Đặc điểm cơ bản của thông tin báo chí | Học viện Báo chí và Tuyên truyền

ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA THÔNG TIN BÁO CHÍ 
I. Thông tin mang tính thời sự:
1. Định nghĩa thời sự:
Thờisựcóthểhiểulànhữngsựviệc,sựkiệnvừamớixảyra,nónghổiliênquan
đếnnhiềungườivàcóýnghĩangàyhômnay,ngaybâygiờ.Tuynhiên,cũngcósự
kiệnxảyralâurồi,naymớibiếtvàmớiđượcnhậnthứclại,đượcnhiềungườiquan
tâm.Vấnđềnàycónghĩalà:
Báochíthôngtinsựkiệnvàvấnđềđãvàđangxảyra,cóýnghĩaxãhộivàđược
nhiềungườiquantâm.Đólànhữngsựkiệncôngchúngmuốnbiết,cầnbiếtnhưng
chưabiết,hoặcnhữngsựkiệnlãnhđạocầnthôngtinchocôngchúngđểthựchiện
mụcđíchchínhtrịcủamình.Sựkiệnđãxảyratừlâu,nhưngnaymớibiếthoặc
xảyrađãlâunhưngnaymangýnghĩathờisự,thờicuộc.
Mọi vấn đề đều diễn ra dưới dạng các sự kiện. Chonên, sự kiện là đối tượng
phản ảnh chủ yếu và là phương tiện chính yếu của báo chí tác động vào công chúng xã hội. 2. Sự kiện:
2.1.Tầmquantrọngcủasựkiện:
Sựkiệnđờisốngbìnhthườngvàsựkiệnbáochíđềulànhữngsựviệccóthậtxảy
ra;nhữngsựkiệnbáochíliênquanđếnnhiềungườivàđượcnhiềungườimuốn
biết,cầnbiếtvìnócóýnghĩaxãhội.
Vậysựkiệnlàgì?Dựavàonhữngtiêuchínàođểphânbiệtsựkiện-làcáilạvàsự
kiện-làcáimới?
Mộttrongnhữngnhiệmvụquantrọngnhấtcủanhàbáolànhậnthứcvàphảnánh
thựctiễncuộcsốngđãvàđangdiễnrahàngngàyvớinhữngphươngthứcthông
tin,giảithích,giảiđápvàbìnhluậnnhữnggìcôngchúngquantâm.Áplựclớn
nhấtvàcũnglànghĩavụ-tráchnhiệmxãhộilớnlaođốivớinhàbáolàthôngtin
chocôngchúngcácsựkiệnvàvấnđềthờisự,thờicuộc-nhữngvấnđềnhândân
quantâmbứcxúc,đòihỏimuốnbiết,đượcbiết,đượcthôngtinmộtcáchcông
khai,minhbạchvàthỏamãnnhucầunhậnthứcvềnhữngvấnđềliênquanđếnlợi
íchcủahọ:đồngthời,thôngquaviệcthựchiệnquyềnđượcthôngtincủanhândân,
báochígópphầnnângcaotinhthầntráchnhiệmvànghĩavụcôngdâncủahọđối
vớiđấtnướcvàcộngđồng.
Nhưngkhinóinhậnthứcvàphảnánhthựctiễncủanhàbáo,trướchếtvàchủyếu
lànhận thức và phản ánh các sự kiện và vấn đề thời sự.Mọi vấn đề diễn ra dưới
dạng các sự kiện.Và chỉ có sự kiện mới giúp con người nhận thức rõ ràng,
đúng đắn các vấn đề phức tạp. Sự kiện là mình chứng hùng hồn nhất, đanh
thép nhất thể hiện bản chất vấn đề.
Cósựkiệnngẫunhiên,cósựkiệntấtyếu,bảnchất;cósựkiệnngụytạovàcósự
kiệncóthật-kháchquan,cósựkiệnchínhtrịvàcósựkiệnkhoahọc-đờisống...
Cósựkiệnbảnthểvàsựkiệnnhậnthức.Sựkiệnbảnthểlàsựkiệnnguyêndạng
trongthựctếcuộcsốngvớiđầyđủcácchỉtiếtvốncócủanó;sựkiệnnhậnthứclà
sựkiệnđãđượctáitạothôngqualăngkínhnhậnthứccủanhàbáo.Vàđương
nhiên,khithểhiệnbảnchấttìnhhìnhthìkhôngsựkiệnnàolạixuấthiệnđơnlẻ,rời
rạc,mànằmtrongmộtchỉnhthể,trongmốiquanhệnàođó,trongmộtquátrình,
mộtxuthếvậnđộng(cóthểngoạitrừnhữngsựkiệnđộtbiếnnhưđộngđất,sóng thầnhaybãolụt).
Bản thân sự kiện nói lên vấn đề và vấn đề được bộc lộ qua chính các sự kiện.
Vàmỗisựkiệnđềucódấuvếtcủanó.Dovậy,nhàbáocầnpháthiệncácsựkiện,
cácconsốvàđặtnótrongcácmốiquanhệsosánhđểcóthểphântích,lýgiảivấn
đềmộtcáchsángrõvàthuyếtphụcnhất.
Sự kiện là khởi đầu và căn chứngnhưngmụcđíchcủaviệcphảnánh,thôngtin
làphảicắtnghĩa,giảithíchvàgiảiđápđượcvấnđề.
Nhà báo nói chuyện với công chúng bằng sự kiện và vấn đề thời sự. Sự kiện là
công cụ, là phương tiện hữu hiệu của nhà báo.Săntin,dođócũngcónghĩalà sănsựkiện.
Có thể nói rằng, mỗi sự kiện đều có tiềm năng thông tin. Tiềmnăngấycóđược
khơithứchaykhônglàtuỳthuộcvàonănglựcnhậnthứcvàbàntay,kỹnăngnghề
nghiệpvàtráchnhiệmxãhộicủanhàbáo . Chonên,muốnkhơithứctiềmnăng
thôngtincủasựkiệnthìnhàbáocầnthônghiểutìnhhình,nắmbắtđượcmạchđo
nhịpthởcủacuộcsống,nhữngđộngtháichínhtrịcũngnhưcácquanhệkinhtế,
vănhoá,xãhội;cầnhiểucôngchúngmìnhvàcókhảnăngphánđoánrằngsựkiện
đượcthôngtin,đượcxãhộihoásẽtácđộngvàonhữngmốiquanhệnào,vàonhóm
côngchúng,đốitượngnàovàphánđoánhiệuứngxãhộicủanósẽrasao.Đây
chínhlàmộttrongnhững“cáikhó”củanghềnghiệpbáochí,đòihỏisựamtường
vềcuộcsốngcũngnhưlinhcảmchínhtrị,nghềnghiệpvàsựnhạybénthờicuộcđể
cóthểsăntin,pháthiệnsựkiệnđưatincũngnhưphánđoánnănglựcvàcácmối
quanhệtácđộngcủanótrongbốicảnhcụthể.Nhưvậy,nhàbáocầncómôthức
vànănglựctưduylogic,phánđoáncũngnhưphươngphápluậnkhoahọc,biện
chứngtrongviệcpháthiện,khámpháđểcóthểthôngtin,cắtnghĩasựkiệnvàvấn đềthờisự.
2.2.Phânbiệtsựkiện:
Cũnglàsựkiệncóthậtxảyra,nhưngcósựkiệnđặctrưngchocái mới,cósựkiện
lạitiêubiểuchocái lạ.Cái mới và cái l 
ạ cónhữngđiểmtươngđồng,nhưnglạicó
nhữngđiểmkhácbiệtcơbản.
Cáimớivàcáilạđềulàsựkiệncóthật,ởmứcđộnàođó,cókhảnănghấpdẫn
côngchúng-nhómđốitượng;thậmchí,cáilạcósứchấpdẫnhơn. Sự kiện cái mới Sự kiện cái lạ
Cáixuấthiệntheoquyluật-cáitất
Xuấthiệnkhôngtheoquyluật-cáingẫu nhiên nhiên
Cókhảnăngnhânrộngvàpháttriển
Khôngcókhảnăngnhânrộngvàphát triển
Cóýnghĩathựctrongđờisốngcộng
Khôngcóýnghĩathực đồng
Báo chí chủ yếu thông tin cái mới và đương nhiên không bỏ qua cái lạvìnó
đápứngnhucầunhậnthức,giảitrívàhấpdẫncôngchúng.Điềunêntránhlàdùng
sựkiện-cáilạđểgiậtgânvàsựgiậtgânấycóthểgâyhiểunhầm,lạikhôngcólợi
vềnhậnthức,vănhoá,thẩmmỹ,đạođứchaybấtlợivềchínhtrị. 3. Yêu cầu:
Trongbáochíhiệnđại,thểhiệnrõtínhthờisựcủathôngtinbáochí,mộtvấnđề
khôngkémphầnquantrọngnữalàkỹ năng tổ chức sự kiện và cách thức liên kết
các sự kiện thông tin để tổ chức chiến dịch thông tin - truyền thông nhằm khơi
nguồn và định hướng DLXH.Cónhữngsựkiệnchỉcóthểthôngtinđộclập,một
lần,cóthểtạorahiệulựctácđộngíthaynhiều,mạnhhayyếutứcthì;nhưngcũng
cónhữngsựkiệnnếubiếtkhaithác,tácđộngcủanósẽkhôngchỉngàyhômnay.
TùytheotínhchấtsựkiệncókhảnăngkhơinguồnDLXHsâurộnghaykhôngvà
sẽđemlạihiệuứngxãhộitíchcựcnhưthếnàođểxácđịnhkếhoạchthôngtintiếp theo.
Nóibáochíthôngtinsựkiện,hayđốitượngthôngtin,phảnánhcủabáochíchủ
yếulàsựkiện,cónghĩalàngườilàmbáocầnquán triệt nguyên tắc tôn trọng sự
thật, thuyết phục bằng sự thật.Đólànguyêntắccơbảntronghoạtđộngbáochí
màbấtkỳaibướcchânvàonghềcũngphảicólờithềdanhdựnghềnghiệpnhư vậy. 4. Ý nghĩa:
Nhấn mạnh đặc điểm thông tin thời sự - thông tin sự kiện và vấn đề thời sự của
báo chí là nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức, nguyên tắc và kỹ năng hành
nghề của nhà báo, cũng như nhận diện giá trị của sản phẩm báo chí.
Côngchúngphảiđượctiếpcậnsảnphẩmbáochívớinhữngthôngtinsựkiệnvà
vấnđềthờisựnónghổiphảiđượcchắtlọctừthựctiễncuộcsống,từđờisốnghàng
ngàygópphầntăngthêmchất"bổdưỡng"chonhậnthứccủacôngchúngvànhân dân.
Sự kiện là cơ sở dữ liệu đầu tiên quan trọng nhất của sự thật khách quan.
Nhưngkhôngnênđồngnhấtsựkiệnvớitínhchânthậtcủathôngtinbáochí.Từ
thôngtinsựkiệnđếnbảođảmtínhkháchquan,tínhchânthậtcủabáochílàcảmột
quátrìnhphứctạp,khókhăn,đòihỏisựlaođộngcôngphuvànghiêmtúc.
VD: Sau vụ hoả hoạn vào lúc 23h ngày 12/9, chung cư mini 10 tầng tại số 37 ngách
29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân. Sáng ngày 13/9, trang báo VnExpress đã
cập nhật những thông tin mới nhất về vụ cháy. Những thông tin, số liệu được bổ sung
rất nhanh và chính xác đến với người đọc. 
II. Tính công khai của TTBC: 1. Định nghĩa:
Trongthờiđạicôngnghệtruyềnthôngsốvàtoàncầuhóa,thôngtinbáochíkhông
chỉtácđộngđếnmọitầnglớpdâncưtrongxãhội,mọivùngmiềntrongcảnước
màcòncảcácchâulụckháctrênhànhtinh.Báo chí hướng tác động đến quảng
đại nhân dân, tác động vào số đông. Đó là tính công khai của báo chí.Công
khai tức là “không giữ kín, mà để cho mọi người có thể biết”. Côngkhai,minh
bạchlàkháiniệmcủaxãhộipháttriểnvàlànhu cầu bức thiết của hàng ngày
của nhân dân và cộng đồng,vàlà tiêu chí quan trọng nhất đánh giá mức độ
dân chủ hóa đời sống xã hội, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống.
Côngkhaitrênbáochítứclàbáo chí thông tin sự kiện, xã hội hóa sự kiện,vấn
đềtừmộtgócphố,làngquê,tronggócnhàhayngõphốnàođóvàlàmchonócó
thểtrởthànhsựkiệnvàvấnđềxãhội,thậmchítoàncầu.Sựkiệnđósẽtácđộng
vàonhậnthức,tháiđộvàhànhvicủahàngtriệungười,layđộng,chiphối,thậm
chílũngđoạnhàngtriệungười.Đóchínhlànguồn gốc quan trọng nhất tạo nên
sức mạnh xã hội của báo chí.
2. Lý do TTBC có tính công khai:
Dovậy,cóthểnóirằngtính công khai tiềm ẩn sức mạnh của báo chí, bởi tính
công khai là căn nguyên tạo nên dư luận xã hội cũng như khả năng huy động
nguồn lực xã hội.
Đốivớibáophátthanh,truyềnhình,báođiệntử,dođặctrưngcủaloạihình,sựtác
độngđồngthời,tỏakhắp,sứcmạnhxãhộinàynhânlêngấpbội.Báomạngđiệntử
lạicàngnốidàitầmtay,mởrộngtầmmắtchocôngchúngtrênphạmvirộnglớn;
đồngthờilantỏaphạmvitácđộngrangoàibiêngiớiquốcgia,lãnhthổ,vươntới
mọichâulụctrênkhắphànhtỉnhtrongmôitrườngtruyềnthôngsốvàhộinhập toàncầu.
Mặtkhác,tính công khai và sức mạnh xã hội của báo chí có được nhờ sức mạnh
của DLXH - sức mạnh của đông đảo nhân dân.
=>Dođó,nếu báo chí không gắn bó mật thiết với công chúng và DLXH thì
sức mạnh và sức sống của báo chí sẽ bị hạn chế, thậm chí bị triệt tiêu.Theo
quanđiểmcủaĐảngCộngsảnViệtNam,báochícủatalàbáochícủaNhànước
dướisựlãnhđạocủaĐảng;vàNhànướccủata,vềnguyênlý,làNhànướccủa
dân,dodân,vìdân.NhưngtheoquanđiểmcủaĐảngtavàdođặcthùbẩmsinh
củamình,báochílạiluônphảiđiđầutrongthôngtinsựkiện,phântíchbảnchấtsự
kiệnvàvấnđềthờisự,chứkhôngnênbịđộngngồichờhoặc“nghengóng”mới dámthôngtin. 3. Ý nghĩa:
Nhờ sức mạnh từ tính công khai, báo chí vừa là công cụ, vừa là lực lượng xã
hội trongsựgắnbóchặtchẽvớiDLXH,cóthểthamgiacóhiệuquảvàoquátrình
tổchức,quảnlý,giámsátvàphảnbiệnxãhội.Tuynhiên,sứcmạnhcủatínhcông
khaitrênbáochíphụthuộcvàonhiềuyếutố.
-Thứnhất,thôngtinsựkiệncóxácthực,đúngbảnchấtkhông?Thôngtinsự
kiệnxácthực,đúngbảnchấtgiúpcôngchúnghiểuđượcbảnchấtcủasựviệc
vàvấnđềthôngtin.
-    Thứhai,thôngtincócôngkhainhiềuchiềukhông?Côngkhaithôngtin
nhiềuchiềugiúpcôngchúngnhìnnhậnrõbảnchấtsựkiệnvàvấnđềthôngtin,
từđótỏtháiđộvàhànhviủnghộhayphảnđốirõràng.Thôngtinmộtchiều,
bảnchấtsựviệcdễbịvotròn,bópméo.
-Thứba,thôngtinsựkiện,phântíchvấnđềthờisựcầnđượctậphợpvàphân
tíchdướinhiềugócđộkhácnhau.
Vấnđềliênquanđếntínhcôngkhaicủathôngtinbáochícóý nghĩa rất quan
trọng đối với nhà báo trong việc lựa chọn sự kiện và vấn đề thông tin.Khai
thácthôngtin,phântíchsựkiệnvàvấnđềthờisự,thờiđiểmthôngtincủabáochí
vàphongcáchvănhóagiaotiếpđạichúngtrongquátrìnhkhơinguồn,phảnánh,
địnhhướngvàđiềuhòadưluậnxãhội;vàtrênhếtlàkiếnthứcvốnsốngthựctế
củanhàbáo,nănglựcphântíchsựkiệnpháplý–đạođứcnghềnghiệpcủanhà báo…
VD: Báo chí đăng tải công khai thông tin bản chất về chiến sự giữa Nga và
Ukraine cho nhân dân thế giới đánh giá về tình hình. Thông tin được công khai
nhiều chiều giúp công chúng nhìn nhận rõ sự việc và bản chất của cuộc chiến sự,
từ đó tỏ thái độ và hành vi ủng hộ hay phản đối rõ ràng.
III. Tính mục đích của TTBC:
Thôngtinbáochítácđộngđếnđôngđảongười,liênquanđếnviệctậphợpvà
thuyếtphụccôngchúng.Dođó,nóitínhmụcđíchcủathôngtinbáochí,trướchết
phảinóiđếnmục đích chính trị.Bởivìthôngtinbáochílà để cho nhiều người
biết.Dođó,tínhtấtyếu,kháchquanvàphổbiếncủamục đích thông tin và tính
chính trị của mục đích trong thông tin báo chílàđiềudễhiểu;khôngphảithôngtin đểmàthôngtin.
Báo chí là phương tiện thông tin tác động đến đông đảo công chúng một cách
thường xuyên liên tục nhất.Dovậy,mọihoạtđộngcủabáochíluôngắnvới
chínhtrị.Xét cho cùng, mục đích của báo chí là mục đích chính trị,tuynhiên
hoạtđộngbáochíkhôngchỉnhằmmụcđíchchínhtrị,màcònnhằm các mục đích
khác, như văn hóa, dân sinh....Vìnólôikéo,tậphợp,giáodụcvàthuyếtphục,tổ
chứcđôngđảonhândânthamgiagiảiquyếtcácvấnđềkinhtế-vănhóa-xãhội.
Báo chí là công cụ lôi kéo,tậphợplựclượngchínhtrịcóhiệuquảnhất,làmột
trongnhữngcôngcụvàphươngthứcnângcaodântríhiệuquảnhất.Cóthểnêura
mộtsốphươngthứcbáochíthểhiệnmụcđíchchínhtrị:
-Tuyêntruyềnthôngquasựkiệnvàvấnđềthờisự.Lựachọnvàthôngtinsựkiện,
vấnđềthờisự,quađótácđộngđếnnhậnthứccủacôngchúngxãhộitheođịnh
hướngtưtưởngđãđượchoạchđịnhvàlôikéohọvàotầmảnhhưởngcủamình.
Trướchết,đólàlựachọnvàxácđịnhliềulượngthôngtinsựkiện,chọngócđộ
thôngtinvàthờiđiểm,cáchthứctrìnhbàysựkiệnthôngtin,ngôntừvàgiọng điệu...
-Thamgiatổchứccáchộithảoxãhộivàtổchứccáchoạtđộngkinhtế-xã
hội,cácphongtràoxãhộirộngrãigópphầntuyêntruyền,cổvũcácquanđiểm,
tưtưởngcủavănkiệnchínhtrị,biếnkhẩuhiệuchínhtrịthànhquyếttâmcủa
đôngđảonhândân.
-Phântích,bìnhluậncácsựkiệnvàvấnđềđãvàđangdiễnranhằmthểhiện
quanđiểm,tưtưởngcủamình,đấutranhchốnglạicácquanđiểmtưtưởngđối
lập,saitrái;thôngquađótuyêntruyềnquanđiểmtưtưởngmàcơquanbáochí
đạidiện,thuyếtphụccôngchúngxãhộivàlàmchoquanđiểm,tưtưởngấytrở
thànhưuthế,chiếmlĩnhtrongđờisốngtinhthầncủanhândân.
-Trựctiếptuyêntruyềnquanđiểmtưtưởngmàcơquanbáochíđạidiện.Đối
vớibáochíViệtNam,đólàtuyêntruyềnđườnglối,quanđiểm,chủtrương,
chínhsáchcủaĐảngCộngsảnvàphápluậtcủaNhànướcViệtNam.Baogồm
tuyêntruyềnnộidungquanđiểm,đườnglối,chínhsách,phápluậtvàgiáodục
ýthứcchấphành,thựchiệnchúngtrongthựctế.Phươngthứcchủyếumàbáo
chínướctathườnglàmlàgiớithiệutómtắt(hoặcđăngnguyênvănkhicần
thiết)nộidungcơbảncủavănbảnnghịquyết;phântíchthựctiễnquátrình
thựchiệnnhằmgiảithíchvàvậnđộngnhândânthựchiện-đưanghịquyếtvào
cuộcsống:biểudươngnhữngnơilàmđúng,làmtốt,nhữngtấmgươngngười
tốtviệctốt;phêphánvàđấutranhvớinhữngnơilàmdở,làmsai;kíchthích
tínhtíchcựcxãhội;tạolậpsựđồngthuậnxãhộivàxâydựngýthức,tháiđộ
chínhtrịtíchcựctrongcưdân.
-Biểudươngnhữngnơilàmđúng,làmtốtvàphêphánnhữngsựviệcvàcon
ngườilàmsai,làmtráinhằmbảovệđườnglối,chínhsáchvàphápluậtcủa
ĐảngvàNhànước,cũngnhưcácgiátrịvănhóa,đạođứccủacộngđồng.Báo
chíđấutranhchốngtiêucựctrongkinhtếthịtrườngcũnggặpkhôngítkhó
khăn,phứctạpmỗikhibịlợiíchnhómchiphối.
Quátrìnhtậphợplựclượng,thuyếtphụccôngchúngxãhội,huyđộngnguồnlực
trongdânvàthamgiatổchứcđôngđảonhândântíchcựcđónggópchosựnghiệp
xâydựngđấtnướcvàbảovệTổquốcđòihỏibáochíxácđịnhrõtínhmụcđích
trongthôngtinvàtổchứccácchiếndịchtruyềnthôngrộngrãihướngvàocác
nhómđốitượngxácđịnh.
Cấpđộvàphươngthứcbiểuhiệncóthểbaogồmtác phẩm báo chí(chọnsựkiện
vàvấnđềthôngtin;chọngócđộtiếpcận;chọnkhuynhhướngthểhiện;chọnngôn
ngữbiểuđạt;chọnthờiđiểmthôngtin...) trang báo và chuyên mục, số báo;
chiến dịch thông tin - truyền thông; xây dựng kế hoạch thông tin của tòa soạn,
bao gồm kế hoạch ngắn hạn và dài hạn...
Báochílà công cụ thể hiện quyền lực chính trị của nhà nước,đồngthờithể
hiện vai trò, vị thế chính trị của nhân dântronghệthốngchínhtrịthôngqua
đăngtảiýkiếncủanhândânvàhìnhthànhdưluậnxãhội,huyđộngnguồnlựctrí
tuệvàcảmxúccủanhândânvàoviệcthamgiagiảiquyếtcácvấnđềlớntrongquá
trìnhpháttriển.Báochí-truyềnthônglàvũ khí đấu tranhchínhtrịchốngcáctư
tưởngthùđịch,tưtưởngbảothủlạchậu;đồngthờilàphương tiện và phương
thức khơi dậy, phát huy sức mạnh mềm trong nhân dân-trítuệ,cảmxúcvà
niềmtincủanhândânvàosựnghiệp“dângiàu,nướcmạnh,xãhộicôngbằng,dân chủ,vănminh.”
VD: Trong khoảng thời gian đại dịch COVID-19 diễn biến khó khăn, Đảng và Nhà
nước đã đề ra chính sách ngoại giao Vaccine kịp thời, giúp cho đất nước vượt qua
được thời kì khủng hoảng vì dịch bệnh. Điều này càng khẳng định được vai trò to
lớn của Đảng trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, củng cố lòng tin
của nhân dân vào chế độ chính trị quốc gia.
IV. Tính định kỳ, đều đặn: 1. Định nghĩa:
Địnhkỳcóthểđượchiểulà“từngkhoảngthờigiannhấtđịnh,sauđósựviệclại
xảyra”.Trongbáochí,cứsaumộtkhoảngthờigian,sảnphẩmbáochíđượcxuất
bản,đượctruyềnphátđi.Cứnhưthế,địnhkỳ,đềuđặnlặpđilặplại.Thựcchất,
tính định kỳ của báo chí là sự giao ước với cộng đồng, là hợp đồng trách nhiệm xã
hội của cơ quan báo chí với công chúng xã hội trong việc cung cấp và tiếp nhận
thông tin.Saukhicóquyước,nếucósựthayđổihoặccósựcố,cơquanbáochí
phảitrântrọngcáolỗivàthôngbáotrướcchocôngchúng. 2. Đặc trưng:
Mỗiloạihìnhbáochíthểhiệntínhđịnhkỳtheođặctrưngloạihìnhvàđiềukiệncụ
thểvềnănglựcthuthập,xửlý,sảnxuấtvàchuyểntảisảnphẩmbáochícủamình. 
Chẳnghạn,báoinxuấtbảncáchbuổi(báobuổisáng),cáchngày(nhậtbáo,
báohàngngày),cáchvàingày(báothưakỳ),cáchtuần(báotuần,haytuần
báo),cáchnửatháng(bánnguyệtsan),cáchtháng(báotháng,nguyệtsan).
Trênthựctế,ấnphẩmbáoinxuấtbảncáchtuần,ngàynaythườngđượctổ
chứcdướidạngtạpchí,hoặclàtạpchítổnghợp(magazine),hànlâm-khoa
họchoặclàtạpchíthôngtin-giảitrí,tạpchíthôngtin-chỉdẫn...
Vớibáophátthanhvàtruyềnhình,địnhkỳvớikhoảng thời gian ngắn hơn,
có thể tính bằng giờ.Vídụ,vớisựpháttriểncủakỹthuật-côngnghệtruyền
thôngvàtốcđộnhanhchóng,dồndậpcủacácsựkiệnthôngtin,cứsaumỗi
giờcóchươngtrìnhthờisựgiờ.Dođó,tính nhanh nhạy là ưu thế vượt
trội của các loại hình báo điện tử.
Đốivớibáomạngđiệntử,tính định kỳ hầu như biến mất.Vớisựhỗtrợcủa
côngnghệthôngtinmáytính,báomạngđiệntửcóthểxuấtbảnđơnlẻ-xã
hộihóatừngtácphẩmtinbàimàkhôngchờhoànchỉnhkếtcấunhiềutinbài
trongmộttệpmớixuấtbản.Vàbấtcứlúcnào,từngphút,từnggiâycũngcó
thểposttinbàilênbáomạngđiệntử,khôngcầnphảiđợimộtkhoảngthời
giannhấtđịnh.Tuynhiên,báo mạng điện tử vẫn có tính định kỳ tương đối
của nó.Chẳnghạn,địnhkỳtiếpnhậnthôngtintheomúigiờvàchukỳhoạt
độngsốngcủacôngchúng,theothóiquengiờtruycập.Cánbộcôngchức,
viênchứchaytruycậpmạnginternetgiờnào;sinhviênvàcácnhómcông
chúngkháctruycậpgiờnào.HoặctronglúcởViệtNam2giờsángthìở
NewYork2giờchiều,chonênthôngtinnàocầntácđộngvàocôngchúngở
địabànnàythìvẫnphảitrựcvàpostbàilênmạng.
3. Lý do TTBC có tính định kỳ:
Tínhđịnhkỳtiềmẩnsứcmạnhcủabáochí,bởigiaoướcgiữacơquanbáochívới
côngchúngsẽtạoraphảnxạcóđiềukiệntrongtâmlývàthóiquentiếpnhận
thôngtincủacôngchúng.
Vớibáochíhiệnđại,đượchỗtrợcủakỹthuậtvàcôngnghệtruyềnthông,khoảng
cáchđịnhkỳngàycàngrútngắnlại.Báointhìcóbáobuổisáng,báobuổichiều;
cácbảntinthờisựđượcxuấtbảndàyhơn.Chươngtrìnhthờisựcủaphátthanh,
truyềnhìnhtrướcđâytínhtheobuổi,hoặc3giờmộtvàngàynaytừnggiờcó
chươngtrìnhthờisự.
Tácđộngchiphốicủatínhchấtđịnhkỳcủabáochíđốivớihoạtđộngnghềnghiệp
củanhàbáovàquytrìnhsảnxuấtcácấnphẩmbáochí:
Trướchết,nóchiphốitưduyvàphongcáchlàmbáocủanhàbáo.Cáchtư
duy,tiếpcậncủangườilàmnhậtbáo,chươngtrìnhthờisựkhácvớingười
làmbáotuầnhoặcchươngtrìnhchuyênđề,chuyênmục.
Ngônngữ vàcách trình bày thôngđiệp cũng khác nhau giữanhật báo,
chươngtrìnhthờisựvàchươngtrìnhchuyênđềsovớibáotuầncũngnhư
cácấnphẩmchươngtrìnhchuyênđề.
Tínhđịnhkỳgiúpcôngchúngvàcôngdâncáchứngxửvớithôngtinbáo
chímỗikhicónhucầuthamgia,hoặccóxungđộtcầngiảiquyết. 4.Ý nghĩa:
Ýnghĩacủatínhđịnhkỳđốivớihoạtđộngsángtạocủanhàbáovàgiaotiếpứng
xửvớibáochí: tạo ra phản xạ có điều kiện tiếp nhận thông tin cho công
chúng; phản ánh sinh động và kịp thời nhịp điệu cuộc sống hiện đại; hình
thành phong cách lao động tác nghiệp của đội ngũ nhà báo; xây dựng kỷ luật
lao động và nhịp điệu làm việc của tòa soạn báo chí; cơ sở hình thành kế
hoạch và cách thức làm việc, giao tiếp với công chúng xã hội...
VD: Bản tin thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam được phát sóng trên VTV1 và
VTV3 hàng ngày, cập nhật những thông tin thời sự trong ngày.
V. Tính phong phú, đa dạng, nhiều chiều: 1. Định nghĩa:
“Phongphú”cóthểđượchiểulànhiềukiểucáchthôngtinvàlắmmàuvẻ;“đa
dạng”làcónhiềudạngbiểuhiệnkhácnhau.
2. Lý do TTBC phong phú, đa dạng:
Trongcácloạihìnhtruyềnthôngđạichúng,thôngtinbáochíphongphúvàđa
dạngnhất.Điềuđóthểhiệntrêncácbìnhdiệnsauđây:
-Đối tượng phản ánh của báo chí là các sự kiện và vấn đề đã và đang
diễn ra trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội.
-Đối tượng tác động của báo chí hết sức phong phú, đa dạng.Đólàcông
chúngxã hội nói chung - quầnthể cưdân không phân biệt tuổi tác, nghề
nghiệp,giaicấp,trìnhđộ...;hoặclàcácnhómđốitượng-côngchúngchuyên
biệt,đặcthùtheonhómtuổi,nghềnghiệp,giớitính,trìnhđộ,địabànsốngvà
mứcsống....Chínhnhucầu,sởthíchvàtâmlýtiếpnhậncủacôngchúng-
nhómđốitượngtácđộngnàyquyđịnhtínhphongphúvàđadạngcủathôngtin
báochí.Đồngthời,tínhphongphú,đadạng,nhiềuchiềuđòihỏisựphùhợpvới
côngchúng-nhómđốitượng;vàchínhsựphùhợpnàylạitạochobáochícó
nétriêng,tránhsựtrùng.lắp,nhàmmòn.
-Tâm lý và tâm trạng, sở thích, nhu cầu, thị hiếu của công chúng - nhóm
đối tượng hết sức đa dạng. Cùngmộtvấnđề,nhưnglàmchochươngtrình
thờisựbuổisáng,cáchtrìnhbày,diễnđạt...cũngkhácvớilàmchochương
trìnhthờisựbuổitối.Bàiviếtchobáongàykhácvớiviếtchobáotuần,báo thưakỳ…
-Các kênh chuyển tải thông tin báo chí phong phú,từbáoin,phátthanh,
truyềnhình,báomạngđiệntử,vàsựliênkếtgiữacácloạihìnhbáochívớicác
mạngxãhộivàcácloạihìnhtruyềnthôngkhác…
-Phương tiện và phương thức thông tin nhiều dáng vẻ khác nhau.
Báoinvớikýhiệuchữviếtvàhìnhảnh,màusắctácđộngvàomắt-
thịgiácconngười.Báoinvớinhữngđặctrưngvàthếmạnhriênglà
trụcchínhcủabáochítruyềnthônghiệnđại.Báoinđòihỏikhaithác
triệtđểnănglựclựachọnsựkiệnvàphântíchvấnđề,tácđộngvàotư
duylogic;từđócóthểthuyếtphụccôngchúngxãhội.
Báophátthanhvớibachấtliệuchínhlàlờinói,tiếngđộngvàâm
nhạccóthểtạodựnglênbứctranhcuộcsốnghiệnthựcvềnhữngđiều
mắtthấytainghe,sinhđộngvàhấpdẫnngườinghethôngquacon
đườngthínhgiác,tạokhảnăngliêntưởng... Trongđờisốngxãhội
hiệnđại,phátthanhngàycàngtỏrõnhữnglợithếtrongviệcchiếm
lĩnhvàthuyếtphụccôngchúng,chứkhôngphảisẽbịdiệtvongnhư
nhiềungườitiênđoánsaukhitruyềnhìnhxuấthiện.
Báotruyềnhìnhvớikýhiệulờinói,hìnhảnhđộng,tiếngđộng,âm
nhạc,màusắchếtsứcsốngđộngtrongviệcthôngtinsựkiện,tạocho
côngchúngcảmgiácnhưđanggiaotiếptrựctiếpvớinhữngngười
trongcuộc. Truyềnhìnhvẫnđangcónhiềulợithếtrongchiếmlĩnh
côngchúng-thịtrườngtruyềnthông,đặcbiệtlàtrongmôitrường côngnghệsố.
Báomạngđiệntửvớithếmạnhsửdụngtổnghợpcácloạikýhiệuvà
phươngtiệntruyềnthônghiệnđạinhấtđểthiếtkếvàchuyểntảithông
điệp.Đólàtruyềnthôngđaphươngtiện(multimedia).Truyềnthông
online-đaphươngtiệnlàxuthếvàsứcmạnhcómộtkhônghaiđang
trởthànhmạngkếtnốiưuviệtnhấthiệnnay.trênnhiềubìnhdiện.
- Phương thức thông tin của báo chí cũng rất phong phú, linh hoạt,từđưa
tinsựkiện,giảithíchvàphântích,bìnhluận,chuyênluậnchođếncácdạng
thứctiểuphẩm,bútký,tranhảnh,biếmhọa....phùhợpvớimụcđíchvà
nhiệmvụthôngtin,tâmlý,thịhiếu,sởthích...côngchúng-nhóm đối
tượng,phùhợpvớitâmlývàtâmtrạngxãhội. 3. Ý nghĩa:
Thôngtinnhiềuchiều,nhiềugócđộtiếpcậncủathôngtinbáochígiúpchocông
chúngnhậnthứcsâusắchơnbảnchấtcácsựkiệnvàvấnđềthựctiễnđangđặtra.
Tuynhiên,thôngtinnhiềuchiềucủabáochícònphụthuộcvàotưduyvàvănhóa
chínhtrị,môitrườngvănhóagiaotiếp,mứcđộdânchủhóađờisốngxãhộicũng
nhưnănglựcvàbảnlĩnhnghềnghiệpcủanhàbáo.
VD: Hiện nay báo chí đã phân hoá thành các trang tin phù hợp với từng đối
tượng, từng chủ đề. Ví dụ như lĩnh vực chính trị có Tạp chí Lí luận chính trị điện
tử, lĩnh vực an ninh có báo Công an Nhân dân, lĩnh vực y tế có Cổng thông tin Bộ
Y tế,... Báo chí phân hoá dành cho các đối tượng như học sinh có báo Mực tím,
thanh thiếu niên có báo Hoa học trò, phụ nữ có báo Phụ nữ Việt Nam,... 
VI. Tính dễ nhớ, dễ hiểu và làm theo: 1. Định nghĩa:
Dễhiểu,tứclàbáochíđemđếnchocôngchúngnhữngbàiviếtmàtrìnhđộchung
củanhândâncóthểhiểumộtcáchdễdàngvàhiểungay.Thôngtinbáochíbảo
đảmrằngngườicótrìnhđộcaotiếpnhậnkhôngthấynhàmchán,nhưngngười
ngườitrìnhđộthấpcũngkhôngthấykhóhiểu.Đólàyêucầuvàđặcđiểmcủagiao
tiếpđạichúngtrêntruyềnthôngđạichúngnóichung,báochínóiriêng.
2. Lý do TTBC cần dễ nhớ:
Đốitượngtácđộngcủabáochílàcôngchúngxãhội,đôngđảodâncưnói chung.
Sựkiệnvàvấnđềmàbáochíthôngtinhướngvàophụcvụsốđôngvànhằm
giảiquyếtcácvấnđềvànhiệmvụxãhộiđangđặtrahômnay,hoặclàvấn
đềliênquanđếncácnhómđốitượngcầnchosốđônghiểungay,cóthể
thốngnhấtnhậnthứcứngxửvàxửlýngay.
=>Chonên,thôngtinbáochíbảođảmchohàngtriệungườicùngphảihiểungay
lậptứcvàhiểunhưnhau.
=>Hiểunhưnhaumớicókhảnăngthốngnhấtnhậnthứcnhanhvàcùnghành
độngnhanh,cũngnhưthốngnhấtphươngthứcứngxửvớivấnđềđangdiễnra.