Đặc điểm và thuộc tính giá trị trong sản xuất | Môn Kinh tế chính trị Mác-Lenin - Đại học Bách Khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61557118
I. Khái niệm sức lao động:
- Theo C.Mác, “ Sức lao động hay năng lực lao động là toàn bộ năng lực thể chất
và tinh thần tồn tại trong cơ thể con người và được người đó đem ra vận dụng
mỗi khi sản xuất ra một giá trị sử dụng nào đó”. Trong mọi xã hội, sức lao động
là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất
*Ở đây, ta cần phân biệt sức lao động và hàng hóa sức lao động, vì để trở thành hàng hóa
thì lao động cần phải thỏa mãn những điều kiện nhất định, bao gồm:
 Điều kiện 1: Người có sức lao động phải được tự do về thân thể (Vì để được
gọi là hàng hóa, thì bản thân người lao động cần có quyền sở hữu, sử dụng sức
lao động, tức là có quyền tự quyết lao động cho ai và lao động như thế nào)
 Điều kiện 2: Người lao động không có đủ tư liệu sản xuất cần thiết để tự kết
hợp với sức lao động của bản thân tạo ra hàng hóa, nên họ phải bán sức lao
động ( nếu họ có đủ TLSX thì họ hoàn toàn có thể tự tạo ra sản phẩm chứ chẳng
tội gì mà đi làm thuê cho ng khác. Do đó khi người lao động không có bất kỳ tư
liệu sản xuất nào thì sẽ buộc phải đi làm thuê và bán SLĐ để duy trì cuộc sống)
Giống như bất kỳ loại hàng hoá nào trên thị trường, hàng hoá sức lao
động cũng có hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng. Ở mỗi thuộc tính
này, hàng hoá sức lao động đều tồn tại những yếu tố khác biệt, quyết
định hàng hoá sức lao động trở thành loại hàng hoá đặc biệt.
 Giá trị của hàng hóa sức lao động do thời gian lao động xã hội cần thiết để
sản xuất và tái sản xuất ra sức lao động quyết định. Vậy cấu thành giá trị của
hàng hóa sức lao động sẽ bao gồm:
- Giá trị tư liệu sinh hoạt cần thiết ( Do sức lao động tồn tại như năng lực của
con người nên muốn tái sản xuất năng lực đó, người lao động cần tiêu dùng
một lượng tư liệu sinh hoạt nhất định. Tức là, về cách tính, giá trị của hàng hóa
sức lao động được đo lường thông qua qua giá trị của toàn bộ các tư liệu sinh
hoạt cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động)
- Phí tổn đào tạo người lao động (chi phí giáo dục đào tạo)
- Giá trị những tư liệu sinh hoạt cần thiết để nuôi con cái của người lao động
(Vì con cái của người công nhân chính là nguồn lao động kế tiếp, duy trì sức lao
động khi người công nhân không còn khả năng lao động nữa) lOMoAR cPSD| 61557118
 Ngoài ra, hàng hoá sức lao động là loại hàng hoá đặc biệt vì
bản thân nó khác với bất kỳ loại hàng hoá nào khác. Bên cạnh
các yếu tố về vật chất, hàng hoá sức lao động còn bao hàm cả
yếu tố tinh thần và lịch sử. Để tồn tại và phát triển, việc đáp ứng
đầy đủ yếu tố vật chất là chưa đủ, con người cần phải được thoải
mái về tinh thần, được đáp ứng cả về văn hoá. Các nhu cầu này
sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào điều kiện của mỗi thời kỳ lịch sử, mỗi quốc gia nhất định
Nếu đúng theo nguyên tắc ngang giá trong nền kinh tế thị trường thì giá cả của
hàng hóa sức lao động phải phản ánh lượng giá trị nêu trên. Tuy nhiên, hàng hoá
sức lao động lại có một điểm đặc biệt mà không một loại hàng hoá thông thường nào có được.
 Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động: là công dụng của sức lao động có
thể thỏa mãn nhu cầu của người mua vào quá trình sản xuất.
Vd: chủ tư bản thuê công nhân dệt vải. Giá trị sử dụng sức lao động ở đây chính
là kỹ năng, tay nghề, năng suất lao động của người công nhân khi dệt vải. Trong
quá trình làm việc, người lao động sẽ sử dụng tư liệu sản xuất của nhà tư bản
để tạo ra hàng hóa cho nhà tư bản. •
Vấn đề cần quan tâm ở đây là: Giả sử, sau 1h lao động, nếu người lao động
chỉ tạo được 1 lượng giá trị bằng với giá trị mà nhà tư bản trả cho công nhân
thì nhà tư bản sẽ chẳng có lợi gì và đương nhiên, họ sẽ không mua sức lao
động đó. Bởi khác vớ nhu cầu thông thường, khi sử dụng hàng hóa sức lao
động, người mua hàng hóa này sẽ mong muốn thỏa mãn nhu cầu có được
giá trị lớn hơn, giá trị tăng thêm •
Và C.Mác đã phát hiện ra một bí mật bên trong hàng hóa sức lao động, đó
là: Với hàng hoá sức lao động, giá trị của hàng hoá sức lao động được biểu
hiện trong quá trình sử dụng không những được bảo tồn mà đồng thời
tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị của bản thân nó. Trong khi đó, Ở các
hàng hóa thông thường, sau quá trình sử dụng, cả giá trị và giá trị sử dụng của
hàng hóa sẽ biến mất theo thời gian lOMoAR cPSD| 61557118 •
Và phần chênh lệch này chính là giá trị thặng dư. Đây luôn là khát khao của
bất kỳ một nhà tư bản nào. Họ đã xác định được cái giá trị thặng dư do
người lao động tạo ra, nó lớn hơn giá trị sức lao động và việc nhà tư bản sử
dụng lao động. Phần mới tạo ra đó sẽ bị tư bản chiếm đoạt. •
Do đó, có thể thấy, điểm đặc biệt của hàng hoá sức lao động là giá trị sử
dụng chính là nguồn gốc để tạo ra giá trị, vì những giá trị mới mà nó tại ra
đều lớn hơn giá trị của bản thân nó. Như vây, hàng hoá sức lao động sẽ tạo
ra giá trị thặng dư khi được đem vào sử dụng và chỉ có hàng hoá sức lao
động mới có thể tạo ra giá trị thặng dư.
 Như vậy, qua bài thuyết trình, em đã chỉ ra vấn đề “Tại sao nói hàng hóa sức lao
động là hàng hoá đặc biệt?”. Bản thân hàng hoá sức lao động có những điểm
tương đồng với các loại hàng hoá thông thường song nó tồn tại những điểm
đặc biệt mà bất cứ một nhà tư bản nào cũng mong muốn có được.