếp xúc với thế giới bên ngoài) ã làm một thực nghiệm như sau:
Sau Đại chiến thế giới thứ hai, tại Montreal, Donald O. Hebb ã bỏ ra nhiều tiền
ể trả cho những người tình nguyện thí nghiệm. Bắt ầu thí nghiệm, ông giam từng lOMoAR cPSD| 40387276
người tình nguyện vào trong một buồng tối, hoàn toàn cách âm, óng kín và có
nhiệt ộ ổn inh, ể họ gần như trần truồng, không có bất kì một kích thích da nào.
Ông trả tiền theo giờ, người bị thí nghiệm có thể yêu cầu ngừng thí nghiệm bất
kể lúc nào. Tuy trong buồng tối có ủ thức ăn ồ uống nhưng tất cả những người bị
thí nghiệm không ai chịu nổi quá 7 ngày, ều òi ra. Qua kiểm tra, tất cả họ ều mắc
chứng “tước oạt cảm giác”. Triệu chứng của bệnh này là nhìn, nghe, ngửi ều bị
sai lệch, nhầm lẫn, tri giác tổng hợp bị cản trở, nhạy cảm với bất kì kích thích nào
từ bên ngoài, họ trở nên rầu rĩ, căng thẳng, thần kinh không ổn ịnh, suy nghĩ chậm
chạp, sức chú ý không tập trung.
(Trích trong “Tâm lý và sinh lý” - Bộ sách bổ trợ kiến thức “Chìa khóa vàng”) Câu hỏi
1. Những sự kiện nói trên ã ề cập ến luận iểm nào trong khoa học tâm lý?
2. Hãy giải thích tại sao các nhân vật trong các sự kiện trên ều có kết cục tương
tự nhau? Từ ó hãy rút ra những kết luận sư phạm cần thiết. Gợi ý hướng giải quyết
- Các sự kiện trên ề cập ến bản chất xã hội của tâm lý người.
- Kết cục tương tự nhau vì những con người trong các tình huống trên ều bị cách
ly với xã hội loài người (hoặc do khách quan, hoặc do chủ quan) nên không thể
hình thành tâm lý theo kiểu người hoặc phát triển tâm lý người một cách bình thường.
Bài 4. Lời ộng viên ý nghĩa- chức năng của tâm lý người
Trong một cuộc thi ấu quyền anh thuộc khu vực Đông Nam Á, huấn luận viên
thấy vận ộng viên quyền anh của mình mệt mỏi, không có ủ can ảm ể ánh trận
ánh quyết ịnh cuối cùng. Người huấn luyện viên bèn ến gần vận ộng viên và nói
một cách hết sức bình tĩnh: “Anh có biết không, cuộc ấu sắp tới là cuộc ấu quyết
ịnh của anh và người ta sẽ truyền toàn bộ trận ầu lên vô tuyến”. lOMoAR cPSD| 40387276
Sau khi trận ấu kết thúc, câu hỏi ầu tiên của người võ sĩ này với người huấn
luyện viên của mình là: “Thế nào, anh trông tôi ở trên màn ảnh vô tuyến như thế
nào?”. Huấn luận viên trả lời: “Trông anh hay lắm. Nhưng không biết người ta
có thay ổi gì không? Dù người ta có thể thay ổi chương trình truyền hình nhưng
không sao cả, bố mẹ, vợ con anh có thể biết ược thắng lợi của anh khi họ ọc báo”.
Một phóng viên tường thuật trận ấu này nói: “Tôi không hiểu tại sao anh ta
không còn mấy sức lực mà người ta lại ưa anh vào trận ấu. Nhưng trong trận ấu
cuối cùng này, anh ta ã sử dụng tối a sức lực của mình và ã chiến thắng”. Câu hỏi:
1. Tình huống trên ề cập ến vấn ề gì của khoa học tâm lý?
2. Lấy thêm ví dụ khác ể minh họa về vai trò và chức năng của hiện tượng tâm lý
ối với hoạt ộng học tập của học sinh, sinh viên. Gợi ý hướng giải quyết
Tình huống trên ề cập ến chức năng của tâm lý ối với hoạt ộng của con người (
ịnh hướng, iều khiển, iều chỉnh)