Bài tập Đúng sai giải thích học phần Triết học Mac-Lênin
Bài tập Đúng sai giải thích học phần Triết học Mac-Lênin của trường đại học Luật Hà Nội giúp sinh viên củng cố, ôn tập kiến thức và đạt kết quả cao trong bài thi kết thúc học phần. Mời bạn đón đón xem!
Môn: Triết học Mac-Lenin & tư tưởng Hồ Chí Minh
Trường: Đại học Luật Hà Nội
Thông tin:
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
lOMoARc PSD|36517948 Bài Mở Đầu
Câu 1: Chủ nghĩa Mác-Lenin là một học thuyết cách mạng và khoa học.Đúng hay sai? Tại sao? Trả lời:Đúng
Phần 1.Thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa
MácLenin Chương 1:Chủ nghĩa duy vật biện chứng
**Câu 1: Vật chất theo quan niệm của triết học giống với vật chất cụ thể (VD:Nước là
vật chất) đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:=>Sai.Vì:
Quan niệm của triết học Mac-Lenin về vật chất:”vật chất là mội phạm trù triết học dùng
để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người ta cảm giác và được cảm giác
của chúng ta chụp lại,chép lại phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”
• Thứ nhất:Vật chất theo quan niệm của trù triết học là khái niệm chỉ toàn bộ thế
giới vật chất (TGKQ) nó mang tính khái quát cao, vì vậy nó vô cùng vô tận và
tồn tại một cách trừu tượng. Còn V/C theo nghĩa thông thường (vật thể) là những
dạng vật chấtcụ thể thì có quá trình phát sinh phát triển và mất đi cho nên nó hữu
hạn vì thé we Ko thể đồng nhất cái vô hạn với cái hữu hạn, cái cụ thể với cái trừu
tượng, cái chung với cái riêng được vì vật chất theo quan niệm TH là cái chung
còn vật thể là cái riêng là biểu hiện đa dạng của vật chất nói chung (TH)
**Câu 2: Ở động vật cũng có ý thức giống con người. nhận định đó đúng hay sai? Tại sao? Trả lời:=>Sai.Vì:
+ Ở động vật bậc cao bộ não khá phát triển.Vd:vượn,chó,khỉ,…nhưng chỉ dừng lại sự
phản ánh tâm lý loài, là hoạt động bản năng, còn ý thức của con người là sự phả ánh
TGKQ một cách năng động sáng tạo bởi não người- một tổ chức V/C được tôt chức
cao- thông qua hoạt động thực tiễn của con người tức hoạt động xã hội, hoạt động lao
động làm cải biến tự nhiên một cách có mục đích để phục vụ cho quá trình tồn tại và
phát triển của mình. do đó nhạn định trên là sai vì động vật không có lao động và hoạt động xã hội
+ Sự ra đời của ý thức chủ yếu do hoạt động cải tạo thế giới khách quan thông qua quá trình lao động
**Câu 3: Nội dung của ý thức chính là nội dung của vật chất đã được ý thức hóa.Nhận
định đó đúng hay sai? Tại sao? lOMoARc PSD|36517948 Trả lời:=>Đúng.Vì: - Bởi vì:
+ Ý thức con người là sự phản ánh về hiện thực khách quan (thế giới vật chất).
+ Ý thức của con người phản ánh hiện thực khách quan,những ảo tưởng,tưởng tượng
của con người cũng xuất phát từ thực tế Ăngghen nói rằng: ngay cả những ảo tưởng vẽ
ra trong đầu óc con người, xét cho cùng đều là sự phản ánh hiện thực. Đúng vậy, Chỉ
có điều sự phản ánh ấy là đúng hay sai, là chân thực hay tưởng tượng, là sự phản ánh
trực tiếp hay gián tiếp, bằng cảm giác hay phán đoán, suy lý
+ Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan,đó là hình ảnh về thế giới khách
quan bị thế giới khách quan quy định cả về nội dung cả về hình thức biểu hiện nhưng
không còn y nguyên như thế giới khách quan
Theo chủ nghĩa Mác,”ý thức chẳng qua chỉ là vật chất được đem chuyển vào trong đầu
óc con người và được cải biến đi trong đó”
+ Trong thực tế ý thức chúng ta không thể tự sinh ra chính bản thân nó. Ý thức của
con người, từ ý thức thông thường cho tới ý thức khoa học; từ tâm lý tình cảm cho đến
hệ tư tưởng; duy vật, duy tâm, hay tư tưởng tôn giáo…xét cho đến cùng đều là sự phản
ánh hiện thực khách quan.
VD1: CN Mác-Lênin ra đời trước hết là do sự đòi hỏi của thực tiễn thời đại. VD2:
Tôn Giáo ra đời thỏa mãn nhu cầu đền bù hư ảo nỗi đau về thể xác và tình thần mà con người bế tắc
**Câu 4: Ý thức có vai trò quyết định vật chất.Nhận định đó đúng hay sai? Cho ví dụ?
Trả lời:=>Sai.Vì: theo CNDVBC
+ Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau vật chất là nguồn gốc của ý thức và quyết định ý thức
nó quyết định sự ra đời của YT theo nghĩa YT hình thành hoạt động đều do hoạt động
thần kinh của bộ não sinh ra (não người là cơ quan vật chất của YT là kết quả tiến hóa lâu dài của tự nhiên)
+ Ý thức quyết định ND của ý thức vì YT phản ánh hiện thực KQ (TGVC) cho nên ND
của YT là ND của vc kể cả khi suy lý lôgic cũng phải có cơ sở từ thực tiên (vc)
+ VC quyết định khuynh hướng vận động của YT vì khi điều kiện vc thay đổi nó đòi
hỏi YT thay đổi theo. VD triết lý về sx về phát triển mỗi giai đoạn lịch sử lại có sự khác nhau.... lOMoARc PSD|36517948
+ Tuy nhiên Ý thức tác động lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người
theo hai chiều hướng tích cực hoặc tiêu cực
VD:Rừng là nguồn tài nguyên quý giá,rừng có khả năng che phủ và chống giảm bớt
thiên tai vì vậy phần lớn con người đã có ý thức bảo vệ rừng thông qua việc trồng rừng
và tuyên truyền để bảo vệ rừng,Nhưng cũng có một số người vì tài nguyên rừng mang
lại và vì lợi ích của bản thân mình mà nhẫn tâm chặt phá rừng và để lại hậu quả nghiêm trọng
** Câu 5: Ý nghĩa phương pháp luận được rút ra từ mối quan hệ giữa vật chất và ý thức?.cho ví dụ? Trả lời:Ý nghĩa:
+ Trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn phải xuất phát từ thực tế khách
quan, lấy thực tế khách quan làm căn cứ cho hoạt động của mình
+ Thực hiện nguyên tắc tôn trọng khách quan, phát huy tính năng động chủ quan trong
nhận thức và thực tiễn đòi hỏi phải phòng, chống và khắc phục bệnh chủ quan duy ý chí
Ví dụ:Nhà nước muốn xây dựng điều luật,chính sách xã hội phải xuất phát từ thực tế khách quan
Chương 2 : Phép biện chứng duy vật
**Câu 1: “Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông”.Phát biểu trên của Heraclit
thuộc về quan điểm nào?.Hãy phát biểu quan điểm đó ? Trả lời:
+ Phát biểu của Heraclit thộc về quan điểm phép biện chứng tự phát thời cổ đại
+ PBC tự phát thời cổ đại: phản ánh tính chất chung của thế giới là vận động biền đổi
không ngừng nhưng chủ yếu dựa trên cơ sở quan sát mang tính trực quan, cảm tính,
chưa phải là kết quả của nghiên cứu và thực nghiệm khoa học
**Câu 2: Trong sửa đổi lề lối làm việc, chủ tịch hồ chí minh viết:…“nhận xét cán bộ
không nên nhận xét ngoài mặt,chỉ nhận xét một lúc,một việc,mà phải xét kĩ lưỡng toàn
bộ công việc của cán bộ”.
Luận điểm trên thuộc quan điểm nào của phép biện chứng duy vật?. Phát biểu nội dung quan điểm đó? Trả lời: lOMoARc PSD|36517948 -
Quan điểm toàn diện của nguyên lý về mối liên hệ phổ biến- Nội Dung: -
Nội dung quan điểm toàn diện: muốn nhận thức và hoạt động thực
tiễn đúng phảixem xét tất cả các mối liên hệ trong sự tồn tại của đối tượng,
đồng thời phải đánh giá đúng vai trò, vị trí của từng mối liên hệ
+ Mối liên hệ mang tính khách quan: Con người chỉ có thể nhận thức và vận dụng các
mối liên hệ đó trong hoạt động thực tiễn của mình + Mối liên hệ mang tính phổ biến:
Bất cứ sự vật hiện tượng nào cũng liên hệ với sự vật hiện tượng khác, không có sự vật
hiện tượng nào nằm ngoài mối liên hệ
Mối liên hệ biểu hiện dưới nhiều hình thức riêng biệt, cụ thể tùy theo điều kiện nhất định
Bất cứ sự vật hiện tượng nào cũng nằm trong hệ thống cấu trúc.Song hệ thống đó là hệ
thống mở với hệ thống khác
+ Sự vật hiện tượng trong thế giới là phong phú, đa dạng vì vậy hình thức liên hệ giữa chúng cũng rất đa dạng
**Câu 3: Ông cha ta có câu:”Có công mài sắt, có ngày nên kim”, câu nói đó chỉ ra quy
luật nào của phép biện chứng?.Liên hệ ý nghĩa của quy luật đó với bản thân ? Trả lời:
- Câu nói đó chỉ ra quy luật Lượng - Chất của phép biện chứng
- Liên hệ bản thân: Trong đời sống nếu chúng ta biết có gắng và làm việc chăm chỉ thìta
sẽ đạt được kết quả như mình mong muốn.Trong việc học tập cũng vậy nếu chúng ta
chịu khó ôn bài và làm bài tập thì sẽ đạt được kết quả cao.kết quả không có ngay trong
một sớm một chiều mà nó có qua quá trình học tập lâu dài
**Câu 4: I.Lenin nói: “muốn nhận thức được sự vật phải nhân đôi cái thống nhất và
nhận thức từng bộ phận đối lập với nó, đó là thực chất của phép biện chứng”.
Câu nói trên của Lenin thể hiện quy luật nào của phép biện chứng duy vật?.Ý nghĩa cơ bản của quy luật đó? Trả lời:
- Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập- Ý nghĩa:
+ Chỉ ra nguồn gốc, động lực của sự vận động, phát triển của sự vật lOMoARc PSD|36517948
+ Phát hiện động lực của sự vận động, phát triển của sự vật ở chính ngay trong sự vật
+ Biết phân loại và có giải pháp giải quyết những mâu thuẫn khác nhau
+ Muốn nhận thức được bản chất của sự vật phải phát hiện ra mâu thuẫn,vì mâu thuẫn
quy định bản chất của sự vật
+ Sự vật khác nhau, bản chất khác nhau, thì mâu thuẫn cũng khác nhau, cho nên cách
giải quyết mâu thuẫn cũng khác nhau, tránh rập khuôn, máy móc
+ Muốn thay đổi bản chất sự vật thì phải giải quyết mâu thuẫn theo hướng đấu tranh
của các mặt đối lập, tránh cải lương, điều hòa
**Câu 5: Đảng ta có chủ chương: “xây dựng nền văn hóa mới phải kế thừa và phát
huy nền văn hóa của dân tộc”.Chủ chương đó dựa trên quy luật nào của phép biện chứng
duy vật?. Phân tích ý nghĩa phương pháp luận của quy luật đó? Trả lời:
- Quy luật phủ định của phủ định - Phân tích ý nghĩa
+ Cho phép chúng ta nhận thức được khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng
+ Sự phát triển của sự vật là tất yếu khác quan, phải nhận thức đúng chu kì phát triển
của sự vật, con người có thể góp phần thúc đẩy hay kìm hãm sự phát triển của sự vật
+ Cái mới, cái tiến bộ có khả năng chiến thắng cái cũ là tất yếu **Câu
6: Phân biệt cái riêng, cái chung, cái đơn nhất? Cho ví dụ? - Phân biệt:
+ Cái đơn nhất: là phạm trù triết học dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính…chỉ có
một sự vật, một kết cấu vật chất mà không lặp lại ở sự vật, hiện tượng, kết cấu vật chất khác Ví dụ:dấu vân tay,…
+ Cái riêng: là một phạm trù triết học dùng để chỉ một sự vật, một hiện tượng, một quá
trình riêng lẻ nhất định
Ví dụ:ghế gỗ,ghế nhựa,…
+ Cái chung: là một phạm trù triết học, dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính chung
không những có ở một kết cấu vật chất nhất định mà còn được lặp lại trong nhiều sự
vật, hiện tượng hay quá trình riêng lẻ khác lOMoARc PSD|36517948
Ví dụ:con người,cái bàn,cái ghế,…
+MQH, cái riêng là cái toàn thể còn cái chung, cái đơn nhất là bộ phận phản ánh những
mặt những thuộc tính nào đó của cái riêng => R= C+ĐN
**Câu 7: Có thể đồng nhất nguyên nhân với nguyên cớ và điều kiện được không? Tại sao? Cho ví dụ? Trả lời: Không Vì:
+ Nguyên nhân:là phạm trù chỉ sự tác động lấn nhau giữa các mặt trong một sự vật hặc
giữa các sự vật với nhau gây ra một biến đổi nhất định nào đó
+ Nguyên cớ:là nhứng sự vật hiện tượng xuất hiện đồng thời với nguyên nhân,nhưng
nó chỉ là quan hệ bề ngoài ngẫu nhiên chứ không sinh ra kết quả
Từ K/n ta thấy NN là cái sinh ra kết quả còn NC thì không mà nó chỉ là sự ngẫu nhiên,
bên ngoài sự vật, hiện tượng thậm trí người ta cố tình dựng lên để đánh lừa nhận thức
VD: Sự kiện vịnh bbắc bộ, Mỹ tấn công IRắc...
+ Điều kiện:là những sự vật hiện tượng gắn liền với nguyên nhân tác động vào nguyên
nhân làm cho nguyên nhân phát huy được tác dụng nhưng điều kiện không trực tiếp sinh ra kết quả
Qua K/n NN & ĐK ta thấy ĐK ko sinh ra kết quả song ko như NC ĐK tham gia vào
quá trình chuyển hóa NN-> KQ với vai trò chất xúc tác, tạo môi trường cho NN chuyển thành kết quả
VD:+ Nguyên nhân:chăm chỉ học tập sẽ đạt được kết quả cao
+ Điều kiện: Môi trường học tập
**Câu 8: Tại sao nói thực tiễn là cơ sở, là mục đích và là tiêu chuẩn của nhận thức? cho ví dụ? Trả lời:
+ Đối tượng của nhận thức là thế giới khách quan nhưng nó không tự bộc lộ các thuộc
tính,nó chỉ bộc lộ khi con người tác động vào - hoạt động thực tiễn => thực tiễn là cơ
sở trực tiếp nhất để hình thành nên quá trình nhận thức
VD:các ngành khoa học như thiên văn,toán học,cơ học ra đời ở Hy Lạp là do nhu cầu
hoạt động sản xuất,buôn bán,chiến tranh
+ Nhận thức đầy đủ hiện thực khách quan là để áp dụng vào hiện thực, cải tạo hiện
thực.Sự áp dụng đó không còn cách nào khác là phải thông qua thực tiễn, đó là sự vật lOMoARc PSD|36517948
chất hóa những quy luật,tính tất yếu đã nhận thức được.Điều đó không chỉ là mục đích
của con người,mà còn là mục đích nói chung của các ngành khoa học => thực tiễn là
mục đích của nhận thức
VD:Định luật áp suất chất lỏng của Becnulli để chế tạo máy bơm
+ Thực tiễn là nguồn gốc,cơ sở,mục đích của nhận thức,hình thành nên quá trình nhận
thức cho nên việc kiểm tra tính đúng dắn của tri thức là phải dựa vào thực tiễn, chứ
không phải theo lối lập luận chủ quan
VD: Thuyết tương đối của A.Anhstanh chỉ được công nhận khi các thực nghiệm vật lý
phát hiện ra sự phản xạ hạt nhân tạo nên tia α và β
Chương 3:Chủ nghĩa duy vật lịch sử
**Câu 1: Trong lực lượng sản xuất, người lao động là yếu tố quan trọng nhất.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng
Vì:- Người lao động là chủ thể đóng vai trò quyết định quá trình sản xuất, người lao
động vừa là động lực vừa là mục đích cuối cùngcủa phát triển KT-XH :
+lợi ích của người lao động là động lực phát triển lực lượng sản xuất
+ kỹ năng kỹ, tay nghề, kinh nghiệm của người lao động là nguồn vốn quan trọng nhất của sản xuất
+ Trình động của người lao động là điều kiện để phát triển lực lượng sản xuất Lực
lượng sản xuất bao gồm người lao động và tư liệu sản xuất.nếu chỉ có tư liệu sản xuất
thôi mà không có sự tham gia của người lao động thì sẽ không sản xuất được vật chất.Vì
vậy trong các nhân tố cấu thành nên lực lượng sản xuất nhân tố người lao động giữ vai
trò quan trọng nhất vì tư liệu lao động là sản phẩm lao động của con người và do người
lao động tạo ra => Người lao động là yếu tố quan trọng nhất trong lực lượng sản xuất
**Câu 2: Ngày nay khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng
Vì:Trong sự phát triển của lực lượng sản xuất,khoa học-công nghệ ngày càng đóng vai
trò to lớn và quan trọng trong lực lượng sản xuất.Khoa học công nghệ được vật hóa vào
trong các yếu tố của LLSX và QHSX.Ngày naykhoa học phát triển trở thành nguyên
nhân trực tiếp của nhiều biến đổi to lớn trong sản xuất và trong đời sống xã hội
Những phát minh khoa học trở thành điểm xuất phát cho sự ra đời của những nghành
sản xuất mới,máy móc thiết bị và công nghệ mới,nguyên vật liệu mới và nguồn năng
lượng mới.Chính khoa học trở thành môt khâu quan trọng trong quá trình sản xuất với
sự ứng dụng tin học và điều khiển tin học trong quá trình sản xuất lOMoARc PSD|36517948
Khoa học thấm vào mọi yếu tố trong quá trình sản xuất,trong kết cấu của lực lượng sản
xuất => khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp không thể thiếu trong sản xuất hiện đại
**Câu 3: Trong quan hệ sản xuất, quan hệ giữa con người với con người về sở hữu tư
liệu sản xuất đóng vai trò quyết định. Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng
Vì:QHSX là mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất.Trong
quá trình sản xuất con người không chỉ có quan hệ với tự nhiên mà còn có quan hệ với
nhau như quan hệ sở hữu đối với tư liệ sản xuất,quan hệ trong tổ chức và quản lí sản
xuất,quan hệ trong phân phối sản phẩm lao động.Ba mặt này là quan hệ mang tính vật
chất,thuộc đời sống xã hội,có quan hệ thống nhất với nhau tạo thành một hệ thống mang
tính ổn định tương đối so với sự vận động phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất.
- Lực lượng xã hội nào nắm tư liệu sản xuất lực lươgnj ấy sẽ quyết định việc
tổchức và quản lý sản xuất cũng như phân phối kết quả sản xuất
- Chính qua hệ sở hữu của QHSX là tiêu chí quan trọng để phân biệt HTKTXHnày
với hình thái KTXH khác.TLSX chủ yếu thuộc sở hữu của phong kiến, quý tộc -> Hình
thái kinh tê- xã hội đó sẽ là phong kiến; nếu TLSX chủ yếu thuộc về TS thì HTKT-XH sẽ là TBCN..
**Câu 4: Mâu thuẫn biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất không
hề diễn ra.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Sai Vì:
+ LLSX quyết định sự biến đổi QHSX(theo một quá trình:phù hợp-không phù hợpphù
hợp).Trong mỗi PTSX có hai mặt là LLSX và QHSX,trong đó LLSX là nội dung vật
chất-kĩ thuật,còn QHSX là hình thức xã hội của PTSX,do đó nội dung quyết định hình
thức.Nó diễn ra như sau:LLSX và QHSX phát triển không đồng bộ, vì LLSX bao giờ
cũng phát triển nhanh hơn,do đó trong LLSX có yếu tố động là công cụ sản xuất.Vì
trong quá trình sản xuất người lao động luôn tìm cách cải tạo công cụ lao động để người
lao động bới nặng nhọc và có năng xuất coa hơn. còn QHSX cũng PT nhưng PT chậm
hơn vì nó gắn với lợi ích của GC thống trị vì vậy GC thống trị luôn duy trì QHSX có
lợi nhất cho nó. Do vậy ngay cả trong khi QHSX được xem là phù hợp với LLSX thì
đã hàm chứa sự phát triển không đồng bộ s( MTBC) lOMoARc PSD|36517948
=>Vì vậy việc phát hiện và giả quyết mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX sẽ là hân tố quan
trọng để phát triển KT-XH đúng xu thế và phù hợp với điều kiện khách quân của mỗi quốc gia
**Câu 5: Cơ sở hạ tầng của một xã hội là điện, đường, trường, trạm, cầu cống.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Sai Vì:
Cơ sở hạ tầng của một xã hội cụ thể bao gồm những quan hệ sản xuất thống trị,những
quan hệ sản xuất tàn dư của xã hội cũ và quan hệ sản xuất là mầm mống của xã hội
tương lai..Còn điện,đường,trường,trạm,cầu cống là hạ tầng kĩ thật kinh tế-xã hội.
• Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kính tế của
xã hội nhất định trong đó có một kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho xã hội đó
• Cơ sở hạ tầng phản ánh chức năng xã hội của các quan hệ sản xuất với tư cách
là cơ sở kinh tế của các hiện tượng xã hội
• Cơ sở hạ tầng của một xã hội cụ thể bao gồm QHSX tàn dư do PTSX tàn dư để
lại VD: Trong XHPK thì QHSX CHNL vẫn tồn tại, Ở VN hiện nay QHSXPK vẫn còn
(cho thuê ruộng đát trong NN)
QHSX thống trị do PTSX đặc trưng cho CĐXH đó sinh ra VD: CNTB,
, QHSX mầm mống là QHSX đang hình thành nhưng chưa khặng định được ưu thế hơn
hẳn với các QHSX hiện hành
**Câu 6: Kiến trúc thượng tầng không có vai trò gì đối với cơ sở hạ tầng của xã
hội.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Sai Vì:
+ Tuy cơ sở hạ tầng có vai trò quyết định đối với kiến trúc thượng tầng nhưng toàn bộ
kiến trúc thượng tầng cũng như các yếu tố cấu thành nó đều có tính độc lập tương đối
và tác động mạnh mẽ đối với cơ sở hạ tầng.
+ Sự tác động của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng diễn ra theo hai chiều:
Nếu kiến trúc thượng tầng tác đọng phù hợp với quy luật kinh tế khách quan hì nó thúc
đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế.
Nếu tác động ngược lại thì nó kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội lOMoARc PSD|36517948
**Câu 7: Ý thức xã hội thường lạc hậu hơn so với tồn tại xã hội.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng Vì:
+ Tồn tại xã hội có trước quyết định sự ra đời ý thức xã hội còn ý thức xã hội có sau là
sự phản ánh tồn tại xã hội.Nên khi tồn tại xã hội thay đổi thì một số bộ phận của ý thức
xã hội vẫn tồn tại chưa thay đổi ngay,đặc biệt biểu hiện rõ trong tâm lí xã hội.
+ Ý thức xã hội thường lạc hậu hơn tồn tại xã hội do những nguyên nhân sau:
- Ý thức xã hội không phản ánh kịp hạt động thực tiễn của con người.
- Do sức mạnh của thói quen,truyền thống,tập quán,cũng như do tính bảo thủ của mộtsố
hình thái ý thức xã hội.
- Do vấn đề lợi ích,túc là ý thức xã hộ luôn gắn với lợi ích của những nhóm,những
tậpđoàn người,những giai cấp nhất định trong xã hội. =>Ý thức xã hội thường lạc hâu hơn tồn tại xã hội
**Câu 8: Sự phát triển của các hình thức kinh tế - xã hội là quá trình lịch sử - tự
nhiên.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng Vì:
+ Xã hội phát triển qua nhiều giai đoạn nối tiếp nhau từ thấp đến cao.Tương ứng với
mỗi giai đoạn nhất định là một hình thái kinh tế - xã hội
+ Sự vận động thay thế các hình thái kinh tế - xã hội trong lịch sử do các quy luật khách
quan chi phối(quan hệ sản xuất…lực lượng sản xuất,cơ sở hạ tầng…kiến trúc thượng
tầng)-đó là một quá trình lịch sử tự nhiên
+ Nguồn gốc sâu xa của sự vận động và phát triển của xã hội là do sự phát triển của lực lượng sản xuất
+ Quy luật chung của nhân loại đi len từ thấp đến cao.Song mỗi dân tộc đều có thể bị
chi phối về các điều kiện tự nhiên,chính trị,truyền thống,văn hóa và điều kiện quốc
tế…do đó có một số dân tộc có thể “bỏ qua” một số hình thái kinh tế - xã hội nào
đó.Song sự “bỏ qua” đó cũng diễn ra theo một quá trình lịch sử tự nhiên chưa không theo ý muốn chủ quan
**Câu 9: Đến chế độ chiếm hữu nô lệ,giai cấp mới xuất hiện.Đúng hay sai? Vì sao? Tra lời:Đúng lOMoARc PSD|36517948
Vì:Sản xuất ngày càng phát triển với dự phát triển của LLSX.Công cụ sản xuất bằng
kim loại ra đời thay thế công cụ bằng đá =>năng suất lao động tăng lên=>trao đổi hàng
hóa dần xuất hiện=>của cải dư thừa.Những nhười có chức,có quyền chiếm đoạt của cải
dư thừa làm của riêng=>chế độ tư hữu ra đời=>xuất hiện giai cấp mới
Ngoài ra tù binh bắt được trong chiến tranh không bị giết như trước mà được sử dụng
để làm nô lệ để phục vụ những người giàu và có địa vị trong xã hội=>chế độ chiếm hữu
nô lệ ra đời=>xuất hiện giai cấp mới
**Câu 10: Nhà nước mang bản chất của giai cấp thống trị.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng
Vì:Để khống chế,đàn áp những cuộc đấu tranh của những người lao động làm
thuê,những người nô lệ và để nhằm duy trì sự bóc lột của mình thì giai cấp thống trị
phải sử dụng đến sức mạnh bạo lực có tổ chức => nhà nước ra đời.Nhà nước ra đời
nhằm duy trì trật tự và củng cố lợi ích của giai cấp thống trị.Sự ra đời của nhà nước
không phải là để giải quyết mâu thuẫn mà là duy trì trật tự xã hội
+ NN do gc thống trị trổ chức ra và bảo vệ, củng cố lợi ích của gc thống trị vì vậy nó
mang bản chất của giai cấp thống trị, không có NN chung chung phi giai cấp, như
Ăngghen nói: NN chẳng qua chỉ là một bộ máy của gc này dùng để trấn áp một gc khác
**Câu 11: Nguyên nhân sâu xa của cách mạng xã hội là nguyên nhân kinh tế.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Đúng
Vì:Trong xã hội có giai cấp mâu thẫn giữa LLSX với QHSX lỗi thời biểu hiện về mặt
xã hội thành mâu thuẫn giữa giai cấp cách mạng đại diện cho LLSX mới và giai cấp
thống trị đại diện cho QHSX lỗi thời,mâu thuẫn này tất yếu dẫn đến đấu tranh giai cấp
giành chính quyền nhà nước
QHSX không còn phù hợp với LLSX.giai cấp thống trị áp bức bóc lột giai cấp vô sản,sự
mâu thuẫn này dẫn đến đấu tranh.Do vậy cách mạng xã hội là đỉnh cao của đấu tranh
giai cấp và là bước nhảy vọt tất yếu trong sự phát triển của xã hội có giai cấp.Nguyên
nhân sâu xa của cuộc cách mạng xã hội là nguyên nhân kinh tế(mâu thuẫn giữa lực
lượng sản xuất tiến bộ và quan hệ sản xuất lỗi thời)
**Câu 12: Cách mạng xã hội đồng nhất với đổi mới, cải cách, đảo chính.Đúng hay sai? Vì sao? Trả lời:Sai + K/n CMXH lOMoARc PSD|36517948
Phân biệt CMXH với đổi mới (đổi mới, cải cánh là khái niệm hẹp chỉ việc đổi mới một
lĩnh vực hoặc một mặt, khâu… nào đó của xã hội đó, VD: đổi mới kinh tế, đổi mới giáo
dục VD: cải cách hành chính, cải cách tiền lương…vv – Nếu tiến bộ sẽ góp phần thúc
đẩy xã hội phát triển); Đảo chính là thủ đoạn giành chính quyền của cá nhân, nhóm hay
tổ chức nào đó nhưng nếu giành chính quyền, nó vẫn duy trì chế độ cũ (HT KT-XH cũ),
điển hình như các cuộc đảo chính ở Thái Lan, Ai cập ..nhưng đảo chính có thể có tính
chất cách mạng khi nó phù hợp với lợi ích của quần chúng nhân dân và xu thế tiến bộ của chách mạng
Phần 2: Học thuyết Mác-Lenin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa
Chương 4: Học thuyết giá trị
**Câu 1: Trong nền sản xuất hàng hóa hiện đại giá trị của hàng hóa có xu hướng
giảm.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong
hàng hóa và hàng hóa chỉ có giá trị khi được đem ra trao đổi -
Cách mạng khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển ứng dụng vào SX, KD làm
tăngnăng xuất lao động ngày càng cao -
Trình độ chuyên môn và quản lý của người lao động càng cao dẫn đến năng xuất laođộng cao -
Qui mô sản xuất mở rộng, sản xuất lớn nên việc sử dụng, khai thác các nguồn
lực tiếtkiệm và hiệu quả này càng cao làm cho giá trị của HH giảm
Như vậy trong nền sản xuất hàng hóa hiện đại năng suất lao động ngày càng tăng dẫn
tới giá trị hàng hóa giảm!
**Câu 2: Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của nền sản xuất hàng hóa.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
Vì:Quy luật giá trị là quy luật căn bản chi phối việc sản xuất và trao đổi hàng hóa,ở đâu
có sản xuất hàng hóa ở đó có sự tồn tại và hoạt động của quy luật giá trị Nội dung:
+ Trong sản xuất:buộc những người tham gia sản xuất với hao phí lao động cá biệt phù
hợp với hao phí lao động xã hội cần thiết lOMoARc PSD|36517948
Trong lưu thông: luôn chuyển hàng hóa từ nơi có giá trị thấp đến nơi có giá trị cao, mua rẻ bán đắt
+ Trong trao đổi:Giá cả của hàng hóa luôn quay quanh trục giá trị vì vậy trao đổi phải
dựa trên nguyên tắc ngang giá, đúng giá. Sự vận động của quy luật giá trị thông qua sự
vận động của giá cả hàng hóa
Quy luât giá trị điều ttiết SX và lưu thông hàng hóa, là nhân tố quan trọng nhất phát
triển LLSX, ứng dụng KHKT, tạo ra nhiều HH của cải xã hội
+ Tạo ra áp lực cạnh tranh là nguyên nhân phân hóa giầu nghèo, do đó đòi hỏi người
SX phải năng động, sáng tạo làm cho KT-XH luôn trong thế phát triển động
**Câu 3: Hai thuộc tính của hàng hóa vừa thống nhất vừa mâu thuẫn với nhau.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Hai thuộc tính của hàng hóa là giá trị và giá trị sử dụng.Mối quan hệ giữa hai thuộc
tính là mối quan hệ thống nhất của hai mặt đối lập.Do vậy có quan hệ thống nhất và
quan hệ mâu thuẫn với nhau
+ Người làm ra hàng hóa chỉ quan tâm đến giá trị hàng hóa do mình làm ra,nếu có chú
ý đến giá trị sử dụng cũng chính là để có được giá trị.Ngược lại người mua hàng hóa lại
chỉ chú ý đến giá trị sử dụng của hàng hóa,nhưng muồn tiêu dùng giá trị sử dụng đó
người mua phải trả giá trị của nó cho người bán.Nghĩa là quá trình thực hiện giá trị tách
rời quá trình thực hienj giá trị sử dụng:giá trị được thực hiện trước, sau đó giá trị suwe
dụng mới được thực hiện
**Câu 4: Sản xuất hàng hóa có nhiều ưu thế hơn sản xuất tự cung tự cấp.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Sản xuất hàng hóa tự cung tự cấp:là quá trình sản xuất hàng hóa phục vụ cho lợi ích
của mình,không mang ra trao đổi
+ Sản xuất hàng hóa:là sản xuất hàng hóa để bán,thu lợi nhuận.Do vậy nhu cầu của thị
trường là động lực để thúc đẩy sản xuất phát triển
+ Vì cạnh tranh ngày càng gay gắt,buộc người sản xuất phải năng động trong sản xuất-
kinh doanh,phải thường xuyên cải tiến kĩ thuật,đổi mới công nghệ,cải tiến quản lý,thúc
đẩy lực lượng sản xuất phát triển
+ Sự phát triển của sản xuất xã hội với tính chất mở cửa của các quan hệ hàng hóa tiền
tệ làm cho giao lưu kinh tế,văn hóa giữa các địa phương trong nước và quốc tế ngày lOMoARc PSD|36517948
càng phát triển mà điều đó sản xuất tự cung tự cấp không làm được **Câu 5: Tiền tệ
là hàng hóa đặc biệt.Đúng hat sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Tiền tệ (tiền vàng) là hàng hóa đặc biệt trước hết bản thân nó phải là HH và là HH
nên nó cũng có 2 thuộc tính giá trị và giá trị sử dụng
Tiền tệ là hàng hóa đặc biệt vì nó đóng vai trò làm vật ngang giá chung,là sự thể hiện
chung của giá trị.Nó có chức năng là thước đo giá trị, là phương tiện lưu thông, phương
tiện cất trữ, phương tiện thanh toán và là tiền tệ thế giới =>tiền tệ là hàng hóa đặc biệt
**Câu 6: Cường độ lao động có sức sản xuất hữu hạn, năng xuất lao động có sức sản
xuất vô hạn.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Cường độ lao động là mức độ khẩn trương, cang thẳng của lao động(là mức độ tiêu
hao thần kinh,bắp thịt trong lao động sản xuất hàng hóa)trong một đơn vị thời
gian.Cường độ lao động phụ thuộc vào nhiều nhân tố trong đó phụ thuộc nhiều nhất là
thể chất tinh thần của người lao động vì vậy nó có sức sản xuất hữu hạn.
Do sức khỏe của con người có hạn nên cường độ lao động có sức sản xuất hữu hạn
+ Năng suất lao động: là năng lực sản xuất của người lao động.Được tính bằn số lượng
sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian hay số thời gian tiêu hao để sản xuất
một đơn vị sản phẩm.Năng suất lao động được tạo ra do máy móc thiết bị, công nghệ
hiện đại nên sức sản xuất là vô hạn
- Năng suất lao động: Là năng lực sản xuất của lao động.
Năng suất lao động phụ thuộc nhiều nhân tố nhưng nhân tố quan nhất nhất là sự phát
triển khoa học công nghệ và trình độ người lao động nên có sức sản xuất vô hạn
Chương 5: Học thuyết giá trị thặng dư
**Câu 1: Giá trị thặng dư chỉ được tạo ra trong lưu thông.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Sai
+ Công thức chung của tư bản: T – H – T’ + Xét trong lưu thông:
Trường hợp trao đổi ngang giá:không thể có giá trị tăng thêm vì chỉ có thay đổi hình
thái của giá trị,từ tiền thành hàng và ngược lại,còn tổng giá trị và cũng như phần giá trị lOMoARc PSD|36517948
nằm trong tay mỗi bên tham gia trao đổi trước sau vẫn không thay đổi Trường hợp trao đôi không ngang giá:
- Thứ nhất:mua thấp hơn giá trị được lợi khi là người mua và thiệt là người bán
- Thứ hai:Bán cao hơn giá trị được lợi khi là người bán và thiệt khi là người mua
- Thứ ba:Mua rẻ, bán đắt.Xét trên phạm vi toàn xã hội thì tổng giá trị toàn xã hộikhông tăng lên
=>Vậy lưu thông và bản thân tiền tệ trong lưu thông không tạo ra giá trị va giá trị thặng dư
+ Xét ngoài lưu thông:Tiền để nằm im(trong két sắt), hàng hóa để trong kho cũng không
tạo ra được giá trị thặng dư
**Câu 2: Sức lao động là hàng hóa đặc biệt.Đúng hay sai?.Tại sao?
Trả lời:Đúng.Sức lao động cũng là một hàng hóa vì nó có giá trị và giá trị sử dụng
+ Sức lao động:là toàn bộ thể lực và trí lực của con người được sử dụng trong quá trình lao động +K/N GT SLĐ
Giá trị hàng hóa sức lao động khác với hàng hóa thông thường ở chỗ nó còn bao gồm yếu tố
tinh thần và lịch sử nên thường thay đổi.Giá trị hàng hóa sức lao động phụ thuôc vào:
+ Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động có tính chất đặc biệt, nó là nguồn gốc sinh
ra giá trị, tức là nó có thể tạo ra giá trị mới hơn giá trị bản thân nó.Đó là chìa khóa để
giải thích mâu thuẫn của công thức chung của TB.Chính đặc tính này đã làm cho sự
xuất hiện của hàng hóa sức lao động tở thành điều kiện để tiền tệ chuyển hóa thành tư bản
+ SLĐ tồn tại trong cơ thể sống của con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố tâm lý, thể
chất, tinh thần của con người
+ Bán không bán đứt được mà chỉ bán một số gi[f nhất định trong ngày
+ SLĐ không thể tồn kho như các loại HH khác
**Câu 3: Việc phân chia tư bản thành tư bản bất biến và tư bản khả biến đã vạch ra
bản chất bóc lột của CNTB.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
+ Tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lột công nhân làm thuê lOMoARc PSD|36517948
+ Tư bản bất biến là bộ phận tư bản biến thành tư liệu sản xuất mà giá trị của nó được
bảo toàn và chuyển nguyên liệu vào sản phẩm, tức là giá trị không thay đổi về lượng
trong quá trình sản xuất(nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu,…)
+ Tư bản khả biến:là bộ phận dùng để mua sức lao động trong quá trình lo động sản
xuất có sự biến đổi về lượng(tiền thuê lao động)
=>Tư bản bất biến là điều kiện không thể thiếu được để sản xuất ra giá trị thặng dư, còn
tư bản khả biến có vai trò quyết định trong quá trình đó, vì nó chính là bộ phận tư bản đã lớn lên
Mục đích phân chia:Vạch rõ bản chất bóc lột của tư bản, khẳng định chỉ có lao động
của công nhân làm thuê mới tạo ra giá trị mới cho tư bản
**Câu 4: Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối là phương pháp sản xuất giá
trị thặng dư duy nhất được áp dụng hiện nay của CNTB.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Sai
+ Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối:là giá trị thặng dư thu được do kéo dài ngày lao
động vượt quá thời gian lao động tất yếu trong khi các yếu tố khác không đổi(năng suất
lao động, giá trị sức lao động, thời gian lao động tất yếu).Việc kéo dài ngày lao động
còn vấp phải sự phản kháng của giai cấp công nhân=> nhà tư bản phải tìm ra phương
thức bóc lột mới để vừa làm hài lòng người công nhân vừa thu thêm được giá trị thặng dư
+ SXm tuyệt đối chỉ áp dụng phổ biến ở giai đoạn đầu trong sự phát triển của CNTB
hiện nay CNTB áp dụng nhiều PP
**Câu 5: Tiền công đã che đậy được bản chất bóc lột của CNTB.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
Vì:Tiền công là biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa sức lao động hay là giá cả của hàng hóa sức lao động
+ Vậy bản chất của tiền công là giá trị hay giá cả của hàng hóa sức lao động, nhưng lại
biểu hiện ra bề ngoài giá cả hay giá trị của lao động.Bởi vì:
Nhà tư bản trả công sau khi công nhân đã hao phí sức lao động để sản xuất ra hàng hóa
Số lượng tiền cộng phụ thuộc tính chất của lao động
+ Hình thức biểu hiện đó đã gây ra sự nhầm lẫn lOMoARc PSD|36517948
- Thứ nhất:đặc điểm của HH SLĐ là không bao giờ tách khỏi người bán, nó chỉ
nhậnđược giá cả khi cung cấp GTTD cho người mua, tức là lao động cho nhà tư
bản, do đo bề ngoài chỉ thấy nhà tư bản trả giá trị cho lao động
- Thứ hai:Đối với công nhân, toàn bộ lao động trong cả ngày là để có tiền sinh sống,do
đó bản thân công nhân cũng tưởng rằng mình bán LĐ.Còn đối với nhà tư bản bỏ
tiền ra là để có lao động, nên cũng nghĩ rằng cái mà họ mua là lao động
- Thứ ba:Lượng của tiền công phụ thuộc vào thời gian lao động hoặc số lượng
sảnphẩm sản xuất ra, điều đó làm cho người ta lầm tưởng rằng tiền công là giá cả của lao động
+ Tiền công đã che đậy mọi dấu vết của sự phân chia ngày lao động thành thời gian lao
động tất yếu và thời gian lao động thặng dư, thành lao động được trả công và lao động
không được trả công, do đó tiền công che đậy mất bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản
**Câu 6: Chi phí sản xuất và giá trị hàng hóa khác nhau cả về chất và lượng.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng Vì:
- Giá trị hàng hóa là chi phí lao động của người sản xuất hàng hóa. Nó là hao phí lao
động thực tế của xã hội để sản xuất hàng hóa. Công thức của GTHH: C + V + M
- Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa là chi phí ứng ra để mua TLSX và SLĐ. Công thức của nó là: C + V
- So sánh GTHH và chi phí sản xuất ta thấy có sự khác nhau cả về chất và lượng.
Về lượng: Chi phí sản xuất luôn nhỏ hơn Giá trị hàng hóa ( C + V < C + V + M )
Về chất: Chi phí sản xuất chỉ phản ánh hao phí tư bản của nhà tư bản bỏ ra để
sản xuất hàng hóa. Còn chi phí thực tế ( giá trị hàng hóa) phản ánh đầy đủ hoa
phí lao động xã hội cần thiết để sản xuất hàng hóa và nó tạo ra giá tri hàng hóa.
+ Đối với xã hội, để tiến hành sản xuất hàng hóa, xã hội cần chi phí một lượng hao phí
lao động nhất định bao gồm:
Lao động sản xuất hàng hóa = LĐ quá khứ + LĐ sống
Tạo thành giá trị hàng hóa: G = c + v + m lOMoARc PSD|36517948
+ Đối với nhà tư bản, để tiến hành sản xuất hàng hóa trên họ chỉ cần ứng một lượng tư
bản để mua tư liệu sản suất và sức lao động, gọi là chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, kí hiệu là K K = c + v
- Về chất: G:chi phí lao động thực tế để sản xuất HH
K:chi phí về tư bản để sản xuất hàng hóa - Về lượng G > K
+ Nhà tư bản quan tâm đến K, tiết kiệm chi phí này bằng mọi giá vì K là giới hạn thực
sự của lỗ lãi trong kinh doanh của nhà tư bản
**Câu 7: Cạnh tranh giữa các nghành dẫn đến hình thành lợi nhuận bình quân.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng Vì:
+ Cạnh tranh giữa các ngành là cạnh tranh giữa các nhà tư bản sản xuất các loại hàng
hóa khác nhau, nhằm mục đích tìm nơi đầu tư có lợi nhuận cao nhất
+ Biện pháp:Tự do di chuyển tư bản từ ngành này sang ngành khác, tức là phân phối tư
bản(c và v) vào các ngành sản xuất khác nhau
+ Như vậy, cùng một lượng tư bản đầu tư, nhưng do cấu tạo hữ cơ khác nhau nên tỷ
suất lợi nhuận bình quân khác nhau=>ngành có cấu tạo hữu cơ tư bản thấp lại là ngành
có p’ cao nhất và ngược lại=>nhà TB ở ngành có p’ thấp sẽ tự phát di chuyển sang ngành
có p’ cao hơn=>sản phẩm của ngành đó sẽ nhiều lên=> cung > cầu =>giá cả của HH ở
ngành đó sẽ hạ xuống thấp hơn GT của nó=> p’ ở ngành đó sẽ giảm xuống.Tương tự
với ngành có p’ thấp=> cung < cầu =>giá cả cao hơn GT=> p’ sẽ tăng lên.Sự tự do di
chuyển tư bản từ ngành này sang ngành khác chỉ tạm dừng lại khi p’ ở các ngành xấp xỉ bằng nhau
=> Kết quả:Hình thành tỷ xuất lợi nhuận bình quân và giá trị hàng hóa chuyển thành giá cả sản xuất
+ Lợi nhuận bình quân là số lợi nhuận bằng nhau của những tư bản bằng nhau, dù đầu
tư vào mỗi ngành khác nhau lOMoARc PSD|36517948
Phần 3: Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lenin về chủ nghĩa xã hội Chương 7:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
**Câu 1: Trình bày hai thuộc tính cơ bản của giai cấp công nhân và những đặc điểm
mới của giai cấp công nhân hiện nay? Trả lời:
• Hai thuộc tính cơ bản của giai cấp công nhân:
+ Về phương thức lao động, phương thức sản xuất(nghề nghiệp) của giai cấp
công nhân:Giai cấp công nhân là những người lao động có tính chất công nghiệp,
sản xuất ra sản phẩm công nghiệp.
+ Về vị trí của giai cấp công nhân trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa:giai
cấp công nhân là nhứng người lao động không có hoặc về cơ bản không có tư
liệu sản xuất, làm thuê cho giai cấp tư sản và bị bóc lột giá trị thặng dư.
Trong CNXH, giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động từng bước làm chủ
những tư liệu sản xuất chủ yếu, lµ giai cấp lãnh đạo xuất hiện trong quá trình xây dựng
CNXH và bảo vệ tổ quốc XHCN
Những đặc điểm mới của giai cấp công nhân: Có 3 đặc điểm cơ bản: 1)
Một bộ phận công nhân đã có cổ phần, hoặc của cải khá nhiều, do chính
sách cải tạo QHSX cảu CNTB để xoa dựu mâu thuẫn trong xã họi Tư bản và do năng
xuất và trình độ của những công nhân đó tạo ra. 2)
Công nhân ngày càng có trình độ cao: CN áo trắng, công nhân bán tự
động, tự động hóa, thậm chí bao gồm cả những kỹ sư, nhà khoa học, trí thức cũng có
thể là công nhân làm thuê cho tư bản. 3)
Công nhân ngày càng thâm nhập sâu rộng vào nhiều ngành nghề, nhiều
lĩnh vự kinh tế, cả những ngành dịch vụ.
**Câu 2: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là do ý muốn chủ quan của giai cấp
công nhân và các Đảng cộng sản.Đúng hay sai?.Vì sao? Trả lời:Sai
Vì:Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là do những yếu tố khách quan quy định
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là do điều kiện khách quan chi phối. - Địa vị
kinh tế xã hội khách quan của giai cấp công nhân chỉ ra rằng giai cấp công nhân vừa là
chủ thể trực tiếp, vừa là sản phẩm căn bản của nền sản xuất, là giai cấp gắn với nền sản
xuất tiên tiến nhất dưới CNTB. Với tính chất như vậy, nó là lực lượng quyết định phá
vỡ quan hệ sản xuất TBCN. lOMoARc PSD|36517948
- Sau khi giành được chính quyền giai cấp công nhân đại biểu cho sự tiến hóa của lịch
sử, là người duy nhất có khả năng xây dựng phương thức sản xuất mới cao hơn phương thức sản xuất TBCN. Cụ thể:
+ Về kinh tế, là con đẻ của nền sản xuất công nghiệp hiện đại, giai cấp công nhân được
nền công nghiệp hiện đại rèn luyện, đoàn kết và tổ chức lại thành một lược lượng xã
hội hung mạnh, đại diện cho lược lượng sản xuất tiên tiến mang tính chất xã hội hóa cao.
+ Về xã hội, trong chế độ TBCN, giai cấp công nhân có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp
với lơi ích của giai cấp tư sản. vì sự sống còn của mình giai cấp công nhân phải vùng
dậy đấu tranh chống giai cấp tư sản, lật đổ CNTB
**Câu 5: Chủ nghĩa xã hội có 8 đặc trưng.Đúng hay sai?.Hãy nêu những đặc trưng đó? Trả lời:Sai.
Chủ nghĩa xã hội có 6 đặc trưng:
+ Thứ nhất:Cơ sở vật chất – kĩ thuật của xã hội xã hội chủ nghĩa là nền đại công nghiệp
+ Thứ hai:Chủ nghĩa xã hội xóa bỏ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất
+ Thứ ba:Xã hội xã hội chủ nghĩa là một chế độ xã hội tạo ra được các tổ chức lao động
và kỷ luật lao động mới dựa trên tinh thần tự giác của nhân dân, dưới sự lãnh đạo của
đảng cộng sản và quản lý thống nhất của nhà nước xã hội chủ nghĩa
+ Thứ tư:Xã hội xã hội chủ nghĩa là một chế độ xã hội thực hiện nguyên tắc phân phối
theo lao động, coi đó là nguyên tắc cơ bản nhất
+ Thứ năm:Xã hội xã hội chủ nghĩa là xã hội mà ở đó nhà nước mang bản chất giai cấp
công nhân, có tính nhân dân rộng rã, tính dân tộc sâu sắc
+ Thứ sáu:Xã hội xã hội chủ nghĩa là một xã hội đã thực hiện được sự giải phóng con
người khỏi áp bức, bóc lột; thực hiện bình đẳng xã hội, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện
**Câu 6: Trình bày đặc trưng của xã hội chủ nghĩa mà nước ta đang xây dựng được
xác định trong văn kiện Đại hội Đảng XI năm 2011?
Trả lời:có 8 đặc trưng:
• Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh • Do nhân dân làm chủ lOMoARc PSD|36517948
• Có một nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan
hệ sản xuất tiến bộ phù hợp
• Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
• Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện
• Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam, bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển
• Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân, do Đảng cộng sản lãnh đạo
• Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới
Chương 8: Những vấn đề chính trị xã hội trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa
**Câu 1: Mỗi chế độ dân chủ trong lịch sử đề mang bản chất của giai cấp thống
trị.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Đúng
Vì:Dân chủ là hình thức tổ chức của Nhà nước do nhà nước tạo dựng lên.Mà nhà nước
là do giai cấp thống trị xây dựng lên nên dân chủ mang bản chất của giai cấp thống trị.
+ Bước chuyển từ chế độ công xã nguyên thủy sang chế độ chiếm hữu nô lệ đã đánh
dấu bước ngoặt quan trọng của dân chủ.Từ quyền lực của nhân dân được thực hiện một
cách tự nguyện, tự quản sang một hình thức mới gắn với nhà nước.Từ đây dân chủ được
thể chế hóa bằng chế độ nhà nước, bằng pháp luật, được thực hiện chủ yếu bằng cưỡng
chế của nhà nước của giai cấp thống trị.
+ Như vậy, nền dân chủ hay chế độ dân chủ là hình thái dân chủ gắn với bản chất, tính
chất của nhà nước; là trạng thái được xác định trong những điều kiện lịch sử cụ thể của
xã hội có giai cấp.Nền dân chủ do giai cấp thống trị đặt ra được thể chế hóa bằng pháp luật.
=>Do đó nền dân chủ luôn gắn với nhà nước như là cơ chế để thực thi dân chủ và mang
bản chất của giai cấp thống trị.
**Câu 2: Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có cơ sở kinh tế là chế độ tư hữu về tư liệu sản
xuất chủ yếu.Đúng hay sai?.Tại sao? Trả lời:Sai lOMoARc PSD|36517948
Vì:Bản chất kinh tế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là dựa trên chế độ công hữu về tư
liệu sản xuất chủ yếu, phù hợp sự phát triển ngày càng cao của lực lượng sản xuất, trên
cơ sở khoa học – công nghệ hiện đại nhằm thỏa mãn ngày càng cao những nhu cầu vật
chất và tinh thần của nhân dân lao động
**Câu 3: Trình bày những đặc trưng của nhà nước XHCN? Trả lời:
- Nhà nước XHCN đại diện lợi ích của đa số nhân dân lao động và thực hiện sựtrấn
áp những kẻ chống đối phá hoại sự nghiệp cách mạng XHCN.
- Là tổ chức xây dựng toàn diện một xã hội mới - xã hội XHCN và CSCN.
- Mở rộng dân chủ nhằm lôi cuốn đông đảo quần chúng nhân dân tham gia quản
lýnhà nước, quản lý xã hội.
- Nhà nước XHCN là một kiểu nhà nước đặc biêt, sau khi những cơ sở kinh tế -
xã hộicho sự tồn tại của nhà nước mất đi thì nhà nước "tự tiêu vong"
• Một là:Bản chất chính trị:dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa có bản chất của giai cấp
công nhân, vừa có tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.Thể hiện sự
lãnh đạo của đảng cộng sản, dân chủ xã hội chủ nghĩa bảo đảm mọi quyền lực
đều thuộc về nhân dân.nhà nước bảo đảm thỏa mãn ngày càng cao các nhu cầu
và lợi ích của nhân dân.
• Hai là:Bản chất kinh tế:dân chủ XHCN dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản
xuất chủ yếu, phù hợp sự phát triển ngày càng cao của lực lượng sản xuất, trên
cơ sở khoa học – công nghệ hiện đại nhằm thỏa mãn ngày càng cao những nhu
cầu vật chất và tinh thần của nhân dân lao động.
• Ba là:Bản chất xã hội:nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có sức động viên, thu hút
mọi sự tiềm năng sáng tạo, tích cực của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới.
+ Tất cả các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể và mội công dân đều được
tham gia vào công việc của nhà nước(bằng thảo luận, góp ý kiến xây dựng chính
sách, hiến pháp, pháp luật,…).
+ Mọi công dân đều được bầu cử, ứng cử và đề cử vào các cơ quan nhà nước các
cấp; đều bình đẳng trước pháp luật.
• Bốn là:Bản chất giai cấp:nền dân chủ xã hội chủ nghĩa chuyên chính và dân chủ
là hai mặt, hai yếu tố quy định lẫn nhau, tác động, bổ xung cho nhau.Chuyên
chính với giai cấp áp bức, bóc lột và phản động; dân chủ với đông đảo quần chúng nhân dân. lOMoARc PSD|36517948
**Câu 4: Quyền tự quyết trong cương lĩnh dân tộc của Lenin và những biểu hiện tiêu
cực của quyền này trong giai đoạn hiện nay?.Cho ví dụ?
Trong cương lĩnh dân tộc, Lênin nêu ra 3 nội dung cơ bản, đó là: Các dân tộc hoàn
toàn bình đẳng, các dân tộc được quyền tự quyết, liên hiệp công nhân các dân tộc lại. SGK
+ Quyền tự quyết là một quyền làm chủ của một dân tộc, tự mình quyết định vận mệnh
của dân tộc mình; là giải phóng dân tộc bị áp bức khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực
dân, giành độc lập dân tộc và đưa đất nước tiến lên theo con đường tiến bộ xã hội.
+ Những biểu hiện tiêu cực của quyền này trong giai đoạn hiện nay: mâu thuẫn sắc tộc,
mâu thuẫn tôn giáo đòi ly khai, chạy đua vũ trang gây bất ổn, khủng bố, lật đổ .. Tân
Cương Trung Quốc, Thủ đoạn thành lập nhà nước Đề ga tự trị ở Tây nguyên, Nước
Mông (mèo) ở Tây Bắc, Nước Chăm tự trị hay Khơme tự trị ở Trung và tây nam bộ
ở Việt Nam cũng như một số nước trên thế giới có một số thế lực thù địch trong và
ngoài nước chống phá đã lợi dụng quyền tự quyết dân tộc để thao túng, kích động, vận
động, lôi kéo… một bộ phận dân cư li khai ra khỏi dân tộc quốc, nhằm chia rẽ khối đại
đoàn kết dân tộc có thể gây xa xung đột, bạo lực, nội chiến hoặc chiến tranh.
**Câu 5: Có thể đồng nhất 3 khái niệm:Tôn giáo, tín ngưỡng và mê tín dị đoan không?.Tại sao?
Trả lời:Không thể đồng nhất 3 khái niệm. Vì:
+ Tôn giáo:là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hoang đường và hư ảo hiện thực
khách quan.Qua sự phản ánh của tôn giáo mọi sức mạnh tự phát của tự nhiên và xã hội đều trở lên thần bí.
+ Tín ngưỡng:là hệ thống niềm tin và sự ngưỡng mộ mà con người tin vào để giải thích
thế giới và mang lại sự bình an cho cá nhân và cộng đồng.
+ Mê tín dị đoan:là niềm tin vào lực lượng siêu nhiên một cách mù quáng biến thành
hành động tiêu cực ảnh hưởng xấu tới bản thân và xã hội.
=>Ba khái niệm trên có sự khác biệt nên không thể đồng nhất chúng.
**Câu 6: Kinh tế và văn hóa, không cái nào quyết định cái nào.Nhận định đó đúng hay sai?.Tại sao? lOMoARc PSD|36517948 Trả lời:Sai
Vì kinh tế và văn hóa có mối quan hệ biện chứng: Kinh tế quyết định văn hóa và văn
hóa có thể tác động trở lại kinh tế
+ Văn hóa vừa là kết quả phát triển của nề kinh tế xã hội chủ nghĩa, đồng thời vừa là
động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra những tiền đề quan trọng nâng cao
phẩm chất, năng lực, học vấn, giác ngộ chính trị cho quần chúng nhân dân lao động.
• KT quyết định văn hóa: Lý giải văn hóa với tư cách là một bộ phận thuộc về kiến trúc
thượng tầng vì vậy nó do cơ sở hạ tầng quy định: Sự hình thành, vận động, phát triển
và bản chất của văn hóa được hình thành trên nền tảng cơ sở kinh tế của cộng đồng xã
hội đó, Cho ví dụ: Do sinh hoạt kinh tế trồng lúa nước của người dân Việt Nam nên ông
cha ta có nhiều sinh hoạt văn hóa gắn liền với lao động sản xuất nông nghiệp, như tín
ngưỡng phồn thực; có thể viện dẫn các VD trong đời sống hiện đại: KTTT -> văn hóa biến đổi.
Văn hóa tác động trở lại KT: Văn hóa ngày càng cho thấy vai trò của nó trong đối với
triển kinh tế nói riêng và đời sống xã hội nói chung, nó được xem như động lực quan
trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Một khi dân tộc nào đó coi nhẹ hoặc lãng
quên nền tảng văn hóa của dân tộc đó sẽ có sự “chả thù” của văn hóa. Một số nước đã
thành công trong việc quảng bá văn hóa làm đòn bẩy thúc đẩy kinh tế, điển hình như
Hàn Quốc. Nền công nghiệp không khói (du lịch) của Việt Nam hiện nay phát triển
phần nhiều cũng nhờ vào việc chúng ta có nền văn hóa đa dạng và đặc sắc. Vì vậy Đảng,
Nhà nước ta luôn khẳng định cần phải xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc ***END***