Đề cương môn Pháp Luật Đại Cương

Đề cương môn Pháp Luật Đại Cương với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng, ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học vào thực tiễn cuộc sống. Mời bạn đọc đón xem!

11 6 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

Mục l c ụ

LUẬT HIẾN PHÁP ............................................................................................................................ 3

LUẬT HÀNH CHÍNH ....................................................................................................................... 5

LUẬ ỰT HÌNH S ................................................................................................................................. 7

LUẬT DÂN SỰ ................................................................................................................................... 9

LUẬ Ụ Ụ ỤT TỐ T NG HÀNH CHÍNH, TỐ T NG HÌNH SỰ, TỐ T NG DÂN SỰ ....................... 15

MỘT S NGÀNH LUỐ ẬT KHÁC TRONG H NG PHÁP LUỆ THỐ ẬT ..................................... 29

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

CHƯƠNG 4: NHỮ CƠ BẢNG VẤN ĐỀ N VỀ CÁC NGÀNH LUẬT TRONG HỆ

THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

LUẬT HI N PHÁP Ế

I. Khái niêm và đối tượng điề ếu ch a luât Hiỉnh củ n pháp:

1. Khái ni ệm:

n pháp hay còn g i là lu ng th nh ng quy ph m pháp lu Luật Hiế ọ ật nhà nước là tổ ể ữ ạ ật cơ

bản nh u ch nh các quan h xã h n c c C ng hòa xã hất điề ỉ ệ ội cơ bả ấu thành Nhà nướ ộ ội

chủ nghĩa Việt Nam.

L ng nh lu t ph p l cao nh t c  ch đo, cơ s    a nh nưc, l căn c ban h nh c c văn

bn ph p lu c c c ng nh kh t thu   c.

2 á. Phương ph p điều chỉnh của luât Hi n pháp:ế

Do đo nganh luât nay thương sử áp dung phương ph định nghĩa, bắt buộc, quyền uy

để điề ỉ ộ u ch nh các quan hệ xã h i.

II. Một số n n c a Hi n phá ội dung cơ bả ủ ế p năm 2013.

1. Chê đô chính trị

- Xá à nhà c pháp quy n, cua dân, do dân và vì dân. c đinh l nư ề

- nh ng C ng s n lã c Xc đị Đ   nh đo nh nư

- p và ki m soát quy Quyền lưc thông nhât, có sư phân công, phối hợ ể ền lưc giữa các cơ

quan.

- i là n cho ý chí cua nhân dân, ho ng Quốc h cơ quan quyền lưc cao nhât, đai diệ t đ

theo nguyên tăc phổ u phiêu. thông đầ

III. Tổ chức bộ máy nhà c theo hi n pháp: nướ ế

Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan nhà nước từ a trung ương đến đị

phương, đượ ất địc tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc nh nh nhằm thực

hiện các ch c ức năng, nhiệm vụ ủa nhà nước.

1. Qu ốc hội:

- c CHXHCN Viêt Nam. La cơ quan Quyền lưc cao nhât cua nh nư

- Do nhân dân bâu ra theo nguyên tăc phô thông đâu phiêu.

- n làm chu cho nhân dân. Đai diên Quyề

- Các uy ban giúp viêc cho i: Quốc h

+ UB pháp luât;

+ UB kê hoach và ngân sách;

+ UB quôc phòng

2. Ch t ủ ịch nước:

- L u c v các v i  người đng đầ nh nưc, đai diên cho nh nư ề n đề đối n i ngoi, đố 

- CTN do qu i b ốc h ầu, chiu trch nhiêm trưc Quốc Hi.

- i Nhiêm kỳ 5 năm. Cho đên khi Quốc h mơi đươc bâu ra.

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- Các quy n c a CTN: ề 

+ Triêu hôi đai sưc đăc mênh ton Viêt Nam ơ nươc ngoi.quyền

+ Tiêp nhân đai sưc đăc mênh ton nươc ngoi.quyền

+ Kí kêt cac điêu ươc quôc tê.

+ Thông linh lưc lương vu trang.

+ Lã o h ng quôc phòng và an ninh. nh đ  ồi đ

+ Ban b l nh t ng viên, tình tr ng chi ố ệ ổng đ  ến tranh….

3. Chính phủ:

- Là n hành pháp. cơ quan thưc hiên quyề

- hiên nhiêm vu quan lý hành chính. Thưc

- úp viêc gôm: Bô, cá Cac cơ quan gi c cơ quan ngang bô.

- Th tương la ngươi đưng đâu chính phu.

- Là p hành i. cơ quan ch Quốc h

4. Tòa án:

- . Thưc hiên chc năng xét xử

- tuân theo pháp luât. Nguyên tắc ho ngt đ : xét xử đôc lâp, chi

- Bao gôm: TANDTC, TAND các c p, TAND quân sư….

- Thuôc cơ quan tư phap.

- Ngươi đưng đâu l Chnh n TANDTC.

- Có nhiêm vu bao vê quy n ề con ngươi, ti san cua công dân, bao vê chê đô

XHCN….

5. Viên ki m sát: ể

- ng Thưc hiên nhiêm vu gim sát, kiêm soát hot đ tuân thu php luât cua cc bô, cơ

quan khc thuôc chính phu, cac cơ quan quyền lẹc đia phương, cac tổ chc kinh tê,

xã hôi, đơn vi vu trang va công dân. Thưc hiên công tô, bao đam cho phpquyền

luat đươc châp hnh nghiêm chinh v thông nhât.

- c h i Đưng đâu l Viên trương Viên kiêm st nhân dân tôi cao, do Quố  bâu theo sư

giơi thiêu cua CTN.

6. T c chính quy ổ chứ ền nha nước ở địa phương:

- Hôi đông nhân dân.

- U ban nhân dân. ỷ

IV. Các quyền va nghĩa vu cơ bản của công dân:

• Quyền t p. ư do ngôn luân, tư do hi họ

• Quyền b t kh xâm ph o h vê tính m ng, s c   m vê thân thể, đươc php luât b   

khoẻ, nhân ph m, danh dẩ ự…

• Công dân có quy n b t kh .. ề   xâm pham vê thư tín, điên thoai,

• Công dân có o v t qu nghĩa vụ: B ệ ổ ốc, đóng thuế

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

LUẬT HÀNH CHÍNH

I. Khái niêm luât hanh chính, cơ quan hanh chính nha nước.

1. Khái niêm luât hành chính:

Là một ngành lu t trong h ng pháp lu m các quy ph m pháp ậ ệ thố ật t Nam, bao gViệ ồ ạ

luậ ỉ ạt hành chính điều ch nh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình ho t động,

quản lý c ủa các cơ quan quản lý hành chính nhà nướ ế, vănc trên các lĩnh vực kinh t

hóa, xã h i, y t , giáo d ộ ế ục, khoa h c, công nghọ ệ….

2. ành chính Cơ quan h nhà nước:

Cơ quan hành chính nhà nướ ại cơ quan trong bộ máy nhà nước là một lo c, hoạt

động thườ ổn đị ếp đưa chủng xuyên, liên tục, có vị trí nh và là cầu nối trực ti trương,

đường lối của Đả ủa Nhà nướng, chính sách và pháp luật c c vào cuộc sống.

• Phân loai cơ quan hành chính:

- vao hành chính Căn c quy đinh cua pháp luât, cơ quan đươc chi thnh hai loai:

+ do Hi p. ến phap quy đinh: Chính phu, Bô v UBND cc c

+ do văn dươi luât quy đinh: Tông cuc, cc vu, viên, bn s..

- Căn cư theo phạm vi hoat động:

+ Cơ quan nh nư ơ trung ương: Ch , cc Bô….c ính ph

+ Cơ quan nh nư đia phương: UBND cc  ác cp, s, phòng….

- Căn cư theo thẩm quyền:

+ th n chung: Chính phu, UBND các c p. ẩm quyề 

+ th n riêng (chuyên môn): Các bô, s , ẩm quyề 

3. Đôi tượng va phương pháp điều chỉnh cua luât Hành chính:

3.1. Đối tượng điều chỉnh:

- hành chính c c hành chính c p i Quan hê giưa cơ quan nh nư p trên vơi cơ quan  dư

- hành chính ngang c p, ngang quy n. Quan hê giưa cơ quan  ề

- hành chính c có th n chuyên môn c p Quan hê giưa cơ quan nh nư ẩm quyề  trên vơi

cơ quan co thẩm quyền quyền môn cp dươi.

- hành chính c Quan hê giưa cơ quan nh nư  đia phương vi những cơ quan trưc

thuôc trung ương đong ơ đia phương đo.

- Các quan hê hành chính khac theo quy đinh cua php luât hnh chính.

3.2. Phương pháp điều chỉnh:

Do tính chât đăc thù la “bât bình đẳng” cua điêu hnh tronghot đng châp hành –

quan ly hành chính c nên pháp hành chính u ch nh nh nư luât dùng phương phap điề ỉ

là mênh lệnh ph c tùng. – ụ

II. Trách nhiêm hành chính, vi pham hành chính, xử lý vi pham hành chính:

1. Trách nhiêm hành chính:

1.1. Khái niêm:

Trách nhi m hành chính là h u qu mà cá nhân, t c, pháp nhân ho ệ ậ ả ổ chứ ặc các chủ thể

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

khác có hành vi vi phạm pháp luật hành chính ph i gánh chả ịu trước Nhà nước.

1.2. Đăc điêm cua trách nhiêm hành chính:

- hành chính Hành vi vi pham pháp luât la cơ sơ pht sinh cua trch nhiêm hnh chính.

- Chu thê có th n g trách nhiêm hành chính hành chính nha ẩm quyề áp dun la cac cơ quan

nươc, cn bô, công chưc cua cơ quan đo.

- Viêc truy cu trch nhiêm hnh chính dưa trên cac quy đinh cua php luât hnh chính

và theo thu tuc hành chính.

2. Vi ph m hành chính ạ = hành vi + trái pháp lu qu i là tt về n l nh nưc mà không ph i

phm + có l n + bỗi do cá nhân, tổ chc th c hiự ệ ị x ph t vi ph m hành chính ử  

u 2 Lu t XLVPHC)(Khon 1 Điề 

3. X lý vi pham hành chính. ử

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

LUẬT HÌNH SỰ

Trang 200 - VBQPPL

I. Luât hình sự.

1. Khái niêm:OANG MINH TUÂN ÔN THI PH–

Luật hình sự là m t hộ ệ thống bao g ng quy ph m pháp lu c ban ồm nhữ ạ ật do Nhà nướ

hành, xác đinh nhữ ạm, đồng hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là tội ph ng thời quy

định hình phạt đối với nh ững người đó.

1.1. Đối tượng điều chỉnh:

Cc quan hệ x h i phã  t sinh giữa người th c hi n h nh vi m b t hự ệ    lu nh s nh l tự quy đị  i

phm vi nh nưc.

1.2. Phương ph p điềá u chỉnh: “Quyền uy ”

1.3. Các nguyên t a Luât hình s Viêt Nam: ắc củ ự

- Nguyên tăc php chế

- Nguyên tăc moi công dân đêu bình đẳng trưc luât hnh sư.

- Nguyên tăc trch nhiêm c nhân.

- Nguyên tc trch nhiêm trên cơ sơ lôi.

- Nguyên tăc nhân đao.

- Nguyên tăc công minh.

1.4. Ngu a luât hình sồn củ ự: VB QPPL

2. T m = ội phạ hành vi gây nguy hi m cho xã h i + trái pháp lu t hình s + có l i + phể   ự ỗ i

chịu hình pht

1.2. Dâu hiêu c a t i pham. ủ ộ

+ T m là hành vi gây nguy hi m cho xã h i ph ể i.

+ Ti phm l hnh vi được pháp lut quy định. (Điều 2)

+ u 10-11) T ii phm l hnh vi được th c hiự ện m t cách có l ỗ . (Điề

1.3. Câu thành t m: ội phạ tổng hợp các d u hi t lo ệu chung có tính đặc trưng cho m i t i 

phm cụ thể nh trong Lu t hình s được quy đị  ự

Điều 8. Thut ngữ “ti ph m”

Điều 9. Phân lo ng - t nghiêm tr ng i ti ph m: ít nghiêm tr ọ > đặc biệ ọ

Điều 12. Tuổi u trách nhi m hình s chị ệ ự

Điều 13. Phm t m soát, v i chi do dùng rượ ẫn đếu, bia, cht kích thích d n mt kiể ẫn ph ịu

trách nhiệm hình s . ự

Điều 14. Ngườ ị ịi chuẩn b phm mt trong các ti trong điều này thì phi ch u trách nhiệm

hình s ự

2.4. Tu i ch u trách nhiêm hình s : ổ ị ự

- 16 tu i lên phai chiu trách nhiêm vê m m. ng h nh đ ổ tr ọi lo i t i ph   Trừ trườ ợp có quy đị

khác

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- i 16 tuôi chi phai chiu TNHS vê nh ng t kho u 12 đ 14 đên dư ữ i đươc quy đinh tai n 2 điề

BLHS 2015.

3. M p loai tr tính nguy m cho xã h a hành vi: ột số trường hợ ừ hiể ội củ

• Sư kiên bât ngơ.

• Tnh trang không co năng lưc trch nhiêm hnh sư.

• Phòng vê chinh đang.

• Tính thê cp thiêt.

4. Hình phat và các loai hình phat.

4.1. Khái niêm.

Hình phạt là nh biện pháp cưỡ Nhà nướng chế nghiêm khắc nhất của c ằm tước bỏ

hoặc hạn ch quy n, l m t nh trong B ế ề ợi ích của người phạ ội. Hình phạt được quy đị ộ

luật hình sự và do Tòa án quy nh. ết đị

Điều 32. Các hình ph m t i t đối vi người ph 

Điều 34-45: Làm rõ các hình ph t.

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

LUẬT DÂN SỰ

1. Định nghĩa

- t ngành lu p Là m t đc l

- T ng h p các quy ph u ch nh các quan h n và quan h nhân thân ổ ợ m pháp lut điề ỉ ệ tài s ệ

trong giao lưu dân sự

- ng gi a các ch tham gia. Bnh đẳ ữ  thể

2. Đố ợng điềi tư u chỉnh của Luật dân sự

* Các quan h gi a các ch v i nhau v ệ ữ  thể  ề nhân thân ho c vặ ề tài sn được hình thành trên

cơ s bnh đẳ do  chí, đ ng tự c lp về tài sn và tự chịu trách nhiệm.

a. Quan h ệ tài sản

- xã h i phát sinh gi a các ch v m t ho ng là quan hệ  ữ  thể i nhau trên cơ s  ặc cc bên hư

ti mt lợi ích v t ch t nht định.

- L v ng t i trong quan h tài s n có th là mợi ích t cht m cc bên hư  ệ  ể t tài sn cụ thể

* = v t + ti n + gi y t có giá + quy n tài s u 105 BLDS 2015) Tài sn  ề  ờ ề n (Điề

b. Quan hệ nhân thân

- xã h i phát sinh gi a các ch v i m t l ch tinh th n phi là quan hệ  ữ  thể  nhau trên cơ s  ợi í ầ

vt cht (quy n nhân thân). Quan h nhân thân là quan h pháp lu ề ệ ệ t m trong đó, khch thể

chính là các quyền nhân thân (l i ích v t ch ợ  t)

Quan h tài s n ệ 

Quan h Nhân Thân ệ

KINH DOANH

THƯƠNG MẠI

LAO ĐỘNG

DÂN S Ự

HÔN NHÂN

GIA ĐÌNH

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

HUYÊN

- n nhân thân bao g m: Quyề ồ

+ Quy n Nhân Thân không g n v n ( VD: k t hôn , ly hôn) ề ắ i tài s ế

+ Quyền nhân thân g n v n ( VD: quy n c ng, công b tác ph ắ i tài s ề p dưỡ ố ẩm)

3. Phương pháp điều chỉnh

- u ch nh c t Dân s là bi n pháp, cách thPhương php điề ỉ a Lu ự ệ c mthông qua đó, Lut

Dân sự n các quan h nhân thân và quan h n nh m làm cho các quan h này tc đng đế ệ ệ tàis ằ ệ

phát sinh, phát tri n ho t phù h p v i ích c c, c i và các ch ể ặc chm d ợ i lợ a nh nư a xã h 

thể tham gia quan h . ệ đó

- u ch nh c t dân s có nh m sau: Phương php điề ỉ a lu ự ững đặc điể

 Bo đ được bnh đẳm cho các ch thể ng khi tham gia quan hệ dân sự.

 Bo đ ền đượ ọn, định đom quy c lựa ch t ca các ch thể khi tham gia quan hệ dân

sự.

 Quy định trách nhiệm dân sự m cho các chcho các bên và bo đ  thểđược quyền

khi kiện dân s . ự

4. M n a ngành lu t dân s ột số ội dung cơ bản củ ậ ự

a) Các quy định chung

- Mọi c nhân, php nhân đều bnh đẳng, không đượ no đểc ly bt kỳ lý do phân

biệt đối xử; được pháp lu o ht b  như nhau về các quyền nhân thân và tài sn.

- Cá nhân, pháp nhân xác l p, th n, ch m d s c ực hiệ  t quyền, nghĩa vụ dân ự a mình

trên cơ s tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thun. Mọi cam kết,thỏa thun không vi

phm điều c a lu c xã h u lm c t, không tri đo đ i cóhiệ ực th c hiự ện đối vi các

bên và ph khác tôn tr ng i được ch thể ọ

- Cá nhân, pháp nhân ph p, th n, ch n, n dân s ci xác l ực hiệ m d t quy ề ghĩa vụ ự a

mình mt cách thi n chí, trung th c ệ ự

- p, th n, ch t quy dân s Việc xác l ực hiệ m d ền, nghĩa vụ ự không đượcxâm phm

đế ợ ợ ợ ợ ờn l i ích quốc gia, dân tc, l i ích công cng, quyền và l i íchh p pháp ca ngư i

khác

- Cá nhân, pháp nhân ph u trách nhi m v vi c không thi tự chị ệ ề ệ ực hiệnhoặc th c hiự ện

không đúng nghĩa vụ dân sự

- Ch pháp lu t dân sthể  ự : cá nhân, pháp nhân và các tổ c ch không có tư cch php

nhân khác

- Quyền nhân thân: i cá nhân, không thquyền dân s g n li n vự ắ ề i mỗ ể n giao chuyể

cho người khác, trừ trườ ợng h p lu nh. t khc có liên quan quy đị

- Quyền nhân thân g m: ồ

 Quyền có họ, tên

 Quyền thay đổi họ, tên

 Quyền nh lxc đị i dân tc

 Quyền được khai sinh, khai tử

 Quyền đối vi quốc tịch

 Quyền c i v i hình a c nhân đố 

nh

 Quy giền xc định định li i

tính; chuy i gi i tính ển đổ 

 Quyền s ng, quy c bố ền đượ o

đ ề  m an toàn v tính m ng, s c

khoẻ, thân th ể

 Quyền được bo vệ danh dự,

nhânphẩm, uy tín; quyền hiến,

nhn mô, b phn cơ thể người

và hi n, l y xác ế 

 Quyền về đời sống riêng tư, bí

mt cá nhân, bí m t gia đnh

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- bao g Giao dịch dân sự ồm hnh vi php l đơn phương v hợp đồng lm pht sinh, thay đổi

hoặc chm dt quy dân s . có hi u l u ki n: ền, nghĩa vụ ự Giao d sịch dân ự ệ ực khi có đ cc điề ệ

1) s Ch c pháp thể có năng lự lut dân ự, năng lực hành vi dân sự phù hợp vi giao dịch

dân s l p ự được xác 

2) Ch tham gia giao dthể ịch dân sự hoàn toàn t nguy n ự ệ

3) M ục đích và n i dung c a giao dịch dân s không vi ph u c m c t, không ự  ềm đi  a lu

trái c xã h i. Hình th a giao d ch dân s u ki n có hi u l a giao đo đ  c c ị ự l điề ệ ệ ực c

dịch dân sự trong trườ t có quy địng hợp lu nh

- n là vi c cá nhân, pháp nhân nhân danh và vì l a cá nhânho c pháp nhân Đi diệ ệ ợi ích c ặ

khác xác l p, th n giao d ch dân s i di n bao g n theo u quy i  ực hiệ ị ự. Đ ệ ồmđi diệ ỷ ền v đ

diện theo pháp lu t, bao g ồm c giám h c a cánhân. Giao d  ịch dân s i di n xác ự do người đ ệ

lp, th n vực hiệ i người th ba phù hợp vi ph i di n làm phát sinh quy  m vi đ ệ ền, nghĩa vụ

đố đượi vi người c đ ệi di n

b) Quyền sở h u và các quy i v i tài s n ữ ền khác đố ớ ả

Quyền sở hữu = Quyền chiếm hữu + Quyền sử dụng + Quyền định đot (Điều 158

BLDS 2015)

Quyền chiếm

hữu (Điều 179

BLDS)

Nắm giữ, chi phối

- Chiếm hữu hợp php (Điều 165)

- Chiếm hữu bt hợp php:

ngay tnh (Điều 180),

Không ngay tnh (Điều 181)

Quyền sử dụng

(Điều 189)

Khai thc công dụng +

Hưng hoa lợi, lợi tc từ

ti sn

- Quyền sử dụng ca ch s hữu

(Điều 190)

- Quyền sử dụng ca người không

phi CSH (Điều 191)

Quyền định

đoạt (Điều

192)

chuyển giao quyền s hữu

TS + từ bỏ quyền s hữu +

tiêu dùng + tiêu hy TS.

- Quyền định đot ca ch s hữu

(Điều 194)

- Quyền định đot ca người ko

phi CSH (Điều 195)

- Các hình th h u: S h u toàn dân, s h u riêng, s h u chung c s ữ  ữ  ữ  ữ

- xác l p quy n s h n s h u 237) Căn c  ề  ữu (Điều 221); Căn c chm d t quy ề  ữu (Điề

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- o v QSH: Ki i tài s n yêu c n hoCc phương thc b ệ ện đòi l n (Đ166); Kiệ ầu ngăn chặ ặc

chm d trái pháp lu i v i vit hành vi c n tr   t đố  ệc th c hiự ện QSH, quy n chi m h u h p ề ế ữ ợ

php (Đ169); Kiện yêu cầu bồi thường thiệt hi (Đ170)

- Quyền s h ữu chm d t khi:

1) Ch  s h u chuy n quy n sữ ể ề  h u c ữ a mnh cho người khác

2) ns Ch s h u t b quyữ ừ ỏ ề  h u c a mình ữ 

3) s Tài n đã được tiêu dùng hoặc bị tiêu hy

4) Tài sn bị x c a ch sử l để thực hiện nghĩa vụ    h u ữ

5) Tài sn bị trưng mua

6) Tài sn bị tịch thu

7) Tài s c xác l a Bn đã đượ p quy n s h nh cề  ữu cho người khác theo quy đị  

lut này

c) Nghĩa vụ

- Nghĩa vụ là việc mà theo c nhi u ch ph n giaov n đó, mt hoặ ề  thể i chuyể t, chuyể

giao quy n, tr n ho y t có giá, th c hi n công vi c ho c ề  tiề ặc gi ờ ự ệ ệ ặ không được th c ự

hiện công vi nh vì lệc nht đị ợi ích c u ch kháca m c nhit hoặ ề thể .

- Nghĩa vụ phát sinh t ừ căn c sau đây: (1) Hợp đồng; (2) Hnh vi phpl đơn

phương.; (3) Thực hiện công việc không có y quyền; (4) Chiếm hữu,sử dụng tài sn

hoặc được lợi v pháp lu t; (5) Gâythi t h i do hành vi trái ề tài sn không có căn c  ệ 

pháp lu khác do pháp lu nh. t; v(1) Căn c t quy đị

d) Thừa k ế

Những vấn đề chung:

- Người để l i di s n, không phân bi  n (người ch t) là cá nhân, có tài sế  ệt b t c 

điều kiện nào

- Người th theo di chúc (b t k i ừa k a kế i th= ngườ ừ ế  ỳ cá nhân, t ổ chc) + ngườ

thừa k a ế theo pháp lu t (cá nhân) - n th a k = TS riêng c Di s ừ ế  người chết +

phần TS ca người ch t trong khế ối TS chung

Thừa k theo di chúcế : theo ý chí, nguy n v ng c t ệ ọ a người chế

- Di chúc:

1) thể hi n ý chí c t ệ a người chế

2) mục đích: chuyển d i s ng ịch TS cho ngườ ố

3) Chỉ u lcó hiệ ực khi người đó chết - Hiệu lực ca di chúc: ĐIều 643

BLDS 2015

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- Điều kiện có hiệu lực ca di chúc (so snh vi điều kiện có hiệu lực ca GDDS nói chung):

Điều 117 v Điều 625  630

Điều

kiện

có

hiệu

lực

Hợp đồng

L sự thống

nht  chí ca

cc bên ch thể

(từ 2 tr lên)

Hành vi pháp lý đơn phương

Thể hiện  chí ca 1 bên ch thể

HV khác

Di chúc

Chủ

thể

Có năng lực hnh vi dân sự

đầy đ (Từ đ 18 tuổi tr lên

+ n hn thc bnh thường)

- Người lp di chúc: Từ đ 18 tuổi tr lên;

Từ đ 15 dưi 18 Được lp nếu được  :

sự đồng  ca cha, mẹ, người GH; Dưi

15 tuổi: Không được lp

- Người lp di chúc minh mẫn, sng suốt

trong khi lp DC

Sự tự

nguyện

Không bị lừa dối, đe do, cưỡng ép;

Nội

dung

Không tri php lut, tri đo đc xã hi

Hình

thức

l điều kiện có hiệu lực ca

giao dịch trong trường hợp

PL có quy định

Hnh thc di chúc không tri quy định

ca lut: Bằng lời nói + Bằng hnh vi 

theo quy định ca PL

Thừa k theo pháp ế luật: Thừa k a kế theo di n hôn nhân, huy t th ng; thệ – ế ống, nuôi dưỡ ừ ế

theo hàng: 1,2,3

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

LUẬT T TỐ ỤNG HÀNH CHÍNH, T T NG HÌNH S T NG DÂN S Ố Ụ Ự, TỐ Ụ Ự

1) LUẬT TỐ T NG HÀNH CHÍNH Ụ

a) Định nghĩa

Lut t m pháp luố t ng hành chính là t ng h p các quy phụ ổ ợ   ềt đi u nhcác chỉ

quan h t t ng hành chính phát sinh gi a Tòa án v i nh i thamgia t t ng, ệ ố ụ ữ  ững ngườ ố ụ

những người tiến hành tố tụng trong quá trình Tòa án gii quyết vụ án hành chính

nhằm bo v các quy n và lệ ề ợi ích hợp pháp c quan và t a c nhân, cơ ổ ch c.

b) Các nguyên tắc cơ bản

- Quyền quy nh và t i khết đị ự định đot ca ngườ i kiện: Cơ quan, tổ chc, cá

nhân có quy n quy nh vi n v án hành chính. Tòa án ề ết đị ệc khi kiệ ụ chỉ thụ lý gii

quyết vụ i ki n cn hnh chính khi có đơn kh ệ a người khi ki n. Trong quá trình ệ

gii quy i kiết v i khụ n hnh chính, ngườ  ện có quy n i, b sung, rút yêu c u ề thay đổ ổ ầ

khi kiện, th n các quy n t tực hiệ ề ố ụng khác c a nh  mnh theo quy đị

- Cung cp tài li u, ch ng c , ch ng minh trong t t ng hành chínhệ    ố ụ : Các

đương sự ền v nghĩa vụ có quy ch đng thu thp, giao np tài liệu, chng c cho

Tòa án và chng minh yêu c u c và h p pháp. Cá nhân khầ a mnh l có căn c ợ i

kiện, yêu c b o v quy n, lầu để  ệ ề ợi ích hợp pháp c a  người khác có quy ền v nghĩa vụ

thu thp, cung c p tài li u, ch ng c , ch ng m . Tòa án có trách  ệ    inh như đương sự

nhiệm hỗ trợ đương sự trong việc thuthp tài liệu, chng c và tiến hành thu thp, xác

minh chng c ; yêu c quan, t c, cá nhân cung c p tài li u, ch ng c  ầu cơ ổ ch  ệ   cho

Tòa án hoặc đương sựtheo quy định

- Bo đ sơ thẩm chế đ xét xử m, phúc thẩm: Ch xét x phúc ế đ ử sơ thẩm,

thẩ ệm được bo đm, trừ trườ ợng h p xét xử vụ n hnh chính đối v i khi ếu ki n danh

sách cử tri

- : Vi c xét x Hi thẩm nhân dân tham gia xét x v án hành chínhử ụ ệ ử sơthẩm vụ

án hành chính có Hi th tham gia, tr ng h p xét x theo th t c rút ẩm nhân dân ừ trườ ợ ử  ụ

gọn theo quy định. Khi biểu quyết về quyết định gii quy t vế ụán, Hi th m nhân dân ẩ

ngang quy n v i Th m phán ề  ẩ

- Bo đ vô tư, khch quan trong tốm sự tụng hành chính: Chánh ánTòa án,

Thẩm phán, H m nhân dân, Th n ng Vi n i thẩ ẩm tra viên, Thư k Tòa n, Việ trư ệ

kiểm sát, Kiểm sát viên, Ki i phiên d i nh, thành ểm tra viên, ngườ ịch, ngườ gim đị

viên H c ti n hành, tham gia t ng n ng i đồng định gi không đượ ế ốtụ ếu có căn c cho rằ

họ khi thcó thể không vô tư, khch quan trong ựchiện nhi m v , quy n h n c a mình. ệ ụ ề  

Việ ếc phân công người ti n hành t t h ố ụngphi bo đm để ọ vô tư, khch quan trong

khi th n nhi , quy n c h. ực hiệ ệm vụ ềnh a mìn

- Bnh đẳng về quy trong tền v nghĩa vụ ố tụng hành chính: Trong tố t ng ụ

hành chính, m c pháp lu t, không phân bi c, giọi người đều bnh đẳng trư  ệ tdân t i

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

tính, tín ngưỡ ịng, tôn giáo, thành phần xã h nghi, trnh đ văn hóa, ề nghiệp, địa v xã

hi. M ọi cơ quan, tổ chc, c nhân bnh đẳng trong vi c hi n quy ệc thự ệ ền v nghĩa vụ

trong t m tố t án có trách nhiụng hnh chính trưc Tòa án. Tòa ệ o điề ện để cơ u ki

quan, t c, cá nhân th n các quy c ổ ch ực hiệ ền v nghĩa vụ a mình

- : Tòa án có trách nhi m bBo đm tranh tụng trong xét xử ệ o đm chođương

sự, ngườ đương sựi bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca thực hiện quyền tranh tụng

trong xét x m, tái thử sơ thẩ ẩm, gim đốm, phúc th c thẩ ẩm nh theo quy đị

- Bo đ a đương sựm quyền bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp c : Đương sự

có quy c nhền t b o v hoự  ệ ặ ờ u ki n theo nh lut sư hoặc người khc có đ điề ệ quy đị

ca Lut này b o v ệ quyền và l i ích h p pháp cợ ợ a mình. Không ai được hn chế

quyền b o v quy n và l ệ ề ợi ích hợp pháp c t ng hành chính a đương sựtrong tố ụ

- Đối thoi trong tố tụng hành chính: Tòa án có trách nhi n hành ệm tiế đối tho i 

và t u ki n thu n l i tho i nhau v vi c gi t v o điề ệ  ợi để cc đương sự đố i v ề ệ i quyế ụ án

theo quy định

c) Các chủ c a t t ng hành chính thể ủ ố ụ

- cc cơ quan tiến hành tố tụng g ồm có:

 Tòa án

 Viện ki m sát ể

- Những người tiến hành t t ng hành chính ố ụ gồm có:

 chánh án Tòa m phán, H i th m nhân dân, Thán, Thẩ  ẩ ẩm tra viên, Thư k Tòa

án

 Viện trưng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên

- Người tham gia tố tụng hành chính g m: i di n cồ đương sự, người đ ệ ađương s , ự

ngườ ợi bo vệ quyền và l i ích hợp pháp ca đương sự, người làm chng, người giám

định, người phiên dịch

d) Thủ ụ t c tố t ng hành chính ụ



 Khởi kiện, th lý v ụ ụ án

Cơ quan, tổ n đố ết đị chc, cá nhân có quyền khi kiện vụ i vi quy nh hành

chính, hành vi hành chính, quy nh k t bu c thôi vi c trong ng h p không ết đị ỷ lu  ệ trườ ợ

đồng ý v i quy ết định, hnh vi đó hoặc đã khiếu n i v i có th m quy n gi i quy  ờingư ẩ ề  ết,

nhưng hế ết theo quy đị i không đượt thời hn gii quy nh ca pháp lut mà khiếu n c

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

gi gii quy t hoế ặc đã được i quy t ng ý vế nhưng không đồ i vi c gi i quy t khi u nệ  ế ế i

về quy nh, hành vi ết đị đó

Ngườ i kh i kiện gửi đơn khi kiện và tài liệu, chng c kèm theo đến Tòa án có thẩm

quyền gi i quy ết vụ án b c sau ằng cc phương th đây:

 Np tr p t i Tòa án ực tiế 

 Gửi qua d ịch vụ bưu chính

 Gửi trực tuyến qua C n t c ổng thông tin điệ ử a Toà án

Sau khi nh i ki n và tài li u, ch ng c kèm theo, n u xétth y thu c thn đơn kh ệ ệ   ế   ẩm

quyền gi i quy t c a Tòa án thì Th m phán ph ế  ẩ i thông bo cho người kh i ki n bi h n p  ệ ết để ọ 

tiền t ng án phí. Th m phán th lý v án vào i kh i ki n n p biên lai thu ti n m  ẩ ụ ụ ngy ngườ  ệ  ề

tm ng án phí

Trong th i h n 10 ngày k t ngày nhờ  ể ừ n được thông báo n p ti n t ề m ng nphí, người

khi ki n ph i n p ti ng án phí và n p biên lai cho Tòa án. Trên c báo cáo thệ   ền tm   ơ s ụ lý

vụ án ca Th c phân công th lývẩm phn đượ ụ ụ án, Chánh án Tòa án quy nh phân công ết đị

Thẩm phán gi i quy t v u nhiên.  ế ụ ánbo đm đúng nguyên tắc vô tư, khch quan, ngẫ



 Thủ tục đối thoại và chuẩn bị xét x ử

Việ ếc đối thoi phi được ti n hành theo các nguyên t y: ắc sau đâ

1. Bo đ đương sựm công khai, dân ch, tôn trọng ý kiến ca

2. Không đượ c cc đương sực ép bu thực hiện việc gii quyết vụán hành

chính trái vi ý chí c a h  ọ

3. Ni dung đố ữa cc đương sựi thoi, kết qu đối thoithành gi không trái

pháp lu c xã h t, tri đo đ i.

Trường hợp qua đố i m người tho i kh i ki n v n gi yêu c u kh i  ệ ẫ ữ ầ  kiện, người bị kiện

giữ nguyên quy nh, hành vi bết đị ị khi ki i có quy n l liên quan có yêu ện, ngườ ề ợi, nghĩa vụ

cầu đc lp v n gi nguyên yêu c u thìTh n ti n hành các th t m phiên tòa xét ẫ ữ ầ ẩm phá ế  ục để 

xử vụ án.



 Phiên toà sơ thẩm

Phiên tòa sơ thẩm ph c tii đượ ến hnh đúng thời gian, địa điểm đã được ghi trong quyết

định đưa vụ phiên tòa trong trườ án ra xét xử hoặc trong giy báo m li ng hợp phi hoãn

phiên tòa

Hi đồng xét x ử sơ thẩm g m m t Th m phán và 02 H i th m nhândân, tr ồ  ẩ  ẩ ừ trường hợp

quy đị n 1 Điề i đồ sơ thẩnh ti kho u 249 ca Lut này. H ng xét xử m có thể gồm 02 Thẩm

phán và 03 H ng h i thẩm nhân dân trong trườ ợp sau đây:

1. Khiếu ki n quy nh hành chính, hành vi hành chính c a y ban nhân ệ ết đị  Ủ

dân c p t nh, Ch t y ban nhân dân c p t ỉ  ịch Ủ  ỉnh liên quan đếnnhiều đối

tượng

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

2. Vụ án ph c t p

Phiên to sơ thẩm được tiến hành theo trình tự, th tục sau:

(1) Ch t a phiên tòa khai m c quy ra xét x ọ c phiên tòa v đọ ết định đưa vụ án ử

(2) Thư k phiên tòa bo co v i đồi H ng xét xử về sự có mặt, vắng mặt ca

những người tham gia phiên tòa theo giy triệu tp, giy báo ca Tòaán và

lý do vắng m t ặ

(3) Ch t a phiên tòa ki m tra l i s có m t c a nhọ ể  ự ặ  ững người tham gia phiên tòa

theo giy tri u t p, gi y báo c a Tòa án và ki c c a ệ    ểm tra căn cư  đương sự

(4) Ch t a phiên tòa ph bi n quy c và c a nh ng ọ ổ ế ền, nghĩa vụ a cc đương sự  ữ

ngườ ối tham gia t tụng khác

(5) Ch t a phiên tòa gi i thi u h , tên thành viên H ng xét x , ọ  ệ ọ i đồ ử Thư k

phiên tòa, Ki i phiên dểm st viên, người gim định, ngườ ịch

(6) Ch t a phiên tòa h i nh i có quy n yêu c i nhọ ỏ ững ngườ ề ầu thay đổ ững người

tiến hành t tố ụng, người phiên d ch xem h có yêu cị ọ ầu thay đổ iai không; hỏi

những ngườ người gim đị m quy địi có quyền về nh có vi ph nh không.

(7) Ch t a phiên tòa yêu c i làm ch ng ph i cam k t khai báo ọ ầu ngườ   ế đúng sự

tht, n i ch u trách nhi c pháp lu t, trếu khai không đúng ph ị ệm trư  ừtrường

hợp ngườ ng l người chưa thnh niêni làm ch

(8) Ch t a phiên tòa yêu c i phiên dọ ầu người gim định, ngườ ịch cam k t cung ế

cp kết qu gim đị ịch đúng nnh chính xác, phiên d i dung cần phiên dịch

- Thủ t c tranh t ng t i phiên toàụ ụ ạ : Tranh t ng t i phiên tòa bao g m vi c trình bày ch ng cụ  ồ ệ  ,

h nvỏi, đối đp, tr ểu quan điể lời và phát bi m, lp lu ề đnh gi chng c, tình tiết ca vụ

án, quan h pháp lu t tranh ch p vàpháp lu t áp d gi i quy t yêu c u c ệ    ụng để  ế ầ a đương sự

trong v án.Vi c tranh t ng t c ti n hành theo s u khi n c a Ch tụ ệ ụ i phiên tòa đượ ế ự điề ể   ọa

phiên tòa.Ch t c h n ch i gian tranh t ng, t u ki ọa phiên tòa không đượ  ế thờ ụ o điề ện

chonhững người tham gia tranh t ng trình bày h t ý kiụ ế ến, nhưng có quyền cắt ý kiến không

liên quan đến vụ án

- Nghị án và tuyên án: Sau khi k t thúc ph n tranh lu n, H ng xétx vào phòng ngh ế ầ   ồi đ ử ị án

để ị ỉ  ị ị ngh án. Ch có các thành viên ca Hi đồng xét xửm i có quyền ngh án. Khi ngh án,

các thành viên c a H a v án b i đồng xét xử phi gii quyết t t c  các v cn đề  ụ ằng cách

bi ngvểu quy v tết theo đa số ề ừ n đề ết trư. Hi thẩm nhân dân biểu quy c, Thẩm phán biểu

quyết sau cùng.Trường hợp H ng xét x g m phán Chi đồ ử ồm 05 thành viên thì Thẩ  tọa

phiên u quy i có ý ki n thi u s có quy n trình bày ý ki n tòa l người biể ết sau cùng. Ngườ ế ể ố ề ế

ca mình bằng văn bn v được đưa vo hồ sơ vụ án

Khi nghị án, H ng xét x vào tài li u, ch ng c i đồ ử chỉ được căn c ệ   đã được kiểm

tra, xem xét t t qui phiên tòa, kế  vi c tranh t ng t i phiên tòa, ý ki n c m sát viên, các ệ ụ  ế a Kiể

quy đị ếu có) liên quan đểnh ca pháp lut và nghiên cu, áp dụng án lệ hành chính (n quyết

định về các v : n đề sau đây

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

1. Tính h v hình th c, n i dung cợp php v có căn c ề   a quyết định hành chính

hoặc vi c hi n hành vi hành chính bệc thự ệ ị khi kiện.

2. Tính hợp pháp về thẩm quy n, trình t , th t c ban hành quy nh hành ề ự  ụ ết đị

chính ho c th c hiặc việ ự ệnhành vi hành chính.

3. Thời hiệu, thời hn ban hành quy nh hành chính ho c th n hành vi ết đị ặ ực hiệ

hành chính.

4. M ối liên hệ giữa quyết định hành chính, hành vi hành chính vi quy n và lề ợi

ích h i ki i có liên quanợp pháp c i kha ngườ  ện và những ngườ .

5. Tính h ính có liên quan (nợp php v có căn c ca văn bnhành ch ếu có).

H ồi đ ng xét x n án có m ng h p ử tuyên đọc b ặt cc đương sự. Trườ ợ đương sự có mặt

ti phiên tòa nhưng vắng m t khi tuyên án ho ng m t nh thì H ng xét x ặ ặc vắ ặ theo quy đị i đồ ử

vẫn tuyên đọc bn n. Trường hợp xét xử kín thì Hi đồng xét x tuyên công khai ph n m ử ầ 

đầ ờu và phần quy nh cết đị abn án. Khi tuyên án, mọi ngư i trong phòng xử ng án phi đ

dy, tr ừ trường h c bi ng ý c a Chợp đặ ệt có sự đồ   tọa phiên tòa. Ch t ọa phiên tòa ho c ặ

mtthành viên khác c ng xét x n án và có th gi thêm va H ồi đ ử tuyên đọc b ể i thích ề việc

thi hành bn án và quy n kháng cáo ề

Lưu :

- Bn án, quy a Tòa án có th bết định sơ thẩm c ể ị kháng cáo, kháng nghị theo

quy định

- Bn án, quy a Tòa án không bết định sơ thẩm c ị kháng cáo, kháng nghị theo

th t phúc th m trong th nh thìcó hi u l c pháp lu t ục ẩ ời hn quy đị ệ ự 

- Bn án, quy a Tòa án bết định sơ thẩm c ị kháng cáo, kháng nghị thì vụ án phi

được gii quyết theo th tục phúc thẩm

- Bn án, quyết định phúc th a Tòa án có hi u l t ẩm c ệ ực pháp lu

- Bn án, quyết định c u l c pháp lu t mà phát hi n có vi a Tòa n đã có hiệ ự  ệ

phm pháp lu c có tình ti t mt hoặ ế i theo quy định th được xem xét li theo

th t m ho m. ục gim đốc thẩ ặc tái thẩ

2) LUẬT TỐ T NG HÌNH S Ụ Ự

a) Định nghĩa

Lut tố t ng hình s là t ng h p các quy ph m pháp lu u ch ng quan h ụ ự ổ ợ  t điề ỉnhnhữ ệ

xã h i phát sinh trong quá trình kh u tra, truy t , xét x và thi hành án hình s  i tố, điề ố ử ự

giữa các ch a t cthể  ố t ng hình s , bao g m mụ ự ồ ốiquan hệ gi m quy n ữa cơ quan có thẩ ề

tiến hành t t m quy n hành t t i tham gia t t ng và vố ụng, người có thẩ ềntiế ố ụng, ngườ ố ụ i

cc cơ quan nh nưc, tổ chc xã hi, cá nhân khác

b) Các nguyên tắc cơ bản của Lu t ng hình s ật tố ụ ự

- Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự: M i ho t ng t ọ  đ ố

t iquyụng hình s phự i được thực hiện theo quy định. Không được gi ết nguồn

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

tin v m, kh i tề t i ph   ố, điề ững cănu tra, truy tố, xét xử ngoài nh c và trình

tự, th t  ục theo quy định

- Tôn trọng và b o v quy i, quy n và l p pháp c a ả ệ ền con ngườ ề ợi ích hợ ủ cá nhân:

Khi tiến hành t t ng, trong ph m vi nhi , quy n h n c a mình, ố ụ  ệm vụ ề   cơ quan,

ngườ ối có thẩm quyền tiến hành t tụng phi tôn trọng và bo vệquyền con

ngườ ợ ợ ợi, quyền và l i ích h p pháp ca ng xuyên kic nhân; thườ ểm tra tính h p

pháp và s c n thi ng bi ng, k p th i h y b hoự ầ ết ca nhữ ện php đã p dụ ị ờ  ỏ ặc

thay đổi những bi u xét thện php đó nế y có vi ph  ặm pháp lu t ho c không

còn cần thi t ế

- Bảo đả ền bình đẳm quy ng trước pháp luật: T t ng hình s nhành ố ụ ự được tiế

theo nguyên t t ắc m c ọi ngườ ều bnh đẳng trưi đ pháp lu t, không phân bi ệ

dân t ng, tôn giáo, thành ph a v xã h i. B t c c, gii tính, tín ngưỡ ần v đị ị   

ngườ ị đẳi nào ph ềm ti đ u b xử lý theo pháp lut. M u bình ọi php nhân đề ng

trư c pháp lut, không phân biệt hình thc s hữu và thành phần kinh tế

- Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm v thân thề ể: M i có quy n b ọi ngườ ề t kh

xâm ph m v thân th . Không ai b b u không có quy nh c a  ề ể ị ắt nế ết đị  Tòa án,

quyết định ho c phê chu n c n ki m sát, trặ ẩ a Việ ể ừ trường hợp ph m t  i qu

tang. Vi m giệc gi ng h p kh n c p, vi t, tữ người trong trườ ợ ẩ  ệc bắ  ữ, t m giam 

người phi theo quy định. Nghiêm cm tra tn, bc cung, dùng nhục hình hay

bt kỳ hình th nào khác xâm ph m thân th , tính m ng, s c khc đối xử  ể   ỏe ca

con người

- Bảo h tính m ng, s c kho , danh d , nhân ph n c a cá nhân; danh ộ ạ ứ ẻ ự ẩm, tài sả ủ

dự, uy tín, tài sản của pháp nhân: M i có quy c pháp t b o h ọi ngườ ền đượ lu  

về tính m m ng, s , danh d , nhân ph m, tài s n. M i hành vi xâm phc khoẻ ự ẩ  ọ 

trái pháp lut tính m ng, s , danh d , nhân ph m, tài s a cá nhân;  c khoẻ ự ẩ nc

xâm ph m danh d , uy tín, tài s n c u b x theo pháp lu ự  a php nhân đề ị ử lý t.

Công dân Vi t Nam không th b t, giao n p cho nhà c khác. ệ ể ị trục xu  nư

- Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ t ở, đời sống riêng tư, bí mậ cá

nhân, bí m n tho n tín c a cá ật gia đình, an toàn và bí mật thư tín, điệ ại, điệ ủ

nhân: Không ai đượ , đờ ống riêng tư, bí c xâm phm trái pháp lut chỗ i s

mtcá nhân, bí mt gia đnh, an ton v bí mt thư tín, điện thoi, điện tín và

cáchình th a cá nhân. Vic trao đổi thông tin riêng tư khc c ệc khám xét ch ỗ

; khám xét, tm giữ và thu giữ thư tín, điệ ệu điện thoi, điện tín, dữ li n tử và

các hình th c thc trao đổi thông tin riêng tư khc phi đượ ực hiêân theo quy

định

- Suy đoán vô tội: i b bu c coi là không có tNgườ ị c ti đượ i cho đếnkhi được

chng minh theo trình t , th t nh và có b n án kự  ục theo quy đị  ết tica Tòa án

đã có hiệ ỏcăn cu lực pháp lut. Khi không đ và không thể làm sáng t để

buc ti, k t tế i theo trình t , th t c do Bự  ụ  lut ny quy định th cơquan,

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

ngườ ố ịi có thẩm quyền tiến hành t tụng phi kết lun người b bu c t i không

có ti

- Không ai bị k t án hai l n vì mế ầ ột tội phạm: Không đượ ố, điềc khi t u tra, truy

tố, xét x ử đối vi người mà hành vi ca họ  đã có bn án c a Tòa án đã có hiệu

lực pháp lut, trừ trường hợp h n hành vi nguy hi m khác cho xã họ thực hiệ ể i

mà B lut hình s nh là t i ph m ự quy đị  

- Xác định sự thật của vụ án: Trách nhi i phệm ch ng minh t  m thu cvề cơ

quan có th n ti n hành t t i b bu i có quy n ẩm quyề ế ố ụng. Ngườ ị c t ề nhưng

không bu ng minh là mình vô t i. Trong ph m vi nhi , quy n c phi ch   ệm vụ ề

hn c m quy n ti n hành ta mnh, cơ quan có thẩ ề ế ố tụng phi áp dụngcác bi n ệ

pháp h nh s án m toàn di n ợp php để xc đị ự tht ca vụ t cách khách quan, ệ

v đầy đ xc đị xc đị, làm rõ chng c nh có ti và chng c nh vô ti, tình

tiế ết tăng nặng và tình ti t gi m nh trách nhi m hình s i b ẹ ệ ự ca ngườ ị bu i c t

- Bảo đả ủa ngườm quyền bào chữa c i b i, b ích hị buộc tộ ảo v quy n và l i ệ ề ợ ợp

pháp c a b hủ ị ại, đương sự: Người bị ờ buc ti có quyền tự bào chữa, nh lut

sư hoặ ữa. Cơ quan, ngườc người khác bào ch i có thẩm quyền tiếnhành tố tụng

có trách nhiệm thông báo, gi i thích và b i b bu c t h o đm cho ngườ ị  i, bị i,

đương sự ện đầy đ thực hi quyền bào chữa, quyền và lợi ích hợp pháp ca họ

theo quy định

- Thực hi có Hện ch xét x ế độ ử ội thẩm tham gia: Việc xét x m cử sơ thẩ a Tòa

án có Hi th m tham gia, tr ng h p xét x t c rút g n ẩ ừ trườ ợ ử theo th ụ ọ

- Tranh tụng trong xét x ử được bảo đảm: Trong quá trình kh u i tố, điề tra, truy

t ntiố, xét x u tra viên, Ki i khác có thử, Điề ểm st viên, ngườ ẩm quyề ến hành t ố

tụng, ngườ i, ngườ ữa v ngườ ụng khc đềi bị buc t i bào ch i tham gia tố t u có

quyền bnh đẳ ệc đưa ra ch , đnh gich , đưa ra yêu ng trong vi ng c ng c

cầu để làm rõ sự tht khách quan c a v án. Tài li ụ ệu, chng c trong h  ồ sơ vụ

án do Viện ki m sát chuy xét x ph và h p pháp. ể ển đến Tòa n để ử i đầy đ ợ

Mọi chng c nh có t xc đị i, chng c nh vôt i, tình ti ng,  xc đị  ết tăng nặ

tình ti t gi m nh t ế  ẹ trách nhi m hình s , áp dệ ự ụng điểm, kho u c n, điề a B lu

hình s nh t i danh, quy nh hình ph m ng thiự để xc đị  ết đị t, c bồi thườ ệt h i 

đố i v i bị cáo, xử lý vt chng và những tình tiế i quytkhc có  nghĩa gi ết

vụ u ph c trình bày, tranh lu n, làm rõ t i phiên tòa. B n án, quyn đề i đượ    ết

định ca Tòa án ph vào ki căn c ết qu kiểm tra, ng cđnh gi ch  và kết

qu tranh tụng t i phiên tòa 

- Chế m, phúc thđộ xét xử sơ thẩ ẩm được bảo đảm: B m n án, quy nh ết đị sơ thẩ

ca Tòa án có thể b kháng cáo, kháng ngh nh. Bị ị theo quy đị n án, quyết định

sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị trong thời hn theo quy định thì có

hiệu l n án, quy m bực pháp lut. B ết định sơ thẩ ị kháng cáo, kháng nghị thì

vụ phúc th m. B n án, quy nh phúcth m cán phi được xét xử ẩ  ết đị ẩ a Tòa án

có hiệu l c pháp lu t. B n án, quy nh c hi u l c pháp luự   ết đị a Tòa n đã có ệ ự t

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

mà phát hi m pháp luện có vi ph t nghiêm tr ng ho c cótình ti t m i theo quy ọ ặ ế 

đị nh ca B lut ny th đượ gim đốc xem xét li theo trình tự c thẩm hoặc tái

thẩm

c) Các chủ c a t t thể ủ ố ụng hình sự

- Cơ quan điều tra: có n kh v án hình s ng cácbi n pháp thẩm quyề i tố ụ ự; áp dụ ệ

điề ịu tra thu thp chng c; quyết đ nh áp dụng, huỷ bỏ, thay thế biện pháp

ngăn chặ ịnh đnh chỉ m đnh chỉn; quyết đ , t điều tra; lp kết lun điều tra;

quyết định đề ố... theo quy đị nghị truy t nh ca pháp lut

- Viện ki m sátể : có ch tuân c năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc

theo pháp lut trong ho ng t t ng hình s . Vi n ki m sát có tht đ ố ụ ự ệ ể ẩmquyền

phê chu n ho b nh c u tra, quy nh ẩ ặc huỷ ỏ các quyết đị a cơ quan điề ết đị truy tố

ngườ   i phm t i; có mặt, tranh tụng, bo vệ cáo trng, lun t i trư c phiên toàn;

kháng ngh b n án, quy nh c nh c a pháp lu t ị  ết đị a to n... theo quy đị  

- Tòa án: có ch và th n quy tc năng xét xử ực hiệ ền tư php trong tố ụng hình s . ự

Toà án có thẩm quyền nghiên c u h án; quy nh tr h u tra  ồ sơ vụ ết đị  ồ sơ để điề

bổ u tra l i, truy tsung, điề  ố l i; quy nh áp d i, hu ết đị ụng, thay đổ ỷ b bi n pháp ỏ ệ

ngăn chặ v điền; xét xử u khiển tranh tụng; ra bn án, quyết định... theo quy

định ca pháp lut

- Người tiến hành tố tụng gồm: Th trưng, Phó Th trưng Cơ quan điều tra,

Điề ệu tra viên, Cán b điều tra; Vi ng, Phó Vi ng Viện trư ện trư n kiểm sát,

Kiểm sát viên, Ki m phán, ểm tra viên; Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩ

Hi thẩm, Thư k Tòa n, Thẩm tra viên

- Người tham gia tố tụng gồm: i phNgười t giác, báo tin v tố ề  m, ki n ngh ế ị

khi t i bố; Ngườ ị t ố gic, người bị kiến ngh khị i t i bố; Ngườ ị giữ trong

trườ ợ ị ịng h p khẩn cp; Người b bắt; Người b tm giữ; Bị can; B cáo; B hị ị i;

Nguyên đơn dân sự; Bị đơn dân sự; Ngườ ợi, nghĩai có quyền l vụ liên quan

đến vụ n; Ngườ ng; Ngườ ến; Người gim định; Người làm ch i chng ki i

đị ị ờnh giá tài s i phiên dn; Ngườ ịch, người d ch thut; Ngư i bào ch i ữa; Ngườ

bo v quy n và l i ích h p pháp cệ ề ợ ợ a bị h o v quy n và i, đương sự; Người b ệ ề

lợi ích hợp pháp c a  người bị tố giác, bị ki n nghế ị khi t theo ố; Người đi diện

pháp lu a pháp nhân ph n nh t c m ti, người đi diệ khc theo quy đị

d) Thủ ụ t c tố t ng hình s ụ ự



 Khởi tố, điều tra vụ án hình sự

i. khởi tố v án hình s ụ ự

Chỉ đượ c kh i t v  ố ụ n khi đã xc định có d u hi u t i ph m. Vi c xác nh d u  ệ   ệ đị 

hiệu t i ph m d a trên nh : T giác c  ự ững căn c ố a cá nhân; Tin báo c a cơ quan, tổ

chc, c nhân; Tin bo trên phương tiện thông tin đ a cơ i chúng; Kiến nghị khi tố c

quan nh nưc; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện du hiệu

ti ph i ph i tm; Ngườ m t ự thú

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

Không đượ t trong cc căn cc khi tố vụ án hình sự khi có m sau: Không có

sự vi c ph m t Hành vi không c u thành t i phệ  i;   m; Người th c n hành vi nguy ự hiệ

hiểm cho xã h n tu i chi chưa đế ổ ịu trách nhi m hình s ; ệ ự Người mà hành vi ph m t i

ca h n án ho c quy v án có hiọ đã có b ặ ết định đnh chỉ ụ ệu l c pháp luự t; Đã hết thời

hiệu truy c u trách nhi m hình s ; T i ph i xá;  ệ ự  m đã được đ Người th c hi n hành vi ự ệ

nguy hi m cho xã h ng h p c n tái th ể i đã chết, trừ trườ ợ ầ ẩm đối v i kháci ngườ …

Cơ quan điề ết địu tra quy nh khi tố vụ án hình sự đối vi tt c vụ việc có du

hiệu t i ph m, tr nh ng v vi  ừ ữ ụ ệc do cơ quan được giao nhi m v ệ ụ tiến hành m t s ho ố t

đng điề đang thụu tra, Vi kiên ểm sát, Hi đồng xét xử , gilý i quyết.

ii. điều tra v án hình s ụ ự

Cơ quan điề a Công an nhân dân điều tra c u tra tt c các ti phm, trừ những

ti ph m thu c th m quy u tra c u tra trong Quân   ẩ ền điề a Cơ quan điề đi nhân dân và

Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao

Thờ ụi hn điều tra v án hình sự không qu 02 thng đối vi ti phm ít nghiêm

trọng, không qu 03 thng đối v i t i ph i v  m nghiêm tr ng, không quá ọ 04 thng đố i

ti ph m r t nghiêm tr ng và t i ph c bi t nghiêm tr ng k t khi kh  ọ  m đặ ệ ọ ể ừ i tố v án ụ

cho đến khi kết thúc u tra điề

iii. khởi tố b ị can

Khi có đ căn c xc đị t ngườ ặc php nhân đã thự để nh m i ho c hiện hành vi

mà B t hình s nh là t i ph u tra ra quy nh kh i t b  lu ự quy đị  m th Cơ quan điề ết đị  ố ị

can

Khi tri u t p b u tra viên ph i g i gi y tri u t p. B can ph i có mệ  ị can, Điề  ử  ệ  ị  ặt

theo gi y tri u t ng h p v ng m t không vì lý do b t kh kháng ho c do tr ng ệ p. Trườ ợ ắ ặ   ặ  i

khách quan ho c có bi u hi n tr u tra viên có ra quy nh áp gi i ặ ể ệ ốn trnh th Điề thể ết đị 

Việc h i cung b ỏ ị can do Điều tra viên ti n hành ngay sau khi có quy t nh khế ế đị i

tố bị can. Có th h i cung bể ỏ ị can t u tra ho i ci nơi tiến hnh điề ặc t nơi  a người đó.

Trư ịc khi hỏi cung b can, Điề ểm st viên v ngườu tra viên phi thông báo cho Ki i

bào ch a th m h i cung. Khi xét y c n thi t, Ki m sát viên tham gia ữ ời gian, địa điể ỏ th ầ ế ể

việc hỏi cung bị can

Cơ quan điề a ngườ ng, ngườu tra có thể ế ti n hành: ly lời khai c i làm ch i bị

hi, nguyên đơn dân sự, bị đơn sự ợi, nghĩa vụ, người có quyền l liên quan đến vụ án,

đối cht và nhn dng; khám xét, thu giữ, tm giữ tài li vệu, đồ t; khám nghiệm hiện

trường, khám nghiệm tử ự thi, xem xét du vế ểt trên thân th , th c nghiệm điều tra; giám

đị ốnh nh giá tài sv đị n; các bi u tra tện php điề t c biụng đặ ệt

Khi k u tra ph i ra b n k t lu u tra. u ết thúc điều tra, Cơ quan điề   ế n điề Việc điề

tra kết thúc khi Cơ quan điều tra ra b n k t lu ế n điều tra đề nghị truy t ho c ra b n kố ặ  ết

lun điề ịnh đnh chỉu tra và quyết đ điều tra



 Truy t ố

Truy t là ho ng c a Vi n ki m sát khi th c hi n quy n công t trong t ố t đ  ệ ể ự ệ ề ố ố

tụng hình s . Trong thự ời m hn 20 ngy đối vi ti phm ít nghiêm trọng và t i ph 

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

nghiêm tr i t i ph m r t nghiêm tr ng và t i ph c bi t nghiêm ọng, 30 ngy đối v    ọ  m đặ ệ

trọng k t ngày nh n h án và b n k t lu n u tra, Vi n ki m sát ph i ra mể ừ  ồ sơ vụ  ế  điề ệ ể  t

trong các quy nh: Truy t b c Tòa án; Tr h yêu c u tra b ết đị ố ị can trư  ồ sơ để ầu điề ổ

sung; Đnh chỉ m đnh chỉ n; đnh chỉ m đnh chỉ n đố hoặc t vụ hoặc t vụ i vi bị

can.

Viện ki m sát quy nh truy t b c Tòa án b ng b n cáo ng. B n ể ết đị ố ị can trư ằ  tr 

cáo tr ng ghi rõ di n bi n hành vi ph m t i; nh ng ch ng c xác nh hành vi ph ễ ế   ữ   đị m

ti c a b can, th m t i, tính t, m thi t h i do  ị  đon, đng cơ, mục đích ph  ch c đ ệ 

hành vi ph m t i gây ra; vi c áp d  ệ ụng, thay đổi, h y b bi ỏ ện php ngăn chặn, bi n pháp ệ

cưỡng chế; những tình ti ng nết tă ặng, gim nhẹ trách nhiệm hình s m nhân ự, đặc điể

thân c a b can; vi c thu gi , t m gi tài li v t và vi c x lý v t ch ng; nguyên  ị ệ ữ  ữ ệu, đồ  ệ ử  

nhân v điề ết khc có  nghĩa đốu kiện dẫn đến hành vi phm ti và tình ti i vi vụ án.

Phần k t lu n c n cáo tr ng ghi rõ t u, kho m c a B t hình ế  a b  i danh v điề n, điể   lu

sự được áp dụng.

Trong th i h n 03 ngày k t ngày ra b n cáo tr ng, Vi n ki m sát phờ  ể ừ   ệ ể ichuyển

hồ sơ vụ án và b n cáo tr ng đến Tòa n. Trường h p v án ph c t p thì th i h n chuyợ ụ   ờ  ển

hồ án và b n cáo tr n Tòa án có th kéo dài . sơ vụ  ng đế ể nhưng không qu 10 ngy



 Xét xử

Ngay sau khi nhn được hồ sơ vụ án kèm theo b n cáo tr ng thì Tòa án ph i th    ụ

lý v án. Trong th i h n 03 ngày k t ngày th lý v án, Chánh án Tòa án ph i phân ụ ờ  ể ừ ụ ụ 

công Th a pẩm phán ch tọ hiên tòa gi i quy t vế ụ án Trong thời h i v i tn 30 ngy đố  i

phm ít nghiêm tr i v i t i ph m nghiêm tr i vọng, 45 ngy đố    ọng, 02 thng đố i ti

phm r t nghiêm tr ng, 03  ọ thng đối v i t i ph c bi t nghiêm tr ng k t ngày th   m đặ ệ ọ ể ừ ụ

lý v án, Th m phán ch t a phiên tòa ph i ra m t trong các quy án ra ụ ẩ  ọ   ết định: Đưa vụ

xét x ; h yêu cử Tr ồ sơ để ầu điề m đnh chỉu tra bổ sung; T v án hoụ ặc đnh chỉ vụ án.

Xét x m v án hình s là th t c xét x l i v i v ánhình sử sơ thẩ ụ ự  ụ ử ần đầu đố  ụ ự.

Việc xét x c: (1) bử c ti n hành thông qua các th tđượ ế  ụ ắt đầu phiên toà; (2) tranh t ng ụ

ti phiên toà; (3) ngh án và tuyên án. K t thúc vi c ngh án, Hị ế ệ ị i đồng xét x ph i quyử  ết

đị nh mt trong các v : Ra bn đề n án và tuyên án; Tr li việc xét hỏi và tranh lun

nếu có tình ti t vế ụ án c xét hchưa đượ ỏi, chưa được làm sáng tỏ; Tr hồ sơ vụ n để

Viện ki u tra b sung; yêu c u Vi n ki m sát b sung tài li u, ch ng c ; Tểm st điề ổ ầ ệ ể ổ ệ   m

đnh chỉ vụ án.

Trong cc trường h ng xét xợp sau đây, Hi đồ ử phi tuyên bố tr tự do ngay ti

phiên tòa cho b t m giam, n u h không b t m giam v m t t i phị co đang bị  ế ọ ị  ề   m

khác:

- Bị co được mi n trách nhi m hình s ho n hình ph t ễ ệ ự ặc được miễ 

- Bị cáo không có t i 

- Bị cáo bị x ử pht bằng hình ph t không ph i làhình ph t tù   

- Bị cáo bị x ử pht tù nhưng được hưng án treo

- Thời h t tùbn ph ằng ho i gian b t m giam ặc ngắn hơn thờ ị co đã bị 

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

lưu ý: Hot đng xét x ử được th c hi n theo nguyên t c hai c p xét x . Nh ng b n án, ự ệ ắ  ử ữ 

quyết định sơ thẩ th đượm ca toà án nếu có kháng cáo, kháng nghị c xét xử li theo th

tục phúc thẩm. Ngoi ra, để đm bo tính khách quan trong quá trình gi i quy t v án,   ế ụ

trong c ng h p b u l c pháp lu t, n u phát hi n có vi ph m pháp lu trườ ợ n n đã cóhiệ ự  ế ệ  t

nghiêm tr ng ho c tình i tính ch t v c xem xét l i theo th ọ ặ tiết mi lm thay đổ  ụ n th đượ  

tục giám đốc th c tái thẩm hoặ ẩm

3) LUẬT TỐ T NG DÂN S Ụ Ự

a) Định nghĩa

Lut t t ng dân s là t ng h p các quy ph m pháp luố ụ ự ổ ợ  t điều ch nh cácquan h giỉ ệ ữa

Toà án, Vi n ki m sát và nhệ ể ững người tham gia t t ng phát sinh trong quá trình gi i quyố ụ  ết

vụ vi c dân s nh m b o v quy n và l i ích h p pháp cệ ự ằ  ệ ề ợ ợ a c nhân, cơ quan, tổ chc; lợi

ích công cng, l c nhanh chóng, k p th i, chính xác. ợi ích nh nưc đượ ị ờ

b) Các nguyên tắc cơ bản của Lu t ng dân s ật tố ụ ự

- Nguyên tắc quy n quy nh và t t c ề ết đị ự định đoạ ủa đương sự

Đương sự ết đị có quyền quy nh việc khi kiện, yêu cầu Tòa án có thẩmquyền gii

quyết vụ vi . Tòa án chệc dân sự ỉ thụ lý gi i quy t v ế ụ việc dân sự khi có đơn khi kiện,

đơn yêu cầ a đương sự mvi đơn kh ện, đơn yêu cầu c và chỉ gii quyết trong ph i ki u

đó. Trong qu đương sự t, thay đổtrình gii quyết vụ việc dân sự, có quyền chm d i

yêu c u c a mình ho c tho n v inhau m t cách t nguy n, không vi phầ  ặ  thu   ự ệ m điều

cm ca lut v không tri đo đc xã hi

- Cung cấp ch và ch ng minh trong t t ng dân s ứng cứ ứ ố ụ ự

Đương sự ền v nghĩa vụ có quy ch đng thu thp, giao np chng c cho Tòa án

và ch ng minh cho yêu c u c và h p pháp. c, cá  ầ a mnh l có căn c ợ Cơ quan, tổ ch

nhân kh i ki n, yêu c b quy n và l i ích h ppháp c i khác có quy ệ ầu để o vệ ề ợ ợ a ngườ ền

v nghĩa vụ ng minh như đương sự thu thp, cung cp chng c, ch . Tòa án có trách

nhiệm h ỗ trợ đương sự trong vi cthu th p ch ng c và ch n hành thu th p, xác minh ệ    ỉ tiế 

chng c ng ng h p lu nh  trong nhữ trườ ợ t đị

- Nguyên tắc hoà gi i trong t t ng dân s ả ố ụ ự

Toà án có trách nhi m ti n hành hoà gi i và t u ki n thu n lệ ế  o điề ệ  ợi để cc đương

sự tho thu n v i nhau v vi c gi i quy t v vi c dân s  ề ệ  ế ụ ệ ự trừ các trường hợp không được

hoà gi c không th n hành hoà gi i i hoặ ể tiế 

- Bảo đảm chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm

Chế đ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được b m. B n án, quy nh m co đ  ết đị sơ thẩ a

Tòa án có th b kháng cáo, kháng ngh nh. B n án, quy m cể ị ị theo quy đị  ết định sơ thẩ a

Tòa án không b kháng cáo, kháng ngh theo th t c phúc th m trong th i h n do B ị ị  ụ ẩ ờ  

lu t.t ny quy định thì có hiệu lực pháp lu B n án, quy m c a Tòa án b  ết định sơ thẩ  ị

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

kháng cáo, kháng ngh c xét x phúc th m. B n án, quy nh phúc ị thì vụ án phi đượ ử ẩ  ết đị

thẩm có hi t kệu l ực pháp lu ể t ngày tuyên án, ra quy nh. ừ ết đị

- Bảo đảm tranh tụng trong xét xử

Tòa án có trách nhi m b i b o v quy n và l i ích hệ o đm cho đương sự, ngườ  ệ ề ợ ợp

pháp c c hi n quy n tranh t ng trong xét x m, phúc th m, giám a đương sự thự ệ ề ụ ử sơthẩ ẩ

đố  ục thẩm, tái th nh cẩm theo quy đị a B lut tố t ng dân sự.

c) Các chủ tham gia t t ng dân s thể ố ụ ự

- Cc cơ quan tiến hành tố tụng dân sự gồm:

(1) Tòa án

(2) Viện ki m sát ể

- Những người tiến hành t t ng dân s g m có ố ụ ự ồ :

(1) Chánh án Tòa án,Th m phán, H m nhân dân, Thẩ i thẩ ẩm tra viên, Thư

ký Tòa án

(2) Viện ng Vi n ki m sát, Ki m sát viên, Ki trư ệ ể ể ểm tra viên

- Đương sự trong v án dân s ụ ự l cơ quan, tổ chc, cá nhân bao g m ồ nguyên đơn, bị đơn,

người có quy n lề ợi, nghĩa vụ liên quan. Đương sự trong vi c dân s ệ ự l cơ quan, tổ chc,

cá nhân bao g i yêu c u gi i quy t vi c dân s ồm ngườ ầ  ế ệ ự v người có quy n lề ợi, nghĩa vụ

liên quan

- Những người tham gia tố tụng khác bao gồm:

(1) người b i ích ho v quy n và lệ ề ợ ợp pháp c . a đương sự

(2) người làm chng.

(3) ngườ ịi gim đ nh.

(4) người phiên dịch.

(5) người đi diện.

d) Thủ ụ t c giải quyết vụ án t i toà án c m ạ ấp sơ thẩ



 Khởi ki lý vện và thụ ụ án

Kh ụi kiện v án dân sự là vi quan, tệc c nhân, cơ ổ chc n c u Toà p đơn yêu ầ

án có th m quy n b o v quy n và lẩ ề  ệ ề ợi ích h p ph c a mình hay i khác theo quy ợ áp  ngườ

đị ụ  nh ca pháp lut tố t ng dân sự. Khi kh i ki i khện, ngườ i kiện cần phi lưu  cc

điều kiện sau:

- Người kh i ki n có quy n kh i ki n và c c hành vi t t ng dân  ệ ề  ệ ó năng lự ố ụ

sự.

- Vụ vi n ph i thu m quy n gi i quy a Toà án. ệc khi kiệ  c thẩ ề  ết c

- Vụ việc chưa được gi i quy t b ng m t b n án, quy ế ằ   ết định đã có hiệu lực

pháp lu nh. t ca Toà án ho c quyặ ết đị

- Hình th c và n i dung c i ki ng các yêu c u c apháp   a đơn kh ện đp  ẩ 

lut tố t ng dân s . ụ ự

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

Thụ lý v án là vi c Toà án nh i ki n c i kh i ki n và vào s ụ ệ n đơn kh ệ a ngườ  ệ ổ

th th thụ lý v án dân s gi i quy t. K tụ ự để  ế ể ừ ời điểm thụ lý, Toà án chính c xác nhn

trách nhi i quyệm c a mình trong vi ệc gi ết v s ụ án dân ự

Khi nhn được đơn khi ki n, Toà án phệ i xem xét v đưa ra mt trong các quyết

định:

(1) Tiến hành th t c th lý v u ki n th .  ụ ụ ụ án nếu đ điề ệ ụ lý

(2) Chuyển đơn kh ền v bo cho người kiện cho toàn án có thẩm quy i

khikiện, n u vế ụ án thuc th a ẩm quy n cề  Toà án khác.

(3) Tr l i ki n n u không thu m quy n c a Toà án. i đơn kh ệ ế c thẩ ề 



 Hoà giải và chu xét x ẩn bị ử

Trong th i h n chu n b xét x m v án, Toà án ti n hành hoà giờ  ẩ ị ử sơ thẩ ụ ế inhằm

giúp đỡ cc đương sự tho thun vi nhau về việc gii quyết vụ việc dân sự. Tuỳ từng

trườ ợng h p, Thẩm phán phụ trách gii quyết vụ việc ra mt trong số các quy nh ết đị

sau: Công nh n s  ự tho thu n ca cc đương sự đnh chỉ; Tm gii quyết v án dân sụ ự;

Đnh chỉ gii quyết v ra xét xụ án dân sự; Đưa vụ án ử.



 Phiên toà sơ thẩm

Phiên m là phiên xét x v án dân s l u, xem xét và quy nh to sơ thẩ ử ụ ự ần đầ ết đị

về toàn b v  ụ n. Phiên to sơ thẩm bao g c: th t c b t u phiên toà, tranh ồm cc bư  ụ ắ đầ

tụng t i phiên toà, ngh .  ị án và tuyên án

Ti phiên toà này, toàn b các ch ng c , tài li   ệu đã thu th c vàcác yêu cp đượ ầu

ca đương sự được xem xét, đnh gi trực tiếp, công khai, kháchquan và toàn diện vi

sự tham gia c a nh i ti n hành t t i tham gia t t  ững ngườ ế ổ ụng vngườ ố ụng. Trên cơ s

đó, Hi đồng xét xử s ra b n án ho nh v gi i quy ẽ  ặcquyết đị ề  ết vụ n cũng như xc định

rõ quy c acác bên. B n án, quy nh dân s m s có hi u lền v nghĩa vụ   ết đị ự sơ thẩ ẽ ệ ực

pháp lu u không b kháng cáo hay kháng ngh trong th n lu nh. t nế ị ị ời h t đị

e) Thủ ụ t c giải quyết vụ án t i toà án c p phúc th m ạ ấ ẩ

Xét x phúc th m là vi c Tòa án c p phúc th m tr c ti p xét x l i v án mà b n ử ẩ ệ  ẩ ự ế ử  ụ 

án, quy nh c a Tòa án c u l c pháp lu kháng cáo, kháng ết đị  p sơ thẩm chưa có hiệ ự tbị

nghị

Th t c phúc th m b u b ng vi kháng cáo ho c Vi n ki m sát ụ ẩ ắt đầ ằ ệc đương sự ặ ệ ể

kháng ngh b n án, quy nh dân s ị  ết đị ự sơ thẩm chưa có hiệu l c pháp ự lut. Sau khi nhn

đượ ợc hồ sơ phúc thẩm vụ án, Toà án cp phúc thẩm sẽ kiểm tra tính h p lệ ca kháng

cáo, kháng nghị và vào s n th là gi n chuổ thụ lý phúc thẩm. Sau giai đo ụ lý sẽ  i đo ẩn

bị xét x và phiên toà phúc thử ẩm. B n án, quy nh phúc th m có hi u l c pháp lu ết đị ẩ ệ ự t

kể t ngày tuyên án, ra quy nh. ừ ết đị

f) Thủ ụ t c xét lại bản án, quy c pháp lu t ết định đã có hiệu lự ậ

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

Th tục gim đốc thẩm, tái thẩm không ph i là m t c p xét x mà làm t th t   ử   ục

tố t c biụng đặ ệt, th t c xét l n u l c pháp lu ụ i b án, quyết định đã có hiệ ự t.



 Thủ tục giám đốc thẩm :

Gim đốc thẩ  ệ m là xét li b n án, quy nh cết đị a Tòa n đã có hi u lựcpháp lu t

nhưng bị gim đố kháng nghị c thẩm khi có căn c sau:

(1) K t lu n trong b n án, quy nh không phù h p v ng tình tiế   ết đị ợ i nhữ ết

khách quan c án gây thi t havụ ệ i đến quy n, l i ích h p pháp cề ợ ợ a đương

sự

(2) Có vi ph m nghiêm tr ng th t c t t không th ọ  ụ ố ụng lm cho đương sự ực

hiện đượ ền,nghĩa vụ ẫn đếc quy tố tụng ca mình, d n quyền, lợi ích hợp

pháp c không o v nh c a pháp lu t a họ được b ệ theo đúng quy đị  

(3) Có sai l m trong vi c áp d ng pháp lu t d n vi c ra b n án, quyầ ệ ụ  ẫn đế ệ  ết

định không đúng, gây thiệ a đương t hi đến quyền, lợi ích hợp pháp c

sự, xâm phm đến l i ích công c ng, l i ích cợ  ợ a Nh nưc, quy n, l i ích ề ợ

hợp pháp c i th ba. a ngườ 



 Thủ ụ t c tái thẩm:

Tái th m là xét l i b n án, quy u l c pháp lu kháng ẩ   ết định đã có hiệ ự t nhưng bị

nghị vì có tình ti n có th n n idung c n án, ết mi được phát hiệ ể lm thay đổi cơ b  a b

quyết định m Tòa n, cc đương sự ết đượ không bi c khiTòa án ra bn án, quyết định

đó. Căn c để kháng nghị theo th tục tái thẩm là:

(1) Mi phát hiện được tình ti t quan tr ng c a v ế ọ  ụ n m đương sự đã không

thể bi c trong quá trình gi i quy ết đượ  ết vụ án

(2) Có cơ s a người gim đị a ngườ chng minh kết lun c nh, lời dịch c i

phiên d s c có gi m o ch ng c ịch không đúng ự tht hoặ    

(3) Thẩm phán, H i th m nhân dân, Ki m sát viên c ý làm sai l ch h  ẩ ể ố ệ ồ sơ vụ

án ho c cặ ố ý k n trái pháp lu t ết lu 

(4) Bn án, quy nh hình s , hành chính, dân sết đị ự ự, hôn nhân v gia đnh,

kinh d ng c a Tòa án ho c quy nh coanh, thương mi, lao đ  ặ ết đị a cơ

quan nhà nưc m Tòa n căn c vo đó để gii quy t v ế ụ n đã bị h y b  ỏ

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

MỘT SỐ NGÀNH LU T KHÁC TRONG H Ậ Ệ THỐNG PHÁP LUẬT

1) LUẬT HÔN NHÂN GIA ĐÌNH

Lut Hôn nhân v gia đnh l tổ t điềng hợp các quy phm pháp lu uchỉnh các

quan h xã h ệ i pht sinh trong lĩnh vực hôn nhân v gia đnh, bao gồm quan hệ tài sn

và quan h nhân thân giệ ữa cc thnh viên trong gia đnh. Lut hôn nhân v gia đnh

quy đị hôn nhân v gia đnh; chuẩnh chế đ n mựcpháp lý cho cách ng xử giữa các

thnh viên gia đnh; trch nhiệ c, Nh nưm ca cá nhân, tổ ch c và xã hi trong việc

xây d ng, c ng c . ự  ố chế đ hôn nhân v gia đnh

Những nguyên t n c : ắc cơ b a chế đ hôn nhân v gia đnh l

- Hôn nhân tự nguy n, ti n b , m t v m ng, vệ ế   ợ t chồ ợ chồng bnh đẳng

- Hôn nhân gi a công dân Vi t Nam thu c các dân t c, tôn giáo, gi a ữ ệ   ữ người

theo tôn giáo v i không theo tôn giáo, gi ng i ngườ ữa người có tín ngưỡ

vi người không có tín ngưỡ i ngường, giữa công dân Việt Nam v i

nư ợcngoi đư c tôn c pháp lutrọng v đượ t bo vệ.

- Xây d m no, ti n b , hựng gia đnh  ế  nh phúc; cc thnh viên gia đnhcó

nghĩa vụ ọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ tôn tr nhau; không phân biệt

đối xử giữa các con

- Nh nưc, xã h o v , hi v gia đnh có trch nhiệm b ệ ỗ trợ trẻ em,người

cao tu i khuy t t t th c hi n các quy n v ổi, ngườ ế  ự ệ ề ề hôn nhân v gia đnh;

giúp đỡ c năng cao qu ca ngườ các bà mẹ thực hiện tốt ch i mẹ; thực

hiện k ho ế ch hóa gia đnh

- Kế thừa, phát huy truy n thề ống văn hóa, đo đc tốt đẹp c a dân t c   Việt

Nam v ề hôn nhân v gia đnh

Lut Hôn nhân v gia đnh đề c n nh ng np đế ữ i dung cơ bn như: kếthôn, quan

hệ gi và chữa vợ ồng, quan h và con, ly hôn, c ng,quan h hôn nhân và ệ cha mẹ p dưỡ ệ

gia đnh có yếu tố nưc ngoài

2) LUẬT LAO ĐỘNG

Lut Lao đng là t ng h p các quy ph m pháp luổ ợ  t điều chỉnh quan hệ lao đng

và các quan h xã h i liên quan tr c ti n quan h ng. Quan h ng là ệ  ự ếp đế ệ lao đ ệ lao đ

quan h gi ng. ệ ữa người vi người hình thành nên trong quá trnh lao đ

Các quan h xã h i liên quan tr c ti p v i quan h ệ ộ ự ế ớ ệ lao động gồm: Quan h v ệ ề

việc làm; Quan h hệ ọc ngh ; Quan h b ng thi t h Quan h v b o hi m xã ề ệ ồi thườ ệ i; ệ ề  ể

hi; Quan h gi i s dệ ữa ngườ ử ụng lao đng v đidiện c a t p th ng; Quan h v   ể lao đ ệ ề

gii quy t tranh ch ng và các ế p lao đ cuc đnh công; Quan hệ n l nh nư về qu c về

lao đng

Lut Lao đ lao đng ghi nhn chính sch Nh nưc về ng bao gồm:

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

- Bo đm quy n và l i ích hề ợ ợp php, chính đng ca người lao đng,người

làm vi c không có quan h ệ ệ lao đng; khuy n khích nh ng th a thu n b o ế ữ ỏ  

đm cho người lao đng có điề ợi hơn so vi quy địu kiện thun l nh

capháp lut v ng ề lao đ

- Bo đ a ngườ ụng lao đm quyền và lợi ích hợp pháp c i sử d ng, qunlý

lao đng đúng php lut, dân ch , công b ằng, văn minh v nâng cao trách

nhiệm xã hi

- To điề ợi đố t đu kiện thun l i vi ho ng to việc làm, tự to việclàm,

dy ngh và h c ngh ề ọ ề để có vi c làm; hoệ t đng s n xu t, kinh doanh thu  

hút nhi ng; áp d ng m t s nh c a B i vều lao đ ụ  ố quy đị   lut ny đố i

người làm việc không có quan hệ lao đng

- Có chính sách phát tri n, phân b ngu n nhân lể ố ồ ực; nâng cao năng sutlao

đng; đo t ồi dưỡng v nâng cao trnh đ năng nghềo, b , kỹ cho

ngườilao đ ển đổng; hỗ trợ duy trì, chuy i nghề nghiệp, việc làm cho

người laođng; ưu đãi đố i người lao đng có trnh đi v chuyên môn,

kỹ thut cao đpng yêu c u c a cách m ng công nghi p, s nghi p công ầ   ệ ự ệ

nghiệp hóa, hi c ện đihóa đt nư

- Có chính sách phát tri n thể ị trường lao đng, đa dng các hình thc kết

nối cung, cầu lao đng

- Thúc đẩy người lao đng v ngườ ụng lao đng đố i, thươngi sử d i tho

lượng tp thể, xây dựng quan hệ ng tilao đ ến b, hài hòa và nh ổn đị

- Bo đm bnh đẳ i; quy địng gi nh chế đ lao đng và chính sách xã hi

nhằm b o v ng n i khuy t t ng  ệ lao đ ữ, lao đng l ngườ ế t, người lao đ

cao tuổi, lao đng chưa thnh niên

Những n dung chính c ng bao g m: vi c làm; h ng ng; hi a Lut Lao đ ồ ệ ợp đồ lao đ ọc

nghề, đo t ồi dưỡng nâng cao trnh đ năng nghề; đốo, b kỹ ithoi ti nơi lm việc, thương

lượ ờ ờ ỉ ỷng tp thể, tho ng tưc lao đ p thể; tiền lương; thời gi làm việc; th i giờ ngh ngơi; k

lut lao đng, trách nhiệm vt ng, vcht; an ton lao đ ệ ng; nh nh riêng sinh lao đ ững quy đị

đố  đi v i lao ng nữ; nh i v t sững quy định riêng đố i lao đng chưa thnh niên v m ố loi

lao đ i; công đon; ging khác; bo hiểm xã h i quyết tranh chp lao ng; quđ n l nh nưc

về ng, x lao đng; thanh tra lao đ ử pht vi ph m pháp lut lao đng

4) LUẬT MÔI TRƯỜNG

Lut Môi trườ t điềng là tổng hợp các quy phm pháp lu u chỉnh quanhệ xã hi

phát sinh tr c ti p trong hoự ế t đng khai thác, s d ng, qu n lý và b o v các y u t môi ử ụ   ệ ế ố

trường

Trong đó, môi trườnglà hệ thống các yếu tố vt cht tự nhiên và nhânto có tác

đng đố a con ngườ ần môi trười vi sự tồn ti và phát triển c i và sinh vt.Thành ph ng

là y t ch t tếu t vố   o thnh môi trường gồm đt, âm thanh, ánh sáng, nưc, không khí,

sinh v t và các hình thái v t ch t khác.Ho ng b o v nglà ho ng gi    t đ  ệ môi trườ t đ ữ

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

gìn, phòng ng a, h n ch ừ  ế các tc đ u đến môi trường x ng; ng phó sự cố môi trường;

khắc phục ô nhi m,suythoái, c n, ph c hễ i thiệ ụ ồi môi trường; khai thá d ng h p lý c, sử ụ ợ

tài nguyên thiên nhiên nh ng trong lành ằm giữ môi trườ

Lut Môi trường đề p đế c n nh ng n b o v môi ữ i dung cơ bn như: quy hoch  ệ

trường, đnh gi môi trường chiến lược, đnh gi tc đng môi trường và k ho ch bế  o

vệ môi trường; bo v ệ môi trường trong khai thác, s d ng tài nguyên thiên nhiên; ử ụ ng

phó v i khí h u; b o v ng n và h o; b o v c, i biến đổ   ệ môi trườ biể i đ  ệ môi trường nư

đ ịt và không khí; bo vệ môi trườ t đng trong ho ng sn xut, kinh doanh, d ch vụ;

bo v ệ môi trường đô thị, khu dân cư; qun lý cht thi; x lý ô nhi m, ph c h i và cử ễ ụ ồ i

thiện môi trường; quy chu n k thuẩ ỹ t môi trường, tiêu chuẩn môi trường; quan tr c môi ắ

trườ ỉng; ng, chthông tin môi trườ thị môi trườ ống kê môi trường, th ng và báo cáo môi

trường; trách nhiệm ca c vcơ quan qun l nh nư ề bo vệ môi trường; trách nhiệm

ca m t tr n t ặ  ổ quốc Việt Nam, t c chính tr - xã h i, t c xã h ngh nghiổ ch ị  ổ ch i – ề ệp

và c o v ng; ngu n l c v b o v ng; hng đồng dân cư trong b ệ môi trườ ồ ự ề  ệ môi trườ ợp

tác qu c t v b o v môi t ng; thanh tra, ki m tra, x lý vi ph m, gi i quy t tranh ố ế ề  ệ rườ ể ử   ế

chp, khi u n cáo v ng; b ng thi t h ng ế i, tố ề môi trườ ồ ời thư ệ i về môi trườ

5) LUẬT THƯƠNG MẠI

Lut Thương mi là t ng h p các quy ph m pháp luổ ợ  t điều chỉnh cácquan hệ xã

hi phát sinh trong quá trình qun l nh nưc về kinh doanh, i và trong quá thương m

trnh kinh doanh, thương mi ca cc thương nhân.

Các nguyên t n c i bao g ắc cơ b a Lut Thương m ồm:

- Nguyên t c t do, t nguy n tho ắ ự ự ệ ả thuận trong hoạt động thương mại: Bắt

nguồn t quy n t do t i các ch ừ ề ự rong giao lưu dân sự, trong thương m 

thểđều được phép tự do kinh doanh. Các bên có quyền tự do tho thun

khôngtrái vi cc quy định c a pháp lu t, thu n phong m t  ầ ỹ ục v đo đc

xã h xác l p các quy c a các bên trong ho ng i để  ền v nghĩa vụ  t đ

thương mi. Nhnưc tôn tr ng và b o h các quyọ   ền đó. Trong hot đng

thương m ện, không bên no đượi, các bênhoàn toàn tự nguy c thực hiện

hnh vi p đặ ỡng ép,đe do, ngăn ct, cư n bên nào

- Nguyên t ng trong hoắc bình đẳ ạt động thương mại: Nguyên t c này là ắ

nguyên t c k a t nguyên t ng trong giao d ch dân sắ ế thừ ừ ắc bnh đẳ ị ự.

Quyềnbnh đẳng đượ ẳng định: Thương nhân c ghi nhn thông qua kh

thuc m i thành ph n kinh t c pháp lu t trong ho ng ọ ầ ế bnh đẳng trư  t đ

thương mi

- Nguyên t c áp d ng t p quán và thói quen trong hoắ ụ ậ ạt động thương mại

được thiết lập giữa các bên: Tr ng h p có tho n khác, các ừ trườ ợ  thu

bênđược coi là m c nhiên áp d ng thói quen trong hoặ ụ t đng thương mi

đã đượcthiết l p gi ữa cc bên đó m cc bên đã biết ho c ph i biặ  ết nhưng

không đượ uy đị 265. Trườctrái vi q nh ca pháp lut ng hợp pháp lut

không có quy định,các bên không có tho  thu n và không có thói quen

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

đã đượ p qun thương mi nhưng c thiết lp giữa các bên thì áp dụng t

không đượ ắc quy địc trái vi những nguyên t nh trong Lut này và trong

B lut dân s ự

- Nguyên t c b o v l i tiêu dùngắ ả ệ ợi ích chính đáng của ngườ : Nguyên tắc

ny được hnh thnh trên cơ s xem xét đế n lợi ích chính đng ca người

tiêu dùng khi tham gia các hot đng thương mi. Thương nhân thực

hi nhoệ t đng thương mi có nghĩa vụ thông tin đầy đ , trung thực cho

người tiêu dùng v hàng hoá và d ch v mà mình kinh doanh và ph i chề ị ụ  ịu

trách nhi m v tính chính xác cệ ề a cc thông tin đó. Thương nhân thực

hiện ho i ph i cht đng thươngm  ịu trách nhi m v ng, tính hệ ề cht lượ ợp

pháp c àng hoá, d ch v mà mình kinh doanh a h ị ụ

- Nguyên t c th a nh n giá tr pháp lý c p d u trong ắ ừ ậ ị ủa thông điệ ữ liệ hoạt

động thương mại: Trong ho p d u t đng thương mi, cc thông điệ ữ liệ

đp ng cc điề t theo quy địu kiện, tiêu chuẩn kỹ thu nh ca pháp lut

thđượ ịc thừa nhn có giá tr n php l tương đương văn b

Lut Thương m i dung cơ bn sau đây:i có các n

- Pháp lu t v ậ ề thương nhân: Thương nhân l đối tượng trung tâm c a  Lut

Thương mi v thương nhân l ch t đng thương m thể ca ho i.

LutThương mi quy định chi tiết về t ng lo nh v ừ i thương nhân, quy đị ề

trình t o l p, t c qu n lý và ch m d t s t n t i cựt  ổ ch    ự ồ  a thương nhân.

Cc văn bn quy ph m pháp lu t điều ch nh v vỉ ề n đề này là Lut Thương

mi, Lu t Ht Doanh nghi p, Luệ  ợp tác xã

- Pháp lu t v ho g mậ ề ạt động thươn ại: Có khá nhi u hoề t đng thươngmi

như: mua bn hng ho, cung  ến thương mng dịch vụ, xúc ti i, trung

gian thương m t đng thương mi được quy địi... Những ho nh chi tiết

ti Lut Thương mi, B lut dân sự

- Pháp lu t v gi i quy t tranh ch p trong thậ ề ả ế ấ ương mại: Gi i quy ttranh  ế

chp pht sinh trong đờ t đi sống xã hi nói chung và trong ho ng

kinhdoanh nói riêng là m t nhu c u có tính t t y u khách quan. Vi ầ  ế ệc đa

dng hóa cc cơ chế gi i quy t tranh ch ế p cũng như gi ỏa đng i quyết th

các tranh u ki n quan tr góp ph n b o vchppht sinh l điề ệ ọng để ầ  ệ trt

tự k i và góp ph y s phát tri n c a ho ng ỷ cương xã h ần thúc đẩ ự ể  t đ

thương mi. Cc quy đị ny đượnh c ghi nhn trong B lut Tố tụng Dân

sự và Lu mt Trọng ti thương i.

- Pháp luật về phá sản: Mt trong nh ng v h c quan trữ n đề ết s ọng vđặc

thù trong ho i là s phá s n ct đng thương m ự  a thương nhân. Lĩnh

vựcpháp lu nh v u ki nh mt ny đưa ra những quy đị ề điề ện xc đị t

thương nhân năng thanh ton v quy đị lâm vào tình trng mt kh nh về

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

trình t , th t c gi i quy t m t v vi c phá sự  ụ  ế  ụ ệ n. Cc quy định ny được

ghi nh n t t Phá s n  i Lu 

6) LUẬT TÀI CHÍNH VÀ LU T NGÂN HÀNG Ậ

a) Luật Tài chính

Lut tài chính là t i ổng h p các quy ph m pháp lu u ch nh các quan h xã hợ   ềt đi ỉ ệ 

liên quan t i vi i c t ch ệc phân phố a ci v t c i hình a xã hi dư thc giá tr phát sinh ị

trong quá trình t t mo l p, phân ph i và s d ng các ngu ntài chính nh ố ử ụ ồ ằm đ ục đích ca

các ch thể tham gia quan h phân phệ ối.

Các n i dung chính c a Lu   t Tài chính bao gồm:

- Pháp luật tài chính công: bao g m pháp lu pháp luồ t về ngân sch nh nưc, t

về các khon thu ngân sch nh nưc và pháp lut về các kho n chingân sách 

nh nư i dung ny đượ t Ngân schnh nưc. N c đề cp ch yếu ti Lu c, các

Lut thu t Quế, Lu n lý thu . ế

- Pháp luật kinh doanh b o hiả ểm: đi t đề u ch nh vỉ ề thành l p, ho ngca doanh

nghiệp b o hi m, qu kinh doanh b o hi ể n l nh nưc về  ểm, hợ ồpđ ng b o 

hiểm và biện pháp b o v  ệ người tham gia b o hi o hi ểm, người được b ểm

cũng như ngườ hư i thụ ng. N i dung chi tiết về các vn đề ny đượcquy đị nh

ti Lut kinh doanh b o hi m  ể

- Pháp luật về tài chính doanh nghiệp: điều chỉnh quá trình to lp,qun lý và s ử

dụng ngu n vồ ốn và tái s n c a doanh nghi p nhệ ằm mục đíchkinh doanh. Cc

quy đị t điề n đềnh pháp lu u chỉnh v này là Lut Chngkhoán, Lut Doanh

nghiệp v cc văn bn liên quan.

- Pháp luật về thị trường tài chính: điều chỉnh về việc to lp hàng hoá ca thị

trư trườ  ịng; tổ chc và ho ng ct đ a th ờng và hot đ ống qun lý nhà nưc đ i

vi thị trường ti n t và th ề ệ ị trường ch ng khoán. Lu ng khoán,Lu t ch t Ngân

hng Nh nư ệt Nam v cc văn bn hư ẫn thi hnh điềc Vi ng d uchỉnh về vn

đề này.

b) Luật Ngân Hàng

Lut Ngân hàng là t ng h p các quy ph m pháp lu u ch nh quan h xã hổ ợ  t điề ỉ ệ i

pht sinh trong qu trnh nh nưc tổ chc và qun lý hot đng ngân hàng, các quan

hệ v tề ổ chc, ho ng ct đ a các tổ chc tín dụng và ho ng ngân hàng ct đ a các tổ

chc khác.

Các n i dung chính c a Lu t Ngân hàng bao g m:    ồ

- Pháp luật v t Namề Ngân hàng Nhà nước Việ : Cc quy định pháp lut ghi

nhn Ngân hng Nh nư cơ quan cc là a Chính ph và là Ngân hàngtrung

ương có chc năng qun l nh nưc về tiền tệ, hot đng ngân hàng

vàngoi hối. Ngoi ra, Ngân hng Nh nư c năng pht hnh c còn có ch

ti tiền, là ngân hàng c a các t ng và làm d ổ chc tín dụ ịch vụ ền t cho ệ

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO

Chính ph . N c ghi nh n t i Lu  idung ny đượ   t Ngân hng Nh nưc Việt

Nam

- Pháp luật về t c tín dổ chứ ụng: Quy định pháp lut ghi nhn các loi tổ chc

tín dụng, bao g m: ngân hàng, t ng phi ngân hàng, t ồ ổ chc tín dụ ổ chctài

chính vi mô và qu c tín dỹ tín d ng nhân dân. Các tụ ổ ch ụng ch c ỉ đượ thành

lp và ho p phép. Lu t các t t đng khi được Ngân hng Nh nưc c  ổ chc

tín dụng quy đị y phép; quy định về điều kiện cp, thu hồi gi nh về điềukiện

ho t đng; cơ cu tổ chc qu n tr u hành; quy ch v ki c ị, điề ế ề ểm sot đặ

biệt; quy ch i thế pháp lý v phá s n, giề   ể t ổ chc tín dụng. Các ho ng t đ

catổ chc tín d ch ụng bao g ng v n, c p tín d ng và cung ng dồm: huy đ ố  ụ  ị

vụthanh toán. Chi ti t vế ề cc quy đ c định ny đượ ề c p t i Lu t Các t    ổ

chc tín d ng. ụ

- Pháp luật v i hề ho ng ngoạt độ ạ ối: Ho ng ngo i bao g m mua bán, t đ i hố ồ

chuyển đổ ển nhượi, chuy ng ngoi hố i. N i dung pháp lut về hot

đ ngngoi hối là: qun l nh nưc về ngoi hối; m tài khon và sử dụng

ngoitệ; giao dịch vãng lai; giao d n; ho ng ngoịch vố t đ i h i cố a t c ổ ch

tín d ng; qu n lý vàng, các h ng ch y u trong giao d ch ngoụ  ợp đồ  ế ị i hối.

Các n nh t t Nam và idung ny được quy đị i Lut Ngân hng Nh nưc Việ

cc văn b ng dn hư ẫn thi hành.

| 1/34

| | Tải xuống

Preview text:

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Mục lục
LUẬT HIẾN PHÁP ............................................................................................................................ 3
LUẬT HÀNH CHÍNH ....................................................................................................................... 5
LUẬT HÌNH SỰ ................................................................................................................................. 7
LUẬT DÂN SỰ ................................................................................................................................... 9 LUẬT TỐ Ụ
T NG HÀNH CHÍNH, TỐ TỤNG HÌNH SỰ, TỐ Ụ
T NG DÂN SỰ ....................... 15
MỘT SỐ NGÀNH LUẬT KHÁC TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT ..................................... 29
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 2
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
CHƯƠNG 4: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÁC NGÀNH LUẬT TRONG HỆ
THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM
LUẬT HIẾN PHÁP
I. Khái niêm và đối tượng điều chỉnh của luât Hiến pháp: 1. Khái niệm:
Luật Hiến pháp hay còn gọi là luật nhà nước là tổng thể những quy phạm pháp luật cơ
bản nhất điều chỉnh các quan hệ xã hội cơ bản cấu thành Nhà nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
L ngnh lut ch đo, cơ s php l cao nht ca nh nưc, l căn c ban hnh cc văn
bn php lut thuc cc ngnh khc.
2. Phương pháp điều chỉnh của luât Hiến pháp:
Do đo nganh luât nay thương sử dung phương pháp định nghĩa, bắt buộc, quyền uy
để điều chỉnh các quan hệ xã hội.
II. Một số nội dung cơ bản của Hiến pháp năm 2013. 1. Chê đô chính trị
- Xác đinh là nhà nưc pháp quyền, cua dân, do dân và vì dân.
- Xc định Đng Cng sn lãnh đo nh nưc
- Quyền lưc thông nhât, có sư phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lưc giữa các cơ quan.
- Quốc hi là cơ quan quyền lưc cao nhât, đai diện cho ý chí cua nhân dân, hot đng
theo nguyên tăc phổ thông đầu phiêu.
III. Tổ chức bộ máy nhà nước theo hiến pháp:
Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa
phương, được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc nhất định nhằm thực
hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
1. Quốc hội:
- La cơ quan Quyền lưc cao nhât cua nh nưc CHXHCN Viêt Nam.
- Do nhân dân bâu ra theo nguyên tăc phô thông đâu phiêu.
- Đai diên Quyền làm chu cho nhân dân.
- Các uy ban giúp viêc cho Quốc hi: + UB pháp luât;
+ UB kê hoach và ngân sách; + UB quôc phòng
2. Chủ tịch nước:
- L người đng đầu nh nưc, đai diên cho nh nưc về các vn đề đối ni, đối ngoi
- CTN do quốc hi bầu, chiu trch nhiêm trưc Quốc Hi.
- Nhiêm kỳ 5 năm. Cho đên khi Quốc hi mơi đươc bâu ra.
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 3
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG - Các quyền ca CTN:
+ Triêu hôi đai sưc đăc mênh ton quyền Viêt Nam ơ nươc ngoi.
+ Tiêp nhân đai sưc đăc mênh ton quyền nươc ngoi.
+ Kí kêt cac điêu ươc quôc tê.
+ Thông linh lưc lương vu trang. + Lãnh đo hi ồ
đ ng quôc phòng và an ninh.
+ Ban bố lệnh tổng đng viên, tình trng chiến tranh….
3. Chính phủ:
- Là cơ quan thưc hiên quyền hành pháp.
- Thưc hiên nhiêm vu quan lý hành chính.
- Cac cơ quan giúp viêc gôm: Bô, các cơ quan ngang bô.
- Th tương la ngươi đưng đâu chính phu.
- Là cơ quan chp hành Quốc hi. 4. Tòa án:
- Thưc hiên chc năng xét xử.
- Nguyên tắc hot đng: xét xử đôc lâp, chi tuân theo pháp luât.
- Bao gôm: TANDTC, TAND các cp, TAND quân sư…. - Thuôc cơ quan tư phap.
- Ngươi đưng đâu l Chnh n TANDTC.
- Có nhiêm vu bao vê quyền con ngươi, ti san cua công dân, bao vê chê đô XHCN….
5. Viên kiểm sát:
- Thưc hiên nhiêm vu gim sát, kiêm soát hot đng tuân thu php luât cua cc bô, cơ
quan khc thuôc chính phu, cac cơ quan quyền lẹc đia phương, cac tổ chc kinh tê,
xã hôi, đơn vi vu trang va công dân. Thưc hiên quyền công tô, bao đam cho php
luat đươc châp hnh nghiêm chinh v thông nhât.
- Đưng đâu l Viên trương Viên kiêm st nhân dân tôi cao, do Quốc hi bâu theo sư giơi thiêu cua CTN.
6. Tổ chức chính quyền nha nước ở địa phương: - Hôi đông nhân dân. - Uỷ ban nhân dân.
IV. Các quyền va nghĩa vu cơ bản của công dân:
• Quyền tư do ngôn luân, tư do hi họp.
• Quyền bt kh xâm phm vê thân thể, đươc php luât bo h vê tính mng, sc
khoẻ, nhân phẩm, danh dự…
• Công dân có quyền bt kh xâm pham vê thư tín, điên thoai,..
• Công dân có nghĩa vụ: Bo vệ tổ quốc, đóng thuế
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 4
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
LUẬT HÀNH CHÍNH
I. Khái niêm luât hanh chính, cơ quan hanh chính nha nước.
1. Khái niêm luât hành chính:
Là một ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, bao gồm các quy phạm pháp
luật hành chính điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình hoạt động,
quản lý của các cơ quan quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn
hóa, xã hội, y tế, giáo dục, khoa học, công nghệ….
2. Cơ quan hành chính nhà nước:
Cơ quan hành chính nhà nước là một loại cơ quan trong bộ máy nhà nước, hoạt
động thường xuyên, liên tục, có vị trí ổn định và là cầu nối trực tiếp đưa chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống.
• Phân loai cơ quan hành chính:
- Căn c vao quy đinh cua pháp luât, cơ quan hành chính đươc chi thnh hai loai:
+ do Hiến phap quy đinh: Chính phu, Bô v UBND cc cp.
+ do văn bn dươi luât quy đinh: Tông cuc, cc vu, viên, s..
- Căn cư theo phạm vi hoat động:
+ Cơ quan nh nưc ơ trung ương: Chính ph, cc Bô….
+ Cơ quan nh nưc  đia phương: UBND các cp, s, phòng….
- Căn cư theo thẩm quyền:
+ thẩm quyền chung: Chính phu, UBND các cp.
+ thẩm quyền riêng (chuyên môn): Các bô, s,
3. Đôi tượng va phương pháp điều chỉnh cua luât Hành chính:
3.1. Đối tượng điều chỉnh:
- Quan hê giưa cơ quan hành chính nh nưc cp trên vơi cơ quan hành chính cp dưi
- Quan hê giưa cơ quan hành chính ngang cp, ngang quyền.
- Quan hê giưa cơ quan hành chính nh nưc có thẩm quyền chuyên môn cp trên vơi
cơ quan co thẩm quyền quyền môn cp dươi.
- Quan hê giưa cơ quan hành chính nh nưc  đia phương vi những cơ quan trưc
thuôc trung ương đong ơ đia phương đo.
- Các quan hê hành chính khac theo quy đinh cua php luât hnh chính.
3.2. Phương pháp điều chỉnh:
Do tính chât đăc thù la “bât bình đẳng” cua hot đng châp hành – điêu hnh trong
quan ly hành chính nh nưc nên pháp luât h
ành chính dùng phương phap điều chỉnh
là mênh lệnh – phục tùng.
II. Trách nhiêm hành chính, vi pham hành chính, xử lý vi pham hành chính:
1. Trách nhiêm hành chính: 1.1. Khái niêm:
Trách nhiệm hành chính là hậu quả mà cá nhân, tổ chức, pháp nhân hoặc các chủ thể
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 5
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
khác có hành vi vi phạm pháp luật hành chính phải gánh chịu trước Nhà nước.
1.2. Đăc điêm cua trách nhiêm hành chính:
- Hành vi vi pham pháp luât hành chính la cơ sơ pht sinh cua trch nhiêm hnh chính.
- Chu thê có thẩm quyền áp dung trách nhiêm hành chính la cac cơ quan h ành chính nha
nươc, cn bô, công chưc cua cơ quan đo.
- Viêc truy cu trch nhiêm hnh chính dưa trên cac quy đinh cua php luât hnh chính
và theo thu tuc hành chính.
2. Vi phạm hành chính = hành vi + trái pháp lut về qun l nh nưc mà không phi là ti
phm + có lỗi do cá nhân, tổ chc thực hiện + bị xử pht vi phm hành chính
(Khon 1 Điều 2 Lut XLVPHC)
3. Xử lý vi pham hành chính.
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 6
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
LUẬT HÌNH SỰ Trang 200 - VBQPPL
I. Luât hình sự.
1. Khái niêm:OANG MINH TUÂN ÔN TH – I PH
Luật hình sự là một hệ thống bao gồm những quy phạm pháp luật do Nhà nước ban
hành, xác đinh những hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là tội phạm, đồng thời quy
định hình phạt đối với những người đó.
1.1. Đối tượng điều chỉnh:
Cc quan hệ xã hi pht sinh giữa người thực hiện hnh vi m b lut hnh sự quy định l ti phm vi nh nưc.
1.2. Phương pháp điều chỉnh: “Quyền uy”
1.3. Các nguyên tắc của Luât hình sự Viêt Nam:
- Nguyên tăc php chế
- Nguyên tăc moi công dân đêu bình đẳng trưc luât hnh sư.
- Nguyên tăc trch nhiêm c nhân.
- Nguyên tc trch nhiêm trên cơ sơ lôi. - Nguyên tăc nhân đao. - Nguyên tăc công minh.
1.4. Nguồn của luât hình sự: VB QPPL
2. Tội phạm = hành vi gây nguy hiểm cho xã hi + trái pháp lut hình sự + có lỗi + phi chịu hình pht
1.2. Dâu hiêu của tội pham.
+ Ti phm là hành vi gây nguy hiểm cho xã hi .
+ Ti phm l hnh vi được pháp lut quy định. (Điều 2)
+ Ti phm l hnh vi được thực hiện mt cách có lỗi. (Điều 10-11)
1.3. Câu thành tội phạm: tổng hợp các du hiệu chung có tính đặc trưng cho mt loi ti
phm cụ thể được quy định trong Lut hình sự
Điều 8. Thut ngữ “ti phm ”
Điều 9. Phân loi ti phm: ít nghiêm trọng -> đặc biệt nghiêm trọng
Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
Điều 13. Phm ti do dùng rượu, bia, cht kích thích dẫn đến mt kiểm soát, vẫn phi chịu trách nhiệm hình sự.
Điều 14. Người chuẩn bị phm mt trong các ti trong điều này thì phi chịu trách nhiệm hình sự
2.4. Tuổi chịu trách nhiêm hình sự:
- đ 16 tuổi tr lên phai chiu trách nhiêm vê mọi loi ti phm. Trừ trường hợp có quy định khác
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 7
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- đ 14 đên dưi 16 tuôi chi phai chiu TNHS vê những ti đươc quy đinh tai khon 2 điều 12 BLHS 2015.
3. Một số trường hợp loai trừ tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi: • Sư kiên bât ngơ.
• Tnh trang không co năng lưc trch nhiêm hnh sư. • Phòng vê chinh đang. • Tính thê cp thiêt .
4. Hình phat và các loai hình phat. 4.1. Khái niêm.
Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước nhằm tước bỏ
hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người phạm tội. Hình phạt được quy định trong Bộ
luật hình sự và do Tòa án quyết định.
Điều 32. Các hình pht đối vi người phm ti
Điều 34-45: Làm rõ các hình pht.
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 8
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
LUẬT DÂN SỰ
1. Định nghĩa
- Là mt ngành lut đc lp
- Tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh các quan hệ tài sn và quan hệ nhân thân trong giao lưu dân sự
- Bnh đẳng giữa các ch thể tham gia.
2. Đối tượng điều chỉnh của Luật dân sự
* Các quan hệ giữa các ch thể vi nhau về nhân thân hoặc về tài sn được hình thành trên
cơ s bnh đẳng tự do  chí, đc lp về tài sn và tự chịu trách nhiệm. KINH DOANH DÂN SỰ THƯƠNG MẠI Quan hệ tài sn Quan hệ Nhân Thân LAO ĐỘNG HÔN NHÂN GIA ĐÌNH
a. Quan hệ tài sản
- là quan hệ xã hi phát sinh giữa các ch thể vi nhau trên cơ s mt hoặc cc bên hưng
ti mt lợi ích vt cht nht định. - Lợi íc
h vt cht m cc bên hưng ti trong quan hệ tài sn có thể là mt tài sn cụ thể
* Tài sn = vt + tiền + giy tờ có giá + quyền tài sn (Điều 105 BLDS 2015)
b. Quan hệ nhân thân
- là quan hệ xã hi phát sinh giữa các ch thể vi nhau trên cơ s mt lợi c í h tinh thần phi
vt cht (quyền nhân thân). Quan hệ nhân thân là quan hệ pháp lut m trong đó, khch thể
chính là các quyền nhân thân (lợi ích vt cht)
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 9
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- Quyền nhân thân bao gồm:
+ Quyền Nhân Thân không gắn vi tài sn ( VD: kết hôn , ly hôn)
+ Quyền nhân thân gắn vi tài sn ( VD: quyền cp dưỡng, công bố tác phẩm)
3. Phương pháp điều chỉnh
- Phương php điều chỉnh ca Lut Dân sự là biện pháp, cách thc mthông qua đó, Lut
Dân sự tc đng đến các quan hệ nhân thân và quan hệ tàisn nhằm làm cho các quan hệ này
phát sinh, phát triển hoặc chm dt phù hợp vi lợi ích ca nh nưc, ca xã hi và các ch
thể tham gia quan hệ đó.
- Phương php điều chỉnh ca lut dân sự có những đặc điểm sau:
 Bo đm cho các ch thể được bnh đẳng khi tham gia quan hệ dân sự.
 Bo đm quyền được lựa chọn, định đot ca các ch thể khi tham gia quan hệ dân sự.
 Quy định trách nhiệm dân sự cho các bên và bo đm cho các ch thểđược quyền khi kiện dân sự.
4. Một số nội dung cơ bản của ngành luật dân sự
a) Các quy định chung
- Mọi c nhân, php nhân đều bnh đẳng, không được ly bt kỳ lý do no để phân
biệt đối xử; được pháp lut bo h như nhau về các quyền nhân thân và tài sn.
- Cá nhân, pháp nhân xác lp, thực hiện, chm dt quyền, nghĩa vụ dân sự ca mình
trên cơ s tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thun. Mọi cam kết,thỏa thun không vi
phm điều cm ca lut, không tri đo đc xã hi cóhiệu lực thực hiện đối vi các
bên và phi được ch thể khác tôn trọng
- Cá nhân, pháp nhân phi xác lp, thực hiện, chm dt quyền, nghĩa vụdân sự ca
mình mt cách thiện chí, trung thực
- Việc xác lp, thực hiện, chm dt quyền, nghĩa vụ dân sự không đượcxâm phm
đến lợi ích quốc gia, dân tc, lợi ích công cng, quyền và lợi íchhợp pháp ca người khác
- Cá nhân, pháp nhân phi tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiệnhoặc thực hiện
không đúng nghĩa vụ dân sự
- Ch thể pháp lut dân sự : cá nhân, pháp nhân và các tổ chc không có tư cch php nhân khác
- Quyền nhân thân: quyền dân sự gắn liền vi mỗi cá nhân, không thể chuyển giao
cho người khác, trừ trường hợp lut khc có liên quan quy định. - Quyền nhân thân gồm:  Quyền có họ, tên ố ền đượ o  Quyền s ng, quy c b
 Quyền thay đổi họ, tên đ ề
m an toàn v tính mng, sc
 Quyền xc định li dân tc khoẻ, thân thể
 Quyền được khai sinh, khai tử
 Quyền được bo vệ danh dự,
 Quyền đối vi quốc tịch
nhânphẩm, uy tín; quyền hiến, a c nhân đố 
nhn mô, b phn cơ thể người  Quyền c i v i hình nh và hiến, ly xác
 Quyền xc định định li gii
 Quyền về đời sống riêng tư, bí
tính; chuyển đổi gii tính HUYÊN
mt cá nhân, bí mt gia đnh
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- Giao dịch dân sự bao gồm hnh vi php l đơn phương v hợp đồng lm pht sinh, thay đổi
hoặc chm dt quyền, nghĩa vụ dân sự. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đ cc điều kiện:
1) Ch thể có năng lực pháp lut dân s
ự, năng lực hành vi dân sự phù hợp vi giao dịch dân sự được xác lp
2) Ch thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện
3) Mục đích và ni dung ca giao dịch dân sự không vi phm đ ề
i u cm ca lut, không
trái đo đc xã hi. Hình thc ca giao dịch dân sự l điều kiện có hiệu lực ca giao
dịch dân sự trong trường hợp lut có quy định
- Đi diện là việc cá nhân, pháp nhân nhân danh và vì lợi ích ca cá nhânhoặc pháp nhân
khác xác lp, thực hiện giao dịch dân sự. Đi diện bao gồmđi diện theo uỷ quyền v đi
diện theo pháp lut, bao gồm c giám h ca cánhân. Giao dịch dân sự do người đi diện xác
lp, thực hiện vi người th ba phù hợp vi phm vi 
đ i diện làm phát sinh quyền, nghĩa vụ
đối vi người được đi diện
b) Quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản
Quyền sở hữu = Quyền chiếm hữu + Quyền sử dụng + Quyền định đot (Điều 158 BLDS 2015) Quyền chiếm Nắm giữ, chi phối
- Chiếm hữu hợp php (Điều 165) hữu (Điều 179
- Chiếm hữu bt hợp php: BLDS) ngay tnh (Điều 180),
Không ngay tnh (Điều 181) Quyền sử dụng Khai thc công dụng +
- Quyền sử dụng ca ch s hữu (Điều 189)
Hưng hoa lợi, lợi tc từ (Điều 190) ti sn
- Quyền sử dụng ca người không phi CSH (Điều 191) Quyền định
chuyển giao quyền s hữu
- Quyền định đot ca ch s hữu đoạt (Điều
TS + từ bỏ quyền s hữu + (Điều 194) 192) tiêu dùng + tiêu hy TS.
- Quyền định đot ca người ko phi CSH (Điều 195)
- Các hình thc s hữu: S hữu toàn dân, s hữu riêng, s hữu chung
- Căn c xác lp quyền s hữu (Điều 221); Căn c chm dt quyền s hữu (Điều 237)
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 11
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- Cc phương thc bo vệ QSH: Kiện đòi li tài sn (Đ166); Kiện yêu cầu ngăn chặn hoặc
chm dt hành vi cn tr trái pháp lut đối vi việc thực hiện QSH, quyền chiếm hữu hợp
php (Đ169); Kiện yêu cầu bồi thường thiệt hi (Đ170)
- Quyền s hữu chm dt khi:
1) Ch s hữu chuyển quyền s hữu ca mnh cho người khác
2) Ch s hữu từ bỏ quyềns hữu ca mình
3) Tài sn đã được tiêu dùng hoặc bị tiêu hy
4) Tài sn bị xử l để thực hiện nghĩa vụ ca ch s hữu 5) Tài sn bị trưng mua 6) Tài sn bị tịch thu
7) Tài sn đã được xác lp quyền s hữu cho người khác theo quy định ca B lut này c) Nghĩa vụ
- Nghĩa vụ là việc mà theo đó, mt hoặc nhiều ch thể phi chuyển giaovt, chuyển
giao quyền, tr tiền hoặc giy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực
hiện công việc nht định vì lợi ích ca mt hoặc nhiều chthể khác.
- Nghĩa vụ phát sinh từ căn c sau đây: (1) Hợp đồng; (2) Hnh vi phpl đơn
phương.; (3) Thực hiện công việc không có y quyền; (4) Chiếm hữu,sử dụng tài sn
hoặc được lợi về tài sn không có căn c pháp lut; (5) Gâythiệt hi do hành vi trái
pháp lut; v(1) Căn c khác do pháp lut quy định.
d) Thừa kế
Những vấn đề chung:
- Người để li di sn (người chết) là cá nhân, có tài sn, không phân biệt bt c điều kiện nào
- Người thừa kế = người thừa kế theo di chúc (bt kỳ cá nhân, tổ chc) + người
thừa kế theo pháp lut (cá nhân) - Di sn thừa kế = TS riêng ca người chết +
phần TS ca người chết trong khối TS chung
Thừa kế theo di chúc: theo ý chí, nguyện vọng ca người chết - Di chúc:
1) thể hiện ý chí ca người chết
2) mục đích: chuyển dịch TS cho người sống
3) Chỉ có hiệu lực khi người đó chết - Hiệu lực ca di chúc: ĐIều 643 BLDS 2015
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 12
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- Điều kiện có hiệu lực ca di chúc (so snh vi điều kiện có hiệu lực ca GDDS nói chung):
Điều 117 v Điều 625  630 Điều Hợp đồng
Hành vi pháp lý đơn phương kiện L sự thống
Thể hiện  chí ca 1 bên ch thể có nht  chí ca hiệu cc bên ch thể HV khác Di chúc lực (từ 2 tr lên) Chủ
- Người lp di chúc: Từ đ 18 tuổi tr lên; thể
Từ đ 15  dưi 18: Được lp nếu được
Có năng lực hnh vi dân sự
sự đồng  ca cha, mẹ, người GH; Dưi
đầy đ (Từ đ 18 tuổi tr lên
15 tuổi: Không được lp
+ nhn thc bnh thường)
- Người lp di chúc minh mẫn, sng suốt trong khi lp DC Sự tự
Không bị lừa dối, đe do, cưỡng ép; nguyện Nội
Không tri php lut, tri đo đc xã hi dung Hình
l điều kiện có hiệu lực ca
Hnh thc di chúc không tri quy định thức
giao dịch trong trường hợp
ca lut: Bằng lời nói + Bằng hnh vi  PL có quy định theo quy định ca PL
Thừa kế theo pháp luật: Thừa kế theo diện – hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng; thừa kế theo hàng: 1,2,3
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 13
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 14
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH, TỐ TỤNG HÌNH SỰ, TỐ TỤNG DÂN SỰ
1) LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
a) Định nghĩa
Lut tố tụng hành chính là tổng hợp các quy phm pháp lut đ ề i u chỉnhcác
quan hệ tố tụng hành chính phát sinh giữa Tòa án vi những người thamgia tố tụng,
những người tiến hành tố tụng trong quá trình Tòa án gii quyết vụ án hành chính
nhằm bo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp ca c nhân, cơ quan và tổ chc.
b) Các nguyên tắc cơ bản
- Quyền quyết định và tự định đot ca người khi kiện: Cơ quan, tổ chc, cá
nhân có quyền quyết định việc khi kiện vụ án hành chính. Tòa án chỉ thụ lý gii
quyết vụ n hnh chính khi có đơn khi kiện ca người khi kiện. Trong quá trình
gii quyết vụ n hnh chính, người khi kiện có quyền thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu
khi kiện, thực hiện các quyền tố tụng khác ca mnh theo quy định
- Cung cp tài liệu, chng c, chng minh trong tố tụng hành chính: Các
đương sự có quyền v nghĩa vụ ch đng thu thp, giao np tài liệu, chng c cho
Tòa án và chng minh yêu cầu ca mnh l có căn c và hợp pháp. Cá nhân khi
kiện, yêu cầu để bo vệ quyền, lợi ích hợp pháp ca người khác có quyền v nghĩa vụ
thu thp, cung cp tài liệu, chng c, chng minh như đương sự. Tòa án có trách
nhiệm hỗ trợ đương sự trong việc thuthp tài liệu, chng c và tiến hành thu thp, xác
minh chng c; yêu cầu cơ quan, tổ chc, cá nhân cung cp tài liệu, chng c cho
Tòa án hoặc đương sựtheo quy định
- Bo đm chế đ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm: Chế đ xét xử sơ thẩm, phúc
thẩm được bo đm, trừ trường hợp xét xử vụ n hnh chính đối vi khiếu kiện danh sách cử tri
- Hi thẩm nhân dân tham gia xét xử vụ án hành chính: Việc xét xử sơthẩm vụ
án hành chính có Hi thẩm nhân dâ
n tham gia, trừ trường hợp xét xửtheo th tục rút
gọn theo quy định. Khi biểu quyết về quyết định gii quyết vụán, Hi thẩm nhân dân
ngang quyền vi Thẩm phán
- Bo đm sự vô tư, khch quan trong tố tụng hành chính: Chánh ánTòa án,
Thẩm phán, Hi thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư k Tòa n, Viện trưng Viện
kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, người phiên dịch, người gim định, thành
viên Hi đồng định gi không được tiến hành, tham gia tốtụng nếu có căn c cho rằng
họ có thể không vô tư, khch quan trong khi thựchiện nhiệm vụ, quyền hn ca mình.
Việc phân công người tiến hành tố tụngphi bo đm để họ vô tư, khch quan trong
khi thực hiện nhiệm vụ, quyềnhn ca mình.
- Bnh đẳng về quyền v nghĩa vụ trong tố tụng hành chính: Trong tố tụng
hành chính, mọi người đều bnh đẳng trưc pháp lut, không phân biệ tdân tc, gii
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 15
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
tính, tín ngưỡng, tôn giáo, thành phần xã hi, trnh đ văn hóa, nghề nghiệp, địa vị xã
hi. Mọi cơ quan, tổ chc, c nhân bnh đẳng trong việc thực hiện quyền v nghĩa vụ
trong tố tụng hnh chính trưc Tòa án. Tòa án có trách nhiệm to điều kiện để cơ
quan, tổ chc, cá nhân thực hiện các quyền v nghĩa vụ ca mình
- Bo đm tranh tụng trong xét xử: Tòa án có trách nhiệm bo đm chođương
sự, người bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca đương sự thực hiện quyền tranh tụng
trong xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, gim đốc thẩm, tái thẩm theo quy định
- Bo đm quyền bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca đương sự: Đương sự
có quyền tự bo vệ hoặc nhờ lut sư hoặc người khc có đ điều kiện theo quy định
ca Lut này bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca mình. Không ai được hn chế
quyền bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca đương sựtrong tố tụng hành chính
- Đối thoi trong tố tụng hành chính: Tòa án có trách nhiệm tiến hành đối thoi
và to điều kiện thun lợi để cc đương sự đối thoi vi nhau về việc gii quyết vụ án theo quy định
c) Các chủ thể của tố tụng hành chính
- cc cơ quan tiến hành tố tụng gồm có :  Tòa án  Viện kiểm sát
- Những người tiến hành tố tụng hành chính gồm có:
 chánh án Tòa án, Thẩm phán, Hi thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư k Tòa án
 Viện trưng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên
- Người tham gia tố tụng hành chính gồm: đương sự, người đi diện cađương sự,
người bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca đương sự, người làm chng, người giám
định, người phiên dịch
d) Thủ tục tố tụng hành chính
 Khởi kiện, thụ lý vụ án
Cơ quan, tổ chc, cá nhân có quyền khi kiện vụ n đối vi quyết định hành
chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ lut buc thôi việc trong trường hợp không
đồng ý vi quyết định, hnh vi đó hoặc đã khiếu ni ving ờ
ư i có thẩm quyền gii quyết,
nhưng hết thời hn gii quyết theo quy định ca pháp lut mà khiếu ni không được
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 16
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
gii quyết hoặc đã được gii quyết nhưng không đồng ý vi việc gii quyết khiếu ni
về quyết định, hành vi đó
Người khi kiện gửi đơn khi kiện và tài liệu, chng c kèm theo đến Tòa án có thẩm
quyền gii quyết vụ án bằng cc phương thc sau đây:
 Np trực tiếp ti Tòa án
 Gửi qua dịch vụ bưu chính
 Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử ca Toà án
Sau khi nhn đơn khi kiện và tài liệu, chng c kèm theo, nếu xétthy thuc thẩm
quyền gii quyết ca Tòa án thì Thẩm phán phi thông bo cho người khi kiện biết để họ np
tiền tm ng án phí. Thẩm phán thụ lý vụ án vào ngy người khi kiện np biên lai thu tiền tm ng án phí
Trong thời hn 10 ngày kể từ ngày nhn được thông báo np tiền tm ng nphí, người
khi kiện phi np tiền tm ng án phí và np biên lai cho Tòa án. Trên cơ s báo cáo thụ lý
vụ án ca Thẩm phn được phân công thụ lývụ án, Chánh án Tòa án quyết định phân công
Thẩm phán gii quyết vụ ánbo đm đúng nguyên tắc vô tư, khch quan, ngẫu nhiên.
 Thủ tục đối thoại và chuẩn bị xét xử
Việc đối thoi phi được tiến hành theo các nguyên tắc sau đây:
1. Bo đm công khai, dân ch, tôn trọng ý kiến ca đương sự
2. Không được ép buc cc đương sự thực hiện việc gii quyết vụán hành
chính trái vi ý chí ca họ
3. Ni dung đối thoi, kết qu đối thoithành giữa cc đương sự không trái
pháp lut, tri đo đc xã hi .
Trường hợp qua đối thoi m người khi kiện vẫn giữ yêu cầu khi kiện, người bị kiện
giữ nguyên quyết định, hành vi bị khi kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu
cầu đc lp vẫn giữ nguyên yêu cầu thìThẩm ph n
á tiến hành các th tục để m phiên tòa xét xử vụ án.
 Phiên toà sơ thẩm
Phiên tòa sơ thẩm phi được tiến hnh đúng thời gian, địa điểm đã được ghi trong quyết
định đưa vụ án ra xét xử hoặc trong giy báo m li phiên tòa trong trường hợp phi hoãn phiên tòa
Hi đồng xét xử sơ thẩm gồm mt Thẩm phán và 02 Hi thẩm nhândân, trừ trường hợp
quy định ti khon 1 Điều 249 ca Lut này. Hi đồng xét xử sơ thẩm có thể gồm 02 Thẩm
phán và 03 Hi thẩm nhân dân trong trường hợp sau đây:
1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính ca Ủy ban nhân
dân cp tỉnh, Ch tịch Ủy ban nhân dân cp tỉnh liên quan đếnnhiều đối tượng
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 17
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 2. Vụ án phc tp
Phiên to sơ thẩm được tiến hành theo trình tự, th tục sau:
(1) Ch tọa phiên tòa khai mc phiên tòa v đọc quyết định đưa vụ án ra xét xử
(2) Thư k phiên tòa bo co vi Hi đồng xét xử về sự có mặt, vắng mặt ca
những người tham gia phiên tòa theo giy triệu tp, giy báo ca Tòaán và lý do vắng mặt
(3) Ch tọa phiên tòa kiểm tra li sự có mặt ca những người tham gia phiên tòa
theo giy triệu tp, giy báo ca Tòa án và kiểm tra căn cưc ca đương sự
(4) Ch tọa phiên tòa phổ biến quyền, nghĩa vụ ca cc đương sự và ca những
người tham gia tố tụng khác
(5) Ch tọa phiên tòa gii thiệu họ, tên thành viên Hi đồng xét xử, Thư k
phiên tòa, Kiểm st viên, người gim định, người phiên dịch
(6) Ch tọa phiên tòa hỏi những người có quyền yêu cầu thay đổi những người
tiến hành tố tụng, người phiên dịch xem họ có yêu cầu thay đổ iai không; hỏi
những người có quyền về người gim định có vi phm quy định không.
(7) Ch tọa phiên tòa yêu cầu người làm chng phi cam kết khai báo đúng sự
tht, nếu khai không đúng phi chịu trách nhiệm trưc pháp lut, trừtrường
hợp người làm chng l người chưa thnh niên
(8) Ch tọa phiên tòa yêu cầu người gim định, người phiên dịch cam kết cung
cp kết qu gim định chính xác, phiên dịch đúng ni dung cần phiên dịch
- Thủ tục tranh tụng tại phiên toà: Tranh tụng ti phiên tòa bao gồm việc trình bày chng c,
hỏi, đối đp, tr lời và phát biểu quan điểm, lp lunvề đnh gi chng c, tình tiết ca vụ
án, quan hệ pháp lut tranh chp vàpháp lut áp dụng để gii quyết yêu cầu ca đương sự
trong vụ án.Việc tranh tụng ti phiên tòa được tiến hành theo sự điều khiển ca Ch tọa
phiên tòa.Ch tọa phiên tòa không được hn chế thời gian tranh tụng, to điều kiện
chonhững người tham gia tranh tụng trình bày hết ý kiến, nhưng có quyền cắt ý kiến không liên quan đến vụ án
- Nghị án và tuyên án: Sau khi kết thúc phần tranh lun, Hi ồ
đ ng xétxử vào phòng nghị án để nghị án. C ỉ
h có các thành viên ca Hi đồng xét xửmi có quyền nghị án. Khi nghị án,
các thành viên ca Hi đồng xét xử phi gii quyết tt c các vn đề ca vụ án bằng cách
biểu quyết theo đa số về từngvn đề. Hi thẩm nhân dân biểu quyết trưc, Thẩm phán biểu
quyết sau cùng.Trường hợp Hi đồng xét xử gồm 05 thành viên thì Thẩm phán Ch tọa
phiên tòa l người biểu quyết sau cùng. Người có ý kiến thiểu số có quyền trình bày ý kiến
ca mình bằng văn bn v được đưa vo hồ sơ vụ án
Khi nghị án, Hi đồng xét xử chỉ được căn c vào tài liệu, chng c đã được kiểm
tra, xem xét ti phiên tòa, kết qu việc tranh tụng ti phiên tòa, ý kiến ca Kiểm sát viên, các
quy định ca pháp lut và nghiên cu, áp dụng án lệ hành chính (nếu có) liên quan để quyết
định về các vn đề sau đây:
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 18
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
1. Tính hợp php v có căn c về hình thc, ni dung ca quyết định hành chính
hoặc việc thực hiện hành vi hành chính bị khi kiện.
2. Tính hợp pháp về thẩm quyền, trình tự, th tục ban hành quyết định hành
chính hoặc việc thực hiệnhành vi hành chính.
3. Thời hiệu, thời hn ban hành quyết định hành chính hoặc thực hiện hành vi hành chính.
4. Mối liên hệ giữa quyết định hành chính, hành vi hành chính vi quyền và lợi
ích hợp pháp ca người khi kiện và những người có liên quan.
5. Tính hợp php v có căn c ca văn bnhành chính có liên quan (nếu có). Hi ồ
đ ng xét xử tuyên đọc bn án có mặt cc đương sự. Trường hợp đương sự có mặt
ti phiên tòa nhưng vắng mặt khi tuyên án hoặc vắng mặt theo quy định thì Hi đồng xét xử
vẫn tuyên đọc bn n. Trường hợp xét xử kín thì Hi đồng xét xử tuyên công khai phần m
đầu và phần quyết định cabn án. Khi tuyên án, mọi ng ờ
ư i trong phòng xử án phi đng
dy, trừ trường hợp đặc biệt có sự đồng ý ca Ch tọa phiên tòa. Ch tọa phiên tòa hoặc
mtthành viên khác ca Hi ồ
đ ng xét xử tuyên đọc bn án và có thể gii thíc h thêm về việc
thi hành bn án và quyền kháng cáo Lưu :
- Bn án, quyết định sơ thẩm ca Tòa án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định
- Bn án, quyết định sơ thẩm ca Tòa án không bị kháng cáo, kháng nghị theo
th tục phúc thẩm trong thời hn quy định thìcó hiệu lực pháp lut
- Bn án, quyết định sơ thẩm ca Tòa án bị kháng cáo, kháng nghị thì vụ án phi
được gii quyết theo th tục phúc thẩm
- Bn án, quyết định phúc thẩm ca Tòa án có hiệu lực pháp lut
- Bn án, quyết định ca Tòa n đã có hiệu lực pháp lut mà phát hiện có vi
phm pháp lut hoặc có tình tiết mi theo quy định th được xem xét li theo
th tục gim đốc thẩm hoặc tái thẩm.
2) LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ a) Định nghĩa
Lut tố tụng hình sự là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnhnhững quan hệ
xã hi phát sinh trong quá trình khi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự
giữa các ch thể ca tố tụng hình sự, bao gồm mốiquan hệ giữa cơ quan có thẩm quyền
tiến hành tố tụng, người có thẩm quyềntiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng và vi
cc cơ quan nh nưc, tổ chc xã hi, cá nhân khác
b) Các nguyên tắc cơ bản của Luật tố tụng hình sự
- Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự: Mọi hot đng tố
tụng hình sự phi được thực hiện theo quy định. Không được giiquyết nguồn
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 19
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
tin về ti phm, khi tố, điều tra, truy tố, xét xử ngoài những căn c và trình
tự, th tục theo quy định
- Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân:
Khi tiến hành tố tụng, trong phm vi nhiệm vụ, quyền hn ca mình, cơ quan,
người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phi tôn trọng và bo vệquyền con
người, quyền và lợi ích hợp pháp ca c nhân; thường xuyên kiểm tra tính hợp
pháp và sự cần thiết ca những biện php đã p dụng, kịp thời hy bỏ hoặc
thay đổi những biện php đó nếu xét thy có vi phm pháp lut hoặc không còn cần thiết
- Bảo đảm quyền bình đẳng trước pháp luật: Tố tụng hình sự được tiếnhành
theo nguyên tắc mọi người ề
đ u bnh đẳng trưc pháp lut, không phân biệt
dân tc, gii tính, tín ngưỡng, tôn giáo, thành phần v địa vị xã hi. Bt c người nào phm ti ề
đ u bị xử lý theo pháp lut. Mọi php nhân đều bình đẳng
trưc pháp lut, không phân biệt hình thc s hữu và thành phần kinh tế
- Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể: Mọi người có quyền bt kh
xâm phm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định ca Tòa án,
quyết định hoặc phê chuẩn ca Viện kiểm sát, trừ trường hợp phm ti qu
tang. Việc giữ người trong trường hợp khẩn cp, việc bắt, tm giữ, tm giam
người phi theo quy định. Nghiêm cm tra tn, bc cung, dùng nhục hình hay
bt kỳ hình thc đối xử nào khác xâm phm thân thể, tính mng, sc khỏe ca con người
- Bảo hộ tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của cá nhân; danh
dự, uy tín, tài sản của pháp nhân: Mọi người có quyền được pháp lut bo h
về tính mng, sc khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sn. Mọi hành vi xâm phm
trái pháp lut tính mng, sc khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài snca cá nhân;
xâm phm danh dự, uy tín, tài sn ca php nhân đều bị xử lý theo pháp lut.
Công dân Việt Nam không thể bị trục xut, giao np cho nhà nưc khác.
- Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá
nhân, bí mật gia đình, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của cá
nhân: Không ai được xâm phm trái pháp lut chỗ , đời sống riêng tư, bí
mtcá nhân, bí mt gia đnh, an ton v bí mt thư tín, điện thoi, điện tín và
cáchình thc trao đổi thông tin riêng tư khc ca cá nhân. Việc khám xét chỗ
; khám xét, tm giữ và thu giữ thư tín, điện thoi, điện tín, dữ liệu điện tử và
các hình thc trao đổi thông tin riêng tư khc phi được thực hiêân theo quy định
- Suy đoán vô tội: Người bị buc ti được coi là không có ti cho đếnkhi được
chng minh theo trình tự, th tục theo quy định và có bn án kết tica Tòa án
đã có hiệu lực pháp lut. Khi không đ và không thể làm sáng tỏcăn c để
buc ti, kết ti theo trình tự, th tục do B lut ny quy định th cơquan,
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 20
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phi kết lun người bị buc ti không có ti
- Không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm: Không được khi ố t , điều tra, truy
tố, xét xử đối vi người mà hành vi ca họ đã có bn án ca Tòa án đã có hiệu
lực pháp lut, trừ trường hợp họ thực hiện hành vi nguy hiểm khác cho xã hi
mà B lut hình sự quy định là ti phm
- Xác định sự thật của vụ án: Trách nhiệm chng minh ti phm thucvề cơ
quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Người bị buc ti có quyền nhưng
không buc phi chng minh là mình vô ti. Trong phm vi nhiệm vụ, quyền
hn ca mnh, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phi áp dụngcác biện
pháp hợp php để xc định sự tht ca vụ án mt cách khách quan ,toàn diện
v đầy đ, làm rõ chng c xc định có ti và chng c xc định vô ti, tình
tiết tăng nặng và tình tiết gim nhẹ trách nhiệm hình sự ca người bị buc ti
- Bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của bị hại, đương sự: Người bị buc ti có quyền tự bào chữa, nhờ lut
sư hoặc người khác bào chữa. Cơ quan, người có thẩm quyền tiếnhành tố tụng
có trách nhiệm thông báo, gii thích và bo đm cho người bị buc ti, bị hi,
đương sự thực hiện đầy đ quyền bào chữa, quyền và lợi ích hợp pháp ca họ theo quy định
- Thực hiện chế độ xét xử có Hội thẩm tham gia: Việc xét xử sơ thẩm ca Tòa
án có Hi thẩm tham gia, trừ trường hợp xét xử theo th tục rút gọn
- Tranh tụng trong xét xử được bảo đảm: Trong quá trình khi tố, điều tra, truy
tố, xét xử, Điều tra viên, Kiểm st viên, người khác có thẩm quyềntiến hành tố
tụng, người bị buc ti, người bào c ữ
h a v người tham gia tố tụng khc đều có
quyền bnh đẳng trong việc đưa ra chng c, đnh gichng c, đưa ra yêu
cầu để làm rõ sự tht khách quan ca vụ án. Tài liệu, chng c trong hồ sơ vụ
án do Viện kiểm sát chuyển đến Tòa n để xét xử phi đầy đ và hợp pháp.
Mọi chng c xc định có ti, chng c xc định vôti, tình tiết tăng nặng,
tình tiết gim nhẹ trách nhiệm hình sự, áp dụng điểm, khon, điều ca B lut
hình sự để xc định ti danh, quyết định hình pht ,mc bồi thường thiệt hi đối 
v i bị cáo, xử lý vt chng và những tình tiế tkhc có  nghĩa gii quyết
vụ n đều phi được trình bày, tranh lun, làm rõ ti phiên tòa. Bn án, quyết
định ca Tòa án phi căn c vào kết qu kiểm tra, đnh gi chng c và kết
qu tranh tụng ti phiên tòa
- Chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bảo đảm: Bn án, quyết định sơ thẩm
ca Tòa án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định. Bn án, quyết định
sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị trong thời hn theo quy định thì có
hiệu lực pháp lut. Bn án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị thì
vụ án phi được xét xử phúc thẩm. Bn án, quyết định phúcthẩm ca Tòa án
có hiệu lực pháp lut. Bn án, quyết định ca Tòa n đã có hiệu lực pháp lut
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 21
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
mà phát hiện có vi phm pháp lut nghiêm trọng hoặc cótình tiết mi theo quy
định ca B lut ny th được xem xét li theo trình tự gim đốc thẩm hoặc tái thẩm
c) Các chủ thể của tố tụng hình sự
- Cơ quan điều tra: có thẩm quyền khi tố vụ án hình sự; áp dụng cácbiện pháp
điều tra thu thp chng c; quyết ị
đ nh áp dụng, huỷ bỏ, thay thế biện pháp ngăn chặn; quyết ị
đ nh đnh chỉ, tm đnh chỉ điều tra; lp kết lun điều tra;
quyết định đề nghị truy tố... theo quy định ca pháp lut
- Viện kiểm sát: có chc năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân
theo pháp lut trong hot đng tố tụng hình sự. Viện kiểm sát có thẩmquyền
phê chuẩn hoặc huỷ bỏ các quyết định ca cơ quan điều tra, quyết định truy tố người phm 
t i; có mặt, tranh tụng, bo vệ cáo trng, lun ti tr  ư c phiên toàn;
kháng nghị bn án, quyết định ca to n... theo quy định ca pháp lut
- Tòa án: có chc năng xét xử và thực hiện quyền tư php trong tố tụng hình sự.
Toà án có thẩm quyền nghiên cu hồ sơ vụ án; quyết định tr hồ s ơ để điều tra
bổ sung, điều tra li, truy tố li; quyết định áp dụng, thay đổi, huỷ bỏ biện pháp
ngăn chặn; xét xử v điều khiển tranh tụng; ra bn án, quyết định... theo quy định ca pháp lut
- Người tiến hành tố tụng gồm: Th trưng, Phó Th trưng Cơ quan điều tra,
Điều tra viên, Cán b điều tra; Viện trưng, Phó Viện trưng Viện kiểm sát,
Kiểm sát viên, Kiểm tra viên; Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán,
Hi thẩm, Thư k Tòa n, Thẩm tra viên
- Người tham gia tố tụng gồm: Người tố giác, báo tin về ti phm, kiến nghị
khi tố; Người bị tố gic, người bị kiến nghị khi tố; Người bị giữ trong
trường hợp khẩn cp; Người ị b bắt; Người ị
b tm giữ; Bị can; Bị cáo; Bị hi;
Nguyên đơn dân sự; Bị đơn dân sự; Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
đến vụ n; Người làm chng; Người chng kiến; Người gim định; Người
định giá tài sn; Người phiên dịch, người ị
d ch thut; Người bào chữa; Người
bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca bị hi, đương sự; Người bo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp ca người bị tố giác, bị kiến nghị khi tố; Người đi diện theo
pháp lut ca pháp nhân phm ti, người đi diện khc theo quy định
d) Thủ tục tố tụng hình sự
 Khởi tố, điều tra vụ án hình sự
i. khởi tố vụ án hình sự
Chỉ được khi tố vụ n khi đã xc định có du hiệu ti phm. Việc xác định du
hiệu ti phm dựa trên những căn c: Tố giác ca cá nhân; Tin báo ca cơ quan, tổ
chc, c nhân; Tin bo trên phương tiện thông tin đi chúng; Kiến nghị khi tố ca cơ
quan nh nưc; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện du hiệu
ti phm; Người phm ti tự thú
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 22
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Không được khi tố vụ án hình sự khi có mt trong cc căn c sau: Không có
sự việc phm ti; Hành vi không cu thành ti phm; Người thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hi chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự; Người mà hành vi phm ti
ca họ đã có bn án hoặc quyết định đnh chỉ vụán có hiệu lực pháp lut; Đã hết thời
hiệu truy cu trách nhiệm hình sự; Ti phm đã được đi xá; Người thực hiện hành vi
nguy hiểm cho xã hi đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối vi người khá c …
Cơ quan điều tra quyết định khi tố vụ án hình sự đối vi tt c vụ việc có du
hiệu ti phm, trừ những vụ việc do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành mt số hot
đng điều tra, Viên kiểm sát, Hi đồng xét xử đang thụ lý, gii quyết.
ii. điều tra vụ án hình sự
Cơ quan điều tra ca Công an nhân dân điều tra tt c các ti phm, trừ những
ti phm thuc thẩm quyền điều tra ca Cơ quan điều tra trong Quân đi nhân dân và
Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Thời hn điều tra vụ án hình sự không qu 02 thng đối vi ti phm ít nghiêm
trọng, không qu 03 thng đối vi ti phm nghiêm trọng, không quá 04 thng đối vi
ti phm rt nghiêm trọng và ti phm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi khi tố vụ án
cho đến khi kết thúc điều tra
iii. khởi tố bị can
Khi có đ căn c để xc định mt người hoặc php nhân đã thực hiện hành vi
mà B lut hình sự quy định là ti phm th Cơ quan điều tra ra quyết định khi tố bị can
Khi triệu tp bị can, Điều tra viên phi gửi giy triệu tp. Bị can phi có mặt
theo giy triệu tp. Trường hợp vắng mặt không vì lý do bt kh kháng hoặc do tr ngi
khách quan hoặc có biểu hiện trốn trnh th Điều tra viên có thể ra quyết định áp gii
Việc hỏi cung bị can do Điều tra viên tiến hành ngay sau khi có quyết định khi
tố bị can. Có thể hỏi cung bị can ti nơi tiến hnh điều tra hoặc ti nơi  ca người đó.
Trưc khi hỏi cung bị can, Điều tra viên phi thông báo cho Kiểm st viên v người
bào chữa thời gian, địa điểm hỏi cung. Khi xét thy cần thiết, Kiểm sát viên tham gia việc hỏi cung bị can
Cơ quan điều tra có thể tiến hành: ly lời khai ca người làm chng, người bị
hi, nguyên đơn dân sự, bị đơn sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án,
đối cht và nhn dng; khám xét, thu giữ, tm giữ tài liệu, đồ vt; khám nghiệm hiện
trường, khám nghiệm tử thi, xem xét du vết trên thân thể, thực nghiệm điều tra; giám
định v định giá tài sn; các biện php điều tra tố tụng đặc biệt
Khi kết thúc điều tra, Cơ quan điều tra phi ra bn kết lun điều tra. Việc điều
tra kết thúc khi Cơ quan điều tra ra bn kết lun điều tra đề nghị truy tố hoặc ra bn kết
lun điều tra và quyết ị
đ nh đnh chỉ điều tra  Truy tố
Truy tố là hot đng ca Viện kiểm sát khi thực hiện quyền công tố trong tố
tụng hình sự. Trong thời hn 20 ngy đối vi ti phm ít nghiêm trọng và ti phm
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 23
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
nghiêm trọng, 30 ngy đối vi ti phm rt nghiêm trọng và ti phm đặc biệt nghiêm
trọng kể từ ngày nhn hồ sơ vụ án và bn kết lun điều tra, Viện kiểm sát phi ra mt
trong các quyết định: Truy tố bị can trưc Tòa án; Tr hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ
sung; Đnh chỉ hoặc tm đnh chỉ vụ n; đnh chỉ hoặc tm đnh chỉ vụ n đối vi bị can.
Viện kiểm sát quyết định truy tố bị can trưc Tòa án bằng bn cáo trng. Bn
cáo trng ghi rõ diễn biến hành vi phm ti; những chng c xác định hành vi phm
ti ca bị can, th đon, đng cơ, mục đích phm ti, tính cht, mc đ thiệt hi do
hành vi phm ti gây ra; việc áp dụng, thay đổi, hy bỏ biện php ngăn chặn, biện pháp
cưỡng chế; những tình tiết tăng nặng, gim nhẹ trách nhiệm hình sự, đặc điểm nhân
thân ca bị can; việc thu giữ, tm giữ tài liệu, đồ vt và việc xử lý vt chng; nguyên
nhân v điều kiện dẫn đến hành vi phm ti và tình tiết khc có  nghĩa đối vi vụ án.
Phần kết lun ca bn cáo trng ghi rõ ti danh v điều, khon, điểm ca B lut hình sự được áp dụng.
Trong thời hn 03 ngày kể từ ngày ra bn cáo trng, Viện kiểm sát phichuyển
hồ sơ vụ án và bn cáo trng đến Tòa n. Trường hợp vụ án phc tp thì thời hn chuyển
hồ sơ vụ án và bn cáo trng đến Tòa án có thể kéo dài nhưng không qu 10 ngy.  Xét xử
Ngay sau khi nhn được hồ sơ vụ án kèm theo bn cáo trng thì Tòa án phi thụ
lý vụ án. Trong thời hn 03 ngày kể từ ngày thụ lý vụ án, Chánh án Tòa án phi phân
công Thẩm phán ch tọa phiên tòa gii quyết vụ án Trong thời hn 30 ngy đối vi ti
phm ít nghiêm trọng, 45 ngy đối vi ti phm nghiêm trọng, 02 thng đối vi ti
phm rt nghiêm trọng, 03 thng đối vi ti phm đặc biệt nghiêm trọng kể từ ngày thụ
lý vụ án, Thẩm phán ch tọa phiên tòa phi ra mt trong các quyết định: Đưa vụ án ra
xét xử; Tr hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung; Tm đnh chỉ vụ án hoặc đnh chỉ vụ án.
Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự là th tục xét xử lần đầu đối vi vụ ánhình sự.
Việc xét xử được tiến hành thông qua các th tục: (1) bắt đầu phiên toà; (2) tranh tụng
ti phiên toà; (3) nghị án và tuyên án. Kết thúc việc nghị án, Hi đồng xét xử phi quyết
định mt trong các vn đề: Ra bn án và tuyên án; Tr li việc xét hỏi và tranh lun
nếu có tình tiết vụ án chưa được xét hỏi, chưa được làm sáng tỏ; Tr hồ sơ vụ n để
Viện kiểm st điều tra bổ sung; yêu cầu Viện kiểm sát bổ sung tài liệu, chng c; Tm đnh chỉ vụ án.
Trong cc trường hợp sau đây, Hi đồng xét xử phi tuyên bố tr tự do ngay ti
phiên tòa cho bị co đang bị tm giam, nếu họ không bị tm giam về mt ti phm khác:
- Bị co được miễn trách nhiệm hình sự hoặc được miễn hình pht - Bị cáo không có ti
- Bị cáo bị xử pht bằng hình pht không phi làhình pht tù
- Bị cáo bị xử pht tù nhưng được hưng án treo
- Thời hn pht tùbằng hoặc ngắn hơn thời gian bị co đã bị tm giam
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 24
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
lưu ý: Hot đng xét xử được thực hiện theo nguyên tắc hai cp xét xử. Những bn án,
quyết định sơ thẩm ca toà án nếu có kháng cáo, kháng nghị th được xét xử li theo th
tục phúc thẩm. Ngoi ra, để đm bo tính khách quan trong quá trình gii quyết vụ án,
trong c trường hợp bn n đã cóhiệu lực pháp lut, nếu phát hiện có vi phm pháp lut
nghiêm trọng hoặc tình tiết mi lm thay đổi tính cht vụ n th được xem xét li theo th
tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm
3) LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ
a) Định nghĩa
Lut tố tụng dân sự là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh cácquan hệ giữa
Toà án, Viện kiểm sát và những người tham gia tố tụng phát sinh trong quá trình gii quyết
vụ việc dân sự nhằm bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca c nhân, cơ quan, tổ chc; lợi
ích công cng, lợi ích nh nưc được nhanh chóng, kịp thời, chính xác.
b) Các nguyên tắc cơ bản của Luật tố tụng dân sự
- Nguyên tắc quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự
Đương sự có quyền quyết định việc khi kiện, yêu cầu Tòa án có thẩmquyền gii
quyết vụ việc dân sự. Tòa án chỉ thụ lý gii quyết vụ việc dân sự khi có đơn khi kiện,
đơn yêu cầu ca đương sự và chỉ gii quyết trong phmvi đơn khi kiện, đơn yêu cầu
đó. Trong qu trình gii quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền chm dt, thay đổi
yêu cầu ca mình hoặc tho thun vinhau mt cách tự nguyện, không vi phm điều
cm ca lut v không tri đo đc xã hi
- Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng dân sự
Đương sự có quyền v nghĩa vụ ch đng thu thp, giao np chng c cho Tòa án
và chng minh cho yêu cầu ca mnh l có căn c và hợp pháp. Cơ quan, tổ chc, cá
nhân khi kiện, yêu cầu để bo vệ quyền và lợi ích hợppháp ca người khác có quyền
v nghĩa vụ thu thp, cung cp chng c, chng minh như đương sự. Tòa án có trách
nhiệm hỗ trợ đương sự trong việcthu thp chng c và chỉ tiến hành thu thp, xác minh
chng c trong những trường hợp lut định
- Nguyên tắc hoà giải trong tố tụng dân sự
Toà án có trách nhiệm tiến hành hoà gii và to điều kiện thun lợi để cc đương
sự tho thun vi nhau về việc gii quyết vụ việc dân sự trừ các trường hợp không được
hoà gii hoặc không thể tiến hành hoà gii
- Bảo đảm chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm
Chế đ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bo đm. Bn án, quyết định sơ thẩm ca
Tòa án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định. Bn án, quyết định sơ thẩm ca
Tòa án không bị kháng cáo, kháng nghị theo th tục phúc thẩm trong thời hn do B
lut ny quy định thì có hiệu lực pháp lut. Bn án, quyết định sơ thẩm ca Tòa án bị
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 25
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
kháng cáo, kháng nghị thì vụ án phi được xét xử phúc thẩm. Bn án, quyết định phúc
thẩm có hiệu lực pháp lut kể từ ngày tuyên án, ra quyết định.
- Bảo đảm tranh tụng trong xét xử
Tòa án có trách nhiệm bo đm cho đương sự, người bo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp ca đương sự thực hiện quyền tranh tụng trong xét xử sơthẩm, phúc thẩm, giám
đốc thẩm, tái thẩm theo quy định ca B lut tố tụng dân sự.
c) Các chủ thể tham gia tố tụng dân sự
- Cc cơ quan tiến hành tố tụng dân sự gồm: (1) Tòa án (2) Viện kiểm sát
- Những người tiến hành tố tụng dân sự gồm có:
(1) Chánh án Tòa án,Thẩm phán, Hi thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án
(2) Viện trưng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên
- Đương sự trong vụ án dân sự l cơ quan, tổ chc, cá nhân bao gồm nguyên đơn, bị đơn,
người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Đương sự trong việc dân sự l cơ quan, tổ chc,
cá nhân bao gồm người yêu cầu gii quyết việc dân sự v người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
- Những người tham gia tố tụng khác bao gồm:
(1) người bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca đương sự. (2) người làm chng. (3) người gim ị đ nh. (4) người phiên dịch. (5) người đi diện.
d) Thủ tục giải quyết vụ án tại toà án cấp sơ thẩm
 Khởi kiện và thụ lý vụ án
Khi kiện vụ án dân sự là việc c nhân, cơ quan, tổ chc np đơn yêu cầu Toà
án có thẩm quyền bo vệ quyền và lợi ích hợp pháp ca mình hay người khác theo quy
định ca pháp lut tố tụng dân sự. Khi khi kiện, người khi kiện cần phi lưu  cc điều kiện sau:
- Người khi kiện có quyền khi kiện và có năng lực hành vi tố tụng dân sự.
- Vụ việc khi kiện phi thuc thẩm quyền gii quyết ca Toà án.
- Vụ việc chưa được gii quyết bằng mt bn án, quyết định đã có hiệu lực
pháp lut ca Toà án hoặc quyết định.
- Hình thc và ni dung ca đơn khi kiện đp ng các yêu cẩu capháp lut tố tụng dân sự.
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 26
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Thụ lý vụ án là việc Toà án nhn đơn khi kiện ca người khi kiện và vào sổ
thụ lý vụ án dân sự để gii quyết. Kể từ thời điểm thụ lý, Toà án chính thc xác nhn
trách nhiệm ca mình trong việc gii quyết vụ án dân sự
Khi nhn được đơn khi kiện, Toà án phi xem xét v đưa ra mt trong các quyết định:
(1) Tiến hành th tục thụ lý vụ án nếu đ điều kiện thụ lý.
(2) Chuyển đơn khi kiện cho toàn án có thẩm quyền v bo cho người
khikiện, nếu vụ án thuc thẩm quyền ca Toà án khác.
(3) Tr li đơn khi kiện nếu không thuc thẩm quyền ca Toà án.
 Hoà giải và chuẩn bị xét xử
Trong thời hn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Toà án tiến hành hoà giinhằm
giúp đỡ cc đương sự tho thun vi nhau về việc gii quyết vụ việc dân sự. Tuỳ từng
trường hợp, Thẩm phán phụ trách gii quyết vụ việc ra mt trong số các quyết định
sau: Công nhn sự tho thun ca cc đương sự; Tm đnh chỉ gii quyết vụ án dân sự;
Đnh chỉ gii quyết vụ án dân sự; Đưa vụ án ra xét xử.
 Phiên toà sơ thẩm
Phiên to sơ thẩm là phiên xét xử vụ án dân sự lần đầu, xem xét và quyết định
về toàn b vụ n. Phiên to sơ thẩm bao gồm cc bưc: th tục bắt đầu phiên toà, tranh
tụng ti phiên toà, nghị án và tuyên án.
Ti phiên toà này, toàn b các chng c, tài liệu đã thu thp được vàcác yêu cầu
ca đương sự được xem xét, đnh gi trực tiếp, công khai, kháchquan và toàn diện vi
sự tham gia ca những người tiến hành tổ tụng vngười tham gia tố tụng. Trên cơ s
đó, Hi đồng xét xử sẽ ra bn án hoặcquyết định về gii quyết vụ n cũng như xc định
rõ quyền v nghĩa vụ cacác bên. Bn án, quyết định dân sự sơ thẩm sẽ có hiệu lực
pháp lut nếu không bị kháng cáo hay kháng nghị trong thời hn lut định.
e) Thủ tục giải quyết vụ án tại toà án cấp phúc thẩm
Xét xử phúc thẩm là việc Tòa án cp phúc thẩm trực tiếp xét xử li vụán mà bn
án, quyết định ca Tòa án cp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp lutbị kháng cáo, kháng nghị
Th tục phúc thẩm bắt đầu bằng việc đương sự kháng cáo hoặc Viện kiểm sát
kháng nghị bn án, quyết định dân sự sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp lut. Sau khi nhn
được hồ sơ phúc thẩm vụ án, Toà án cp phúc thẩm sẽ kiểm tra tính hợp lệ ca kháng
cáo, kháng nghị và vào sổ thụ lý phúc thẩm .Sau giai đon thụ lý sẽ là gii đon chuẩn
bị xét xử và phiên toà phúc thẩm. Bn án, quyết định phúc thẩm có hiệu lực pháp lut
kể từ ngày tuyên án, ra quyết định.
f) Thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 27
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Th tục gim đốc thẩm, tái thẩm không phi là mt cp xét xử mà làmt th tục
tố tụng đặc biệt, th tục xét li bn án, quyết định đã có hiệu lực pháp lut.
 Thủ tục giám đốc thẩm :
Gim đốc thẩm là xét li 
b n án, quyết định ca Tòa n đã có hiệu lựcpháp lut
nhưng bị kháng nghị gim đốc thẩm khi có căn c sau:
(1) Kết lun trong bn án, quyết định không phù hợp vi những tình tiết
khách quan cavụ án gây thiệt hi đến quyền, lợi ích hợp pháp ca đương sự
(2) Có vi phm nghiêm trọng th tục tố tụng lm cho đương sự không thực
hiện được quyền,nghĩa vụ tố tụng ca mình, dẫn đến quyền, lợi ích hợp
pháp ca họ không được bo vệ theo đúng quy định ca pháp lut
(3) Có sai lầm trong việc áp dụng pháp lut dẫn đến việc ra bn án, quyết
định không đúng, gây thiệt hi đến quyền, lợi ích hợp pháp ca đương
sự, xâm phm đến lợi ích công cng, lợi ích ca Nh nưc, quyền, lợi ích
hợp pháp ca người th ba.
 Thủ tục tái thẩm:
Tái thẩm là xét li bn án, quyết định đã có hiệu lực pháp lut nhưng bịkháng
nghị vì có tình tiết mi được phát hiện có thể lm thay đổi cơ bn nidung ca bn án,
quyết định m Tòa n, cc đương sự không biết được khiTòa án ra bn án, quyết định
đó. Căn c để kháng nghị theo th tục tái thẩm là:
(1) Mi phát hiện được tình tiết quan trọng ca vụ n m đương sự đã không
thể biết được trong quá trình gii quyết vụ án
(2) Có cơ s chng minh kết lun ca người gim định, lời dịch ca người
phiên dịch không đúng sự tht hoặc có gi mo chng c
(3) Thẩm phán, Hi thẩm nhân dân, Kiểm sát viên cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ
án hoặc cố ý kết lun trái pháp lut
(4) Bn án, quyết định hình sự, hành chính, dân sự, hôn nhân v gia đnh,
kinh doanh, thương mi, lao đng ca Tòa án hoặc quyết định ca cơ
quan nhà nưc m Tòa n căn c vo đó để gii quyết vụ n đã bị hy bỏ
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 28
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
MỘT SỐ NGÀNH LUẬT KHÁC TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT
1) LUẬT HÔN NHÂN GIA ĐÌNH
Lut Hôn nhân v gia đnh l tổng hợp các quy phm pháp lut điềuchỉnh các
quan hệ xã hi pht sinh trong lĩnh vực hôn nhân v gia đnh, bao gồm quan hệ tài sn
và quan hệ nhân thân giữa cc thnh viên trong gia đnh. Lut hôn nhân v gia đnh
quy định chế đ hôn nhân v gia đnh; chuẩn mựcpháp lý cho cách ng xử giữa các
thnh viên gia đnh; trch nhiệm ca cá nhân, tổ chc, Nh nưc và xã hi trong việc
xây dựng, cng cố chế đ hôn nhân v gia đnh.
Những nguyên tắc cơ bn ca chế đ hôn nhân v gia đnh l:
- Hôn nhân tự nguyện, tiến b, mt vợ mt chồng, vợ chồng bnh đẳng
- Hôn nhân giữa công dân Việt Nam thuc các dân tc, tôn giáo, giữa người
theo tôn giáo vi người không theo tôn giáo, giữa người có tín ngưỡng
vi người không có tín ngưỡng, giữa công dân Việt Nam vi người
nưcngoi được tôn trọng v được pháp lut bo vệ.
- Xây dựng gia đnh m no, tiến b, hnh phúc; cc thnh viên gia đnhcó
nghĩa vụ tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; không phân biệt đối xử giữa các con
- Nh nưc, xã hi v gia đnh có trch nhiệm bo vệ, hỗ trợ trẻ em,người
cao tuổi, người khuyết tt thực hiện các quyền về hôn nhân v gia đnh;
giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt chc năng cao qu ca người mẹ; thực
hiện kế hoch hóa gia đnh
- Kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa, đo đc tốt đẹp ca dân tc Việt
Nam về hôn nhân v gia đnh
Lut Hôn nhân v gia đnh đề cp đến những ni dung cơ bn như: kếthôn, quan
hệ giữa vợ và chồng, quan hệ cha mẹ và con, ly hôn, cp dưỡng,quan hệ hôn nhân và
gia đnh có yếu tố nưc ngoài
2) LUẬT LAO ĐỘNG
Lut Lao đng là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh quan hệ lao đng
và các quan hệ xã hi liên quan trực tiếp đến quan hệ lao đng. Quan hệ lao đng là
quan hệ giữa người vi người hình thành nên trong quá trnh lao đng.
Các quan hệ xã hội liên quan trực tiếp với quan hệ lao động gồm: Quan hệ về
việc làm; Quan hệ học nghề; Quan hệ bồi thường thiệt hi; Quan hệ về bo hiểm xã
hi; Quan hệ giữa người sử dụng lao đng v đidiện ca tp thể lao đng; Quan hệ về
gii quyết tranh chp lao đng và các cuc đnh công; Quan hệ về qun l nh nưc về lao đng
Lut Lao đng ghi nhn chính sch Nh nưc về lao đng bao gồm:
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 29
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- Bo đm quyền và lợi ích hợp php, chính đng ca người lao đng,người
làm việc không có quan hệ lao đng; khuyến khích những thỏa thun bo
đm cho người lao đng có điều kiện thun lợi hơn so vi quy định
capháp lut về lao đng
- Bo đm quyền và lợi ích hợp pháp ca người sử dụng lao đng, qunlý
lao đng đúng php lut, dân ch, công bằng, văn minh v nâng cao trách nhiệm xã hi
- To điều kiện thun lợi đối vi hot đng to việc làm, tự to việclàm,
dy nghề và học nghề để có việc làm; hot đng sn xut, kinh doanh thu
hút nhiều lao đng; áp dụng mt số quy định ca B lut ny đối vi
người làm việc không có quan hệ lao đng
- Có chính sách phát triển, phân bố nguồn nhân lực; nâng cao năng sutlao
đng; đo to, bồi dưỡng v nâng cao trnh đ, kỹ năng nghề cho
ngườilao đng; hỗ trợ duy trì, chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm cho
người laođng; ưu đãi đối vi người lao đng có trnh đ chuyên môn,
kỹ thut cao đpng yêu cầu ca cách mng công nghiệp, sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đihóa đt nưc
- Có chính sách phát triển thị trường lao đng, đa dng các hình thc kết nối cung, cầu lao đng
- Thúc đẩy người lao đng v người sử dụng lao đng đối thoi, thương
lượng tp thể, xây dựng quan hệ lao đng tiến b, hài hòa và ổn định
- Bo đm bnh đẳng gii; quy định chế đ lao đng và chính sách xã hi
nhằm bo vệ lao đng nữ, lao đng l người khuyết tt, người lao đng
cao tuổi, lao đng chưa thnh niên
Những ni dung chính ca Lut Lao đng bao gồm: việc làm; hợp đồng lao đng; học
nghề, đo to, bồi dưỡng nâng cao trnh đ kỹ năng nghề; đốithoi ti nơi lm việc, thương
lượng tp thể, tho ưc lao đng tp thể; tiền lương; thời g ờ
i làm việc; thời giờ nghỉ ngơi; kỷ
lut lao đng, trách nhiệm vt cht; an ton lao đng, vệ sinh lao đng; những quy định riêng
đối vi lao đng nữ; những quy định riêng đối vi lao đng chưa thnh niên v mt số loi
lao đng khác; bo hiểm xã hi; công đon; gii quyết tranh chp lao đng; qun l nh nưc
về lao đng; thanh tra lao đng, xử pht vi phm pháp lut lao đng
4) LUẬT MÔI TRƯỜNG
Lut Môi trường là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh quanhệ xã hi
phát sinh trực tiếp trong hot đng khai thác, sử dụng, qun lý và bo vệ các yếu tố môi trường
Trong đó, môi trườnglà hệ thống các yếu tố vt cht tự nhiên và nhânto có tác
đng đối vi sự tồn ti và phát triển ca con người và sinh vt.Thành phần môi trường
là yếu tố vt cht to thnh môi trường gồm đt, nưc, không khí, âm thanh, ánh sáng,
sinh vt và các hình thái vt cht khác.Hot đng bo vệ môi trườnglà hot đng giữ
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 30
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
gìn, phòng ngừa, hn chế các tc đng xu đến môi trường; ng phó sự cố môi trường;
khắc phục ô nhiễm,suythoái, ci thiện, phục hồi môi trường; khai thác, sử dụng hợp lý
tài nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trường trong lành
Lut Môi trường đề cp đến những ni dung cơ bn như: quy hoch bo vệ môi
trường, đnh gi môi trường chiến lược, đnh gi tc đng môi trường và kế hoch bo
vệ môi trường; bo vệ môi trường trong khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên; ng
phó vi biến đổi khí hu; bo vệ môi trường biển và hi đo; bo vệ môi trường nưc,
đt và không khí; bo vệ môi trường trong hot đng sn xut, kinh doanh, dịch vụ;
bo vệ môi trường đô thị, khu dân cư; qun lý cht thi; xử lý ô nhiễm, phục hồi và ci
thiện môi trường; quy chuẩn kỹ thut môi trường, tiêu chuẩn môi trường; quan trắc môi
trường; thông tin môi trường, chỉ thị môi trường, thống kê môi trường và báo cáo môi
trường; trách nhiệm ca cơ quan qun l nh nưc về bo vệ môi trường; trách nhiệm
ca mặt trn tổ quốc Việt Nam, tổ chc chính trị - xã hi, tổ chc xã hi – nghề nghiệp
và cng đồng dân cư trong bo vệ môi trường; nguồn lực về bo vệ môi trường; hợp
tác quốc tế về bo vệ môi trường; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phm, gii quyết tranh
chp, khiếu ni, tố cáo về môi trường; bồi thường thiệt hi về môi trường
5) LUẬT THƯƠNG MẠI
Lut Thương mi là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh cácquan hệ xã
hi phát sinh trong quá trình qun l nh nưc về kinh doanh, thương mi và trong quá
trnh kinh doanh, thương mi ca cc thương nhân.
Các nguyên tắc cơ bn ca Lut Thương mi bao gồm:
- Nguyên tắc tự do, tự nguyện thoả thuận trong hoạt động thương mại: Bắt
nguồn từ quyền tự do trong giao lưu dân sự, trong thương mi các ch
thểđều được phép tự do kinh doanh. Các bên có quyền tự do tho thun
khôngtrái vi cc quy định ca pháp lut, thuần phong mỹ tục v đo đc
xã hi để xác lp các quyền v nghĩa vụ ca các bên trong hot đng
thương mi. Nhnưc tôn trọng và bo h các quyền đó. Trong hot đng
thương mi, các bênhoàn toàn tự nguyện, không bên no được thực hiện
hnh vi p đặt, c ỡng ư
ép,đe do, ngăn cn bên nào
- Nguyên tắc bình đẳng trong hoạt động thương mại: Nguyên tắc này là
nguyên tắc kế thừa từ nguyên tắc bnh đẳng trong giao dịch dân sự.
Quyềnbnh đẳng được ghi nhn thông qua khẳng định: Thương nhân
thuc mọi thành phần kinh tế bnh đẳng trưc pháp lut trong hot đng thương mi
- Nguyên tắc áp dụng tập quán và thói quen trong hoạt động thương mại
được thiết lập giữa các bên: Trừ trường hợp có tho thun khác, các
bênđược coi là mặc nhiên áp dụng thói quen trong hot đng thương mi
đã đượcthiết lp giữa cc bên đó m cc bên đã biết hoặc phi biết nhưng
không đượctrái vi quy định ca pháp lut 265. Trường hợp pháp lut
không có quy định,các bên không có tho thun và không có thói quen
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 31
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
đã được thiết lp giữa các bên thì áp dụng tp qun thương mi nhưng
không được trái vi những nguyên tắc quy định trong Lut này và trong B lut dân sự
- Nguyên tắc bảo vệ lợi ích chính đáng của người tiêu dùng: Nguyên tắc
ny được hnh thnh trên cơ s xem xét đến lợi ích chính đng ca người
tiêu dùng khi tham gia các hot đng thương mi. Thương nhân thực
hiệnhot đng thương mi có nghĩa vụ thông tin đầy đ, trung thực cho
người tiêu dùng về hàng hoá và dịch vụ mà mình kinh doanh và phi chịu
trách nhiệm về tính chính xác ca cc thông tin đó. Thương nhân thực
hiện hot đng thươngmi phi chịu trách nhiệm về cht lượng, tính hợp
pháp ca hàng hoá, dịch vụ mà mình kinh doanh
- Nguyên tắc thừa nhận giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu trong hoạt
động thương mại: Trong hot đng thương mi, cc thông điệp dữ liệu
đp ng cc điều kiện, tiêu chuẩn kỹ th 
u t theo quy định ca pháp lut
thđược thừa nhn có giá trị php l tương đương văn bn
Lut Thương mi có các ni dung cơ bn sau đây:
- Pháp luật về thương nhân: Thương nhân l đối tượng trung tâm ca Lut
Thương mi v thương nhân l ch thể ca hot đng thương mi.
LutThương mi quy định chi tiết về từng loi thương nhân, quy định về
trình tựto lp, tổ chc qun lý và chm dt sự tồn ti ca thương nhân.
Cc văn bn quy phm pháp lut điều chỉnh về vn đề này là Lut Thương
mi, Lut Doanh nghiệp, Lut Hợp tác xã
- Pháp luật về hoạt động thương mại: Có khá nhiều hot đng thươngmi
như: mua bn hng ho, cung ng dịch vụ, xúc tiến thương mi, trung
gian thương mi... Những hot đng thương mi được quy định chi tiết
ti Lut Thương mi, B lut dân sự
- Pháp luật về giải quyết tranh chấp trong thương mại: Gii quyếttranh
chp pht sinh trong đời sống xã hi nói chung và trong hot đng
kinhdoanh nói riêng là mt nhu cầu có tính tt yếu khách quan. Việc đa
dng hóa cc cơ chế gii quyết tranh chp cũng như gii quyết thỏa đng
các tranh chppht sinh l điều kiện quan trọng để góp phần bo vệ trt
tự kỷ cương xã hi và góp phần thúc đẩy sự phát triển ca hot đng
thương mi. Cc quy định ny được ghi nhn trong B lut Tố tụng Dân
sự và Lut Trọng ti thương mi.
- Pháp luật về phá sản: Mt trong những vn đề hết sc quan trọng vđặc
thù trong hot đng thương mi là sự phá sn ca thương nhân. Lĩnh
vựcpháp lut ny đưa ra những quy định về điều kiện xc định mt
thương nhân lâm vào tình trng mt kh năng thanh ton v quy định về
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 32
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
trình tự, th tục gii quyết mt vụ việc phá sn. Cc quy định ny được
ghi nhn ti Lut Phá sn
6) LUẬT TÀI CHÍNH VÀ LUẬT NGÂN HÀNG
a) Luật Tài chính
Lut tài chính là tổng hợp các quy phm pháp lut đ ề
i u chỉnh các quan hệ xã hi
liên quan ti việc phân phối ca ci vt cht ca xã hi dưi hình thc giá trị phát sinh
trong quá trình to lp, phân phối và sử dụng các nguồntài chính nhằm đt mục đích ca
các ch thể tham gia quan hệ phân phối.
Các ni dung chính ca Lut Tài chính bao gồm :
- Pháp luật tài chính công: bao gồm pháp lut về ngân sch nh nưc, pháp lut
về các khon thu ngân sch nh nưc và pháp lut về các khon chingân sách
nh nưc. Ni dung ny được đề cp ch yếu ti L 
u t Ngân schnh nưc, các
Lut thuế, Lut Qun lý thuế.
- Pháp luật kinh doanh bảo hiểm: điều chỉnh về thành lp, hot đngca doanh
nghiệp bo hiểm, qun l nh nưc về kinh doanh bo hiểm, hợpđồng bo
hiểm và biện pháp bo vệ người tham gia bo hiểm, người được bo hiểm
cũng như người thụ hưng. Ni dung chi tiết về các vn đề ny đượcquy định
ti Lut kinh doanh bo hiểm
- Pháp luật về tài chính doanh nghiệp: điều chỉnh quá trình to lp,qun lý và sử
dụng nguồn vốn và tái sn ca doanh nghiệp nhằm mục đíchkinh doanh. Cc
quy định pháp lut điều chỉnh vn đề này là Lut Chngkhoán, Lut Doanh
nghiệp v cc văn bn liên quan.
- Pháp luật về thị trường tài chính: điều chỉnh về việc to lp hàng hoá ca thị
trường; tổ chc và hot đng ca thị trường và hot đng qun lý nhà nưc đối
vi thị trường tiền tệ và thị trường chng khoán. Lut chng khoán,Lut Ngân
hng Nh nưc Việt Nam v cc văn bn hưng dẫn thi hnh điềuchỉnh về vn đề này.
b) Luật Ngân Hàng
Lut Ngân hàng là tổng hợp các quy phm pháp lut điều chỉnh quan hệ xã hi
pht sinh trong qu trnh nh nưc tổ chc và qun lý hot đng ngân hàng, các quan
hệ về tổ chc, hot đng ca các tổ chc tín dụng và hot đng ngân hàng ca các tổ chc khác.
Các ni dung chính ca Lut Ngân hàng bao gồm:
- Pháp luật về Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Cc quy định pháp lut ghi
nhn Ngân hng Nh nưc là cơ quan ca Chính ph và là Ngân hàngtrung
ương có chc năng qun l nh nưc về tiền tệ, hot đng ngân hàng
vàngoi hối. Ngoi ra, Ngân hng Nh nưc còn có chc năng pht hnh
tiền, là ngân hàng ca các tổ chc tín dụng và làm dịch vụ tiền tệ cho
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 33
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
Chính ph. N idung ny được ghi nhn ti Lut Ngân hng Nh nưc Việt Nam
- Pháp luật về tổ chức tín dụng: Quy định pháp lut ghi nhn các loi tổ chc
tín dụng, bao gồm: ngân hàng, tổ chc tín dụng phi ngân hàng, tổ chctài
chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân. Các tổ chc tín dụng chỉ được thành
lp và hot đng khi được Ngân hng Nh nưc cp phép. Lut các tổ chc
tín dụng quy định về điều kiện cp, thu hồi giy phép; quy định về điềukiện
hot đng; cơ cu tổ chc qun trị, điều hành; quy chế về kiểm sot đặc
biệt; quy chế pháp lý về phá sn, gii thể tổ chc tín dụng. Các hot đng
catổ chc tín dụng bao gồm: huy đng vốn, cp tín dụng và cung ng dịch
vụthanh toán. Chi tiết về cc quy định ny được đề cp ti Lut Các tổ chc tín dụng.
- Pháp luật về hoạt động ngoại hối: Hot đng ngoi hối bao gồm mua bán,
chuyển đổi, chuyển nhượng ngoi hối. 
N i dung pháp lut về hot
đngngoi hối là: qun l nh nưc về ngoi hối; 
m tài khon và sử dụng
ngoitệ; giao dịch vãng lai; giao dịch vốn; hot đng ngoi hối ca tổ chc
tín dụng; qun lý vàng, các hợp đồng ch yếu trong giao dịch ngoi hối.
Các nidung ny được quy định ti Lut Ngân hng Nh nưc Việt Nam và
cc văn bn hưng dẫn thi hành.
BAN CHUYÊN MÔN LCĐ CHẤT LƯỢNG CAO 34

Đề cương môn Pháp Luật Đại Cương

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Tài liệu: Lý luận Nhà Nước và Pháp luật | Pháp luật đại cương

Thực Tiễn Phong Trào Đấu Tranh Của Giai Cấp Công Nhân Hiện Nay | Pháp Luật Đại Cương

Đề Cương Ôn Tập Lý Luận Nhà Nước Và Pháp Luật Môn Pháp Luật Đại Cương

Câu hỏi tự luận ôn tập môn Pháp luật đại cương

Câu hỏi Chương 2: Những vấn đề lý luận cơ bản về nhà nước Nhà nước | Pháp luật đại cương