Đề cương môn Tư tưởng Hồ chí minh - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh..

1. cơ sở lý luận hình thành tthcm Có 3 cơ sở:
1. truyền thống tốt đẹp của dân tộc
2. tinh hoa văn hóa nhân loại 3. chủ nghĩa ML Khái quát cn ML:
- Học thuyết chính trị do mac anggen sáng lập và lenin là người kế thừa và phát triển
- phương pháp luận khoa học cung cấp cho con người 1 công cụ khoa học để nhìn
nhận và cải tạo thế giới, tìm ra quy luật tất yếu của tự nhiên, xã hội và tư duy
- là thế giới quan của giai cấp công nhân, đcs trong công cuộc xóa bỏ áp bức,xây dựng xhcn- cncs Vai trò của cn ML:
- là cơ sở, thế giới quan, phương pháp luận của tthcm
- là nền tảng khách quan để hình thành và phát triển về chất của tthcm:
+ cung cấp cho hcm một phương pháp đúng đắn tiếp cận với văn hóa dân
tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, nâng cao tích cực của truyền thống dân tộc cũng như
tinh hoa văn hóa nhân loại
+ tìm ra quy luật vận động tất yếu của nhân loại
+ hcm tích lũy những kinh nghiệm trong cách mạng thế giới và thực tiễn
giải phóng dân tộc để tìm ra con đường cách mạng đúng đắn
+ tìm ra con đường cách mạng đúng đắn là cmvs
+ giúp hcm giải quyết những vấn đề thực tiễn của dân tộc một cách đúng đắn và toàn diện
+ nhờ có cn ML mà chủ nghĩa yêu nước của hcm có bước nhảy vọt về chất.
Từ lập trường yêu nước trở thành lập trường của giai cấp công nhân, từ người yêu nước
trở thành người cộng sản
2. các giai đoạn hình thành và phát triển tthcm
5 giai đoạn hình thành và phát triển
Giai đoạn 1: trước 1911: giai đoạn hình thành tư tưởng yêu nước, quyết tâm tìm ra con đường cứu nước mới
- Nguyễn sinh cung tiếp nhận những giá trị tốt đẹp của dân tộc trong môi trường gia đình và quê hương
- người tiếp xúc với văn hóa hán học, quốc học và sau này là văn hóa phương Tây
- chứng kiến nhân dân rơi vào cảnh lầm than, túng quẫn do bọn thực dân gây ra,
nguyễn tất thành nung nấu ý chí quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước
Giai đoạn 2: 1911-1920: giai đoạn hình thành tư tưởng cứu nước, định hướng cmvn theo con đường cmvs
Khảo nghiệm thực tiễn thế giới:
+ trên thế giới có 2 loại người: người đi bóc lột và người bị bóc lột
+ thực dân đế quốc ở đâu cũng tàn bạo, độc ác
Định hướng cmvn theo con đường cmvs
Giai đoạn này đánh dấu sự thay đổi vượt bậc về thế giới quan của hcm: từ giác
ngộ chủ nghĩa dân tộc đến giác ngộ chủ nghĩa ML, từ người chiến sĩ chống thực dân trở
thành người chiến sĩ cộng sản
Giai đoạn 3: 1921-1930: giai đoạn hình thành những nội dung cơ bản của tthcm
a/ quá trình hoạt động thực tiễn và lý luận của hcm
đây là thời kỳ hcm hoạt động ở rất nhiều nước: liên xô, pháp, tq
người tham gia nhiều hoạt động chính trị:
+ tham gia đại hội quốc tế
+ người viết nhiều báo: nhân đạo, người cùng khổ
+ sáng tác nhiều tác phẩm: bản án chế độ tdp, chính cương vắn tắt sách
lược vắn tắt cảu đsc vn
+ tham gia sáng lập nhiều tổ chức cộng sản: hội liên hiệp thuộc địa, hội
vncmtn, mở các lớp huấn luyện cán bộ ở hương cảng tq..
+ sáng lập đcs vn trên cơ sở hợp nhất 3 tổ chức cộng sản: đông dương csđ,
an nam csđ, đông dương cs liên đoàn.
b/ thời kỳ hình thành những nội dung đầu tiên của tthcm
- xác định chủ nghĩa đế quốc là kẻ thù của nhân dân các dân tộc thuộc địa
- cmvn phải đi theo con đường cmvs
- cmvn có mối quan hệ mật thiết nhưng không phụ thuộc vào cm chính quốc,
cmvn có thể nổ ra và giành thắng lợi sớm hơn
- phương pháp cm: sử dụng bạo lực cm
- lực lượng cm: công-nông là gốc, đồng thời đoàn kết với các tầng lớp, giai cấp
khác hướng vào mục tiêu chung của dân tộc - đk để cm thắng lợi: + có đcs lãnh đạo + đcs thấm nhuần cn ML
+ người cán bộ vừa có đức có tài
Giai đoạn 4: 1930-1941: vượt qua thử thách, giữ vững đường lối cmvn
Đây là thời kỳ tthcm thắng lợi về cả thực tiễn lẫn lý luận. khẳng định quan điểm
của hcm về cmvn là đúng đắn
Thời kỳ này, hcm và quốc tế cộng sản có sự mâu thuẫn trong liên minh lực lượng,
hcm quyết tâm giữ vững lập trường về cmvn và dẫn dắt cm nước ta đến với thành công
Giai đoạn 5: 1941-1969: giai đoạn tthcm hoàn thiện và phát triển
Giai đoạn này, hcm và đcs chỉ huy tiến hành cả kháng chiến chống tdp và xây
dựng chế độ dân chủ nhân dân và điển hình là chiến thắng điện biên phủ, tiến hành
kháng chiến chống mỹ và xây dựng chế độ cnxh ở miền bắc
Những bước phát triển của tthcm:
+ tư tưởng kết hợp giữa kháng chiến với kiến quốc
+ tư tưởng toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính
+ khẳng định vai trò làm chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân
+ xây dựng đcs trở thành đảng cầm quyền
TIỂU KẾT: giai đoạn 1921-1930 là giai đoạn quan trọng nhất
3. Nội dung độc lập dân tộc Có 4 nội dung:
a/ độc lập dân tộc là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của các dân tộc trên thế giới
đó là quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc, là những lý lẽ không thể chối cãi được
việt nam cũng có quyền tự do như các dân tộc khác
1911, HCM đã gửi bản yêu sách 8 điểm đến Đại hội Vecxay đòi quyền tự do tối
thiểu cho dân tộc việt nam
1930, người xác định mục tiêu chính trị của đảng:
+ đánh đổ Pháp và bọn pk
+ giành độc lập toàn vẹn lãnh thổ
1945: người đọc bản tuyên ngôn độc lập, tuyên bố: “ việt nam cũng có quyền
được hưởng tự do và độc lập. toàn thể nhân dân việt nam quyết đem tinh thần và lực
lượng, tính mạng và của cải để giành lại tự do và độc lập ấy”
Thà hi sinh tất cả chứ không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ
Quan điểm về độc lập dân tộc được thể hiện rất rõ qua bản tuyên ngôn độc lập của hcm
b/ độc lập dân tộc gắn với cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân
Nhiệm vụ bảo đảm tự do toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ lợi ích của dân tộc, đảng, nhà
nước, nhân dân. Giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, cải thiện
đời sống của nhân dân, làm cho dân tự do, ấm no, hạnh phúc
Nhân dân chỉ biết giá trị của độc lập tự do khi dân được ăn no, mặc đủ. Chính vì
vậy nhiệm vụ đặt ra là phải làm cho dân có ăn, làm cho dân có mặc và làm cho dân có chỗ ở
c/ độc lập phải là độc lập triệt để , hoàn toàn
- độc lập phải là độc lập triệt để , hoàn toàn, trên tất cả các lĩnh vực
- dân tộc có quyền tự quyết
d/ độc lập dân tộc gắn với toàn vẹn lãnh thổ
trong suốt chiều dài lịch sử, đất nước ta luôn đứng trước âm mưu chia rẻ của kẻ
thù: thực dân pháp chia nước ta làm 3 miền. sau cmt8, ở miền bắc quân tưởng lấy danh
nghĩa quân đồng minh vào giải giáp quân Nhật, đế quốc Mỹ giật dây bóp chết chính
quyền non trẻ của nước ta, ở miền nam tda lấy danh nghĩa quân đồng minh vào giải giáp
quân nhật, tạo điều kiện cho tdp quay trở lại xâm lược nước ta.
1958, hcm đã khẳng định: nước vn là 1, dân tộc vn là 1 .
Có thể thấy tthcm về độc lập dân tộc gắn liền với toàn vẹn lãnh thổ đã trở thành tt đi
suốt cđ hoạt động cm của người
4. vai trò của đcs vn
a/ tính tất yếu phải có sự lãnh đạo của đảng
- dựa vào thực tiễn cmvn: các ptdt liên tiếp nổ ra những đều thất bại do k có sự lãnh đạo của đảng - thực tiễn cmtg
- 1927, trong tác phẩm đường cách mệnh đã khẳng định: cách mạng phải có đảng lãnh đạo
- Nhìn thấy tầm quan trọng của tổ chức đảng, hcm đã tích cực tham gia ptcs và
công nhân quốc tế, trực tiếp chuẩn bị về tư tưởng và chính trị cho sự ra đời của đcs vn
- 3/2/1930, đcs vn ra đời trên cơ sở hợp nhất 3 tổ chức cộng sản: đông dương csđ,
an nam csđ và đông dương cs liên đoàn
- sự ra đời của đảng là 1 sáng tạo của hcm
- đảng cộng sản là kết quả của vận dụng cn ML, phong trào công nhân và phong trào yêu nước b/ Vai trò của đcs
1. Đảng đóng vai trò là người lãnh đạo, dẫn dắt cm đi đến thành công
Theo quan điểm của hcm: sức mạnh nhân dân chỉ được phát huy khi được
tập hợp, giác ngộ, lãnh đạo bởi 1 tổ chức chính trị là đcs
Chế độ cai trị tàn bạo của td đã đẩy nhân dân ta vào cảnh cùng đường, nhân
dân cần nhận ra muốn tự do thì phải làm cm, mà muốn cm thành công thì phải có sự lãnh đạo của đcs
2. Đảng tìm ra đường lối cm đúng đắn
Trước khi đảng ra đời, ptdt diễn ra mạnh mẽ những đều thất bại do chưa có
đường lối đúng đắn. đảng ra đời chỉ đạo nhân dân vn đi theo con đường cmvs. Do đó
cmvn phát triển theo đúng quy luật lịch sử, không chỉ phù hợp với lịch sử dân tộc mà
còn phù hợp với lịch sử của thời đại
3. xác định chiến lược, sách lược đúng đắn cho từng thời kỳ
Trong quá trình lãnh đạo cm, hcm và đcs đã xác định kẻ thù của cmvn là
thực dân đế quốc và đề ra những chiến lược, sách lược đúng đắn cho từng thời kỳ
Trong giai đoạn xây dựng xhcn, nhất là trong giai đoạn đổi mới, đảng đã đề
ra những chiến lược đúng đắn và sách lược mềm dẻo.
Chính vì vậy trong thời kỳ đổi mới, nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn
4. xác định phương pháp cm
Chiến được đúng đắn cần đi đôi với phương pháp cm đúng đắn.
Hcm và đcs đã xác định cần sử dụng bạo lực cm để đập tan bạo lực phản cm
5. đảng có vai trò tập hợp lực lượng trong nước và quốc tế
+ Đoàn kết lực lượng trong nước: hcm và đcs đã chỉ ra điểm chung- đó là
“dù ở vị trí nào, giai cấp nào, địa vị xã hội ra sao.. tất cả đều là người dân mất nước”-
đây là điểm chung có ý nghĩa vô cùng to lớn. đảng không tập trung 1 lực lượng cụ thể
mà giương cao lá cờ độc lập toàn dân tộc, tập hợp lực lượng toàn dân để hướng tới mục tiêu chung
+ Đoàn kết lực lượng quốc tế: điều kiện lực lượng trong nước thôi là chưa
đủ, cần tập hợp llcm thế giới, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, biến cmvn trở
thành 1 bộ phận của cmtg, tăng cường lực lượng để chiến thắng kẻ thù
6. vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ đảng viên
Với quan niệm: cán bộ là gốc của mọi việc, hcm luôn đề cao vai trò của
việc xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên, để nâng cao uy tín của đảng. vì uy tín của đảng
không chỉ là uy tín của 1 cá nhân mà là uy tín của cả đội ngũ cán bộ
5. lực lượng đại đoàn kết dân tộc
a/ chủ thể khối đại đoàn kết dân tộc
chủ thể: toàn thể nhân dân: những người vn yêu nước ở tất cả các giới, các ngành, các
dân tộc, tôn giáo, đảng phái...
“mọi con dân nước việt”, “ mỗi 1 người con rồng cháu tiên”, không phân biệt già trẻ gái trai giàu nghèo quý tiện
Nhân dân vừa là 1 tập hợp đông đảo quần chúng, vừa là 1 cá nhân cụ thể, họ đều là chủ
thể của đại đoàn kết dân tộc
b/ nền tảng khối đại đoàn kết dân tộc liên minh công-nông-trí - giai cấp công nhân:
+ đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến --) tổ chức kỷ luật cao
+ bị áp bức bóc lột nặng nề nhất --) ý chí đấu tranh kiên cường
+ có thể đóng vai trò lãnh đạo cm
+ mục tiêu đấu tranh phù hợp với mục tiêu đấu tranh của các giai cấp khác - giai cấp nông dân
+ đông đảo nhất --) đội quân chủ lực của cm
+ nghèo khổ nhất, bị bóc lột nặng nề nên có tinh thần đấu tranh kiên cường,
là đồng minh vững chắc cua giai cấp công nhân
+ không thể lãnh đạo cm - giai cấp trí thức
Có tinh thần cm nên dễ đi theo cm
Chú trọng yếu tố hạt nhân là đoàn kết thống nhất trong đảng vì đây là điều kiện đoàn kết ngoài xã hội
6. xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh
a/ kiểm soát quyền lực nhà nước
tính tất yếu của kiểm soát quyền lực nhà nước
theo quan điểm của hcm, tổ chức chính trị, cán bộ đảng viên ít nhiều đều nắm giữ quyền
lực, quyền lực này do nhân dân ủy quyền, khi đã có quyền lực trong tay rất dễ để lạm
quyền. chính vì vậy, để đảm bảo quyền lực thuộc về công nhân lao động, cần phải thực
hiện kiểm soát quyền lực nhà nước.
Hình thức kiểm soát quyền lực nhà nước:(4)
+ nêu cao vai trò lãnh đạo của đcs
+ cán bộ đảng viên phải nghiêm chỉnh chấp hành những chủ trương, chính sách của đảng
+ các cấp đảng ủy thường xuyên thực hiện kiểm tra, giám sát
+ nêu cao vai trò kiểm soát quyền lực nhà nước của nhân dân. Nhân dân là
chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, có quyền kiểm soát quyền lực nn b/ phòng chống tiêu cực
* đặc quyền, đặc lợi:
Một số cán bộ, viên chức tự cho mình quyền được hưởng đặc ân đến từ chức vụ
và vị trí của mình, dẫn đến lạm quyền, hách dịch, sa vào chủ nghĩa cá nhân
* tham nhũng, lãng phí, quan liêu: giặc nội xâm, giặc ở trong lòng, là đồng minh của thực dân, đế quốc
- tham nhũng: đây là tệ nạn xấu xa, bỉ ổi nhất của xã hội. nó làm ảnh hưởng đến
quá trình xây dựng đất nước, ảnh hưởng đến cải thiện đời sống của nhân dân và ảnh
hưởng đến đạo đức của người làm cm
- lãng phí: tệ nạn này bị hcm lên án rất nghiêm khắc. lãng phí ở đây được hiểu là
lãng phí slđ, thời gian, tiền của. tiết kiệm là quốc sách của quốc gia
- quan liêu: kiểm tra, giám sát không đến nơi đến chốn, xem trọng hình thức,
không sát sao không công việc. có mắt mà k nhìn, có tai mà k nghe rõ
* tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo: những tệ nạn gây mất đoàn kết trong đảng, làm giảm uy tín
của đảng. hcm phê phán nạn bà con bạn hữu, con ông cháu cha, gạt bỏ người tài
c/ biện pháp phòng chống
- thực hành dân chủ rộng rãi
- tăng cường kiểm tra,giám sát
- nêu cao gương tốt, việc tốt
- tăng cường giáo dục đạo đức
- nâng cao chủ nghĩa yêu nước
- pháp luật đúng đắn, đủ sức răn đe
7. đội ngũ cán bộ đảng viên a/ vị trí vai trò
hcm cho rằng: cán bộ đảng viên là những người mang chính sách, chủ trường của
đảng và chính phủ giải thích cho nhân dân để hiểu và thi hành, đồng thời đem tình hình
của nhân dân báo cho đảng và chính phủ để đặt những đường lối, chủ trương đúng đắn, phù hợp
vì vậy, vị trí của cán bộ đảng viên là chủ thể của sự nghiệp cm do đảng lãnh đạo,
nhà nước phân công, quyền lực và nhiệm vụ được nhân dân ủy quyền. về vai trò của cán
bộ, hcm cho rằng: việc thành hay bại là do cán bộ tốt hay kém
--) có thể hiểu rằng cán bộ là bộ phận tinh túy nhất của đất nước. có vị trí trung tâm và
vai trò quan trọng trong bộ máy chính trị b/ yêu cầu với cán bộ
- trung thành với đảng, cm, nhân dân
Đặt lợi ích của đất nước, tổ quốc lên trên lợi ích của mình. Vì lợi ích của tổ quốc
là lợi ích của nhân dân. Nếu lợi ích chung của đất nước mâu thuẫn với lợi ích riêng của
cá nhân thì phải ưu tiên lợi ích của đất nước. hy sinh lợi ích của bản thân, suốt đời cống hiến vì đất nước
- nghiêm chỉnh chấp hành những chính sách, đường lối, chiến lược của Đảng, nn
- luôn tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng
Chỉ giác ngộ chính trị thôi là chưa đủ, mà còn phải thấm nhuần đạo đức cm. người
cm phải là người có đạo đức cm, người cm chân chính luôn giữ gìn đạo đức cm
- luôn rèn luyện, nâng cao bản thân ở mọi mặt
Người cán bộ phải là người hiểu rõ chính sách,đường lối chủ trương của đảng, nn.
Sau đó mang đi áp dụng vào thực tiễn để cm thắng lợi
- có mối liên hệ mật thiết với nhân dân
Là người đầy tớ trung thành, tôn trọng phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Chịu khổ trước nhân dân và vui sau nhân dân
- luôn chịu trách nhiêm, sáng tạo k ngừng
Không lười biếng, không ỷ lại, không ngừng sáng tạo. luôn chịu trách nhiệm cho
hành động của bản thân, dám chịu trách nhiệm trước đảng và nhân dân - phòng chống tiêu cực
Nhất là phòng chống tệ nạn tham nhũng, lãng phí, quan liêu vì đó là giặc nội xâm,
giặc ở trong lòng và là đồng minh của thực dân pk c/ công tác cán bộ
8. giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc a/ khái niệm
- bản sắc vhdt là những giá trị văn hóa bền vững của cộng đồng các dân tộc việt
nam. Đây là thành quả của quá trình lao động, sản xuất, đấu tranh và giao lưu của dân
tộc vn, để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác
- bản sắc vhdt được nhìn nhận qua 2 lớp quan hệ:
+ nội dung: tinh thần yêu nước, tương thân tương ái, độc lập tự tôn dân tộc..
+ hình thức: ngôn ngữ, phong tục tập quán, tiếng nói,lối suy nghĩ...
b/ yêu cầu giữ gìn bản sắc vhdt
trong yêu cầu giữ gìn bản sắc vhdt, chúng ta có giữ gìn và phát huy những văn
hóa tốt đẹp và tiếp thu tinh hoa vh nhân loại
văn hóa vn ảnh hưởng bởi vh đông phương và tây phương hun đúc. Dù là đông
phương hay tây phương, chúng ta đều nên tiếp thu những tinh hoa vh tốt đẹp để làm giàu tinh hóa vhdt
nội dung; tiếp thu toàn diện
mđ: làm giàu cho tinh hoa vhdt
9. vai trò đạo đức cm
a/ đạo đức cm là nền tảng tinh thần của xh và người cm
như hcm đã khẳng định: đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người.
như sông phải có nguồn, như cây phải có gốc. người làm cm nếu không có đạo đức cm
thì dù tài giỏi đến dâu cũng không thể lãnh đạo nhân dân
hcm yêu cầu Đảng phải là đạo đức, là văn minh
b/ đạo đức cm là nhân tố làm nên sức hấp dẫn của cnxh
Sức hấp dẫn của cnxh trước hết biểu hiện ở giá trị đạo đức cao đẹp của người làm
cm. sự thành công của cm không chỉ do những đường lối, chủ trương chính sách của
đảng, nn mà còn do cán bộ đảng viên có đạo đức cm
c/ quan điểm về đạo đức cm
+ trung với nước, hiếu với dân
Trung hiếu là đạo đức cm quan trong nhất “trung với nước, hiếu với dân, suốt đời
phấn đấu hi sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì cnxh, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành,
khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” * trung với nước
- đặt lợi ích của đảng lên đầu
- quyết tâm thực hiện nv của cm
- thực hiện chủ trương cs của đảng , nn * hiếu với dân
- khẳng định sm, vai trò của nd
- lắng nghe, tin tưởng nd - chăm lo đs nd
- mọi chủ trương chính sách đều phục vụ cho lợi ích của nd
Vận dụng độc lập dân tộc gắn liền với tự do hp cho nd
1. trình bày khái quát quan điểm của hcm
Vấn đề độc lập dân tộc gắn liền với tự do hp cho nd