Đề cương môn Chủ nghĩa xã hội khoa học  - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh

CHỦ ĐỀ 2 ĐẶC TRƯNG CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VIỆT NAM VÀ THỜI KỲ
QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Xem những vấn đề liên quan tới đề tài nhưng hơi sâu bên trong
https://sotttt.sonla.gov.vn/1229/27531/81967/635159/xay-dung-dang-va-bao-ve-nen-
tang-tu-tuong/-mot-so-van-de-ly-luan-va-thuc-tien-ve-chu-nghia-xa-hoi-va-con-
duong-di-len-chu-nghia-xa-hoi-o-v
13 đại hội Đảng Việt Nam https://daihoi13.dangcongsan.vn/cac-ky-dai-hoi/tu-lieu-
van-kien/dang-cong-san-viet-nam-qua-cac-ky-dai-hoi-3926
Lịch sử hình thành Xã hội chủ nghĩa
https://truongchinhtri.kontum.gov.vn/vi/news/nghien-cuu-trao-doi/vi-sao-noi-di-len-
chu-nghia-xa-hoi-la-su-lua-chon-duy-nhat-dung-dan-cua-dang-va-dan-toc-ta- 210.html
Bộ câu hỏi tự luận https://tailieu.vn/doc/31-cau-hoi-on-tap-mon-chu-nghia-xa-hoi- khoa-hoc-210932.html
Làm 2 câu hỏi phản biện có tính sâu (có kèm theo đáp án nên ổn định nhé) HẠN 12H 24-9
Câu 1: Nhiệm vụ phát triển kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam có vị trí quan trọng như thế nào? (Duyên)
➢ Phải xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhất trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Xuất phát từ đặc điểm nước ta đi lên chủ nghĩa
xã hội từ một nước thuộc địa nửa phong kiến (1954 ở miền bắc và sau 1975), sức
sản xuất chưa phát triển, đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân thấp kém
➢ Nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là phải xây dựng nền tảng vật chất và kỹ
thuật của chủ nghĩa xã hội, ... có công nghiệp và nông nghiệp hiện đại, có văn hóa
và khoa học tiên tiến. Trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, chúng ta phải
cải tạo nền kinh tế cũ và xây dựng nền kinh tế mới, mà xây dựng là nhiệm vụ chủ chốt và lâu dài
➢ Phải xây dựng cơ cấu kinh tế công nghiệp và nông nghiệp hợp lý. Bác Hồ đã
khẳng định: “Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa có hai chân là công nghiệp và nông
nghiệp... hai chân không đều nhau, không thể nước mạnh được’’
➢ Tính tất yếu khách quan phải tiến hành công nghiệp hóa. Công nghiệp hóa xã hội
chủ nghĩa là mục tiêu phấn đấu chung, là con đường no ấm thực sự của nhân dân
ta. Trong bài Con đường phía trước (ngày 20.1.1960), Người đã viết: “Đời sống
nhân dân chỉ có thể thật dồi dào, khi chúng ta dùng máy móc để sản xuất một cách
thật rộng rãi: dùng máy móc cả trong công nghiệp và trong nông nghiệp. Máy sẽ
chắp thêm tay cho người, làm cho sức người tăng lên gấp trăm, nghìn lần và giúp
người làm những việc phi thường. Muốn có nhiều máy, thì phải mở mang các
ngành công nghiệp làm ra máy ra gang, thép, gan, dầu... Đó là con đường phải đi
của chúng ta: Con đường công nghiệp hóa nước nhà”
Câu 2: Giữa tăng cường sự lạnh đạo của Đảng cộng sản với xây dựng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa có mâu thuẫn nhau không? Vì sao? (Linh Đan)
Trước hết về mặt nhận thức, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là chế độ dân chủ rộng rãi nhất
trong lịch sử, tuy nhiên nó vẫn mang tính giai cấp, tức chuyên chính vô sản, do Đảng
công sản, Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo. Trong hệ thống chính trị xã hội chủ
nghĩa chia làm ba bộ phận: Đảng cộng sản, Nhà nước chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa, các
đoàn thể nhân dân và các tổ chức chính trị-xã hội. Ba bộ phận này có vai trò, chức năng
khác nhau khác nhau nhưng có chức năng hữu cơ với nhau tạo thành một chỉnh thể.
Trong quan hệ với Nhà nước, Đảng cộng sản lãnh đạo nhà nước, chỉ đạo các hoạt động
quản lý của Nhà nước bằng một hệ thống các quan điểm lý luận và nguyên tắc chính trị.
Đảng cộng sản lãnh đạo Nhà nước chứ không làm thay nhà nước, không can thiệp vào
công việc của Nhà nước. Phương pháp lãnh đạo của Đảng là bằng kiểm tra, giáo dục,
tuyên truyền và nêu gương.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là bộ phận trụ cột của hệ thông chính trị xã hội chủ nghĩa, là
cơ quan quyền lực thể hiện ý chí và quyền lực của nhân dân, bảo vệ dân. Nhà nước quản
lý xã hội bằng chính sách và pháp luật. Nhà nước xã hội chủ nghĩa phải đặt dưới sự lãnh
đạo của Đảng cộng sản, thực hiện đường lối của Đảng cộng sản, thể chế hóa đường lối
của Đảng thành hiến pháp và pháp luật.
Câu 3: Hiện nay cách mạng xã hội chủ nghĩa có phải là tất yếu không? Các nước
theo tư bản chủ nghĩa đều đang phát triển mạnh mẽ, ta có cần sự thay đổi? Vì sao? (Bảo)
Ngày nay, lịch sử thế giới đang trải qua những bước quanh co, phức tạp. Chủ nghĩa tư
bản dựa vào những ưu thế kinh tế, khoa học-công nghệ và sức mạnh quân sự đang tìm
mọi cách để phổ biến giá trị của phương Tây, tuyên truyền tư tưởng đa nguyên chính trị,
đa đảng đối lập hoặc “phi giai cấp”, “phi chính trị”, “phi ý thức hệ”; làm lẫn lộn giữa
đúng và sai, phải và trái nhằm chống trái lại chủ nghĩa xã hội và những thế lực hòa bình,
tiên tiến trên thế giới, đặc biệt đối với các nước xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa đế quốc đã
thực hiện chiến lược diễn biến hòa bình , và tuyên truyền các lý thuyết tư sản, tìm mọi
cách phủ nhận học thuyết Mac-Lenin. Do vậy các đảng cộng sản, các nhà nước xã hội
chủ nghĩa phải đẩy mạnh đấu tranh về tư tưởng bằng nhiều cách khác nhau, phê phán tư
tưởng phản động, hiếu chiến muốn duy trì sự thống trị, sự áp bức giữa nước giàu đối với
nước nghèo, nước mạnh đối với nước yếu.
Sự thoái trào của chủ nghĩa xã hội hiện nay chỉ là tạm thời, nhiều nước xã hội chủ nghĩa
vẫn đang tồn tại và phát triển, tiến hành cải cách đổi mới như: Trung Quốc, Việt Nam, Cu
Ba, Triều Tiên, Lào. Cuộc đấu tranh vì lý tưởng, mục tiêu xã hội chủ nghĩa vẫn đang diễn
ra tiếp tục trên thế giới.
Xu thế của thời đại ngày nay vẫn là độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội, là một tất yếu
khách quan, là mục tiêu của thời đại.
Soạn câu hỏi 2-3 câu HẠN 27-9
Câu 1: Đại hội IX của Đảng Cộng Sản Việt Nam xác định, quá độ lên chủ nghĩa xã
hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam là bỏ qua những yếu tố nào?
A. Bỏ qua sự thống trị về mặt kinh tế và chính trị của CNTB
B. Bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trức thượng tầng TBCN
C. Bỏ qua sự áp bức bốc lộc và những thành tựa khoa học kỹ thuật của CNTB
D. Bỏ qua giai đoạn phát triển cao của CNTB
Câu 2: Đặc trưng nào thể hiện thuộc tính bản chất của CNXH ở Việt Nam?
A. Giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người,
tạo điều kiện để con người phát triển toàn diện
B. Do nhân dân lao động làm chủ
C. Có nền kinh tế phát triển cao dựa vào lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ về tư
liệu sản xuất chủ yếu
D. CNXH có nền văn hóa phát triển cao, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa
dân tộc và tinh hoa văn nhân loại.
Câu 4: Vì sao các nước như Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên…lại chọn phương
thức quá độ lên chủ nghĩa xã hội gián tiếp?
• Tâm nguyện ý nguyên nhân dân
• Nếu lên CNTB thì sẽ bị kiềm hãm bởi CNTB và phải làm thêm thao tác tháo xiềng
xích của TBCN, không triệt để
Quá độ lên CNXH theo gian tiếp có trái quy luật không? -