Chính Sách Thay Thế Xe Xăng Bằng Xe Điện Tại Việt Nam | Môn Kinh tế đầu tư - Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 58702377
ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-- -- -- -- o0o -- -- -- -- BÀI TẬP NHÓM
CHÍNH SÁCH THAY THẾ XE XĂNG BẰNG XE ĐIỆN: CƠ HỘI,
THÁCH THỨC VÀ MỐI LIÊN HỆ VỚI HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TẠI VIỆT NAM.
Lớp học phần: DTKT1154(125)_03-Kinh tế đầu tư
Giáo viên hướng dẫn : TS.Nguyễn Thị Thu Hà Thành viên nhóm 8: Trần Khánh Linh 11240187 Hoàng Thị Lan 11240181 Bùi Lệ Quyên 11240200 Tạ Thùy Linh 11240186 Hà Hải Yến 11240213
Hà Nội, tháng 11 năm 2025 lOMoAR cPSD| 58702377 MỤC LỤC I. MỞ ĐẦU VÀ LÝ DO ĐƯA RA CHÍNH
SÁCH.....................................................................3 1.
Mở đầu..................................................................................................................................3 2.
Lý do đưa ra chính sách......................................................................................................3 II.
NHỮNG NỘI DUNG TRONG CHỈ THỊ 20/CT-TTG LIÊN QUAN ĐẾN GIAO
THÔNG / XE ĐIỆN...........................................................................................................................4 1.
Yêu cầu và lộ trình triển khai..............................................................................................4 2.
Chính sách hỗ trợ chuyển đổi..............................................................................................5 3.
Giao nhiệm vụ cho Hà Nội / địa phương chủ chốt.............................................................5 III.
CHI TIẾT CÁC CHÍNH SÁCH CẦN TRIỂN KHAI THEO HƯỚNG DẪN TRONG CHỈ
THỊ 20.................................................................................................................................................5 IV. ĐÁNH GIÁ TÍNH KHẢ
THI......................................................................................................8 V.
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA CHÍNH SÁCH THAY THẾ XE XĂNG BẰNG XE
ĐIỆN TẠI VIỆT NAM......................................................................................................................9 1.
Cơ hội....................................................................................................................................9 2.
Thách thức..........................................................................................................................10 VI. LIÊN HỆ VỚI HOẠT ĐỘNG ĐẦU
TƯ..................................................................................11 1.
Chủ trương thay thế xe xăng bằng xe điện.......................................................................11 2.
Liên hệ với hoạt động đầu tư (Chi tiết).............................................................................11 3.
Liên hệ với người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ trong chính sách chuyển đổi sang xe điện 20 VII.
KẾT LUẬN.........................................................................................................................21 VIII.
NGUỒN...................................................................................................................................2 1 I.
MỞ ĐẦU VÀ LÝ DO ĐƯA RA CHÍNH SÁCH 1. Mở đầu
Trong bối cảnh ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn đang trở thành vấn đề cấp bách, việc
chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện là một chủ trương đúng đắn phù hợp với
xu thế phát triển bền vững trên toàn thế giới. Tuy nhiên khi chính sách này được ban hành với mốc thời
gian rất gần như việc cấm xe máy chạy xăng trong các thành phố lớn từ năm 2026 thì không ít người dân
đặc biệt là người có thu nhập thấp đang rơi vào tình thế bị động, lo lắng và không biết xoay xở ra sao ở
những nơi chiếc xe máy không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là kế sinh nhai của hàng triệu người,
từ người chạy xe ôm, giao hàng, buôn bán nhỏ đến công nhân, sinh viên ngoại tỉnh. Đối với họ, việc đổi
sang xe điện trong thời gian ngắn không chỉ là thách thức về thói quen mà còn là gánh nặng về tài chính. lOMoAR cPSD| 58702377
Thực tế cho thấy hạ tầng trạm sạc còn thiếu, nhà ở đông đúc không đảm bảo an toàn sạc
điện, nhiều chung cư chưa cho phép gửi xe điện dưới hầm vì lo ngại cháy nổ, trong khi đó hỗ trợ tài chính
vẫn đang dừng ở mức nghiên cứu, những chính sách như hỗ trợ đổi xe xăng cũ lấy xe điện miễn phí lệ phí
trước bạ đăng ký xe nếu được triển khai mạnh mẽ và đồng bộ trên cả nước sẽ giúp người dân có thể tiếp
cận dễ dàng hơn với phương tiện xanh để người dân sẵn sàng đồng hành cùng với chủ trương này điều cần
thiết không chỉ là các quy định hành chính mà còn là một lộ trình hợp lý, công khai có tham vấn có cơ chế hỗ trợ cụ thể. 2.
Lý do đưa ra chính sách
Việt Nam đề ra chính sách thay thế xe xăng bằng xe điện chủ yếu nhằm đạt được các mục
tiêu về môi trường, phát triển bền vững và thực hiện cam kết quốc tế. Dưới đây là những lý do chính: 2.1.
Bảo vệ Môi trường và Cải thiện Chất lượng Không khí •
Giảm thiểu Ô nhiễm Không khí: Việt Nam, đặc biệt là các đô thị
lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đang đối mặt với vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm
trọng, trong đó khí thải từ hàng chục triệu xe máy và ô tô chạy xăng là một trong những
nguyên nhân chính. Xe điện (EV) không phát thải trực tiếp các chất gây ô nhiễm như nitơ
oxit (NOx) hay bụi mịn (PM), giúp cải thiện chất lượng không khí đô thị và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. •
Giảm Phát thải Khí nhà kính: Chuyển đổi sang xe điện là một bước đi quan trọng để
giảm lượng khí thải carbon dioxide (CO2) trong lĩnh vực giao thông vận tải, góp phần vào mục tiêu chống
biến đổi khí hậu và tiến tới mục tiêu Net Zero (trung hòa carbon) mà Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị COP26. 2.2.
Thực hiện Cam kết Quốc tế và Xu hướng Toàn cầu: •
Việc thúc đẩy xe điện phù hợp với xu hướng điện hóa giao thông toàn cầu. Nhiều quốc
gia đã và đang đặt ra lộ trình cấm hoặc hạn chế bán xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch. •
Việt Nam cần có những hành động cụ thể để thể hiện trách nhiệm và thực hiện các
cam kết quốc tế về giảm phát thải và tăng trưởng xanh. 2.3.
Lợi ích Kinh tế và Công nghệ: •
Tiết kiệm Chi phí Vận hành: Xe điện thường có chi phí năng lượng (sạc điện) và bảo
trì thấp hơn đáng kể so với xe xăng dầu. •
Phát triển Công nghiệp Ô tô - Xe máy: Chính sách này khuyến khích các doanh
nghiệp trong nước (như VinFast) và quốc tế đầu tư, sản xuất, lắp ráp xe điện và các công nghệ liên quan
(như pin, trạm sạc) tại Việt Nam, qua đó thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp xanh và tạo thêm việc làm. lOMoAR cPSD| 58702377 •
Tận dụng Chính sách Ưu đãi: Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ như
giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, miễn/giảm lệ phí trước bạ cho xe điện, nhằm kích thích tiêu dùng và tạo điều
kiện thuận lợi cho người dân chuyển đổi phương tiện. II.
NHỮNG NỘI DUNG TRONG CHỈ THỊ 20/CT-TTG LIÊN QUAN ĐẾN GIAO THÔNG / XE ĐIỆN 1.
Yêu cầu và lộ trình triển khai 1.1.
Kế hoạch xây dựng vùng phát thải thấp •
Trong quý III/2025, các địa phương (đặc biệt Hà Nội) phải lập và công bố đề án vùng phát thải thấp. •
Vùng phát thải thấp là khu vực mà các phương tiện dùng nhiên
liệu hóa thạch (xăng/diesel) bị hạn chế hoặc cấm lưu thông. Hà Nội được giao lập vùng
phát thải thấp trong khu vực nội đô (vành đai 1) từ 1/7/2026. 1.2.
Lộ trình hạn chế / cấm xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xe xăng, dầu) •
Trong khu vực Vành đai 1 Hà Nội: từ 01/7/2026, không cho phép xe mô tô, xe gắn
máy dùng nhiên liệu hóa thạch lưu thông. •
Từ 01/01/2028: hạn chế xe ô tô cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch
lưu thông trong Vành đai 1 và Vành đai 2. •
Từ năm 2030: tiếp tục mở rộng thực hiện trong Vành đai 3. 2.
Chính sách hỗ trợ chuyển đổi
• Chỉ thị yêu cầu ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất/lắp ráp
phương tiện sử dụng năng lượng sạch và phát triển hạ tầng phục vụ phương tiện năng lượng sạch (ví dụ
trạm sạc). Thời hạn: ban hành trước ngày 30/9/2025.
• Nghiên cứu tăng lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký, cấp biển số đối với phương tiện dùng
nhiên liệu hóa thạch; xây dựng lộ trình điều chỉnh hàng năm.
• Khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện (từ xe xăng sang xe điện hoặc dùng
phương tiện công cộng) trong vùng áp dụng. 3.
Giao nhiệm vụ cho Hà Nội / địa phương chủ chốt
• Hà Nội được giao tập trung thực thi các biện pháp về giao thông đô thị, phát triển
mạng lưới giao thông công cộng, trạm sạc, ưu tiên xe buýt điện, tàu điện.
• Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đang nghiên cứu “chính sách hỗ trợ chuyển đổi từ lOMoAR cPSD| 58702377
xe xăng sang xe điện” cho người dân trong vùng Vành đai 1 (ước tính khoảng 450.000 xe máy bị ảnh hưởng).
• Thành phố còn đặt ra việc đổi (trade-in) xe xăng chuyển sang xe điện, hỗ trợ lệ phí
trước bạ, đăng ký cho xe mới. 4.
Thí điểm trước khi mở rộng
• Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp (ví dụ chọn phường Cửa Nam) trước khi áp dụng diện rộng.
• Việc thí điểm nhằm hạn chế tác động đột ngột tới người dân và từng bước điều chỉnh các giải pháp.
III. CHI TIẾT CÁC CHÍNH SÁCH CẦN TRIỂN KHAI THEO HƯỚNG DẪN TRONG CHỈ THỊ 20 Nhóm chính
Chi tiết cần triển khai / cơ chế cụ thể Vai trò / mục
Các rủi ro nếu làm sách tiêu không kỹ Khung pháp -
Ban hành nghị định, quyết định, Tạo cơ sở Nếu các quy định lý & thể chế
thông tư để cụ thể hóa “hạn chế / cấm xe pháp lý vững mâu thuẫn, thiếu rõ chắc, tránh ràng => tranh chấp, xăng” vướng mắc kiện tụng; chậm pháp lý khi ban hành sẽ trì -
Sửa đổi các luật / nghị quyết địa triển khai hoãn
phương (ví dụ Nghị quyết HĐND TP) để
cho phép vùng phát thải thấp, quyền hạn
quản lý giao thông đô thị, xác định rõ trách
nhiệm các sở/bộ: Giao thông, Xây dựng,
Công Thương, Tài chính, Môi trường, Đăng kiểm, Điện lực lOMoAR cPSD| 58702377 Hỗ trợ tài -
Miễn / giảm lệ phí trước bạ, phí Giảm rào cản
Nếu hỗ trợ ít, người chính cho
đăng ký, phí đăng kiểm, biển số cho xe tài chính cho dân không mặn mà người dân / người dân, doanh điện tăng hấp dẫn chuyển nghiệp khi mua xe đổi; chi phí ngân -
Hỗ trợ người dân yếu thế (thu điện sách cao nếu triển
nhập thấp) để không bị bỏ lại phía sau, hỗ khai không bền
trợ doanh nghiệp sản xuất / lắp ráp xe điện vững
trong nước như ưu đãi thuế, vốn vay ưu đãi Hạ tầng trạm -
Quy hoạch đặt trạm sạc trong bãi Giúp người Nếu mật độ trạm sạc / mạng
đỗ xe,tại các tuyến đường, trụ sở công dân yên tâm thấp hoặc đặt ở vị lưới sạc sử dụng xe trí bất tiện, người
cộng, khu dân cư, chung cư, thiết lập điện; giảm dân không chuyển
chuẩn kỹ thuật chung (đầu sạc, công suất, “nỗi lo” hết đổi; nếu điện lưới pin không đáp ứng –
kết nối, thanh toán) để tránh “mỗi hãng trạm sạc không một chuẩn” hoạt động ổn định -
Khuyến khích doanh nghiệp tư
nhân đầu tư trạm sạc (hình thức PPP, đối
tác công tư), bố trí nguồn điện, lắp đặt biến
áp phụ, đấu nối mạng điện bảo đảm tải Nguồn điện,
- Tăng công suất nguồn điện (kể cả từ Nếu nguồn Nếu mạng điện yếu lưới điện &
năng lượng tái tạo) để đáp ứng nhu cầu điện chủ yếu – sụt áp, mất năng lượng
tăng, nâng cấp mạng truyền tải & phân từ nhiên liệu điện, quá tải ảnh sạch
phối để chịu tải thêm hóa thạch, lợi hưởng trạm sạc & ích môi dân cư
- Chính sách ưu tiên cho nguồn sạch (năng trường bị
lượng gió, mặt trời, thủy điện) để đảm bảo giảm
“xe điện sạch” thực sự lOMoAR cPSD| 58702377 Quản lý giao -
Xây vùng phát thải thấp, áp dụng Giảm lượng Nếu giao thông thông đô thị
lộ trình cấm / hạn chế xe xăng theo vành xe cá nhân công cộng yếu, & vùng phát xăng vào người dân quay lại thải thấp
đai (1,2,3) như Chỉ thị nêu vùng trung dùng xe cá nhân tâm, giảm tắc bất hợp pháp; nếu -
Quản lý phương tiện vào vùng / ô nhiễm kiểm soát yếu, vi cấm phạm nhiều
(kiểm soát, phạt vi phạm) -
Phát triển giao thông công cộng,
xe buýt điện, metro, bus nhanh, phương tiện trung chuyển -
Điều khiển giao thông thông
minh, ưu tiên làn xe điện / xe công cộng Tuyên -
Chiến dịch truyền thông lợi ích xe Tăng mức Nếu truyền thông truyền, tạo
điện, giảm ô nhiễm, tiết kiệm chi phí chấp nhận, kém, dân chưa tin đồng thuận giảm phản tưởng, phản kháng; xã hội -
Lắng nghe ý kiến người dân – ứng xã hội khi thiếu hướng dẫn thực thi gây lỗi, gây lo ngại
tránh tạo áp lực đột ngột, hỗ trợ kỹ thuật,
hướng dẫn sử dụng xe điện, bảo trì, an toàn pin -
Chương trình thí điểm, trải
nghiệm xe điện miễn phí với người dân Thu hồi, tái -
Quy định về thu hồi, tái chế pin Đảm bảo Nếu không quản lý chế pin &
sau tuổithọ, xử lý môi trường đúng quy chuyển đổi tốt, rác thải pin có quản lý môi “xanh từ đầu thể gây ô nhiễm trường phụ chuẩn đến cuối”, môi trường nghiêm trợ không tạo ô trọng -
Khuyến khích nghiên cứu công
nghệ táichế, sử dụng lại pin (second-life) nhiễm mới lOMoAR cPSD| 58702377 Giám sát, -
Xây hệ thống giám sát hiệu suất, Giúp chính Nếu thiếu theo dõi, đánh giá &
lượng xe chuyển đổi, mức phát thải giảm sách linh hoạt, chính sách “rập điều chỉnh lộ trình được phù hợp thực khuôn” không hiệu tế quả -
Đánh giá định kỳ, điều chỉnh nếu
chậm hoặc gặp vướng mắc -
Các thí điểm nhỏ để rút kinh
nghiệm, trước khi mở rộng
IV. ĐÁNH GIÁ TÍNH KHẢ THI
• Chỉ thị 20 tạo được hành lang pháp lý cấp cao để thúc đẩy xe điện, tạo áp lực cho các
địa phương thực hiện.
• Việc xác định vùng phát thải thấp và cấm xe xăng theo các vành đai giúp chia lộ trình
rõ ràng, không làm “đột ngột toàn thành phố”.
• Yêu cầu thí điểm trước khi mở rộng giúp giảm rủi ro, điều chỉnh các bất cập trước khi áp dụng diện rộng.
• Địa phương như Hà Nội đã chuẩn bị: đề xuất hỗ trợ đổi xe, miễn phí đăng ký, bố trí
trạm sạc, lập tổ công tác, điều tra số liệu xe trong vùng Vành đai 1 (~450.000 xe)
V. CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA CHÍNH SÁCH THAY THẾ XE XĂNG BẰNG
XE ĐIỆN TẠI VIỆT NAM 1. Cơ hội 1.1.
Thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững
Chính sách thay thế xe xăng bằng xe điện là một bước đi quan trọng trong lộ trình phát
triển kinh tế xanh của Việt Nam. Giao thông hiện nay là một trong những ngành phát thải lớn nhất, chiếm
gần 18% lượng phát thải quốc gia. Việc chuyển đổi sang xe điện sẽ giúp giảm đáng kể khí thải CO , bụi ₂
mịn và tiếng ồn trong đô thị, góp phần cải thiện chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng. Đồng thời,
chính sách này giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. 1.2.
Thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp mới và thu hút đầu tư
Chính sách khuyến khích xe điện tạo ra cơ hội hình thành chuỗi giá trị công nghiệp hoàn
toàn mới — từ sản xuất pin, linh kiện, phần mềm điều khiển, đến hệ thống sạc và bảo dưỡng. Việt Nam
đang được xem là điểm đến tiềm năng cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực xe điện, nhờ chi phí lao động thấp
và chính sách ưu đãi mạnh mẽ như giảm thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe điện xuống còn 1–3% đến năm 2027,
miễn lệ phí đăng ký trong 3 năm đầu. Ngoài ra, các doanh nghiệp trong nước như VinFast đã trở thành “đầu lOMoAR cPSD| 58702377
tàu” dẫn dắt, giúp thu hút thêm dòng vốn FDI, tạo hiệu ứng lan tỏa đến công nghiệp phụ trợ và nghiên cứu phát triển (R&D). 1.3.
Cơ hội phát triển hạ tầng năng lượng và đô thị thông minh
Cùng với sự phát triển của xe điện là nhu cầu xây dựng hệ thống trạm sạc điện đồng bộ,
thúc đẩy phát triển mạng lưới điện thông minh (smart grid), năng lượng tái tạo và hệ thống lưu trữ điện
(battery storage). Việc kết hợp giữa xe điện và năng lượng sạch không chỉ giúp giảm tải cho môi trường mà
còn mở ra mô hình “đô thị xanh và thông minh”, nơi giao thông, năng lượng và dữ liệu được quản lý tích hợp. 1.4.
Thúc đẩy đổi mới công nghệ và tạo việc làm chất lượng cao
Ngành xe điện đòi hỏi nhân lực có trình độ kỹ thuật cao trong các lĩnh vực như điện –
điện tử, công nghệ thông tin, cơ khí chính xác và quản lý năng lượng. Nhờ đó, chính sách này tạo ra nhu
cầu việc làm mới có giá trị gia tăng cao, đồng thời khuyến khích các trường đại học, viện nghiên cứu và
doanh nghiệp hợp tác đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ tiên tiến. 1.5.
Gia tăng vị thế quốc gia và thu hút vốn đầu tư xanh
Việt Nam đang được đánh giá là thị trường năng động trong khu vực Đông Nam Á. Việc
triển khai chính sách xe điện giúp quốc gia này nâng cao hình ảnh “quốc gia xanh”, qua đó thu hút các quỹ
đầu tư bền vững, vốn tín dụng xanh và hợp tác quốc tế từ các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (WB) và
Quỹ Khí hậu Xanh (GCF). Đây là cơ hội dài hạn để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn
cầu của ngành công nghiệp ô tô điện. 2. Thách thức 2.1.
Hạ tầng sạc còn hạn chế và phân bố không đồng đều
Một trong những trở ngại lớn nhất là thiếu trạm sạc điện công cộng. Mặc dù VinFast và
một số doanh nghiệp đã đầu tư hơn 150.000 cổng sạc trên cả nước, con số này vẫn chưa đáp ứng được nhu
cầu thực tế, đặc biệt ở các khu vực ngoài đô thị. Việc đầu tư trạm sạc đòi hỏi chi phí lớn, thời gian hoàn
vốn dài, trong khi cơ chế giá điện cho sạc vẫn chưa rõ ràng, khiến nhà đầu tư còn dè dặt. 2.2.
Áp lực lên lưới điện và hệ thống năng lượng quốc gia
Khi số lượng xe điện tăng nhanh, nhu cầu sạc điện sẽ tạo áp lực lên hệ thống phân phối
điện, nhất là vào giờ cao điểm. Nếu không có chiến lược phát triển đồng bộ năng lượng tái tạo và hạ tầng
lưu trữ, nguy cơ quá tải lưới điện là hiện hữu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về quy hoạch lưới điện
thông minh, quản lý tải và hỗ trợ năng lượng sạch. 2.3.
Chi phí đầu tư cao và khả năng chi trả của người dân còn hạn chế
Giá thành xe điện, đặc biệt là ô tô điện, vẫn cao hơn đáng kể so với xe xăng truyền thống.
Dù chi phí vận hành thấp hơn, nhưng mức đầu tư ban đầu vẫn là rào cản với người tiêu dùng Việt Nam, nơi
thu nhập bình quân đầu người còn ở mức trung bình. Chính phủ cần có cơ chế hỗ trợ tài chính, cho vay ưu
đãi hoặc mô hình thuê pin để giảm áp lực chi phí ban đầu. 2.4.
Phụ thuộc vào nguồn cung pin và công nghệ nước ngoài lOMoAR cPSD| 58702377
Ngành sản xuất pin trong nước còn yếu, phần lớn nguyên liệu như lithium, cobalt, nickel
phải nhập khẩu. Sự phụ thuộc này khiến Việt Nam dễ bị tổn thương trước biến động giá nguyên liệu toàn
cầu. Hơn nữa, vấn đề tái chế và xử lý pin sau sử dụng vẫn chưa có giải pháp toàn diện, gây nguy cơ ô nhiễm
môi trường nếu không được quản lý chặt chẽ. 2.5.
Thiếu khung pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật đồng bộ
Hiện Việt Nam chưa có hệ thống tiêu chuẩn thống nhất cho trạm sạc, an toàn pin, kết nối,
hay quy định thu hồi và tái chế. Mỗi doanh nghiệp áp dụng chuẩn riêng dẫn đến khó khăn trong việc tích
hợp và sử dụng chung hạ tầng. Ngoài ra, khung pháp lý về quyền sở hữu pin (giữa người dùng và doanh
nghiệp) còn thiếu rõ ràng, ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng. 2.6.
Hạn chế trong nguồn nhân lực và công nghiệp hỗ trợ
Để phát triển ngành công nghiệp xe điện bền vững, Việt Nam cần nguồn nhân lực kỹ
thuật cao, trong khi hiện nay đa phần lao động vẫn phục vụ cho sản xuất xe xăng truyền thống. Việc đào
tạo, chuyển đổi nghề và xây dựng năng lực R&D cần thời gian dài và đầu tư lớn. Bên cạnh đó, công nghiệp
hỗ trợ (linh kiện, vật liệu, cảm biến, hệ thống điều khiển) chưa đủ mạnh để nội địa hóa sản xuất.
VI. LIÊN HỆ VỚI HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ
1. Chủ trương thay thế xe xăng bằng xe điện 1.1. Mục tiêu
• Giảm phát thải khí nhà kính và ô nhiễm môi trường
• Thúc đẩy chuyển dịch năng lượng xanh
• Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu
• Hướng đến phát triển bền vững 1.2.
Nhà nước có thể hỗ trợ bằng các biện pháp như:
• Miễn/giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu linh kiện xe điện
• Hỗ trợ hạ tầng trạm sạc
• Cho vay ưu đãi hoặc trợ giá đối với doanh nghiệp sản xuất, người tiêu dùng
2. Liên hệ với hoạt động đầu tư (Chi tiết) 2.1. Đầu tư công
Chính sách thay thế xe xăng bằng xe điện đòi hỏi vai trò dẫn dắt của Nhà nước thông
qua đầu tư công. Cụ thể: •
Xây dựng hạ tầng trạm sạc điện quốc gia: lOMoAR cPSD| 58702377
Chính sách thay thế xe xăng bằng xe điện đòi hỏi vai trò dẫn dắt mạnh mẽ của Nhà nước,
trước hết là ở đầu tư công vào hệ thống trạm sạc điện quốc gia. Nhà nước cần chủ động đầu tư xây dựng
mạng lưới trạm sạc công cộng, đặc biệt tại các đô thị lớn, dọc quốc lộ và trong các khu công nghiệp, nhằm
tạo điều kiện thuận lợi cho người dân sử dụng xe điện. Việc hình thành hệ thống hạ tầng sạc đồng bộ không
chỉ giúp giảm “rào cản tâm lý” về quãng đường di chuyển, mà còn tạo nền tảng cho khu vực tư nhân tham
gia đầu tư, vận hành và bảo trì hạ tầng sạc. •
Cải thiện lưới điện và phát triển năng lượng tái tạo:
Song song với đầu tư hạ tầng trạm sạc, đầu tư công cũng cần tập trung vào nâng cấp lưới
điện quốc gia và phát triển nguồn năng lượng sạch để đáp ứng nhu cầu điện năng gia tăng của phương tiện
điện hóa. Việc kết hợp phát triển xe điện với năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió giúp đảm bảo
nguồn cung ổn định, giảm phát thải khí nhà kính và tạo chuỗi dự án đầu tư liên ngành giữa năng lượng –
giao thông – công nghiệp chế tạo. •
Hỗ trợ các khu công nghiệp và trung tâm nghiên cứu:
Một trong những trụ cột quan trọng khác là đầu tư công vào các khu công nghiệp công
nghệ cao và trung tâm nghiên cứu về pin, động cơ điện và vật liệu mới. Nhà nước có thể thành lập các khu
công nghiệp chuyên biệt về sản xuất linh kiện, pin xe điện, hoặc hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng cho doanh
nghiệp nghiên cứu, thử nghiệm công nghệ. Theo Báo Chính phủ (2024), tại cuộc họp về triển khai Quyết
định số 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ ngành đã thống nhất đẩy mạnh chuyển đổi năng
lượng xanh trong giao thông vận tải. Bộ GTVT đang rà soát, bổ sung các quy định về phương tiện điện và
hạ tầng trạm sạc, trong khi Bộ KH&ĐT và Bộ Xây dựng đề xuất tích hợp trạm sạc vào quy hoạch đô thị,
nông thôn. Bộ TN&MT khuyến nghị chuyển trọng tâm chính sách từ hỗ trợ mua xe sang phát triển hạ tầng
và sản xuất pin điện. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu xây dựng lộ trình, cơ chế liên ngành rõ ràng và
sớm ban hành chính sách giá điện ưu đãi cho trạm sạc, nhằm thúc đẩy thực thi Chương trình chuyển đổi
năng lượng xanh trong ngành giao thông. lOMoAR cPSD| 58702377
Bài viết “Thúc đẩy công nghiệp giao thông xanh – Bài 2: Xây dựng chính sách, tạo lực
đẩy cho xe điện” (Báo Hà Nội Mới, 2024) cho thấy Việt Nam đang từng bước hoàn thiện hệ thống chính
sách thúc đẩy phát triển xe điện – xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp ô tô. Hiện nay, Việt Nam đã áp
dụng ba nhóm chính sách chủ yếu: ưu đãi cho nhà sản xuất, hỗ trợ người tiêu dùng, và phát triển hạ tầng
trạm sạc. Theo Luật Thuế Tiêu thụ Đặc biệt (2018) và Nghị định 10/2022/NĐ-CP, xe điện được hưởng mức
thuế và lệ phí trước bạ thấp hơn nhiều so với xe xăng dầu, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đang hoàn thiện khung pháp lý và cơ sở hạ tầng cho xe
điện, bao gồm quy hoạch trạm sạc, chính sách đất đai và tiêu chuẩn kỹ thuật. Tuy nhiên, các chuyên gia
nhận định Việt Nam vẫn thiếu chính sách tín dụng, đầu tư và hỗ trợ nghiên cứu – phát triển (R&D) dành
cho doanh nghiệp sản xuất xe điện.
Các bộ ngành đang triển khai Quyết định 876/QĐ-TTg (2022) của Thủ tướng về chuyển
đổi năng lượng xanh, giao Bộ Công Thương phát triển ngành công nghiệp xe điện, năng lượng xanh và hạ
tầng sạc; Bộ GTVT xây dựng chính sách, đầu tư hạ tầng giao thông xanh; Bộ KH&ĐT, Tài chính hỗ trợ ưu
đãi thuế, phí và đầu tư công. Theo chỉ đạo của Chính phủ, Việt Nam đang soạn thảo Chiến lược phát triển
ngành ô tô điện hóa đến 2035, tầm nhìn 2050, hướng tới mục tiêu công nghiệp giao thông xanh, phát thải thấp.
2.2. Đầu tư tư nhân trong nước
Chính sách chuyển đổi này mở ra cơ hội đầu tư lớn cho khu vực tư nhân, đặc biệt trong
các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và công nghệ hỗ trợ: lOMoAR cPSD| 58702377 •
Sản xuất xe điện, pin và linh kiện:
Chính sách chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông mở ra cơ hội đầu tư lớn cho khu
vực tư nhân ở mảng sản xuất phương tiện và linh kiện xe điện. Nổi bật nhất là VinFast đã chủ động đầu tư
vào dây chuyền sản xuất ô tô điện “Made in Vietnam”, đồng thời xây dựng hệ sinh thái sản xuất pin, môtơ
điện và phần mềm điều khiển. Nhờ đó, chuỗi cung ứng nội địa từng bước được hình thành, giúp giảm phụ
thuộc nhập khẩu và gia tăng giá trị gia tăng nội trong ngành công nghiệp hỗ trợ.
Tương tự, nhiều doanh nghiệp nội địa khác như TMT Motors, Dat Bike, Detech Motor cũng
đầu tư vào các dòng xe điện và linh kiện, hướng tới thị trường tiêu dùng đại chúng. Các doanh nghiệp này
đang mở rộng nhà máy sản xuất, đầu tư thiết bị công nghệ cao và liên kết với các đối tác nước ngoài trong
sản xuất pin, động cơ điện và phần mềm điều khiển. Nhờ đó, thị trường sản xuất xe điện Việt Nam đang
dần tạo nền tảng công nghiệp xanh, bền vững. •
Phát triển dịch vụ và hạ tầng phụ trợ:
Bên cạnh sản xuất, hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ xe điện cũng trở thành lĩnh vực hấp dẫn dòng
vốn tư nhân. Hàng loạt doanh nghiệp đang đầu tư vào mạng lưới trạm sạc tư nhân, hệ thống bảo dưỡng xe
điện, và ứng dụng chia sẻ phương tiện điện hóa. Tiêu biểu là Green SM (thuộc Tập đoàn Vingroup) – ứng
dụng taxi điện đầu tiên tại Việt Nam, hiện đã triển khai tại hơn 20 tỉnh, thành phố.
Đặc biệt, VinFast tổ chức chương trình “Đổi xăng lấy điện – Cùng VinFast kiến tạo tương lai xanh” tại Hà
Nội (21–22/6) và TP.HCM (14–15/6), cho phép người dùng bán lại xe máy xăng và đổi sang xe máy điện
với nhiều ưu đãi tiền mặt và giảm giá 15–20%. Hãng cũng triển khai chính sách đối tác thân thiết, giảm
thêm 4% cho toàn bộ dòng xe điện. Đặc biệt, tài xế chạy dịch vụ Xanh SM Platform được chia sẻ doanh
thu đến 90% năm đầu – mức cao nhất thị trường gọi xe Việt Nam. Sự kiện tại TP.HCM thu hút hơn 10.000
lượt khách, với 570 xe điện được bàn giao và 249 xe xăng được đổi trực tiếp. lOMoAR cPSD| 58702377 •
Ứng dụng đổi mới công nghệ và chuyển đổi số:
Một mảng đầu tư mới đang thu hút tư nhân là nghiên cứu – đổi mới công nghệ cho xe điện. Các
doanh nghiệp Việt đang phát triển công nghệ pin tái chế, nền tảng dữ liệu quản lý phương tiện điện, trí tuệ
nhân tạo (AI) trong quản lý năng lượng và tối ưu vận hành trạm sạc. Theo Nhịp Cầu Đầu Tư (2024), nhiều
dự án trong nước đang tập trung vào mô hình pin “thuê – đổi”, pin tái chế và nền tảng AI điều phối trạm
sạc, giúp tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí đầu tư ban đầu.
Các công ty khởi nghiệp (startup) trong lĩnh vực pin và năng lượng tái tạo như Dat Bike,
Phenikaa, EBOOST cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giải pháp lưu trữ điện, pin tái chế, và công lOMoAR cPSD| 58702377
nghệ kết nối xe thông minh. Điều này giúp ngành xe điện Việt Nam tiệm cận xu hướng toàn cầu, đồng thời
tạo ra môi trường cạnh tranh sáng tạo giữa các doanh nghiệp nội địa và quốc tế. 2.3.
Đầu tư nước ngoài (FDI)
Chính sách phát triển xe điện tạo môi trường hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư nước ngoài,
đặc biệt là các tập đoàn công nghệ xanh: •
Thu hút các tập đoàn đa quốc gia:
Với hàng loạt chính sách ưu đãi về thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, cùng định hướng
xây dựng hạ tầng trạm sạc và phát triển công nghiệp hỗ trợ, Việt Nam dần trở thành điểm đến chiến lược
của dòng vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực xe điện.
Nhiều tập đoàn toàn cầu như Toyota, Hyundai, Tesla, LG Energy Solution, Panasonic và Bosch
đã bày tỏ sự quan tâm mạnh mẽ, thông qua việc xây dựng nhà máy sản xuất pin, linh kiện, hoặc hợp tác
chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam. Những dự án này không chỉ mang lại nguồn vốn, công
nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, mà còn góp phần thúc đẩy hình thành hệ sinh thái xe điện toàn diện,
giúp Việt Nam tiệm cận xu hướng chuyển đổi xanh toàn cầu.
→ Ví dụ: Ngày 28-8, tại Thành phố Huế, Công ty Cổ phần Kim Long Motor Huế và LG Energy
Solution, nhà sản xuất pin Lithium-ion hàng đầu thế giới, đã ký bản ghi nhớ hợp tác về cung ứng pin NCM
thế hệ mới nhất của LG. Đây là một bước đi chiến lược quan trọng, đánh dấu mối quan hệ hợp tác toàn diện
giữa một tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới và một doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam.
Sự hợp tác nhằm đáp ứng xu hướng phát triển bền vững của ngành công nghiệp ô tô trong nước và khu vực. lOMoAR cPSD| 58702377 •
Liên kết và chuyển giao công nghệ:
Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực xe điện không chỉ mang lại nguồn
vốn tài chính dồi dào, mà còn đi kèm chuyển giao công nghệ tiên tiến, bí quyết quản lý hiện đại và kỹ năng
kỹ thuật cao. Các doanh nghiệp Việt Nam, thông qua hợp tác với các tập đoàn lớn như LG Energy Solution,
Bosch, Panasonic hay Toyota, có cơ hội tiếp cận công nghệ pin, động cơ điện, hệ thống điều khiển và tự
động hóa đạt chuẩn quốc tế. Nhờ đó, năng suất lao động và trình độ kỹ thuật của ngành công nghiệp trong
nước được nâng cao đáng kể, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. • Hiệu ứng lan tỏa:
Sự xuất hiện của các dự án FDI lớn còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ đối với các ngành
công nghiệp phụ trợ. Khi các tập đoàn nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực xe điện, hàng loạt doanh nghiệp
trong nước có cơ hội tham gia sản xuất linh kiện, bao bì, vật liệu, logistics và bảo trì kỹ thuật. Quá trình
này giúp hình thành mạng lưới cung ứng nội địa, thúc đẩy đầu tư dây chuyền và tăng cường liên kết giữa
khu vực trong nước và quốc tế, từ đó tạo thêm việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
2.4.Đầu tư tài chính – thị trường vốn
Bên cạnh đầu tư vật chất, chính sách này còn thúc đẩy đầu tư tài chính xanh: •
Thu hút các quỹ đầu tư xanh (Green Funds, ESG Funds): lOMoAR cPSD| 58702377
Nhiều quỹ đầu tư phát triển bền vững (Green Funds, ESG Funds) như Tổ chức Tài chính Quốc
tế (IFC), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) hay các quỹ ESG tư nhân đã bày tỏ sự quan tâm đặc biệt tới
doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực xe điện, năng lượng tái tạo và hạ tầng sạc thông minh.
Dòng vốn này giúp doanh nghiệp trong nước mở rộng quy mô sản xuất, cải thiện tiêu chuẩn môi trường và
tiếp cận công nghệ quản trị hiện đại, mà không phải phụ thuộc hoàn toàn vào tín dụng ngân hàng truyền
thống. Theo ADB (2024), Việt Nam là một trong những thị trường tiềm năng nhất Đông Nam Á trong việc
thu hút đầu tư xanh tư nhân, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông sạch và năng lượng xanh.
(Chinhphu.vn) - Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Báo Điện tử Chính phủ nhân dịp Việt
Nam đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu (P4G)
2025, ông Scott Morris, Phó Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), nhấn mạnh: Việt Nam đang có
cơ hội bứt phá để trở thành hình mẫu tăng trưởng xanh nếu xây dựng được một môi trường chính sách đủ
mạnh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và bảo đảm công bằng trong quá trình chuyển đổi. •
Doanh nghiệp phát hành công cụ tài chính xanh:
Song song đó, các doanh nghiệp xe điện trong nước như VinFast, TMT Motors hay Phenikaa
đang đẩy mạnh phát hành trái phiếu xanh và cổ phiếu xanh nhằm huy động vốn cho các dự án đầu tư trạm
sạc, dây chuyền sản xuất pin, công nghệ tái chế và quản lý năng lượng thông minh. Việc phát hành các công
cụ tài chính xanh không chỉ giúp đa dạng hóa nguồn vốn, mà còn nâng cao uy tín và cam kết phát triển bền
vững của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. lOMoAR cPSD| 58702377
3. Liên hệ với người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ trong chính sách chuyển đổi sang xe điện
Chính sách chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện không chỉ tác động đến các tập đoàn sản
xuất lớn, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng và tạo cơ hội đầu tư mới cho doanh nghiệp nhỏ
và hộ kinh doanh. Đây là bước đi mang tính xã hội rộng, thể hiện định hướng phát triển kinh tế xanh gắn
với lợi ích cộng đồng. •
Đối với người tiêu dùng:
Người dân chính là đối tượng hưởng lợi trực tiếp từ các chính sách khuyến khích của Nhà
nước và doanh nghiệp. Nhiều chương trình đã được triển khai nhằm giảm chi phí chuyển đổi, tăng khả năng
tiếp cận phương tiện xanh. Tiêu biểu như sự kiện “Đổi xăng lấy điện – Cùng VinFast kiến tạo tương lai
xanh” tổ chức tại Hà Nội và TP.HCM vào tháng 6/2024, trong đó người dân có thể bán lại xe máy xăng,
nhận ưu đãi tiền mặt và mua xe máy điện mới với giá thấp hơn từ 15–20% so với trước đây Chương trình
này không chỉ mang ý nghĩa thương mại mà còn góp phần thay đổi nhận thức tiêu dùng, giúp người dân
nhận thấy lợi ích kinh tế lẫn môi trường khi sử dụng xe điện: chi phí vận hành thấp hơn, ít bảo dưỡng,
không phát thải khí độc hại. Nghiên cứu của Viện Phát triển TP.HCM cho thấy, chi phí năng lượng cho xe
điện chỉ khoảng 20.000 đồng mỗi ngày, thấp hơn 70% so với chi phí xăng dầu truyền thống. Nhờ vậy, người
tiêu dùng — đặc biệt là học sinh, sinh viên và tài xế công nghệ — được khuyến khích chuyển đổi phương tiện dễ dàng hơn. •
Đối với doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh:
Chính sách phát triển xe điện cũng mở ra lĩnh vực đầu tư mới cho khu vực tư nhân quy mô
nhỏ, nhất là trong xây dựng hạ tầng trạm sạc, dịch vụ sửa chữa – bảo dưỡng, và kinh doanh linh kiện điện
tử. Nhiều cửa hàng, bãi giữ xe, trung tâm thương mại tại Hà Nội và TP.HCM đã liên kết với các hãng như
VinFast, Dat Bike, Detech Motor để lắp đặt trạm sạc mini hoặc trạm sạc dùng chung, vừa phục vụ khách
hàng, vừa tạo thêm nguồn thu.
Theo Bộ Công Thương, đến năm 2030, Việt Nam cần khoảng 150.000 trạm sạc công cộng
và hơn 3 triệu điểm sạc tại nhà để đáp ứng nhu cầu người dùng (Tạp chí Công Thương, 2024). Con số này
thể hiện một thị trường đầu tư khổng lồ cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và các nhà đầu tư cá nhân
muốn tham gia vào hệ sinh thái xe điện — từ cung cấp thiết bị, vật liệu, cho đến dịch vụ vận hành và bảo trì. • Tác động lan tỏa:
Việc người dân và doanh nghiệp nhỏ tham gia vào hệ sinh thái xe điện giúp hình thành mạng
lưới tiêu dùng và kinh doanh xanh rộng khắp. Khi trạm sạc được lắp đặt ở khu dân cư, cửa hàng, bãi gửi xe
hoặc trường học, xe điện trở nên tiện dụng và phổ biến hơn, từ đó thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng lOMoAR cPSD| 58702377
bền vững. Mặt khác, các hoạt động đầu tư quy mô nhỏ này giúp giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, tạo
thêm việc làm và khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo trong khu vực tư nhân. VII. KẾT LUẬN
Chính sách thay thế xe xăng bằng xe điện mang lại cơ hội chiến lược cho Việt Nam trong
việc xây dựng nền kinh tế xanh, giảm phát thải và nâng cao năng lực công nghiệp quốc gia. Tuy nhiên,
chính sách này cũng đi kèm thách thức đa chiều — từ hạ tầng, năng lượng, tài chính, công nghệ cho đến
khung pháp lý. Để biến cơ hội thành hiện thực, Việt Nam cần một chiến lược tổng thể: đầu tư đồng bộ hạ
tầng sạc và năng lượng tái tạo, phát triển công nghiệp pin nội địa, ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng,
đồng thời khuyến khích hợp tác công – tư (PPP) và thu hút vốn đầu tư xanh quốc tế.VI. Liên hệ chính sách
thay thế xe xăng bằng xe điện với hoạt động đầu tư. VIII. NGUỒN
1. https://docs.google.com/document/d/1THUw4hyp_04ZJzrzZKXcpSQyZ
7qrvmoKRZyuOd4Tps/edit?usp=sharing
2. https://baochinhphu.vn/phat-trien-phuong-tien-giao-thong-xanh-chi-tiet- ro-trach-
nhiem-co-trong-tam-trong-diem-102240806125231288.htm?utm_
3. https://www.qdnd.vn/kinh-te/cac-van-de/thuc-day-cong-nghiep-giao- thong-xanh-
bai-2-xay-dung-chinh-sach-tao-luc-day-cho-xe-dien-740348
4. https://vinfastauto.com/vn_vi/o-to-dien-viet-nam-vuon-ra-the-gioi?utm_
5. https://vnexpress.net/vinfast-to-chuc-doi-xe-xang-lay-xe-may- dien4904117.html?utm_
6. https://nhipcaudautu.vn/xe-thong-minh/dau-tu-co-so-ha-tang-la-chia- khoa-cho-
xe-dien-o-viet-nam-3358473/?utm_
7. https://www.dnse.com.vn/senses/tin-tuc/sau-vinfast-lg-den-kim-long- motor-rot-
1200-ty-lam-nha-may-pin-xe-dien-mieng-banh-thi-phan-dang-rat-hap-dan-35119751
8. https://baochinhphu.vn/adb-viet-nam-co-co-hoi-but-pha-trong-chuyen- doi-xanh-
va-so-hoa-102250415103940623.htm
9. -https://vero-asean.com/whitepaper/vietnam-ev-market-sustainable- transportation/
10. -https://theicct.org/wp-content/uploads/2022/12/asia-pacific-evs- promoting-
development-evs-vietnam-dec22-2.pdf?utm lOMoAR cPSD| 58702377
11. -https://conventuslaw.com/report/investing-in-the-electric-vehicle- market-in- vietnam/?utm
12. -https://www.mdpi.com/2071-1050/13/6/3528?utm_
13. -https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2024/11/22/world- bank-
report-recommends-pathways-for-transitioning-to-electric-mobility-in-viet-nam?
14. Chỉ thị 20/CT-TTg 2025 nhiệm vụ cấp bách quyết liệt ngăn chặn tình trạng ô nhiễm môi trường
15. Chi tiết lộ trình và các tuyến đường chuẩn bị cấm xe xăng tại Hà Nội?
16. CHỈ THỊ 20: Hà Nội đến ngày 1 7 2026 không có xe máy chạy xăng trong
Vành đai 1? Bản đồ Vành đai 1,2,3 Hà Nội chi tiết, đầy đủ?
17. https://www.youtube.com/watch?v=Qze9T08yCGI&t=70s