Báo cáo: Cách mạng công nghiệp 4.0 môn Kinh tế chính trị | Học viện Ngân hàng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ----- -----
ĐIỂM KHÁC BIỆT CỦA CUỘC CÁCH M ẠNG CÔNG
NGHIỆP 4.0 SO VỚI CÁC CUỘC C ÁCH MẠNG
CÔNG NGHIỆP TRƯỚC ĐÂY TRONG LỊ CH SỬ
Phạm Thanh Hiền

Kinh tế chính trị Mác- Lênin
: K25TCB
Nhóm 5
Kinh tế chính trị Mác-Lênin Mục lục
LỜI NÓI ĐẦU…...............................................................................2
CHƯƠNG 1: VÀI NÉT VỀ CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0... .. .. .. ... .. . 3
1.1 Khái niệm cách mạng công nghiệp 4.0...................... ..... ..... .... ..... ..... ..... . 3
1.2 Lịch sử ra đời của các cuộc cách mạng công nghiệp.................
.... ..... .... 5
CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0……9
2.1 Đặc điểm chính, lợi ích và tác hại…........................................................9
2.2 Công nghệ trong cách mạng CN 4.0.....................................................12
2.3 Điểm khác của cách mạng CN 4.0........................................................14
CHƯƠNG 3: LIÊN HỆ BẢN THÂN ĐỂ KỊP THỜI THÍCH ỨNG VỚI
THỜI ĐẠI 4.0 VÀ KẾT LUẬN ......... .
.........................................................17
3.1 Liên hệ bản thân để kịp thờ i thích ứng với thời đại 4.0……………17
3.2 Kết luận..................................................................................................22
LỜI KẾT THÚC ……………………………………………………………23
DANH MỤC THAM KHẢO.........................................................................24 Nhóm 5 1 Nhóm 5 2 Nhóm 5 3 Nhóm 5 4
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
1.2 Lịch sử ra đời của các cuộc cách mạng công nghiệp
Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
-Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên trên thế giới bắt đầu ở nước Anh vào
cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, mở đầu là sự cơ giới hóa ngành dệt may.
Vào thời điểm đó, các nhà máy dệt đều phải đặt gần sông để lợi dụng sức
nước chảy, điều đó gây bất tiện về nhiều mặt. Đặc trưng của cuộc cách
mạng công nghiệp lần thứ nhất này là việc sử dụng năng lượng nước, hơi
nước và cơ giới hóa sản xuất.
-Năm 1784, James Watt phụ tá thí nghiệm của một trường đại học đã phát
minh ra máy hơi nước. Nhờ phát minh này, nhà máy dệt có thể đặt bất cứ
nơi nào. Phát minh này được coi là mốc mở đầu quá trình cơ giới hoá.
Năm 1785, linh mục Edmund Cartwright cho ra đời một
phát minh quan trọng trong ngành dệt là máy dệt vải. Máy này đã tăng
năng suất dệt lên tới 40 lần.
-Ngành luyện kim cũng có những bước tiến đáng kể. Năm 1784, Henry Cort
đã tìm ra cách luyện sắt “puddling”. Mặc dù phương pháp của Henry Cort
đã luyện được sắt có chất lượng tốt hơn nhưng vẫn chưa đáp ứng được
yêu cầu về độ bền của máy móc. Năm 1885, Henry Bessemer đã phát
minh ra lò cao có khả năng luyện gang lỏng thành thép, khắc phục được
những nhược điểm của chiếc máy trước đó.
-Ngành giao thông vận tải đánh dấu bước tiến bằng sự ra đời của đầu máy
xe lửa đầu tiên chạy bằng hơi nước vào năm 1804. Đến năm 1829, vận
tốc xe lửa đã lên đến 14 dặm/giờ. Thành công này đã làm bùng nổ hệ
thống đường sắt ở Mỹ và Châu Âu. Năm 1807, Robert Fulton đã chế tạo Nhóm 5 5
ra tàu thủy chạy bằng động cơ hơi nước để thay thế cho những cánh buồm hay mái chèo.
-Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên đã mở ra một kỷ nguyên mới trong
lịch sử nhân loại – kỷ nguyên sản xuất cơ khí, cơ giới hóa. Cuộc
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã thay thế hệ thống kỹ thuật cũ có
tính truyền thống của thời đại nông nghiệp (kéo dài 17 thế kỷ), chủ yếu
dựa vào gỗ, sức mạnh cơ bắp (lao động thủ công), sức nước, sức gió và
sức kéo động vật bằng một hệ thống kỹ thuật mới với nguồn động lực là
máy hơi nước và nguồn nguyên, nhiên vật liệu và năng lượng mới là sắt
và than đá. Nó khiến lực lượng sản xuất được thúc đẩy phát triển mạnh
mẽ, tạo nên tình thế phát triển vượt bậc của nền công nghiệp và nền kinh
tế. Đây là giai đoạn quá độ từ nền sản xuất nông nghiệp sang nền sản
xuất cơ giới trên cơ sở khoa học. Tiền đề kinh tế chính của bước quá độ
này là sự chiến thắng của các quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, còn tiền
đề khoa học là việc tạo ra nền khoa học mới, có tính thực nghiệm nhờ
cuộc cách mạng trong khoa học vào thế kỷ XVII.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai
-Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 2 ra đời từ khoảng năm 1870 đến
khi Thế Chiến I nổ ra. Đặc trưng của cuộc cách mạng công nghiệp lần
này là việc sử dụng năng lượng điện và sự ra đời của các dây chuyền sản
xuất hàng loạt trên quy mô lớn. Một trong những đặc điểm đáng lưu ý
trong nền đại công nghiệp là dây chuyền sản xuất hàng loạt - áp dụng
nguyên lý quản trị của F.W. Taylor (đề xuất năm 1909, ứng dụng vào thực
tiễn năm 1913 - hãng Ford đi tiên phong).
- Cuộc cách mạng này được chuẩn bị bằng quá trình phát triển 100 năm
của các lực lượng sản xuất trên cơ sở của nền sản xuất đại cơ khí và bằng Nhóm 5 6
sự phát triển của khoa học trên cơ sở kỹ thuật. Yếu tố quyết định của cuộc
cách mạng này là chuyển sang sản xuất trên cơ sở điện – cơ khí và sang
giai đoạn tự động hóa cục bộ trong sản xuất, tạo ra các ngành mới trên
cơ sở khoa học thuần túy, biến khoa học thành một ngành lao động đặc
biệt. Cuộc cách này đã mở ra kỷ nguyên sản xuất
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
hàng loạt, được thúc đẩy bởi sự ra đời của điện và dây chuyền lắp ráp.
Các nhà khoa học đã có những phát minh lớn về những công cụ sản xuất
mới: máy tính, máy tự động và hệ thống máy tự động, người máy, hệ điều
khiển tự động. Các nhà sáng chế thời kỳ này cũng nghiên cứu, tạo ra
những vật liệu mới như chất polymer với độ bền và sức chịu nhiệt cao,
được sử dụng rộng rãi trong đời sống, và trong các ngành công
nghiệp. Công nghiệp hóa thậm chí còn lan rộng hơn tới
Nhật Bản sau thời Minh Trị Duy Tân, và thâm nhập sâu vào nước
Nga, nước đã phát triển bùng nổ vào đầu Thế Chiến I. Về tư tưởng kinh
tế – xã hội, cuộc cách mạng này tạo ra những tiền đề thắng lợi của chủ
nghĩa xã hội ở quy mô thế giới.
-Cũng trong thời kỳ này, những nguồn năng lượng mới phong phú và vô tận
như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều, năng
lượng nguyên tử… cũng được tìm ra để thay thế cho nguồn năng lượng
cũ. Những tiến bộ thần kì trong thông tin liên lạc và giao thông vận tải
như máy bay siêu âm khổng lồ, tàu hỏa tốc độ cao và những phương tiện
thông tin liên lạc, phát sóng vô tuyến qua hệ thống vệ tinh nhân tạo,
những thành tựu diệu kỳ trong lĩnh vực chinh phục vũ trụ như phóng
thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên của trái đất, bay vào vũ trụ và đặt
chân lên mặt trăng là những thành tựu đi vào lịch sử của cuộc cách mạng
công nghiệp lần hai này. Nhóm 5 7
-Bên cạnh đó, cuộc cách mạng xanh trong nông nghiệp với những tiến bộ
nhảy vọt trong thủy lợi hóa, cơ khí hóa, phương pháp lai tạo giống, chống
sâu bệnh… giúp nhiều nước có thể khắc phục nạn thiếu lương thực, đói
ăn kéo dài. Trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự diễn ra cuộc cách mạng cơ
hóa và tự động hóa vũ khí trang bị mà điển hình là các
phương tiện chiến tranh được sử dụng trong Thế chiến thứ nhất.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
- Điểm xuất phát của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba là Chiến tranh
thế giới thứ hai, trong đó các bên tham chiến đã từng chế tạo thành công
các hệ thống trang bị và vũ khí dựa trên nguyện lý hoạt động hoàn toàn
mới như bom nguyên tử, máy bay phản lực, tên lửa chiến thuật đầu tiên…
Ngay sau đó các thành tựu khoa học – kỹ thuật quân sự được áp đụng vào
sản xuất, tạo tiền đề cho cách mạng công nghiệp lần thứ ba, diễn ra trong
nhiều lĩnh vực, tác động đến tất cả các hoạt động kinh tế, chính trị, tư
tưởng đời sống, văn hóa, của con người.
-Với sự ra đời và lan tỏa của công nghệ thông tin, sử dụng điện tử và công
nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất, cuộc cách mạng này thường được
gọi là cuộc cách mạng máy tính hay cách mạng số bởi vì nó được xúc tác
bởi sự phát triển của chất bán dẫn, siêu máy tính, máy tính cá nhân (thập
niên 1970 và 1980) và Internet (thập niên 1990).
-Cho đến cuối thế kỷ 20, quá trình này cơ bản hoàn thành nhờ những thành
tựu khoa học công nghệ cao. Vệ tinh, máy tính, máy bay, điện thoại,
Internet… là những công nghệ hiện nay chúng ta thụ hưởng từ cuộc Cách
mạng Công nghiệp lần thứ ba này.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư Nhóm 5 8
-Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra từ năm 2000: cuộc cách
mạng kỹ thuật số, nhưng đến năm 2013 thì “công nghiệp
4.0” (Industrie 4.0) bắt đầu được biết ở Đức. Năm 2013, từ khóa mới
“Công nghiệp 4.0” nổi lên xuất phát từ một báo cáo của chính phủ Đức
đề cập đến cụm từ này nhằm nói tới chiến lược công nghệ cao, điện toán
hóa ngành sản xuất mà không cần sự tham gia của con người. Dựa trên
cơ sở phát triển của cả ba cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật trước đó,
đặc biệt là những thành tựu đột phá của cuộc cách Nhóm 5 9 Nhóm 5 10 Nhóm 5 11 Nhóm 5 12 Nhóm 5 13
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
- Big Data (Dữ liệu lớn): cho phép con người có thể thu thập và lưu trữ
một lượng dữ liệu khổng lồ. Trong ngành marketing, người ta có thể thu
thập được một lượng lớn thông tin bao gồm thông tin cá nhân của từng
khách hàng. Điều này giúp doanh nghiệp xác định các xu hướng, nhu
cầu, mong muốn của người tiêu dùng từ đó có thể tạo ra những chiến
lược đúng đắn và hiệu quả trong từng giai đoạn.
- Internet of Things – IoT (vạn vật kết nối): đề cập đến hàng tỷ thiết bị vật
lý trên khắp thế giới hiện được kết nối với internet để thu thập và chia sẻ
dữ liệu. “Với việc giới thiệu thu thập và phân tích dữ liệu toàn diện, theo
thời gian thực, các nhà máy sản xuất có thể trở nên nhanh nhạy hơn đáng
kể” – chuyên gia tư vấn McKinsey cho biết.
- In 3D: In 3D hay còn gọi là công nghệ bồi đắp vật liệu, là một chuỗi kết
hợp các công đoạn khác nhau để tạo ra một vật thể ba chiều. Trong In
3D, các lớp vật liệu được đắp chồng lên nhau và được định dạng dưới sự
kiểm soát của máy tính để tạo ra vật thể. Nó được sử dụng trong phát
triển sản phẩm để giảm thời gian tung ra thị trường, rút ngắn chu kỳ phát
triển sản phẩm và tạo ra các hệ thống sản xuất và tồn kho linh hoạt hơn với chi phí thấp hơn.
- Augmented Reality (AR): Công nghệ AR (Augmented Reality – Thực tế
Tăng cường) được hiểu là công nghệ thực tế ảo tăng cường kết hợp giữa
thế giới thật với thông tin ảo, không phải tách người dùng ra một không
gian riêng như thực tế ảo. Nó có thể hỗ trợ tương tác với nội dung ảo
ngay trong đời thật…Hãy thử tưởng tượng một ngày nào đó,
bạn bước ra đường sẽ chẳng phải sợ mỗi khi lạc đường vì sẽ có một màn
hình hiện ra ngay lập tức, hiển thị đầy đủ các thông tin chi tiết về
bản đồ, quán ăn, quán cà phê hay nhà hàng khách sạn gần đó. Nhóm 5 14
- Cloud computing (Điện toán đám mây): là việc sử dụng các dịch vụ như
nền tảng phát triển phần mềm, máy chủ, lưu trữ và phần mềm qua
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
internet, thường được gọi là đám mây. Chi phí thấp hơn liên quan đến
việc áp dụng đám mây không có máy chủ, xuất phát từ khả năng của nhà
cung cấp để tập hợp tài nguyên giữa các khách hàng, đã dẫn đến một số
công ty đóng cửa các trung tâm dữ liệu độc quyền.
- Tự động quy trình robotic (RPA): RPA là từ viết tắt của Robotic Process
Automation, nghĩa là tự động hoá quy trình bằng robot. Đây là công nghệ
phần mềm được tạo ra để bắt chước hành động của con người, thực hiện
các tác vụ lặp đi lặp lại nhằm tăng hiệu quả công việc. Hiểu một cách
đơn giản, con người sẽ “dạy” cho robot ảo các quy trình làm việc với
nhiều bước, trên nhiều ứng dụng khác nhau như: nhận form, gửi tin nhắn
xác nhận, sắp xếp form vào folder, nhập dữ liệu trên form.
- Data Mining: Data Mining có nghĩa là khai thác dữ liệu, là quá trình phân
tích thông tin có giá trị từ các tập dữ liệu lớn. Bằng cách sử dụng phần
mềm và các công nghệ như AI, học máy để biến các dữ liệu thô, thành
các thông tin hữu ích. Qua đó, doanh nghiệp có thể tìm hiểu thêm về
mong muốn của khách hàng để phát triển các chiến lược tiếp thị hiệu quả
hơn, giúp doanh nghiệp tăng doanh thu và giảm chi phí đầu vào.
- Trong số những công nghệ kể trên, trọng tâm của cuộc Cách mạng Công
nghiệp 4.0 dồn vào: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối – Internet of
Things (IoT) và Dữ liệu lớn (Big Data).
2.3 Điểm khác của cách mạng CN 4.0 -
Nếu như Cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước
và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng lần 2 diễn ra Nhóm 5 15
nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàng loạt. Cuộc cách mạng lần 3
sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Cuộc
Cách mạng Công nghiệp thứ tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần Nhóm 5 16 Nhóm 5 17 Nhóm 5 18 Nhóm 5 19