Chương 3: Giai cấp và dân tộc học phần Triết học Mac-Lênin

lOMoARc PSD|36517948
CHƯƠNG 3: GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
I. Vấấn đềề giai cấấp và đấấu tranh giai cấấp 1. Giai cấấp
- Phân chia giai câấp theo quan ni m Mác xít:ệ
+ Phân chia con người thành giai câpấ
+ C s phân chia: quan h s h u vềề t li u s n xuâấtơ ở ệ ở ữ ư ệ ả
Người đâều tền đ a ra phân chia giai câấp là nh ng nhà xã h i h c trong xã h i t b n chư ữ ộ ọ ộ
ư ả ủ nghĩa. Trước đó, con người trong xã h i độ ược phân chia nh sau (ư quan ni m ngoài Mác
xítệ ) - Trong th i kì chiềấm h u nô l , con ngờ ữ ệ ười được phân chia theo nh ng tều chí khác nhau. ữ Ở
ẤẤn Đ phân chia thành 4 đ ng câpấộ ẳ
+ Sátria: tướng lĩnh, quý t c - l p ngộ ớ ười cai trị
+ Bà la môn: người theo tôn giáo
+ Vaisia: người bình dân, nông dân, th th công, lao đ ng t doợ ủ ộ ự + Sudra: tù binh, nô lệ
-> S phân chia này d a trền ự ự c s huyếết thốếng, khống liến quan đếến t cách đ o đ c hayơ
ở ư ạ ứ tếền b cạ
- Ở Trung Hoa th i kì c đ i, 2 đ ng câấp theo têu chí vêề m t đ o đ cờ ổ ạ ẳ ặ ạ ứ
+ Quân t : làm điềuề nền làm, nói điềều nền nóiử
+ Ti u nhân: ch quan tâm đềấn l i íchể ỉ ợ
- Sau này Vi t Nam cũng ch u nh hệ ị ả
ưởng t Trung Quốấc ừ (sĩ nông công thương)
- Ở phương Tây th i kì c đ i Hi L p, s phân chia d a vào têu chí tnh cách, đ c tnhờ ổ ạ ạ ự ự ứ
+ Nh ng ngữười cai tr , nh ng nhà triềất h c: thông tháiị ữ ọ + V quân: dũng c mệ ả
+ Nh ng ngữười bình dân, lao đ ng t do (không ph i nô l ): biềtấ kiềềm chềộ ự ả
ệấ và ch u khuâất ph cị ụ
-> Nố l khống đệ ược coi là con người
- Th i kì Trung c phờ ổ
ương Tây, Thiên chúa giáo chiêấm đ a v trong xã h iị ị ộ + Tăng l , giáo chữủ
+ Quý t c, triềều đình, lãnh chúa phong kiềấnộ
+ Nh ng ngữười bình dân
-> Nố l đã đệ ược gi i phóng, đả ược t do vếề m t thân th nh ng vâẫn ph thu c giai câếp tự ặ
ể ư ụ ộ ư s n vếề t li u s n xuâết (ch t do trến danh nghĩa)ả ư ệ ả ỉ ự
- Xã h i ch nghĩaộ ủ
- Mác và Ăng ghen d a trền quan h s h u đôấi v i t li u sự ệ ở ữ ớ ư ệ ản xuâất đ phân chia
XHTBCNể thành 3 giai câấp
+ T s n: s h u nhà máy, xí nghi pư ảở ữ ệ
+ Đ a ch : s h u đâất đaiị ủ ở ữ
+ Vô s n: s h u s c lao đ ngảở ữ ứ ộ
- Lềnin lãnh đ o giai câấp vô s n Nga giành chính quyềền -> b c l nh ng đ c tr ng c b nạ ả ở ộ ộ
ữ ặ ư ở ả c a giai câấp -> Lềnin đ a ra đ nh nghĩa vềề giai câấp: ủ ư ị nh ng t p đoàn ngữ ậ ười lOMoARc PSD|36517948
to l n khác nhauớ vêề đ a v , quan h , t ch c, khác nhau vêề c a c i ít hayị ị ệ ổ ứ ủ ả nhiêuề và
có th cể ướp đo t c a ngạ ủ ười khác,…
- Đ c tr ng vềề giai câpấặ ư
+ Là nh ng t p đoàn ngữ ậ ười to l n khác nhau vềề năấm gi t li u s n xuâất. Đây là đ c tr ngớ ữ
ư ệ ả ặ ư quan tr ng nhâất.ọ
+ Khác nhau vềề cách th c qu n lí và phân công lao đ ng.ứ ả ộ
+ Khác nhau vềề thu nh p c a c i xã h i.ậ ủ ả
ộ + Khác nhau vềề đ a v xã h iị ị ộ
- Phân bi t giai câpấ và tâềng l pệ ớ : + Nh ng ngữ
ười năấm gi hâuề hềất t li u s n xuâất trong xã h i là giai cữ ư ệ ả ộ âấp thôấng tr , ngị
ược l i làạ giai câpấ b trị ị
+ Nh ng ngữười có năấm gi t li u s n xuâất nh ng không đáng k thì thu c vềề các tâềng l pữ ư ệ ả ư ể ộ ớ
- Phân bi t giai câấp và đ ng câấpệ ẳ
+ Đ ng câấp là khái ni m có trẳ ệ ước giai câấp
+ Giai câpấ là môấi quan h “m ”ệ ở
+ Nguôền gôấc ra đ i c a giai câấp là nguôền gôcấ kinh tềấờ ủ
- B n châất c a giai câpấả ủ + Mang tính giai câấp
+ Mang b n châất c a giai câấp thôấng trả ủ ị - Kềất câuấ + Căn c : c s h tâềngứ ơ ở ạ
+ Giai câpấ c b n, không c b n và các tânề g l p xã h iơả ơ ả ớ ộ
- Muôấn xóa b giai câấp ph i xóa b chềấ đ t h uỏ ả ỏ ộ ư ữ
- Khái ni m c s h tâềng: toàn b t li u s n xuâất h p thành c câuấ kinhệ ơ ở ạ ộ ư ệ ả ợ ơ tềấ c a xã h iủ ộ
2. Đấấu tranh giai cấấp
- Khái ni m: cu c đâuấ tranh giai câấp có l i căn b n trái ngệ ộ ợ ả ược nhau - Vai trò: + Thúc đ y l c lẩ
ựượng s n xuâất phát tri nả ể
+ Diềnễ ra m i lĩnh v cở ọ ự
+ Có tác d ng c i t o giai câpấ lãnh đ o cách m ngụ ả ạ ạ ạ
3. Đấấu tranh c a giai cấấp vô s nủ ả
- Th i kì quá đ , ch a đ ng lền giành chính quyềềnờ ộ ư ứ
II. Vấấn đềề dấn t cộ
1. Các hình th c c ng đôềng ngứ ộ
ười trước khi hình thành dấn t cộ
- B t c: liền kềất các b l c, có giai câấpộ ộ ộ ạ
- B l c: liền minh th t c, lãnh th n đ nhộ ạ ị ộ ổ ổ ị
- Th t c: cùng huyềất thôấng, tền g i, văn hóa chungị ộ ọ
- Khái ni m dân t c: c ng đôềng ngệ ộ ộ ườ ổi n đ nh hình thành trền l ch s trền m t lãnh thị ị ử
ộ ổ thôấng nhâất, thôấng nhâất vềề ngôn ng , kinh tềấ, văn hóa, tâm lý,…ữ
- Đ c tr ng c a dân t c: ặ ư ủ ộ
+ C ng đônề g ngộườ ổi n đ nh trền lãnh th nhâất đ nhị ổ ị
+ C ng đônề g thôấng nhâất về ề văn hóaộ
+ C ng đônề g thôấng nhâất về ề kinh tềấộ
+ C ng đônề g có nhà nộước và pháp lu t thôấng nhâấtậ
S hình thành dân t cự ộ lOMoARc PSD|36517948
- Châu Âu: ra đ i cùng cu c cách m ng t s nờ ộ ạ ư ả
- Vi t Nam: ra đ i râất s m, do nhu câều t v chôấng gi c ngo i xâm và s n xuâất nông nghi pệ ờ ớ
ự ệ ặ ạ ả ệ trôềng lúa nước
III. Môấi quan h giai cấấp, dấn t c và nhấn lo iệ ộ ạ 3/1/2021
A, Môấi quan h giai cấấp - dấn t cệ ộ
- Giai câpấ quyềất đ nh khuynh hị
ướng phát tri n và tính châất c a dân t cể ủ ộ
>< Đâấu tranh gi i phóng dân t c là điềều ki n, tềền đềề cho đâuấ tranh giả ộ ệ ải phóng giai câấp
VD các giai câấp trong l ch s : công nhân, đ a ch , nông dân…ị ử ị ủ
- M t giai câpấ có th tônề t i trền nhiềều quôấc gia khác nhauộ ể ạ
- Giai cấấp quyềất đ nh dấn t cị ộ
(Nguyền nhân sâu xa dâễn đềấn s ra đ i c a các c ng đôềng ngự ờ ủ ộ
ười là nguyền nhân kinh tềấ)
-> Giai câấp quyềất đ nh b n châất và s phát tri n c a m t dân t cị ả ự ể ủ ộ ộ
VD: Ở Vi t Nam, giai câấp đ i di n là công nhânệ ạ ệ
- Giai câpấ thôấng tr xã h i đôềng th i đ i bi u cho l i íchị ộ ờ ạ ể ợ c a dân t c và chôấng l i ách
áp b củ ộ ạ ứ c a các dân t c khácủ ộ
- Vâấn đềề dân t c nh hộ ả ưởng râất quan tr ng đềnấ giai câpấ .ọ Đâuấ tranh gi i phóng dân t
c là tềềnả ộ đềề cho đâấu tranh giai câấp
- Theo quan đi m Mác-Lềnin, muôấn gi i phóng dân t c trể ả ộ ước hềtấ ph i gi i pả ả hóng giai
câpấ (khi giai câấp vô s n đ ng lền th c hi n cu c cách m ng thăấng lả ứ ự ệ ộ ạ ợi rôềi m i giúp
giai câpấ vô s n ớ ả ở các nước thu c đ a giành l i ch quyềền). Nh ng đôấi v i Vi t Nam, điềều
này không phù h p vìộ ị ạ ủ ư ớ ệ ợ giai câpấ vô s n nả ở ước XHCN ch a làm cách m ng.ư ạ
-> Cách m ng dân t c các nạ ộ ở
ước thu c đ a có th n ra và giành thănấ g lộ ị ể ổ
ợi và giúp giai câpấ vô s n nả ở
ước chính quôcấ chiềấn thăấng.
-> mang l i m t xã h i văn minh, công băềng, đ c l p, âấm no, h nh phúcạ ộ ộ ộ ậ ạ
- Nguyềễn Ái Quôcấ và Đ ng CSVN: đềề cao vânấ đềề dân t cả ộ
B, Quan h giai cấấp - dấn t c - nhấn lo iệ ộ ạ
- Nhân lo i: toàn th c ng đôềng ngạ ể ộ ười trền trái đâtấ
- L i ích nhân lo i không tách r i v i l i ích giai câpấ ,ợ ạ ờ ớ ợ l i ích dân t c và b chi phôấi b i l i
íchợ ộ ị ở ợ giai câpấ , dân t cộ
- S tôền t i c a nhân lo i là tềền đềề, là điềều ki n tâất yềấu thự ạ ủ ạ ệ ường xuyền c a s tôền t
i dân t củ ự ạ ộ và giai câấp
- S phát tri n c a nhân lo i vềề m i m t t o ra nh ng điềều ki n thu n l i cho cu c đâấu tranhự ể ủ
ạ ọ ặ ạ ữ ệ ậ ợ ộ gi i phóng dân t c và giai câấpả ộ
- C s c a s thôấng nhâtấ c a nhân lo i: s thôấng nhâất t ng ơ ở ủ ự ủ ạ ự ổ hòa c a các quan h xã
h i ->ủ ệ ộ quyềất đ nh s phát tri n chung c a toàn nhân lo iị ự ể ủ ạ
- Con người nguyền th y quen sôấng đ c l p và đềấn khi văn minh nhân lo i phát tri n đềấnủ ộ
ậ ạ ể trình đ nhâất đ nh thì con ngộ ị ười m i có nh n th c vềề xã h iớ ậ ứ ộ
-> Nhân lo i là s sáng t o hàng thiền niền k c a loài ngạ ự ạ ỉ ủ ười
- B o v l i ích nhân lo i là trách nhi m c a môễi cá nhân, môễi c ng đôềng b i l i ích nhân lo iả ệ ợ
ạ ệ ủ ộ ở ợ ạ quyềất đ nh l i ích c a loài ngị ợ ủ ười, không có cá nhân hay tổ ch c nào tôền t i
tách r i v i nhânứ ạ ờ ớ lo i mà đềều tác đ ng lâễn nhauạ ộ
- Nhân lo i không b chi phôấi m t cách th đ ng b i dân t c, giai câấp ạ ị ộ ụ ộ ở ộ lOMoARc PSD|36517948
- Hi n nay, s phát tri n c a CNTT và trí tu nhân t o đã đ t ra cho nhân lo i nh ng vâấn đềềệ ự ể ủ
ệ ạ ặ ạ ữ mang tính toàn câuề : môi trường, y tềấ, giáo d c, an ninh m ng,…ụ ạ
-> bu c các quôcấ gia dân t c, giai câpấ ph i chung tay nhau đ gi i qộ ộ ả ể ả
uyềất vâấn đềề đó
-> t o ra s thu n l i cho s phát tri n c a con ngạ ự ậ ợ ự ể ủ
ười IV. Nhà nước và cách m ngạ
- Nhà nước: là m t hi n tộ ệ
ượng xã h i, tôền t i trong xã h i có s phân chia giai câấpộ ạ ộ
ự + Nguôền gôấc: kinh tềấ và xã h iộ
+ B n châất: mang b n châất c a giai câấp thôấng tr (mâu thuâễn l i ích vả ả ủ ị ợ ới giai câấp b
tr )ị ị + Đ c tr ng: lãnh th (xác đ nh b i các đặ ư ổ ị ở ường biền gi i), cớ ơ quan quyềền l c (mang
tínhự cưỡng chềấ đôấi v i m i thành viền, pháp lu t băất bu c ngớ ọ ậ ộ ười dân th c hi n theo
đ đem l iự ệ ể ạ l i ích cho giai câấp thônấ g tr ), thu thuềấ -> tr nền ợ ị ở xa r i nhân dân, th m
chí đôấi l p v i nhânờ ậ ậ ớ dân
+ Ch c năng: thôấng tr chính tr (quy đ nh b i tính giai câấp) và xã hứ ị ị ị ở
ội (băềng ch c năng trânấ ápứ và b o l c)ạ ự
+ Các ki u và hình th c nhà nể ứ ước c b n: b n châất và t ch c quyềền l c nhà nơ ả ả ổ ứ ự ước -
> hình thành hình th c nhà nứ ước (cách th c t ch c quyềền l c c a nhà nứ ổ ứ ự ủ ước) - Muôấn
xóa b nhà nỏ ước ph i xóa b giai câpấ (t c xóa b chềấ đ t h u)ả ỏ ứ ỏ ộ ư ữ
- Cách m ng xã h iạ ộ
+ Khái ni m: là s thay đ i có tính châất căn b n vềề châệ ự ổ ả tấ c a m t hình thái kinh tềấ - xã h
i, làủ ộ ộ phương th c thay đ i t m t hình thái kinh tềấ - xã h i này lền m t hình thái kinh tềấ - xã
h iứ ổ ừ ộ ộ ộ ộ m i, tềấn b h nớ ộ ơ
+ C i cách xã h i: thay đ i trong t ng lĩnh v c (c i cách giáo d c,…ảộ ổ ừ ự ả ụ )
+ Tiềấn hóa xã h i: diềễn ra nhiềều lĩnh v c theo hộ ở ự ướng tềấn lền nh ng vâễn trong m t hìnhư ộ thái xã h iộ
- Nguyền nhân c a cách m ng xã h iủ ạ ộ
+ Nguyền nhân sâu xa: mâu thuânễ gi a l c lữ
ựượng s n xuâất và quan h s n xả ệ ả uâất
+ Nguyền nhân tr c tềấp: Mâu thuâễn gi a giai câấp thôấng tr và b trự ữ ị ị ị
-> mâu thuâễn ngày càng gay gătấ -> dâễn đềấn đâấu tranh
- Ch a có cu c cách m ng XHCN nào x y ra nh ng nư ộ ạ ả ở ữ ước t b n ch nghĩa: giai câấp vô s
nư ả ủ ả ch có th đ ng lền làm cách m ng khi h bâền cùng quá, đềấn m c không còn gì đ mâấtỉ ể ứ ạ ọ ứ ể
- Cách m ng xã h i vềề b n chấất là cách m ng vềề t li u s n xuấấtạ ộ ả ạ ư ệ ả
- Lãnh đ o cách m ng xã h i: Là giai câấp có h t tạ ạ ộ ệ ư ưởng tềấn b , đ i di n cho xu hộ ạ ệ
ướng phát tri n c a xã h i, cho phể ủ ộ ương th c s n xuâất tềấn bứ ả ộ
- Phương pháp CMXH: ch yềấu là b o l c (m c đích chính là giành chính quyềền)ủ ạ ự ụ