lOMoARcPSD| 58797173
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
BỘ MÔN KINH TẾ VI
….….
BÁO CÁO BÀI TẬP NHÓM
HỌC PHẦN KINH TẾ VI MÔ
Tên đề tài
PHÂN TÍCH MẶT HÀNG DƯA HẤU
(từ thương lái đến người tiêu dùng)
Nhóm : 5
Lớp tín chỉ : MGT1001_49K07.2_49K24
Giảng viên hướng dẫn: Lê Đắc Anh Khiêm
lOMoARcPSD| 58797173
DANH MỤC NỘI DUNG
DANH MỤC NỘI DUNG...........................................................................................2
DANH MỤC HÌNH ẢNH...........................................................................................3
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................3
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ DƯA HẤU TRONG 5 NĂM 2018-2023)............4
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...................................................................................4
2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI.......................................................................................4
2.1 Khái quát hiện tượng được mùa - mất giá..............................................4
2.2 Thực trạng của hiện tượng này ở dưa hấu.............................................4
2.3 Nguyên nhân gây ra hiện tượng được - mùa mất giá ở tỉnh Quảng
Bình 5
2.4 Ảnh hưởng của hiện tượng “được mùa - mất giá” đối với người nông
dân: 5
CHƯƠNG 2: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU VÀ CUNG CỦA
MẶT HÀNG DƯA HẤU:....................................................................................................7
1. Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:..........................7
1.1 Thu nhập..................................................................................................7
1.2 Thị hiếu.....................................................................................................8
1.3 Giá cả hàng hoá liên quan.......................................................................9
1.4 Dân số.......................................................................................................9
2. Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:...............................9
2.1 Công nghệ...............................................................................................10
2.2 Giá của các yếu tố đầu vào....................................................................10
2.3 Đối thủ....................................................................................................11
2.4 Thuế........................................................................................................11
2.5 Kỳ vọng của nhà sản xuất......................................................................12
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP CHO DOANH NGHIỆP VÀ CHÍNH PHỦ
VIỆT NAM:........................................................................................................................12
i
lOMoARcPSD| 58797173
1. Khắc phục/giảm tác động tiêu cực:.............................................................12
1.1 Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu..................12
1.2 Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:......................16
2. Thúc đẩy tác động tích cực:.........................................................................20
2.1 Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:.................20
2.2 Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:......................23
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN........................................................................................28
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................28
DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM....................................................................29
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1: Biểu đồ biến động về sản lượng và giá dưa hấu của tỉnh Quảng
Bình từ năm 2018 đến 2023...............................................................................3
Hình 2: Đồ thị cung cầu của dưa hấu từ năm 2022 đến 2023..................4
Hình 3: Đại dịch nCOV làm hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ....................5
Hình 4: Hình ảnh dưa hấu được khắc chữ ngày Tết.................................6
Hình 5: Hệ thống tưới tiêu tự động trong trồng dưa hấu..........................7
Hình 6: Biểu đồ Việt Nam nhập khẩu phân bón.......................................8
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy Đắc Anh Khiêm.
Trong quá trình học tập và tìm hiểu môn kinh tế vi mô, em đã nhận được rất nhiều sự quan
tâm, giúp đỡ, hưỡng dẫn tâm huyết tận tình của thầy/cô. Thầy/cô đã giúp em tích lũy thêm
nhiều kiến thức về môn học này để có thể hoàn thành được bài tiểu luận về đề tài: mặt hàng
dưa hấu từ 2018 đến 2023 (từ thương lái đến người tiêu dùng).
Trong quá trình làm bài chắc chắn khó tránh khỏi những thiếu sót. Do đó, em kính mong
nhận được những lời góp ý của thầy/cô để bài tiểu luận của em ngày càng hoàn thiện hơn.
i
lOMoARcPSD| 58797173
Em xin chân thành cảm ơn!
ii
lOMoARcPSD| 58797173
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ DƯA HẤU TRONG 5 NĂM
2018-2023)
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thị trường dưa hấu thường xuyên xảy ra hiện tượng cung vượt cầu, làm cho người
nông dân luôn phải đứng trước nguy “được mùa - mất giá”. Trước thực trạng đó, việc
nghiên cứu về hiện tượng được mùa - mất giá trong thị trường dưa hấu tỉnh Quảng Bình
trong năm 2023 ứng dụng sự cung cầu, độ co giãn nhằm phân tích ảnh hưởng của hiện
tượng đến thu nhập của người nông dân là rất cần thiết.
2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
2.1 Khái quát hiện tượng được mùa - mất giá
2.1.1 Định nghĩa
Hiện tượng được mùa - mất giá trong lĩnh vực nông nghiệp là tình trạng sản
lượng nông sản tăng cao, vượt quá nhu cầu thị trường, dẫn đến giá cả nông sản giảm mạnh.
Hiện tượng này gây ra nhiều thiệt hại cho người nông dân, ảnh hưởng đến
đời sống và thu nhập của họ.
2.1.2 Giải thích ý nghĩa hiện tượng
Hiện tượng "được mùa - mất giá" trong nông nghiệp ý nghĩa quan trọng
đối với người nông dân nói riêng và ngành nông nghiệp nói chung.
Ảnh hưởng của hiện tượng đến thu nhập của người nông dân rất lớn. Cụ
thể, khi giá bán của sản phẩm bị giảm mạnh, người nông dân khó thu hồi lại vốn thậm chí
bị lỗ nặng. Bên cạnh đó tình trạng "được mùa - mất giá" thể gây ra sự chênh lệch giữa
cung cầu nông sản. Khi giá cả giảm đột ngột, nhiều người nông dân thể bị mất động
lực để tiếp tục sản xuất, dẫn đến sự giảm bớt diện tích trồng trọt hoặc chuyển sang các loại
cây trồng khác. Điều này thể ảnh hưởng đến khả năng cung cấp thực phẩm an ninh
lương thực của một quốc gia hoặc khu vực.
Tóm lại, hiện tượng "được mùa - mất giá" trong nông nghiệp ảnh hưởng
sâu sắc đến người nông dân, cung cầu nông sản và an ninh lương thực.
2.2 Thực trạng của hiện tượng này ở dưa hấu
Thị trường nông sản đặc biệt là dưa hấu là một thị trường có sự thay đổi theo
mùa về giá cả cũng như sản lượng khá nhanh, cụ thể hiện tượng được mùa mất giá diễn
ra ở tỉnh Quảng Bình. Vào khoảng tháng 4, tháng 5 năm 2023 là mùa thu hoạch dưa hấu của
lOMoARcPSD| 58797173
tỉnh Quảng Bình. Năm nay dưa hấu của tỉnh Quảng Bình được mùa, người trồng dưa đạt
năng suất khá cao, gần 20 tấn/ha, tuy được mùa nhưng giá bán dưa hấu khá thấp chỉ từ
2500đ-4000đ/kg, trong khi nếu a hấu được giá thì người trồng dưa thể bán với giá
khoảng 7000đ/kg (2022).
Đặc điểm của sản phẩm: Dưa hấu mặt hàng nông sản độ co giãn của
cầu theo giá thấp (|E
D
|<1), dễ hư hỏng và không thể bảo quản dài hạn.
2.3 Nguyên nhân gây ra hiện tượng được - mùa mất giá ở tỉnh Quảng Bình
Thời tiết thuận lợi trong mùa trồng và thu hoạch có thể tạo điều kiện tốt cho
cây dưa hấu phát triển và cho ra năng suất cao. Điều này cũng đồng nghĩa với việc có nhiều
dưa hấu trưởng thành cùng lúc, tạo áp lực cung cao.
Dưa hấu lại loại quả nhanh héo dễ hỏng nên việc bảo quản cũng gặp
khá nhiều khó khăn. Mặt khác, đây là loại nông sản phụ thuộc khá lớn vào thị trường.
Thời vụ thu hoạch dưa hấu của người dân Quảng Bình trùng với tỉnh Quảng
Ngãi, khiến nguồn cung dưa hấu ra thị trường tăng đột biến. Thị trường tiêu thụ dưa hấu
Việt Nam hạn chế, chủ yếu nội địa, trong khi nhu cầu tiêu thụ dưa hấu không cao. Thị
trường xuất khẩu dưa hấu qua Trung Quốc có sức tiêu thụ giảm mạnh. Khi được mùa tức là
cung về dưa hấu tăng lên trong khi cầu giữ nguyên, điều này làm cho đường cung dịch
chuyển sang phải dẫn đến giá cân bằng giảm, sản lượng cân bằng tăng.
2.4 Ảnh hưởng của hiện tượng “được mùa - mất giá” đối với người nông dân:
2.4.1 Đánh giá tác động của hiện tượng lên thu nhập của người nông dân
Thu nhập của người nông dân từ mùa thu hoạch giảm do giá dưa hấu đã sụt
giảm đáng kể trong thời kỳ "được mùa - mất giá," người nông dân thể phải bán sản phẩm
với giá thấp hơn so với những mùa trước. Trong khi đó, chi phí sản xuất dưa hấu năm nay
vẫn ở mức cao, bao gồm chi phí giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nhân công, ... Điều
này ảnh hưởng khả năng hỗ trợ gia đình chi trả các khoản nợ hoặc cam kết tài chính khác.
Do độ co giãn của cầu theo giá của mặt hàng dưa hấu thấp (|ED|<1) nên khi
giá mặt hàng trên thị trường giảm (P giảm) sẽ dẫn đến doanh thu của người nông dân giảm
(TR giảm)
2.4.2 Những biến động giá cả, lợi nhuận, và khó khăn
Biến động giá cả:
lOMoARcPSD| 58797173
Hình 1: Biểu đồ biến động về sản lượng và giá dưa hấu của tỉnh Quảng Bình từ năm
2018 đến 2023
Như vậy, giá dưa hấu của tỉnh Quảng Bình xu hướng tăng trong giai đoạn
20182021, sau đó giảm mạnh trong năm 2022 và 2023. Sản lượng dưa hấu giảm đột
ngột trong năm 2018 và 2019, sau đó có xu hướng tăng từ năm 2019 đến năm 2023
Hình 2: Đồ thị cung cầu của dưa hấu từ năm 2022 đến 2023
lOMoARcPSD| 58797173
Năm 2022, giá dưa hấu của tỉnh tăng mạnh làm đa số người dân có xu hướng
tăng sản xuất dưa hấu. Do vậy, đến năm 2023 lượng cung dưa hấu tăng mạnh, đường cung
dịch chuyển sang phải, dư thừa hàng hóa, dẫn đến giá giảm và sản lượng dưa hấu tăng.
Lợi nhuận giảm:
- Sau 4 tháng thu hoạch người nông dân chi tiền thuê đất, giống, phân bón, nhân công
tốn khoảng 40-70 triệu đồng/ha. Họ lỗ tầm 20-40 triệu đồng/ha, nếu thu được lợi nhuận thì
chỉ từ 5-10 triệu đồng/ha, may mắn lắm thì hòa vốn.
Những khó khăn mà người nông dân gặp phải:
- Với sản lượng dưa hấu đạt năng suất cao và giá giảm, người nông dân có thể
gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường.
- thời điểm thu hoạch dưa hấu của huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình trùng
với các tỉnh thành khác (Quảng Ngãi, ...) khiến giá bán tại ruộng giảm sâu (cung tăng đột
ngột và cầu dường như không đổi khiến giá cân bằng giảm), các thương lái không dám thu
mua với số lượng lớn.
- Do đó họ thể phải đối mặt với vấn đề làm thế nào để tiêu thụ sản phẩm,
vận chuyển bảo quản dưa hấu không làm hỏng sản phẩm, cũng như cạnh tranh với
nhiều người nông dân khác trên thị trường.
CHƯƠNG 2: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU
CUNG CỦA MẶT HÀNG DƯA HẤU:
1. Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:
1.1 Thu nhập:
Thu nhập của người tiêu dùng là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến nhu
cầu mua dưa hấu.
Khi thu nhập giảm, người tiêu dùng khả năng chi tiêu ít hơn cho các mặt
hàng không thiết yếu họ thể hạn chế mức chi tiêu cho các tiêu dùng không cần thiết
và dẫn đến họ có thể mua ít dưa hấu hơn và ngược lại.
VD : Trước đại dịch nCOV, một người tiêu dùng thu nhập hàng tháng
1000 đô la. Với mức thu nhập này, họ có thể chi tiêu 100 đô la (10% thu nhập) để mua dưa
hấu. Tuy nhiên, do tình hình kinh tế xấu do đại dịch nCOV gây ra, họ mất việc làm thu
nhập hàng tháng giảm xuống còn 500 đô la. Với mức thu nhập này, họ chỉ có thể chi tiêu 50
đô la (10% thu nhập) để mua dưa hấu.
Trong năm 2020 do ảnh hưởng đại dịch Covid 19, thu nhập của người dân bị ảnh hưởng
rất nhiều, thất nghiệp, giãn cách xã hội thời gian dài từ đó ảnh hưởng đến việc tiêu thụ dưa
lOMoARcPSD| 58797173
hấu trên thị trường. Người trồng dưa hấu thương lái “khóc ròng” do thị trường xuất khẩu
bị ảnh hưởng vì dịch bệnh nCoV, hàng trăm tấn dưa hấu đổ bỏ ở ruộng. (Báo
Kon Tum)
Hình 3: Đại dịch nCOV làm hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ
1.2 Thị hiếu:
Sở thích hoặc xu hướng mua sắm của người tiêu dùng, dựa trên các yếu tố như thị
trường, xu hướng, quảng cáo và sự ảnh hưởng từ người khác.
Nếu dưa hấu được xem một loại trái cây ph biến được ưa
chuộng trong một khu vực cụ thể, nhu cầu mua dưa hấu sẽ tăng.
VD : Nếu một cửa hàng trái cây một thành phố bán 1000 quả dưa
hấu mỗi ngày và phần lớn khách hàng mua dưa hấu ở độ tuổi thanh thiếu niên, điều
này cho thấy rằng dưa hấu một lựa chọn phổ biến của thanh thiếu niên trong khu
vực đó. Và nếu xu hướng ăn kiêng hoặc chế độ ăn không chứa đường bỗng trở n
phổ biến thành phố đó, thì nhu cầu mua dưa hấu thể giảm dưa hấu chứa nhiều
đường.
Vào các dịp lễ, đặc biệt là lễ tết các hộ gia đình thường có xu hướng
làm những mâm ngũ quả để cúng tổ tiên. Anh Cao Thôi (26 tuổi) trú tại thôn Phụng
Chánh 2, xã Vinh Hưng, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế thử khắc dưa nghệ
thuật. Ngay lập tức, các sản phẩm của anh được mọi người yêu thích và mua với giá
cao, đồng thời nhu cầu của người tiêu dùng cũng tăng mạnh sự mới lạ, đẹp mắt,
hấp dẫn mà quả dưa khắc chữ mang lại. (Báo Công Thương)
lOMoARcPSD| 58797173
Hì`nh 4: Hì`nh ả& nh dưả hả) u đượ- c khả0 c chư1 ngả`y Tế) t
1.3 Giá cả hàng hoá liên quan:
Nếu giá của các loại trái cây khác như dứa, dưa lưới, và kiwi, … tăng
lên, còn giá dưa hấu tăng không đáng kể, thì người tiêu dùng thể chuyển sang mua
dưa hấu vì nó cũng có khả năng giải khát, cung cấp vitamin, làm các thức uống khác
nhau… như những loại trái cây trên nhưng giá của nó tăng không tương đương.
VD : Giả sử trong thị trường hiện tại, giá cả của dưa lưới, dứa kiwi
đang ổn định không có biến động ngoại trừ dưa hấu. Giá cả của dưa hấu đang
10.000 đồng/kg và số lượng tiêu thụ hàng ngày là 100kg. Tuy nhiên, giá cả của dứa,
dưa lưới kiwi tăng lên do sự khan hiếm nguồn cung hoặc tăng chi phí sản xuất.
Giá cả của dứa tăng lên 15.000 đồng/kg, giá cả của dưa lưới tăng lên 20.000 đồng/kg
giá cả của kiwi tăng lên 20.000 đồng/kg. Khi giá cả của dứa, dưa lưới kiwi
tăng lên, người tiêu dùng có thể lựa chọn mua dưa hấu thay vì các loại trái cây khác
để tiết kiệm chi phí.
1.4 Dân số:
Dân số càng lớn, nhu cầu tiêu thụ dưa hấu cũng tăng lên. Điều này
làm tăng cầu mua dưa hấu trên thị trường.
VD : Trong thành phố dân số 1 triệu người, với mỗi người tiêu
dùng 2kg dưa hấu mỗi tháng, nhu cầu mua dưa hấu sẽ là 2 triệu kg mỗi tháng. Trong
thành phố có dân số 10 triệu người, với mỗi người tiêu dùng 2kg dưa hấu mỗi tháng,
nhu cầu mua a hấu sẽ 20triệu kg mỗi tháng. Như vậy, dân số lớn hơn trong thành
phố 10 triệu người đã tạo ra một nhu cầu mua dưa hấu lớn hơn gấp lần so với
thành phố có dân số 1 triệu người.
lOMoARcPSD| 58797173
2. Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:
lOMoARcPSD| 58797173
ii
2.1 Công nghệ:
Một công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như hệ thống tưới tiêu tự
động hoặc trồng trong nhà màng, thể tăng năng suất hiệu quả sản xuất
dưa hấu vì có thể tiết kiệm nước, hạn chế sâu bệnh hại, … từ đó tăng năng
suất và chất lượng dưa hấu.
VD : Giả sử một nông n áp dụng công nghệ tiên tiến trong
việc trồng dưa hấu như hệ thống tưới tiêu tự động, trồng trong nhà màng….
Nhờ công nghệ này, năng suất của nông dân tăng lên 20% so với phương
pháp truyền thống (tưới nước phân bón thủ công). Trước khi áp dụng
công nghệ, nông dân trồng 1000 cây dưa hấu và thu hoạch được 1000 quả.
Sau khi áp dụng công nghệ, nông dân trồng cùng 1000 cây dưa hấu nhưng
thu hoạch được 1200 quả.
“Hiện nay trồng dưa hấu bằng phương pháp tưới nhỏ giọt đang
cách làm cực kỳ hiệu quả được con áp dụng khá phổ biến. Trong thực
tế, năng suất của dưa hấu thể tăng 20%-40%, chất lượng quả cũng to,
đều, ngọt nhiều nhiều nước hơn so với các phương pháp tưới nước thông
thường.” (Tin Tức)
Hì`nh 5: Hế8- thố) ng tượ: i tiế8u tư- đố8- ng trống trố“ ng dưả hả) u
2.2 Giá của các yếu tố đầu vào:
Nếu giá hạt giống, phân bón, nước lao động tăng, nhà sản
xuất có thể đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn. Điều này có thể làm giảm
cung cấp dưa hấu trên thị trường hoặc dẫn đến tăng giá cả của sản phẩm.
VD : Giả sử giá hạt giống dưa hấu tăng 20%, giá phân bón
tăng 15% và giá lao động tăng 10%. Trước khi giá đầu vào tăng, một nông
dân chi phí sản xuất dưa hấu 100 triệu đồng. Sau khi giá đầu vào tăng,
chi phí sản xuất tăng lên 125 triệu đồng. Để bù đắp chi phí, nông dân tăng
giá bán dưa hấu từ 120.000 đồng/quả lên 140.000 đồng/quả. Tuy nhiên, do
lOMoARcPSD| 58797173
giá cao hơn, nhu cầu của người tiêu dùng giảm nên dẫn đến lượng cung cấp
ra thị trường ít hơn.
Sự kiện: Tăng giá phân bón trong năm 2019 tại Trung
Quốc. Địa điểm: Trung Quốc.
7
Thời điểm: Năm 2019.
Giải thích sự tác động: Trung Quốc là một trong những quốc gia sản xuất dưa hấu
hàng đầu thế giới. Trong năm 2019, giá phân bón tăng đáng kể tại Trung Quốc do tăng chi
phí nguyên liệu vận chuyển. Điều này đã ảnh hưởng đến nguồn cung dưa hấu trong nước,
khiến nông dân phải đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn. Một số nông dân có thể đã giảm
diện tích trồng dưa hấu hoặc chuyển sang các loại cây trồng khác chi phí đầu vào thấp
hơn. Tuy nhiên, tác động cụ thể thể khác nhau tùy thuộc vào nh hình cụ thcủa từng
nông hộ và khu vực. Đồng thời giá DAP tăng 23% trong quý III/2020, sau khi sự gián đoạn
sản xuất tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) bị gián đoạn do dịch Covid-19 bùng phất (Hồ Bắc
chiếm hơn ¼ công suất sản xuất DAP của Trung Quốc), giữa bối cảnh nhu cầu mạnh từ các
khu vực sản xuất nông nghiệp trọng điểm và thời tiết thuận lợi. (Tin tức nhà nông)
Hì`nh 6: Biế$u đố“ Viế8- t Nảm nhả8- p khả$ u phả8 n bố: n
2.3 Đối thủ:
Nếu có nhiều người sản xuất dưa hấu, nguồn cung cấp có thể tăng lên do sự
đa dạng và quy mô lớn của sản xuất.
VD : Giả sử có 10 nông dân trồng dưa hấu trong một khu vực. Mỗi nông dân
trồng 100 cây dưa hấu. Tổng cộng, có 1000 cây dưa hấu trồng trong khu vực này. Nếu thêm
5 nông dân mới tham gia trồng dưa hấu mỗi người trồng thêm 50 cây, tổng số cây dưa
hấu trồng sẽ tăng lên 1250 cây. Do đó, nguồn cung cấp trên thị trường tăng lên, quy mô lớn
hơn, nhiều đối thủ cạnh tranh hơn.
2.4 Thuế:
Thuế xuất khẩu là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nguồn cung của mặt
hàng dưa hấu. Nếu chính phủ áp thuế xuất khẩu lên dưa hấu, giá cả sản phẩm thtăng
lOMoARcPSD| 58797173
lên. Điều này thể làm giảm cung cấp dưa hấu trên thị trường xuất khẩu thể ảnh
hưởng đến nguồn cung trong nước.
VD : Giả sử chính phủ áp thuế 15% lên lợi nhuận của các nhà sản xuất dưa
hấu. Trước khi áp thuế, lợi nhuận của một nhà sản xuất là 1 tỷ đồng. Sau khi áp thuế, lợi
8
nhuận sẽ giảm còn 850 triệu đồng. Để bù đắp lỗ, nhà sản xuất có thể giảm sản xuất hoặc tăng
giá cả dưa hấu, dẫn đến giảm cung cấp trên thị trường.
lOMoARcPSD| 58797173
ii
lOMoARcPSD| 58797173
2.5 Kỳ vọng của nhà sản xuất:
Kỳ vọng của nhà sản xuất đến nguồn cung a hấu thể ảnh hưởng đến
quyết định sản xuất. Nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu dưa hấu tăng trong tương lai, họ có
thể tăng sản xuất để đáp ứng nhu cầu dự kiến. Ngược lại, nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu
giảm, họ có thể giảm sản xuất để tránh hàng tồn kho và quá cung trên thị trường.
VD : Giả sử nhà sản xuất dưa hấu A kỳ vọng rằng nhu cầu dưa hấu sẽ tăng
trong tương lai. Với kỳ vọng này, nhà sản xuất A quyết định tăng sản xuất dưa hấu từ 100
cây lên 150 cây. Khi nhu cầu tăng, nhà sản xuất A sẽ có đủ dưa hấu để đáp ứng nhu cầu dự
kiến cung cấp thêm sản phẩm trên thị trường. Điều này góp phần tăng nguồn cung của
mặt hàng dưa hấu.
Sự kiện: Nông dân Kiên Giang tất bật trồng dưa hấu. Từ giữa tháng 10 âm
lịch, nhiều hộ dân trong tỉnh bắt đầu xuống giống các loại dưa hấu phục vthị trường Tết
Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022 với hy vọng trúng mùa, được giá. Người nông dân kỳ
vọng tết năm tới sẽ trúng mùa, được giá, người dân tiêu thụ lớn nên họ sản xuất một
lượng dưa hấu để đủ cung ứng cho thị trường mà họ mong muốn. (Báo Kiên Giang)
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP CHO DOANH NGHIỆP
CHÍNH PHỦ VIỆT NAM:
1. Khắc phục/giảm tác động tiêu cực:
1.1 Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:
1.1.1 Thu nhập:
a. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Mở rộng loại sản phẩm: Phát triển và giới thiệu các biến thể mới của dưa hấu hoặc sản
phẩm liên quan để thu hút đối tượng khách hàng mới và mở rộng thị trường.
b. Nâng cao chất lượng:
- Tập trung vào chất lượng cao: Nâng cao chất lượng của dưa hấu để tạo ra sản phẩm
chất lượng cao có thể được bán với giá cao hơn, giúp tăng thu nhập.
c. Phát triển thương hiệu và tiếp thị:
- Xây dựng thương hiệu: Tăng cường chiến lược quảng bá và xây dựng thương hiệu để
tạo ra giá trị thương hiệu và khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm.
d. Phát triển thị trường xuất khẩu:
- Tìm kiếm thị trường xuất khẩu: Tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu để giảm sự
phụ thuộc vào thị trường nội địa và tận dụng các cơ hội xuất khẩu.
e. Tối ưu hoá quá trình sản xuất:
- Tăng hiệu suất sản xuất: Áp dụng các phương pháp công nghmới để tối ưu hóa
quy trình sản xuất và giảm chi phí.
f. Hợp tác nông dân và hợp tác xã:
lOMoARcPSD| 58797173
- Hợp tác nông dân: Tạo ra các liên kết hợp tác với nông dân để chia sẻ kiến thức, tài
nguyên, và giảm chi phí sản xuất.
g. Đào tạo nông dân về kỹ thuật nông nghiệp hiện đại:
- Cung cấp đào tạo: Hỗ trợ nông dân trong việc nâng cao kỹ thuật nông nghiệp, sử dụng
phương pháp hiện đại để tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.
h. Tổ chức chuỗi cung ứng hiệu quả:
- Quản lý chuỗi cung ứng: Tối ưu hóa chuỗi cung ứng để giảm lãng phí, giảm thất thoát
và tăng tính hiệu quả.
i. Đối phó với biến đổi khí hậu:
- Ứng phó với biến đổi khí hậu: Phát triển các biện pháp phòng chống và điều chỉnh để
đối mặt với thay đổi trong điều kiện thời tiết và môi trường.
j. Tạo ra giá trị thêm:
- Phát triển sản phẩm gia công: Xem xét khả năng gia công sản phẩm để tạo ra giá trị
thêm và thu hút khách hàng khác nhau.
k. Tạo ra cơ hội nghề nghiệp:
- Tạo cơ hội việc làm: Phát triển các dự án tạo việc làm trong ngành, giúp cải thiện thu
nhập cộng đồng nông dân.
1.1.2 Thị hiếu:
a. Nghiên cứu và phân tích thị trường:
- Nghiên cứu thị trường: Phân tích sự thay đổi trong thị hiếu của người tiêu dùng đối với
dưa hấu, để hiểu rõ hơn về xu hướng và mong muốn của họ.
b. Phát triển sản phẩm đa dạng:
- Đổi mới sản phẩm: Phát triển các biến thể mới của dưa hấu hoặc sản phẩm liên quan
để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
c. Tối ưu hoá quảng cáo và tiếp thị:
- Chiến lược quảng cáo: Tối ưu hóa chiến lược quảng cáo để tăng cường hấp dẫn thị hiếu
và thông điệp thương hiệu.
d. Chất lượng và xuất xứ:
- Tăng cường chất lượng: Đảm bảo chất lượng cao của dưa hấu và nâng cao uy tín về
xuất xứ để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng.
e. Kết hợp với xu hướng sức khoẻ và an toàn:
- Chú trọng vào yếu tố sức khỏe: Tạo ra chiến lược tiếp thị tập trung vào lợi ích sức khỏe
của dưa hấu, chẳng hạn như giàu vitamin và khoáng chất.
f. Thiết kế gói sản phẩm:
lOMoARcPSD| 58797173
- Thiết kế gói sản phẩm: Tạo ra bao hấp dẫn thú vị để thu hút sự chú ý khi sản
phẩm đứng trên kệ.
g. Tương tác và tham gia cộng đồng:
- Mạng xã hội tiếp xúc cộng đồng: Sử dụng mạng hội và các sự kiện cộng đồng để
tương tác với người tiêu dùng và tạo ra sự nhận thức tích cực.
h. Hợp tác với nhà hàng và đầu bếp nổi tiếng:
- Hợp tác với đầu bếp nổi tiếng: Tổ chức sự kiện hoặc hợp tác với đầu bếp để tạo ra các
công thức sáng tạo và tăng cường hấp dẫn thực phẩm.
i. Chính sách giá và khuyến mại:
- Chiến lược giá và khuyến mãi: Điều chỉnh chiến lược giá và khuyến mãi để tạo ra giá
trị cho người tiêu dùng và thu hút họ lựa chọn sản phẩm.
j. Tổ chức sự kiện và triển lãm:
- Tham gia triển lãm: Tham gia các sự kiện triển lãm ngành để tăng cường sự chú ý
và tương tác với khách hàng.
k. Chú ý đến xu hướng thực phẩm và ăn chay:
- Đáp ứng xu hướng: Tổ chức sản xuất dưa hấu hữu hoặc theo xu hướng ăn chay để
mở rộng thị trường.
1.1.3 Giá cả hàng hoá liên quan:
a. Tối ưu hoá quá trình sản xuất và vận chuyển:
- Tăng hiệu suất sản xuất: Tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm chi phí tăng hiệu
suất.
- Quản lý chi phí vận chuyển: Nghiên cứu và áp dụng các giải pháp để giảm chi phí vận
chuyển và giao hàng.
b. Thúc đẩy hiệu suất nông nghiệp:
- Đào tạo nông dân: Cung cấp đào tạo vkỹ thuật nông nghiệp hiện đại đnâng cao
năng suất và giảm chi phí sản xuất.
c. Chính sách giá và quảng cáo khuyến mãi:
- Chiến lược giá linh hoạt: Thiết lập chiến lược giá linh hoạt để phản ánh biến động giá
cả thị trường mà không làm mất lòng tin của khách hàng.
- Khuyến mãi và ưu đãi: Tổ chức các chương trình khuyến mãi và ưu đãi để giảm áp lực
từ giá cả và tăng giá trị cho khách hàng.
d. Xây dụng thương hiệu và giá trị thêm:
- Nâng cao chất lượng: Tập trung vào chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu để
tạo giá trị thêm và hỗ trợ giá cả cao hơn.
e. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Phát triển sản phẩm mới: Đa dạng hóa danh mục sản phẩm để thu hút nhiều phân khúc
thị trường và giảm áp lực từ giá cả.
f. Tìm kiếm thị trường xuất khẩu:
lOMoARcPSD| 58797173
-
Mở rộng thị trường xuất khẩu: Tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu để
giảm sự phụ thuộc vào thị trường nội địa tận dụng hội xuất khẩu thể
mang lại giá cả tốt hơn.
g. Hợp tác với nhà bán lẻ và nhà hàng:
- Hợp tác với nhà bán lẻ: Xây dựng mối quan hệ với các nhà bán lẻ để tối ưu hóa
quy trình cung ứng và giảm chi phí.
h. Ứng dụng công nghệ:
- Sử dụng công nghệ: Áp dụng các công nghệ mới để tối ưu hóa quy trình, giảm
chi phí sản xuất và tăng tính hiệu quả.
i. Chính sách đầu tư và hỗ trợ nông dân:
- Hỗ trợ nông dân: Tổ chức chính sách hỗ trợ và đầu tư để giúp nông dân cải thiện
năng suất và giảm chi phí.
j. Xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng bền vững:
- Hệ thống chuỗi cung ứng bền vững: Xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng bền vững
để giảm rủi ro và tăng tính bền vững của nguồn cung.
1.1.4 Dân số:
a. Nghiên cứu và dự báo nhu cầu:
- Nghiên cứu dân số: Điều tra và dự báo thay đổi trong kích thước và cấu trúc dân
số để hiểu rõ nhu cầu tiêu dùng dưa hấu.
b. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Phát triển sản phẩm đa dạng: Tìm hiểu về sự đa dạng hóa nhu cầu tiêu dùng
phát triển các sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu của các đối tượng khác nhau
trong dân số.
c. Chính sách giá và khuyến mãi:
- Chiến lược giá linh hoạt: Thực hiện chiến lược giá linh hoạt để đáp ứng khả năng
thanh toán của đối tượng khách hàng khác nhau trong dân số.
- Khuyến mãi và ưu đãi: Tổ chức các chương trình khuyến mãi và ưu đãi dựa trên
các yếu tố như độ tuổi, thu nhập và vị trí địa lý.
d. Thích ứng với xu hướng sức khoẻ:
- Sản phẩm thân thiện với sức khỏe: Phát triển sản phẩm hoặc chiến lược tiếp thị
tập trung vào lợi ích sức khỏe để thu hút đối tượng khách hàng quan tâm đến chế
độ ăn lành mạnh.
e. Nghiên cứu và mục tiêu thị trường tăng trưởng:
- Mục tiêu thị trường tăng trưởng: Xác định các khu vực dự định tăng trưởng
dân số mạnh mẽ và tập trung vào chiến lược tiếp thị tại những khu vực này.
f. Thích ứng với xu hướng dân số:
- Sản phẩm đa dạng về kích thước: Cung cấp dưa hấu với các kích thước phù hợp
với nhu cầu của gia đình có kích thước nhỏ hoặc người sống độc thân.
g. Tăng cường tiếp thị trực tuyến:
- Tiếp thị trực tuyến: Tăng cường chiến lược tiếp thị trực tuyến để tiếp cận đối
tượng khách hàng trẻ tuổi và hiện đại.
h. Hợp tác với nhà bán lẻ và nhà hàng:
- Hợp tác với nhà bán lẻ: Xây dựng mối quan hệ với các nhà bán lẻ để đảm bảo
sản phẩm dễ tiếp cận đối tượng khách hàng rộng lớn.

Preview text:

lOMoAR cPSD| 58797173
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
BỘ MÔN KINH TẾ VI MÔ ….….
BÁO CÁO BÀI TẬP NHÓM
HỌC PHẦN KINH TẾ VI MÔ Tên đề tài
PHÂN TÍCH MẶT HÀNG DƯA HẤU
(từ thương lái đến người tiêu dùng) Nhóm : 5 Lớp tín chỉ : MGT1001_49K07.2_49K24 Giảng viên hướng dẫn: Lê Đắc Anh Khiêm lOMoAR cPSD| 58797173 DANH MỤC NỘI DUNG
DANH MỤC NỘI DUNG...........................................................................................2
DANH MỤC HÌNH ẢNH...........................................................................................3
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................3
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ DƯA HẤU TRONG 5 NĂM 2018-2023)............4
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...................................................................................4
2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI.......................................................................................4 2.1
Khái quát hiện tượng được mùa - mất giá..............................................4 2.2
Thực trạng của hiện tượng này ở dưa hấu.............................................4 2.3
Nguyên nhân gây ra hiện tượng được - mùa mất giá ở tỉnh Quảng Bình 5 2.4
Ảnh hưởng của hiện tượng “được mùa - mất giá” đối với người nông dân: 5
CHƯƠNG 2: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU VÀ CUNG CỦA
MẶT HÀNG DƯA HẤU:....................................................................................................7
1. Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:..........................7 1.1
Thu nhập..................................................................................................7 1.2
Thị hiếu.....................................................................................................8 1.3
Giá cả hàng hoá liên quan.......................................................................9 1.4
Dân số.......................................................................................................9
2. Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:...............................9 2.1
Công nghệ...............................................................................................10 2.2
Giá của các yếu tố đầu vào....................................................................10 2.3
Đối thủ....................................................................................................11 2.4
Thuế........................................................................................................11 2.5
Kỳ vọng của nhà sản xuất......................................................................12
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP CHO DOANH NGHIỆP VÀ CHÍNH PHỦ
VIỆT NAM:........................................................................................................................12 i lOMoAR cPSD| 58797173
1. Khắc phục/giảm tác động tiêu cực:.............................................................12 1.1
Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu..................12 1.2
Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:......................16
2. Thúc đẩy tác động tích cực:.........................................................................20 2.1
Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:.................20 2.2
Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu:......................23
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN........................................................................................28
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................28
DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM....................................................................29 DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1: Biểu đồ biến động về sản lượng và giá dưa hấu của tỉnh Quảng
Bình từ năm 2018 đến 2023...............................................................................3
Hình 2: Đồ thị cung cầu của dưa hấu từ năm 2022 đến 2023..................4
Hình 3: Đại dịch nCOV làm hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ....................5
Hình 4: Hình ảnh dưa hấu được khắc chữ ngày Tết.................................6
Hình 5: Hệ thống tưới tiêu tự động trong trồng dưa hấu..........................7
Hình 6: Biểu đồ Việt Nam nhập khẩu phân bón.......................................8 LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy Lê Đắc Anh Khiêm.
Trong quá trình học tập và tìm hiểu môn kinh tế vi mô, em đã nhận được rất nhiều sự quan
tâm, giúp đỡ, hưỡng dẫn tâm huyết và tận tình của thầy/cô. Thầy/cô đã giúp em tích lũy thêm
nhiều kiến thức về môn học này để có thể hoàn thành được bài tiểu luận về đề tài: mặt hàng
dưa hấu từ 2018 đến 2023 (từ thương lái đến người tiêu dùng).
Trong quá trình làm bài chắc chắn khó tránh khỏi những thiếu sót. Do đó, em kính mong
nhận được những lời góp ý của thầy/cô để bài tiểu luận của em ngày càng hoàn thiện hơn. i lOMoAR cPSD| 58797173
Em xin chân thành cảm ơn! ii lOMoAR cPSD| 58797173
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ DƯA HẤU TRONG 5 NĂM 2018-2023) 1.
LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thị trường dưa hấu thường xuyên xảy ra hiện tượng cung vượt cầu, làm cho người
nông dân luôn phải đứng trước nguy cơ “được mùa - mất giá”. Trước thực trạng đó, việc
nghiên cứu về hiện tượng được mùa - mất giá trong thị trường dưa hấu ở tỉnh Quảng Bình
trong năm 2023 và ứng dụng sự cung cầu, độ co giãn nhằm phân tích ảnh hưởng của hiện
tượng đến thu nhập của người nông dân là rất cần thiết. 2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 2.1
Khái quát hiện tượng được mùa - mất giá
2.1.1 Định nghĩa
Hiện tượng được mùa - mất giá trong lĩnh vực nông nghiệp là tình trạng sản
lượng nông sản tăng cao, vượt quá nhu cầu thị trường, dẫn đến giá cả nông sản giảm mạnh.
Hiện tượng này gây ra nhiều thiệt hại cho người nông dân, ảnh hưởng đến
đời sống và thu nhập của họ.
2.1.2 Giải thích ý nghĩa hiện tượng
Hiện tượng "được mùa - mất giá" trong nông nghiệp có ý nghĩa quan trọng
đối với người nông dân nói riêng và ngành nông nghiệp nói chung. •
Ảnh hưởng của hiện tượng đến thu nhập của người nông dân là rất lớn. Cụ
thể, khi giá bán của sản phẩm bị giảm mạnh, người nông dân khó thu hồi lại vốn thậm chí
bị lỗ nặng. Bên cạnh đó tình trạng "được mùa - mất giá" có thể gây ra sự chênh lệch giữa
cung và cầu nông sản. Khi giá cả giảm đột ngột, nhiều người nông dân có thể bị mất động
lực để tiếp tục sản xuất, dẫn đến sự giảm bớt diện tích trồng trọt hoặc chuyển sang các loại
cây trồng khác. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng cung cấp thực phẩm và an ninh
lương thực của một quốc gia hoặc khu vực. •
Tóm lại, hiện tượng "được mùa - mất giá" trong nông nghiệp có ảnh hưởng
sâu sắc đến người nông dân, cung cầu nông sản và an ninh lương thực. 2.2
Thực trạng của hiện tượng này ở dưa hấu
Thị trường nông sản đặc biệt là dưa hấu là một thị trường có sự thay đổi theo
mùa về giá cả cũng như sản lượng khá nhanh, cụ thể là hiện tượng được mùa mất giá diễn
ra ở tỉnh Quảng Bình. Vào khoảng tháng 4, tháng 5 năm 2023 là mùa thu hoạch dưa hấu của lOMoAR cPSD| 58797173
tỉnh Quảng Bình. Năm nay dưa hấu của tỉnh Quảng Bình được mùa, người trồng dưa đạt
năng suất khá cao, gần 20 tấn/ha, tuy được mùa nhưng giá bán dưa hấu khá thấp chỉ từ
2500đ-4000đ/kg, trong khi nếu dưa hấu được giá thì người trồng dưa có thể bán với giá khoảng 7000đ/kg (2022). •
Đặc điểm của sản phẩm: Dưa hấu là mặt hàng nông sản có độ co giãn của
cầu theo giá thấp (|ED|<1), dễ hư hỏng và không thể bảo quản dài hạn. 2.3
Nguyên nhân gây ra hiện tượng được - mùa mất giá ở tỉnh Quảng Bình
Thời tiết thuận lợi trong mùa trồng và thu hoạch có thể tạo điều kiện tốt cho
cây dưa hấu phát triển và cho ra năng suất cao. Điều này cũng đồng nghĩa với việc có nhiều
dưa hấu trưởng thành cùng lúc, tạo áp lực cung cao. •
Dưa hấu lại là loại quả nhanh héo và dễ hỏng nên việc bảo quản cũng gặp
khá nhiều khó khăn. Mặt khác, đây là loại nông sản phụ thuộc khá lớn vào thị trường. •
Thời vụ thu hoạch dưa hấu của người dân Quảng Bình trùng với tỉnh Quảng
Ngãi, khiến nguồn cung dưa hấu ra thị trường tăng đột biến. Thị trường tiêu thụ dưa hấu ở
Việt Nam hạn chế, chủ yếu là nội địa, trong khi nhu cầu tiêu thụ dưa hấu không cao. Thị
trường xuất khẩu dưa hấu qua Trung Quốc có sức tiêu thụ giảm mạnh. Khi được mùa tức là
cung về dưa hấu tăng lên trong khi cầu giữ nguyên, điều này làm cho đường cung dịch
chuyển sang phải dẫn đến giá cân bằng giảm, sản lượng cân bằng tăng.
2.4 Ảnh hưởng của hiện tượng “được mùa - mất giá” đối với người nông dân:
2.4.1 Đánh giá tác động của hiện tượng lên thu nhập của người nông dân
Thu nhập của người nông dân từ mùa thu hoạch giảm do giá dưa hấu đã sụt
giảm đáng kể trong thời kỳ "được mùa - mất giá," người nông dân có thể phải bán sản phẩm
với giá thấp hơn so với những mùa trước. Trong khi đó, chi phí sản xuất dưa hấu năm nay
vẫn ở mức cao, bao gồm chi phí giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nhân công, ... Điều
này ảnh hưởng khả năng hỗ trợ gia đình và chi trả các khoản nợ hoặc cam kết tài chính khác. •
Do độ co giãn của cầu theo giá của mặt hàng dưa hấu thấp (|ED|<1) nên khi
giá mặt hàng trên thị trường giảm (P giảm) sẽ dẫn đến doanh thu của người nông dân giảm (TR giảm)
2.4.2 Những biến động giá cả, lợi nhuận, và khó khăn Biến động giá cả: lOMoAR cPSD| 58797173
Hình 1: Biểu đồ biến động về sản lượng và giá dưa hấu của tỉnh Quảng Bình từ năm 2018 đến 2023
Như vậy, giá dưa hấu của tỉnh Quảng Bình có xu hướng tăng trong giai đoạn
20182021, sau đó giảm mạnh trong năm 2022 và 2023. Sản lượng dưa hấu giảm đột
ngột trong năm 2018 và 2019, sau đó có xu hướng tăng từ năm 2019 đến năm 2023
Hình 2: Đồ thị cung cầu của dưa hấu từ năm 2022 đến 2023 lOMoAR cPSD| 58797173 •
Năm 2022, giá dưa hấu của tỉnh tăng mạnh làm đa số người dân có xu hướng
tăng sản xuất dưa hấu. Do vậy, đến năm 2023 lượng cung dưa hấu tăng mạnh, đường cung
dịch chuyển sang phải, dư thừa hàng hóa, dẫn đến giá giảm và sản lượng dưa hấu tăng. • Lợi nhuận giảm:
- Sau 4 tháng thu hoạch người nông dân chi tiền thuê đất, giống, phân bón, nhân công
tốn khoảng 40-70 triệu đồng/ha. Họ lỗ tầm 20-40 triệu đồng/ha, nếu thu được lợi nhuận thì
chỉ từ 5-10 triệu đồng/ha, may mắn lắm thì hòa vốn.
Những khó khăn mà người nông dân gặp phải: -
Với sản lượng dưa hấu đạt năng suất cao và giá giảm, người nông dân có thể
gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường. -
Vì thời điểm thu hoạch dưa hấu của huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình trùng
với các tỉnh thành khác (Quảng Ngãi, ...) khiến giá bán tại ruộng giảm sâu (cung tăng đột
ngột và cầu dường như không đổi khiến giá cân bằng giảm), các thương lái không dám thu
mua với số lượng lớn. -
Do đó họ có thể phải đối mặt với vấn đề làm thế nào để tiêu thụ sản phẩm,
vận chuyển và bảo quản dưa hấu mà không làm hỏng sản phẩm, cũng như cạnh tranh với
nhiều người nông dân khác trên thị trường.
CHƯƠNG 2: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHU CẦU VÀ
CUNG CỦA MẶT HÀNG DƯA HẤU:
1. Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:
1.1 Thu nhập:
Thu nhập của người tiêu dùng là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến nhu cầu mua dưa hấu.
Khi thu nhập giảm, người tiêu dùng có khả năng chi tiêu ít hơn cho các mặt
hàng không thiết yếu và họ có thể hạn chế mức chi tiêu cho các tiêu dùng không cần thiết
và dẫn đến họ có thể mua ít dưa hấu hơn và ngược lại.
VD : Trước đại dịch nCOV, một người tiêu dùng có thu nhập hàng tháng là
1000 đô la. Với mức thu nhập này, họ có thể chi tiêu 100 đô la (10% thu nhập) để mua dưa
hấu. Tuy nhiên, do tình hình kinh tế xấu do đại dịch nCOV gây ra, họ mất việc làm và thu
nhập hàng tháng giảm xuống còn 500 đô la. Với mức thu nhập này, họ chỉ có thể chi tiêu 50
đô la (10% thu nhập) để mua dưa hấu.
Trong năm 2020 do ảnh hưởng đại dịch Covid 19, thu nhập của người dân bị ảnh hưởng
rất nhiều, thất nghiệp, giãn cách xã hội thời gian dài từ đó ảnh hưởng đến việc tiêu thụ dưa lOMoAR cPSD| 58797173
hấu trên thị trường. Người trồng dưa hấu và thương lái “khóc ròng” do thị trường xuất khẩu
bị ảnh hưởng vì dịch bệnh nCoV, hàng trăm tấn dưa hấu đổ bỏ ở ruộng. (Báo Kon Tum)
Hình 3: Đại dịch nCOV làm hàng trăm tấn dưa phải đổ bỏ
1.2 Thị hiếu:
Sở thích hoặc xu hướng mua sắm của người tiêu dùng, dựa trên các yếu tố như thị
trường, xu hướng, quảng cáo và sự ảnh hưởng từ người khác. •
Nếu dưa hấu được xem là một loại trái cây phổ biến và được ưa
chuộng trong một khu vực cụ thể, nhu cầu mua dưa hấu sẽ tăng. •
VD : Nếu một cửa hàng trái cây ở một thành phố bán 1000 quả dưa
hấu mỗi ngày và phần lớn khách hàng mua dưa hấu ở độ tuổi thanh thiếu niên, điều
này cho thấy rằng dưa hấu là một lựa chọn phổ biến của thanh thiếu niên trong khu
vực đó. Và nếu xu hướng ăn kiêng hoặc chế độ ăn không chứa đường bỗng trở nên
phổ biến ở thành phố đó, thì nhu cầu mua dưa hấu có thể giảm vì dưa hấu chứa nhiều đường. •
Vào các dịp lễ, đặc biệt là lễ tết các hộ gia đình thường có xu hướng
làm những mâm ngũ quả để cúng tổ tiên. Anh Cao Thôi (26 tuổi) trú tại thôn Phụng
Chánh 2, xã Vinh Hưng, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế thử khắc dưa nghệ
thuật. Ngay lập tức, các sản phẩm của anh được mọi người yêu thích và mua với giá
cao, đồng thời nhu cầu của người tiêu dùng cũng tăng mạnh vì sự mới lạ, đẹp mắt,
hấp dẫn mà quả dưa khắc chữ mang lại. (Báo Công Thương) lOMoAR cPSD| 58797173
Hì`nh 4: Hì`nh ả& nh dưả hả) u đượ- c khả0 c chư1 ngả`y Tế) t
1.3 Giá cả hàng hoá liên quan:
Nếu giá của các loại trái cây khác như dứa, dưa lưới, và kiwi, … tăng
lên, còn giá dưa hấu tăng không đáng kể, thì người tiêu dùng có thể chuyển sang mua
dưa hấu vì nó cũng có khả năng giải khát, cung cấp vitamin, làm các thức uống khác
nhau… như những loại trái cây trên nhưng giá của nó tăng không tương đương. •
VD : Giả sử trong thị trường hiện tại, giá cả của dưa lưới, dứa và kiwi
đang ổn định và không có biến động ngoại trừ dưa hấu. Giá cả của dưa hấu đang là
10.000 đồng/kg và số lượng tiêu thụ hàng ngày là 100kg. Tuy nhiên, giá cả của dứa,
dưa lưới và kiwi tăng lên do sự khan hiếm nguồn cung hoặc tăng chi phí sản xuất.
Giá cả của dứa tăng lên 15.000 đồng/kg, giá cả của dưa lưới tăng lên 20.000 đồng/kg
và giá cả của kiwi tăng lên 20.000 đồng/kg. Khi giá cả của dứa, dưa lưới và kiwi
tăng lên, người tiêu dùng có thể lựa chọn mua dưa hấu thay vì các loại trái cây khác để tiết kiệm chi phí.
1.4 Dân số:
Dân số càng lớn, nhu cầu tiêu thụ dưa hấu cũng tăng lên. Điều này
làm tăng cầu mua dưa hấu trên thị trường. •
VD : Trong thành phố có dân số 1 triệu người, với mỗi người tiêu
dùng 2kg dưa hấu mỗi tháng, nhu cầu mua dưa hấu sẽ là 2 triệu kg mỗi tháng. Trong
thành phố có dân số 10 triệu người, với mỗi người tiêu dùng 2kg dưa hấu mỗi tháng,
nhu cầu mua dưa hấu sẽ là 20triệu kg mỗi tháng. Như vậy, dân số lớn hơn trong thành
phố có 10 triệu người đã tạo ra một nhu cầu mua dưa hấu lớn hơn gấp lần so với
thành phố có dân số 1 triệu người. lOMoAR cPSD| 58797173
2. Các yếu tố tác động đến cung của mặt hàng dưa hấu: lOMoAR cPSD| 58797173 ii
2.1 Công nghệ: •
Một công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như hệ thống tưới tiêu tự
động hoặc trồng trong nhà màng, có thể tăng năng suất và hiệu quả sản xuất
dưa hấu vì có thể tiết kiệm nước, hạn chế sâu bệnh hại, … từ đó tăng năng
suất và chất lượng dưa hấu. •
VD : Giả sử một nông dân áp dụng công nghệ tiên tiến trong
việc trồng dưa hấu như hệ thống tưới tiêu tự động, trồng trong nhà màng….
Nhờ công nghệ này, năng suất của nông dân tăng lên 20% so với phương
pháp truyền thống (tưới nước và phân bón thủ công). Trước khi áp dụng
công nghệ, nông dân trồng 1000 cây dưa hấu và thu hoạch được 1000 quả.
Sau khi áp dụng công nghệ, nông dân trồng cùng 1000 cây dưa hấu nhưng
thu hoạch được 1200 quả. •
“Hiện nay trồng dưa hấu bằng phương pháp tưới nhỏ giọt đang
là cách làm cực kỳ hiệu quả được bà con áp dụng khá phổ biến. Trong thực
tế, năng suất của dưa hấu có thể tăng 20%-40%, chất lượng quả cũng to,
đều, ngọt và nhiều nhiều nước hơn so với các phương pháp tưới nước thông thường.” (Tin Tức)
Hì`nh 5: Hế8- thố) ng tượ: i tiế8u tư- đố8- ng trống trố“ ng dưả hả) u
2.2 Giá của các yếu tố đầu vào:
Nếu giá hạt giống, phân bón, nước và lao động tăng, nhà sản
xuất có thể đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn. Điều này có thể làm giảm
cung cấp dưa hấu trên thị trường hoặc dẫn đến tăng giá cả của sản phẩm. •
VD : Giả sử giá hạt giống dưa hấu tăng 20%, giá phân bón
tăng 15% và giá lao động tăng 10%. Trước khi giá đầu vào tăng, một nông
dân có chi phí sản xuất dưa hấu là 100 triệu đồng. Sau khi giá đầu vào tăng,
chi phí sản xuất tăng lên 125 triệu đồng. Để bù đắp chi phí, nông dân tăng
giá bán dưa hấu từ 120.000 đồng/quả lên 140.000 đồng/quả. Tuy nhiên, do lOMoAR cPSD| 58797173
giá cao hơn, nhu cầu của người tiêu dùng giảm nên dẫn đến lượng cung cấp ra thị trường ít hơn.
• Sự kiện: Tăng giá phân bón trong năm 2019 tại Trung
Quốc. Địa điểm:
Trung Quốc. 7
Thời điểm: Năm 2019.
Giải thích sự tác động: Trung Quốc là một trong những quốc gia sản xuất dưa hấu
hàng đầu thế giới. Trong năm 2019, giá phân bón tăng đáng kể tại Trung Quốc do tăng chi
phí nguyên liệu và vận chuyển. Điều này đã ảnh hưởng đến nguồn cung dưa hấu trong nước,
khiến nông dân phải đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn. Một số nông dân có thể đã giảm
diện tích trồng dưa hấu hoặc chuyển sang các loại cây trồng khác có chi phí đầu vào thấp
hơn. Tuy nhiên, tác động cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào tình hình cụ thể của từng
nông hộ và khu vực. Đồng thời giá DAP tăng 23% trong quý III/2020, sau khi sự gián đoạn
sản xuất ở tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) bị gián đoạn do dịch Covid-19 bùng phất (Hồ Bắc
chiếm hơn ¼ công suất sản xuất DAP của Trung Quốc), giữa bối cảnh nhu cầu mạnh từ các
khu vực sản xuất nông nghiệp trọng điểm và thời tiết thuận lợi. (Tin tức nhà nông)
Hì`nh 6: Biế$u đố“ Viế8- t Nảm nhả8- p khả$ u phả8 n bố: n
2.3 Đối thủ:
Nếu có nhiều người sản xuất dưa hấu, nguồn cung cấp có thể tăng lên do sự
đa dạng và quy mô lớn của sản xuất. •
VD : Giả sử có 10 nông dân trồng dưa hấu trong một khu vực. Mỗi nông dân
trồng 100 cây dưa hấu. Tổng cộng, có 1000 cây dưa hấu trồng trong khu vực này. Nếu thêm
5 nông dân mới tham gia trồng dưa hấu và mỗi người trồng thêm 50 cây, tổng số cây dưa
hấu trồng sẽ tăng lên 1250 cây. Do đó, nguồn cung cấp trên thị trường tăng lên, quy mô lớn
hơn, nhiều đối thủ cạnh tranh hơn.
2.4 Thuế:
Thuế xuất khẩu là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nguồn cung của mặt
hàng dưa hấu. Nếu chính phủ áp thuế xuất khẩu lên dưa hấu, giá cả sản phẩm có thể tăng lOMoAR cPSD| 58797173
lên. Điều này có thể làm giảm cung cấp dưa hấu trên thị trường xuất khẩu và có thể ảnh
hưởng đến nguồn cung trong nước. •
VD : Giả sử chính phủ áp thuế 15% lên lợi nhuận của các nhà sản xuất dưa
hấu. Trước khi áp thuế, lợi nhuận của một nhà sản xuất là 1 tỷ đồng. Sau khi áp thuế, lợi 8
nhuận sẽ giảm còn 850 triệu đồng. Để bù đắp lỗ, nhà sản xuất có thể giảm sản xuất hoặc tăng
giá cả dưa hấu, dẫn đến giảm cung cấp trên thị trường. lOMoAR cPSD| 58797173 ii lOMoAR cPSD| 58797173
2.5 Kỳ vọng của nhà sản xuất:
Kỳ vọng của nhà sản xuất đến nguồn cung dưa hấu có thể ảnh hưởng đến
quyết định sản xuất. Nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu dưa hấu tăng trong tương lai, họ có
thể tăng sản xuất để đáp ứng nhu cầu dự kiến. Ngược lại, nếu nhà sản xuất kỳ vọng nhu cầu
giảm, họ có thể giảm sản xuất để tránh hàng tồn kho và quá cung trên thị trường. •
VD : Giả sử nhà sản xuất dưa hấu A kỳ vọng rằng nhu cầu dưa hấu sẽ tăng
trong tương lai. Với kỳ vọng này, nhà sản xuất A quyết định tăng sản xuất dưa hấu từ 100
cây lên 150 cây. Khi nhu cầu tăng, nhà sản xuất A sẽ có đủ dưa hấu để đáp ứng nhu cầu dự
kiến và cung cấp thêm sản phẩm trên thị trường. Điều này góp phần tăng nguồn cung của mặt hàng dưa hấu. •
Sự kiện: Nông dân Kiên Giang tất bật trồng dưa hấu. Từ giữa tháng 10 âm
lịch, nhiều hộ dân trong tỉnh bắt đầu xuống giống các loại dưa hấu phục vụ thị trường Tết
Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022 với hy vọng trúng mùa, được giá. Người nông dân kỳ
vọng tết năm tới sẽ trúng mùa, được giá, và người dân tiêu thụ lớn nên họ sản xuất một
lượng dưa hấu để đủ cung ứng cho thị trường mà họ mong muốn. (Báo Kiên Giang)
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP CHO DOANH NGHIỆP VÀ
CHÍNH PHỦ VIỆT NAM:
1. Khắc phục/giảm tác động tiêu cực:
1.1 Các yếu tố tác động đến nhu cầu của mặt hàng dưa hấu:
1.1.1 Thu nhập:
a. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Mở rộng loại sản phẩm: Phát triển và giới thiệu các biến thể mới của dưa hấu hoặc sản
phẩm liên quan để thu hút đối tượng khách hàng mới và mở rộng thị trường.
b. Nâng cao chất lượng:
- Tập trung vào chất lượng cao: Nâng cao chất lượng của dưa hấu để tạo ra sản phẩm
chất lượng cao có thể được bán với giá cao hơn, giúp tăng thu nhập.
c. Phát triển thương hiệu và tiếp thị:
- Xây dựng thương hiệu: Tăng cường chiến lược quảng bá và xây dựng thương hiệu để
tạo ra giá trị thương hiệu và khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm.
d. Phát triển thị trường xuất khẩu:
- Tìm kiếm thị trường xuất khẩu: Tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu để giảm sự
phụ thuộc vào thị trường nội địa và tận dụng các cơ hội xuất khẩu.
e. Tối ưu hoá quá trình sản xuất:
- Tăng hiệu suất sản xuất: Áp dụng các phương pháp và công nghệ mới để tối ưu hóa
quy trình sản xuất và giảm chi phí.
f. Hợp tác nông dân và hợp tác xã: lOMoAR cPSD| 58797173
- Hợp tác nông dân: Tạo ra các liên kết hợp tác với nông dân để chia sẻ kiến thức, tài
nguyên, và giảm chi phí sản xuất.
g. Đào tạo nông dân về kỹ thuật nông nghiệp hiện đại:
- Cung cấp đào tạo: Hỗ trợ nông dân trong việc nâng cao kỹ thuật nông nghiệp, sử dụng
phương pháp hiện đại để tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.
h. Tổ chức chuỗi cung ứng hiệu quả:
- Quản lý chuỗi cung ứng: Tối ưu hóa chuỗi cung ứng để giảm lãng phí, giảm thất thoát và tăng tính hiệu quả.
i. Đối phó với biến đổi khí hậu:
- Ứng phó với biến đổi khí hậu: Phát triển các biện pháp phòng chống và điều chỉnh để
đối mặt với thay đổi trong điều kiện thời tiết và môi trường.
j. Tạo ra giá trị thêm:
- Phát triển sản phẩm gia công: Xem xét khả năng gia công sản phẩm để tạo ra giá trị
thêm và thu hút khách hàng khác nhau.
k. Tạo ra cơ hội nghề nghiệp:
- Tạo cơ hội việc làm: Phát triển các dự án tạo việc làm trong ngành, giúp cải thiện thu
nhập cộng đồng nông dân.
1.1.2 Thị hiếu:
a. Nghiên cứu và phân tích thị trường:
- Nghiên cứu thị trường: Phân tích sự thay đổi trong thị hiếu của người tiêu dùng đối với
dưa hấu, để hiểu rõ hơn về xu hướng và mong muốn của họ.
b. Phát triển sản phẩm đa dạng:
- Đổi mới sản phẩm: Phát triển các biến thể mới của dưa hấu hoặc sản phẩm liên quan
để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
c. Tối ưu hoá quảng cáo và tiếp thị:
- Chiến lược quảng cáo: Tối ưu hóa chiến lược quảng cáo để tăng cường hấp dẫn thị hiếu
và thông điệp thương hiệu.
d. Chất lượng và xuất xứ:
- Tăng cường chất lượng: Đảm bảo chất lượng cao của dưa hấu và nâng cao uy tín về
xuất xứ để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng.
e. Kết hợp với xu hướng sức khoẻ và an toàn:
- Chú trọng vào yếu tố sức khỏe: Tạo ra chiến lược tiếp thị tập trung vào lợi ích sức khỏe
của dưa hấu, chẳng hạn như giàu vitamin và khoáng chất.
f. Thiết kế gói sản phẩm: lOMoAR cPSD| 58797173
- Thiết kế gói sản phẩm: Tạo ra bao bì hấp dẫn và thú vị để thu hút sự chú ý khi sản phẩm đứng trên kệ.
g. Tương tác và tham gia cộng đồng:
- Mạng xã hội và tiếp xúc cộng đồng: Sử dụng mạng xã hội và các sự kiện cộng đồng để
tương tác với người tiêu dùng và tạo ra sự nhận thức tích cực.
h. Hợp tác với nhà hàng và đầu bếp nổi tiếng:
- Hợp tác với đầu bếp nổi tiếng: Tổ chức sự kiện hoặc hợp tác với đầu bếp để tạo ra các
công thức sáng tạo và tăng cường hấp dẫn thực phẩm.
i. Chính sách giá và khuyến mại:
- Chiến lược giá và khuyến mãi: Điều chỉnh chiến lược giá và khuyến mãi để tạo ra giá
trị cho người tiêu dùng và thu hút họ lựa chọn sản phẩm.
j. Tổ chức sự kiện và triển lãm:
- Tham gia triển lãm: Tham gia các sự kiện và triển lãm ngành để tăng cường sự chú ý
và tương tác với khách hàng.
k. Chú ý đến xu hướng thực phẩm và ăn chay:
- Đáp ứng xu hướng: Tổ chức sản xuất dưa hấu hữu cơ hoặc theo xu hướng ăn chay để mở rộng thị trường.
1.1.3 Giá cả hàng hoá liên quan:
a. Tối ưu hoá quá trình sản xuất và vận chuyển:
- Tăng hiệu suất sản xuất: Tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm chi phí và tăng hiệu suất.
- Quản lý chi phí vận chuyển: Nghiên cứu và áp dụng các giải pháp để giảm chi phí vận chuyển và giao hàng.
b. Thúc đẩy hiệu suất nông nghiệp:
- Đào tạo nông dân: Cung cấp đào tạo về kỹ thuật nông nghiệp hiện đại để nâng cao
năng suất và giảm chi phí sản xuất.
c. Chính sách giá và quảng cáo khuyến mãi:
- Chiến lược giá linh hoạt: Thiết lập chiến lược giá linh hoạt để phản ánh biến động giá
cả thị trường mà không làm mất lòng tin của khách hàng.
- Khuyến mãi và ưu đãi: Tổ chức các chương trình khuyến mãi và ưu đãi để giảm áp lực
từ giá cả và tăng giá trị cho khách hàng.
d. Xây dụng thương hiệu và giá trị thêm:
- Nâng cao chất lượng: Tập trung vào chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu để
tạo giá trị thêm và hỗ trợ giá cả cao hơn.
e. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Phát triển sản phẩm mới: Đa dạng hóa danh mục sản phẩm để thu hút nhiều phân khúc
thị trường và giảm áp lực từ giá cả.
f. Tìm kiếm thị trường xuất khẩu: lOMoAR cPSD| 58797173 -
Mở rộng thị trường xuất khẩu: Tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu để
giảm sự phụ thuộc vào thị trường nội địa và tận dụng cơ hội xuất khẩu có thể
mang lại giá cả tốt hơn.
g. Hợp tác với nhà bán lẻ và nhà hàng:
- Hợp tác với nhà bán lẻ: Xây dựng mối quan hệ với các nhà bán lẻ để tối ưu hóa
quy trình cung ứng và giảm chi phí.
h. Ứng dụng công nghệ:
- Sử dụng công nghệ: Áp dụng các công nghệ mới để tối ưu hóa quy trình, giảm
chi phí sản xuất và tăng tính hiệu quả.
i. Chính sách đầu tư và hỗ trợ nông dân:
- Hỗ trợ nông dân: Tổ chức chính sách hỗ trợ và đầu tư để giúp nông dân cải thiện
năng suất và giảm chi phí.
j. Xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng bền vững:
- Hệ thống chuỗi cung ứng bền vững: Xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng bền vững
để giảm rủi ro và tăng tính bền vững của nguồn cung.
1.1.4 Dân số:
a. Nghiên cứu và dự báo nhu cầu:
- Nghiên cứu dân số: Điều tra và dự báo thay đổi trong kích thước và cấu trúc dân
số để hiểu rõ nhu cầu tiêu dùng dưa hấu.
b. Đa dạng hoá sản phẩm:
- Phát triển sản phẩm đa dạng: Tìm hiểu về sự đa dạng hóa nhu cầu tiêu dùng và
phát triển các sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu của các đối tượng khác nhau trong dân số.
c. Chính sách giá và khuyến mãi:
- Chiến lược giá linh hoạt: Thực hiện chiến lược giá linh hoạt để đáp ứng khả năng
thanh toán của đối tượng khách hàng khác nhau trong dân số.
- Khuyến mãi và ưu đãi: Tổ chức các chương trình khuyến mãi và ưu đãi dựa trên
các yếu tố như độ tuổi, thu nhập và vị trí địa lý.
d. Thích ứng với xu hướng sức khoẻ:
- Sản phẩm thân thiện với sức khỏe: Phát triển sản phẩm hoặc chiến lược tiếp thị
tập trung vào lợi ích sức khỏe để thu hút đối tượng khách hàng quan tâm đến chế độ ăn lành mạnh.
e. Nghiên cứu và mục tiêu thị trường tăng trưởng:
- Mục tiêu thị trường tăng trưởng: Xác định các khu vực có dự định tăng trưởng
dân số mạnh mẽ và tập trung vào chiến lược tiếp thị tại những khu vực này.
f. Thích ứng với xu hướng dân số:
- Sản phẩm đa dạng về kích thước: Cung cấp dưa hấu với các kích thước phù hợp
với nhu cầu của gia đình có kích thước nhỏ hoặc người sống độc thân.
g. Tăng cường tiếp thị trực tuyến:
- Tiếp thị trực tuyến: Tăng cường chiến lược tiếp thị trực tuyến để tiếp cận đối
tượng khách hàng trẻ tuổi và hiện đại.
h. Hợp tác với nhà bán lẻ và nhà hàng:
- Hợp tác với nhà bán lẻ: Xây dựng mối quan hệ với các nhà bán lẻ để đảm bảo
sản phẩm dễ tiếp cận đối tượng khách hàng rộng lớn.