Vật lý 9 Bài 5: Đoạn mạch song song
I. Nhắc lại kiến thức cơ bản
- Định luật Ôm: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện U
thế đặt vào hai đầu dây và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây. I  R
- Đoạn mạch gồm n điện trở R , R , R ,...., R mắc song song, ta có các tính chất 1 2 3 n sau:
+ Cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch bằng tổng cường độ dòng điện chạy
qua từng điện trở I
 I  I  ....  I AB 1 2 n
+ Hiệu điện thế giữa hai đoạn mạch gồm các điện trở mắc song song bằng hiệu
điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở thành phần U
 U  U  ....  U AB 1 2 n
- Điện trở tương đương của đoạn mạch song song bằng tổng các điện trở thành 1 1 1 1 phần:    ...  R R R R td 1 2 n
II. Bài tập về Đoạn mạch song song
Bài 1: Đặt một hiệu điện thế U  60V vào hai đầu đoạn mạch mắc song song gồm
2 điện trở R ,R . Dòng điện trong đoạn mạch chính có cường độ I  2,5A , biết 1 2
rằng R  2R thì R ,R có điện trở bằng bao nhiêu? 1 2 1 2 Hướng dẫn giải U 60 R    24 (1) td I 2,5 R .R
Do các điện trở mắc song song với nhau nên ta có: 1 2 R  td R  (2) R 1 2
Mặt khác, R  2R (3) 1 2 Từ (1), (2), (3) ta có: 2R .R 2 R 2 2 2 R  24 
 24  R  24  R  36  R   18 td 2 2 1 2R  R 3 2 2 2
Bài 2: Khi mắc nối tiếp hai điện trở R ,R vào hiệu điện thế 24V thì dòng điện 1 2
chạy qua chúng có cường độ 0,24A
a. Tính điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp
b. Nếu mắc song song hai điện trở trên thì dòng điện chạy qua điện trở R có 1
cường độ I gấp 2 lần cường độ I của dòng điện chạy qua điện trở R . Tính giá 1 2 2
trị điện trở R ,R 1 2 Hướng dẫn giải U 24 a. R    100 td I 0,24 R I 1
b. Do R / /R nên 1 2
U  U  I .R  I .R  
  R  2R ( do I  2I ) 1 2 1 2 1 1 2 2 2 1 R I 2 1 2 2 1 U 24 R  
 100 Do đoạn mạch mắc song song nên td I 0,24 R .R R .2R 1 2 1 1 R   100   100 td R  R R  2R 1 2 1 1 2
 R  100  R  150  R  2R  300 1 1 2 1 3
Bài 3: Điện trở các Ampe kế không đáng kể. Biết số chỉ A gấp 2 lần số chỉ A , số 1 3
chỉ A gấp 3 lần số chỉ A , điện trở R  4 2 3 3
a. Số chỉ A gấp mấy lần số chỉ A 2 b. Tính R ,R 1 2
c. Nếu U  12V thì số chỉ các Ampe kế là bao nhiêu? Hướng dẫn giải  1 2
I  2I  I  2. I  I  1 3 1 2 2  a. Ta có: 3 3  1 
I  3I  I  I 2 3 3 2  3
Do các điện trở mắc song song với nhau nên 2 1
I  I  I  I  I  I  I  I  I  2I  I  2I A 1 2 3 A 2 2 2 2 A 2 3 3
Ta có: U  U  U do 3 điện trở song song 1 2 3 U   U R I 1 R 4 Vậy ta sẽ có: 1 3 1 3 3      R    2 1 I  2I R I 2 2 2  1 3 3 1 R 4 Tương tự ta tìm được 3 R    2 3 3 c. 1 1 1 1    R R R R td 1 2 3 R .R .R 1 2 3  R  td
R .R  R .R  R .R 1 2 2 3 1 3 4 2. .4 2 3  R    td 4 4 3 2.  .4  2.4 3 3 U 24  I    36A A R 2 td 3
Bài 4: Cho mạch điện như hình vẽ bài 3. Điện trở R  2 , số chỉ A là 1A, số chỉ 1 1
A gấp 2 lần số chỉ A , số chỉ A là 1,25A. Tính: 3 2
a. Số chỉ A , A 2 3
b. Điện trở R , R 2 3
(Học sinh làm tương tự như bài 3)
Bài 5: Cho hai điện trở R ,R mắc song song với nhau, biết U  40V biết cường độ 1 2
dòng điện là 2A . Biết một trong hai điện trở gấp đôi điện trở còn lại. Tìm giá trị
hai điện trở R ,R 1 2 Hướng dẫn giải
Do hai điện trở có vai trò như nhau, giả sử R  2R 1 2
Do hai điện trở mắc song song nên ta có: R .R 2R .R 2 1 2 2 2 R    R td 2 R  R 2R  (1) R 3 1 2 2 2 U 40 Mà R    20 (2) td I 2 2
Từ (1) và (2)  R  20  R  30  R  2R  2.30  60 2 2 1 2 3