Chương 2: Lịch sử và Đối tượng Nghiên cứu của Văn Hóa Học

Chương 2
2.1. Quá trình hình thành VHH
Câu hỏi 1: VHH hình thành qua 3 giai đoạn lịch sử. Đó là những giai
đoạn nào? Mỗi giai đoạn có những động thái quan trọng nào?
Cho đến nay, lịch sử hình thành và phát triển của văn hóa học chia thành ba giai đoạn: từ giữa
tk XIX đến đầu tk XX; từ 1900 đến những năm 80 của tk. XX; từ thập niên 90 (tk XX) đến nay.
-Giai đoạn manh nha (giữa TK XIX- đầu TK XX), hình thành nền móng của khoa học về văn hóa
Tylor với tác phẩm Văn hóa nguyên thủy (1871) đề xuất khái niệm “khoa học văn hóa”
(science of culture), đồng thời đưa ra định nghĩa khá toàn diện về văn hóa, có thể nói là định
nghĩa sớm nhất trong thế giới Anh ngữ giúp ích cho công tác nghiên cứu của các nhà văn hóa học
-Giai đoạn hình thành và phát triển (1900-1980)
Văn hóa học hình thành vào đầu thế kỷ XX. Trên cơ sở của những nghiên cứu kinh nghiệm đối
với văn hóa, một số nhà khoa học đã xây dựng một hệ thống lý luận văn hóa học, thử đưa khoa
học này thành một khoa học độc lập
-Giai đoạn phát triển (từ 1980 về sau)
Toàn cầu hóa nên việc nghiên cứu và giảng dạy văn hóa học đã bùng nổ ở phạm vi thế giới làm
xuất hiện hàng loạt công trình lý luận, giáo trình, chuyên luận và từ điển về văn hóa học.
Câu hỏi 2: Định nghĩa Văn hóa học của Trần Ngọc Thêm và Châu Hồng Vũ -Trần Ngọc Thêm:
VHH là một ngành khoa học nhân văn giáp ranh với khoa học xã hội, có đối tượng nghiên cứu là
VH với tư cách một hệ thống giá trị mang tính biểu tượng, bằng hệ phương pháp lý luận định
tính mang tính liên ngành với độ bao quát rộng các sự kiện và tính khái quát cao trong yêu cầu khảo cứu.
VHH: khoa học nhân văn + đối tượng nghiên cứu : văn hoá; Phương pháp nghiên cứu: thiên về định tính. -Châu Hồng Vũ:
VHH là 1 khoa học chuyên nghiên cứu các mối quan hệ lẫn nhau giữa các thành phần bên trong
của hệ thống VH dựa trên cơ sở của các khoa học chuyên môn khác…
…nhằm nắm bắt được tính chất, đặc trưng, nội dung, hình thức, cấu trúc, chức năng, loại hình
của toàn bộ hệ thống Vh, từ đó rút ra các quy luật phát triển chung nhất của VH.
Câu 3: Đối tượng nghiên cứu của Văn hóa học là gì?
Đối tượng chính là hiện tượng văn hóa, bản chất văn hóa, quy luật hình thành và phát triển văn hóa.
Câu 4: Mối quan hệ giữa Văn hóa học và các khoa học lân cận ra sao?
Văn hóa học ở một chừng mực nhất định có quan hệ mật thiết với các khoa học xã hội cụ thể khác.
Văn hóa học với Triết học: Có nhiều điểm tương đồng về phạm vi nghiên cứu. Triết học là cơ sở
lý luận của văn hóa học, cung cấp thế giới quan và phương pháp luận cho quá trình nghiên cứu văn hóa.
Văn hóa học với Xã hội học, Nhân loại học: Văn hóa học được tách ra từ xã hội học và nhân loại
học văn hóa, trở thành một khoa học độc lập. Văn hóa học và xã hội học vẫn có thể bổ trợ cho
nhau trong phát triển. Hai khoa học giao thoa và tạo tiền đề cho sự xuất hiện của xã hội học văn hóa.
Văn hóa học và Dân tộc học: Các thành quả nghiên cứu, đặc biệt là những nghiên cứu sâu về
văn hóa của dân tộc học có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy văn hóa học phát triển.
Câu 5: Lược sử hình thành nghiên cứu và đào tại VHH ở Việt Nam
Thời kỳ phong kiến Đại Việt (thế kỉ X - giữa thế kỉ XIX):Một số công trình khảo cứu văn hóa như:
An Nam chí lược (Lê Tắc - thế kỉ 14); Đại Việt sử kí toàn thư (Ngô Sĩ Liên và các tác giả khác - thế kỉ 15-17)…
Giai đoạn 1858 – 1945: Lý luận văn hóa học hiện đại xuất hiện khi có ảnh hưởng của văn hóa
phương Tây, cùng với sự hình thàn tầng lớp trí thức tây học. Tiêu biểu là Đào Duy Anh với “Việt
Nam văn hóa sử cương” (1938) là công trình cột mốc đánh dấu sự ra đời của nền văn hóa học
Việt Nam. Đề cương văn hóa Việt Nam (1943), Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam (1948) của
Trường Chinh là hai công trình lý luận văn hóa theo khuynh hướng văn hóa học mác xít, có ý
nghĩa định hướng cho nền văn hóa Việt Nam.
Từ năm 1945 đến nay, nhất là thập kỷ 19 của thế kỉ 20: Văn hóa học bùng nổ với nhiều công
trình lý luận về văn hóa ra đời góp phần thúc đẩy hoạt động nghiên cứu văn hóa…
Câu 6: Phân biệt Cultural Studies (VHH/NCVH) và Culturology (VHH)
-Cultural studies hương đ Ān việc xác định v Ān đề trọng tâm trong
phạm vi của nhưng thưc tì n v愃؀n h漃Āa và m Āi quan hẹ c甃 a ch甃Āng vơi
quyền lưc. M甃⌀ c tiêu của ngành này là hi u văn hóa trong toàn bộ
những dạng thức phức tạp của nó và phân t椃Āch b Āi c愃 nh ch椃Ānh tr椃⌀ - x
̀ họi trong đó nó bộc lộ tư thân
-Culturology hương đ Ān việc xác định văn hóa vơi tư cách là nơi những
thưc tì n tồn tại, kh愃 th
, và nó, vơi tư cách là một t ng th
Document Outline

• Câu hỏi 1: VHH hình thành qua 3 giai đoạn lịch sử.
• Câu hỏi 2: Định nghĩa Văn hóa học của Trần Ngọc Th
• Câu 3: Đối tượng nghiên cứu của Văn hóa học là gì?
• Câu 5: Lược sử hình thành nghiên cứu và đào tại VH
• Câu 6: Phân biệt Cultural Studies (VHH/NCVH) và Cu