Chương 1: Giao diện và môi trường làm việc của Maple | Bài giảng Maple Đại số tuyến tính

Ch−¬ng 1
Giao diÖn vµ m«i tr−êng lµm viÖc cña Maple 1.1.
Giao diÖn vµ c¸c menu lÖnh cña Maple......................... 2
1.1.1. File................................................................................................................ 2
1.1.2. Edit ............................................................................................................... 2
1.1.3. Insert ............................................................................................................ 3
1.1.4. Windows ...................................................................................................... 4
1.1.5. View............................................................................................................. 5
1.1.6. Format.......................................................................................................... 6
1.2. M«i tr−êng tÝnh to¸n vµ c¸c ®èi t−îng trong trang lµm viÖc7
1.2.1. Côm xö lý (Execution Group).................................................................... 8
1.2.2. LÖnh vµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Maple ...................................................... 8
1.2.3. Môc (Section) ............................................................................................. 9
1.2.4. §å thÞ (Graph).............................................................................................. 9
1.2.5. Siªu liªn kÕt (Hyperlink) ........................................................................... 10
1.2.6. V¨n b¶n vµ ®o¹n v¨n b¶n (text vµ paragraph) ................................... 10
1.3. Mét sè qui ®Þnh chung ........................................................... 10
1.4. TÝnh to¸n qua m¹ng ............................................................... 11
ViÖc cµi ®Æt vµ khëi ®éng ch−¬ng tr×nh Maple trªn m«i tr−êng Windows kh«ng
cã g× kh¸c biÖt so víi c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông kh¸c. §Ó cµi ®Æt Maple, chØ cÇn
cho ch¹y file setup.exe (cã s½n trong bé ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt) vµ thùc hiÖn c¸c khai
b¸o ®¬n gi¶n theo ®óng tr×nh tù. Sau khi cµi ®Æt xong, ta sÏ thÊy xuÊt hiÖn mét
nhãm ch−¬ng tr×nh cña Maple. Cho ch¹y ch−¬ng tr×nh Maple ta sÏ thÊy xuÊt hiÖn
giao diÖn lµm viÖc. Giao diÖn cña Maple kh¸ gièng víi giao diÖn lµm viÖc cña c¸c
ch−¬ng tr×nh øng dông kh¸c trªn Windows vµ còng rÊt “th©n thiÖn” víi ng−êi sö dông.
1.1. Giao diÖn vµ c¸c menu lÖnh cña Maple
Giao diÖn lµm viÖc cña Maple còng gièng nh− giao diÖn cña c¸c ch−¬ng tr×nh
øng dông kh¸c trªn m«i tr−êng Windows, tøc lµ còng gåm c¸c thanh menu lÖnh.
Menu lÖnh lµ mét b¶ng chän c¸c chøc n¨ng cña mét ch−¬ng tr×nh. VÒ c¬ b¶n,
Menu cña Maple còng t−¬ng tù nh− Menu cña c¸c ch−¬ng tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n
trªn m«i tr−êng Windows. Tuy nhiªn, Maple lµ ch−¬ng tr×nh thiªn vÒ tÝnh to¸n, nªn
nã còng cã mét sè chøc n¨ng ®Æc thï riªng, vµ ë ®©y chóng t«i chØ tËp trung vµo
giíi thiÖu nh÷ng chøc n¨ng nµy (c¸c chøc n¨ng cßn l¹i chóng t«i chØ giíi thiÖu l−ít
qua, v× b¹n ®äc ®Òu ®· quen biÕt trong c¸c ch−¬ng tr×nh tin häc phæ th«ng). 1.1.1. File
Menu nµy chøa nh÷ng chøc n¨ng thao t¸c trªn file. Cô thÓ lµ:
T¹o mét file (trang lµm viÖc - worksheet) míi b»ng chøc n¨ng New;
Më mét file ®· cã b»ng chøc n¨ng Open;
Ghi c¸c th«ng tin ®ang so¹n th¶o b»ng chøc n¨ng Save;
Ghi c¸c th«ng tin ®ang më sang mét file míi b»ng chøc n¨ng Save As;
ChuyÓn ®æi v¨n b¶n ®ang so¹n th¶o (tõ d¹ng Maple) sang mét sè d¹ng
kh¸c (Plain Text, LaTex, HTML,...) b»ng chøc n¨ng Export As;
Muèn ®ãng File ®ang so¹n th¶o, sö dông chøc n¨ng Close;
In v¨n b¶n (hoÆc c¸c trang trî gióp) b»ng c¸c chøc n¨ng Print;
Tho¸t ra khái Maple b»ng chøc n¨ng Exit. 1.1.2. Edit
Menu nµy chøa nh÷ng lÖnh liªn quan ®Õn so¹n th¶o, rÊt gièng víi c¸c chøc
n¨ng quen biÕt trong Word vµ c¸c m«i tr−êng so¹n th¶o kh¸c, cho nªn chóng t«i
kh«ng giíi thiÖu l¹i. ChØ xin l−u ý mét sè tÝnh n¨ng bæ sung nh− sau.
Chøc n¨ng Copy Examples còng t−¬ng tù Copy (sao chÐp), nh−ng nã chØ ho¹t
®éng khi ®ang më mét trang h−íng dÉn (trî gióp) nµo ®ã vµ khi Êy nã cã kh¶ n¨ng
sao chÐp toµn bé phÇn vÝ dô cã trong trang trî gióp ®ã (Mµ kh«ng cÇn b«i ®en ®Ó chän tr−íc). 2
Xo¸ toµn bé ®o¹n v¨n b¶n (paragraph) mµ con trá ®ang ®øng b»ng chøc n¨ng Delete Paragraph.
Chän (b«i ®en) c¶ trang v¨n b¶n b»ng chøc n¨ng Select All.
Nhóng mét ®èi t−îng (OLE object) vµo trang lµm viÖc b»ng chøc n¨ng Insert
OLE Object. Khi chøc n¨ng nµy ®−îc chän, mét hép tho¹i xuÊt hiÖn víi mét danh
môc tªn c¸c lo¹i Object mµ cã thÓ nhóng vµo trang lµm viÖc ®−îc, vÝ dô nh−:
Bitmap Imagine, Media Clip, MathType Equation, AutoCAD Drawing,...
T×m mét ®o¹n v¨n b¶n trong trang lµm viÖc b»ng chøc n¨ng Find. 1.1.3. Insert
§©y lµ menu chøa nh÷ng lÖnh vÒ chÌn. Insert /Text Input
LÖnh nµy chuyÓn tr¹ng th¸i sang chÕ ®é so¹n th¶o v¨n b¶n (t−¬ng ®−¬ng víi
viÖc nhÊn vµo nót cã ch÷ T trªn thanh c«ng cô). Insert /Maple Input
LÖnh nµy chuyÓn ®Þnh d¹ng v¨n b¶n tõ text sang d¹ng lÖnh cña Maple.
Insert /Execution Group
LÖnh nµy cho chÌn vµo mét côm xö lý (execution group, xem chi tiÕt trong
Môc 2), còng cã nghÜa lµ ®−a mét dÊu nh¾c lÖnh ë vÞ trÝ tr−íc con trá (before
cursor) hoÆc sau con trá (after cursor). Insert /Paragraph
LÖnh nµy cho vµo trang lµm viÖc mét ®o¹n v¨n b¶n míi (ë vÞ trÝ tr−íc hoÆc sau
con trá, tuú theo viÖc chän Before hay After Cursor). L−u ý r»ng Maple th−êng
kh«ng coi viÖc nhÊn phÝm Enter (xuèng dßng) lµ vµo mét ®o¹n v¨n b¶n míi (nh−
th−êng thÊy trong c¸c ch−¬ng tr×nh so¹n th¶o th«ng th−êng), cho dï con trá cã
nh¶y xuèng dßng d−íi. Muèn ch¾c ch¾n cã ®o¹n v¨n b¶n míi th× nªn dïng chøc
n¨ng insert paragraph nh− võa nãi. Insert /Section
LÖnh nµy cho vµo trang lµm viÖc mét môc míi ngang cÊp víi môc ®ang chøa
con trá. Môc vµ tiÓu môc trong Maple ®−îc ph©n ho¹ch rÊt râ rµng nhê c¸ch thÓ
hiÖn "gãi - më". C¸c "môc con" bao giê còng ®−îc gãi trong "môc mÑ". ThÝ dô,
Môc 1.1. (Giao diÖn cña Maple) chøa 6 môc con, tõ 1.1.1 ®Õn 1.1.6, trong ®ã Môc
con 1.1.3 (Insert) l¹i chøa tíi 8 "môc ch¸u"(kh«ng ®¸nh sè thø tù). Ta chØ cã thÓ
nh×n thÊy môc con khi môc mÑ ®ang ë trong tr¹ng th¸i më (expanded). Më
(expand) hoÆc ®ãng (close) c¸c môc b»ng viÖc nhÊn chuét vµo nót vu«ng ë ®Çu môc. 3 Insert /Subsection
LÖnh nµy cho vµo trang lµm viÖc mét môc con (subsection) cña môc ®ang chøa con trá. Insert /Math Input
LÖnh nµy chÌn trùc tiÕp mét biÓu thøc to¸n häc vµo vÞ trÝ con trá ®ang ®øng.
Khi vµo chøc n¨ng nµy th× thanh ®Þnh d¹ng v¨n b¶n (Context Bar) sÏ biÕn ®i vµ thay
vµo ®ã lµ thanh nhËp lÖnh. Khi nhËp xong mét lÖnh vµo thanh nµy vµ nhÊn phÝm
Enter th× c«ng thøc to¸n häc biÓu diÔn lÖnh sÏ xuÊt hiÖn t¹i vÞ trÝ con trá (tr−íc khi
vµo chøc n¨ng Math Input). ThÝ dô, nÕu t¹i thanh nhËp lÖnh ta ®−a vµo
sum(1/(n^2),n = 1 .. 100) th× t¹i vÞ trÝ con trá sÏ xuÊt hiÖn biÓu thøc: ∑ 100 1 = n2 n 1 Insert /Hyperlink
Siªu liªn kÕt (Hyperlink) lµ mét c«ng cô dÞch chuyÓn con trá gi÷a c¸c trang
lµm viÖc, hoÆc gi÷a c¸c ®o¹n (paragraph) trong mét trang lµm viÖc. Chøc n¨ng
Insert/Hyperlink lµ c«ng cô t¹o ra c¸c siªu liªn kÕt. Khi vµo chøc n¨ng nµy sÏ
xuÊt hiÖn hép tho¹i khai b¸o tªn cña siªu liªn kÕt vµ tªn file cÇn liªn kÕt tíi (víi
®Çy ®ñ ®−êng dÉn). NÕu kÕt hîp víi bookmark nã sÏ cho ta c«ng cô dÞch chuyÓn
tíi vÞ trÝ ®Çu cña ®o¹n v¨n b¶n ®· ®−îc ®¸nh dÊu b»ng bookmark, trong mét trang
lµm viÖc ®Þnh tr−íc. (Xem thªm vÒ Bookmark vµ Siªu liªn kÕt trong môc sau). 1.1.4. Windows Windows /Cascade
XÕp tÇng nh÷ng trang lµm viÖc ®ang ®−îc më t¹i cïng mét thêi ®iÓm. Chøc
n¨ng nµy cho ta cã thÓ chän nhanh mét trang. Windows /Tile
XÕp kÒ nh÷ng trang lµm viÖc cïng ®−îc më. Chøc n¨ng nµy cho ta cã thÓ võa
lµm viÖc víi trang hiÖn t¹i võa so s¸nh víi trang kh¸c. Cöa sæ lµm viÖc sÏ bÞ chia
thµnh c¸c « cã sè l−îng b»ng sè c¸c trang ®−îc më. Windows /Horizontal
XÕp ngang nh÷ng trang lµm viÖc ®−îc më t¹i cïng thêi ®iÓm. VÒ c«ng dông
còng gièng nh− Tile (chØ kh¸c vÒ c¸ch bè trÝ). 4 Windows /Close All
§ãng tÊt c¶ c¸c trang ®−îc më. Tr−íc khi ®ãng cã hái ghi l¹i (nÕu b¹n ch−a ghi tr−íc ®ã).
Windows /Close All Help
§ãng tÊt c¶ c¸c trî gióp cña Maple ®· ®−îc më.
Chó ý: PhÝa cuèi cña Menu window lµ danh môc c¸c tªn file ®ang ®−îc më. Muèn
quay l¹i file nµo ®ã (cã tªn trong danh môc nµy) chØ cÇn nhÊn chuét vµo file ®ã. 1.1.5. View
Menu nµy chøa c¸c lÖnh ®Ò cËp tíi néi dung biÓu hiÖn, tr×nh bµy cña giao diÖn lµm viÖc. View /Tool Bar
NÕu chän môc nµy th× c¸c nót c«ng cô sau ®©y sÏ hiÖn ra View /Context Bar
NÕu môc nµy ®−îc chän th× thanh c«ng cô sau ®©y (hç trî cho viÖc ®Þnh d¹ng
v¨n b¶n) sÏ ®−îc hiÓn thÞ View /Zoom Factor
NÕu môc nµy ®−îc chän th× nã sÏ ®iÒu chØnh kÝch cì font ch÷ cña trang lµm
viÖc trªn mµn h×nh. Th−êng ngÇm ®Þnh lµ nguyªn b¶n (100%). View /Bookmarks
Bookmark lµ ph−¬ng tiÖn di chuyÓn con trá mét c¸ch nhanh chãng tíi ®o¹n
v¨n b¶n (paragraph) ®−îc ®¸nh dÊu tr−íc (bëi bookmark nµy) b»ng chøc n¨ng siªu
liªn kÕt (sÏ ®−îc giíi thiÖu ë phÇn sau). Muèn t¹o (hay söa ®æi) mét bookmark ta lµm nh− sau:
Trong mçi ®o¹n v¨n b¶n (paragraph) chØ cho phÐp ®Æt mét bookmark (víi tªn
tuú ý). Muèn xo¸, söa ch÷a hoÆc t¹o míi mét bookmark cho mét ®o¹n v¨n b¶n ta
®Æt con trá vµo (bÊt k× chç nµo) trong ®o¹n v¨n b¶n ®ã, råi chän chøc n¨ng Edit 5
Bookmark. SÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i víi tªn bookmark cña ®o¹n v¨n ®ã (nÕu ®· cã
tr−íc), hoÆc hép tho¹i trèng cho phÐp ta ®Æt tªn cho bookmark cña ®o¹n v¨n nµy (nÕu ch−a cã tr−íc).
View /Show Invisible Characters
Cho hiÓn thÞ nh÷ng kÝ tù hoÆc tõ cã chøc n¨ng ®Æc biÖt mµ th−êng kh«ng ®−îc
hiÓn thÞ, thÝ dô nh− dÊu c¸ch, dÊu liªn kÕt víi v¨n b¶n kh¸c.
View /Show Section Ranges
Cho hiÓn thÞ ngoÆc vu«ng bao (bªn tr¸i) mçi môc (hoÆc môc con) trong trang
lµm viÖc(worksheet) mµ b¹n më.
View /Show Group Ranges
Cho hiÓn thÞ ngoÆc vu«ng bao (bªn tr¸i) mçi nhãm (côm).
View /Expand All Selections
Më tÊt c¶ môc (vµ môc con) trong trang lµm viÖc hiÖn t¹i.
View /Collapse All Selection
§ãng tÊt c¶ c¸c môc (vµ môc con) cña trang lµm viÖc hiÖn t¹i. 1.1.6. Format
Menu nµy chøa nh÷ng lÖnh vÒ ®Þnh d¹ng c¸c thµnh phÇn cña trang lµm viÖc. Format /Styles
§©y lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt cña Menu Format. Nã gióp ta ®Þnh d¹ng
mét c¸ch toµn diÖn vÒ tõng thµnh phÇn cña trang lµm viÖc nh−: c¸c ®o¹n, c¸c tiªu
®Ò, c¸c ®èi t−îng, c¸c kiÓu ký tù,... cña v¨n b¶n.
Khi b¹n chän Menu nµy sÏ hiÖn lªn mét hép tho¹i víi dßng ®Çu tiªn th«ng b¸o
nh÷ng kiÓu (style) ®· ®−îc ®Þnh nghÜa (Existing Styles) gåm hai lo¹i sau: P lµ lo¹i
®Þnh d¹ng cã t¸c dông lªn c¶ mét ®o¹n (Paragraph) vµ C lµ lo¹i ®Þnh d¹ng cã t¸c
dông lªn mét sè ký tù (Character) nµo ®ã. Khi chän mét lo¹i Style nµo ®ã th× dßng
miªu t¶ tr¹ng th¸i cña Style nµy hiÖn trªn cöa sæ m« t¶ (Description).
Ngay d−íi cöa sæ Style lµ 3 cöa sæ kh¸c. Show cho phÐp hiÓn thÞ lªn nh÷ng
Style trong lo¹i ®· chän. VÝ dô chän Paragraph chØ cho hiÖn nh÷ng Style kiÓu Paragraph.
Khi ®· chän mét Style nµo ®ã, b¹n cã thÓ söa c¸c thuéc tÝnh cña nã b»ng c¸ch
chän Modify. Lóc ®ã sÏ hiÖn lªn mét hép tho¹i míi chøa nh÷ng thuéc tÝnh cña
Style ®ã, vÝ dô: tªn Style, c¸c ®Þnh d¹ng liªn quan ®Õn font vµ paragraph (lo¹i fonts,
mµu s¾c, cì, kho¶ng c¸ch, c¨n lÒ,...). 6
Nót Delete (xo¸) cho phÐp xo¸ nh÷ng Style b¹n ®· ®Þnh nghÜa ra.
Trong môc Style set gåm cã: Revert to default, Save as default, Merge existing.
Khi b¹n chän Revert to default th× c¸c Styles hiÖn cã ®−îc trë vÒ tr¹ng th¸i ngÇm
®Þnh ban ®Çu cña Maple. Quan träng nhÊt lµ chøc n¨ng Merge existing, nã cho phÐp
ng−êi dïng cã thÓ ®Þnh d¹ng kiÓu cña trang lµm viÖc dùa trªn kiÓu cña mét trang
kh¸c ®· tån t¹i tr−íc (nh− mét trang mÉu).
Muèn t¹o ra nh÷ng Style míi th× dïng chøc n¨ng Create New Style. Style míi
cÇn t¹o thuéc lo¹i nµo (Paragraph hay Character) th× nhÊn chuét vµo nót t−¬ng øng.
Sau ®ã sÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i ®Ó b¹n ®Æt tªn vµ thuéc tÝnh cho style ®ã, vÝ dô: kiÓu
font, kÝch cì, mµu ch÷,... Chän nót Done cã nghÜa lµ b¹n ®· ®Þnh d¹ng xong styles nµy.
Styles cho phÐp v¨n b¶n ®−îc ®Þnh d¹ng mét c¸ch toµn diÖn vµ thèng nhÊt.
Danh môc tÊt c¶ c¸c Styles ®· t¹o n»m trong « Styles (th−êng liÒn kÒ víi « danh
môc c¸c Fonts ch÷ trªn thanh c«ng cô). B¹n cã thÓ ®Æt Style (cho ®o¹n v¨n b¶n
hoÆc mét côm ch÷) b»ng c¸ch chän trùc tiÕp trong danh môc c¸c Styles võa ®Þnh nghÜa. Format /Paragraph
Chøc n¨ng nµy chØ lµ mét phÇn trong Menu Styles ®· tr×nh bÇy ë trªn. Nã ®−îc
®−a ra nh− mét chøc n¨ng ®éc lËp chØ ®Ó sö dông cho thuËn tiÖn h¬n (v× nã lµ mét
chøc n¨ng hay ®−îc dïng). Khi chän chøc n¨ng nµy th× xuÊt hiÖn hép tho¹i thiÕt lËp
c¸c thuéc tÝnh cho ®o¹n v¨n b¶n (®ang chøa con trá) nh− kiÓu font, kÝch th−íc ch÷, mµu... Format /Character
T−¬ng tù nh− trªn, ®©y còng lµ mét phÇn cña Menu Styles ®−îc ®−a ra riªng ®Ó
thuËn tiÖn h¬n cho ng−êi sö dông. Khi chän chøc n¨ng nµy th× xuÊt hiÖn hép tho¹i
thiÕt lËp c¸c thuéc tÝnh cho côm ký tù (®ang ®−îc chän - b«i ®en) nh− kiÓu font, kÝch th−íc ch÷, mµu... Format /Convert
Chøc n¨ng nµy cho phÐp chuyÓn ®æi mét nhãm ký tù nµo ®ã (®· ®−îc chän
tr−íc) sang mét trong c¸c kiÓu: biÓu thøc to¸n häc, siªu liªn kÕt, hoÆc lÖnh Maple.
NÕu chän chøc n¨ng chuyÓn sang mét siªu liªn kÕt th× sÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i cho ta
x¸c ®Þnh c¸c thuéc tÝnh cña siªu liªn kÕt nµy. Tªn cña siªu liªn kÕt lµ nhãm ký tù ®·
chän, cßn ®Þa chØ cÇn liªn kÕt tíi sÏ ®−îc nhËp vµo c¸c « trong hép tho¹i. NÕu chän
c¸c chøc n¨ng cßn l¹i th× côm ký tù ®· chän sÏ ®−îc chuyÓn sang Style t−¬ng øng.
1.2. M«i tr−êng tÝnh to¸n vµ c¸c ®èi t−îng trong trang lµm viÖc
Mét trang lµm viÖc (worksheet) cña Maple V cã thÓ bao gåm nh÷ng thµnh phÇn c¬ b¶n nh− sau. 7
1.2.1. Côm xö lý (Execution Group)
Côm xö lý lµ thµnh phÇn tÝnh to¸n c¬ b¶n trong trang lµm viÖc. Cã thÓ dÔ dµng
nhËn biÕt mét côm xö lý b»ng ngoÆc vu«ng bªn tr¸i cña dÊu nh¾c lÖnh. Sau ®©y lµ
thÝ dô cña mét côm xö lý víi dÊu nh¾c lÖnh cña Maple: [>
Muèn ®−a vµo trang lµm viÖc mét côm xö lý ta nhÊn chuét vµo nót cã dÊu "[>"
trªn thanh c«ng cô, hoÆc sö dông chøc n¨ng Insert/Execution Group (®· tr×nh bµy ë
phÇn trªn). Côm xö lý lµ n¬i ®−a lÖnh vµo ®Ó tÝnh to¸n vµ nhËn l¹i kÕt qu¶ do m¸y ®−a ra.
1.2.2. LÖnh vµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Maple
LÖnh cña Maple (Maple Input)
LÖnh cña Maple (Maple input) ®−îc ®−a vµo trang lµm viÖc t¹i dÊu nh¾c lÖnh
(command prompt). Theo mÆc ®Þnh, dÊu nh¾c lÖnh lµ ">" vµ lÖnh cña Maple th−êng
®−îc hiÓn thÞ b»ng font ch÷ Courier mµu ®á (nÕu ta kh«ng thay ®æi b»ng c¸c
chøc n¨ng ®Æt l¹i ®Þnh d¹ng ®· nãi ë trªn). Tªn vµ có ph¸p cña c¸c c©u lÖnh tÝnh
to¸n sÏ ®−îc h−íng dÉn theo tõng chuyªn môc sau nµy. Tr−íc hÕt, chØ xin l−u ý
r»ng mçi lÖnh cÇn ph¶i ®−îc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm phÈy ";" hoÆc dÊu hai chÊm ":".
ThÝ dô LÖnh gi¶i ph−¬ng tr×nh 2
3x − 2x = 1 (theo biÕn x ) ®−îc nhËp vµo nh− sau:
[>solve(3*x^2-2*x=1,{x});
Muèn cho thùc hiÖn lÖnh th× ®−a con trá vÒ dßng lÖnh vµ nhÊn phÝm “Enter”.
Khi Êy ta sÏ thÊy r»ng: nÕu dßng lÖnh ®−îc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm phÈy ";" th× kÕt
qu¶ cña nã sÏ ®−îc "hiÓn thÞ", cßn khi nã ®−îc kÕt thóc b»ng dÊu hai chÊm ":" th×
kÕt qu¶ cña lÖnh sÏ kh«ng hiÓn thÞ (mÆc dï m¸y vÉn tÝnh to¸n).
NÕu cã nhiÒu dßng lÖnh trong mét côm xö lý, th× viÖc Ên phÝm [Enter] còng tøc
lµ tiÕn hµnh thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c dßng lÖnh trong côm ®ã.
Xem tiÕp môc sau vÒ kÕt qu¶ cña lÖnh (Maple Output).
KÕt qu¶ cña Maple (Maple Output)
Sau khi cho thùc hiÖn lÖnh trong mét côm xö lý (nhÊn phÝm [Enter] khi con trá
®ang ë trªn dßng lÖnh) th× kÕt qu¶ tÝnh to¸n sÏ ®−îc hiÖn ra . ThÝ dô:
[>solve(3*x^2-2*x=1,{x}); -1 { = x 1 , } { = x } 3 8
Theo thiÕt lËp ban ®Çu, kÕt qu¶ tÝnh to¸n th−êng lµ c¸c biÓu thøc (nÕu kh«ng
ph¶i lµ c¸c ®å thÞ) mang mµu xanh c« ban. Tuy nhiªn ta cã thÓ thay ®æi ®Þnh d¹ng
nµy (b»ng chøc n¨ng Format/Style ®· nãi ë trªn).
1.2.3. Môc (Section)
Mét Môc trong trang lµm viÖc cña Maple còng t−¬ng tù mét môc trong c¸c v¨n
b¶n th«ng th−êng. Mét nÐt ®éc ®¸o lµ môc cña Maple cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn d−íi
d¹ng "gãi - më", nghÜa lµ cã thÓ më ra ®äc (b»ng c¸ch nhÊn chuét vµo nót chØ môc,
®øng ë ngay ®Çu môc) vµ gãi l¹i sau khi ®äc xong (còng b»ng c¸ch nhÊn chuét vµo nót chØ môc).
Muèn ®−a thªm mét môc vµo trang v¨n b¶n ta sö dông chøc n¨ng
Insert/Section (®· tr×nh bµy ë phÇn trªn).
Mét trang lµm viÖc th−êng bao gåm nhiÒu môc, mçi môc cã thÓ chøa nh÷ng
®o¹n vµ nh÷ng môc con (subsection). Muèn sinh mét môc con th× dïng chøc n¨ng
Insert/Subsection (®· tr×nh bµy ë trªn).
1.2.4. §å thÞ (Graph)
Maple cho phÐp vÏ ®å thÞ ngay trong trang lµm viÖc, ®Æc tÝnh nµy ®−îc gäi lµ
"®å ho¹ trùc tiÕp". D−íi ®©y lµ mét vÝ dô vÒ mét b¶n vÏ trùc tiÕp ®å thÞ cña ®−êng cong 2 2
y = sin(x + x −1) − cos(x − x + 1) trªn ®o¹n [-3,3]: [>with(plots):
[>plot(sin(x^2+x-1)-cos(x^2-x+1),x=-3..3); 9
1.2.5. Siªu liªn kÕt (Hyperlink)
Mét siªu liªn kÕt (hyperlink) lµ mét nhãm ký tù mµ nÕu ta kÝch chuét vµo th×
sÏ dÉn ta ®Õn mét ®o¹n kh¸c trong trang lµm viÖc hiÖn hµnh, hoÆc ®Õn mét trang
lµm viÖc kh¸c. Nh− vËy, siªu liªn kÕt lµ mét c«ng cô dÞch chuyÓn con trá. Thñ tôc
thiÕt lËp mét siªu liªn kÕt ®· ®−îc h−íng dÉn ë phÇn trªn.
1.2.6. V¨n b¶n vµ ®o¹n v¨n b¶n (text vµ paragraph)
Muèn ®−a v¨n b¶n (text) vµo trong trang lµm viÖc cña Maple ta chuyÓn tr¹ng
th¸i tÝnh to¸n sang tr¹ng th¸i v¨n b¶n b»ng viÖc nhÊn vµo nót cã ch÷ T trªn thanh
c«ng cô hoÆc vµo chøc n¨ng Insert/Text (®· nãi ë phÇn trªn). V¨n b¶n trong Maple
còng ®−îc ®Þnh d¹ng phong phó nh− hÇu hÕt mäi ch−¬ng tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n kh¸c trong WINDOWS.
Mét ®o¹n trong trang lµm viÖc cña Maple còng t−¬ng tù mét ®o¹n trong c¸c v¨n b¶n th«ng th−êng.
Muèn b¾t ®Çu mét ®o¹n v¨n b¶n míi ta cÇn dïng chøc n¨ng Insert/paragraph
(®· nãi ë phÇn giao diÖn).
Xin l−u ý r»ng, trong Maple, viÖc nhÊn phÝm Enter ®Ó xuèng dßng kh«ng cã
nghÜa lµ ta chuyÓn sang ®o¹n v¨n b¶n míi (nh− ta th−êng lµm víi c¸c ch−¬ng tr×nh
so¹n th¶o th«ng th−êng kh¸c: Word, WordPad,...). Tuy nhiªn, nÕu nhÊn phÝm Enter
2 lÇn liªn tiÕp th× ta còng b−íc vµo mét ®o¹n v¨n b¶n míi.
1.3. Mét sè qui ®Þnh chung
• C¸c phÐp to¸n sè häc (phÐp céng [+], phÐp trõ [-], phÐp nh©n [*], phÐp
chia [/], phÐp luü thõa [^], khai c¨n bËc hai [sqrt(.)],...) ®−îc viÕt trùc tiÕp
vµo dßng lÖnh vµ thùc hiÖn theo thø tù quen biÕt.
• C¸c hµm sè th−êng dïng (sin, cosin,...) còng ®−îc viÕt trùc tiÕp trong dßng
lÖnh theo nh− tªn gäi cña chóng, nh−ng cÇn l−u ý r»ng biÕn sè ph¶i lu«n
lu«n ®−îc ®Æt trong dÊu ngoÆc ®¬n. Ngoµi ra, theo th«ng lÖ th−êng dïng
trong c¸c ch−¬ng tr×nh tÝnh to¸n, hµm sè tang kh«ng viÕt lµ tg(.) mµ viÕt lµ
tan(.), hµm sè mò ex ph¶i ®−îc viÕt lµ exp(x).
• Lu«n lu«n ghi nhí r»ng mäi dßng lÖnh ph¶i ®−îc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm
phÈy (;) hoÆc dÊu 2 chÊm (:). NÕu kÕt thóc lÖnh b»ng dÊu 2 chÊm th× kÕt
qu¶ cña lÖnh kh«ng ®−îc hiÓn thÞ ra mµn h×nh (mÆc dï lÖnh vÉn ®−îc thùc
hiÖn, vµ ta cã thÓ xem kÕt qu¶ b»ng mét lÖnh kh¸c).
• Muèn thùc hiÖn dßng lÖnh nµo th× ph¶i ®−a con trá vÒ dßng lÖnh ®ã vµ nhÊn phÝm [Enter].
• VÒ nguyªn t¾c, mçi lÖnh ®−îc viÕt trªn mét dßng (cã ®é dµi tuú ý), nh−ng
cã thÓ bÎ dßng b»ng viÖc nhÊn tæ hîp 2 phÝm Shift+Enter. 10
• CÇn thùc hiÖn c¸c dßng lÖnh theo ®óng tr×nh tù tr−íc sau, v× mét sè tÝnh
to¸n trong c¸c b−íc sau cã thÓ yªu cÇu kÕt qu¶ tõ c¸c b−íc tr−íc.
• Muèn thùc hiÖn nhiÒu lÖnh cïng lóc cã thÓ viÕt chóng vµo trong mét côm
xö lý (ph©n c¸ch nhau bëi dÊu chÊm phÈy hoÆc dÊu 2 chÊm, vµ còng cã
thÓ xuèng mét dßng míi b»ng viÖc nhÊn tæ hîp 2 phÝm Shift+Enter nh− ®· nãi ë trªn). 1.4. TÝnh to¸n qua m¹ng
HiÖn nay cã kh«ng Ýt c¸c m¸y chñ trªn m¹ng Internet cung cÊp c¸c dÞch vô tÝnh
to¸n qua m¹ng, trong ®ã cã nh÷ng m¸y chñ cung cÊp dÞch vô tÝnh to¸n trªn Maple.
Thñ tôc tÝnh to¸n qua m¹ng còng t−¬ng tù nh− tÝnh to¸n trªn m¸y lÎ, cho nªn
ng−êi dïng ph¶i n¾m ®−îc c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ tÝnh to¸n trªn m¸y ®¬n lÎ (nh−
giíi thiÖu trong tµi liÖu nµy), tr−íc khi tiÕn hµnh tÝnh to¸n trªn m¹ng. ChØ xin l−u ý 2 kh¸c biÖt nhá sau ®©y:
Trªn c¸c giao diÖn tÝnh to¸n qua m¹ng th−êng cã s½n « cöa sæ dµnh riªng
cho côm xö lý ®Ó ta ®−a lÖnh vµo, cho nªn kh«ng cÇn thùc hiÖn thao t¸c ®−a
vµo côm xö lý nh− ta th−êng ph¶i lµm trªn c¸c m¸y ®¬n lÎ;
Muèn thùc hiÖn mét lÖnh (®· cã trong « nhËp lÖnh) ta cÇn nhÊn chuét vµo
nót Thùc hiÖn (cã s½n trªn giao diÖn), mµ kh«ng nhÊn phÝm Enter nh− trªn m¸y lÎ. 11