Chuyên đề: Tình hình Biển Đông thời gian gần đây môn Quốc phòng an ninh | Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

Trường Đại học Kinh tế TPHCM
THÔNG TIN THỜI SỰ KHOÁ 407
Chuyên đề: “Tình hình Biển Đông thời gian gần đây; quan điểm, chủ trương của
Đảng, Nhà nước ta trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo và giải quyết tranh chấp trên biển”
Những năm qua, chúng ta có thể thấy rằng Trung Quốc đã tiến hành củng
cố hơn nữa quyền kiểm soát và thống trị thực tế ở khu vực Biển Đông. Các tư
liệu khoa học và pháp lý được công bố hiện nay, đều thể hiện quá trình khai phá,
chiếm hữu và thực thi chủ quyền liên tục chứng minh hai quần đảo Hoàng Sa,
Trường Sa là của Việt Nam suốt chiều dài lịch sử. Tuy nhiên những năm gần
đây, Trung Quốc đã có nhiều hành động xâm hại đến chủ quyền biển đảo của
Việt Nam: bắt ngư dân Việt làm ăn, tấn công các tàu Việt trên vùng biển của
chính Việt Nam, ngang ngược xây dựng thành phố Tam Sa trên quần đảo Hoàng
Sa… Đáng chú ý, yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông được
vẽ bởi một tư nhân và xuất hiện trên bản đồ của Trung Hoa dân quốc năm 1948
vẫn ảnh hưởng rất nhiều đến chủ quyền biển, đảo của chúng ta. “Đường lưỡi
bò” hoàn toàn không có cơ sở pháp lý và lịch sử; được vẽ ra một cách tùy tiện,
mơ hồ, không có tọa độ và luôn thay đổi, chiếm 80% diện tích Biển Đông, xâm
phạm vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của năm nước là
Việt Nam, Phi-líp-pin, In-đô-nê-xia, Ma-lai-xia và Bru-nây; trái với Công ước
Luật biển 1982 mà Trung Quốc là một bên tham gia.
Tình hình ở Biển Đông diễn biến xấu hơn đối với các bên tranh chấp ở
Đông Nam Á. Từ sau năm 2016, Trung Quốc hoàn thành thêm nhiều cơ sở quân
sự ở một số thực thể tại Biển Đông để tăng cường lực lượng và triển khai hàng
trăm tàu dân quân ở quần đảo Trường Sa. Những điều đó đang khiến cuộc sống
của ngư dân, các nhà khai thác dầu khí và thường dân trên khắp khu vực ngày
càng khó khăn hơn. Trung Quốc có nhiều hoạt động gây quan ngại. Trung Quốc
liên tục có nhiều hành vi gây quan ngại ở Biển Đông. Giữa năm 2019, Trung
Quốc điều động tàu khảo sát Hải Dương 08 cùng lực lượng tàu yểm trợ xâm
phạm vùng biển xung quanh quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Lực lượng hải cảnh Trung Quốc cũng thường xuyên quấy phá tàu cá của ngư
dân Việt Nam. Trong đó, một vụ việc nghiêm trọng đã diễn ra vào ngày
2.4.2020 khi tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm chìm 1 tàu cá của ngư dân Quảng
Ngãi đang hoạt động hợp pháp ở vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa
thuộc chủ quyền Việt Nam. Được mệnh danh là “hung thần” trên Biển Đông,
lực lượng hải cảnh Trung Quốc đầu năm nay được Quốc hội nước này thông qua
luật mới cho phép sử dụng vũ khí nhằm vào tàu nước ngoài ở các vùng biển mà
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền. Điều này gây nên quan ngại nghiêm trọng vì
Trung Quốc có thể lợi dụng để tấn công tàu các nước. Kèm theo đó, Trung Quốc
cũng thường xuyên điều các loại máy bay tiêm kích như J-10 và J-11, oanh tạc
cơ H-6 đến các đảo và bãi đá vừa nêu. Bắc Kinh cũng liên tục tổ chức nhiều
cuộc tập trận ở Biển Đông trong những năm gần đây. Thêm vào đó, Trung Quốc
đã lợi dụng đại dịch Covid-19 nhằm củng cố vị thế kiểm soát nhiều hơn về mặt
thực địa ở Biển Đông. Trung Quốc tăng cường lực lượng dân quân biển quấy rối
Philippines, Việt Nam. Điển hình là vụ nhiều tàu dân binh biển của Trung Quốc
hoạt động suốt nhiều tháng tại bãi Ba Đầu. Bắc Kinh đang bao vây, cưỡng ép
các nước khác ra khỏi khu vực quần đảo Trường Sa. Chúng ta chưa thấy xung
đột bùng phát ở Biển Đông. Nhưng tình hình đã trở nên căng thẳng hơn - với sự
can dự của nhiều bên (đặc biệt là Trung Quốc và Mỹ) và một loạt các vụ gây
sức ép ở một số thực thể tại Biển Đông. Xung đột chưa nổ ra có thể do các bên
liên quan nỗ lực giữ cho hành động của họ dưới ngưỡng sử dụng vũ trang và các
cuộc đối thoại tiếp tục đang diễn ra.
Những hành động nói trên của phía Trung Quốc đã xâm phạm nghiêm
trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa;
xâm phạm quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam đối với các vùng biển
của Việt Nam; vi phạm Thỏa thuận những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết
vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc ký tháng 10/2011; trái với tinh
thần Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và Tuyên bố cấp cao
kỷ niệm 10 năm DOC, làm cho tình hình Biển Đông thêm phức tạp. Biển đảo
Việt Nam là một bộ phận cấu thành chủ quyền quốc gia, là không gian sinh tồn,
cửa ngõ giao lưu quốc tế, gắn bó mật thiết với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Đây cũng là địa bàn chiến lược về quốc phòng, an ninh, là tuyến phòng
thủ hướng đông của đất nước, tạo khoảng không gian cần thiết giúp kiểm soát
việc tiếp cận lãnh thổ trên đất liền.
Kế thừa và phát triển ý thức chủ quyền biển, đảo của ông cha trong lịch
sử dựng nước và giữ nước, cũng như nhận thức đúng vị trí, vai trò, tầm quan
trọng đặc biệt của biển, đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng
và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách về biển, đảo. Quản lý, khai
thác đi đôi với bảo vệ vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán
quốc gia trên biển, làm cho đất nước giàu mạnh là quan điểm nhất quán của
Đảng, Nhà nước ta. Những năm qua, trong bối cảnh thế giới và khu vực có
nhiều diễn biến phức tạp, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà
nước, quân và dân ta triển khai tích cực các hoạt động bảo vệ chủ quyền và lợi
ích quốc gia trên biển. Có thể thấy, nhận thức lý luận, tư tưởng, quan điểm của
Đảng về xây dựng thế trận an ninh nhân dân được bổ sung, phát triển ngày càng
hoàn thiện. Xây dựng thế trận an ninh nhân dân, nền an ninh nhân dân là nhiệm
vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, đặt dưới
sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của
Nhà nước. Thế trận an ninh nhân dân của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân
được xây dựng, củng cố theo hướng toàn dân, toàn diện, trên nền tảng hệ thống
chính trị cơ sở vững mạnh và sự ổn định, phát triển bền vững của mọi mặt đời
sống xã hội. Phát huy tiềm lực kinh tế, sức mạnh tinh thần, sức mạnh của khối
đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại, sức mạnh trong nước và sức mạnh quốc tế, yếu tố truyền thống với yếu tố
hiện đại, nội lực với ngoại lực để xây dựng, củng cố thế trận an ninh nhân dân.
Lực lượng nòng cốt tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền xây dựng,
củng cố thế trận an ninh nhân dân là công an, có trách nhiệm tham mưu với
Đảng, Nhà nước ban hành chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật về xây
dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân; phối hợp với các ban, bộ,
ngành, địa phương phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; xây
dựng, triển khai các đề án, phương án, kế hoạch, bố trí lực lượng bảo đảm an
ninh trên các tuyến, địa bàn, lĩnh vực nhằm chủ động phòng ngừa, đấu tranh với
các hoạt động xâm phạm an ninh, trật tự của đất nước.
Hiện nay, sức mạnh tổng hợp của quốc gia, thế và lực của ta trên các vùng
biển, đảo đã tăng lên nhiều. Các lực lượng quản lý, bảo vệ biển, đảo từng bước
được xây dựng, phát triển ngày càng vững mạnh hơn, trong đó. Hải quân nhân
dân Việt Nam được Đảng, Nhà nước ưu tiên đầu tư tiến thẳng lên hiện đại, có sự
trưởng thành, lớn mạnh vượt bậc, đủ sức làm nòng cốt bảo vệ chủ quyền biển,
đảo của Tổ quốc. Bộ đội Hải quân cùng các lực lượng thực thi pháp luật khác
trên biển (cảnh sát biển, bộ đội biên phòng, kiểm ngư…) không quản ngại khó
khăn, gian khổ, hiểm nguy; kiên cường bám trụ nơi “đầu sóng, ngọn gió”; đêm
ngày tuần tra, kiểm soát, khẳng định, bảo vệ chủ quyền, giữ bình yên biển, đảo,
thực sự là điểm tựa tin cậy cho nhân dân yên tâm vươn khơi bám biển, phát triển
kinh tế. Bảo vệ chủ quyền biển, đảo cần phải có hệ thống chính sách, pháp luật
chặt chẽ, phù hợp với luật pháp và tập quán quốc tế. Do đó, trên cơ sở các chủ
trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là Chiến lược bảo vệ Tổ quốc
trong tình hình mới, Luật Biển Việt Nam, Chiến lược phát triển bền vững kinh
tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các bộ, ngành, địa
phương cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, tạo
hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất trong quản lý, thực thi và bảo vệ chủ
quyền biển, đảo. Chú trọng nghiên cứu xây dựng các chính sách về phát huy
tiềm năng, thế mạnh của biển; về kết hợp kinh tế với quốc phòng, an ninh, bảo
vệ biển, đảo. Sự kết hợp đó phải thể hiện rõ trong quy hoạch, kế hoạch, chiến
lược phát triển của quốc gia cũng như từng vùng, từng địa bàn, từng ngành.
Đồng thời, phải hoàn thiện cơ chế chỉ đạo, chỉ huy, điều hành, phối hợp, hiệp
đồng các lực lượng, các mặt trận đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo khi có tình huống.
Để bảo vệ chủ quyền biển đảo, trước hết thanh niên và thanh niên học
sinh nói riêng phải xác định phải giữ biển đảo bằng tri thức về chủ quyền biển
đảo. Chúng ta cần nghiên cứu và nhận thức sâu sắc về ý nghĩa thiêng liêng chủ
quyền biển đảo và giá trị to lớn chủ quyền mà ông cha ta đã đổ xương máu để
xây dựng; về lịch sử Việt Nam đặc biệt là lịch sử địa lý liên quan đến chủ quyền
biển đảo, về lịch sử hai quần đảo Hoàng Sa, Trường. Nỗ lực học tập và rèn
luyện để trở thành công dân tốt, đảng viên tốt cống hiến cho đất nước. Thường
xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng. Thanh niên phải luôn tránh những
cám dỗ vật chất mà các thế lực phản cách mạng sử dụng để dụ dỗ và để làm
giảm lòng tin của chúng ta vào Đảng, cách mạng, giữ vững sự ổn định tư tưởng
chính trị của các cán bộ giáo viên trong nhà trường, phát huy tính đoàn kết trong
tập thể. Đồng thời, không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với đường lối XHCN. Thường
xuyên vận động tuyên truyền cán bộ giáo viên và học sinh trong nhà trường
thực hiện nghiêm chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
Nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hưởng
ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” .
Thanh niên là hậu phương chỗ dựa tình cảm vững chắc đối với các lính biển
đảo, bằng những việc làm thiết thực như gửi thư đến các lính Hải đảo để chia sẻ
động viên và tiếp sức cho các anh thêm nghị lực để trông giữ biển đảo. Điều
quan trọng nữa là không ngừng tu dưỡng phẩm chất người Việt Nam mới, tích
cực tham gia xây dựng đất nước giàu mạnh, có định hướng lý tưởng yêu nước
và đoàn kết thì chúng ta sẽ kết nối khối sức mạnh lớn đủ sức bảo vệ chủ quyền
biển đảo. Biển đảo Việt Nam là một phần lãnh thổ thiêng liêng không thể tách
rời của Tổ quốc được cha ông truyền lại. Trách nhiệm của tuổi trẻ nói riêng là ra
sức gìn giữ toàn vẹn phần lãnh thổ này như lời Bác Hồ năm xưa đã dặn”các Vua
Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ nước”