Content-triết-học - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

1. Giải thích từng phần của câu nói: "Bạn chỉ có thể trở thành một người
Cộng sản khi nào bạn làm giàu trí óc của mình bằng tất cả các kho báu
mà nhân loại đã tạo ra.".
a. Thế nào là một người Cộng sản? 
Người cộng sản là người kế thừa, người đại diện cho tầm cỡ lớn lao của
nhân loại, của đức hy sinh và chủ nghĩa anh hùng... 
Những người cộng sản không phải là một đảng riêng biệt, đối lập với các đảng công nhân khác 
Họ không muốn gì cho riêng mình, không có một lợi ích nào tách khỏi lợi
ích của toàn thể giai cấp vô sản
"Vậy là về mặt thực tiễn, những người cộng sản là một bộ phận kiên quyết nhất
trong các đảng công nhân ở tất cả các nước, là bộ phận luôn luôn thúc đẩy
phong trào tiến lên; về mặt lý luận, họ hơn bộ phận còn lại của giai cấp vô sản
ở chỗ là họ hiểu rõ những điều kiện, tiến trình và kết quả chung của phong trào vô sản."
1 - C.Mác và Ph.Ăng-ghen - Toàn tập, Tập 4, Nxb Sự thật, H. 1983, tr. 614-615.
b. Thế nào là “tất cả các kho báu mà nhân loại đã tạo ra”
- “tất cả các kho báu mà nhân loại đã tạo ra” mà Lê-nin muốn nói đến, là tất
cả những kinh nghiệm, tri thức, văn hóa và những giá trị đạo đức mà nhân
loại đã tạo ra và truyền lại qua các thế hệ.
- Trong đó Tri thức hay kiến thức bao gồm những kiến thức, thông tin, sự
hiểu biết, hay kỹ năng có được nhờ trải nghiệm, thông qua giáo dục hay tự
học hỏi nắm một vai trò rất quan trọng trong việc phát triên của một con
người trên con đường đi theo chủ nghĩa Cộng sản.
2. Thế giới quan & Phương pháp luận của người cộng sản.
-Thế giới quan: là toàn bộ những quan điểm, quan niệm của con
người về thế giới, về bản thân con người, về cuộc sống và vị trí của
con người trong thế giới đó.
-Thế giới quan là sự hoà nhập giữa tri thức và niềm tin: Tri thức là cơ
sở trực tiếp cho sự hình thành thế giới quan; niềm tin định hướng cho
hoạt động của con người, từ đó tri thức trở thành niềm tin, niềm tin
phải trên cơ sở tri thức.
Thế giới quan là nhân tố định hướng cho quá trình hoạt động sống của
con người. Thế giới quan như một “thấu kính” qua đó con người xác
định mục đích, ý nghĩa cuộc sống và lựa chọn cách thức đạt mục đích đó.
-Phương pháp luận là lý luận về phương pháp, là hệ thống quan điểm,
các nguyên tắc chỉ đạo con người tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận
dụng các phương pháp trong nhận thức và thực tiễn.
→ Yêu cầu đặt ra đối với người cộng sản: làm giàu trí thức bằng tất
cả kho báu của nhân loại tạo ra. Thông qua việc học tập, phát triển và
nghiên cứu; người cộng sản bổ sung các tri thức mới, hình thành,
định hướng và vận dụng các phương pháp phù hợp giải quyết các
vấn đề thực tiễn => Hình thành nên thế giới quan và phương pháp luận
=> Có tri thức thì mới có được thế giới quan phong phú, có
phương pháp luận chặt chẽ dựa trên thế giới quan đó thì mới có
được các định hướng đúng đắn để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn
VD: “Hồ Chí Minh trở thành một người cộng sản trên cơ sở hiểu biết sâu
sắc kho tàng tri thức của nhân loại từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây. Đối
với Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp
luận trong nhận thức và hoạt động cách mạng. Trên cơ sở lập trường,
quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã
triệt để kế thừa, đổi mới phát triển những giá trị truyền thống tốt đẹp của
dân tộc Việt Nam, tinh hoa văn hoá nhân loại kết hợp với thực tiễn cách
mạng trong nước và thế giới hình thành nên một hệ thống các quan
điểm cơ bản, toàn diện về cách mạng Việt Nam.”
(Trích: Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh)
3. Kết cấu ý thức -> lát cắt: Tri thức, niềm tin và tình cảm -> ảnh hưởng
như thế nào ý thức của người cộng sản.
Ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc con người và có
sự cải biến và sáng tạo, là một hiện tượng tâm lý - xã hội có kết cấu rất phức tạp
bao gồm nhiều thành tố khác nhau có quan hệ với nhau. Ý thức bao gồm các
yếu tố như tri thức, tình cảm, niềm tin, ý chí,… trong đó tri thức là yếu tố cơ bản, cốt lõi.
· Tình cảm: là một yếu tố phát huy sức mạnh, một động lực thúc đẩy hoạt động
nhận thức và thực tiễn.
Đối với người Cộng sản: tình cảm là lòng yêu nước, thương dân và khao khát giải phóng dân tộc.
· Niềm tin: là yếu tố được sinh ra từ sự hòa quyện giữa tri thức và trải nghiệm
thực tiễn, thôi thúc con người hoạt động vươn lên
Đối với người Cộng sản: họ phải có niềm tin vào nhân dân, sự lãnh đạo của
Đảng và con đường của chủ nghĩa cộng sản
· Ý chí: là mặt năng động của ý thức, bởi vì ở đó con ngườitự giác được mục đích
của hành động, đấu tranh động cơ, lựa chọn được cácbiện pháp vượt qua mọi
trở ngại, khó khăn để thực hiện đến cùng mục đích đề ra.
Đối với người Cộng sản: họ mang một ý chí kiên cường đấu tranh vì độc lập tự
do của quê hương đất nước
· Tri thức: là phương thức tồn tại cơ bản của ý thức và là điều kiện để ý thức phát triển
Đối với người Cộng sản: Tri thức chính là vũ khí quan trọng nhất. Chỉ có tri
thức mới dẫn lối cho con người ta bước đi trên con đường đúng đắn
“Tri thức giống như ngọn đèn trong đêm tối, soi sáng con đường chông gai phía trước.”
(Trích Lời nói đầu, Kĩ năng sống dành cho học sinh, sự kiên cường - Ngọc Linh, NXB Thế giới, 2019)
Những người có tri thức được gọi là “trí thức”. Và trong mọi thời đại, trí thức
luôn là một lực lượng xã hội có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định sự tồn
vong, hưng thịnh của mỗi quốc gia.
V.I.Lênin nhấn mạnh: Giành chính quyền đã khó, giữ được chính quyền còn khó hơn. Để bảo
vệ và xây dựng chính quyền Xô-viết vững mạnh, Người đặc biệt coi trọng vấn đề nâng cao
bản lĩnh chính trị và trình độ trí tuệ cho đội ngũ đảng viên cộng sản.
=> Người Cộng sản cần tri thức để có thể vươn lên nhận thức được, về mặt lý
luận, toàn bộ quá trình vận động lịch sử; từ đó trở thành những chủ thể mới để
cùng tham gia xây dựng xã hội.
Họ cần tri thức để có thể chắc chắn về một con đường, một cách thức cứu
nước mới tiến bộ hơn để đưa dân tộc thoát khỏi thân phận của người dân mất
nước, phải sống cuộc đời nô lệ.
4. Tại sao cần phải làm giàu tri thức?
Như nhiều nhà cách mạng chân chính, Lênin hiểu rõ tầm quan trọng của
trí tuệ. Người cho rằng trí thức chính là “niềm tự hào vĩ đại của nhân
loại”. Cách mạng vô sản phải có nhiệm vụ giành lại vũ khí đó vì sự
nghiệp giải phóng con người: “Những người lao động khao khát có tri
thức, vì tri thức cần cho họ để chiến thắng, tri thức góp phần lớn lao vào
việc phát triển lực lượng sản xuất lên một chất lượng mới. Do vậy
“Không có sự chỉ đạo của các chuyên gia am hiểu các lĩnh vực khoa học,
kỹ thuật và có kinh nghiệm, thì không thể nào chuyển lên chủ nghĩa xã
hội được, vì chủ nghĩa xã hội đòi hỏi một bước tiến có ý thức và có tính
chất quần chúng để đi đến một năng suất lao động lớn hơn năng suất chủ
nghĩa tư bản dựa trên cơ sở những kết quả mà chủ nghĩa tư bản đã đạt được
=>”Thực tiễn cách mạng thế giới và Việt Nam đã chứng minh tính đúng
đắn của Lênin về vai trò của trí thức.
Bác Hồ cũng đã từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” và “Trí
thức là vốn liếng quý báu của dân tộc”.