Cách Mạng Công Nghiệp Lần Thứ Nhất: Đặc Trưng, Nguyên Nhân & Thành Tựu

CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ NHẤT 1. Đặc trưng
- Thời gian diễn ra không thống nhất, nhưng nói chung là ở nửa cuối thế kỷ 18 đến nửa đầu thế kỷ 19.
- Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 1 là một cuộc cách mạng diễn ra trong lĩnh vực sản xuất.
Cuộc cách mạng này là sự thay đổi cơ bản các điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa và kỹ thuật.
Thuật ngữ “Cách mạng Công nghiệp” lần đầu tiên được phổ biến bởi nhà sử học kinh tế người
Anh Arnold Toynbee để mô tả sự phát triển kinh tế của Anh từ năm 1760 đến năm 1840.
- Đặc trưng nổi bật của cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 chính là cơ khí máy móc (máy chạy
bằng hơi nước và sức nước). Sự ra đời và cải tiến máy móc đã thay thế sức lao động thủ công, qua đó tăng sản lượng
➔ Có thể thấy, sự xuất hiện của cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 đã thay đổi từ nền kinh tế
giản đơn, quy mô nhỏ, dựa trên lao động chân tay là chủ yếu sang nền kinh tế công nghiệp và
chế tạo máy móc ở quy mô lớn. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 1 được mở đầu với sự cơ giới hóa ngành dệt may. 2. Nguyên nhân
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 ra đời xuất phát từ nguyên nhân nền kinh tế đơn giản, quy
mô nhỏ lẻ vào những năm 1750 - 1760. Thời điểm này, nền kinh tế chủ yếu dựa trên lao động
chân tay, điều này dẫn đến tốn kém nguồn nhân lực và kìm hãm sự phát triển kinh tế. Do đó,
cuộc cách mạng công nghiệp ra đời nhằm thay đổi từ một nền kinh tế công nghiệp và thủ công
nghiệp sang nền kinh tế do công nghiệp và chế tạo máy thống trị.
➔ Sự ra đời và cải tiến của máy móc thay thế cho sức lao động của con người đã khiến năng suất tăng lên. 3. Thành tựu
Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên đã mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại – kỷ
nguyên sản xuất cơ khí, cơ giới hóa. Thành tựu nổi bật nhất của cuộc cách mạng công nghiệp lần
1 chủ yếu đến từ 3 nhóm ngành chính là dệt may, ngành luyện kim và ngành giao thông vận tải.
Những thành tựu trong các ngành này đã tạo bước đệm cho nền kinh tế phát triển.
a. Ngành dệt may
- Thành tựu nổi bật nhất trong ngành dệt may chính là sự cơ giới hóa thông qua việc phát minh ra
máy hơi nước. Theo đó, năm 1784, James Watt - phụ tá thí nghiệm của một trường đại học đã
phát minh ra máy hơi nước. Nhờ phát minh này, nhà máy dệt có thể đặt bất cứ nơi nào.
- Đến năm 1785, linh mục Edmund Cartwright cho ra đời một phát minh quan trọng trong ngành
dệt là máy dệt vải. Máy này đã tăng năng suất dệt lên tới 40 lần.
➔ Những phát minh này đã giúp ngành dệt may có nhiều bước tiến triển mới về năng suất và sản
lượng. Máy móc đã hỗ trợ con người trong những công đoạn khó khăn nhất. b. Ngành luyện kim
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 đã mang đến thành tựu đáng chú ý cho ngành luyện kim
bằng dấu mốc Henry Cort tìm ra cách luyện sắt “puddling” vào năm 1784. Sự kiện này mở đầu
bước tiến mới cho ngành luyện kim .
- Đến năm 1885, Henry Bessemer phát minh ra lò luyện gang thành thép lỏng, khắc phục được
nhược điểm của máy luyện sắt puddling trước đó.
c. Ngành giao thông vận tải
- Cách mạng công nghiệp phát triển tạo điều kiện cho hệ thống giao thông và đường sắt mở rộng.
Chiếc đầu xe lửa chạy bằng hơi nước đầu tiên vào năm 1804 đánh dấu sự ra đời của ngành giao
thông vận tải. Đến năm 1829, vận tốc xe lửa đã lên tới 14 dặm/giờ.
- Năm 1807, Robert Fulton chế tạo ra tàu thủy chạy bằng hơi nước thay thế cho những mái chèo và những cánh buồm. 4. Ý nghĩa
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 1 ra đời mang lại ý nghĩa to lớn, đánh dấu những thay đổi
tích cực cho nền kinh tế - xã hội như:
• Tạo điều kiện phát triển nền kinh tế từ nông nghiệp và thủ công nghiệp sang nền kinh tế công nghiệp.
• Hệ thống kỹ thuật truyền thống đã được thay bằng hệ thống kỹ thuật tân tiến với nguồn lực là máy móc.
• Sự thay đổi này đã giúp sản xuất phát triển mạnh mẽ, gia tăng năng suất đột biến,
bứt phá trong nông nghiệp, giúp nền kinh tế các nước đi lên.
• Mở ra một thế giới mới với nhiều cơ hội để tương tác và giao lưu với nhau, tăng cường quan hệ xã hội.
• Làm tiền đề cho nền kinh tế thời đại mới.
Nhưng bên cạnh những ý nghĩa tích cực mà cách mạng công nghiệp thứ nhất mang lại vẫn còn
tồn tại những tác động tiêu cực ảnh hưởng đến đời sống xã hội. Trong đó, tác động tiêu cực rõ nét nhất bao gồm:
• Sự phân hóa giai cấp khiến nông dân thời kỳ này rơi vào bần cùng hóa và trở thành
không có tư liệu sản xuất buộc phải bán sức lao động.
• Sự bùng nổ của quá trình đô thị hóa khiến xảy ra sự chênh lệch tỉ lệ giữa dân thành thị và nông thôn.
• Sự ô nhiễm và các tệ nạn gia tăng.
• Gây ra nhiều xung đột và khả năng phân hóa địa vị xã hội
➔ Như vậy, cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 và những thành tựu mang lại đã tạo bước đệm
cho nền kinh tế phát triển ở các nước, đồng thời là bước đánh dấu trong sự chuyển mình
sang cuộc cách mạng công nghiệp lần 2, hứa hẹn sự ra đời của năng lượng điện trên quy mô lớn.
Document Outline

• 1.Đặc trưng
• 2.Nguyên nhân
• 3.Thành tựu
  • a.Ngành dệt may
  • b.Ngành luyện kim
  • c.Ngành giao thông vận tải
• 4.Ý nghĩa