Cách nhận xét và vẽ biểu đồ trong môn thi Địa lý đạt điểm cao

Cách nhận xét và vẽ biểu đồ trong môn thi Địa lý đạt điểm cao 1. Biểu đồ tròn
Cách vẽ biểu đồ tròn :
Bước 1 : Xử lí số liệu : nếu số liệu của đề bài cho là số liệu thô ví dụ như tỉ
đồng, triệu người thì ta phải đổi sang số liệu về dạng %
Bước 2 : Xác định bán kính của hình tròn.
Lưu ý : Bán kính của hình tròn cần phù hợp với khổ giấy để đảm bảo tính trực
quan và mĩ thuật cho bản đồ. Trong trường hợp phải vẽ bản đồ bằng những
hình tròn có bán kính khác nhau thì ta phải tính toán bán kính cho các hình tròn.
Bước 3 : Chia hình tròn thành những nan quạt theo đúng tỉ lệ và trật tự của
các thành phần có trong đề bài cho.
Lưu ý : toàn bô hình tròn là 360 độ, tương ứng với tỉ lệ 100%. Như vây, tỉ lệ
1% ứng với 3,6 độ trên hình tròn. Khi vẽ các nan quạt nên bắt đầu từ tia 12
giờ và lần lượt vẽ theo chiều thuận với chiều quay của kim đồng hồ. Thứ tự
các thành phần của các biểu đồ phải giống nhau để tiện cho việc so sánh.
Bước 4 : Hoàn thiện bản đồ (ghi tỉ lệ của các thành phần lên biểu đồ, tiếp ta
sẽ chọn kí hiệu thể hiện trên biểu đồ và lập bản chú giải cuối cùng ta ghi tên biểu đồ).
Cách nhận xét biểu đồ tròn :
Khi chỉ có một vòng tròn : Ta nhận định cơ cấu tổng quát lớn nhất là cái nào,
nhì là, ba là ... và cho biết tương quan giữa các yếu tố (gấp mấy lần hoặc
kém nhau bao nhiêu %), đặc biệt là yếu tố lớn nhất so với tổng thể có vượt xa không ?
Lưu ý : Tỷ trọng có thể giảm nhưng số thực nó lại tăng, vì thế cần ghi rõ. Ví
dụ như : xét về tỷ tọng ngành nông nghiệp giảm ..., không ghi trống kiểu
ngành nông nghiệp giảm ... vì như thể là chưa chính xác, có thể bị trừ hay không được cho điểm.
Khi có từ hai vòng tròn trở lên (giới hạn tối đa là ba hình tròn cho một bài)
- Nhận xét cái chung nhất (nhìn tổng thể) : tăng/giảm như thế nào ?
- Nhận xét tăng hay giảm trước, nếu có ba vòng trở lên thì thêm liên tục hay
không liên tục, tăng (giảm) bao nhiêu?
- Sau đó mới nhận xét về nhất, nhì, ba ... của các yếu tố trong từng năm, nếu
giống nhau thì ta gom chung lại cho các năm một lần thôi (không nhắc lại 2, 3 lần).
- Cuối cùng, cho kết luận về mối tượng quan giữa các yếu tố.
- Giải thích về vấn đề. 2. Biểu đồ miền
Cách vẽ biểu đồ miền :
Bước 1 : Vẽ khung biểu đồ.
- Khung biểu đồ miễn vẽ theo giá trị tương đối thường là một hình chữ nhật.
Trong đó được chia làm các miền khác nhau, chồng lên nhau. Mỗi miền thể
hiện một đối tượng địa lý cụ thể.
- Các thời điểm năm đầu tiên và năm cuối cùng của biểu đồ phải được năm
trên 2 cạnh bên trái và phải của hình chữ nhật, là khung của biểu đồ.
- Chiều cao của hình chữ nhật thể hiện đơn vị của biểu đồ, chiều rộng của
biểu đồ thường thể hiện thời gian (năm).
- Biểu đồ miễn vẽ theo giá trị tuyệt đối thể hiện động thái, nên dựng hai trục -
một trục thể hiện đại lượng, một trục giới hạn năm cuối (dạng này ít, thông
thường chỉ sử dụng biểu đồ miền thể hiện giá trị tương đối).
Bước 2 : Vẽ ranh giới của miền. Lấy năm đầu tiên trên trục tung, phân chia
khoảng cách năm theo tỉ lệ tương ứng.
Bước 3 : Hoàn thiện biểu đồ. Ghi số liệu vào đúng vị trí từng miền trong biểu đồ đã vẽ.
Cách nhận xét biểu đồ miền :
- Nhận xét chung toàn bộ bảng số liệu : Nhìn nhận, đánh giá xu hướng chung của số liệu.
- Nhận xét hàng nganh trước : theo thời gian yếu tố a tăng hay giảm, tăng
giảm như thế nào, tăng giảm bao nhiêu ? sau đó đến yếu tố b tăng hay
giảm ... yếu tố c (mức chênh lệch)
- Nhân xét hàng dọc : yếu tố nào xếp hạng nhất, nhì, ba và có thay đổi thứ hạng hay không ?
- Tổng kết và giải thích 3. Biểu đồ hình cột
Cách vẽ biểu đồ hình cột :
Bước 1 : Chọn tỉ lệ thích hợp
Bước 2 : Kẻ hệ trục vuông góc (trục đứng thể hiện đơn vị của cá đại lượng,
trục ngang thể hiện các năm hoặc các đối tượng khác nhau)
Bước 3 : Tính độ cao của từng cột cho đúng tỉ lệ rồi thể hiện trên giấy
Bước 4 : Hoàn thiện bản đồ (ghi các số liệu tương ứng vào các cột tiếp theo
vẽ kí hiệu vào cột và lập bản chú giải cuối cùng ta ghi tên biểu đồ)
Cách nhận xét biểu đồ cột :
Trường hợp cột đơn :
- Bước 1 : Xem xét năm đầu và năm cuối của bảng số liệu để trả lời câu hỏi
tăng hay giảm? và tăng giảm bao nhiêu? (lấy số liệu năm cuối trừ cho số liệu
năm đầu hay chia cho cũng được)
- Bước 2 : Xem số liệu ở khoảng trong để trả lời tiếp là tăng (hay giảm) liên
tục hay không liên tục? (lưu ý năm nào không liên tục)
- Bước 3 : Nếu liên tục thì cho biết giai đoạn nào nhanh, giai đoạn nào chậm.
Nếu không liên tục thì năm nào không còn liên tục.
Kết luận và giải thích qua về xu hướng của đối tượng.
Trường hợp cột đôi, ba (ghép nhóm) ... (có từ hai yếu tố trở lên)
- Nhận xét xu hướng chung
- Nhận xét từng yếu tố một, giống như trường hợp 1 yếu tố (cột đơn)
- Kết luận (có thể so sánh, hay tìm yếu tố liên quan giữa hai cột)
- Có một vài giải thích và kết luận
Trường hợp cột là các vùng, các nước...
- Nhìn nhận chung nhất về bảng số liệu nói lên điều gì
- Tiếp theo hãy xếp hạng cho các tiêu chí : cao nhất, thứ nhì... thấp nhất (cần
chi tiết). Rồi so sánh giữa cái cao nhất và cái thấp nhất, giữa đồng bằng với
đồng bằng, giữa miền núi với miền núi.
Trường hợp cột là lượng mưa
- Mưa tập trung vào mùa nào? Hay mưa dàn trải đều trong các tháng. Mùa
mưa, mùa khô kéo dài từ tháng nào đến tháng nào - Nêu tổng lượng mưa
- Tháng nào mưa nhiều nhất, lượng mưa bao nhiêu mm và tháng nào khô nhất, mưa bao nhiêu ?
- So sánh tháng mưa nhiều nhất và tháng mưa ít nhất
- Đánh giá biểu đồ thể hiện vị trí địa điểm thuộc miền khí hậu nào ? 4. Biểu đồ đường
Cách vẽ biểu đồ đường :
Bước 1 : Kẻ hệ trục toạ độ vuông góc
Bước 2 : Xác định tỉ lệ thích hợp ở cả 2 trục
Bước 3 : Căn cứ vào các số liệu của đề bài và tỉ lệ đã xác định để tính toán
và đánh giá dấu toạ độ của các điểm mốc trên 2 trục. Khi đánh dấu các năm
trên trục ngang cần chú ý đến tỉ lệ. Thời điểm năm đầu tiên nằm trên trục đứng.
Bước 4 : Hoàn thiện bản đồ.
Cách nhận xét biểu đồ đường :
Trường hợp thể hiện một đối tượng :
- So sánh số liệu đầu năm và năm cuối có trong bảng số liệu để trả lời câu
hỏi : đối tượng cần nghiên cứu tăng hay giảm? Nếu tăng (giảm) thì tăng (giảm) bao nhiêu?
- Xem đường biểu diễn đi lên (tăng) có liên tục hay không, nếu liên tục thì cho
biết giai đoạn nào tăng nhanh, giai đoạn nào tăng chậm; nếu không liên tục
thì năm nào không còn liên tục
- Một vài giải thích cho đối tượng, giải thích những năm không liên tục.
Trường hợp có hai đường trở lên :
- Nhận xét từng đường một giống như trên theo đúng trình tự bảng số liệu :
đường a trước rồi đến đường b, c, d
- Tiến hành so sánh, tìm mối liên hệ giữa các đường biểu diễn
- Kết luận và giải thích.
Document Outline

• Cách nhận xét và vẽ biểu đồ trong môn thi Địa lý đ
  • 1. Biểu đồ tròn
  • 2. Biểu đồ miền
  • 3. Biểu đồ hình cột
  • 4. Biểu đồ đường