Chuyên đề 5: Đấu tranh Chống Chủ Nghĩa Dân Túy Hiện Nay | Chủ nghĩa dân túy - Học viện Hành chính Quốc gia

lOMoAR cPSD| 46342985
Chuyên đề 5 ĐẤU TRANH CHỐNG CHỦ NGHĨA DÂN TÚY HIỆN NAY MỤC TIÊU *
Về kiến thức: Nhằm trang bị những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa cơ hội
xét lại trên thế giới qua các giai đoạn lịch sử. Quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa cơ
hội xét lại trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. *
Về kỹ năng: Góp phần vào bồi dưỡng kỹ năng tư duy khoa học, nhận thức
các vấn đề chính trị, xã hội trên cơ sở lập trường cách mạng của giai cấp công nhân.
Là cơ sở để người học phát triển lý luận, củng cố kỹ năng phân tích, đánh giá tình hình
diễn biến của chủ nghĩa cơ hội xét lại hiện nay trên thế giới và ở Việt Nam trong quá
trình học tập, cũng như sau này trên các cương vị công tác. *
Về tư tưởng: Xây dựng niềm tin cộng sản, lập trường giai cấp công nhân,
củng cố niềm tin vào phong trào đấu tranh hiện nay của giai cấp công nhân và con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đấu tranh chống lại những biểu biện, tư tưởng hành
động của chủ nghĩa cơ hội xét lại; chống lại những quan điểm phản động của các thế
lực thù địch, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin trong giai đoạn hiện nay. NỘI DUNG 1.
Nguồn gốc, đặc điểm, xu hướng phát triển của chủ nghĩa dân
túytrong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế hiện nay
1.1. Nguồn gốc ra đời của chủ nghĩa dân túy -
Chủ nghĩa dân túy (populist) bắt đầu xuất hiện trong phong trào cộngsản
và công nhân quốc tế những năm giữa thế kỷ XIX ở Pháp. -
Nguồn gốc xã hội của chủ nghĩa dân túy, là cuộc đấu tranh của quầnchúng
nhân dân, chủ yếu là nông dân, đòi ruộng đất, đòi thủ tiêu các hình thức bóc lột của chế độ nông nô. -
Bản chất của chủ nghĩa dân túy là sự hỗn tạp những tư tưởng dân chủnông
thôn với những ước mơ xã hội chủ nghĩa, với hy vọng bỏ qua chủ nghĩa tư bản - một
biến dạng của chủ nghĩa xã hội không tưởng tiểu tư sản ở nước Nga đó là hệ tư tưởng
của phái dân chủ nông dân. -
Nhưng thuật ngữ “chủ nghĩa dân túy” (populism) được sử dụng rộng rãi
kểtừ những năm 1890, khi phong trào dân tuý của Mỹ thúc đẩy người dân nông thôn
và Đảng Dân chủ chống lại những người Cộng hòa thường sống ở đô thị. -
Jan- Werner Muller, một nhà khoa học chính trị khác lại cho rằng: cácnhà
dân túy được xác định bởi tuyên bố của họ, rằng chỉ có họ đại diện cho nhân dân, và
rằng tất cả những nhóm khác là bất hợp pháp
Tóm lại, có rất nhiều cách cách hiểu khác nhau về chủ nghĩa dân túy, nhưng tựu
chung lại có thể hiểu: chủ nghĩa dân túy thường được dùng để nói về trào lưu tư tưởng,
đường lối chính trị mang tính mị dân, đánh vào tâm lý của đám đông để kêu gọi, tổ
chức phong trào nhằm lôi kéo, tranh thủ sự ủng hộ của dư luận và quần chúng nhân
dân phục vụ mục đích chính trị của cá nhân, tổ chức chính trị. 1.2.
Đặc điểm của chủ nghĩa dân túy
Thứ nhất, đây là một trào lưu tư tưởng theo đuổi những chính sách được dân
chúng ủng hộ trong đoản kỳ nhưng không bền vững trong trường kỳ, thường là những lOMoAR cPSD| 46342985
chính sách xã hội; ví dụ là những chính sách trợ giá hàng hóa, trả tiền lương hưu hậu
hĩ hoặc miễn phí chăm sóc y tế, v.v..
Thứ hai, đây là một đường hướng chính trị lấy danh nghĩa “nhân dân” làm căn
bản cho tính chính danh của chế độ, tuy nhiên nhiều quan điểm của chủ nghĩa dân túy
không coi “nhân dân” là toàn bộ dân số mà thay vì vậy chỉ có một số nhóm sắc tộc
hoặc chủng tộc được coi là nhân dân “thực thụ”.
Thứ ba, đây là một đường hướng chính trị sùng bái phong thái của nhà lãnh đạo.
Các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân túy có khuynh hướng phát triển chung quanh họ
hiện tượng sùng bái cá nhân; tuyên bố họ được giao sứ mệnh nắm giữ quyền lực, không
phụ thuộc vào các thiết chế như đảng phái chính trị. 1.3.
Nguyên nhân chủ nghĩa dân túy có xu hướng phục hồi, phát
triểntrong thời gian qua
Một là, xuất phát từ sự bất ổn của nền kinh tế thế giới, “siêu toàn cầu hóa” từ
thập niên 1990 đã đưa đến nghịch lý: công nghệ sản xuất phần lớn được đưa từ các
quốc gia phát triển sang các quốc gia chậm hay đang phát triển và hàng hóa được
chuyển theo chiều ngược lại
Hai là, sự già hóa dân số, sự xung đột về văn hóa, đời sống bấp bênh của người
lao động, nhất là của những người yếu thế làm gia tăng sự bất mãn của người dân.
Ba là, cách mạng khoa học công nghệ, nhất là sự phát triển mạnh mẽ của công
nghệ thông tin đã thay đổi mọi mặt của đời sống.
Bốn là, chính sách xã hội phải đối mặt với nhiều thách thức lên đời sống vốn đã
khó khăn của không ít người dân và của xã hội.
Năm là, sự quan liêu xa rời và thiếu gần gũi với nhân dân của giới quan chức
cầm quyền đã tạo ra một khoảng cách lớn giữa lợi ích và tiếng nói của người dân.
Sáu là, di dân và di tản toàn cầu, với nhiều lý do, thật sự là thách thức đối với
các chính phủ, khoét sâu sự ngăn cách về tâm lý giữa người đến và người sở tại về
những khó khăn trong giải quyết, tiếp cận cơ hội, việc làm và phát triển. 2.
Định hướng cơ bản phòng ngừa đấu tranh ngăn chặn các biểu
hiệndân túy ở Việt Nam hiện nay
2.1. Nhận diện các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay
Một là, những người có quan điểm dân túy hav đưa ra những phát ngôn gây sốc,
cùng với những hành vi và hình ảnh “mị dân”để lấy lòng dân chúng
Hai là, mượn danh vì dân chủ, đòi thực hiện thể chế chính trị “đa nguyên, đa
đảng”, “tam quyền, phân lập”.
Ba là, xuyên tạc lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân ta, phủ nhận vai trò
lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, đòi từ bỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.quốc -
Tác hại, ảnh hưởng của chủ nghĩa dân túy đối với nền chính trị Việt
Namcũng rất nguy hiểm, khó lường nếu không sớm chủ động phòng ngừa, ngăn chặn. -
Sinh thời, V.I. Lênin đã từng chỉ rõ: Ngay từ khi chủ nghĩa dân túy rađòi,
nó đã bộc lộ bản chất phản động. Ông gọi phái “dân túy” là kẻ thù công khai của phong
trào cách mạng Nga và đã đấu tranh không khoan nhượng với chủ nghĩa dân túy để
bảo vệ sự trong sáng, cách mạng của chủ nghĩa Mác. lOMoAR cPSD| 46342985 -
Bởi vì, chủ nghĩa “dân túy” đã cản trở việc truyền bá chủ nghĩa Mác
vàophong trào công nhân Nga. Các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay, tuy mới chỉ
thể hiện dưới dạng phát ngôn, hành động mang tính mị dân của một số người, mà chưa
phát triển thành một hệ thống lý luận nhưng nó cũng chứa đựng tính đối kháng tư tưởng
như V.I. Lênin đã cảnh báo.
2.2. Một số giải pháp phòng ngừa,đấu tranh ngăn chặn các biểu hiện dân
túy ở Việt Nam hiện nay
Một là, tăng cường tuyên tuyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và
nhân dân về tính chất nguy hại của chủ nghĩa dân túy và tính tất yếu phải đấu tranh
ngăn chặn các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay -
Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy trong đời sống chính trị của thế
giớiđương đại và những biểu hiện dân túy ở Việt Nam đang tác động, ảnh hưởngnhất
định đến nhận thức tư tưởng, hành vi chính trị của một bộphận cán bộ, đảng viên và
nhân dân, tiềm ẩn nguy cơ gây mât ổn định chính trị. -
Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đang đẩy mạnh thực hiệnchiến
lược “diễn biến hòa bình”, lợi dụng các vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền”, dân tộc, tôn
giáo và những yếu kém, sơ hở, mất cảnh giác của ta để xuyên tạc, bóp méo tình hình;
cổ súy cho lối sống hưởng thụ, thực dụng, ích kỷ, cá nhân chủ nghĩa. -
Đồng thời, câu kết với các phần tử cơ hội và bất mãn chính trị hoạt
độngráo riết, chống phá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ngày càng tinh vi, nguy hiểm hơn.
Hai là, đẩy mạnh xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị tư tưởng,tổ
chức và đạo đức -
Các biểu hiện dân túy ở Việt Nam cũng sẽ dùng những chiêu trò như vậyđể
bôi nhọ, đả kích sự lãnh đạo của Đảng. -
Toàn Đảng, mỗi chi bộ, mỗi cán bộ đảng viên cần kiên định chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội; kiên định mục tiêu đổi mới; giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng. -
Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin và đứng vững trên lập trường giai
cấpcông nhân mới có thế giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng, nhân sinh
quan cách mạng để xem xét, nhận định, phân tích một cách khách quan. -
Phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thóai về tư tưởngchính
tri, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là
cuộc chiến đầy cam go, nhưng không thể không làm, vì nó liên quan đên vận mệnh của
Đảng ta, chế độ xa hội chủ nghĩa và tương lai phát triển của dân tộc.
Ba là, tiếp tục đẩy manh cải cách hành chính, đấu tranh phòng chống tham
nhũng, lãng phí có hiệu lực, hiệu quả -
Thực tế trên thế giới cũng cho thấy, sở dĩ dân chúng tin và đi theophong
trào dân túy hay ủng hộ các nhân vật dân túy cũng vì phần lớn là do sự điều hành kém
hiệu quả của chính quyền trong giải quyết những bất bình và bức xúc của người dân. -
Ở Việt Nam, những người theo khuyng hướng dân túy, cùng các phân tử
cơhội, bất mãn chính trị cũng đang lợi dụng những yếu kém của chính quyền các cấp, lOMoAR cPSD| 46342985
nhất là những hiện tượng vô cảm, sách nhiễu dân của cán bộ, công chức, tệ tham nhũng,
lãng phí để bôi nhọ, vu khống, phá hoại chính quyền nhân dân.
Bốn là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng,
Nhà nước về chủ động và tích cực hội nhập quốc tế -
Nhận thức đúng xu thế của thời đại, Đảng, Nhà nước đã vạch ra các
chủtrương, chính sách chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. -
Tình hình đó, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương, tổ chức kinh tế xã hộicần
kiên định thực hiện một cách chủ động, linh hoạt và sáng tạo chiến lược đối ngoại trong hội nhập quốc tế. -
Trong quá trình chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, các bộ, ngành,
tổchức, lực lượng hữu quan cần vận dụng sáng tạo nguyên tắc ứng xử Hồ Chí Minh
“dĩ bất biến, ứng vạn biến”, lấy độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội làm mục đích để
lựa chọn cách thức hành động phù hợp tình hình thực tiễn; không chỉ vì quá cảnh giác
với chủ nghĩa dân túy mà chúng ta lại tự cô lập, đứng ngoài “cuộc chơi”của thế giới.
Song, cũng không phải chỉ vì muôn quan hệ và “làm ăn” mà phải luôn “làm theo đám
đông”, mà phải chấp nhận, đánh đổi tất cả, và qua đó để cho chủ nghĩa dân túy có điều
kiện xâm nhập và nảy sinh ở Việt Nam.
Năm là, không ngừng nâng cao trình độ dân trí, dân chủ cho nhân dân.
ĐỊNH HƯƠNG NGHIÊN CỨU 1.
Nguồn gốc, đặc điểm, xu hướng phát triển của chủ nghĩa dân túy
trongphong trào cộng sản và công nhân quốc tế hiện nay. 2.
Những nguyên nhân cơ bản để chủ nghĩa dân túy có xu hướng phục
hồi,phát triển trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế hiện nay. 3.
Định hướng cơ bản và số giải pháp phòng ngừa trong phòng ngừa ngăn
chặn các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
* Tài liệu tham khảo bắt buộc 1.
Tổng cục Chính trị QĐNDVN (2017), Giáo trình Lịch sử phong trào cộng
sản và công nhân quốc tế (Dùng cho đào tạo giảng viên chuyên ngành chủ nghĩa xã
hội khoa học), Nxb QĐND, Hà Nội. 2.
Trần Thị Vinh (Chủ biên, 2016), Lịch sử thế giới hiện đại, Quyển 1, Quyển
2, Đại học sư phạm, Hà Nội. 4.
Nguyễn Hoàng Giáp - Nguyễn Thị Quế (Đồng chủ biên, 2015), Phong
trào cộng sản quốc tế hiện nay và triển vọng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 5.
D.V. Mosiakop (2016), (Thanh Vạn, Nguyễn Trung và Văn Cườngdịch),
Chính sách của Trung Quốc ở Đông Nam Á từ quá khứ đến hiện tại, Sách tham khảo
nội bộ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
* Tài liệu tham khảo không bắt buộc 1.
Sở Thu Long - Kim Uy (Chủ biên, 2013), (Hoàng Như Lý, NguyễnHòa
Khánh, Nguyễn Trí Hiệp dịch), Chiến lược và chính sách ngoại giao của Trung Quốc,
Sách tham khảo nội bộ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. lOMoAR cPSD| 46342985 2.
Nguyễn Thái Yên Hương (Chủ biên, 2015), Thế hệ lãnh đạo thứ năm của
Trung Quốc: Những điều chỉnh chính sách với Mỹ và tác động tới khu vực châu Á -
Thái Bình Dương, Sách tham khảo nội bộ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 3.
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - Đại sứ quán nước Cộng
hòaBolivar Venezuela tại Việt Nam (2014), Tư tưởng chính trị Hugo Chávez Frias Chủ
nghĩa xã hội thế kỷ XXI, Nxb Chính trị - Hành chính; Hà Nội. 4.
Học viện Chính trị (2009), Phòng chống “Diễn biến hoà bình” ở Việt Nam
- Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính tri quốc gia, Hà Nội. 5.
Lê Thế Mẫu (2015), Thế giới bước ngoặt lịch sử, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 7.
Bùi Thị Thảo (2016), Sự điều chỉnh chính sách đối ngoại của Mỹ và Nga
đối với Việt Nam thời kỳ sau chiến tranh lạnh, Sách chuyên khảo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 8.
Nguyễn Trường Sơn 92015), Hướng về phía Đông - Một chiến lược lớn
của Ấn Độ, Sách tham khảo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.