Câu hỏi ôn tập Môn Kinh tế đầu tư | Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 58702377
Câu hỏi ôn tập môn Kinh tế đầu tư II Chương I: Đầu tư công
1/ Anh (chị) cho biết các chủ thể tham gia đầu tư công? Công tác quản lý hoạt động đầu
tư của nhà nước, của chủ đầu tư, nhà thầu giống nhau và khác nhau thế nào? (trong mục
tiêu quản lý, nội dung và phương pháp quản lý…)
Đầu tư công là đầu tư phát triển do khu vực nhà nước thực hiện, dẫn dắt nhằm xây dựng kết
cấu hạ tầng kỹ thuật và thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội.
Có 7 chủ thể tham gia đầu tư công:
- Chủ đầu tư: những đơn vị trực tiếp tham gia vào quá trình sử dụng, quản lý dự án sau này
được giao làm chủ đầu tư (lưu ý một số đối tượng không được trực tiếp chọn làm chủ đầu tư).
- Đơn vị nhận ủy thác đầu tư: người có thẩm quyền quyết định đầu tư giao cho các tổ chức, cá
nhân có điều kiện phù hợp theo pháp luật thay chủ đầu tư thực hiện một phần hoặc toàn bộ dự án.
- Ban quản lý dự án đầu tư: được thành lập bởi chủ đầu tư, có trách nhiệm giúp chủ đầu tư quản lý thực hiện dự án.
- Tổ chức tư vấn đầu tư: là những cá nhân, tổ chức được chủ đầu tư thuê quản lý thực hiện dự
án. Tổ chức tư vấn có thể tư vấn toàn bộ hoặc một phần dự án đầu tư.
- Nhà thầu: những cá nhân, tổ chức có năng lực thực hiện hoạt động đầu tư theo quan hệ hợp
đồng đối với chủ đầu tư trong quan hệ đầu tư. Có thể chia theo nhà thầu chính, nhà thầu phụ.
- Người có thẩm quyền ra quyết định đầu tư: được Nhà nước giao quyền phê duyệt chủ trương
đầu tư, tổng mức đầu tư, quyết định lựa chọn chủ đầu tư, phương pháp quản lý dự án, đình
chỉ dự án có sai phạm.
- Cơ quan chuyên môn trực thuộc người có thẩm quyền quyết định đầu tư: là các cơ quan có
chuyên môn phù hợp với nội dung, tính chất dự án, có trách nhiệm thẩm định dự án đầu tư.
- Điểm giống nhau giữa công tác quản lý của nhà nước, chủ đầu tư, nhà thầu: hướng tới đạt
mục tiêu của dự án sao cho đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng.
- Điểm khác nhau trong công tác quản lý của nhà nước, chủ đầu tư, nhà thầu: Nhà nước Chủ đầu tư Nhà thầu lOMoAR cPSD| 58702377 Mục tiêu quản Thực hiện thành công Tổng thầu xây dựng lý
các chiến lược phát triển Tổ chức thực hiện dự thực hiện hợp đồng
kinh tế xã hội của quốc án đầu tư đúng tiến độ, EPC hoặc hợp đồng chìa khóa trao tay có
gia, vùng, địa phương đảm bảo chất lượng.
trách nhiệm tham gia
trong một thời gian nhất
quản lý một phần hoặc định.
Quản lý sử dụng toàn bộ dự án theo
nguồn vốn tiết kiệm, thỏa thuận hợp đồng
Huy động tối đa và sử hiệu quả.
với chủ đầu tư và phải dụng có hiệu quả các
có đủ điều kiện, năng
nguồn vốn và nguồn tài Đôn đốc, kiểm tra và lực thực hiện theo quy
lực của địa phương, xã báo cáo tình hình dự định của pháp luật. hội. án. Thanh quyết toán và tất toán cho cơ quan thanh toán. Chịu trách nhiệm toàn
bộ quá trình đầu tư và những hậu quả do những quyết định sai lầm gây ra. lOMoAR cPSD| 58702377 Nội dung * Ban hành và tổ * Tổ chức lập và * Thành lập Ban quản lý
chức thực hiện các văn trình duyệt dự án đầu điều hành để thực
bản pháp luật về đầu tư. tư. hiện quản lý theo
phạm vi hợp đồng. * Xây dựng và tổ * Tổ chức thẩm
chức thực hiện các kế định kết cấu kỹ thuật- * Quản lý tổng
hoạch, chiến lược, chính tổng dự toán, dự toán mặt bằng xây dựng sách về đầu tư. các hạng mục. công trình. * Theo dõi, cung * Tuyển chọn tư * Quản lý công
cấp thông tin về quản lý vấn, lập BQLDA, và tổ tác thiết kế, xây
và sử dụng vốn đầu tư chức đấu thầu theo quy dựng, gia công, an công. định. toàn lao động, bảo vệ môi trường. * Đánh giá hiệu * Theo dõi, giám
quả dự án đầu tư; giám sát, kiểm tra quá trình * Tổ chức
sát việc triển khai, thực thực hiện dự án.
nghiệm thu hạng mục
hiện dự án đầu tư công.
và bàn giao lại cho chủ đầu tư. * Xử lý vi phạm và các khiếu nại liên quan * Quản lý các đến đầu tư công
hoạt động khác theo yêu cầu của chủ đầu tư.
Phương pháp Các phương pháp gián Tổng thầu xây dựng quản lý
tiếp như kinh tế, giáo * CĐT trực tiếp thực hiện hợp đồng
dục, hành chính, thông quản lý hoặc thành lập EPC hoặc hợp đồng qua pháp luật. chìa khóa trao tay. ban quản lý dự án. * CĐT thuê tư vấn QLDA.
2/ Những đặc trưng cơ bản của đầu tư công? Sự khác nhau giữa đầu tư công và đầu tư
trong doanh nghiệp (doanh nghiệp SXKD thu lợi nhuận)? Sự khác nhau đó có ảnh hưởng
thế nào đến công tác quản lý hoạt động đầu tư?
- Đầu tư công là đầu tư phát triển do khu vực nhà nước dẫn dắt thực hiện nhằm mục đích xây
dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.
- Đầu tư công có 3 đặc trưng cơ bản: lOMoAR cPSD| 58702377
+ Gắn với chủ thể nhà nước vì nhà nước bỏ một phần vốn lớn vào hoạt động đầu tư công
(nguồn vốn tích lũy của nhà nước hoặc vay nợ của chính phủ).
+ ĐTC luôn hướng tới mục tiêu công cộng, không vì mục tiêu lợi nhuận và đảm bảo phát
triển kinh tế hiệu quả và tối đa hóa lợi ích xã hội.
+ ĐTC được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật chặt chẽ: vì tiền thuế của người dân đóng
để đầu tư nên người dân hoạt động đầu tư công có sự giám sát chặt chẽ của cộng đồng, phản biện xã hội.
- Sự khác nhau giữa đầu tư công và đầu tư trong doanh nghiệp: Đầu tư công
Đầu tư trong doanh nghiệp Khái niệm
Đầu tư công là đầu tư phát triển do
khu vực nhà nước dẫn dắt thực Là hoạt động chi vốn và các
hiện nhằm mục đích xây dựng cơ nguồn lực trong hiện tại nhằm
sở hạ tầng kỹ thuật và thực hiện duy trì hoạt động và tăng thêm
các chương trình, dự án phát triển tài sản mới trong doanh nghiệp, kinh tế xã hội.
tạo thêm việc làm, nâng cao đời
sống các thành viên trong doanh nghiệp. lOMoAR cPSD| 58702377 Mục tiêu 3 mục tiêu chính: 7 mục tiêu chính: *
Góp phần nâng cao năng *
tối thiểu hóa chi phí, tối đa
lực hoạt động của nền kinh tế hóa lợi nhuận.
thông qua việc gia tăng tài sản công. *
duy trì sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp. *
Góp phần thực hiện một số
mục tiêu phát triển kinh tế xã *
nâng cao chất lượng sản
hội, mang lại nhiều tích cực cho phẩm và uy tín với khách hàng.
đời sống người dân (chương trình *
đầu tư theo chiều sâu đổi
135, chương trình nước sạch và vệ mới công nghệ. sinh môi trường, ...) *
mở rộng thị trường. *
Điều tiết nền kinh tế do tác
động trực tiếp đến tổng cầu nền *
liên doanh với nước kinh tế. ngoài. *
cải thiện điều kiện lao động. Nội dung Gồm 2 nội dung: 8 nội dung: *
Đầu tư các chương trình *
đầu tư xây dựng cơ bản. mục tiêu. *
đầu tư nguồn nhân lực. *
Đầu tư các dự án đầu tư công. *
nghiên cứu và phát triển khoa học. *
hệ thống thông tin quản lý. *
hoạt động Marketing. *
tài sản vô hình khác. * hàng tồn trữ. *
đầu tư ra ngoài doanh nghiệp lOMoAR cPSD| 58702377 Nguồn vốn
Sử dụng nguồn vốn nhà nước *
Vốn chủ sở hữu: vốn ban *
Vốn trong ngân sách.
đầu, vốn bổ sung từ lợi nhuận giữ
lại, khấu hao hằng năm, cổ phiếu. *
vốn ngoài ngân sách: vốn
tín dụng đầu tư nhà nước, vốn bảo * Vốn nợ:
lãnh cho vay, vốn đầu tư phát
triển của doanh nghiệp nhà nước. + Tài trợ gián tiếp qua trung gian tài chính.
+ Tài trợ trực tiếp qua thị trường vốn.
- Từ sự khác nhau về bản chất, mục tiêu, nội dung và nguồn vốn của đầu tư công và đầu tư
trong doanh nghiệp, công tác quản lý hoạt động đầu tư của hai loại dự án này cũng khác nhau:
+ Quản lý hoạt động đầu tư công:
* Hình thức: Tùy theo quy mô, tính chất và điều kiện của chủ đầu tư, có thể lựa chọn một
trong số các hình thức sau: tự tổ chức quản lý thực hiện dự án, thuê tham vấn quản lý dự án, ủy thác đầu tư, ...
* Nhiệm vụ: Cần đảm bảo thực hiện đúng nội dung, phạm vi, chất lượng, mức chi phí, thời
hạn và các yếu tố khác trong quyết định phê duyệt dự án đầu tư công.
+ Quản lý hoạt động đầu tư trong doanh nghiệp: * Hình thức:
- Quản lý theo chức năng/
- Quản lý thuần túy dự án/
- Quản lý dạng ma trận. * Nhiệm vụ: (5) -
Điều phối, kiểm tra, đánh giá hoạt động đầu tư trong doanh nghiệp nói chung
và của từng dự án nói riêng. -
Xây dựng kế hoạch đầu tư và kế hoạch huy động vốn. -
Lập dự án đầu tư. lOMoAR cPSD| 58702377 -
Quản lý quá trình thực hiện đầu tư và quá trình phát huy tác dụng các kết quả dự án. -
Đánh giá kết quả dự án đầu tư.
3/ Nội dung và yêu cầu của Giám sát, đánh giá hoạt động đầu tư công? Theo anh (chị),
Giám sát, đánh giá hoạt động đầu tư công có vai trò thế nào với hiệu quả hoạt động đầu
tư công tại Việt Nam hiện nay? -
Khái niệm: giám sát dự án là quá trình kiểm tra, đánh giá dự án về tiến độ thời
gian, chi phí và tiến trình thực hiện nhằm đánh giá thường xuyên mức độ hoàn thành và đề
xuất những giải pháp và hành động để thực hiện dự án. - Nội dung và yêu cầu:
* Giám sát chuẩn bị đầu tư -
Mục tiêu: theo dõi, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới về quá trình chuẩn bị và ra
quyết định đầu tư. - Nội dung:
+ Kiểm tra sự đảm bảo về các quy định pháp lý trong việc chuẩn bị đầu tư, kiểm tra nội dung
quyết định đầu tư, đánh giá sự phù hợp với quy hoạch.
+ Đánh giá tính khả thi của các quyết định đầu tư.
+ Đánh giá năng lực của chủ đầu tư.
* Giám sát thực hiện giai đoạn thực hiện đầu tư:
- Mục tiêu: theo dõi, kiểm tra, xác định mức độ đạt được của quá trình thực hiện dự án
theo quyết định đầu tư. - Nội dung: (5)
+ Theo dõi, kiểm tra thường xuyên quá trình thực hiện dự án.
+ Kiểm tra việc áp dụng các chính sách của nhà nước ,địa phương.
+ Đánh giá năng lực của ban quản lý.
+ Đánh giá mức độ hoàn thành các chỉ tiêu chủ yếu.
+ Phát hiện những vấn đề phát sinh, khó khăn, vướng mắc. lOMoAR cPSD| 58702377
+ Đề xuất giải pháp xử lý, kiến nghị lên người có thẩm quyền xem xét.
Giám sát đầu tư công có vai trò rất quan trọng với hiệu quả hoạt động ĐTC tại Việt Nam hiện
nay, đặc biệt trong thời gian gần đây, khi công tác giám sát ngày càng được quan tâm, đẩy
mạnh, từ đó hiệu quả hoạt động đầu tư công cũng có những kết quả khả quan rõ rệt, cụ thể
như sau (theo báo cáo 2019):
- Về giám sát tình hình nắm bắt, thực hiện các văn bản, quy định của pháp luật: các cơ quan
quản lý, chủ đầu tư, các đơn vị liên quan đã kịp thời nắm bắt, cập nhật chủ trương, chính
sách của nhà nước; từ đó góp phần tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực
đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn.
- Về việc thực hiện các Chương trình mục tiêu: các bộ ngành, trung ương và các địa phương
vẫn tiếp tục triển khai thực hiện các dự án thành phần, dự án đầu tư thuộc các chương trình;
quá trình lập, thẩm định, phê duyệt các dự án được các cơ quan thực hiện tốt cơ chế phối
hợp giữa các cấp, các ngành, tuân thủ quy định pháp luật
- Quá trình triển khai thực hiện dự án cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật. Các nhà
thầu thực hiện đáp ứng năng lực, kinh nghiệm để thực hiện các gói thầu, tiến độ thực hiện
của các nhà thầu cơ bản đáp ứng được tiến độ của dự án.
- Từ đó, các chương trình đầu tư công đã góp phần hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương trong
việc đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng KT-XH thuộc phạm vi quản lý, đặc biệt là các vùng
khó khăn, vùng sâu, vùng xa.
=> Nhìn chung, nhờ có sự giám sát sát sao từ khâu chuẩn bị đầu tư đến khâu thực hiện dự án
mà những dự án đầu tư công của Việt Nam thời gian gần đây đạt hiệu quả cao. Có thể nói, quá
trình Giám sát đầu tư công đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc: theo dõi, kiểm tra về quá
trình chuẩn bị đầu tư, về việc thực hiện các quy định của pháp luật, kiểm tra được các nội dung
đầu tư, , tính khả thi của dự án cũng như là năng lực chủ đầu tư; bên cạnh đó là giám sát thực
hiện quá trình đầu tư, đánh giá năng lực ban quản lý, đánh giá mức độ hoàn thành và kịp thời
phát hiện những phát sinh, vướng mắc… nhằm có biện pháp kịp thời và phù hợp.
4/ Các hình thức quản lý dự án đầu tư công, ưu nhược điểm và phạm vi áp dụng?
Có 6 hình thức quản lý dự án đầu tư công:
- Chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án.
- Chủ đầu tư thành lập ban quản lý dự án.
- Chủ đầu tư thuê tư vấn quản lý dự án. - Ban quản lý 1 dự án.
- Ban quản lý dự án chuyên ngành, khu vực. - Tổng thầu xây dựng. lOMoAR cPSD| 58702377
Chủ đầu tư trực tiếp * Đặc điểm: tham gia quản lý dự án -
Sử dụng bộ máy hiện có. -
Áp dụng với dự án có quy mô nhỏ, không phức tạp. * Ưu điểm: -
Chi phí quản lý thấp do chính chủ đầu tư phụ trách) * Nhược điểm: -
Thiếu sự chuyên nghiệp: chủ đầu tư trực tiếp tham gia
quản lý dự án thường không có đủ kinh nghiệm và chuyên môn
thực hiện các công việc quản lý dự án. -
Thiếu sự đa dạng trong đầu tư: xuất phát từ việc thiếu tính
chuyên nghiệp, ít kinh nghiệm và các cách thức quản lý cũng kém đa dạng hơn. -
Thiếu tính minh bạch và độc lập: lOMoAR cPSD| 58702377 Chủ đầu tư thành ● Đặc điểm: lập BQLDA
-Thành lập ban quản lý dự án gồm những cán bộ có trách nhiệm,
chuyên môn về lĩnh vực quản lý dự án.
- Có thể sử dụng nhân viên trong nội bộ hoặc tuyển mới.
- Ban QLDA có lập pháp nhân hoặc SD pháp nhân của chủ ĐT. ● Ưu điểm:
- Tiết kiệm chi phí quản lý nhân lực (khi sử dụng nhân viên trong nội bộ).
- Các thành viên trong ban quản lý dự án có kinh nghiệm
chuyên môn về quản lý dự án. ● Nhược điểm:
- Tốn kém chi phí quản lý nhân sự (khi tiến hành tuyển mới
các thành viên trong ban quản lý dự án).
- Chủ đầu tư và ban quản lý dự án chưa có trách nhiệm pháp lý rõ ràng. Chủ đầu tư thuê tư vấn quản lý ● Đặc điểm: -
Áp dụng với dự án sử dụng vốn nhà nước ngoài ngân
sách, dự án có tính đặc thù, độ phức tạp cao. -
Chủ đầu tư vẫn cử bộ máy theo dõi, giám sát. ● Ưu điểm: -
Tính chuyên nghiệp cao nên giúp ngăn ngừa thất thoát. -
Tính độc lập lớn (CĐT độc lập với Ban QLDA, góp phần
khả năng giám sát xã hội do không khép kín khi thực hiện dự án). ● Nhược điểm: -
Chi phí QLDA nhiều, khả năng giải quyết vướng mắc,
phát sinh không cao (vì tư vấn phải hỏi ý kiến CĐT) lOMoAR cPSD| 58702377 lý dự án Ban quản
● Đặc điểm: 1 dự án
- áp dụng với dự án sử dụng vốn nhà nước nhóm A, có công trình cấp đặc biệt.
- áp dụng với dự án công nghệ cao, dự án an ninh quốc phòng yêu cầu bí mật.
- được phép thuê tư vấn và thực hiện một số nghiệp vụ quản lý.
- sau khi dự án hoàn thành, tiến hành giải thể ban quản lý,
quay trở về công việc cũ. ● Ưu điểm:
- nhân sự có tính chuyên môn cao.
- ban quản lý có tư cách pháp nhân, sử dụng con dấu riêng. ● Nhược điểm:
- yêu cầu về số lượng nhân sự (tối thiểu 10 người), vì
vậy sẽ tốn chi phí quản lý nhân sự. Ban quản lý dự án ● khu vực, BQLDA Đặc điểm: chuyên ngành
- ban quản lý chuyên ngành cùng nhau quản lý các dự án có cùng chuyên ngành.
- ban quản lý khu vực cùng quản lý các dự án có cùng khu vực hành chính.
- là hình thức bỏ qua chủ đầu tư trung gian, ban quản
lý chuyên nghiệp trực tiếp quản lý ● Ưu điểm:
- có tính chuyên nghiệp cao ⇒ giải quyết các vấn đề một
cách nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. ● Nhược điểm:
- yêu cầu về số lượng nhân sự (không dưới 20 người) ⇒
hạn chế đối với những dự án không cùng chuyên
ngành hoặc những dự án nằm rải rác nhiều nơi. lOMoAR cPSD| 58702377 Tổng thầu xây ● dựng Đặc điểm:
- Tổng thầu xây dựng thực hiện hợp đồng EPC: thiết
kế, thi công, xây dựng, lắp đặt thiết bị.
- Tổng thầu xây dựng thực hiện hợp đồng chìa khóa
trao tay: thực hiện công việc từ chuẩn bị đầu tư →
lập dự án → thiết kế, thi công → bàn giao lại công trình.
● Ưu điểm:
- Giảm thời gian nhà thầu thi công làm quen thiết kế, tránh
việc điều chỉnh thiết kế cho phù hợp với biện pháp thi công.
- Tận dụng vốn ứng trước của đơn vị tổng thầu trong ĐK
NN chưa cấp đủ kinh phí.
● Nhược điểm: CĐT chịu rủi ro nhiều hơn vì giảm quyền
giám sát đối với nhà thầu khác do có 1 đầu mối chịu trách nhiệm toàn diện
5/ Phân tích mối quan hệ giữa đầu tư công và nợ công? Liên hệ với thực tiễn Việt Nam?
- Đầu tư công là đầu tư phát triển do khu vực nhà nước thực hiện, dẫn dắt nhằm xây dựng
kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội và thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội.
Đầu tư công là một trong những bộ phận quan trọng của chi tiêu hằng năm.
- Nợ công là tất cả các khoản nợ tích tụ từ các khoản vay trong nước và nước ngoài của
khu vực công mà trách nhiệm trả nợ trực tiếp hoặc gián tiếp thuộc về Nhà nước. Nợ công
là nguồn vốn bù đắp cho thâm hụt ngân sách nhà nước.
- Mối quan hệ giữa đầu tư công là nợ công: Đầu tư công và nợ công là hai khái niệm liên
quan đến việc quản lý tài chính của cùng một quốc gia. Đầu tư công và nợ công có mối
quan hệ tương quan chặt chẽ, tác động tới nhau:
+ Quy mô đầu tư công có ảnh hưởng đến xu hướng nợ công: Tăng đầu tư công có thể làm tăng
nợ công khi các nguồn vốn không đủ để thực hiện, bù đắp các chi phí của dự án.
+ Đầu tư công kém hiệu quả làm tăng gánh nặng nợ công: nếu đầu tư công kém hiệu quả,
không mang lại những lợi ích kinh tế xã hội cao, chính phủ không có kế hoạch tài chính vững
vàng sẽ làm gia tăng phải đi vay nợ công để bù đắp lại những khoản do đầu tư kém hiệu quả.
+ Nợ công có ảnh hưởng đến đầu tư và đầu tư công: Nếu nợ công tăng cao, sẽ ảnh hưởng đến
khả năng trả nợ của quốc gia, chính phủ phải thắt chặt ngân sách để trả nợ công, vì vậy mà chi
cho đầu tư công sẽ giảm đi đáng kể. lOMoAR cPSD| 58702377
- Liên hệ thực tiễn với Việt Nam:
Trong thực tế tại Việt Nam, đầu tư công đã đóng góp rất nhiều vào sự phát triển kinh tế xã hội
và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, nợ công của Việt Nam cũng đang
tăng lên mức đáng lo ngại. Theo Báo cáo Tài chính công cộng Việt Nam năm 2020, nợ công
của Việt Nam đã tăng lên 61,3% GDP (nợ nước ngoài chiếm khoảng 50%), trong khi đó ngưỡng
nợ công an toàn chỉ mở mức . Chính vì vậy mà chính phủ Việt Nam cần đưa ra các giải pháp
quản lý nợ công và đầu tư công hiệu quả nhằm duy trì sự ổn định tài chính và phát triển bền vững nền kinh tế.
- Nâng cao hiệu quả phân bổ vốn đầu tư công, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm
giải trình trong đầu tư.
- Đảm bảo tính bền vững về quy mô, tốc độ tăng trưởng nợ công, khả năng thanh toán, hạn chế rủi ro, chi phí.
- Tăng cường kỷ luật tài khóa gắn với quản lý chi tiêu đầu tư công.
- Phối hợp tăng cường tái cơ cấu đầu tư công, phân cấp và đa dạng hóa phương thức, nguồn
vốn đầu tư theo yêu cầu nâng cao hiệu quả đầu tư xã hội.
6/ Đánh giá hoạt động đầu tư công tại Việt Nam? Phân tích vai trò của đầu tư công trong
phát triển kinh tế- xã hội Việt Nam thời gian qua?
* Đánh giá hoạt động đầu tư công tại Việt Nam:
Trong những năm gần đây, Việt nam đã đẩy mạnh đầu tư công nhằm thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế và cải thiện hạ tầng. Tuy nhiên, hoạt động đầu tư công của Việt Nam vẫn còn nhiều
hạn chế và thách thức.
Một số điểm mạnh của đầu tư công Việt Nam là việc tập trung vào các dự án hạ tầng quan
trọng như đường cao tốc, cầu đường, sân bay, cảng biển, điện lực, nước sạch và vệ sinh môi
trường. Điều này giúp tăng cường kết nối giữa các vùng, thu hút đầu tư tư nhân và tăng
cường hoạt động trao đổi hàng hóa.
Tuy nhiên, hoạt động đầu tư công của Việt Nam còn nhiều hạn chế:
+ Hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước là chủ yếu, đầu tư công dành cho khu vực tư nhân và
khu vực FDI chưa đáng kể.
+ Đầu tư dàn trải, vốn đầu tư công vẫn tập trung vào các ngành mà khu vực tư nhân có khả
năng và sẵn sàng tham gia.
+ Công tác thanh tra, kiểm tra chưa quyết liệt; việc xử lý các trường hợp chậm trễ, vi phạm
quy định còn chưa kịp thời, nghiêm minh. lOMoAR cPSD| 58702377
+ Khó khăn về giải phóng mặt bằng, những vướng mắc về văn bản quy phạm pháp luật
+ Công tác lập kế hoạch vốn chưa sát với thực tế và khả năng giải ngân còn hạn chế.
Để cải thiện hoạt động đầu tư công, Việt Nam cần tăng cường quản lý và giám sát các dự án,
đẩy mạnh sử dụng công nghệ tiên tiến để tăng hiệu quả và giảm chi phí, đồng thời tăng cường
hợp tác với các đối tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và chuyển giao công nghệ.
* Vai trò của đầu tư công trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong thời gian qua?
- Góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, xử lý bất hợp lý vùng
miền, góp phần ổn định và giảm khoảng cách giàu nghèo
- Ngân sách nhà nước đã tập trung nhiều hơn cho đầu tư phát triển con người, nâng cao
trình độ của người lao động
- Định hướng và thúc đẩy đầu tư phát triển KT-XH, đầu tư công được dùng như vốn mồi để
thu hút các nguồn lực đầu tư khu vực tư nhân
- Đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo quốc phòng an ninh.
7/ Tác động của đầu tư công đến Xóa đói giảm nghèo tại Việt Nam?
Đầu tư công là đầu tư phát triển do khu vực nhà nước thực hiện, dẫn dắt nhằm xây dựng kết
cấu hạ tầng kinh tế xã hội và thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội.
Trong thời gian qua, đầu tư công đã thể hiện vai trò tích cực trong điều hành kinh tế vĩ mô của
chính phủ, trong đó quan trọng nhất là vấn đề xóa đói giảm nghèo. Tác động của đầu tư công
đối với xóa đói giảm nghèo được thể hiện rõ nhất trong khu vực nông nghiệp, nông thôn.
Đầu tư công vào khoa học công nghệ, cơ sở hạ tầng, giao thông ngày càng tốt hơn giúp người
nông dân tăng năng suất lao động, làm trực tiếp tăng thu nhập, chất lượng cuộc sống. Ngoài ra,
còn tạo điều kiện cho người nông dân tiếp cận tốt hơn thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp
và thành lập các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ phi nông nghiệp ở nông thôn.
Đầu tư công vào cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật ở nông thôn tạo sức hấp dẫn đối với các nhà
đầu tư tư nhân về bỏ vốn, xây dựng nhà máy sản xuất, tạo thêm công ăn việc làm cho người
lao động, tăng thu nhập, nâng cao đời sống và giảm các tệ nạn xã hội.
Đầu tư công tăng cường khả năng tiếp cận và được hưởng các phúc lợi xã hội (y tế, văn hóa,
giáo dục, …) giúp nâng cao ý thức, trách nhiệm cộng đồng. Đối với người nghèo, thay đổi nhận
thức của họ, giúp họ thích nghi với kinh tế thị trường. Đầu tư cho giáo dục còn nâng cao tay
nghề người lao động, tạo lực hấp dẫn các nhà đầu tư tư nhân. lOMoAR cPSD| 58702377
Một trong những dự án công nhằm xóa đói giảm nghèo tại Bắc Ninh là Dự án phát triển nông
thôn và giảm nghèo bền vững. Dự án này được triển khai từ năm 2011 đến năm 2019, với mục
tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo ở các khu vực nông thôn của tỉnh Bắc Ninh xuống dưới 5%.
Dự án tập trung vào việc cải thiện đời sống của người dân nghèo bằng cách tăng cường sản
xuất nông nghiệp, phát triển các ngành nghề thủ công truyền thống và cải thiện hạ tầng vùng
nông thôn. Dự án cũng hỗ trợ người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục và các
chương trình giảm nghèo khác.
Kết quả của dự án đã rất tích cực, với tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 5% và nhiều người dân
nghèo đã có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ và nguồn tài nguyên mới để cải thiện đời sống của mình.
8/ Tác động của đầu tư đến môi trường sinh thái ( cả tác động tích cực và tiêu cực). Liên
hệ thực tiễn Việt Nam?
Đầu tư có thể tác động lên môi trường sinh thái một cách tích cực hoặc tiêu cực, tùy thuộc vào
cách thực hiện và quản lý dự án đầu tư:
- Nếu đầu tư được thực hiện một cách bền vững và có tính chất bảo vệ môi trường, nó có thể
cải thiện môi trường sống của người dân, bảo vệ và tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên.
+ Hoạt động đầu tư phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như đầu tư vào sản xuất điện
gió, điện mặt trời, thủy điện, … giảm thiểu sự phát sinh khí thải và giảm sự phụ thuộc
vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
+ Đầu tư vào các dự án bảo vệ môi trường, tái tạo rừng, bảo vệ động vật hoang dã, … giúp
giảm thiểu sự suy giảm đa dạng sinh học và duy trì môi trường bền vững.
+ Sử dụng các công nghệ xanh vào hoạt động đầu tư như công nghệ xử lý nước thải, chất
thải, rác thải, giảm tác động tiêu cực lên môi trường xung quanh.
+ Đầu tư vào nghiên cứu các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ giúp giảm hóa chất độc hại sẽ
tác động đến môi trường và sức khỏe con người.
+ Một ví dụ về dự án đầu tư của Việt Nam có tác động tích cực đến môi trường sinh thái là
dự án điện gió Bạc Liêu. Dự án này được triển khai tại tỉnh Bạc Liêu với tổng công suất
lên đến 99,2MW, gồm 62 cánh quạt giá có đường kính 82m và chiều cao 103m. Dự án
này có tác động tiêu cực lên môi trường sinh thái vì nó giúp giảm lượng khí thải CO2
và các chất độc hại ra môi trường, đồng thời giúp tăng cường sức khỏe cho cộng đồng
bằng cách cung cấp nguồn điện sạch và bền vững. Ngoài ra, dự án còn tạo nhiều việc
làm cho người dân địa phương và có đóng góp lớn vào phát triển kinh tế địa phương.
+ Hay dự án xử lý nước thải công nghiệp của công ty TNHH MTV Nhuộm Thái Nguyên.
Dự án này được triển khai tại khu công nghiệp Tân Cương, Thái Nguyên với mục tiêu
xử lý nước thải công nghiệp tại các nhà máy nhuộm trong khu vực. Dự án này sử dụng
công nghệ sinh học hiện đại loại bỏ các chất độc hại và vi khuẩn trong nước thải, giúp
giảm thiểu tác động của nước thải đến môi trường. Ngoài ra, dự án còn góp phần tăng lOMoAR cPSD| 58702377
cường sức khỏe cho cộng đồng bằng cách cải thiện chất lượng môi trường và giảm thiểu ô nhiễm.
- Tuy nhiên, nếu đầu tư được thực hiện một cách thiếu hiệu quả phần nào sẽ tác động tiêu cực
tới môi trường. Ví dụ như việc xây dựng cơ sở hạ tầng như các đạp thủy điện, đường cao tốc,
... có thể gây ra sự tàn phá môi trường, mất đa dạng sinh học và làm suy giảm chất lượng môi
trường sống của người dân.
+ Dự án khai thác mỏ đá vôi của công ty Khai thác và chế biến đá ở Thái Nguyên. Dự án
này có nhiều tác động tiêu cực lên môi trường sinh thái như làm giảm đa dạng sinh học,
thu hẹp tài nguyên đất, tài nguyên rừng và gây ô nhiễm môi trường nặng nề do khai
thác và vận chuyển đá vôi. Hơn nữa, dự án còn gây ảnh hưởng tới cộng đồng dân cư và
ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và kế sinh nhau của họ.
⇒ Do đó, việc đầu tư cần được thực hiện một cách bền vững và có tính bảo vệ môi trường để
đảm bảo sự phát triển bền vững của quốc gia.
9/ Anh (chị) cho biết nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm tiến độ của các dự án đầu tư
công ở Việt Nam hiện nay? Giải pháp khắc phục tình trạng này?
Có 4 yếu tố quan trọng của tình trạng chậm tiến độ đối với các dự án đầu tư công ở
Việt Nam hiện nay là:
Yếu kém trong quản lý dự án của chủ đầu tư: (4)
- năng lực quản lý kém,
- ký quá nhiều hợp đồng và hợp đồng phụ gây nên tình trạng chồng chéo,
- đặt giá mời thầu theo hướng thấp,
- không có thưởng khuyến khích hoàn thành hợp đồng trước hạn.
Yếu kém của nhà thầu hoặc tư vấn: (4)
- biện pháp tổ chức thi công không hợp lý;
- thiếu kinh nghiệm, không quan tâm tiến độ, không đầy đủ thiết bị thi công;
- giá chào thầu theo xu hướng thấp; thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực được giao;
- sai lầm trong khảo sát địa chất; thiết kế không phù hợp với quy hoạch
Yếu tố ngoại vi: (3)
- lạm phát, rủi ro tăng giá vật liệu,
- điều kiện tự nhiên khí hậu;
- các yếu tố về chính sách thủ tục pháp lý...
Yếu tố khó khăn về tài chính: lOMoAR cPSD| 58702377
- khó khăn về nguồn vốn ĐT cho DA,
- nhà thầu phụ thuộc tài chính vào CĐT...
Trong đó nguyên nhân bên trong chủ yếu nằm ở năng lực con người và công tác quản lý. Bao
gồm chủ yếu từ nhà thầu và tư vấn, tiếp là chủ đầu tư và khó khăn về tài chính. Yếu tố ngoại vi ảnh hưởng khá nhỏ
Giải pháp khắc phục: (5)
+ Lựa chọn những dự án thật sự cần thiết và khả thi
+ Bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý, tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá kịp thời
việc thực hiện các dự án
+ Thực hiện chặt chẽ khâu tuyển chọn tư vấn có năng lực, kinh nghiệm
+ Đối với nhà thầu: quy định rõ về tiến độ thực hiện thi công, quy định mức phạt, bồi
thường thiệt hại nếu dự án chậm tiến độ do lỗi phía nhà thầu.
+ Hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, đặc biệt trong việc thực hiện tiến độ đầu tư
công: chậm trễ thì bị đình chỉ, thu hồi, quy rõ và xử lý trách nhiệm những bên liên quan;
bên cạnh đó cũng có chế độ khuyến khích khen thưởng nếu hoàn thành sớm.
10/ Hãy làm rõ nguyên nhân của tình trạng thất thoát lãng phí vốn trong hoạt động đầu
tư công tại Việt Nam hiện nay và giải pháp khắc phục?
- Khái niệm: Thất thoát là trong quá trình đầu tư làm mất đi một số lượng lớn tài sản của
nhà nước, gây ra thiệt hại đáng kể cho ngân sách nhà nước.
- Nguyên nhân của tình trạng thất thoát lãng phí vốn:
+ Do các khâu của giai đoạn đầu tư
+ Do cách vận hành, định hướng của các bộ
+ Do quản lý đầu tư chưa tốt
+ Do cơ chế chính sách chưa hợp lý
+ Do lựa chọn đối tượng để thực hiện đầu tư không phù hợp
- Giải pháp hạn chế tình trạng thất thoát lãng phí vốn: (6)
+ Coi trọng công tác lập quy hoạch.
- Tập trung lập và hoàn thành các quy hoạch theo hướng có sự phối hợp chặt chẽ giữa các
quy hoạch ngành, lãnh thổ và khu vực,
- tránh tình trạng các quy hoạch chồng chéo, không đồng bộ. lOMoAR cPSD| 58702377
+ Rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến đầu tư công. Sự khớp nối
giữa các văn bản quy phạm pháp luật phải thống nhất, tránh chồng chéo. Cần tăng
cường sự phối hợp, trao đổi thông tin giữa các Bộ, ban ngành và địa phương.
+ Đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư công nhưng phải đảm bảo tính
chặt chẽ, không tạo ra kẽ hở.
+ Xác định đúng chủ trương đầu tư: cần công khai, dân chủ.
+ Siết chặt kỷ cương trong bộ máy nhà nước. Phân công, phân cấp rõ ràng, xây dựng chế
độ trách nhiệm và ban hành các chế tài đủ mạnh để điều tiết trách nhiệm của các chủ
thể tham gia hoạt động đầu tư công.
+ Vai trò tư vấn cần được tôn trọng và tạo điều kiện phát huy tính độc lập của họ.
11/ Anh (chị) cho biết các chức năng của quản lý đầu tư công (theo quan niệm của World
Bank)? Liên hệ thực tế tại Việt Nam?
Hệ thống quản lý đầu tư công của Ngân hàng thế giới WB và chức năng.
(1) Định hướng chiến lược và sàng lọc sơ bộ ban đầu: Các văn bản chiến lược của các
ngành/ quốc gia cụ thể, đảm bảo sự nhất quán về thẩm quyền nhằm định hướng cho đầu tư công.
(2) Thẩm định dự án: dự án được đầu tư theo thủ tục chuẩn, được xây dựng kỹ lưỡng, dự án
được thẩm định bằng kỹ thuật phù hợp.
(3) Thẩm tra độc lập kết quả thẩm định: Thẩm định độc lập nhằm tránh rủi ro về việc các
Bộ, ngành “xào nấu số liệu” nhằm mục đích dự án được qua khâu thẩm định.
(4) Lựa chọn dự án và đưa dự án vào ngân sách: Chỉ những dự án đã thực hiện thẩm định kỹ
lưỡng và đã được thẩm tra độc lập mới được lựa chọn để ngân sách phân bổ vốn.
(5) Triển khai dự án: Xác định rõ vai trò và trách nhiệm trong triển khai dự án, kết hợp báo
cáo định kỳ về tiến độ tài chính và phi tài chính, dưới sự theo dõi chặt chẽ của các cơ quan tổng
hợp trung ương. Ban hành và triển khai hệ thống đấu thầu mua sắm lành mạnh. Áp dụng kỹ
thuật tiên tiến nhằm phân bổ rủi ro giữa chính phủ và nhà thầu.
(6) Theo dõi và điều chỉnh dự án: Phải có các cơ chế cụ thể nhằm yêu cầu rà soát xem dự án
còn cần thiết hay không, nếu có những thay đổi trọng yếu về kinh tế, tiến độ hoặc lợi ích dự kiến của dự án.
(7) Đưa công trình vào vận hành và duy tu bảo dưỡng: Lập kế hoạch đảm bảo tài chính và
các nguồn lực khác để vận hành công trình theo thẩm quyền phù hợp. Duy trì hệ thống đăng
ký tài sản toàn diện và đáng tin cậy có thể được kiểm toán độc lập. lOMoAR cPSD| 58702377
(8) Tổng kết và đánh giá hoàn tất dự án: Tất cả các quốc gia tiên tiến đều dành nhiều nỗ lực
đánh giá hậu kiểm. Dự án đầu tư cần được cơ quan kiểm soát tối cao kiểm toán, bao gồm cả
kiểm toán về hiệu quả sử dụng vốn.
Liên hệ thực tiễn Việt Nam.
Chương II: Đầu tư trong doanh nghiệp
1/ Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới quyết định đầu tư trong doanh nghiệp? Cho ví dụ
minh họa tại một doanh nghiệp cụ thể?
Có 6 nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp. -
Lợi nhuận kỳ vọng: Lợi nhuận kỳ vọng là mức lợi nhuận doanh nghiệp mong muốn, hy
vọng sẽ thu được trong tương lai khi quyết định đầu tư. Lợi nhuận kỳ vọng càng cao doanh
nghiệp càng có hứng thú đầu tư. Nếu lợi nhuận kỳ vọng càng lớn hơn lãi suất tiền vay
bao nhiêu, thì doanh nghiệp càng hứng thú bấy nhiêu, khi đó chi đầu tư càng nhiều thêm. -
Lãi suất tiền vay: Các nhà đầu tư thường vay vốn để đầu tư. Lãi suất là giá cả của tín dụng
– giá cả của quan hệ vay mượn hoặc cho thuê những dịch vụ về vốn dưới hình thức tiền tệ
hoặc các dạng tài sản khác. Nếu lãi suất tiền vay thấp hơn tỷ suất lợi nhuận vốn đầu tư,
các nhà đầu tư sẽ gia tăng đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ,
trang thiết bị, máy móc và ngược lại. -
Tốc độ phát triển sản lượng:
Để sản xuất ra một đơn vị đầu ra cho trước cần phải có một lượng vốn đầu tư nhất định.
Tương quan giữa sản lượng và vốn đầu tư được biểu hiện: X= K / Y
K: Vốn đầu tư tại thời điểm nghiên cứu
Y: Sản lượng tại thời điểm nghiên cứu
X: Hệ số gia tốc đầu tư
=> Tốc độ phát triển sản lượng: Kt = x * Yt
Nếu x không đổi thì quy mô sản lượng sản xuất tăng dẫn đến nhu cầu vốn đầu tư tăng theo và ngược lại. -
Đầu tư nhà nước: Đầu tư nhà nước hiệu quả làm tăng trực tiếp tích lũy của nền kinh tế,
làm giảm gánh nặng thuế cho các khu vực khác. Đầu tư nhà nước xây dựng cơ sở hạ tầng
kỹ thuật, một mặt tạo cơ hội cho các nhà thầu khu vực tư nhân tham gia, mặt khác cải thiện
môi trường đầu tư, khuyến khích, thu hút đầu tư hơn nữa. Nếu đầu tư nhà nước không
hiệu quả, sẽ gây gánh nặng cho toàn xã hội, khiến đầu tư ở các khu vực khác ngày một hạn chế. lOMoAR cPSD| 58702377 -
Chu kỳ kinh doanh: Ở mỗi chu kỳ kinh doanh khác nhau, mức chi tiêu cho đầu tư cũng
khác nhau. Ở thời kỳ chu kỳ kinh tế đi lên, quy mô nền kinh tế mở rộng, nhu cầu đầu tư
của toàn bộ nền kinh tế cũng như doanh nghiệp tư nhân tăng và ngược lại. -
Môi trường đầu tư và hoạt động xúc tiến đầu tư: Môi trường đầu tư bao gồm nhiều nhân
tố có tác động trực tiếp và gián tiếp đến hiệu quả đầu tư. Việc tạo dựng một môi trường
đầu tư tốt tạo điều kiện thu hút vốn đầu tư. Xúc tiến đầu tư tố, nghĩa là giới thiệu và quảng
bá các cơ hội đầu tư tốt, hỗ trợ đầu tư phù hợp cũng sẽ khiến vốn đầu tư vào nền kinh tế gia tăng.
2/ Trình bày tóm tắt nội dung đầu tư phát triển trong doanh nghiệp? Anh (chị) cho biết
vai trò của mỗi nội dung đầu tư kể trên đối với sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh
nghiệp? Phân tích khái quát thực trạng đầu tư phát triển trong các doanh nghiệp Việt Nam?
Hoạt động đầu tư phát triển trong doanh nghiệp bao gồm 5 hoạt động đầu tư sau: -
Đầu tư xây dựng cơ bản: (đầu tư vào tài sản cố định) -
Đầu tư hàng tồn trữ trong doanh nghiệp -
Đầu tư phát triển nguồn nhân lực -
Đầu tư nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ -
Đầu tư cho hoạt động Marketing
A, Đầu tư xây dựng cơ bản -
Tài sản cố định của DN là những tài sản có giá trị lớn; thời hạn sử dụng trên 1 năm hoặc
trên 1 chu kỳ kinh doanh (nếu chu kỳ kd >= 1 năm); giá trị của nó được chuyển dần vào
sản phẩm theo mức độ hao mòn -
Vai trò: đầu tư vào tài sản cố định đóng vai trò tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của
doanh nghiệp. Đầu tư vào tài sản cố định giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô, tiếp tục phát
triển và tái tạo tài sản cho doanh nghiệp. -
Phân loại: Xét theo nội dung, ĐTXDCB bao gồm (4)
+ đầu tư vào nhà xưởng, công trình kiến trúc, kho bãi, phương tiện vận tải, phương tiện truyền dẫn.
+ đầu tư mua sắm, lắp đặt máy móc, trang thiết bị phục vụ cho quá trình sản xuất.
+ đầu tư vào sửa chữa, nâng cấp, cải tạo những tài sản cố định hỏng hóc, xuống cấp. +
đầu tư vào các loại tài sản cố định khác.