Công an được phép nghe lén điện thoại khi điều tra vụ án hình sự?

Công an được phép nghe lén điện thoại khi điều tra vụ án hình sự?
1. Công an được phép nghe lén điện thoại khi điều tra không?
Cháo Luật sư, vừa qua, tôi nhận được một thông tin là: hiện nay, công an
được nghe lén điện thoại để phục vụ công tác điều tra, xác minh. Không rõ
điều này có đúng không? Nếu đúng thì bất cứ ai cũng có thể bị nghe lén điện
thoại hay sao? Cảm ơn Luật sư rất nhiều! Trả lời:
Nghe điện thoại bí mật là một trong những biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt
mà quý khách đang đề cập tới. Không giống các biện pháp điều tra thông
thường, "nghe điện thoại bí mật" ảnh hưởng đến quyền bất khả xâm phạm
về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân đã được Hiến pháp quy định. Chính vì
vậy, biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt này mới được áp dụng từ ngày
01/01/2018 và chỉ một số trường hợp được áp dụng biện pháp điều tra tố
tụng đặc biệt theo Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.
"Điều 223. Các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt
Sau khi khởi tố vụ án, trong quá trình điều tra, người có thẩm quyền tiên hành
tố tụng có thể áp dụng các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt:
1. Ghi âm, ghi hình bí mật;
2. Nghe điện thoại bí mật;
3. Thu thập bí mật dữ liệu điện tử."
Các trường hợp được áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt được quy
định tại Điều 224 Bộ luật Tố tụng hình sự như sau:
"Điều 224. Trường hợp áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt
Có thể áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt đối với các trường hợp:
1. Tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm về ma túy, tội phạm về tham
nhũng, tội khủng bố, tội rửa tiền;
2. Tội phạm khác có tổ chức thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng."
Như vậy, từ ngày 01/01/2018, các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt gồm:
ghi âm, ghi hình bí mật; nghe điện thoại bí mật và thu thập bi mật dữ liệu
điện tử sẽ được áp dụng trong quá trình điều tra các vụ án hình sự
về tội xâm phạm an ninh quốc gia; tội phạm ma túy; tội phạm về tham nhũng;
tội khủng bố; tội rửa tiền; tội phạm khác có tổ chức thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
2. Có phải giao giấy tờ gốc cho cán bộ điều tra không?
Thưa luật sư, tôi có câu hỏi mong luật sư tư vấn. Hiện tại gia đình em có gửi
đơn tố cáo một người vay tiền và bỏ trốn với số tiền là 190 triệu,nhưng khi
được mời ra làm việc trong quá trình điều tra thì cán bộ điều tra có yêu cầu
gia đình em giao nộp giấy mượn nợ (giấy tờ gốc) để điều tra. Vì theo thông
tin mà e biết là cán bộ điều tra đó có quen biết với bị cáo nên em không giao
nộp, gia đình em đã chờ hơn một tháng rồi mà không nhận đuợc thông tin gì
của cơ quan điều tra. Vậy cho em hỏi là khi làm việc với cơ quan điều tra có
phải giao nộp toàn bộ giấy tờ gốc không và thời gian bao nhiêu sẽ nhận được
thông báo từ cơ quan điều tra? Em xin chân thành cảm ơn. Trả lời:
Thứ nhất: Về vấn đề giao nộp chứng cứ.
Giao nộp chứng cứ là hoạt động tố tụng của các chủ thể tố tụng trong việc
đưa lại cho tòa án, viện kiểm sát các chứng cứ của vụ việc dân sự. Trong tố
tụng dân sự, các đương sự, cá nhân, cơ quan tổ chức đang quản lý, lưu giữ
chứng cứ có nghĩa vụ giao nộp cho tòa án các chứng cứ. Ngoài ra họ cũng
có nghĩa vụ Giao nộp chứng cứ cho viện kiểm sát khi viện kiểm sát yêu cầu.
Việc giao nộp chứng cứ có thể được tiến hành ngay cả khi khởi kiện và trong
cả quá trình tòa án giải quyết vụ việc dân sự.
Việc yêu cầu giao nộp chứng cứ được quy định tại Điều 106 Bộ luật tố tụng dân sự 2015:
Điều 106. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ
1. Đương sự có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu,
chứng cứ. Khi yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ,
đương sự phải làm văn bản yêu cầu ghi rõ tài liệu, chứng cứ cần cung cấp; lý
do cung cấp; họ, tên, địa chỉ của cá nhân, tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức
đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ cần cung cấp.Cơ quan, tổ chức, cá
nhân có trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ cho đương sự trong thời hạn
15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; trường hợp không cung cấp được thì
phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người có yêu cầu.
2. Trường hợp đương sự đã áp dụng các biện pháp cần thiêt để thu thập tài
liệu, chứng cứ mà vẫn không thể tự mình thu thập được thì có thể đề nghị
Tòa án ra quyêt định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý
tài liệu, chứng cứ cung cấp cho mình hoặc đề nghị Tòa án tiên hành thu thập
tài liệu, chứng cứ nhằm bảo đảm cho việc giải quyêt vụ việc dân sự đúng
đắn.Đương sự yêu cầu Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ phải làm đơn ghi rõ
vấn đề cần chứng minh; tài liệu, chứng cứ cần thu thập; lý do mình không tự
thu thập được; họ, tên, địa chỉ của cá nhân, tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức
đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ cần thu thập.
3. Trường hợp có yêu cầu của đương sự hoặc khi xét thấy cần thiêt, Tòa án
ra quyêt định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ cung
cấp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án.Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý,
lưu giữ tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ
theo yêu cầu của Tòa án trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu
cầu; hêt thời hạn này mà không cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ theo yêu
cầu của Tòa án thì cơ quan, tổ chức, cá nhân được yêu cầu phải trả lời bằng
văn bản và nêu rõ lý do. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện yêu cầu
của Tòa án mà không có lý do chính đáng thì tùy theo tính chất, mức độ vi
phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo
quy định của pháp luật. Việc xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm
hình sự theo quy định của pháp luật đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân không
phải là lý do miễn nghĩa vụ cung cấp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án.
4. Trường hợp Viện kiểm sát có yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ thì cơ
quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều này.
Về nguyên tắc, các đương sự, cá nhân, cơ quan tổ chức đang quản lý lưu
giữ chứng cứ phải thực hiện được đầy đủ và đúng nghĩa vụ giao nộp chứng
cứ của mình. Trong trường hợp họ không thực hiện hoặc thực hiện không
đúng thì phải chịu trách nhiệm của việc không thực hiện hoặc thực hiện
không đúng nghĩa vụ đó của họ Điều 96 Bộ luật tố tụng dân sự.
Điều 96. Giao nộp tài liệu, chứng cứ
1. Trong quá trình Tòa án giải quyêt vụ việc dân sự, đương sự có quyền và
nghĩa vụ giao nộp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án. Trường hợp tài liệu, chứng
cứ đã được giao nộp chưa bảo đảm đủ cơ sở để giải quyêt vụ việc thì Thẩm
phán yêu cầu đương sự giao nộp bổ sung tài liệu, chứng cứ. Nêu đương sự
không giao nộp hoặc giao nộp không đầy đủ tài liệu, chứng cứ do Tòa án yêu
cầu mà không có lý do chính đáng thì Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ
mà đương sự đã giao nộp và Tòa án đã thu thập theo quy định tại Điều 97
của Bộ luật này để giải quyêt vụ việc dân sự.
2. Việc đương sự giao nộp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án phải được lập biên
bản. Trong biên bản phải ghi rõ tên gọi, hình thức, nội dung, đặc điểm của tài
liệu, chứng cứ; số bản, số trang của chứng cứ và thời gian nhận; chữ ký hoặc
điểm chỉ của người giao nộp, chữ ký của người nhận và dấu của Tòa án. Biên
bản phải lập thành hai bản, một bản lưu vào hồ sơ vụ việc dân sự và một bản
giao cho đương sự nộp chứng cứ.
3. Đương sự giao nộp cho Tòa án tài liệu, chứng cứ bằng tiêng dân tộc thiểu
số, tiêng nước ngoài phải kèm theo bản dịch sang tiêng Việt, được công
chứng, chứng thực hợp pháp.
4. Thời hạn giao nộp tài liệu, chứng cứ do Thẩm phán được phân công giải
quyêt vụ việc ấn định nhưng không được vượt quá thời hạn chuẩn bị xét xử
theo thủ tục sơ thẩm, thời hạn chuẩn bị giải quyêt việc dân sự theo quy định
của Bộ luật này.Trường hợp sau khi có quyêt định đưa vụ án ra xét xử theo
thủ tục sơ thẩm, quyêt định mở phiên họp giải quyêt việc dân sự, đương sự
mới cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ mà Tòa án đã yêu cầu giao nộp
nhưng đương sự không giao nộp được vì có lý do chính đáng thì đương sự
phải chứng minh lý do của việc chậm giao nộp tài liệu, chứng cứ đó. Đối với
tài liệu, chứng cứ mà trước đó Tòa án không yêu cầu đương sự giao nộp
hoặc tài liệu, chứng cứ mà đương sự không thể biêt được trong quá trình giải
quyêt vụ việc theo thủ tục sơ thẩm thì đương sự có quyền giao nộp, trình bày
tại phiên tòa sơ thẩm, phiên họp giải quyêt việc dân sự hoặc các giai đoạn tố
tụng tiêp theo của việc giải quyêt vụ việc dân sự.
5. Khi đương sự giao nộp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án thì họ phải sao gửi tài
liệu, chứng cứ đó cho đương sự khác hoặc người đại diện hợp pháp của
đương sự khác; đối với tài liệu, chứng cứ quy định tại khoản 2 Điều 109 của
Bộ luật này hoặc tài liệu, chứng cứ không thể sao gửi được thì phải thông báo
bằng văn bản cho đương sự khác hoặc người đại diện hợp pháp của đương sự khác.
Trong quá trình Tòa án giải quyết vụ án dân sự này của bạn thì bạn có nghĩa
vụ nộp chứng cứ cho Tòa án, nếu bạn không nộp hoặc không nộp đầy đủ
chứng cứ cho Tòa án thì bạn phải chịu mọi hậu quả pháp lý vì đã không nộp
hoặc không nộp đầy đủ đó. Mặt khác, theo điều 190 Bộ luật tố tụng dân sự
nếu bạn muốn khởi kiện vụ này ra Tòa, bạn phải làm đơn khởi kiện kèm theo
chứng cứ đến Tòa án. Do đó, tốt nhất bạn phải có tài liệu chứng minh việc
người đó đã vay bạn số tiền 190 tỷ đồng trên để đảm bảo Tòa án sẽ xét xử
bạn thắng kiện và khả năng người đó sẽ buộc phải hoàn trả số tiền trên.
Như vậy, việc giao nộp chứng cứ để chứng minh cho việc khởi kiện của mình
là có căn cứ, bạn cần phải giao nộp chứng cứ cho Tòa án. Nếu bạn không
giao nộp trách nhiệm hoàn toàn thuộc về bạn.
Thứ hai: Về vấn đề nhận thông báo sau khi nộp đơn khởi kiện cùng với các giấy tờ chứng minh.
Điều 191. Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện
1. Tòa án qua bộ phận tiêp nhận đơn phải nhận đơn khởi kiện do người khởi
kiện nộp trực tiêp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính và phải ghi vào
sổ nhận đơn; trường hợp Tòa án nhận đơn khởi kiện được gửi bằng phương
thức gửi trực tuyên thì Tòa án in ra bản giấy và phải ghi vào sổ nhận đơn.Khi
nhận đơn khởi kiện nộp trực tiêp, Tòa án có trách nhiệm cấp ngay giấy xác
nhận đã nhận đơn cho người khởi kiện. Đối với trường hợp nhận đơn qua dịch
vụ bưu chính thì trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn, Tòa
án phải gửi thông báo nhận đơn cho người khởi kiện. Trường hợp nhận đơn
khởi kiện bằng phương thức gửi trực tuyên thì Tòa án phải thông báo ngay
việc nhận đơn cho người khởi kiện qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nêu có).
2. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện,
Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
3. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán
phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyêt định sau đây:a) Yêu
cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;b) Tiên hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ
tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nêu vụ án có đủ điều kiện để giải
quyêt theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này;c)
Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người
khởi kiện nêu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyêt của Tòa án khác;d) Trả lại
đơn khởi kiện cho người khởi kiện nêu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyêt của Tòa án.
4. Kêt quả xử lý đơn của Thẩm phán quy định tại khoản 3 Điều này phải được
ghi chú vào sổ nhận đơn và thông báo cho người khởi kiện qua Cổng thông
tin điện tử của Tòa án (nêu có).
Điều 504 Bộ luật tố tụng dân sự quy định về thẩm quyền và thời hạn giải
quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi của người tiến hành tố tụng như sau:
Điều 504. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi
của người tiến hành tố tụng
1. Khiêu nại quyêt định, hành vi của người tiên hành tố tụng là Thẩm phán,
Phó Chánh án, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Hội thẩm nhân dân do Chánh
án Tòa án đang giải quyêt vụ việc dân sự có thẩm quyền giải quyêt.Đối với
khiêu nại quyêt định, hành vi tố tụng của Chánh án Tòa án thì Chánh án Tòa
án trên một cấp trực tiêp có thẩm quyền giải quyêt.
2. Khiêu nại quyêt định, hành vi của người tiên hành tố tụng là Kiểm sát viên,
Kiểm tra viên, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát do Viện trưởng Viện kiểm sát
giải quyêt.Đối với khiêu nại quyêt định, hành vi tố tụng của Viện trưởng Viện
kiểm sát thì Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên trực tiêp có thẩm quyền giải quyêt.
3. Khiêu nại quyêt định giải quyêt khiêu nại lần đầu của Chánh án Tòa án,
Viện trưởng Viện kiểm sát quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này do
Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiêp, Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên trực tiêp giải quyêt.
3. Tội bức cung của điều tra viên được xử lý như thế nào?
Thưa luật sư, mong luật sư giúp tôi: tình hình là mấy ngày trước vợ tôi và bà
dân có mâu thuẫn,bà dân đánh vợ tôi,còn ông lập (là chồng bà dân) hâm dọa
chém tôi,nhưng tôi không báo công an.
Nay tôi đag rước vợ tôi đi làm về thì tôi gặp ông lập đag chạy xuống tôi có
ngoắc lại và ông lập quay lại,gặp tôi ông lập chỉ hỏi 1 câu "mày có phải thằng
ky ko. (ky là tên gọi ở nhà của tôi),tôi chưa kịp trả lời thì ông lập nhảy xuống
xe cầm cây sắt đánh tôi nhưng tôi tránh được và chạy vào trong lề đường
lụm được khúc cây và tôi đánh lại. Nhưng tôi khẳng định là không bên nào
đánh trúng bên nào. Trên đường về tôi còn đi đường tắt về vậy mà tối đó cơ
quan công an mời vợ chồng tôi lên làm việc.
Công an cứ bắt tôi và vợ khai tôi cầm dao chém ông lập và người chạy xe (tôi
ko biết tên). Nhưng tôi khẳng định là không có rồi công an còn nói tôi đuổi
theo ông lập chém và đạp ông lập té xe phải nhập viện. Rồi còn nói tôi vào
bệnh viện đòi tiếp tục đánh ông lập. Nhưng tôi không nhận tội vì những điều
trên là sai sự thật. Tôi và vợ bị giam lấy lời khai từ 21h cho tới 9h30' sáng
hôm sau mới về nhà. Điều đáng nói là cơ quan công an cứ yêu cầu tôi khai là
cầm hung khí chém người. Từ đầu làm việc là bộ phận công an huyện,cho
đến khi tôi không nhận tội thì công an huyện trả hồ sơ cho công an xã giải quyết.
Vậy cho tôi hỏi tôi phải làm sao. Gia đình tôi đã làm đơn bảo lãnh và chờ đợi
công an xã gọi lên. Xin cảm ơn luật sư. Công an xã hiện đang giữ của vợ
chồng tôi 2 cái điện thoại ? Cảm ơn! Trả lời:
Thứ nhất: Đối với trường hợp của anh Luật sư chưa rõ được lý do tại sao hai
bên mâu thuẫn dẫn đến xô xát như vậy, chưa biết được lỗi là do bên nào gây
ra trước. Trong tình huống này như anh chia sẻ thì sự thật là chưa có bên
nào bị thiệt hại về tài sản hay tổn thương về sức khỏe gì cả nên vấn đề này
chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự. Cơ quan công an vào cuộc
cũng chưa đủ căn cứ để khởi tố sự việc này được nên tất cả chỉ dừng lại ở
vấn đề hành chính, an ninh trật tự xã hội, tình huống xấu nhất trong trường
hợp này anh chỉ có thể bị phạt hành chính từ 100 nghìn đến 300 trăm nghìn.
Thứ hai: Sự việc diễn ra tại cơ quan công an điều tra tiến hành lấy lời khai
của vợ chồng anh chị mà không được khách quan, đồng thời họ có hành vi
bức cung, ép anh chị khai nhận hành vi phạm tội như vậy là trái với quy định
pháp luật. Rất có thể nếu anh chị mà chấp nhận như những gì điều tra viên
yêu cầu thì anh chị sẽ phải gánh chịu trách nhiệm pháp lý oan sai, Anh có thê
căn cứ theo Điều 374 Bộ luật hình sự để yêu cầu cơ quan tố tụng khởi tố vụ
án. Rất có thể người điều tra viên này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội
bức cung theo Điều 374 Bộ luật hình sự năm 2015.
"Điều 374. Tội bức cung
1. Người nào trong hoạt động tố tụng mà sử dụng thủ đoạn trái pháp luật ép
buộc người bị lấy lời khai, hỏi cung phải khai ra thông tin liên quan đên vụ án,
vụ việc, thì bị phạt tù từ 06 tháng đên 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đên 07 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biêt là có thai, người già yêu, người
khuyêt tật nặng hoặc khuyêt tật đặc biệt nặng;
d) Dùng nhục hình hoặc đối xử tàn bạo, hạ nhục nhân phẩm người bị lấy lời khai, hỏi cung;
đ) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
e) Làm sai lệch kêt quả khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử;
g) Ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai sai sự thật.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đên 12 năm:
a) Làm người bị bức cung tự sát;
b) Dẫn đên bỏ lọt tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng;
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm
đên 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Làm người bị bức cung chêt;
b) Dẫn đên làm oan người vô tội;
c) Dẫn đên bỏ lọt tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
5. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề từ 01 năm đên 05 năm."
Từ những căn cứ pháp lý và sự tư vấn như trên hy vọng anh chị đã rõ quy
định pháp luật và có phương án giải quyết vấn đề của mình hữu hiệu nhất,
đảm bảo quyền và lợi ích của mình. Chúc anh chị sức khỏe và hạnh phúc.
4. Thời hạn điều tra vụ án hình sự là bao lâu?
Chào luật sư ! Cho tôi hỏi về thời hạn phục hồi điều tra, điều tra bổ sung, điều
tra lại vụ án hình sự theo quy định tại Bộ luật tố tụng hình sự mới nhất Mong
luật sư giải đáp giúp tôi ! Xin cảm ơn ! Trả lời:
Thời hạn phục hồi điều tra, điều tra bổ sung, điều tra lại vụ án được quy định
và hướng dẫn cụ thể tại Điều 174 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015, quy định trình
tự, thủ tục tiến hành các hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành
án hình sự. Nội dung cụ thể như sau:
1. Trường hợp phục hồi điều tra quy định tại Điều 235 của Bộ luật này thì thời
hạn điều tra tiếp không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, tội
phạm nghiêm trọng và không quá 03 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng,
tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi có quyết định phục hồi điều tra cho
đến khi kết thúc điều tra.
2. Trong trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì
chậm nhất là mười ngày trước khi hết hạn điều tra, Cơ quan điều tra phải có
văn bản đề nghị Viện kiểm sát gia hạn điều tra.
Việc gia hạn điều tra được quy định như sau:
a) Đối với tội phạm ít nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra một lần không quá 01 tháng;
b) Đối với tội phạm nghiêm trọng và tội phạm rất nghiêm trọng có thể được
gia hạn điều tra một lần không quá 02 tháng;
c) Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra một lần không quá 03 tháng.
Thẩm quyền gia hạn điều tra đối với từng loại tội phạm theo quy định tại
khoản 5 Điều 172 của Bộ luật này.
Thẩm quyền gia hạn điều tra của Viện kiểm sát:
- Đối với tội phạm ít nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện
kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra. Trường hợp vụ án do Cơ quan
điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm
sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra;
- Đối với tội phạm nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện
kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai. Trường
hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý
điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân
khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai;
- Đối với tội phạm rất nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện,
Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất; Viện kiểm sát
nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần
thứ hai. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra
cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm
sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai;
-Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh,
Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ
hai; Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát quân sự trung ương gia
hạn điều tra lần thứ ba.
2. Trường hợp vụ án do Viện kiểm sát trả lại để yêu cầu điều tra bổ sung thì
thời hạn điều tra bổ sung không quá 02 tháng; nếu do Tòa án trả lại để yêu
cầu điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá 01 tháng. Viện
kiểm sát chỉ được trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung hai lần. Thẩm phán chủ
tọa phiên tòa chỉ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung một lần và Hội đồng xét
xử chỉ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung một lần.
Thời hạn điều tra bổ sung tính từ ngày Cơ quan điều tra nhận lại hồ sơ vụ án
và yêu cầu điều tra bổ sung.
3. Trường hợp vụ án được trả lại để điều tra lại thì thời hạn điều tra và gia
hạn điều tra thực hiện theo quy định tại Điều 172 của Bộ luật này.
Thời hạn điều tra được tính từ khi Cơ quan điều tra nhận hồ sơ và yêu cầu điều tra lại.
4. Khi phục hồi điều tra, điều tra bổ sung, điều tra lại, Cơ quan điều tra có
quyền áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế
theo quy định của Bộ luật này.
Trường hợp có căn cứ theo quy định của Bộ luật này cần phải tạm giam thì
thời hạn tạm giam để phục hồi điều tra, điều tra bổ sung không được quá thời
hạn phục hồi điều tra, điều tra bổ sung quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
Thời hạn tạm giam và gia hạn tạm giam trong trường hợp vụ án được điều tra
lại thực hiện theo quy định tại Điều 173 của Bộ luật tố tụng hình sự.
5. Điều tra viên có bắt buộc phải giám sát luật sư không?
Luật sư gặp thân chủ đang bị tạm giam,tạm giữ luôn phụ thuộc vào thời gian
và sự giám sát của điều tra viên. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến tâm lý của
bị can, bị cáo, cũng như hạn chế vai trò của luật sư khi tìm sự thật vụ án. Luật
sư Phạm Văn Vui, Đoàn Luật sư tỉnh Bình Phước, tâm sự ông nhận bào
chữa cho một bị can tại huyện Phước Long, Bình Phước.
Buổi sáng ở TP.HCM, ông nhận được điện thoại của điều tra viên báo 3 giờ
chiều sẽ hỏi cung. Ngay lúc đó, ông phải hủy bỏ hết công việc để chạy bay về Phước Long cho kịp giờ.
Nhiều chuyện bị động
Luật sư Vui nói công việc của luật sư không phải chỉ bào chữa cho một thân
chủ và một nơi duy nhất mà cùng lúc phải làm nhiều việc trên nhiều địa bàn
khác nhau. Chính vì vậy, khi đang công tác ở ngoài tỉnh mà nhận được tin
như thế này thì luật sư chỉ biết vắt ba chân bốn cẳng lên vai mà… đua. Còn
nếu không dự buổi hỏi cung thì lần sau sẽ rất khó vì điều tra viên hay chối
rằng đang bận hoặc trăm ngàn lý do khác. Lúc đó thì luật sư chỉ biết khóc
ròng, bởi không phối hợp với điều tra viên thì không biết khi nào mới được
gặp thân chủ trong trại.
Ngoài ra, khi gặp, luật sư và thân chủ cũng chỉ được “tâm sự” trong một tiếng
đồng hồ (nhưng lại phải được sự cho phép của điều tra viên). Trong thời gian
này thì sẽ không thể trao đổi được nhiều với thân chủ của mình. Nhiều nơi ưu
ái hơn cho gặp không hạn chế nhưng đây cũng chỉ hy hữu lắm mới có.
Đó là chưa kể việc làm việc ké với điều tra viên gây ra nhiều bị động khác.
Ông điều tra viên ngồi kè kè ở đó, luật sư và thân chủ muốn rù rì với nhau
những điều mà thân chủ có thể chỉ nói được với luật sư cũng khó. Thực chất
có những việc rất hợp lý nhưng có người thứ ba thì không thể mở miệng bật mí với nhau được.
Cần tin tưởng luật sư hơn
Theo quy định, trong giai đoạn điều tra, việc có mặt của điều tra viên là điều
tất yếu. Tuy nhiên, theo nhiều luật sư, việc luật sư tiếp xúc với thân chủ đang
bị tạm giam ở giai đoạn kết thúc điều tra không nhất thiết phải có mặt, hoặc
cần sự cho phép của cơ quan điều tra. Tâm lý chung của bị can, bị cáo khi
tiếp xúc với luật sư mà có mặt điều tra viên thì họ thường rất thất vọng. Họ
thường tâm sự với luật sư rằng họ không được tự do trao đổi, trình bày. Bản
thân luật sư muốn hướng dẫn chi tiết cho bị can, bị cáo những nội dung cần
trình bày thì cũng dè dặt, ngại cơ quan tiến hành tố tụng biết trước sẽ đối phó
hoặc hợp thức hóa lại chứng cứ, hồ sơ.
Chính vì tình trạng này, luật sư được phép hỏi thân chủ thì cũng chỉ hỏi thăm
đôi ba điều về sức khỏe hoặc có muốn nhắn nhủ gì về cho gia đình hay
không… Đây cũng là một nguyên nhân lý giải cho việc các bị cáo khi ra tòa
thường phản cung vì cho rằng cơ quan điều tra đã ép cung mình.
Một số ý kiến cho rằng có mặt điều tra viên để hạn chế tình trạng luật sư
mớm cung cho thân chủ nhằm khai báo không trung thực hoặc cố tình chối
tội… Tuy nhiên, luật sư Nguyễn Thành Vĩnh, Đoàn Luật sư tỉnh Bến Tre, lại
không đồng tình: “giai đoạn điều tra là cả một quá trình thu thập bằng chứng,
nhân chứng và rất nhiều thứ khác chứ không thể chỉ dựa vào duy nhất lời
khai của nghi can, bị can. Vì vậy, luật sư trao đổi với thân chủ sẽ giúp sự việc sáng tỏ dễ dàng hơn”.
Nhiều luật sư nhấn mạnh thêm rằng luật sư cũng có lương tâm, đạo đức
nghề nghiệp của mình. Vì xúi giục thân chủ của mình khai báo không đúng sự
thật thì gián tiếp tiếp tay cho thân chủ làm hại người bị hại. Mặc dù phải thừa
nhận rằng có một số trường hợp luật sư đã mớm cung cho thân chủ để khai
báo không đúng sự thật. Tuy nhiên, đây chỉ là những trường hợp cá biệt và
nếu được phát hiện thì hầu hết các đoàn luật sư kiên quyết khai trừ khỏi đoàn luật sư của mình. Đòi giấy tờ vô lý
Luật sư Trần Công Ly Tao kể: “Vừa rồi tôi có nhận bào chữa cho một bị cáo
ở tỉnh Dăk Lăk do Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng xét xử. Mặc dù
được tòa này cấp giấy chứng nhận bào chữa nhưng khi vào trại giam xin gặp
bị cáo thì phía trại giam yêu cầu phải có lệnh tiếp xúc can phạm do tòa án cấp
thì mới cho phép tôi vào. Tôi vội vàng chạy về Đà Nẵng để xin giấy nhưng tòa
này cho rằng họ không có chức năng cấp loại giấy đó và việc này là do phía
trại giam có nghĩa vụ phải cho gặp. Chính việc tùy tiện ra những điều kiện oái
oăm này đã làm mất rất nhiều thời gian và công sức của tôi”.
Nên cho luật sư tiếp xúc riêng
Nếu được, cần sửa đổi, bổ sung trong Bộ luật Tố tụng hình sự về việc luật sư
được chủ động tiếp xúc riêng tư với người bị tạm giữ, bị can. Những cuộc
tiếp xúc này được tiến hành trong tầm nhìn nhưng không trong tầm nghe.
Những thông tin, trao đổi giữa luật sư với bị can, bị cáo không được coi là
chứng cứ chống lại họ, trừ trường hợp những thông tin này liên quan đến một
tội phạm đang xảy ra hoặc dự tính sẽ xảy ra…
Luật sư Phan Trung Hoài, Đoàn Luật sư TP.HCM
Không làm khó luật sư
Điều tra viên không dại gì mà gây khó khăn cho luật sư. Chúng tôi cần sự
hợp tác của các bạn với mong muốn làm sáng tỏ sự thật của vụ án. Chỉ
những điều tra viên chưa hiểu biết, nhận thức lệch lạc hay có khuất tất mới
sợ luật sư tham gia tố tụng gây khó khăn trong quá trình điều tra.
Ông Đinh Văn Hiệp, điều tra viên Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về quản lý
kinh tê và chức vụ (C15 Bộ Công an)
Không nên ngồi kế bên giám sát
Tôi cũng đồng tình với việc luật sư và thân chủ phải có không gian riêng. Lúc
đó hai bên có thể trao đổi những việc cần thiết (không phải là những việc bậy
bạ) mà không thể nói khi có mặt người thứ ba. Thực tế có nhiều vụ án sáng
hơn do bị cáo đã “móc ruột gan” ra tâm sự với luật sư. Cơ quan điều tra có
thể giám sát nếu nghi luật sư làm bậy nhưng đó là biện pháp khác chứ không
phải cử điều ra viên ngồi kế luật sư và thân chủ của họ.
Document Outline

• Công an được phép nghe lén điện thoại khi điều tra
  • 1. Công an được phép nghe lén điện thoại khi điều
  • 2. Có phải giao giấy tờ gốc cho cán bộ điều tra kh
  • 3. Tội bức cung của điều tra viên được xử lý như t
  • 4. Thời hạn điều tra vụ án hình sự là bao lâu?
  • 5. Điều tra viên có bắt buộc phải giám sát luật sư