Cặp phạm trù cái chung và cái riêng - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
Bằng ví dụ cụ thể hãy phân tích những nội dung cơ bản của cặp phạm trù cái chung và cái riêng. Từ đó rút ra ý nghĩa phương pháp luận của vấn đề này đối với hoạt động và nghề nghiệp sau này của bản thân Anh/Chị? Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
Bằng ví dụ cụ thể hãy phân tích những nội dung cơ bản của cặp
phạm trù cái chung và cái riêng. Từ đó rút ra ý nghĩa phương pháp
luận của vấn đề này đối với hoạt động và nghề nghiệp sau này của bản thân Anh/Chị? Bài làm
Khái niệm cái riêng, cái chung và cái đơn nhất với tư các h là phạm
trù triết học của phép biện chứng duy vật:
- Cái riêng là phạm trù triêt học dùng để chỉ một sự vật, một hiện tượng, một
quá trình cụ thể, riêng lẻ nhất định.
Ví dụ, ngôi nhà, cái ghế, cái cây, ngôi trường, con người, hiện tượng ô nhiễm môi trường…..
- Cái chung là phạm trù triêt học dùng để chỉ những thuộc tính, tính chất
không những có ở một sự vật, hiện tượng (một cái riêng nào đó) mà còn lặp
lại ở nhiều sự vật, hiện tượng (nhiều cái riêng) khác.
Ví dụ, cái chung của mọi công dân Việt Nam là lòng nồng nàn yêu
nước, tinh thần đoàn kết dân tộc, sẵn sang hy sinh tất cả để bảo vệ nước nhà.
- Cái đơn nhất là phạm trù triêt học dùng để chỉ những thuộc tính, tính chất,...
chỉ tồn tại ở một sự vật, hiện tượng (một cái riêng nào đó) mà không lặp lại ở
nhiều sự vật, hiện tượng nào khác.
Ví dụ, cùng là loài chó nhưng mỗi con chó lại có những đặc điểm khác
nhau như màu lông, có con thì lông màu vàng nhưng có con sẽ là lông màu đen.
Mỗi cây táo là một cái riêng; những thuộc tính tự nhiên như môi trường
sống, cách thức sinh trưởng, vòng đời,…của cây giữ vai trò là cái
chung của tất cả các cây táo; nhưng mặt khác, ở mỗi cây táo lại có
những thuộc tính không lặp lại ở nhau như: cấu tạo gen, hình dáng, số
lượng quả , khả năng phát triển trong môi trường sống,...cụ thể khác nhau.
Mối quan hệ biện chứng giữa cái chung, cái r
iêng và cái đơn nhất :
- Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái riêng để biểu hiện sự
tồn tại của mình. Không có cái chung thuần túy tách rời cái riêng, thông qua
cái riêng nó biểu hiện sự tồn tại của cái chung.
Mọi sinh viên nói chung, bất kể là sinh viên trường luật, sinh viên
trường y, sinh viên trường kinh tế,….đều phải đến trường học tập, thi
cử theo quy định của nhà trường. Những đặc tính chung này lặp lại ở
những sinh viên riêng lẻ và được phản ánh trong khái niệm “sinh viên”.
Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ với cái chung.
Mỗi con người là một cái riêng, đều phải chịu những quy luật tự nhiên
như quy luật sinh tử, mỗi con người cũng phải tuân theo quy định
chung của xã hội, tuân theo Hiến pháp, pháp luật.
Mỗi quốc gia là một cái riêng, nhưng khi gia nhập với trường quốc tế
thì phải tuân theo luật chơi của toàn cầu. Không thể độc lập hay tách
rời cái quy định chung của quốc tế.
Không có doanh nghiệp nào tồn tại với tư cách doanh nghiệp mà lại
không tuân theo các quy tắc chung của thị trường (ví dụ quy tắc cạnh
tranh...). Nếu doanh nghiệp nào đó bất chấp các nguyên tắc chung đó
thì nó không thể tồn tại trong nền kinh tế thị trường.
- Cái riêng là cái toàn bộ, phong phú, đa dạng hơn cái chung; còn cái
chung là cái bộ phận nhưng sâu sắc, bản chất hơn cái riêng. Cái chung sâu
sắc hơn cái riêng vì nó phản ánh những thuộc tính chung bản chất lặp đi lặp
lại ở nhiều sự vật. Còn cái riêng phong phú hơn cái chung vì nó là tổng hợp
của cái chung và cái đơn nhất.
Mỗi dân tộc Việt Nam, bên cạnh cái chung đều là công dân Việt Nam,
đều thực hiện quyền và nghĩa vụ của một công dân, còn đặc điểm riêng
là có nền văn hóa, phong tục tập quán khác nhau,…tạo nên sự đa dạng cho mỗi dân tộc.
- Cái chung và cái đơn nhất có thể chuyển hóa cho nhau trong những điểu
kiện xác định của quá trình vận động, phát triển của sự vật. Vì vậy, tuỳ
từng mục đích có thể tạo ra những điểu kiện để thực hiện sự chuyển hoá từ cái
đơn nhất thành cái chung hay ngược lại.
Cái chung chuyển hóa thành cái đơn nhất, đó là quá trình tồn tại và tiêu
vong dần dần của cái cũ.
Trong xã hội cũ, quan niệm “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, là một
quan niệm khắt khe về tình yêu trai gái không được gần gũi tìm hiểu
nhau, cha mẹ tự ý dựng vợ gã chồng cho con cái, và quan niệm đó luôn
bị áp đặt trong mỗi gia đình, nhưng đối với xã hội hiện đại bây giờ thì
quan niệm đó đã bị lên án và dần bị loại bỏ, nó không còn phổ biến trong xã hội này nữa.
Cái đơn nhất chuyển hóa thành cái chung, đó là quá trình ra đời và phát
triển của cái mới.
Một sáng kiến khi mới ra đời - nó là cái đơn nhất. Với mục đích nhân
rộng sáng kiến đó áp dụng trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội, có
thể thông qua các tổ chức trao đổi, học tập để phổ biến sáng kiến đó
thành cái chung, cái phổ biến - khi đó cái đơn nhất đã trở thành cái chung...
Người đầu tiên nhiễm virut Corona là ở Vũ Hán, sau đó lan rộng toàn
Trung Quốc, rồi đến toàn cầu, hiện nay tình hình ngày càng xuất hiện
ca mắc bệnh do virut này gây ra và tạo thành đại dịch Covid-19.
Ý nghĩa phương pháp luận :
- Vì cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng. Nên muốn tìm cái chung cần
xuất phát từ những cái riêng, từ những sự vật, hiện tượng, quá trình
riêng lẻ, không được xuất phát từ ý muốn chủ quan của con người bên ngoài cái riêng.
- Để giải quyết vấn đề riêng một cách hiệu quả thì không thể lảng tránh
được việc giải quyết những vấn đề chung.
- Vì cái chung sâu sắc hơn cái riêng nên phải dựa vào cái chung để cải
tạo cái riêng và khi áp dụng cái chung vào cái riêng phải cá biệt hóa
cho phù hợp với đặc điểm cụ thể của từng cái riêng.
- Cần tạo điều kiện để cái chung bất lợi và cái đơn nhất có lợi có thể
chuyển hóa được cho nhau.