Biến số và thang đo | Thống kê cho khoa học xã hội | Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố HCM

10/21/2021
Biến (Variable) & Thang đo (Scale)
Hai loại biến: biến định tính
(qualitative variable) và biến định
lượng (quantitative variable).
Đối với biến định tính, những đặc trưng
phân biệt dựa trên sự khác biệt về đặc
tính, chứ không phải về số lượng hoặc độ lớn.
Biến (Variable) & Thang đo (Scale)
Các biến được gọi là định lượng khi mà
các giá trị của biến cho thấy sự khác biệt
về độ lớn hay số lượng giữa chúng. 1 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Các loại thang đo
Tương ứng với 02 loại biến định tính và
định lượng, có 02 loại thang đo chính:
- Thang đo biến số chữ (bao gồm
thang đo danh nghĩa và thang đo thứ tự)
- Thang đo biến số số (bao gồm thang
đo khoảng cách và thang đo tỉ lệ)
Thang đo danh nghĩa (nominal scale)
Một biến được xác định bởi thang đo danh
nghĩa bao gồm hệ thống các chỉ báo khác
nhau biểu thị thuộc tính hay tính chất của biến đó.
Các chỉ báo này có tính chất ngang nhau,
không theo một thứ tự nào và loại trừ lẫn nhau.
Một thang đo danh nghĩa phải có 2 chỉ báo trở lên. 2 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Ví dụ Giới tính 1. Nam 2. Nữ
Tình trạng hôn nhân 1. Độc thân 2. Có vợ/chồng 3. Ly thân 4. Ly dị 5. Góa
Thang đo thứ bậc (ordinal scale)
Là thang đo danh nghĩa nhưng các chỉ
báo hay các phương án trả lời được sắp
xếp theo một trật tự nhất định.
Nói một cách khác, giữa các chỉ báo
này có quan hệ thứ bậc hơn kém,
nhưng thường thì mức độ hơn kém
giữa chúng không xác định được. 3 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Ví dụ
Thu nhập trung bình hàng tháng 1. Dưới 500 ngàn
2. Từ 500 ngàn đến dưới 1 triệu
3. Từ 1 triệu đến dưới 2 triệu
4. Từ 2 triệu đến dưới 3 triệu
5. Từ 3 triệu trở lên Ví dụ (t.t)
Kinh tế gia đình so với 5 năm trước
1. Khá hơn rất nhiều
2. Khá hơn chút đỉnh 3. Cũng vậy
4. Tệ hơn chút đỉnh 5. Tệ hơn nhiều 4 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Thang đo khoảng cách (interval scale)
Là thang đo có đầy đủ tính chất của một
thang đo danh nghĩa và thứ bậc, nhưng
khoảng cách giữa các chỉ số được xác
định một cách cụ thể và đều nhau.
Thang đo khoảng cách (interval scale)
Đối với loại thang đo này ta có thể sử
dụng một số các phép tính toán học
như tính trung bình hay tính toán tỉ lệ
chênh lệch giữa các chỉ số.
Điểm “không” của thang đo này là tùy ý. 5 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Ví dụ
Những người có học vấn cao sẽ có thu nhập cao 1 2 3 4 5 6 7 rất không rất đồng ý đồng ý
Thang đo tỉ lệ (ratio scale)
Một thang đo tỉ lệ có tất cả những
phẩm chất của những loại thang đo trước.
Ngoài ra thang đo này có một giá trị 0 “thực”. 6 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Ví dụ
Thu nhập trung bình hàng tháng: ………. 5.000.000 đ Tuổi: ………. Biến Định tính Định lượng Thang đo Thang đo định tính định lượng
Thang đo Thang đo Thang đo Thang đo danh nghĩa thứ bậc khoảng cách tỉ lệ
Các chỉ báo được
Khoảng cách giữa các Giá trị 0 sắp xếp theo 1
chỉ số được xác định “thực”
trật tự nhất định một cách cụ thể 7 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021 Thực hành
Nhận biết thang đo của những câu hỏi sau đây:
Caâu 1: So vôùi 5 naêm tröôùc , ñôøi soáng gia
ñình ta coù toát hôn khoâng? Khaù hôn 1 Khoù traû lôøi 4
Cuõng vaãn nhö theá 2 Khoâng traû lôøi 99 Keùm hôn tröôùc 3 thứ bậc 8 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 2: Xin OÂng (Baø) vui loøng cho bieát ñoà duøng sinh hoaït hieän coù trong gia ñình
(keøm theo quan saùt, neáu thaáy nhöõng gì hieån nhieân khoâng coù, khoâng neân hoûi) Loaïi ñồ duøng Loaïi ñoà duøng - Giöôøng 1
- Caùt xeùt (caû radio) 11
- Giöôøng baèng saïp tre 2 - Daøn maùy nghe nhaïc 12 - Tuû 3 - Xe ñaïp 13 - Boä baøn gheá 4 - Xe gaén maùy 14 - Boä xa loâng 5 - Maùy may 15 - Ti vi ñen traéng 6 - Tuû laïnh 16 - Ti vi maøu 7 - Maùy giaët 17 - Ñaàu maùy video 8 - Ñieän thoaïi 18 - Radio 9
- Khaùc (ghi cuï theå)………… 19 - Chieâng, coàng,
duïng cuï aâm nhaïc DT 10 ……………. 20 danh nghĩa
Caâu 3: OÂng (Baø, baïn) haõy cho bieát möùc ñoä
thöôûng thöùc caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi
chuùng, vaø caùc phöông tieän giaûi trí khaùc cuûa mình
(Gôïi yù baèng caùch giôùi thieäu caùc phöông tieän beân
döôùi roài hoûi trong loaïi ñoù thöôøng choïn loai hình naøo?) thứ bậc 9 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 4: Trong caùc phöông tieän TTÑC treân, OÂng (Baø) thích loaïi naøo nhaát ?
(khoâng tính ñeán vieäc coù thöôøng xuyeân xem hay khoâng, chæ choïn moät yù) danh nghĩa
Caâu 5: Trong caùc tôø baùo ñaõ ñoïc, OÂng (Baø) thöôøng ñoïc nhöõng muïc gì nhaát?
(Chæ choïn toái ña 3 muïc thöôøng ñoïc nhaát) 5.6.7 danh nghĩa 10 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 6: (Chæ hoûi nhöõng ngöôøi coù nghe radio) OÂng (Baø)
thöôøng nghe radio nhö theá naøo?
Caâu 7: Trong caùc chöông trình truyeàn hình, OÂng (Baø) thöôøng coi chöông
trình naøo nhieàu nhaát ? (Chæ choïn toái ña 3 muïc thöôøng xem nhaát) 11 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 8: Trong caùc loaïi hình ngheä thuaät noùi chung, OÂng (Baø)
thích loaïi naøo?(bao haøm caû treân caùc PTTTÑC vaø saân khaáu)
Choïn toái ña 3 loaïi hình thích nhaát roài choïn thöù
töï öu tieân:[Maõ soá: thích nhaát:1; thích ôû möùc ñoä
thöù nhì:2; thích ôû möùc ñoä thöù:3] thứ bậc
Caâu 9: Trong caùc loaïi nhaïc sau, OÂng (Baø)
thích loaïi nhaïc naøo? (Chæ choïn toái ña 3 loaïi) danh nghĩa 12 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
10.11 thứ bậc
Caâu 10: Vaø theo OÂng (Baø), ngöôøi Raglay ta caàn phaûi hoïc
ñeán lôùp maáy thì môùi ñöôïc?
Lôùp: ……………… ñöôïc ñeán ñaâu hay ñeán ñaáy…………… 19
Caâu 11: Nhöng treân thöïc teá gia ñình ta coù theå
cho con caùi hoïc ñeán lôùp maáy?
Lôùp: ………………
Caâu 12: Theo oâng baø, coù caàn daïy chöõ vieát cuûa ngöôøi
Raglai cho ngöôøi Raglai hay khoâng? 12.13 danh nghĩa
Vì sao? (Ghi cuï theå): …………… 13 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 13: Neáu trong gia ñình khoâng coù ñieàu kieän cho taát caû caùc
con ñi hoïc , theo oâng baø neân öu tieân cho con trai hay con gaùi? 1. Con trai 1 2. Con gaùi 2 thứ bậc
Caâu 14: Theo oâng baø, khi trong nhaø coù ngöôøi bò beänh coù
caàn môøi thaày cuùng ñeán cuùng ñeå ñöôïc khoûi beänh khoâng?
(PVV khoâng gôïi yù, neáu ngöôøi ñöôïc phoûng vaán
khoù traû lôøi thì neâu caùc phöông phaùp coù theå) 14 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 15: Coù neân laáy ngöôøi khaùc vôùi daân toäc mình khoâng? 15 - 20 danh nghĩa
Caâu 16: Coù neân laáy ngöôøi cuøng hoï vôùi mình khoâng?
Vì sao? (Ghi cuï theå): …………………………………………………………………………. 15 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 17: Trong gia ñình ta, quyeàn quyeát ñònh cho con caùi keát hoân laø ai? danh nghĩa
Caâu 18: Tröôùc khi keát hoân coù caàn xem tuoåi
coâ daâu, chuù reå khoâng? danh nghĩa 16 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 19: Khi phuï nöõ mang thai, hoï coù caàn kieâng cöõ ñieàu gì khoâng?
(trong sinh hoaït, aên uoáng) danh nghĩa
Caâu 20 : Tröôùc khi laäp gia ñình, ngöôøi con trai,
con gaùi coù ñöôïc ai ñoù giaûi thích, höôùng daãn
nhöõng ñieàu caàn thieát khi laäp gia ñình khoâng?
(Coù theå choïn nhieàu yù, PVV khoâng ñoïc caùc
phöông aùn traû lôøi) danh nghĩa 17 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 21: Trong gia ñình OÂng (Baø) ai laø ngöôøi quyeát ñònh nhöõng vieäc sau
(xaùc ñònh möùc quyeát ñònh cuûa moãi thaønh vieân baèng nhöõng con soá roài
vieát vaøo caùc coät töông öùng sao cho toång möùc quyeát ñònh = 10 phaàn ) tỉ lệ
Caâu 22: OÂng (Baø) haõy cho bieát ñaùnh giaù cuûa mình veà nhöõng
nhaän ñònh döôùi ñaây (khoanh vaøo oâ töông öùng sao cho haøng
naøo cuõng coù maõ soá ñöôïc khoanh vaø khoâng truøng nhau) danh nghĩa 18 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 23: OÂng (Baø) haõy cho bieát möùc ñoä tieáp xuùc vôùi
nhöõng ngöôøi thaân, baïn beø xung quanh nhö theá naøo? thứ bậc
Caâu 24: Baây giôø toâi seõ ñoïc teân caùc moái quan heä maø chuùng
ta thöôøng coù. OÂng (Baø) haõy laéng nghe vaø cho chuùng toâi bieát
möùc ñoä quan troïng cuûa töøng moái quan heä ñoái vôùi OÂng (Baø)
(Haõy gôïi yù ñeå ngöôøi traû lôøi xaùc ñònh moái quan heä quan troïng nhaát roài noùi: coøn trong nhöõng
quan heä coøn laïi, caùi naøo quan troïng nhaát? Khi coù caâu traû lôøi, khoanh troøn thöù töï theo töøng haøng) khoảng cách 19 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 25: Baø con trong coäng ñoàng coù thöôøng ñeán thaêm nhaø OÂng (Baø) hay khoâng? danh nghĩa
Caâu 26: Neáu coù haõy cho bieát möùc ñoä hoï ñeán thaêm cuûa hoï thứ bậc
Caâu 27: OÂng(Baø) coù theå moâ taû ngöôøi laùng
gieàng ôû saùt beân nhaø mình nhö theá naøo? danh nghĩa 20 lOMoAR cPSD| 40749825 10/21/2021
Caâu 28: Khi trong nhaø coù ngöôøi bò beänh, thoâng thöôøng gia ñình OÂng (Baø)
thöôøng laøm theá naøo ñeå hoï khoûi beänh?
(choïn moät phöông aùn thöôøng xuyeân nhaát) danh nghĩa
Caâu 29: OÂng (Baø) coù bieát caùc loaïi leã hoäi töø tröôùc
tôùi nay do coäng ñoàng mình toå chöùc hay khoâng?
(keå caû nhöõng leã hoäi, ngaøy nay khoâng coøn toå chöùc nöõa) danh nghĩa