Các giai đoạn của quá trình nhận thức học phần Triết học Mac-Lênin

*Các giai đoạn của quá trình nhận thức
Quan điểm của V.l Lenin về con đường biện chứng của sự nhận thức
chân lý: “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, và từ tư duy trừu
tượng đến thực 琀椀 ễn – đó là con đường biện chứng của sự nhận thức
chân lý, của sự nhận thức khách quan
Trực quan sinh động và tư duy trừu tượng là hai giai đoạn nhận thức có
những thuộc 琀 nh khác nhau, bổ sung cho nhau trong quá trình nhận thức
thống nhất của con người về thế giới. Thực 琀椀 ễn ở đây vừa là cơ sở, động
lực, mục đích của quá trình nhận thức, vừa là mắt khâu kiểm tra chân lý
khách quan. Thực 琀椀 ễn vừa là yếu tố kết thúc một vòng khâu của sự nhận
thức, vừa là điểm bắt đầu của vòng khâu mới của sự nhận thức. Cứ thế, sự
nhận thức của con người là một quá trình không có điểm cuối.
*Trực quan sinh động
- Đây là giai đoạn đầu 琀椀 ên của quá trình nhận thức gắn liền với thực 琀椀
ễn. Ở giai đoạn này, con người trực 琀椀 ếp phản ánh khách thể thông qua
các giác quan, được diễn ra dưới 3 hình thức:
+ Cảm giác: Nảy sinh do sự tác động trực 琀椀 ếp của khách thể lên giác quan
của con người, đưa lại những thông 琀椀 n trực 琀椀 ếp, giản đơn nhất về
thuộc 琀 nh riêng lẻ của sự vật, hiện tượng.
+ Tri giác: Là kết quả của sự tác động trực 琀椀 ếp của sự vật đồng thời lên
nhiều giác quan của con người. Do đó, có thể nói tri giác là tổng hợp của
nhiều cảm giác. Nhưng tri giác vẫn là hình ảnh trực 琀椀 ếp cảm 琀 nh về sự vật, hiện tượng.
+ Biểu tượng: Là hình ảnh sự vật, hiện tượng được tái hiện nhờ trí nhớ khi sự
vật, hiện tượng không trực 琀椀 ếp tác động vào các giác quan của con
người. Nhưng biểu tượng vẫn giống tri giác ở chỗ nó vẫn là hình ảnh cảm 琀 nh về sự vật, hiện
VD: Hình ảnh bông hoa sen hiện lên trong ký ức chúng ta ngay cả khi nó
không còn ở trước mắt thì hình ảnh đó là biểu tượng. Như vậy, biểu tượng ở
đây với tư cách là một hình thức nhận thức thuộc giai đoạn nhận thức cảm
琀 nh khác với biểu tượng theo cách hiểu thông thường là hình ảnh, ký tự
hay bất cứ cái gì đại diện cho một vật thể ý tưởng hoặc quá trình nào đó
nhằm truyền thông điệp, ý nghĩa một cách nhanh chóng ngắn gọn và đơn
giản(chẳng hạn, chim bồ câu là biểu tượng của hòa bình,...)
Như vậy, ở giai đoạn nhận thức cảm 琀 nh, nhận thức chưa đem lại những
hiểu biết sâu sắc, khái quát trong 琀 nh chỉnh thể về sự vật, hiện tượng.
Nhận thức cảm 琀 nh chưa phân biệt được cái riêng và cái chung, bản chất
và hiện tượng,.. của sự vật, hiện tượng. Để hiểu sự vật, hiện tượng sâu sắc
hơn, hoàn chỉnh hơn, nhận thức phải chuyển lên hình thức cao hơn là tư
duy trừu tượng (nhận thức lý 琀 nh)