Các hình thái ý thức xã hội - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
Ý thức xã hội tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau nhưng những hìnhthái chủ yếu của ý thức xã hội bao gồm ý thức chính trị, ý thức phápquyền, ý thức đạo đức, ý thức nghệ thuật (hay còn gọi là ý thức thẩmmỹ), ý thức tôn giáo, ý thức ý luận (hay còn gọi là ý thức khoa học) và ýthức triết học. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
Các hình thái ý thức xã hội
Ý thức xã hội tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau nhưng những hình
thái chủ yếu của ý thức xã hội bao gồm ý thức chính trị, ý thức pháp
quyền, ý thức đạo đức, ý thức nghệ thuật (hay còn gọi là ý thức thẩm
mỹ), ý thức tôn giáo, ý thức ý luận (hay còn gọi là ý thức khoa học) và ý
thức triết học. Các hình thái ý thức chính trị và ý thức pháp quyền gần
gũi với cơ sở kinh tế hơn cả. 1. Ý thức chính trị
Đầu tiên là hình thái ý thức chính Ví dụ:
trị. Hình thái ý thức chính trị là Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng
hình thái ý thức chỉ xuất hiện và Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng,
tồn tại trong các xã hội có giai cấp kim chỉ nam hoạt động của Đảng và
và nhà nước. Nó phản ánh các cách mạng Việt Nam. Nội dung cốt
quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội lõi của chủ nghĩa Mác- Lênin là tư
giữa các giai cấp, các dân tộc và tưởng về sự giải phóng con người
các quốc gia cũng như thái độ của khỏi chế độ bóc lột người.Tư tưởng
các giai cấp đối với quyền lực nhà Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng
nước. Ý thức chính trị thực tiễn tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn
thông thường hình thành từ trực cảnh điều kiện cụ thể của nước ta;
tiếp từ các hoạt động thực tiễn mà cốt lõi là sự kết hợp chủ nghĩa
trong môi trường chính trị của xã Mác-Lênin với phong trào công hội.
nhân và chủ nghĩa yêu nước của nhân dân ta. 2. Ý thức pháp quyền
Ý thức pháp quyền là toàn bộ các Ví dụ:
tư tưởng, quan điểm của một giai Ở Việt Nam hiện nay, ý thức pháp
cấp về bản chất và vai trò của quyền của xã hội ta là ý thức pháp
pháp luật, về quyền và nghĩa vụ quyền xã hội chủ nghĩa. Sự thống
của nhà nước, các tổ chức xã hội nhất cao về mặt lợi ích cơ bản giữa
và công dân, về tính hợp pháp và giai cấp công nhân và nhân dân lao
không hợp pháp của hành vi con động đã tạo nên hệ thống pháp luật
người trong xã hội, cùng với nhận do Nhà nước ban hành.
thức và tình cảm của con người
trong việc thực thi pháp luật của Nhà nước 3. Ý thức đạo đức
Ý thức đạo đức là toàn bộ những Ví dụ:
quan niệm, tri thức và các trạng Từ xa xưa, ông cha ta đã đúc kết,
thái cảm xúc, tâm lí chung của các rút ra những bài học về đạo đức để
cộng đồng người về các giá trị răn dạy con người, thể hiện qua
thiện, ác, lương tâm, trách nhiệm, những câu ca dao, tục ngữ
hạnh phúc, công bằng, v.v… và về
những quy tắc đánh giá, những
chuẩn mực hành vi cùng cách ứng
xử giữa các cá nhân với nhau và
giữa các cá nhân với xã hội 4. Ý thức khoa học
Ý thức khoa học vừa là một hình Ví dụ :
thái ý thức xã hội vừa là một hiện Các định luật của Newton về
tượng xã hội đặc biệt. Ý thức
chuyển động là tập hợp của 3 định
khoa học với tính chất là một
luật cơ học phát biểu bởi nhà bác
hình thái xã hội là hệ thống phản học Isaac Newton, đặt nền tảng cho
ánh tri thức chân thực dưới dạng cơ học cổ điển (còn gọi
logic trừu tượng về thế giới đã là cơ học Newton).
được kiểm nghiệm thông qua
thực tiễn. Đối tượng phản ánh của
ý thức khoa học bao quát mọi
lĩnh vực của tự nhiên, xã hội và
tư duy trong khi các hình thái ý
thức xã hội khác chỉ phản ánh
một mặt một khía cạnh nào đó
của đời sống xã hội mà thôi. 5. Ý thức thẩm mỹ
Đối với phần ý thức thẩm mĩ, thì Ví dụ:
đây là sự phản ánh hiện thực vào ý Trong quá trình lãnh đạo cách
thức con người trong quan hệ với mạng Việt Nam, Đảng ta luôn đánh
nhu cầu thưởng thức và sáng tạo
giá cao vai trò của văn nghệ, của
cái Đẹp. Trong các hoạt động
các văn nghệ sĩ, đồng thời cũng đòi
thưởng thức và sáng tạo cái đẹp
hỏi ở văn nghệ và văn nghệ sĩ tinh
nghệ thuật là biểu hiện cao nhất
thần trách nhiệm cao cả đối với sự của ý thức
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ thẩm mĩ quốc. 6. Ý thức tôn giáo :
Ý thức tôn giáo với tính cách là Ví dụ :
hình thái xã hội gồm có tâm lí tôn Nội dung cơ bản của đạo Bà
giáo và hệ tư tưởng tôn giáo. Tâm la môn - đạo Hindu :
lý tôn giáo là toàn bộ những biểu +Thừa nhận thế giới do thần
tượng, tình cảm, tâm trạng thói tạo ra và sự bất tử của linh
quen của quần chúng về tín hồn.Thừa nhận Thuyết
ngưỡng tôn giáo. Hệ tư tưởng tôn luân hồi
giáo là hệ thống giáo lý do các + Cho rằng một thực thể tinh
giáo sĩ, các nhà thần học tạo ra và thần tối cao tồn tại vĩnh viễn
truyền bá trong xã hội. Đứng về là Braman. Linh hồn cá
mặt lịch sử, tâm lí tôn giáo và hệ thể là Át man là một bộ phận
tư tưởng tôn giáo là hai giai đoạn của Braman
phát triển của ý thức tôn giáo
nhưng chúng liên hệ tác động qua + Con người có sống chết lại và bổ sung nhau
nhưng linh hồn thì tồn tại mãi
và luôn hồi qua nhiều kiếp
khác nhau chỉ khi nào Át man
hoà nhập với Braman thì mới chấm dứt được thuyết luân hồi 7. Ý thức triết học :
Đây là loại ý thức đặc biệt và cao Ví dụ :
nhất của tri thức cũng như của các Ý thức được sự vận động
ý thức xã hội. Triết học nhất là phát triển của xã hội việt nam
Triết học Mác-Lênin cung cấp cho từ chế độ phong kiến lên chủ
con người tri thức về thế giới như nghĩa xã hội. Ý thức được mối
một chỉnh thể thông qua việc tổng quan hệ giữa lực lượng sản
kết toàn bộ lịch sử phát triển của xuất và quan hệ sản xuất trong
khoa học và chính bản thân triết xã hội. Như trong quá trình
học. Đây là loại ý thức đặc biệt và khai thác than, nếu mỗi người
cao nhất của tri thức cũng như của làm việc tách biệt nhau, không
các ý thức xã hội. Triết học nhất là có sự phối hợp giữa các cá
Triết học Mác-Lênin cung cấp cho nhân, không nghe lời chỉ
con người tri thức về thế giới như đạo…tức không tồn tại
một chỉnh thể thông qua việc tổng mqh giữa những con người
kết toàn bộ lịch sử phát triển của (qhsx) thì không thể khai thác
khoa học và chính bản thân triết than hiệu quả học.