lOMoARcPSD|45156089
LỊCH SỬ ĐẢNG - Lịch sử Đảng Cộng Sản Việt Nam
Lịch Sử Đảng Cộng Sản Việt Nam (Trường Đại học Tây Đô) lOMoARcPSD|45156089
ĐẨY MẠNH CUỘC KHÁNG CHIẾẾN ĐẾẾN THẮẾNG LỢI (1951-1954)
a) Đại hội đại biểu lầần thứ II và Chính cương của Đảng (2/1951)
-Đại hội đại biểu lầần thứ II của Đảng hợp từ ngày 11 đếến ngày ngày 19/2/1951, tại xã Vinh Quang (nay là
Kim Bình), huyện Chiếm Hóa, tỉnh Tuyến Quang.
Tham dự đại hội có 158 đại biểu chính thức, 53 đại biểu dự khuyếết, thay mặt cho hơn
766.000 Đảng viến toàn Đảng. -Đ i ạ h i ộ đư c
ợ tếến hành trong bốếi c nh: ả + Liến Xố l n ớ m nh ạ vư t ợ b c ậ vếầ m i ọ m t ặ + Các nư c ớ xã h i ộ ch ủ nghĩa ở Đống Âu bư c ớ vào cống cu c ộ xầy d n ự g c ơ s ở v t ậ chầết cho ch ủ nghĩa xã h i ộ . + Nư c ớ c ng
ộ hòa nhần dần Trung Hoa ra đ i ờ làm thay đ i ổ so sánh l c ự lư n ợ g có l i ợ cho
hòa bình và phong trào cách m n ạ g. + Myỹ tăng cư n ờ g giúp Pháp can thi p ệ tr c ự tếếp vào cu c
ộ chiếến tranh Đống Dư ng ơ + Cách m ng
ạ Lào và Campuchia cũng có nh ng ữ chuy n ể biếến tch c c ự + Ở trong nư c ớ , cu c ộ kháng chiếến c a
ủ nhần dần ta đã giành đư c ợ nhiếầu thăếng l i ợ quan tr n ọ g.  Đ iếầu ki n ệ l c ị h s ử đó đ t ặ ra cho Đ n ả g C n ộ g s n ả Đống Dư n ơ g các yếu cầầu b ổ sung và hoàn
chỉnh đường lốếi cách m n ạ g phù h p ợ v i ớ mốỹi nư c ớ ở Đống Dư n ơ g đ ể đ a ư kháng chiếến đi đếến thăếng l i ợ . *Theo sang kiếến c a ủ nh n ữ g ngư i ờ c ng ộ s n ả Vi t ệ Nam, đư c ợ nh ng ữ ngư i ờ c ng ộ s n ả g Lào và
Campuchia nhầết trí tán thành. Vì thếế, Đ i ạ h i ộ quyếết đ nh: ị
Do nhu cầầu kháng chiếến giai cầếp
cống nhần và nhần dần mốỹi nư c ớ Vi t
ệ Nam, Lào, Campuchia cầần có m t ộ Đ n ả g riếng. Ở Vi t ệ Nam, Đ n ả g ra ho t ạ đ ng
ộ cống khai, lầếy tến là Đ ng ả Lao đ n ộ g Vi t ệ Nam. Đ ng ả Nhần dần Campuchia; Đ ng
ả Nhần dần Lào (sau đ i ổ thành Đ ng ả Nhần dần Cách m ng ạ Lào)
- Báo cáo chính tr ịdo Ch ủ t c
ị h Hốầ Chí Minh trình bày t i ạ Đ i ạ h i ộ đã t n
ổ g kếết phong trào cách m n ạ g thếế gi i ớ và cách m ng ạ Vi t ệ Nam trong n a ử đầầu thếế k ỷ XX, d ự báo nh n ữ g tri n ể biếến tốết đ p ẹ c a ủ n a ử đầầu thếế k ỷ sau. Rút ra bài h c ọ trong 21 năm ho t ạ đ ng ộ c a ủ Đ ng ả . Báo cáo v c ạ h rõ nhi m ệ v ụ ch ủ yếếu trư c ớ măết là tếu di t ệ Pháp và đánh b i ạ b n ọ can thi p ệ Myỹ, giành đ c ộ l p ậ hoàn toàn, bảo v ệ hào bình thếế gi i ớ . -Báo cáo c a ủ T ng ổ bí th ư Trư ng
ờ Chinh đã trình bày toàn b ộ đư n ờ g lốếi cách m n ạ g Vi t ệ Nam, đó là đư n ờ g lốếi cách m ng ạ dần t c ộ dần ch
ủ nhần dần tếến lến ch ủ nghĩa xã h i ộ . Chính c n ươ g Đ n ả g Lao đ n ộ g Vi t ệ Nam đư c ợ Đ i ạ h i
ộ thống qua, gốầm các n i ộ dung quan tr ng ọ :
+ Xác định tnh chầết c a ủ xã h i ộ Vi t
ệ Nam lúc này có 3 tnh chầết: “Dần ch ủ nhần dần, M t ộ phầần thu c ộ địa và N a
ử phong kiếến”. Đốếi tư n
ợ g đầếu tranh chính c a ủ Vi t ệ Nam hi n ệ nay là ch ủ
nghĩa đếế quốếc xầm lư c ợ Pháp, can thi p
ệ Myỹ và phong kiếến ph n ả đ n ộ g. lOMoARcPSD|45156089 + Nhi n ệ v ụ c a ủ cách m n ạ g Vi t ệ Nam là “Đánh đu i ổ b n
ọ đếế quốếc xầm lư c ợ , giành đ c ộ l p ậ và thốếng nhầết th t ậ s ự cho dần t c ộ ; xóa b ỏ nh ng
ữ di tch phong kiếến và n a ử phong kiếến, làm cho ngư i ờ cày có ru ng ộ , phát tri n ể chếế đ ộ dần ch ủ nhần dần, gầy c ơ s ở cho ch ủ nghĩa xã h i ộ .” Nh ng ữ nhi m
ệ vụ đó có mốếi quan h ệ khăng khít v i ớ nhau nh ng ư nhi m ệ v ụ chính lúc này là t p ậ
trung đầếu tranh chốếng xầm lư c ợ , hoàn thành cống cu c ộ gi i ả phóng dần t c ộ . + Đ ng ộ l c ự c a ủ cách m ng ạ Vi t ệ Nam đư c ợ xác đ nh ị
gốầm có bốến giai cầếp là: Cống Nhần, Nống Dần, Ti u ể T ư S n ả và T ư S n ả Dần T c ộ , ngoài ra còn có nh n
ữ g thần sĩ (thần hào, đ a ị ch ) ủ yếu nư c ớ và tếến b .
ộ Trong đó, lầếy nếần t ng
ả là giai cầếp cống nhần, giai cầếp nống dần và lao đ ng ộ trí
óc; giai cầếp cống nhần đóng vai trò là l c ự lư ng ợ lãnh đ o ạ cách m ng ạ Vi t ệ Nam. + Tri n ể v n ọ g phát tri n ể c a ủ cách m ng ạ Vi t ệ Nam nhầết đ nh ị seỹ tếến lến ch ủ nghĩa xã h i ộ .
Đầy là quá trình lầu dài, có các giai đo n ạ phát tri n ể tư ng ơ ng ứ v i ớ nh n ữ g nhi m ệ v ụ trung tầm, đó là: hoàn thành gi i ả phóng dần t c ộ ; xóa b
ỏ tàn tch phong kiếến và n a ử phong kiếến, th c ự hi n ệ tri t ệ đ ể ngư i ờ cày có ru ng ộ , hoàn ch nh ỉ chếế đ ộ dần ch ủ nhần dần; tếến t i ớ xầy d n ự g c ơ s ở v t ậ chầết cho ch ủ nghĩa xã h i ộ , tếến lến th c ự hi n ệ ch ủ nghĩa xã h i ộ . N i ộ dung c a ủ Chính cư n
ơ g còn nếu ra 15 chính sách l n ớ c a ủ Đ n ả g trong giai đo n ạ hi n ệ t i ạ nhăầm tếếp t c ụ đ y ẩ m nh ạ
kháng chiếến đếến thăếng l i ợ và đ t ặ c ơ s
ở kiếến thiếết quốếc gia, th c ự hi n ệ chếế đ ộ dần ch ủ nhần dần ở Vi t
ệ Nam, làm tếần đếầ tếến lến ch ủ nghĩa xã h i ộ . Điếầu l ệ m i ớ c a ủ Đ n ả g đư c ợ Đ i ạ h i ộ thống qua có 13 chư ng
ơ , 71 điếầu, trong đó xác đ nh ị rõ m c ụ đích, tốn ch ỉc a ủ Đ n
ả g là phầến đầếu “phát tri n ể chếế đ ộ dần ch
ủ nhần dần, tếến lến chếế đ ộ ch ủ nghĩa xã h i ộ ở Vi t ệ Nam, đ ể th c ự hi n ệ t ự do, h nh ạ
phúc cho giai cầếp cống nhần, nhần dần lao đ n ộ g và tầết c ả các dần t c ộ đa sốế, thi u ể sốế ở Vi t ệ Nam”. Điếầu l ệ Đ ng ả cũng nếu ra nh ng ữ quy
định vếầ đảng viến, vếầ nếần t n ả g t ư tư ng ở c a ủ Đ ng ả , nguyến tăếc ho t ạ đ ng ộ c a ủ Đ n ả g Lao đ ng ộ
Việt Nam. Báo cáo chính tr ịt i ạ Đ i ạ h i ộ nhầến m nh: ạ “trong giai đo n ạ này, quyếần l i ợ c a ủ giai cầếp
cống nhần và nhần dần lao đ n ộ g và c a ủ dần t c ộ là m t ộ . Chính vì Đ ng ả Lao đ n ộ g Vi t ệ Nam là Đ n ả g c a
ủ giai cầếp cống nhần và nhần dần lao đ ng ộ , cho nến nó ph i ả là Đ n ả g c a ủ dần t c ộ Vi t ệ Nam”. Đ i ạ h i
ộ bầầu Ban Chầếp hành Trung ư ng ơ gốầm 19 y ủ viến chính th c ứ và 10 y ủ viến d ự khuyếết. Ban
Chầếp hành đã bầầu B ộ Chính tr ịgốầm 7 y ủ viến chính th c ứ , 1 y ủ viến d
ự khuyếết và Ban Bí th ư (bao
gốầm Đốầng chí Hốầ Chí Minh đư c ợ bầầu làm Ch ủ t c ị h Đ ng ả , đốầng chí Trư n ờ g Chinh đư c ợ bầầu l i ạ làm T ng ổ Bí th . ư Đ i ạ h i ộ II thành cống là m t ộ bư c ớ tếến m i ớ c a ủ Đ n ả g vếầ m i ọ m t ặ , là “Đ i ạ h i
ộ kháng chiếến kiếến quốếc”, “thúc đ y
ẩ kháng chiếến đếến thăếng l i ợ hoàn toàn và xầy d n ự g Đ n ả g Lao đ ng ộ Vi t ệ Nam”. lOMoARcPSD|45156089 b) Đẩy m n
ạ h phát tri n ể cu c
ộ kháng chiếến vếầ m i ọ m t ặ T ừ đầầu năm 1951, Đ n ả g ch ủ trư ng ơ m ở các chiếến d c
ị h tếến cống quần s ự có quy mố tư ng ơ đốếi l n
ớ đánh vào các vùng chiếếm đóng c a ủ đ c ị h ở đ a
ị bàn trung du và đốầng băầng Băếc Bộ, tếu di t ệ , tếu hao sinh l c ự đ c ị h, t o ạ điếầu ki n ệ phát tri n ể cu c
ộ chiếến tranh du kích vùng sau l ng ư đ c ị h. Tiếếp đó, ta m ở Chiếến d c
ị h Hòa Bình (12/1951) và Chiếến d c
ị h Tầy Băếc thu đống 1952 nhăầm tếu di t ệ m t ộ b ộ ph n ậ sinh l c ự đ c ị h, gi i ả phóng m t
ộ phầần vùng Tầy Băếc, phá ầm m u ư l p ậ “x ứ Thái t ự tr ” ị c a ủ th c ự dần Pháp. Trến chiếến trư n
ờ g Liến khu V, phong trào chiếến tranh du kích phát tri n ể m nh ạ ở các t nh ỉ Tầy Nguyến, Băếc Qu ng
ả Nam, Khánh Hòa, Nam Bình Thu n ậ ... Trến đ a ị bàn Nam B , ộ theo ch ỉđ o ạ c a ủ Xứ y ủ , l c ự lư ng ợ vũ trang đư c ợ t ổ ch c ứ và săếp xếếp l i ạ cho phù h p ợ v i ớ nhi m ệ v ụ phát tri n ể chiếến
tranh du kích. Quần và dần Nam B ộ tch c c ự tếến cống đ c ị h băầng các hình th c ứ t p ậ kích, ph c ụ kích, đánh đ c ặ cống, tếu bi u ể là tr n ậ đánh vào khu h u ậ cầần c a ủ Pháp ở Phú Th ọ (Sài Gòn) ngày 8/5/1952, đốết cháy h n ơ 5 tri u ệ lít xăng, phá h y ủ h n ơ 1.000 qu ả bom và di t ệ g n ọ m t ộ đ i ạ đ i ộ
quần Pháp... Phát huy thăếng l i ợ c a ủ các chiếến d c ị h quần s ự trong nư c ớ , Đ n ả g quyếết đ nh ị phốếi h p ợ v i ớ cách m ng ạ Lào m ở chiếến d c ị h Thư n ợ g Lào (gốầm t nh ỉ H a ủ Phăn và Xiếng Kho ng ả ), giúp Chính ph
ủ kháng chiếến Lào gi i
ả phóng thếm đầết đai và m ở r n ộ g khu căn c ứ đ a
ị , phá thếế bốế trí chiếến lư c ợ c a ủ th c ự dần Pháp ở băếc Đống Dư ng ơ . Trến các m t ặ tr n
ậ chính tr ,ị kinh tếế, văn hóa, xã h i ộ , Đ ng ả , Chính ph ủ ch ỉđ o ạ đ y ẩ m nh ạ vi c ệ chăm lo phát tri n ể th c ự l c ự , c ng ủ cốế và tăng cư ng ờ s c ứ m nh ạ h u ậ phư n
ơ g kháng chiếến. Tháng 4/1952, H i ộ ngh ịlầần th
ứ ba Ban Chầếp hành Trung ư n ơ g Đ ng ả đếầ ra nh ng ữ quyếết sách l n ớ vếầ cống tác “chỉnh Đ ng ả , ch nh ỉ quần”, xác đ nh ị đó là nhi m ệ v ụ tr ng ọ tầm c a ủ cống tác xầy d n ự g Đ ng ả , xầy d n ự g quần đ i ộ giai đo n ạ này. Cu c ộ v n ậ đ n ộ g tăng gia s n ả xuầết, th c ự hành tếết ki m, ệ khăếc ph c
ụ khó khăn, hăng hái lao đ n ộ g đã t ự túc m t ộ phầần lư n ơ g th c ự , th c ự ph m; ẩ b o ả đ m ả đ n ạ dư c
ợ , thuốếc men, quần trang, quần d ng ụ cung cầếp đ ủ cho b ộ đ i ộ . Chầến ch nh ỉ l i ạ chếế đ ộ
thuếế khóa, tài chính, xầy d n ự g ngành thư ng ơ nghi p, ệ ngần hàng; th c ự hi n ệ t ng ừ bư c ớ chính sách ru ng
ộ đầết, chính sách thuếế nống nghi p, ệ chính sách đ a ị tố. Các m t
ặ văn hóa, y tếế, giáo d c ụ , xầy d ng ự nếếp sốếng m i ớ , c ng ủ cốế M t ặ tr n ậ dần t c
ộ thốếng nhầết cũng đư c ợ phát tri n ể và đ t ạ đư c ợ nhiếầu thành t u ự m i ớ ... T ừ đầầu năm 1953, Đ n ả g ch ủ trư ng ơ đ y ẩ m nh ạ th c ự hi n ệ các c i ả cách dần ch , ủ phát đ n ộ g quầần chúng nống dần tri t ệ đ ể gi m ả tố, gi m ả t c ứ tếến t i ớ c i ả cách ru ng
ộ đầết nhăầm góp phầần thúc đ y ẩ
kháng chiếến mau thăếng l i ợ , th c ự hi n ệ m c ụ tếu ngư i ờ cày có ru n
ộ g. Nống dần đã đư c ợ t m ạ cầếp gầần 180.000 ha ru n
ộ g đầết vốến là c a ủ th c ự dần, đ a ị ch ủ Vi t ệ gian, ru ng ộ cống, ru ng ộ hoang hóa, văếng ch ủ Tháng 1/1953, H i ộ ngh ịlầần th ứ t
ư Ban Chầếp hành Trung ư ng ơ Đ n ả g đã h p ọ ki m ể đi m ể vếầ th c ự hi n ệ chính sách ru ng ộ đầết c a ủ Đ ng ả và quyếết đ nh ị tếến t i ớ c i ả cách ru ng ộ đầết ở m t ộ sốế vùng nống thốn Vi t ệ Nam. Tháng 11/1953, H i ộ ngh ịlầần th
ứ năm Ban Chầếp hành Trung ư ng ơ Đ n ả g và H i ộ ngh ịtoàn quốếc c a ủ Đ n ả g lầần th
ứ nhầết quyếết ngh ịthống qua Cư n ơ g lĩnh ru ng ộ đầết c a ủ Đ ng ả Lao đ n ộ g Vi t ệ Nam v i
ớ 23 điếầu và nếu ch ủ trư n ơ g: “phát đ ng ộ quầần chúng tri t ệ đ ể gi m ả tố, th c ự hi n ệ gi m ả t c ứ và tếến hành c i ả cách ru ng ộ đầết”, th c ự hi n ệ ngư i ờ cày có ru ng ộ , nầng cao quyếần l i
ợ kinh tếế và chính tr ịc a ủ ngư i ờ nống dần. Ch ủ trư ng
ơ , chính sách vếầ ru ng ộ đầết và c i ả cách ru ng ộ đầết c a ủ Đ n ả g và Nhà nư c ớ ta đư c ợ th c ự hi n ệ dư i ớ nhiếầu hình th c ứ khác nhau, nh : ư hiếến ru n ộ g đầết, t c ị h thu, tr n ư g thu, tr ng ư mua và đem ru n
ộ g đầết đó chia cho cốế lOMoARcPSD|45156089
nống, bầần nống và trung nống l p ớ dư i ớ là nh n ữ g ngư i ờ khống có ho c ặ thiếếu ru ng ộ cày cầếy. Ch ủ trư ng ơ đó đã t o ạ ra chuy n ể biếến l n
ớ vếầ kinh tếế, chính tr ị ở nống thốn, thúc đ y ẩ s c ứ s n ả xuầết phát tri n, ể c i ả thi n ệ đ i ờ sốếng v t
ậ chầết và tnh thầần c a ủ ngư i ờ nống dần Vi t ệ Nam. Ngày 4/12/1953, t i ạ kỳ h p ọ th ứ 3, Quốếc h i
ộ khóa I đã thống qua Lu t ậ c i ả cách ru n ộ g đầết và ngày 19/12/1953, Ch
ủ tịch Hốầ Chí Minh đã ký ban hành Lu t ậ c i ả cách ru n ộ g đầết. Th c ự hi n ệ ch ủ trư ng ơ c a ủ Đ n ả g và Chính ph , ủ hàng ngàn hécta ru ng ộ đầết và các lo i ạ nống c , ụ trầu bò, t ư li u ệ s n ả xuầết nống nghi p ệ đã đư c
ợ chia cho nống dần nghèo, nhầết là bầần, cốế nống. Thăếng l i ợ này đã làm n c ứ lòng b ộ đ i ộ n i
ơ tếần tuyếến, tăng thếm quyếết tầm giếết gi c ặ , l p
ậ cống, góp phầần tch c c ự đ n ộ g viến s c ứ ngư i ờ , s c ứ c a ủ cho Chiếến d c ị h Đi n ệ Biến Ph … ủ . Song, do còn h n ạ chếế trong nh n ậ
thức, việc tếếp thu kinh nghiệm đầếu tranh giai cầếp của nước ngoài đã măếc vào giáo điếầu chủ
nghĩa, vi phạm khuyếết điểm nghiếm trọng là độc đoán, chuyến quyếần, định kiếến chủ quan, quan
liếu, mệnh lệnh, nhầết là ở phương pháp, cách làm, ở việc chỉ đạo xử lý khống đúng một sốế
trường hợp oan sai trong cải cách ruộng đầết, càng vếầ sau càng nặng hơn... c) Kếết hợ
p đầếu tranh quần sự
và ngoại giao, kếết thúc thắến g lợ i cuộc khán g chiếến
Bước vào năm 1953, quần đội Pháp ở Đống Dương bị măếc kẹt trong mầu thuầỹn giữa tập trung
binh lực và chiếếm giữ, giữa tếến cống và phòng ngự, giữa bảo vệ đốầng băầng Băếc Bộ và bảo vệ
vùng Tầy Băếc, Thượng Lào. Nước Pháp lệ thuộc ngày càng sầu vào viện trợ quần sự Myỹ và đang
dốếc mọi cốế găếng hòng tm một lốếi thoát trong danh dự.
Tháng 5/1953, Pháp cử Đại tướng Hăngri Nava (H. Navarre) đang đảm nhiệm chức vụ Tổng
Tham mưu trưởng lục quần khốếi NATO sang làm Tổng chỉ huy quần đội viếỹn chinh Pháp ở Đống
Dương. Tháng 7/1953, Nava đã vạch ra kếế hoạch chính trị - quần sự mới lầếy tến là “Kếế hoạch
Nava”. Kếế hoạch Nava dự kiếến thực hiện trong vòng 18 tháng nhăầm “chuyển bại thành thăếng”.
Nava chủ trương tăng cường tập trung binh lực, hình thành những “quả đầếm thép” để quyếết
chiếến với chủ lực của Việt Minh. Chi phí vật chầết của kếế hoạch Nava phầần lớn do Myỹ thực hiện.
Trong quá trình triển khai kếế hoạch, Nava đã từng bước biếến Điện Biến Phủ - một địa danh vùng
Tầy Băếc Việt Nam trở thành một căn cứ quần sự khổng lốầ và là trung tầm của kếế hoạch. Đếến đầầu
năm 1954, Điện Biến Phủ là một tập đoàn cứ điểm mạnh nhầết Đống Dương, một “pháo đài
khổng lốầ khống thể cống phá”, được giới quần sự, chính trị Pháp - Myỹ đánh giá là “một cốỹ máy
để nghiếần Việt Minh”.
Để đánh bại ầm mưu và kếế hoạch Nava, Đảng chủ trương mở cuộc tếến cống chiếến lược Đống
Xuần 1953 – 1954. Từ đầầu tháng 9/1953, Bộ Chính trị và Tổng Quần ủy chỉ đạo Bộ Tổng Tham
mưu Quần đội nhần dần Việt Nam nghiến cứu, đánh giá toàn diện tnh hình quần sự trến chiếến
trường và vạch ra kếế hoạch tác chiếến mới. Cuốếi tháng 9/1953, Bộ Chính trị họp bàn và thống
qua chủ trương tác chiếến chiếến lược Đống Xuần 1953 - 1954, nhăầm tếu diệt sinh lực địch, bốầi dưỡ
ng lực lượng của ta, giữ vững thếế chủ động, buộc địch phải phần tán lực lượng để đốếi phó.
Nghị quyếết quan trọng này của Bộ Chính trị đã mở đường đi tới những thăếng lợi lịch sử trong
cuộc tếến cống chiếến lược Đống Xuần 1953 - 1954 mà đỉnh cao là Chiếến dịch Điện Biến Phủ. lOMoARcPSD|45156089 Tháng 12/1953, B ộ T ng ổ tham m u ư đã xầy d n ự g xong các kếế ho c ạ h tác chiếến c ụ th ể cho các chiếến trư ng ờ và đư c ợ B ộ Chính tr ịphế chu n ẩ . Trến c ơ s
ở báo cáo quyếết tầm c a ủ T n ổ g Quần y ủ , cu c ộ h p ọ c a
ủ Bộ Chính tr ịngày 6/12/1953 đã quyếết đ nh ị m ở Chiếến d c ị h Đi n ệ Biến Ph ủ và giao Đ i ạ tư ng ớ Võ Nguyến Giáp - B ộ trư n ở g B ộ Quốếc phòng, T ng ổ T ư l nh ệ quần đ i ộ tr c ự tếếp làm T ư lệnh kiếm Bí th ư Đ n ả g y ủ chiếến d c ị h. Phốếi h p ợ v i ớ m t ặ tr n ậ Đi n ệ Biến Ph ủ và t o ạ điếầu ki n ệ cho tr n
ậ quyếết chiếến chiếến lư c ợ ở Đi n ệ Biến Ph , ủ l c ự lư n ợ g quần s ự t ổ ch c ứ nghi binh, kéo dãn l c ự lư n
ợ g địch trến toàn chiếến trư ng ờ Đống Dư ng ơ , m ở nhiếầu cu c ộ tầến cống đ c ị h đốầng lo t ạ trến các hư ng ớ chiếến lư c ợ quan tr ng ọ , nh :
ư Lai Chầu (12/1953); Trung Lào (12/1953), H ạ Lào và
Đống Băếc Campuchia (12/1953); m t ặ tr n
ậ Tầy Nguyến (1/1954); Thư n ợ g Lào (1/1954). T i ạ m t ặ tr n
ậ Bình Trị Thiến, Nam Trung B , ộ Nam B , ộ ta t ổ ch c ứ đốầng lo t ạ tầến cống đ c ị h, kếết h p ợ phát đ n ộ g phá tếầ, tr ừ gian, m ở các chiếến d c ị h đ c ị h v n, ậ ng y ụ v n, ậ phá h y ủ giao thống, đ y ẩ m nh ạ ho t ạ đ n
ộ g chiếến tranh du kích... Nhăầm phát huy s c ứ m nh ạ c a ủ h u ậ phư ng ơ , chi vi n
ệ tếần tuyếến, nhầết là l c ự lư n ợ g nống dần cho cu c
ộ tếến cống chiếến lư c
ợ Đống Xuần 1953 - 1954 và Chiếến d c ị h Đi n ệ Biến Ph , ủ Trung ư n ơ g Đ ng ả , Quốếc h i ộ và Ch ủ t c
ị h Hốầ Chí Minh quyếết đ nh ị phát đ n
ộ g phong trào quầần chúng đầếu tránh tri t ệ đ ể gi m ả tố, gi m ả t c ứ và tếến hành c i ả cách ru ng ộ đầết, B
ộ Chính tr ịquyếết đ nh ị thành l p ậ y Ủ ban chi vi n ệ tếần tuyếến; H i
ộ đốầng cung cầếp m t ặ tr n ậ Trung ư n ơ g và các đ a ị phư ng ơ cũng đư c ợ thành l p. ậ M i
ọ nguốần nhần tài, v t ậ l c
ự , dần cống tếếp tếế, chi vi n ệ cho m t ặ tr n ậ Đi n ệ Biến Ph ủ đư c ợ tăng cư ng ờ v i ớ hàng v n ạ ngày cống, hàng v n ạ tầến lư ng ơ th c ự , đ n ạ dư c ợ , vũ khí, phư ng ơ t n ệ trang b ,ị... Ch ủ t c
ị h Hốầ Chí Minh ch ỉrõ: “chiếến d c ị h này là m t ộ chiếến d c ị h rầết quan tr ng ọ , khống nh n ữ g vếầ quần s ự mà c
ả vếầ chính tr ,ị khống nh n ữ g đốếi v i ớ trong nư c ớ mà đốếi v i ớ quốếc tếế. Vì v y
ậ , toàn quần, toàn dần, toàn Đ n ả g ph i ả t p
ậ trung hoàn thành cho kỳ đư c ợ . Th c ự hi n
ệ quyếết tầm chiếến lư c ợ đó, ta đã t p ậ trung kho ng ả 5 v n ạ quần v i ớ m i ọ nốỹ l c ự và quyếết
tầm cao nhầết bao vầy ch t ặ quần đ c ị h ở Đi n ệ Biến Ph . ủ V i ớ phư ng ơ ch m
ậ “đánh chăếc, tếến chăếc”,
“đánh chăếc thăếng”, ngày 13/3/1954, quần ta n ổ súng tầến cống đ c ị h
ở phần khu phía băếc trung tầm Mư n ờ g Thanh, m ở màn Chiếến d c ị h Đi n ệ Biến Ph . ủ Tr i ả qua 56 ngày đếm, v i ớ 3 đ t ợ tếến cống l n, ớ đếến 17 gi
ờ 30 phút chiếầu 7/5/1954, Quần đ i ộ nhần dần Vi t
ệ Nam đã đánh chiếếm hầầm
chỉ huy, băết sốếng tư n ớ g Đ ờ Cát ri
ơ (Chiristan de Castries), Ch ỉhuy trư n ở g và B ộ Ch ỉhuy t p ậ đoàn c ứ đi m ể Đi n ệ Biến Ph . ủ Toàn b ộ l c ự lư ng ợ đ c ị h ở Đi n ệ Biến Ph ủ b ịtếu di t
ệ và b ịbăết sốếng. Chiếến d c ị h Đi n ệ Biến Ph ủ kếết thúc đã đ a ư cu c
ộ tếến cống chiếến lư c
ợ Đống Xuần 1953 – 1954 và cu c ộ kháng chiếến c a ủ dần t c ộ Vi t ệ Nam chốếng th c ự dần Pháp xầm lư c ợ đếến thăếng l i ợ v ẻ vang. Chiếến thăếng vĩ đ i ạ ở Đi n ệ Biến Ph ủ là thăếng l i ợ c a ủ ý chí và khát v ng ọ đ c ộ l p, ậ t ự do c a ủ nhần
dần Việt Nam mà nòng cốết là l c ự lư n ợ g Quần đ i
ộ nhần dần anh hùng. V i ớ nư c ớ Pháp: “Đi n ệ Biến Ph
ủ thầết thủ gầy nốỹi kinh hoàng kh ng ủ khiếếp. Đó là m t ộ trong nh ng ữ th m ả b i ạ l n ớ nhầết c a ủ phư ng ơ Tầy...”. Thăếng l i ợ ở Đi n ệ Biến Ph ủ là “thiến s ử vàng c a ủ dần t c ộ Vi t ệ Nam”, đư c ợ ghi nhận là m t ộ chiếến cống vĩ đ i ạ c a ủ dần t c ộ Vi t ệ Nam trong thếế k ỷ XX và “đi vào l c ị h s ử thếế gi i ớ như m t ộ chiếến cống hi n ể hách, báo hi u ệ s ự thăếng l i ợ c a
ủ nhần dần các dần t c ộ b ịáp b c ứ , s ự s p ụ đ ổ c a ủ ch ủ nghĩa th c ự dần”. Cùng v i ớ thăếng l i ợ quần s ự to l n, ớ vang d i ộ ở Đi n ệ Biến Ph ,
ủ trến toàn chiếến trư ng ờ Đống Dư ng
ơ , quần và dần ta cũng giành thếm nhiếầu thăếng l i ợ to l n ớ trến các m t ặ tr n ậ kinh tếế, chính trị, quần s ự ở c
ả vùng đốầng băầng, trung du Băếc B , ộ m t ặ tr n
ậ Bình Tr ịThiến, Nam Trung B ộ và lOMoARcPSD|45156089 Nam Bộ. Nh ng ữ thăếng l i
ợ này đã góp phầần c ổ vũ, tác đ ng ộ tch c c ự đốếi v i ớ m t ặ tr n ậ Đi n ệ Biến Ph . ủ
Từ cuốếi năm 1953, Chủ tịch Hốầ Chí Minh tuyến bốế vếầ lập trường của Việt Nam: “Cơ sở của việc
đình chiếến ở Việt Nam là Chính phủ Pháp thật thà tốn trọng nếần độc lập thật sự của nước Việt
Nam”, phải đình chỉ cuộc chiếến tranh xầm lược và phải thương lượng trực tếếp và chủ yếếu với
Chính phủ Việt Nam Dần chủ Cộng hòa. Tuyến bốế này mở đường cho đầếu tranh ngoại giao tại
Hội nghị Giơnevơ (Geneve, Thụy Sĩ).
Hội nghị Giơnevơ bàn vếầ chầếm dứt chiếến tranh, lập lại hòa bình ở Đống Dương khai mạc ngày
8/5/1954. Trong 75 ngày đàm phán căng thẳ
ng, gay go, phức tạp, trải qua 8 phiến họp toàn thể,
23 phiến họp cầếp trưởng đoàn và nhiếầu cuộc gặp gỡ
riếng với nhiếầu áp lực, tác động tếu cực
của diếỹn biếến tnh hình quốếc tếế phức tạp và sức ép
của các nước lớn. Đoàn Myỹ do J. Đalét (John
Foster Dules), Bộ trưởng Ngoại giao dầỹn đầầu; đoàn Vương quốếc Anh do Bộ trưởng Ngoại giao
Anthony Eden là Trưởng đoàn; đoàn Pháp do Biđốn (Georges Bidault) dầỹn đầầu; đoàn Liến Xố do
Bộ trưởng Ngoại giao Viacheslav Molotov làm Trưởng đoàn; đoàn Trung Quốếc do Thủ tướng
Chu Ân Lai làm Trưởng đoàn. Đoàn Việt Nam Dần chủ Cộng hòa do Phó Thủ tướng Phạm Văn
Đốầng làm Trưởng đoàn. Các đoàn Vương quốếc Lào, Vương quốếc Campuchia và Quốếc gia Việt
Nam (chính quyếần Bảo Đại) cũng tham gia Hội nghị. Phía Việt Nam luốn kiến trì đầếu tranh, giữ
vững nguyến tăếc, nhần nhượng có điếầu kiện và cũng tch cực đầếu tranh để bảo vệ quyếần lợi
chính trị của lực lượng kháng chiếến Lào và Campuchia. Song, so sánh lực lượng khống thuận lợi
cho cách mạng ba nước Đống Dương, nến ta đốầng ý chầếp nhận ký
kếết với Pháp bản Hiệp định
đình chỉ chiếến sự Việt Nam vào ngày 21/7/1954. Trong quá trình diếỹn ra Hội nghị, Myỹ đã gầy sức ép
buộc Pháp chầếp nhận đưa Ngố Đình Diệm vếầ nước làm Thủ tướng trong chính quyếần Bảo Đại
nhăầm xầy dựng một chính quyếần thần Myỹ thay thếế chính quyếần thần Pháp. Tổng thốếng Myỹ
Aixenhao (Dwight D. Eisenhower) quyếết tầm thúc đẩ
y quá trình Myỹ thay thếế Pháp ở Việt Nam và Đống Dương.
Hội nghị đã thống qua bản Tuyến bốế cuốếi cùng vếầ vầến đếầ lập lại hòa bình ở Đống Dương có chữ ký
của các bến. Đại biểu Myỹ khống ký, nhưng tuyến bốế cam kếết tốn trọng Hiệp định. Bản Tuyến
bốế nếu rõ: Pháp và các nước tham dự Hội nghị long trọng cam kếết tốn trọng các quyếần dần tộc
cơ bản của Việt Nam, Lào, Campuchia là độc lập, chủ quyếần, thốếng nhầết và toàn vẹn lãnh thổ,
khống can thiệp vào cống việc nội bộ của các nước đó; cam kếết chầếm dứt cuộc chiếến tranh và
lập lại hòa bình trến bán đảo Đống Dương... Kếết quả Hội nghị phản ánh xu thếế chung và cục diện
tnh hình quốếc tếế lúc bầếy giờ. Đầy là văn bản pháp lý
quốếc tếế đầầu tến cống nhận các quyếần dần
tộc cơ bản của nhần dần Việt Nam, Lào và Campuchia; đánh dầếu kếết thúc thăếng lợi cuộc kháng
chiếến chốếng thực dần Pháp xầm lược; mở ra một trang sử mới cho dần tộc Việt Nam và mở
đường cho cuộc đầếu tranh giành độc lập, thốếng nhầết hoàn toàn cho nhần dần ba nước Đống Dương sau này.