Đặc điểm của nhà nước pháp quyền | Trường Cao đẳng Kinh tế Công nghiệp Hà Nội

lOMoARcPSD| 41967345
1. Đặc điểm của nhà nước pháp quyền
Nhà nước pháp quyền là một nhà nước trong đó quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân và
được nhân dân thực thi thông qua các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhà nước này
được tổ chức và hoạt động theo pháp luật, trong đó pháp luật là tối thượng và có hiệu lực đối
với tất cả mọi người, kể cả các cơ quan nhà nước. 1.1.
Nhà nước pháp quyền có những đặc điểm cơ bản sau:
Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân: Nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước, có quyền
tham gia xây dựng, thực thi và giám sát quyền lực nhà nước.
Pháp luật là tối thượng: Pháp luật là cơ sở của mọi hoạt động của nhà nước và xã hội. Các cơ
quan nhà nước, cán bộ, công chức, mọi công dân đều phải tuân theo pháp luật.
Tách biệt quyền lực: Quyền lực nhà nước được phân chia thành ba quyền lập pháp, hành pháp
và tư pháp, được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước tương ứng.
Đảm bảo quyền con người: Quyền con người được tôn trọng và bảo vệ một cách toàn diện.
2. Dẫn chứng cho đặc điểm của nhà nước pháp quyền
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về dẫn chứng cho các đặc điểm của nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa ở Việt Nam:
• Về quyền lực nh à nư ớc thuộc về nh ân dân :
Quyền bầu cử và ứng cử của nh
• ân dân: Nhân dân có quyền bầu cử đại
biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp và có quyền ứng cử vào các cơ quan nhà nước.
Quyền tham gia quản lý nhà nước và xã h •
ội: Nhân dân có quyền tham
gia thảo luận, góp ý kiến xây dựng
pháp luật, tham gia giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước. Quyền khiếu nại, tố c •
áo: Nhân dân có quyền khiếu nại, tố cáo hành vi
vi phạm pháp luật của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức. -
ví dụ cụ thể về việc thực hiện đặc điểm nhà nước thuộc về nhân dân của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở
Việt Về quyền bầu cử và ứng cử của nhân dân: Nam: o
Quốc hội đã ban hành Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng
nhân dân, quy định cụ thể về quyền bầu cử và ứng cử của nhân dân.
Nhân dân đã tích cực tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội
đồng nhân dân các cấp. lOMoARcPSD| 41967345
o Về quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội của nhân dân:
Quốc hội đã ban hành Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ,
Luật Tổ chức chính quyền địa phương,... quy định cụ thể về quyền tham
gia quản lý nhà nước và xã hội của nhân dân.
Nhân dân đã tích cực tham gia các hoạt động của các cơ quan nhà nước,
tổ chức chính trị - xã hội.
o Về quyền khiếu nại, tố cáo của nhân dân:
Quốc hội đã ban hành Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, quy định cụ thể về
quyền khiếu nại, tố cáo của nhân dân.
Nhân dân đã tích cực tham gia thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo. -
• Về pháp luật là tối thượng: •
Mọi h ành v i của cơ quan nhà nước, cán bộ,
công chức, mọi c ông dân đ ều phải tu ân theo pháp lu ật . •
Tòa án là cơ quan duy nh ất c ó quy ền x ét x
ử , quyết định việc có hay không có tội của người bị buộc tội. •
Quyền lực nh à nư ớc được thực hiện theo
Hiến ph áp và pháp lu ật . -
ví dụ cụ thể về việc thực hiện đặc điểm pháp luật là tối thượng của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: o Về việc mọi hành vi của cơ quan nhà nước, cán
bộ, công chức, mọi công dân đều phải tuân theo pháp luật:
Tòa án nhân dân đã tuyên phạt nhiều cán bộ, công chức vi phạm pháp luật.
Các cơ quan nhà nước đã xử lý kỷ luật nhiều cán bộ, công chức vi phạm pháp luật.
Các cơ quan nhà nước đã thu hồi nhiều quyết định trái pháp luật. o Về
việc Tòa án là cơ quan duy nhất có quyền xét xử, quyết định việc có hay
không có tội của người bị buộc tội:
Tòa án nhân dân đã tuyên án nhiều bị cáo hình sự.
Các quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành nghiêm chỉnh.
o Về việc quyền lực nhà nước được thực hiện theo Hiến pháp và pháp luật:
Quốc hội đã ban hành nhiều luật, nghị quyết để cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp.
Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để thực thi
các luật, nghị quyết của Quốc hội.
• Về tách biệt quyền lực: •
Quyền lập pháp được thực hiện bởi Quốc hội. lOMoARcPSD| 41967345 •
Quyền hành pháp được thực hiện bởi Chính phủ. •
Quyền tư pháp được thực hiện bởi Tòa án nhân dân.
- Một số ví dụ cụ thể về việc thực hiện đặc điểm tách biệt quyền lực của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: Về quyền lập pháp: o
Quốc hội có thẩm quyền ban hành luật, nghị quyết,
quyết định, chỉ thị,...
Các cơ quan nhà nước khác có thể tham gia vào quá trình lập pháp,
nhưng chỉ có Quốc hội mới có quyền ban hành pháp luật. o Về quyền hành pháp:
Chính phủ có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật
dưới luật, thực hiện các chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Các cơ quan nhà nước khác có thể tham gia vào việc thực thi pháp luật,
nhưng chỉ có Chính phủ mới có quyền thực thi pháp luật. o Về quyền tư pháp:
Tòa án nhân dân có thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự, dân sự, kinh tế, hôn nhân và gia đình,...
Các cơ quan nhà nước khác không có quyền xét xử các vụ án.
• Về đảm bảo quyền con người: •
Quyền con người được ghi nhận và bảo vệ trong
Hiến pháp và pháp luật. •
Nhà nước có chính sách, pháp luật bảo đảm
quyền con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. •
Nhà nước có cơ quan, tổ chức chuyên trách bảo vệ quyền con người.
- ví dụ cụ thể về việc thực hiện đặc điểm đảm bảo quyền con người của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: o Về quyền sống:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách, pháp luật nhằm bảo
vệ quyền sống của người dân, chẳng hạn như Luật Khám bệnh, chữa
bệnh, Luật Phòng, chống tai nạn thương tích,...
Nhà nước cũng đã xây dựng và triển khai nhiều chương trình, dự án
nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, góp phần bảo vệ
quyền sống của người dân. o Về quyền tự do:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành Luật Báo chí, Luật Xuất bản, Luật Tự do
tín ngưỡng, tôn giáo,... nhằm bảo đảm quyền tự do ngôn luận, báo chí, tự
do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân. lOMoARcPSD| 41967345
Nhà nước cũng đã ban hành các quy định về bảo vệ quyền tự do của
người dân trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như quyền tự do đi lại,
quyền tự do kinh doanh,...
o Về quyền bình đẳng:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng, chống
bạo lực gia đình,... nhằm bảo đảm quyền bình đẳng của mọi người, không
phân biệt giới tính, dân tộc, tôn giáo,...
Nhà nước cũng đã triển khai nhiều chương trình, dự án nhằm nâng cao
nhận thức về bình đẳng giới, góp phần bảo đảm quyền bình đẳng của phụ
nữ và trẻ em gái. o Về quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức
Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương,... nhằm bảo đảm
quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội của người dân.
Nhà nước cũng đã triển khai nhiều hình thức để người dân tham gia quản
lý nhà nước và xã hội, chẳng hạn như thông qua các hội nghị, hội thảo,
các cuộc tiếp xúc cử tri,... o Về quyền khiếu nại, tố cáo:
Nhà nước Việt Nam đã ban hành Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo,... nhằm bảo
đảm quyền khiếu nại, tố cáo của người dân.
Nhà nước cũng đã xây dựng và triển khai nhiều cơ chế, chính sách để
người dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo một cách thuận lợi và hiệu quả.