Câu hỏi và Giải thích về Hiến pháp | Môn Luật Hiến Pháp - Trường Đại học Luật Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61716317
Câu hỏi: Tại sao trong nhà nước chủ nô, phong kiến chưa có hiến pháp?
- Định nghĩa hiến pháp: Hiến pháp là ngành luật chung nhất điều chỉnh các quan
hệ xã hội cơ bản và quan trọng nhất gắn liền với việc xác lập chế độ chính trị,
chính sách văn hóa xã hội, quốc phòng an ninh, quyền và nghĩa vụ của công
dân, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước của mỗi quốc gia....Ngành
luật hiến pháp là nền tảng quy định nội dung của các ngành luật.
- Hiến pháp quy định các quyền cơ bản của con người: đó là quyền sống, quyền
tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. Người dân có thể tự do về mặt thân thể,
có thể tham gia vào các hoạt động chính trị của nhà nước.
- Hiến pháp quy định cách thức tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước, quy
định quyền nghĩa vụ và chức năng của các cơ quan quyền lực nhà nước. Quy
định hình thức tam quyền phân lập các quyền lập pháp tư pháp và được xác
định một cách rõ ràng quyền lập pháp do nghị viện( quốc hội), quyền hành
pháp thuộc về chính phủ và quyền tư pháp thuộc về tòa án tối cao.
- Chính vì thế, dựa vào bản chất cũng như cách thức hoạt động của hiến pháp
ta có thể thấy nguyên nhân vì sao mà nhà nước chủ nô, phong kiến lại ko tồn tại hiến pháp:
+ Nhà nước chủ nô và nhà nước pk thống trị xã hội bằng hình thức quân chủ
chuyên chế, quyền lực tập trung vào một cá nhân là vua hay lãnh chúa. Vua
năm cả 3 quyền hành tư lập pháp, trực tiếp điều hành đất nước có quyền lực
tối cao nhất và vua cũng chính là pháp luật. Hiến pháp lại đi ngược so với tư
tưởng đó khi hạn chế việc tập trung quyền lực vào tay của 1 người hay 1 cá
nhân mà phân chia cụ thể rõ ràng để tránh tình trạng lạm quyền.. + Trong nhà
nước chủ nô và nhà nước phong kiến, xã hội đầy rẫy sự bất bình đẳng, quyền
con người trong thời kì này ko được xem trọng bị chà đạp 1 cách thậm tệ, con
người thấp kém chỉ là nô lệ, là cỏ rác vua mới là thiên tử có vị trí tối cao. Hiến
pháp thì lại bảo vệ quyền con người, bảo vệ một xã hội luôn bình đẳng, những
quyền mà trong chế độ thần dân, coi người là công cụ không có.
+ Hiến pháp không công nhận sự phân chia quyền lợi của tầng lớp giai cấp,
trong khi đó ở nhà nước chủ nô và nhà nước phong kiến lại thừa nhận điều
này, tầng lớp quan lại quý tộc được hưởng sung sướng còn nhân dân chịu khổ đủ điều
 Như vậy hiến pháp ko thể tồn tại trong nhà nước chủ nô và phong kiến được
khi mà hiến pháp chỉ ra đời trong xã hội co sự dân chủ và bình đẳng, các
quyền cơ bản của con người được công nhận một cách toàn diện,.... lOMoAR cPSD| 61716317
Câu hỏi: Các cơ chế bảo vệ hiến pháp hiện nay? -
Cơ chế bảo hiến (hay còn được gọi là bảo vệ hiến pháp), theo định nghĩa
của một số từ điển pháp luật phổ biến, là thẩm quyền của các tòa án của một quốc
gia được xem xét và đánh giá tính hợp hiến của các đạo luật hoặc quyết định của
các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. - Các mô hình bảo hiến hiện nay: •
Mô hình bảo hiến phi tập trung
- Đây là mô hình tòa án tối cao và tòa án các cấp đều có chức năng và thẩm
quyền giám sát tính hợp hiến, được xây dựng trên cơ sở học thuyết phân chia
và kiềm chế đối trọng giữa các nhánh quyền lực lập pháp, hành pháp và tư
pháp. Mô hình có ưu điểm là bảo hiến một cách cụ thể vì nó liên quan đến
từng vụ việc cụ thể. •
Mô hình bảo hiến kiểu Pháp
- Ở mô hình này, chỉ được giám sát tính hợp hiến của văn bản được phê chuẩn
bởi nghị viện nhưng chưa được ban hành bởi tổng thống, cho phép giám sát
tính hợp hiến của văn bản quy phạm pháp luật được tiến hành ngay trước khi
văn bản được ban hành nên hạn chế đáng kể số văn bản vi hiến, đảm bảo tính
thống nhất của hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, điều đó lại dễ dàng cho cơ quan
bảo hiến có thể can thiệp quá sâu quy trình lập pháp của nghị viện. •
Mô hình bảo hiến tập trung
- Khác với mô hình Mỹ, các nước lục địa châu Âu không trao cho tòa án tư
pháp thực hiện giám sát Hiến pháp mà thành lập một cơ quan đặc biệt để thực
hiện chức năng bảo hiến, có vị trí độc lập với quyền lập pháp, hành pháp, tư
pháp. Cơ quan này được gọi là Tòa án Hiến pháp hoặc Hội đồng bảo hiến,
Viện Bảo hiến. Thẩm phán là những người có chuyên môn nghiệp vụ cao,
được bổ nhiệm hay bầu cử theo một chế độ đặc biệt. •
Mô hình bảo hiến hỗn hợp kiểu Âu - Mỹ
- Theo mô hình này, thẩm quyền bảo hiến được trao cho cả cơ quan bảo hiến
chuyên trách như Tòa án hiến pháp lẫn tất cả các tòa án thuộc hệ thống tư
pháp. Trong đó, thẩm quyền của Tòa án Hiến pháp và Tòa án tối cao đối với
những vụ việc cụ thể được quy định ngay trong Hiến pháp, các tòa án khác
khi giải quyết một vụ việc cụ thể có quyền xem xét tính hợp hiến của các đạo
luật và được quyền không áp dụng các đạo luật được cho là không phù hợp với hiến pháp. •
Mô hình bảo hiến Hoa Kỳ lOMoAR cPSD| 61716317
- Hay còn được gọi là mô hình bảo hiến phân tán, trao quyền bảo hiến cho tất
cả các tòa án, mà thẩm quyền cuối cùng là Tòa án Tối cao.
Câu hỏi: Hiện nay nước ta có những đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt nào? Kể tên?
- Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt là gì?
+ Tại Điều 74 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 có quy định về đơn vị
hành chính kinh tế đặc biệt. Cụ thể:
+ Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định thành lập, được áp
dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt về kinh tế - xã hội, có chính quyền địa
phương được tổ chức phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển kinh tế
- xã hội của đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đó.
- Năm 2017, Quốc hội lấy ý kiến đối với Dự thảo Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
- Theo đó, dự thảo Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt có đề xuất xây dựng
đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tại Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc. Cụ thể:
+ Tại đặc khu Vân Đồn ưu tiên phát triển các ngành, nghề: công nghệ cao; công
nghiệp hỗ trợ công nghệ cao; du lịch và công nghiệp văn hóa; cảng hàng không,
cảng biển, thương mại.
+ Tại đặc khu Bắc Vân Phong ưu tiên phát triển các ngành, nghề: công nghệ thông
tin, điện tử, cơ khí chính xác; cảng biển; du lịch, khách sạn; trung tâm thương mại - tài chính.
+ Tại đặc khu Phú Quốc ưu tiên phát triển các ngành, nghề: du lịch, khách sạn;
thương mại, hội nghị, triển lãm, quản lý tài sản; y tế, giáo dục, nghiên cứu và phát triển.
Câu hỏi: Hiến pháp đầu tiên trên thế giới là hiến pháp nào ?
Hiến pháp thành văn: là bản hiến pháp của Hợp chủng quốc Hoa Kì năm 1787
Hiến pháp thành văn tức là các quy định của Hiến pháp được viết thành một văn bản
nhất định, và được Nhà nước tuyên bố hoặc ghi nhận là đạo luật cơ bản của Nhà nước.
- Được soạn thảo ngày 17 tháng 9, 1787 dựa trên tư tưởng tam quyền phân lập giữa
ba nhánh lập pháp (Quốc hội), hành pháp (Tổng thống), tư pháp (tòa án) do
Montesquieu, một triết gia người Pháp đề xướng. Nó được phê chuẩn sau các cuộc
hội nghị tại 13 tiểu bang đầu tiên. * Nội dung lOMoAR cPSD| 61716317
Hiến pháp 1787 của nước Mỹ bao gồm 7 Điều, mỗi điều gồm nhiều khoản mỗi khoản gồm nhiều mục.
- Điều 1 gồm 10 khoản quy định về Quốc hội cơ quan lập pháp
- Điều 2 gồm 4 khoản quy định về chính quyền hành pháp mà Tổng thống là ngườiđứng đầu
- Điều 3 gồm 3 khoản quy định về hệ thống tòa án cơ quan thực hiện quyền tưpháp.
- Điều 4 gồm 4 khoản, quy định về Vị trí của các bang trong mối quan hệ với nhauvà
với nhà nước liên bang.
- Điều 5 quy định về thủ tục sửa đổi hiến pháp.
- Điều 6 ghi nhận nguyên tắc ưu tiên của hiến pháp liên bang và điều ước quốc tếdo
Nhà nước liên bang ký kết so với hiến pháp và luật của các bang.
- Điều 7 quy định về hiệu lực của Hiến pháp.
* Hiến pháp Hoa Kỳ thực hiện chức năng cơ bản của Hiến pháp là đặt ra giới
hạnquyền lực nhà nước cho các thiết chế hiến định (Quốc hội, Tổng thống và
Tòa tối cao), cơ chế phân quyền giữa các thiết chế này, đồng thời ghi nhận
những quyền con người, quyền công dân cơ bản ở Hoa Kỳ. Hiến pháp cũng
đưa ra những giới hạn mà nhà nước có thể thực thi quyền lực trong khi vẫn
tôn trọng, bảo đảm các quyền con người, quyền công dân cơ bản
- Hiến pháp bất thành văn: đại hiến chương của Anh năm 1215. Được soạn
thảo lần đầu bởi Stephen Langton, tổng giám mục Canterbury nhằm mang
lại hòa bình giữa nhà vua không được lòng dân và một nhóm các quý tộc nổi loạn.
+ Hiến pháp bất thành văn là tổng thể các văn bản quy phạm pháp luật, các quy phạm
pháp luật được hình thành theo tập tục truyền thống, các án lệ của Toà án tối cao liên
quan đến việc tổ chức quyền lực nhà nước, nhưng không được nhà nước công bố
hoặc ghi nhận là đạo luật cơ bản của nhà nước.
- Chủ yếu chỉ đảm bảo quyền tự do cho giới quý tộc nước Anh, song những
câuchữ của văn kiện này đã bảo vệ quy trình tư pháp và ngăn cấm quyền
quân chủ tuyệt đối, dẫn đường cho những nguyên tắc căn bản của hệ thống
thông luật trong các bản hiến pháp tồn tại trên thế giới trong suốt 800 năm lOMoAR cPSD| 61716317
qua. Đại Hiến Chương đã chấm dứt quyền lực tuyết đối của các bậc quân
vương nước Anh và yêu cầu họ cũng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. *Nội dung
Văn bản này có gần 4000 chữ với 63 điều khoản được thu gọn thành 4 ý chính
- Mọi người, kể cả nhà Vua đều phải sống dưới luật pháp. Vua cũng không
được đứng trên pháp luật và không được tùy tiện tăng thuế, bắt người.
- Không một công dân tự do nào bị bắt, bị giam giữ nếu không có tòa án do
chínhcác công dân khác lập ra để xét xử và kết tội (điều 39). Đây là tiền đề
cho chế độ bồi thẩm đoàn hay hội thẩm nhân dân về sau.
- Công lý bị trì hoãn cũng có nghĩa là công lý bị từ chối (điều 40), trì hoãn
việc xétxử và phán quyết cũng được xem là thiếu trách nhiệm thực thi luật pháp.
- Giáo hội Anh được tự do, không bị kiểm soát bởi Tòa Thánh Vatican và
các thế lực khác, kể cả chính phủ (điều 1 và 63)
* ĐHC vẫn được xem là phần cơ bản của một nhà nước pháp n , công lý, luật
quyề pháp và sự hình thành của Quốc hội tại Anh và thể chế Đại . Tuy nhiên, theo nghị
thời gian, nhiều điều khoản ban đầu của ĐHC đã được bãi bỏ hoặc được thay thế bởi luật mới,
vì vậy ĐHC chỉ có ý nghĩa lịch sử và là một biểu tượng.
ĐHC là một trong những văn bản pháp luật quan trọng nhất trong sự phát triển của nền dân chủ
hiện đại, là một bước ngoặt quyết định trong các nỗ lực để thiết lập tự do