Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 1
A. LÝ THUYT.
I. TÍNH ĐƠN ĐIU CA HÀM S
1. Đnh nghĩa:
Gi󰉘 s󰉿
K
là m󰉳t kho󰉘ng, m󰉳t đo󰉗n ho󰉢c m󰉳t n󰉿a kho󰉘ng. Hàm s󰉯
f
xác đ󰉬nh trên
K
đ󰉼󰉹c g󰉭i là:
Hàm s󰉯
( )
y f x=
đ󰉼󰉹c g󰉭i là đng biến (tăng) trên
K
n󰉦u:
( ) ( )
11 1 2 22
.,, xx x K x x f x f 
Khi đó, đ󰉰 th󰉬 c󰉻a hàm s󰉯 đi lên t󰉾 trái sang ph󰉘i.
Hàm s󰉯
( )
y f x=
đ󰉼󰉹c g󰉭i là nghch biến (gim) trên
K
n󰉦u:
( ) ( )
21 2 1 2 1
,,x x K x x f x f x 
Khi đó, đ󰉰 th󰉬 c󰉻a hàm s󰉯 đi xung t󰉾 trái sang ph󰉘i.
Đ󰉰ng bi󰉦n (tăng) trên
K
n󰉦u v󰉵i m󰉭i
( ) ( )
11 1 2 22
.,, xx x K x x f x f 
Ngh󰉬ch bi󰉦n (gi󰉘m) trên
K
n󰉦u v󰉵i
( ) ( )
21 2 1 2 1
,,x x K x x f x f x 
.
d 1. Hình 1.4 đ󰉰 th󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
( ) | |y f x x==
. Hãy tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng
bi󰉦n, kho󰉘ng ngh󰉬ch bi󰉦n c󰉻a hàm s󰉯.
Li gii
T󰉝p xác đ󰉬nh c󰉻a hàm s󰉯 .
T󰉾 đ󰉰 th󰉬 suy ra:
Hàm s󰉯 đ󰉰ng bi󰉦n trên kho󰉘ng
(0; )+
, ngh󰉬ch bi󰉦n trên kho󰉘ng
( ;0)−
.
§Bài 1
TINH ĐƠN ĐIÊU VA CƯC TRI CUA HAM SÔ
I
NG DNG ĐO HM V V Đ TH HM S
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 2
2. Điu kin cn đ hàm s đơn điu:
3. Điu kin đ đ hàm s đơn điu:
3.1. Đnh lý:
Gi󰉘 s󰉿
I
m󰉳t kho󰉘ng ho󰉢c n󰉿a kho󰉘ng ho󰉢c m󰉳t đo󰉗n,
f
hàm s󰉯 liên t󰉺c
trên
I
đ󰉗o hàm t󰉗i m󰉭i đi󰉨m trong c󰉻a
I
(t󰉽c đi󰉨m thu󰉳c
I
nh󰉼ng không
ph󰉘i đ󰉚u mút c󰉻a
I
). Khi đó
N󰉦 u
( )
'0fx
v󰉵i m󰉭i
xI
thì hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n trên kho󰉘ng
I
N󰉦 u
( )
'0fx
v󰉵i m󰉭i
xI
thì hàm s󰉯
f
ngh󰉬ch bi󰉦n trên kho󰉘ng
I
N󰉦 u
( )
'0fx=
v󰉵i m󰉭i
xI
thì hàm s󰉯
f
không đ󰉱i trên kho󰉘ng
I
Chú ý:
N󰉦 u hàm s󰉯
f
liên t󰉺c trên
;ab
đ󰉗o hàm
( )
'0fx
trên kho󰉘ng
( )
;ab
thì
hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n trên
;ab
.
N󰉦 u hàm s󰉯
f
liên t󰉺c trên
;ab
đ󰉗o hàm
( )
'0fx
trên kho󰉘ng
( )
;ab
thì
hàm s󰉯
f
ngh󰉬ch bi󰉦n trên
;ab
.
Ví d 2.
Tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, kho󰉘ng ngh󰉬ch bi󰉦n c󰉻a hàm s󰉯
2
42y x x= +
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
3.2. H qu. ta có th󰉨 m󰉷 r󰉳ng đ󰉬nh lí trên nh󰉼 sau
Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯
f
có đ󰉗o hàm trên kho󰉘ng
I
.
N󰉦 u
'( ) 0fx
v󰉵i
xI
(ho󰉢c
'( ) 0fx
v󰉵i
xI
)
( ) 0fx
=
t󰉗i m󰉳t s󰉯 h󰊀u h󰉗n
đi󰉨m c󰉻a
I
thì hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n (ho󰉢c ngh󰉬ch bi󰉦n) trên
I
.
V󰉝 n d󰉺ng đ󰉬nh lí trên vào các hàm s󰉯 th󰉼󰉶ng g󰉢p trong ch󰉼󰉴ng trình.
N󰉦u hàm s󰉯
f
là hàm đa th󰉽c (không k󰉨 hàm s󰉯 h󰉟ng) ho󰉢c
( )
()
()
Px
fx
Qx
=
(trong đó
( )
Px
là đa th󰉽c b󰉝c hai ,
( )
Qx
là đa th󰉽c b󰉝c nh󰉙t và
( )
Px
không
chia h󰉦t cho
( )
Qx
thì hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n (ngh󰉬ch bi󰉦n ) trên K
, '( ) 0 ( '( ) 0)x K f x f x
.
N󰉦u hàm s󰉯
f
là hàm nh󰉙t bi󰉦n
()
ax b
fx
cx d
+
=
+
v󰉵i
, , ,a b c d
là các s󰉯 th󰊁c và
0ad bc−
thì hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n (ngh󰉬ch bi󰉦n ) trên
K
) ., '( ) 0( '( 0)x K f x f x
Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯
f
có đ󰉗o hàm trên kho󰉘ng
I
.
N󰉦u hàm s󰉯
f
đ󰉰ng bi󰉦n trên kho󰉘ng
I
thì
( )
'0fx
v󰉵i m󰉭i
xI
N󰉦u hàm s󰉯
f
ngh󰉬ch bi󰉦n trên kho󰉘ng
I
thì
( )
'0fx
v󰉵i m󰉭i
xI
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 3
Ví d 3. Xét chi󰉧u bi󰉦n thiên c󰉻a hàm s󰉯
2
1
x
y
x
=
+
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 4. Xét s󰊁 đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n c󰉻a các hàm s󰉯 sau:
a).
32
1
2 4 1
3
y x x x= + +
b).
32
2 5 3y x x x= + +
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 5. Tìm các kho󰉘ng đ󰉴n đ󰉪 c󰉻a hàm s󰉯
2
25
1
xx
y
x
−+
=
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 4
II. CC TR CA HÀM S
4. Khái nim cc tr ca hàm s
Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯 xác đ󰉬nh trên t󰉝p h󰉹p
( )
DD
0
xD
0
x
đ󰉼󰉹c g󰉭i là m󰉳t đim cc đi c󰉻a hàm s󰉯
f
n󰉦u t󰉰n t󰉗i m󰉳t kho󰉘ng
( )
;ab
ch󰉽a đi󰉨m
0
x
sao cho:
( )
( )
00
;
( ) ( ) ; \
a b D
f x f x x a b x
.
Khi đó
( )
0
fx
đ󰉼󰉹c g󰉭i là giá tr cc đi c󰉻a hàm s󰉯
f
.
0
x
đ󰉼󰉹c g󰉭i là m󰉳t đim cc tiu c󰉻a hàm s󰉯
f
n󰉦u t󰉰n t󰉗i m󰉳t kho󰉘ng
( )
;ab
ch󰉽a đi󰉨m
0
x
sao cho:
( )
( )
00
;
( ) ( ) ; \
a b D
f x f x x a b x
.
Khi đó
( )
0
fx
đ󰉼󰉹c g󰉭i là giá tr cc tiu c󰉻a hàm s󰉯
f
.
Giá tr󰉬 c󰊁c đ󰉗i và giá tr󰉬 c󰊁c ti󰉨u đ󰉼󰉹c g󰉭i chung là cc tr
N󰉦u
0
x
là m󰉳t đi󰉨 m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a m s󰉯
f
thì ng󰉼󰉶i ta nói r󰉟ng hàm s󰉯
f
đ󰉗t c󰊁c tr󰉬
t󰉗i đi󰉨m
0
x
.
Đi󰉨m c󰊁c đ󰉗i, c󰊁c ti󰉨u g󰉭i chung là đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
( )
0
fx
là giá tr󰉬 c󰊁c tr󰉬 (hay c󰊁c tr󰉬) c󰉻a hàm s󰉯.
Như vy: Đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 ph󰉘i là m󰉳t đi󰉨m trong c󰉻a t󰉝p h󰉹p
D
Chú ý.
Giá tr󰉬 c󰊁c đ󰉗i (c󰊁c ti󰉨u)
( )
0
fx
c󰉻a hàm s󰉯
f
ch󰉼a h󰉠n đã GTLN (GTNN) c󰉻a
hàm s󰉯
f
trên t󰉝p xác đ󰉬nh
D
( )
0
fx
ch󰉫 GTLN (GTNN) c󰉻a hàm s󰉯
f
trên
kho󰉘ng
( )
; a b D
( )
;ab
ch󰉽a đi󰉨m
0
.x
N󰉦 u
( )
fx
không đ󰉱i d󰉙u trên t󰉝p xác đ󰉬nh
D
c󰉻a hàm s󰉯
f
thì hàm s󰉯
f
không có c󰊁c tr󰉬 .
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 5
Ví d 6.
Hình 1.8 là đ󰉰 th󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
()y f x=
. Hãy tìm các c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 7. Cho hàm s󰉯
( )
y f x=
liên t󰉺c trên và có đ󰉰 th󰉬 nh󰉼 hình v󰉥 1.
Xác đ󰉬nh kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n và đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯 đó.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
5. Điu kin cn đ hàm s đt cc tr:
Đnh lý 1: Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯
f
đ󰉗t c󰊁c tr󰉬 t󰉗i đi󰉨m
0
x
.
Khi đó, n󰉦u
f
có đ󰉗o hàm t󰉗i đi󰉨m
0
x
thì
( )
0
0fx
=
.
Chú ý :
N󰉦u
( )
0
0fx
=
nh󰉼ng
()fx
không đ󰉱i d󰉙u khi
x
qua
0
x
thì
0
x
không phi
là đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯.
Hàm s󰉯 có th đ󰉗t c󰊁c tr󰉬 t󰉗i m󰉳t đi󰉨m mà t󰉗i đó hàm s󰉯 không có đ󰉗o hàm.
Hàm s󰉯 ch󰉫 th đ󰉗t c󰊁c tr󰉬 t󰉗i m󰉳t đi󰉨m t󰉗i đó đ󰉗o hàm c󰉻a hàm s󰉯
b󰉟ng
0,
ho󰉢c t󰉗i đó hàm s󰉯 không có đ󰉗o hàm .
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 6
d 8. Cho hàm s󰉯
3
()f x x=
2
( ) 3 , (0) 0f x x f

==
, nh󰉼ng
0x =
không ph󰉘i
đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯 (H.1.10).
Ví d 9. Cho hàm s󰉯
( ) | |y f x x==
.
a). Tính các gi󰉵i h󰉗 n
0
( ) (0)
lim
0
x
f x f
x
+
0
( ) (0)
lim
0
x
f x f
x
.
T󰉾 đó suy ra hàm s󰉯 không có đ󰉗o hàm t󰉗i
0x =
.
b). S󰉿 d󰉺ng đ󰉬nh nghĩa, ch󰉽ng minh hàm s󰉯 có c󰊁c ti󰉨u t󰉗i
0x =
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
6. Điu kin đ đ hàm s đt cc tr:(đnh lý này đã gim ti trong chương trình
mi 2024)
Đnh lý 2: Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯
f
có đ󰉗o hàm c󰉙p m󰉳t trên kho󰉘ng
( )
;ab
ch󰉽a đi󰉨m
0
x
,
( )
0
'0=fx
f
có đ󰉗o hàm c󰉙p hai khác
0
t󰉗i đi󰉨m
0
x
.
N󰉦u
( )
0
'' 0fx
thì hàm s󰉯
f
đ󰉗t c󰊁c đ󰉗i t󰉗i đi󰉨m
0
x
.
N󰉦u
( )
0
'' 0fx
thì hàm s󰉯
f
đ󰉗t c󰊁c ti󰉨u t󰉗i đi󰉨m
0
x
.
Chú ý:
N󰉦u
0
x
m󰉳t đi󰉨m c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
f
thì đi󰉨m
00
( ; ( ))x f x
đ󰉼󰉹c g󰉭i đim
cc tr ca đ th hàm s󰉯
f
.
Trong tr󰉼󰉶ng h󰉹p
0
'( ) 0=fx
không t󰉰n t󰉗i ho󰉢c
0
0
'( ) 0
''( ) 0
=
=
fx
fx
thì đnh 2 không
dùng đ󰉼󰉹c.
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 7
Đnh lý 3: (cách tìm cc tr ca hàm s)
Gi󰉘 s󰉿 hàm s󰉯
()y f x=
liên t󰉺c trên kho󰉘ng
( ; )ab
ch󰉽a đi󰉨m
0
x
đ󰉗o hàm
trên các kho󰉘ng
( )
0
;ax
( )
0
;xb
. Khi đó:
N󰉦u
( ) 0fx
v󰉵i m󰉭i
( )
0
;x a x
( ) 0fx
v󰉵i m󰉭i
( )
0
;x x b
thì
0
x
m󰉳t
đi󰉨m c󰊁c ti󰉨u c󰉻a hàm s󰉯
()fx
.
N󰉦u
( ) 0fx
v󰉵i m󰉭i
( )
0
;x a x
( ) 0fx
v󰉵i m󰉭i
( )
0
;x x b
thì
0
x
m󰉳t
đi󰉨m c󰊁c đ󰉗i c󰉻a hàm s󰉯
()fx
.
Đ󰉬nh lí trên đ󰉼󰉹c vi󰉦t g󰉭n l󰉗i trong hai b󰉘ng bi󰉦n thiên sau:
Ví d 10. Tìm c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
32
6 9 30y x x x= + +
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 11. Tìm c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
2
29
2
xx
y
x
−+
=
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 8
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 12. Tìm c󰊁c tr󰉬 c󰉻a hàm s󰉯
1
1
x
y
x
+
=
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
II. MT S BÀI TOÁN VN DNG THC TIN
d 13. Trong m󰉳t thí nghi󰉪m y h󰉭c, ng󰉼󰉶i ta c󰉙y 1000 con vi khu󰉛 n vào môi
tr󰉼󰉶ng dinh d󰉼󰉸ng. B󰉟ng th󰊁c nghi󰉪m, ng󰉼󰉶i ta xác đ󰉬nh đ󰉼󰉹c s󰉯 l󰉼󰉹ng vi khu󰉛n
thay đ󰉱i theo th󰉶i gian b󰉷i công th󰉽c:
( )
2
100
1000
100
t
Nt
t
=+
+
trong đó
t
th󰉶 i gian
tính b󰉟ng giây
( )
0t
.
Trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào t󰉾 lúc nuôi c󰉙y, s󰉯 l󰉼󰉹ng vi khu󰉛n s󰉥 tăng lên?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 9
d 14. Đ󰉳 cao (tính b󰉟ng mét) c󰉻a tàu l󰉼󰉹n siêu t󰉯c so v󰉵i m󰉢t đ󰉙t sau
t
(giây)
( )
0 20t
t󰉾 lúc b󰉞t đ󰉚u đ󰉼󰉹c cho b󰉷i công th󰉽c
( )
32
4 49 98
20
255 85 17
h t t t t= + +
Trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào tàu l󰉼󰉹n đi xu󰉯ng, trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào tàu
l󰉼󰉹n đi lên?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 15. Ng󰉼󰉶i ta th󰉙y r󰉟ng trong vòng 3 năm tính t󰉾 đ󰉚u năm 2020, giá
thành
P
c󰉻a m󰉳t lo󰉗i s󰉘n ph󰉛m vào tháng th󰉽
t
thay đ󰉱i theo công th󰉽c
( )
32
80 3600 48000 100000 P t t t t= + +
󰉰ng) v󰉵i
0 36. t
Hãy cho bi󰉦t trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào giá thành s󰉘n ph󰉛m tăng, trong kho󰉘ng
th󰉶i gian nào giá thành s󰉘n ph󰉛m gi󰉘m. Giá thành đ󰉗t c󰊁c đ󰉗i c󰊁c ti󰉨u vào th󰉶i
đi󰉨m nào?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 16. 󰉉
0C
, s󰊁 m󰉙t nhi󰉪t
H
(tính b󰉟ng
2
Kcal / m h
, 󰉷 đây Kcal là
kilocalories
1Kcal 1000=
calo) t󰉾 c󰉴 th󰉨 c󰉻a m󰉳t ng󰉼󰉶i th󰉨 đ󰉼󰉹c hình hoá
b󰉟ng công th󰉽c
( )
33 10 10,45H v v= +
trong đó
v
t󰉯c đ󰉳 gió (tính b󰉟ng
m/s
)
(Theo sách Brief Calculus: An Applied Approach, 8th edition, Cengage Learning,
2009).
a). Xét tính đ󰉴n đi󰉪u c󰉻a hàm s󰉯
H
và gi󰉘i thích ý nghĩa th󰊁c ti󰉩n c󰉻a k󰉦t qu󰉘
nh󰉝n đ󰉼󰉹c.
b). Tìm t󰉯c đ󰉳 thay đ󰉱i c󰉻a
H
khi
2 m/ sv =
. Gi󰉘i thích ý nghĩa th󰊁c ti󰉩n c󰉻a k󰉦t
qu󰉘 này.
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 10
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 17.
Kính vi󰉩n v󰉭ng không gian Hubble đ󰉼󰉹c đ󰉼a vào vũ tr󰉺 ngày 24/4/1990 b󰉟ng tàu
con thoi Discovery. V󰉝n t󰉯c c󰉻a tàu con thoi trong s󰉽 m󰉪nh này, t󰉾 lúc c󰉙t cánh t󰉗i
th󰉶i đi󰉨m
0t =
(s) cho đ󰉦n khi tên l󰉿a đ󰉛y đ󰉼󰉹c phóng đi t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
126t =
(s),
cho b󰉷i hàm s󰉯 sau:
( )
32
0,001302 0,09029 23v t t t= +
(
v
đ󰉼󰉹c tính b󰉟ng ft/s,
1ft 0,3048 m)=
. H󰉮i gia t󰉯c c󰉻a tàu con thoi s󰉥 tăng trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào tính
t󰉾 th󰉶i đi󰉨m c󰉙t cánh cho đ󰉦n khi tên l󰉿a đ󰉛y đ󰉼󰉹c phóng đi?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 18. Trong 5 giây đ󰉚u tiên, m󰉳t ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng theo ph󰉼󰉴ng trình
( )
32
6 14 1s t t t t= + +
trong đó
t
tính b󰉟ng giây
s
tính b󰉟ng mét. Trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào c󰉻a 5
giây đ󰉚u tiên thì v󰉝n t󰉯c t󰉽c th󰉶i c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m tăng lên?
Li gii
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 11
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 19. M󰉳t ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng lên, xu󰉯ng theo ph󰉼󰉴ng th󰉠ng đ󰉽ng. Đ󰉳
cao
( )
ht
c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
t
(giây) đ󰉼󰉹c cho b󰉷i công th󰉽c
( )
32
1
4 12 1
3
h t t t t= + +
v󰉵i
0 8. t
a). Vi󰉦t công th󰉽c tính v󰉝n t󰉯c c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m.
b). Trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng lên, trong th󰉶i gian nào
ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨 n đ󰉳ng đi xu󰉯ng?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 20. Xét m󰉳t ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng trên m󰉳t tr󰉺c s󰉯 n󰉟m ngang, chi󰉧u
d󰉼󰉴ng t󰉾 trái sang ph󰉘i. Gi󰉘 s󰉿 to󰉗 đ󰉳
( )
xt
(mét) c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m trên tr󰉺c s󰉯 đã
ch󰉭n t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
0t
(giây) đ󰉼󰉹c cho b󰉷i công th󰉽c:
( )
32
9 15 3x t t t t= + +
a). Trong kho󰉘ng th󰉶i gian nào thì ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng sang ph󰉘i, trong
kho󰉘ng th󰉶i gian nào thì ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n đ󰉳ng sang trái?
b). Khi nào ch󰉙t đi󰉨m chuy󰉨n h󰉼󰉵ng?
c). Khi nào v󰉝n t󰉯c c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m tăng và khi nào v󰉝n t󰉯c c󰉻a ch󰉙t đi󰉨m gi󰉘m?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 12
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 21. M󰉳t v󰉝t chuy󰉨n đ󰉳ng d󰉭c theo m󰉳t tr󰉺c s󰉯 n󰉟m ngang, chi󰉧u d󰉼󰉴ng
t󰉾 trái sang ph󰉘i. Gi󰉘 s󰉿 v󰉬 trí c󰉻a v󰉝t
x
(mét) t󰉾 th󰉶i đi󰉨m
0t =
giây đ󰉦n th󰉶i đi󰉨m
5t =
giây đ󰉼󰉹c cho b󰉷i công th󰉽c
( )
32
7 11 5x t t t t= + +
.
a). Xác đ󰉬nh v󰉝n t󰉯c
v
c󰉻a v󰉝t. Xác đ󰉬nh kho󰉘ng th󰉶i gian v󰉝t chuy󰉨n đ󰉳ng sang
ph󰉘i và kho󰉘ng th󰉶i gian v󰉝t chuy󰉨n đ󰉳ng sang trái.
b). Tìm t󰉯c đ󰉳 c󰉻a v󰉝t và th󰉶i đi󰉨m v󰉝t d󰉾ng l󰉗i. Tính t󰉯c đ󰉳 c󰊁c đ󰉗i c󰉻a v󰉝t trong
kho󰉘ng th󰉶i gian t󰉾
1t =
giây đ󰉦n
4t =
giây.
c). Xác đ󰉬nh gia t󰉯c
a
c󰉻a v󰉝t. Tìm kho󰉘ng th󰉶i gian v󰉝t tăng t󰉯c và kho󰉘ng th󰉶i
gian v󰉝t gi󰉘m t󰉯c.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 13
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Ví d 22. M󰉳t con l󰉞c xo, g󰉰m m󰉳t v󰉝t n󰉢ng kh󰉯i l󰉼󰉹ng 1 kg đ󰉼󰉹c g󰉞n vào
m󰉳t xo đ󰉼󰉹c c󰉯 đ󰉬nh m󰉳t đ󰉚u, dao đ󰉳ng đi󰉧u hoà v󰉵i biên đ󰉳
0,24 mA =
chu
4T =
giây. V󰉬 trí
x
(mét) c󰉻a v󰉝t t󰉗i th󰉶 i đi󰉨m
t
đ󰉼󰉹c cho b󰉷i
( ) ( )
cosx t A t
=
,
trong đó
2
T
=
là t󰉚n s󰉯 góc và th󰉶i gian
t
tính b󰉟ng giây.
a). Tìm v󰉬 trí c󰉻a v󰉝t t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
t
và t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
0,5t =
giây.
b). Tìm v󰉝n t󰉯c c󰉻a v󰉝t t󰉗i th󰉶i đi󰉨m
t
giây và tìm v󰉝n t󰉯c c󰉻a v󰉝t khi
0,5t =
giây.
c). Tìm gia t󰉯c a c󰉻a v󰉝t.
d). S󰉿 d󰉺ng Đ󰉬nh lu󰉝t th󰉽 hai c󰉻a Newton
F ma=
, tìm đ󰉳 l󰉵n và h󰉼󰉵ng c󰉻a l󰊁c
tác d󰉺ng lên v󰉝t khi
0,5t =
giây.
e). Tìm th󰉶i gian t󰉯i thi󰉨u đ󰉨 v󰉝t chuy󰉨n đ󰉳ng t󰉾 v󰉬 trí ban đ󰉚u đ󰉦n v󰉬 trí
0,12 xm=−
. Tìm v󰉝n t󰉯c c󰉻a v󰉝t khi
0,12 mx =−
.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 14
d 23. M󰉳t c󰉿a hàng 󰉼󰉵c tính s󰉯 l󰉼󰉹ng s󰉘n ph󰉛m
( )
0 100qq
bán đ󰉼󰉹c ph󰉺
thu󰉳c vào giá bán
p
(tính b󰉟ng nghìn đ󰉰ng) theo công th󰉽c
2 300pq+=
.
Chi phí c󰉿a hàng c󰉚n chi đ󰉨 nh󰉝p v󰉧
q
s󰉘n ph󰉛m là
( )
32
0,05 5,7 295 300 C q q q q= + +
(nghìn đ󰉰ng)
a). Vi󰉦t công th󰉽c tính l󰉹i nhu󰉝n
I
c󰉻a c󰉿a hàng khi nh󰉝p v󰉧 và bán đ󰉼󰉹c
q
s󰉘n ph󰉛m.
b). Trong kho󰉘ng nào c󰉻a
q
thì l󰉹i nhu󰉝n s󰉥 tăng khi
q
tăng, trong kho󰉘ng nào
thì l󰉹i nhu󰉝n gi󰉘m khi
q
tăng?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 24. M󰉳t nhà phân ph󰉯i đ󰉰 ch󰉴i tr󰉤 em xác đ󰉬nh hàm chi phí
( )
Cx
hàm doanh thu
( )
Rx
󰉧u tính b󰉟ng trăm nghìn đ󰉰ng) cho m󰉳t lo󰉗i đ󰉰 ch󰉴i nh󰉼
sau:
( )
2,0
1,2 0,0001 6000C x x x x=
va
( )
2
3,6 0,0005 ,0 6000R x x x x=
trong đó
x
s󰉯 l󰉼󰉹ng đ󰉰 ch󰉴i lo󰉗i đó đ󰉼󰉹c s󰉘n xu󰉙t bán ra. Xác đ󰉬nh kho󰉘ng
c󰉻a
x
đ󰉨 hàm l󰉹i nhu󰉝n
( ) ( ) ( )
P x R x C x=−
đ󰉰ng bi󰉦n trên kho󰉘ng đó. Gi󰉘i thích ý
nghĩa th󰊁c ti󰉩n c󰉻a k󰉦t qu󰉘 nh󰉝n đư󰉹c.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 15
d 25. Hàm chi phí hàm doanh thu 󰉧u tính b󰉟ng tri󰉪u đ󰉰ng) c󰉻a m󰉳t
lo󰉗i s󰉘n ph󰉛m l󰉚n l󰉼󰉹t
( )
25,5 1000C x x=+
( )
75,5R x x=
, trong đó
x
s󰉯 đ󰉴n v󰉬
s󰉘n ph󰉛m đó đ󰉼󰉹c c s󰉘n xu󰉙t và bán ra.
a). Tìm hàm l󰉹i nhu󰉝n trung bình
( )
( ) ( )
R x C x
Px
x
=
.
b). Tìm l󰉹i nhu󰉝n trung bình khi m󰉽c s󰉘n xu󰉙t
x
l󰉚n l󰉼󰉹t là 100,500 và 1000
đ󰉴n v󰉬 s󰉘n ph󰉛m.
c). Xét tính đ󰉴n đi󰉪u c󰉻a hàm l󰉹i nhu󰉝n trung bình
( )
Px
trên kho󰉘ng
( )
0;
+
và tính gi󰉵i h󰉗n c󰉻a hàm s󰉯 này khi
x
→+
.
Gi󰉘i thích ý nghĩa th󰊁c ti󰉩n c󰉻a k󰉦t qu󰉘 nh󰉝n đ󰉼󰉹c.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 26. Gi󰉘 s󰉿 s󰉯 dân c󰉻a m󰉳t th󰉬 tr󰉙n sau
t
năm k󰉨 t󰉾 năm 2000 đ󰉼󰉹c mô t󰉘
b󰉷i hàm s󰉯
25 10
( ) , 0
5
t
N t t
t
+
=
+
trong đó
()Nt
đ󰉼󰉹c tính b󰉟ng nghìn ng󰉼󰉶i.
a). Tính s󰉯 dân c󰉻a th󰉬 tr󰉙n đó vào các năm 2000 và 2015.
b). Tính đ󰉗o hàm
()Nt
lim ( )
t
Nt
+
. T󰉾 đó, gi󰉘i thích t󰉗i sao s󰉯 dân c󰉻a th󰉬 tr󰉙n
đó luôn tăng nh󰉼ng s󰉥 không v󰉼󰉹t quá m󰉳t ng󰉼󰉸ng nào đó.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 16
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 27. 󰉎󰉵c tính chi phí h󰉟ng năm (tính b󰉟ng t󰉫 đ󰉰ng) đ󰉨 m󰉳t nhà máy lo󰉗i
b󰉮
%p
ch󰉙t gây ô nhi󰉩m đ󰉼󰉹c cho b󰉷i công th󰉽c
( )
528
,0 100
100
p
C C p p
p
= =
a). Chi phí c󰉚n b󰉮 ra s󰉥 thay đ󰉱i th󰉦 nào khi
p
tăng?
b). Có th󰉨 lo󰉗i b󰉮 đ󰉼󰉹c
100%
ch󰉙t gây ô nhi󰉩m không? Vì sao?
c). Xét tính đ󰉴n đi󰉪u c󰉻a hàm s󰉯
( )
Cp
.
Gi󰉘i thích ý nghĩa th󰊁c ti󰉩n c󰉻a k󰉦t qu󰉘 này.
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 28. Doanh thu h󰉟ng tháng
R
c󰉻a m󰉳t s󰉘n ph󰉛m m󰉵i trong m󰉳t kho󰉘ng
th󰉶i gian d󰊁 ki󰉦n tuân theo hàm logistic:
( )
20000 20000
,0
1 50e 51
t
R R t t
= =
+
trong đó th󰉶i gian
t
đ󰉼󰉹c tính b󰉟ng tháng.
a). Tìm t󰉯c đ󰉳 thay đ󰉱i doanh thu bán hàng
( )
Rt
.
Có nh󰉝n xét gì v󰉧 doanh thu bán hàng h󰉟ng tháng?
b). T󰉯c đ󰉳 thay đ󰉱i doanh thu bán hàng tăng khi nào và gi󰉘m khi nào?
c). Khi nào t󰉯c đ󰉳 thay đ󰉱i doanh thu bán hàng đ󰉗t m󰉽c t󰉯i đa?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 17
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
d 29. Gi󰉘 s󰉿 doanh s󰉯 (tính b󰉟ng s󰉯 s󰉘n ph󰉛m) c󰉻a m󰉳t s󰉘n ph󰉘m m󰉵i
(trong vòng m󰉳t s󰉯 năm nh󰉙t đ󰉬nh) tuân theo quy lu󰉝t logistic đ󰉼󰉹c hình h
b󰉟ng hàm s󰉯
5000
( ) , 0,
15
t
f t t
e
=
+
trong đó th󰉶 i gian
t
đ󰉼󰉹c tính b󰉟ng năm, k󰈖 t󰉾 khi
phát hành s󰉘n ph󰉛m m󰉵i.
Khi đó, đ󰉗 o hàm
()ft
s󰉥 bi󰉨u th󰉬 t󰉯c đ󰉳 bán hàng. H󰉮i sau khi phát hành bao
nhiêu năm thì t󰉯c đ󰉳 bán hàng là l󰉵n nh󰉙t?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 18
Câu 30. Cho đi󰉨m
A
di đ󰉳ng trên n󰉿a đ󰉼󰉶ng tròn tâm
O
đ󰉼󰉶ng kính
20 cmMN =
,
MOA
=
v󰉵i
0


. L󰉙y đi󰉨m
B
thu󰉳c n󰉿a đ󰉼󰉶ng tròn
,CD
thu󰉳c đ󰉼󰉶ng
kính
MN
đ󰉼󰉹c xác đ󰉬nh sao cho
ABCD
hình ch󰊀 nh󰉝t. Khi
A
di đ󰉳ng t󰉾 trái
sang ph󰉘i, trong các kho󰉘ng nào c󰉻a
thì di󰉪n tích c󰉻a hình ch󰊀 nh󰉝t
ABCD
tăng, trong các kho󰉘ng nào c󰉻a
thì di󰉪n tích c󰉻a hình ch󰊀 nh󰉝t
ABCD
gi󰉘m?
Li gii
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
B. PHƯƠNG PHÁP GII TOÁN.
Dng 1. Xét tính đơn điu ca hàm s
1. Phương pháp.
Bước 1. Tìm t󰉝p xác đ󰉬nh c󰉻a hàm s󰉯
.f
Bước 2. Tính đ󰉗 o hàm
()fx
và tìm các đi󰉨m
0
x
sao cho
0
( ) 0fx
=
ho󰉢c
0
()fx
không xác đ󰉬nh.
Bước 3. L󰉝p b󰉘ng xét d󰉙u
()fx
, d󰊁a vào đ󰉬nh lí 1, nêu k󰉦t lu󰉝n v󰉧 các kho󰉘ng
đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n c󰉻a hàm s󰉯.
2. Bài tp minh ha.
Bài tp 1. Tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n (ho󰉢 c xét chi󰉧u bi󰉦n thiên)
c󰉻a hàm s󰉯:
1).
32
4
23
3
y x x x= +
2).
32
6 9 3y x x x= +
Li gii.
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 19
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Bài tp 2. Tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n (ho󰉢 c xét chi󰉧u bi󰉦n thiên)
c󰉻a hàm s󰉯:
1).
42
13
1
42
y x x= +
. 2).
43
1
41
4
y x x x= + +
Li gii.
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế
Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
L󰉴 p Toán - Th󰈚 y Di󰈨p Tuân Tel: 0935.660.880
Trang 20
Bài tp 3. Tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n (ho󰉢 c xét chi󰉧u bi󰉦n thiên)
c󰉻a hàm s󰉯:
1).
2
1
x
y
x
=
2).
21
1
x
y
x
=
Li gii.
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Bài tp 4. Tìm các kho󰉘ng đ󰉰ng bi󰉦n, ngh󰉬ch bi󰉦n (ho󰉢 c xét chi󰉧u bi󰉦n thiên)
c󰉻a hàm s󰉯:
1).
2
44
1
xx
y
x
++
=
+
2).
2
4 5 5
1
xx
y
x
++
=
+
Li gii.
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................

Preview text:


Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số I
ỨNG DỤNG ĐẠO H
ÀM VÀ VẼ ĐỒ THỊ HÀM SỐ §Bài 1
TÍNH ĐƠN ĐIỆU VÀ CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ A. LÝ THUYẾT.
I. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ 1. Định nghĩa:

Giả sử K là một khoảng, một đoạn hoặc một nửa khoảng. Hàm số f xác định trên K được gọi là:
Hàm số y = f ( x) được gọi là đồng biến (tăng) trên K nếu: x
 , x K, x x f x f x . 1 2 1 2 ( 1) ( 2)
Khi đó, đồ thị của hàm số đi lên từ trái sang phải.
Hàm số y = f ( x) được gọi là nghịch biến (giảm) trên K nếu: x
 , x K, x x f x f x 1 2 1 2 ( 1) ( 2)
Khi đó, đồ thị của hàm số đi xuống từ trái sang phải.
Hình ảnh minh họa sự đồng biến và nghịch biến của hàm số
Đồng biến (tăng) trên K nếu với mọi
Nghịch biến (giảm) trên K nếu với x
 , x K, x x f x f x . x
 , x K, x x f x f x 1 2 1 2 ( 1) ( 2) 1 2 1 2 ( 1) ( 2) .
Ví dụ 1. Hình 1.4 là đồ thị của hàm số y = f (x) =| x | . Hãy tìm các khoảng đồng
biến, khoảng nghịch biến của hàm số. Lời giải
Tập xác định của hàm số là . Từ đồ thị suy ra:
Hàm số đồng biến trên khoảng (0;+) , nghịch biến trên khoảng ( ; − 0) .
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 1
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
2. Điều kiện cần để hàm số đơn điệu:
Giả sử hàm số f có đạo hàm trên khoảng I .
Nếu hàm số f đồng biến trên khoảng I thì f '( x)  0 với mọi x I
Nếu hàm số f nghịch biến trên khoảng I thì f '( x)  0 với mọi x I 3. Đi
ều kiện đủ để hàm số đơn điệu: 3.1. Định lý:
Giả sử I là một khoảng hoặc nửa khoảng hoặc một đoạn, f là hàm số liên tục
trên I và có đạo hàm tại mọi điểm trong của I (tức là điểm thuộc I nhưng không
phải đầu mút của I ). Khi đó
Nếu f '( x)  0 với mọi x I thì hàm số f đồng biến trên khoảng I
Nếu f '( x)  0 với mọi x I thì hàm số f nghịch biến trên khoảng I
Nếu f '( x) = 0 với mọi x I thì hàm số f không đổi trên khoảng I Chú ý:
Nếu hàm số f liên tục trên  ;
a b và có đạo hàm f '( x)  0 trên khoảng ( ; a b) thì
hàm số f đồng biến trên  ; a b .
Nếu hàm số f liên tục trên  ;
a b và có đạo hàm f '( x)  0 trên khoảng ( ; a b) thì
hàm số f nghịch biến trên  ; a b .  Ví dụ 2.
Tìm các khoảng đồng biến, khoảng nghịch biến của hàm số 2
y = x − 4x + 2 . Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
3.2. Hệ quả. ta có thể mở rộng định lí trên như sau
Giả sử hàm số f có đạo hàm trên khoảng I .
Nếu f '(x)  0 với x
  I (hoặc f '(x)  0 với x
  I ) và f (x) = 0 tại một số hữu hạn
điểm của I thì hàm số f đồng biến (hoặc nghịch biến) trên I .
Vận dụng định lí trên vào các hàm số thường gặp trong chướng trình.  P x
Nếu hàm số f là hàm đa thức (không kể hàm số hằng) hoặc f ( x) ( ) = Q(x)
(trong đó P ( x) là đa thức bậc hai , Q( x) là đa thức bậc nhất và P( x) không
chia hết cho Q ( x) thì hàm số f đồng biến (nghịch biến ) trên K  x
  K, f '(x)  0 ( f '(x)  0) . +  ax b
Nếu hàm số f là hàm nhất biến f (x) = với a, , b ,
c d là các số thực và cx + d
ad bc  0 thì hàm số f đồng biến (nghịch biến ) trên K x
  K, f '(x)  0( f '(x)  0) .
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 2
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Ví dụ 3. Xét chiều biến thiên của hàm số x 2 y = . x +1 Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 4. Xét sự đồng biến, nghịch biến của các hàm số sau: a). 1 3 2 y =
x − 2x + 4x +1 b). 3 2
y = −x + 2x − 5x + 3 . 3 Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
.......................................................................................................... 2 − +
Ví dụ 5. Tìm các khoảng đớn điệu của hàm số x 2x 5 y = . x −1 Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 3
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
II. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ
4. Khái niệm cực trị của hàm số

Giả sử hàm số xác định trên tập hợp D(D  ) và x D 0
x được gọi là một điểm cực đại của hàm số ; a b 0
f nếu tồn tại một khoảng ( ) (  ; a b  )  D
chứa điểm x sao cho:  . 0
f (x)  f (x ) x   ; a b \ x  0 ( )  0
Khi đó f ( x được gọi là giá trị cực đại của hàm số f . 0 )
x được gọi là một điểm cực tiểu của hàm số ; a b 0
f nếu tồn tại một khoảng ( ) (  ; a b  )  D
chứa điểm x sao cho:  . 0
f (x)  f (x ) x   ; a b \ x  0 ( )  0
Khi đó f ( x được gọi là giá trị cực tiểu của hàm số f . 0 )
Giá trị cực đại và giá trị cực tiểu được gọi chung là cực trị
Nếu x là một điểm cực trị của hàm số 0
f thì người ta nói rằng hàm số f đạt cực trị tại điểm x . 0
 Điểm cực đại, cực tiểu gọi chung là điểm cực trị của hàm số
f ( x là giá trị cực trị (hay cực trị) của hàm số. 0 )
Như vậy: Điểm cực trị phải là một điểm trong của tập hợp D Chú ý.
Giá trị cực đại (cực tiểu) f ( x của hàm số f chưa hẳn đã là GTLN (GTNN) của 0 )
hàm số f trên tập xác định D f ( x chỉ là GTLN (GTNN) của hàm số f trên 0 ) khoảng ( ;
a b)  D và ( ;
a b) chứa điểm x . 0
Nếu f ( x) không đổi dấu trên tập xác định D của hàm số f thì hàm số f không có cực trị .
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 4
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số Ví dụ 6.
Hình 1.8 là đồ thị của hàm số y = f (x) . Hãy tìm các cực trị của hàm số. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 7. Cho hàm số y = f (x) liên tục trên
và có đồ thị như hình vẽ 1.
Xác định khoảng đồng biến, nghịch biến và điểm cực trị của hàm số đó. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
5. Điều kiện cần để hàm số đạt cực trị:
Định lý 1
: Giả sử hàm số f đạt cực trị tại điểm x . 0
Khi đó, nếu f có đạo hàm tại điểm x thì f (x = 0 . 0 ) 0 Chú ý :
Nếu f ( x = 0 nhưng f (
x) không đổi dấu khi x qua x thì x không phải 0 ) 0 0
là điểm cực trị của hàm số.
Hàm số có thể đạt cực trị tại một điểm mà tại đó hàm số không có đạo hàm.
Hàm số chỉ có thể đạt cực trị tại một điểm mà tại đó đạo hàm của hàm số
bằng 0, hoặc tại đó hàm số không có đạo hàm .
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 5
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Ví dụ 8. Cho hàm số 3
f (x) = x có 2 f (
x) = 3x , f (0) = 0 , nhưng x = 0 không phải là
điểm cực trị của hàm số (H.1.10).
Ví dụ 9. Cho hàm số y = f (x) =| x | . − −
a). Tính các giới hạn f (x) f (0) f (x) f (0) lim và lim . + − x→0 x − 0 x→0 x − 0
Từ đó suy ra hàm số không có đạo hàm tại x = 0 .
b). Sử dụng định nghĩa, chứng minh hàm số có cực tiểu tại x = 0 . Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
6. Điều kiện đủ để hàm số đạt cực trị:(định lý này đã giảm tải trong chương trình mới 2024)
Định lý 2: Giả sử hàm số f có đạo hàm cấp một trên khoảng ( ;
a b) chứa điểm x , 0 f '( x = 0 x . 0 )
f có đạo hàm cấp hai khác 0 tại điểm 0
Nếu f ' ( x  0 thì hàm số f đạt cực đại tại điểm x . 0 ) 0
Nếu f ' ( x  0 thì hàm số f đạt cực tiểu tại điểm x . 0 ) 0 Chú ý:
Nếu x là một điểm cực trị của hàm số
(x ; f (x )) được gọi là điểm 0 f thì điểm 0 0
cực trị của đồ thị hàm số f .  f '(x ) = 0
Trong trường hợp f '(x ) = 0 không tồn tại hoặc 0
thì định lý 2 không 0  f '(x ) = 0  0 dùng được.
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 6
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Định lý 3: (cách tìm cực trị của hàm số)
Giả sử hàm số y = f (x) liên tục trên khoảng ( ;
a b) chứa điểm x và có đạo hàm 0 trên các khoảng ( ; a x
và ( x ;b . Khi đó: 0 ) 0 ) Nếu f (
x)  0 với mọi x( ; a x
f (x)  0 với mọi x (x ;b thì x là một 0 ) 0 ) 0
điểm cực tiểu của hàm số f (x) . Nếu f (
x)  0 với mọi x( ; a x
f (x)  0 với mọi x (x ;b thì x là một 0 ) 0 ) 0
điểm cực đại của hàm số f (x) .
Định lí trên được viết gọn lại trong hai bảng biến thiên sau:
Ví dụ 10. Tìm cực trị của hàm số 3 2
y = x − 6x + 9x + 30 . Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
.......................................................................................................... 2 − +
Ví dụ 11. Tìm cực trị của hàm số x 2x 9 y = . x − 2 Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 7
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
.......................................................................................................... +
Ví dụ 12. Tìm cực trị của hàm số x 1 y = . x −1 Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
II. MỘT SỐ BÀI TOÁN VẬN DỤNG THỰC TIỂN
Ví dụ 13. Trong một thí nghiệm y học, người ta cấy 1000 con vi khuẩn vào môi
trường dinh dưỡng. Bằng thực nghiệm, người ta xác định được số lượng vi khuẩn
thay đổi theo thời gian bởi công thức: ( ) 100t N t = 1000 +
trong đó t là thời gian 2 100 + t
tính bằng giây (t  0) .
Trong khoảng thời gian nào từ lúc nuôi cấy, số lượng vi khuẩn sẽ tăng lên? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 8
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Ví dụ 14. Độ cao (tính bằng mét) của tàu lượn siêu tốc so với mặt đất sau t (giây) ( 4 49 98
0  t  20) từ lúc bắt đầu được cho bởi công thức h(t ) 3 2 = − t + t t + 20 255 85 17
Trong khoảng thời gian nào tàu lượn đi xuống, trong khoảng thời gian nào tàu lượn đi lên? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 15. Người ta thấy rằng trong vòng 3 năm tính từ đầu năm 2020, giá
thành P của một loại sản phẩm vào tháng thứ t thay đổi theo công thức P (t ) 3 2
= 80t −3600t + 48000t +100000 (đồng) với 0  t  36.
Hãy cho biết trong khoảng thời gian nào giá thành sản phẩm tăng, trong khoảng
thời gian nào giá thành sản phẩm giảm. Giá thành đạt cực đại và cực tiểu vào thời điểm nào? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 16. Ở 0 C , sự mất nhiệt H (tính bằng 2
Kcal / m h , ở đây Kcal là
kilocalories và 1Kcal =1000 calo) từ cớ thể của một người có thể được mô hình hoá
bằng công thức H = 33(10 v v +10,45) trong đó v là tốc độ gió (tính bằng m / s )
(Theo sách Brief Calculus: An Applied Approach, 8th edition, Cengage Learning, 2009).
a). Xét tính đớn điệu của hàm số H và giải thích ý nghĩa thực tiễn của kết quả nhận được.
b).
Tìm tốc độ thay đổi của H khi v = 2 m / s . Giải thích ý nghĩa thực tiễn của kết quả này.
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 9
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................  Ví dụ 17.
Kính viễn vọng không gian Hubble được đưa vào vũ trụ ngày 24/4/1990 bằng tàu
con thoi Discovery. Vận tốc của tàu con thoi trong sứ mệnh này, từ lúc cất cánh tại
thời điểm t = 0 (s) cho đến khi tên lửa đẩy được phóng đi tại thời điểm t =126 (s),
cho bởi hàm số sau: v(t) 3 2
= 0,001302t − 0,09029t + 23 ( v được tính bằng ft/s,
1ft = 0,3048 m) . Hỏi gia tốc của tàu con thoi sẽ tăng trong khoảng thời gian nào tính
từ thời điểm cất cánh cho đến khi tên lửa đẩy được phóng đi? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 18. Trong 5 giây đầu tiên, một chất điểm chuyển động theo phướng trình s (t ) 3 2
= t − 6t +14t +1
trong đó t tính bằng giây và s tính bằng mét. Trong khoảng thời gian nào của 5
giây đầu tiên thì vận tốc tức thời của chất điểm tăng lên? Lời giải
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 10
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 19. Một chất điểm chuyển động lên, xuống theo phướng thẳng đứng. Độ
cao h (t) của chất điểm tại thời điểm t (giây) được cho bởi công thức 1 h (t ) 3 2
= t − 4t +12t +1 với 0  t  8. 3
a). Viết công thức tính vận tốc của chất điểm.
b).
Trong khoảng thời gian nào chất điểm chuyển động lên, trong thời gian nào
chất điểm chuyển động đi xuống? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 20. Xét một chất điểm chuyển động trên một trục số nằm ngang, chiều
dướng từ trái sang phải. Giả sử toạ độ x (t) (mét) của chất điểm trên trục số đã
chọn tại thời điểm t  0 (giây) được cho bởi công thức: x(t) 3 2
= t −9t +15t + 3
a). Trong khoảng thời gian nào thì chất điểm chuyển động sang phải, trong
khoảng thời gian nào thì chất điểm chuyển động sang trái?
b).
Khi nào chất điểm chuyển hướng?
c).
Khi nào vận tốc của chất điểm tăng và khi nào vận tốc của chất điểm giảm? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 11
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 21. Một vật chuyển động dọc theo một trục số nằm ngang, chiều dướng
từ trái sang phải. Giả sử vị trí của vật x (mét) từ thời điểm t = 0 giây đến thời điểm
t = 5 giây được cho bởi công thức x (t ) 3 2
= t − 7t +11t + 5 .
a). Xác định vận tốc v của vật. Xác định khoảng thời gian vật chuyển động sang
phải và khoảng thời gian vật chuyển động sang trái.
b).
Tìm tốc độ của vật và thời điểm vật dừng lại. Tính tốc độ cực đại của vật trong
khoảng thời gian từ t =1 giây đến t = 4 giây.
c).
Xác định gia tốc a của vật. Tìm khoảng thời gian vật tăng tốc và khoảng thời
gian vật giảm tốc. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 12
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 22. Một con lắc lò xo, gồm một vật nặng có khối lượng 1 kg được gắn vào
một lò xo được cố định một đầu, dao động điều hoà với biên độ A = 0, 24 m và chu
T = 4 giây. Vị trí x (mét) của vật tại thời điểm t được cho bởi x(t) = c A os ( t  ),  trong đó 2  =
là tần số góc và thời gian t tính bằng giây. T
a). Tìm vị trí của vật tại thời điểm t và tại thời điểm t = 0,5 giây.
b).
Tìm vận tốc của vật tại thời điểm t giây và tìm vận tốc của vật khi t = 0,5 giây.
c). Tìm gia tốc a của vật.
d).
Sử dụng Định luật thứ hai của Newton F = ma , tìm độ lớn và hướng của lực
tác dụng lên vật khi t = 0,5 giây.
e). Tìm thời gian tối thiểu để vật chuyển động từ vị trí ban đầu đến vị trí x = 0
− ,12 m . Tìm vận tốc của vật khi x = 0 − ,12 m . Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 13
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Ví dụ 23. Một cửa hàng ước tính số lượng sản phẩm q(0  q 100) bán được phụ
thuộc vào giá bán p (tính bằng nghìn đồng) theo công thức p + 2q = 300.
Chi phí cửa hàng cần chi để nhập về q sản phẩm là C (q) 3 2
= 0,05q −5,7q + 295q + 300 (nghìn đồng)
a). Viết công thức tính lợi nhuận I của cửa hàng khi nhập về và bán được q sản phẩm.
b). Trong khoảng nào của q thì lợi nhuận sẽ tăng khi q tăng, trong khoảng nào
thì lợi nhuận giảm khi q tăng? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 24. Một nhà phân phối đồ chới trẻ em xác định hàm chi phí C ( x) và
hàm doanh thu R ( x) (đều tính bằng trăm nghìn đồng) cho một loại đồ chới như sau: C (x) 2,0
=1,2x − 0,0001x x  6000 và R(x) 2
= 3,6x − 0,0005x ,0  x  6000
trong đó x là số lượng đồ chới loại đó được sản xuất và bán ra. Xác định khoảng
của x để hàm lợi nhuận P(x) = R(x) −C (x) đồng biến trên khoảng đó. Giải thích ý
nghĩa thực tiễn của kết quả nhận đ̛ược. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 14
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Ví dụ 25. Hàm chi phí và hàm doanh thu (đều tính bằng triệu đồng) của một
loại sản phẩm lần lượt là C (x) = 25,5x +1000 và R(x) = 75,5x , trong đó x là số đớn vị
sản phẩm đó được c sản xuất và bán ra.
a). Tìm hàm lợi nhuận trung bình P ( x) R(x) C (x) = . x
b). Tìm lợi nhuận trung bình khi mức sản xuất x lần lượt là 100,500 và 1000
đớn vị sản phẩm.
c).
Xét tính đớn điệu của hàm lợi nhuận trung bình P ( x) trên khoảng (0;  + )
và tính giới hạn của hàm số này khi x →  + .
Giải thích ý nghĩa thực tiễn của kết quả nhận được. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 26. Giả sử số dân của một thị trấn sau t năm kể từ năm 2000 được mô tả + bởi hàm số 25t 10 N (t) =
,t  0 trong đó N (t) được tính bằng nghìn người. t + 5
a). Tính số dân của thị trấn đó vào các năm 2000 và 2015.
b). Tính đạo hàm N (
t) và lim N(t) . Từ đó, giải thích tại sao số dân của thị trấn t →+
đó luôn tăng nhưng sẽ không vượt quá một ngưỡng nào đó. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 15
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 27. Ước tính chi phí hằng năm (tính bằng tỉ đồng) để một nhà máy loại bỏ p
p% chất gây ô nhiễm được cho bởi công thức C = C ( p) 528 = , 0  p  100 100 − p
a). Chi phí cần bỏ ra sẽ thay đổi thế nào khi p tăng?
b).
Có thể loại bỏ được 100% chất gây ô nhiễm không? Vì sao?
c).
Xét tính đớn điệu của hàm số C( p).
Giải thích ý nghĩa thực tiễn của kết quả này. Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 28. Doanh thu hằng tháng R của một sản phẩm mới trong một khoảng
thời gian dự kiến tuân theo hàm logistic: R = R(t) 20000 20000 = − ,t  0 1+ 50e−t 51
trong đó thời gian t được tính bằng tháng.
a).
Tìm tốc độ thay đổi doanh thu bán hàng R(t) .
Có nhận xét gì về doanh thu bán hàng hằng tháng?
b). Tốc độ thay đổi doanh thu bán hàng tăng khi nào và giảm khi nào?
c).
Khi nào tốc độ thay đổi doanh thu bán hàng đạt mức tối đa? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 16
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Ví dụ 29. Giả sử doanh số (tính bằng số sản phẩm) của một sản phảm mới
(trong vòng một số năm nhất định) tuân theo quy luật logistic được mô hình hoá bằng hàm số 5000 f (t) =
, t  0, trong đó thời gian t được tính bằng năm, kệ ̉ từ khi 1+ 5 t e
phát hành sản phẩm mới.
Khi đó, đạo hàm f (t) sẽ biểu thị tốc độ bán hàng. Hỏi sau khi phát hành bao
nhiêu năm thì tốc độ bán hàng là lớn nhất? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 17
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Câu 30. Cho điểm A di động trên nửa đường tròn tâm O đường kính MN = 20 cm ,
MOA =  với 0     . Lấy điểm B thuộc nửa đường tròn và C, D thuộc đường
kính MN được xác định sao cho ABCD là hình chữ nhật. Khi A di động từ trái
sang phải, trong các khoảng nào của  thì diện tích của hình chữ nhật ABCD
tăng, trong các khoảng nào của  thì diện tích của hình chữ nhật ABCD giảm? Lời giải
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN.
Dạng 1. Xét tính đơn điệu của hàm số 1. Phương pháp.
○ Bước 1. Tìm tập xác định của hàm số f .
○ Bước 2. Tính đạo hàm f (
x) và tìm các điểm x sao cho f (x ) = 0 hoặc f (x ) 0 0 0 không xác định.
○ Bước 3. Lập bảng xét dấu f (
x), dựa vào định lí 1, nêu kết luận về các khoảng
đồng biến, nghịch biến của hàm số.
2. Bài tập minh họa.
Bài tập 1. Tìm các khoảng đồng biến, nghịch biến (hoặc xét chiều biến thiên) của hàm số: 1). 4 3 2 y =
x − 2x + x − 3 2). 3 2
y = x − 6x + 9x − 3 3 Lời giải.
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 18
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Bài tập 2. Tìm các khoảng đồng biến, nghịch biến (hoặc xét chiều biến thiên) của hàm số: 1). 1 3 1 4 2 y = − x x +1. 2). 4 3 y = −
x + x − 4x +1 4 2 4 Lời giải.
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 19
Trung Tâm LTĐH Amsterdam – Huế Bài 1. Tính đơn điệu và cực trị hàm số
Bài tập 3. Tìm các khoảng đồng biến, nghịch biến (hoặc xét chiều biến thiên) của hàm số: − − 1). x 2 x y = 2). 2 1 y = x −1 x −1 Lời giải.
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Bài tập 4. Tìm các khoảng đồng biến, nghịch biến (hoặc xét chiều biến thiên) của hàm số: 2 2 1). x + 4x + 4 4x + 5x + 5 y = 2). y = x +1 x +1 Lời giải.
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................
................................
................................
................................
................................ .........
................................
..........................................................................................................
Lớ p Toán - Thầ y Diệ p Tuân Tel: 0935.660.880 Trang 20