Đặc điểm khí hậu Việt Nam và nhận xét đặc điểm khí hậu nước ta
1. Đặc điểm khí hậu Việt Nam
Nằm ở bán cầu Bắc khu vực vòng đai khí hậu nhiệt đới, Việt Nam có khí hậu nhiệt đới
ẩm gió mùa với các đặc điểm đặc trưng của kiểu khí hậu này.
1.1 Tính chất nhiệt đới
Ở Việt Nam hàng năm đón lượng bức xạ lớn từ mặt trời, tạo cho nước ta một nền nhiệt
lớn, đặc biệt là các tỉnh khu vực phía Nam, nơi gần với xích đạo.
Nhiệt độ trung bình trên cả nước hàng năm từ 22 đến 27 độ C tức là nằm trong khung
tiêu chuẩn của nền khí hậu nhiệt đới, thậm chí vượt quá.
Tổng số giờ nắng tùy thuộc vào mỗi địa phương có địa hình khác nhau, nhưng trung bình
khoảng 3000 giờ mỗi năm. Một số nơi nắng quanh năm nhưng nhiều nơi khác số giờ nắng hài hòa hơn. 1.2 Tính chất ẩm
Nước ta có lượng mưa trung bình khá lớn từ 700mm đếm 5000mm, tuy nhiên thực tế thì
chỉ nhận được 1400 đến 2400mm. Lượng mưa này có được 80 đến 90% là trong mùa mưa hàng năm.
Về độ ẩm, không khí nước ta có độ ẩm khá cao khoảng 80%. Độ ẩm cao cùng với mưa
nhiều đã làm xuất hiện hiện tượng nồm ẩm mà ta vẫn thường thấy.
1.3 Tính chất gió mùa
Ở Việt Nam có 4 loại gió chính : gió tây ôn đới, gió mậu dịch, gió mùa và gió địa phương.
Trong đó gió mùa thể hiện rõ đặc điểm khí hậu Việt Nam.
Gió mùa là loại gió thổi theo mùa tạo ra bởi sự chênh lệch nhiệt độ và khí áp. Có gió mùa
mùa đông và gió mùa mùa hạ
- Vào mùa đông ở Việt Nam xuất hiện gió mùa đông bắc và gió tín phong ở bán cầu bắc.
Gió mùa đông Bắc xuất hiện nhiều ở khu vực các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ Việt
Nam. Thời gian hoạt động là từ tháng 11 cho đến tháng 4 năm sau. Đây cũng là thời gian
lạnh nhất ở nước ta khi nhiệt độ và độ ẩm không khí giảm xuống. Thời tiết các tỉnh thành
phía Bắc như thời tiết Hà Nội trở nên lạnh khô, về cuối mùa gió thì trở nên lạnh ẩm hơn.
Ở phía Nam thì không có kiểu gió mùa đông bắc này vì khi di chuyển xuống sẽ bị dãy
Bạch Mã chắn ngang không qua được.
Từ Đà Nẵng vào các tỉnh thành phía Nam sẽ chịu ảnh hưởng của gió Tín phong bán cầu
bắc. Đây là nguyên nhân gây mưa ở các vùng biển và ven biển Trung Bộ vào màu này,
cũng là mùa khô ở Tây Nguyên và khu vực Nam Bộ.
- Vào mùa hè xuất hiện gió mùa tây nam và thêm nữa là hiện tượng gió phơn. Gió mùa
tây nam xuất hiện vào mùa hè gây mưa lớn
2. Sự phân hóa sâu sắc của khí hậu Việt Nam ở 3 miền
Mặc dù nằm trọn trong vùng nhiệt đới nhưng đặc điểm khí hậu Việt Nam có sự phân bố
thành 3 miền khí hậu. Cụ thể là miền Bắc, Miền Bắc Trung Bộ, Trung và Nam Trung bộ miền Nam.
• Đặc điểm khí hậu miền bắc nước ta là loại khí hậu cận nhiệt đới ẩm gồm 2 mùa: mùa
Hạ và mùa Đông. Mùa đông thường sẽ kéo dài từ tháng 11 cho đến tháng 3. Trong mùa
đông, không khí vùng cực bắt nguồn từ Cao nguyên Xibia xâm nhập sâu vào các vĩ độ
thấp, tạo điều kiện cho Cao nguyên phía đông Tây Tạng thổi luồng không khí xuống phía
nam theo hướng đông bắc.
• Mặc khác, một hệ thống áp suất thấp trên khắp nước Úc mạnh lên tạo ra một dải áp
suất làm tăng cường các đợt gió đông bắc lạnh giá. Trong năm có 3-4 đợt xuất hiện lạnh
giá hàng tháng ở miền Bắc. Làm cho nhiệt độ miền Bắc xuống thấp, có nơi nhiệt độ giảm
từ 4 đến 5°C (7 đến 9°F).
• Miền Bắc Trung Bộ, Trung và Nam Trung bộ thuộc khí hậu nhiệt đới gió mùa với miền
cực Nam Trung Bộ và Nam Bộ mang đặc điểm nhiệt đới xavan. Đồng thời, do nằm ở rìa
phía Đông Nam của phần châu Á lục địa, giáp với Biển Đông (một phần của Thái Bình
Dương), nên Bắc Trung Bộ, Trung và Nam Trung bộ còn chịu ảnh hưởng trực tiếp của
khí hậu gió mùa mậu dịch. Loại gió này hoạt động ở các vùng vĩ độ thấp. Quanh năm,
nhiệt độ của miền này khá cao. Nơi đây có một mùa khô kéo dài, đặc biệt sâu sắc. Khí
hậu miền này ít biến động nhiều trong năm.
• Không giống với miền Bắc, đặc trưng khí hậu của miền Nam là nó thường sẽ có 2 mùa
rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Mùa mưa thường sẽ bắt đầu từ cuối tháng 4 hoặc vào đầu
tháng 5 và kéo dài đến tháng 10. Tuy nhiên thời tiết lạnh có xu hướng xảy ra ở miền Bắc
thường xuyên hơn so với ở miền Nam. Lí do là các mặt trận lạnh xâm nhập vào miền Bắc thường xuyên hơn
• Ngoài ra còn có vùng khí hậu ôn đới và nhiệt đới. Vùng khí hậu ôn đới sẽ có 4 mùa:
xuân, hạ, thu, đông. Trong khi đó, vùng khí hậu nhiệt đới chỉ có hai mùa: mùa nắng và
mùa mưa. Nhìn chung trong kiểu thời tiết của Việt Nam, miền Bắc sẽ mang 2 mùa (mùa
xuân, thu ngắn là giai đoạn chuyển tiếp) nên nó không hoàn toàn trong vùng ôn đới và
miền Nam đều mang 2 mùa nên được xem là nằm hoàn toàn trong vùng nhiệt đới.
Tính chất phân hoá đa dạng và thất thường: Khí hậu nước ta phân hoá từ bắc vào nam,
từ tây sang đông, từ thấp lên cao.
 Miền khí hậu phía Bắc: có mùa đông lạnh, tương đối ít mưa, nửa cuối mùa đông ẩm ướt, mùa hè nóng và mưa nhiều.
 Miền khí hậu phía Nam: nhiệt độ quanh năm cao, mùa mưa và mùa khô tương phản sâu sắc.
 Khu vực Đông Trường Sơn: Có mùa mưa lệch hẳn về thu đông.
 Miền khí hậu biển Đông: mang tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương.
 Ở những miền núi cao khí hậu có sự phân hóa rõ rệt theo độ cao, điển hình nhất ở vùng núi Tây
Bắc với 3 đai khí hậu: nhiệt đới, cận nhiệt và ôn đới núi cao.
- Sự phân hoá theo mùa: mùa hạ có sự hoạt động của rõ mùa Tây Nam, mùa động có
sự hoạt động của gió mùa Đông Bắc.
- Ngoài tính đa dạng, khí hậu Việt Nam còn mang tính thất thường, biến động mạnh:
 Biểu hiện: có năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa lớn, năm khô hạn, năm bão ít, năm bão nhiều…
 Mưa lớn thường do bão và áp thấp nhiệt đới gây nên, tập trung ở các tỉnh duyên hải Bắc Bộ và Trung Bộ.
3. Những nhân tố chính ảnh hưởng tới khí hậu Việt Nam
Đặc điểm khí hậu Việt Nam có sự phân hóa hết sức đa dạng. Ở miền Bắc mùa hè nóng
mưa nhiều, mùa đông thì lạnh và khô, ít có mưa, ngoài mùa khô và mùa mưa còn có
mùa xuân và mùa thu đan xen. Ở miền Trung và miền Nam thì chủ yếu chỉ có mùa mưa
và mùa khô. Điều này được giải thích do các yếu tố dưới đây:
3.1 Nhân tố vị trí địa lý
Việt Nam nằm hoàn toàn ở vành đai khí hậu nhiệt đới của bán cầu Bắc do vậy hầu như
cả nước ta, các tỉnh thành đều có 2 lần mặt trời đi qua thiên đỉnh trong một năm. Lãnh
thổ nước ta khá dài, nên từ Bắc vào Nam các tỉnh thành có sự phân hóa kiểu thời tiết khác nhau.
3.2 Nhân tố địa hình
Với lãnh thổ ¾ diện tích là đồi núi với các dạng núi thấp, núi trung bình, và núi cao, khí
hậu Việt Nam do vậy bị ảnh hưởng rất nhiều.
Tùy độ cao mà khí hậu Việt Nam gồm đủ cả khí hậu cận nhiệt đới, khí hậu nhiệt đới, khí
hậu núi cao. Còn xét về hướng sườn núi đón gió cũng phân hóa rõ rệt sườn đón gió có
mưa nhiều, sườn gió khuất mưa ít và khô hanh.
3.3 Nhân tố gió mùa
Với vị trí địa lý đặc biệt, mỗi năm nước ta có 2 loại gió mùa hoạt động luân phiên nhau
vào mùa đông và mùa hạ. Mỗi loại gió đều ảnh hưởng tới đặc điểm khí hậu đặc trưng của Việt Nam.
4. Đặc điểm khí hậu Việt Nam có ảnh hưởng như thế nào?
Cùng với lượng bức xạ nhận được quanh năm, độ ẩm lớn và mưa nhiều, Việt Nam có
điều kiện thuận lợi để phát triển nghề trồng lúa nước nói riêng và ngành nông nghiệp nói
chung. Ngoài ra không thể phủ nhận lợi ích mà khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa mang lại
đối với các ngành khác như lâm nghiệp, thủy sản, du lịch,...
Bên cạnh đó, kiểu khí hậu này cũng đem đến không ít bất lợi do thường xuyên có thiên
tai lũ lụt hàng năm, ảnh hưởng đến việc trồng trọt, giao thông, du lịch,...Môi trường cũng
bị ảnh hưởng một phần.