Điều kiện địa lý ảnh hưởng đến nền công nghiệp Hàn Quốc | Tiểu luận Địa lý Hàn Quốc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG
KHOA XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TIỂU LUẬN CUỐI KÌ
MÔN ĐỊA LÝ HÀN QUỐC
ĐỀ TÀI: ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NỀN CÔNG NGHIỆP HÀN QUỐC
Mã học phần: 231_71KORE40022_02
Giảng Viên HD: ThS. Đinh Thị Huyền
Sinh Viên Thực Hiện: Lê Ngọc Yến Nhi
Mã Số Sinh Viên: 2173106080247
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn Mục Lục
Mở Đầu.................................................................................................2
Chương 1: Khái Quát về điều kiện địa lý và nền công nghiệp Hàn
Quốc......................................................................................................3
1. Khái quát về điều kiện địa lý Hàn Quốc........................................3
2. Khái quát về nền công nghiệp Hàn Quốc......................................5
Chương 2: Ảnh hưởng của điều kiện địa lý đến nền công nghiệp
Hàn Quốc..............................................................................................7
1. Ảnh hưởng tích cực của điều kiện lên nền công nghiệp Hàn Quốc 7
2. Khó khăn của điều kiện địa lý đối với nền công nghiệp Hàn Quốc 8
3. Ảnh hưởng của điều kiện địa lý đến sự phát triển và phân bố của
nền công nghiệp Hàn Quốc...............................................................11
Chương 3: Chiến lược và chính sách phát triển nền công nghiệp
Hàn Quốc dựa trên điều kiện địa lý.................................................13
1. Tận dụng ưu thế về điều kiện địa lý............................................13
2. Đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh.....................14
3. Vượt qua những khó khăn của điều kiện địa lý...........................15
Kết luận...............................................................................................17
Tài liệu tham khảo.............................................................................19 1
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn Mở Đầu
Trong nền kinh tế đang ngày càng phát triển hiện tại, vị trí địa lý đóng một vai
trò rất quan trọng trong việc tạo ra sự phát triển và sự cạnh tranh của các quốc gia trên
thế giới và trong đó cũng bao gồm cả Hàn Quốc – một quốc gia nằm trong bán đảo
Triều Tiên. Với vị trí địa lý đặc biệt và các yếu tố tự nhiên vô cùng đa dạng chính là ưu
thế để Hàn Quốc có thể xây dựng một nền công nghiệp vô cùng mạnh mẽ và đạt được
sự phát triển kinh tế đáng kể. Với vị trí địa lý đặc biệt và những yếu tố tự nhiên sẵn có,
Hàn Quốc đã khéo léo tận dụng những ưu thế về điều kiện địa lý để xây dựng một nền
công nghiệp mạnh mẽ và đạt được sự phát triển kinh tế đáng kể.
Việc Hàn Quốc nằm giữa các cường quốc kinh tế như Trung Quốc và Nhật Bản
đã tạo cho Hàn Quốc một vị trí chiến lược vô cùng thuận lợi để phát triển công nghiệp
của mình. Cùng với đó khí hậu Hàn Quốc cũng đã cung cấp những điều kiện thuận lợi
cho các ngành công nghiệp có ảnh hưởng đến khí hậu. Ngoài ra, tài nguyên thiên
nhiên, địa hình cũng mang lại lợi thế cho nền công nghiệp Hàn Quốc.
Lợi thế về điệu kiện địa lý nhiều là thế song vẫn có những khó khăn không thể
tránh khỏi từ chính những yếu tố như địa hình, khí hậu, tài nguyên thiên nhiên mang
đến. Chúng ta cần nhìn nhận rằng yếu tố về vị trí địa lý không phải là yếu tố duy nhất
quyết định sự phát triển của một nền công nghiệp, việc hiểu rõ và tận dụng các ưu thế
và vượt qua những thách thức của điều kiện địa lý là một yếu tố quan trọng để xây
dựng và phát triển một nền công nghiệp phát triển bền vững.
Tiểu luận này không chỉ hướng đến việc tìm hiểu và phân tích, mà còn đề xuất
những giải pháp và khuyến nghị để tận dụng tối đa ưu thế địa lý và vượt qua các thách
thức. Nhận thấy tính cấp thiết của đề tài và công nghiệp là một trong những yếu tố
trọng điểm trong việc phát triển kinh tế Hàn Quốc, những tác động của các yếu tố địa
lý lên sự phát triển của công nghiệp Hàn Quốc nên tôi chọn nghiên cứu đề tài này để 2
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
đóng góp thêm một chút kiến thức về địa lý cũng như về công nghiệp Hàn Quốc và hy
vọng rằng sẽ cung cấp thông tin hữu ích và giúp hiểu sâu hơn về quá trình phát triển
kinh tế công nghiệp của một quốc gia dựa trên điều kiện địa lý. 3
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Chương 1: Khái Quát về điều kiện địa lý và nền công nghiệp Hàn Quốc
1. Khái quát về điều kiện địa lý Hàn Quốc
1.1.Vị trí địa lý
Hàn Quốc là một quốc gia nằm trong khu vực Đông Á, trên phân nửa phía
Nam của bán đảo Triều Tiên nên còn có tên gọi khác là Nam Hàn. Hàn Quốc là
quốc gia duy nhất tiếp giáp với Triều Tiên hay còn gọi là Bắc Hàn. Sau khi chiến
tranh Triều Tiên kết thúc, một biên giới chung giữa hai quốc gia được lập ra gọi là
“Khu phi quân sự liên Triều” kéo dài khoảng 241km luôn được canh gác cẩn mật.
Ba mặt còn lại của Hàn Quốc đều giáp với biển bao gồm Biển Nhật Bản ở ở phía
đông, Biển Hoàng Hải ở phía Tây và Biển Hoa Đông ở phía Nam. Độ dài đường
bờ biển của Hàn Quốc là khoảng 2.413 km. Tọa độ đo gần đúng của Hàn Quốc là
khoảng 37˚Bắc và 128˚Đông và đường ranh giới giữa hai miền Nam Bắc là vĩ tuyến 38˚. 1.2.Địa hình
Địa hình Hàn Quốc được chia thành hai vùng khác nhau rõ rệt bao gồm
vùng rừng núi ở phía Đông và vùng đồng bằng duyên hải phía Tây, Nam. Vùng đồi
núi Hàn Quốc chiếm 70% và 30% còn lại là đồng bằng, tuy nhiên chỉ có 12% núi
cao trên 1000m so với mực nước biển và 65% núi thấp dưới 500m. Hàn Quốc có
một hệ thống dãy núi phức tạp và rải rác trên khắp đất nước. Đỉnh núi cao nhất ở
Hàn Quốc là dãy Hallasan, cao 1950m. Đây là đỉnh của của núi lửa tạo thành đảo
Jeju nổi tiếng Hàn Quốc. Ba dãy núi lớn lần lượt tiếp theo là Taebaek, Sobaek và
Jiri Hàn Quốc có một số đồng bằng và đất phẳng, chủ yếu tập trung ở các khu vực
ven biển và sông lớn. Đồng bằng sông Hán nằm xung quanh thủ đô Seoul 4
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
PyeongTaek ở ven biển phía tây nam của Seoul là đồng bằng quan trọng nhất của
đất nước. Hàn Quốc có nhiều sông và hồ quan trọng. Sông Hàn là con sông chính
chảy qua thủ đô Seoul và chia đôi thành hai phần. Địa hình Hàn Quốc khá đa dạng,
từ núi non cao đến đồng bằng, bờ biển và sông ngòi. Sự đa dạng này tạo ra một
môi trường tự nhiên phong phú và cung cấp nền tảng cho các ngành công nghiệp
khác nhau như nông nghiệp, chế biến, du lịch và năng lượng. 1.3. Khí hậu
Khí hậu Hàn Quốc chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Á ôn đới lạnh với 4
mùa xuân, hạ, thu, đông rõ rệt. Nhiệt độ Hàn Quốc thay đổi theo mùa và vùng
miền. Gió mùa Đông Á thổi từ lục địa châu Á sang Hàn Quốc vào mùa đông,
mang theo không khí lạnh và khô. Gió mùa Tây Nam thổi từ Thái Bình Dương
sang Hàn Quốc vào mùa hè, mang theo không khí nóng và ẩm. Lượng mưa khá
đều và phân bố không đồng nhất trong năm. Hàn Quốc cũng chịu ảnh hưởng của
các cơn bão và áp thấp nhiệt đới trong mùa hè và thu. Thời điểm từ tháng 7 đến
tháng 9 là giai đoạn chính của mùa bão, có thể gây ra những trận mưa lớn, gió
mạnh và ngập lụt. Các yếu tố như địa hình, vị trí địa lý và hệ thống biển có thể ảnh
hưởng đến khí hậu trong các khu vực khác nhau của đất nước.
1.4.Tài nguyên thiên nhiên
Hàn Quốc có lượng tài nguyên thiên nhiên khá nghèo nàn và hạn chế chủ
yếu là là than đá, quặng sắt, quặng đồng, molypden và thủy điện vì hầu hết tài
nguyên đều tập trung hết ở Bắc Hàn. Tài nguyên thiên nhiên phân bố không đều
chủ yếu tập trung ở phía đông và phía nam của đất nước. Vùng phía đông của Hàn
Quốc có trữ lượng than đá lớn nhất ở Đông Á. Vùng phía nam của Hàn Quốc.
Ngoài ra, trữ lượng quặng molypden ở chiếm tỷ trọng lớn nhất ở Đông Á, được sử
dùng chủ yếu trong ngành sản xuất thép và các sản phẩm hóa chất. 5
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
2. Khái quát về nền công nghiệp Hàn Quốc
2.1.Quá trình hình thành và phát triển của công nghiệp Hàn Quốc
Nền công nghiệp Hàn Quốc bắt đầu với hình thức công nhiệp gia đình chủ
yếu tập trung vào nguồn nguyên liệu sản xuất để phát triển lên. Lúc bấy giờ các
sản phẩm nổi tiếng bao gồm các sản phẩm từ hữu cơ ở vùng Anseong, giấy Hanji ở
Joenju và sơn Chilgi ở Tongyeong. Đến giai đoạn tiếp theo Hàn Quốc phải chịu
ách đô hộ của Nhật Bản nên đã chuyển sang cơ cấu công nghiệp thuộc địa, lúc này
chủ yếu cung cấp nguyên liệu sản xuất và sức lao động cho Nhật Bản và tiêu thụ
sản phẩm, cuối thời kì này tập trung vào công nghiệp hóa chất và các ngành công
nghiệp quân sự. Đến năm 1960 lúc này tổng thống Park Chung Hee đã thực hiện
một cuộc cải cách công nghiệp đây là cột mốc đánh dấu cho sự phát triển mạnh mẽ
của công nghiệp Hàn Quốc lúc bấy giờ, đây cũng được xem là giai đoạn mà nền
công nghiệp Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ nhất. Các ngành như dệt may, quần áo,
tóc giả được được đẩy mạnh dựa trên nguồn lao động rẻ và dồi dào. Chính phủ đã
lãnh đạo và tập trung xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp ra nước ngoài. Trong
những năm 1970, dựa trên vốn tích lũy công nghệ đã có trước đó, chính phủ thúc
đẩy chính sách công nghiệp hóa tập trung vào công nghiệp hóa chất, luyện thép,
máy móc và các ngành công nghiệp có lợi trong nhập khẩu nguyên liệu và xuất
khẩu sản phẩm. Năm 1980, các ngành công nghiệp công nghệ cao sử dụng nhiều
kỹ thuật và vốn được đẩy mạnh phát triển. Đến dạo gần đây công nghiệp Hàn
Quốc phát triển các ngành công nghiệp chất bán dẫn, điện thoại di động, ô tô và
nhiều mặt hàng khác đã trở thành những mặt hàng chủ lực của Hàn Quốc.
2.2. Nền công nghiệp Hàn Quốc ở hiện tại
Nền công nghiệp Hàn Quốc ở hiện tại đang là một trong những nền công
nghiệp phát triển nhất thế giới, là một trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giới 6
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
về ô tô, các sản phẩm điện tử, chất bán dẫn, thép,… ngoài ra Hàn Quốc cũng là
một trong những quốc gia có vốn đầu tư FDI vào Việt Nam cao nhất hiện nay. Đặc
trưng của công nghiệp Hàn Quốc hiện nay là nền công nghiệp tập trung chủ yếu ở
các thành phố lớn, như Seoul, Busan, Incheon và Daegu. Và cũng không kém phần
hiện đại khi được trang bị các công nghệ tiên tiến, giúp nâng cao năng suất và chất
lượng sản phẩm. Ngoài ra suốt từ năm 1960 đến nay Hàn Quốc luôn đẩy mạnh
xuất khẩu và chiếm khoảng 70% tổng sản lượng công nghiệp.
Nền công nghiệp Hàn Quốc hiện nay đã đóng góp một phần vô cùng quan
trọng vào sự phát triển kinh tế của đất nước, đã tạo ra việc làm cho hàng triệu
người không chỉ trong nước mà còn ở các quốc gia khác trên thế giới trong đó có
cả Việt Nam. Hơn hết công nghiệp còn giúp Hàn Quốc trở thành một trong những
nền kinh tế hàng đầu thế giới. Một số ngành công nghiệp chủ chốt của Hàn Quốc
hiện nay có thể kể đến như điện tử, ô tô, đóng tàu, hóa chất, thép,… Các ngành
công nghiệp của Hàn Quốc phát triển dựa trên sự tác động của điều kiện địa lý. 7
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Chương 2: Ảnh hưởng của điều kiện địa lý đến nền công nghiệp Hàn Quốc
1. Ảnh hưởng tích cực của điều kiện lên nền công nghiệp Hàn Quốc
1.1.Vị trí địa lý, địa hình.
Do có vị trí địa lý thuận lợi nằm ở Đông Á, có vị trí địa lý thuận lợi gần các
thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản và Đông Nam Á. Điều này tạo điều kiện
thuận lợi cho Hàn Quốc giao thương buôn bán và xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp ra quốc tế.
Cộng với việc có địa hình đa dạng với núi non và vùng đồng bằng, bỏ qua
những hạn chế về diện tích đất đai hạn hẹp thì địa hình đồi núi này giúp Hàn Quốc
phát triển các ngành công nghiệp liên quan đến năng lượng tái tạo. Các con sông
lớn được tận dụng để phát triển các ngành công nghiệp thủy điện có giá thành thấp
và rất phù hợp với vùng đồi núi Hàn Quốc.
Vùng đồng bằng ở Hàn Quốc chủ yếu nằm dọc theo các bờ biển và các con
sông lớn. Điều này là do các con sông và biển đã tạo ra các vùng đất bồi tích, hình
thành nên các đồng bằng. Đất đai ở vùng đồng bằng màu mỡ thích hợp cho việc
chăn nuôi để cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến. Các đồng
bằng ở Hàn Quốc là nơi tập trung dân cư và hoạt động kinh tế của Hàn Quốc. Đây
là nơi tập trung các khu công nghiệp, cảng biển, sân bay và các trung tâm đô thị lớn. 8
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Có lợi thế ba mặt giáp biển, Hàn Quốc phát triển các ngành công nghiệp có
tính đặc thù như đóng tàu và rất thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng hóa qua đường
biển khi Hàn Quốc có rất nhiều các cảng biển lớn.
1.2.Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên thiên nhiên là một trong những yếu tố quan trọng quyết định
đến nền công nghiệp của một quốc gia và Hàn Quốc cũng không ngoại lệ. Trong
đó bao gồm các nguồn tài nguyên quan trọng như các nguồn năng lượng tái tạo,
khoáng sản, nguồn tài nguyên nước, và các nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên vô cùng độc đáo.
Hàn Quốc là quốc gia có nguồn năng lượng tái tạo khá phong phú bao gồm
năng lượng điện từ gió, năng lượng mặt trời và năng lượng thủy điện. Việc tận
dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên này đã giúp ngành công nghiệp năng lượng tái
tạo của Hàn Quốc phát triển vô cùng mạnh mẽ, nó đã giúp ích rất nhiều cho việc bảo vệ môi trường.
Lượng nước ngầm của Hàn Quốc vô cùng phong phú, chúng giúp ích rất
nhiều không chỉ cho nông nghiệp mà còn có công nghiệp. Nước ngầm đóng vai trò
quan trọng trong việc cung cấp nước tưới cho các vùng nông thôn và thành phố.
Động lực này giúp nền nông nghiệp và ngành công nghiệp liên quan phát triển và
đáp ứng được nhu cầu nội địa.
Nhắc đến tài nguyên thiên nhiên thì cũng không thể không kể đến tài
nguyên khoáng sản của Hàn Quốc. Than đá là là nguồn năng lượng quan trọng của
Hàn Quốc, chiếm khoảng 30% tổng sản lượng điện của đất nước. Than đá được sử
dụng chủ yếu để sản xuất điện, sản xuất thép và sản xuất hóa chất, Ngoài ra còn có
quặng sắt, quặng đồng và Molyden. 9
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
2. Khó khăn của điều kiện địa lý đối với nền công nghiệp Hàn Quốc
2.1.Diện tích dất đai
Diện tích đất hạn hẹp gây ra tình trạng khó khăn trong việc mở rộng
cơ sở hạ tầng và các nhà máy công nghiệp. Điều này gây ra sự cạnh tranh
lớn giữa các ngành công nghiệp và giới hạn khả năng mở rộng sản xuất sản
phẩm công nghiệp. Các doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn khi tìm kiếm
đất để xây dựng nhà máy hoặc mở rộng quy mô sản xuất. Do đó một số
doanh nghiệp phải chọn việc đem các nhà máy sản xuất đặt ở nước ngoài
dẫn đến đôi khi sẽ gặp khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa.
Mặt hạn chế này còn gây ra nhiều vấn đề về sự cạnh tranh với sự phát
triển của các khu đô thị. Do diện tích đất hạn chế nên việc xây dựng và mở
rộng cơ sở hạ tầng và các khu đô thị cũng trở nên khó khăn hơn. Sự cạnh
tranh giữa đất công nghiệp và đất dân cư có thể dẫn đến việc giá đất và thuế
đất tăng lên gây ảnh hưởng nặng nề đến lợi nhuận của các doanh nghiệp. Đặt
biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vì có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ
khi phát triển lên doanh nghiệp trung bình thì họ lại gặp khó khăn khi các ưu
đãi về thuế và lãi xuất cũng giảm đi dẫn đến nhiều doanh nghiệp chưa kịp
phát triển đã phải đóng cửa vì không đủ khả năng chi trả tiền thuế đất.
Diện tích đất hạn hẹp còn gây ra khó khăn cho những ngành công
nghiệp dây chuyền. Các doanh nghiệp sản xuất có thể gặp khó khăn trong
việc tìm kiếm đất để mở rộng nhà máy hỗ trợ cho các ngành công nghiệp
chính. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự cạnh tranh và khả năng tích hợp
trong chuỗi cung ứng và tăng giá thành sản phẩm. 10
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
→ Mặc dù diện tích đất hạn hẹp đã gây ra một số khó khăn cho công nghiệp Hàn
Quốc nhưng quốc gia này đã tìm kiếm các giải pháp sáng tạo như chuyển đổi
sang công nghiệp thông minh, tập trung vào nâng cao năng suất và tận dụng tối
đa các nguồn tài nguyên có sẵn để giải quyết các thách thức này. 2.2.Địa hình
Do địa hình chủ yếu là đồi núi và diện tích đồng bằng khá hạn chế điều này
làm giới hạn lại diện tích đất có thể sử dụng để phát triển công nghiệp và cơ sở hạ
tầng liên quan đến công nghiệp. Địa hình chủ yếu là đồi núi còn gây khó khăn
trong quá trình vận chuyển hàng hóa và giao thông trở nên phứt tạp hơn bao giờ
hết. Địa hình gồ ghề và đường cong của đường bộ làm giảm tốc độ vận chuyển và
tăng chi phí logistics. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự cạnh tranh và hiệu quả
làm việc của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có nhu cầu vận chuyển hàng hóa lớn.
Hàn Quốc cũng là khu vực có nguy cơ cao về các thiên tai, thảm họa tự
nhiên như bão, lũ lụt và động đất. Những thiên tai này có thể gây ra thiệt hại lớn
cho các ngành công nghiệp và cơ sở hạ tầng. Các rủi ro do chi phí phụ hồi sau thảm họa này.
Địa hình đồi núi gồ ghề gây khó khăn cho các ngành công nghiệp cần tập
trung thành dây chuyền. Làm giảm hiệu quả liên kết và tích hợp giữa các khu vực
công nghiệp. Sự phân tán địa lý có thể làm tăng chi phí vận chuyển và giao thông
giữa các khu vực sản xuất, làm giảm sự cạnh tranh và khả năng tận dụng các lợi
thế kinh tế của quốc gia.
→ Mặc dù địa hình đã gây ra khó khăn cho công nghiệp nhưng Hàn Quốc đã áp dụng
các biện pháp sáng tạo như phát triển công nghệ vận chuyển và giao thông, tạo ra các 11
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
hệ thống hạ tầng hiệu quả, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ để vượt qua những khó khăn này.
2.3.Tài nguyên thiên nhiên
Như mọi người đã biết phần lớn tài nguyên thiên nhiên đều nằm ở Bắc
Triều Tiên và tài nguyên thiên nhiên rất khan hiếm nên hầu hết phải nhập nguyên
liệu sản xuất từ nước ngoài. Việc phụ thuộc quá nhiều vào tài nguyên thiên nhiên
có thể gây ra nhiều thách thức về giá thành của nguyên liệu, đến một thời điểm nào
đó nguồn nguyên liệu nước ngoài cũng sẽ tăng giá từ đó mà giá sản phẩm công
nghiệp của Hàn Quốc cũng sẽ tăng theo và cũng kéo theo khả năng cạnh tranh
quốc tế của Hàn Quốc cũng suy giảm.
3. Ảnh hưởng của điều kiện địa lý đến sự phát triển và phân bố của
nền công nghiệp Hàn Quốc
Địa điểm công nghiệp phụ thuộc vào các yếu tố tự nhiên bao gồm địa hình,
khí hậu, cũng như các yếu tố xã hội như nguồn nguyên liệu, nguồn lao động, hệ
thống giao thông, thị trường và chính sách của chính phủ. Mức độ ảnh hưởng của
các yếu tố này đối với địa điểm công nghiệp có thể có sự khác biệt đối với từng ngành công nghiệp.
Mỗi khu vực công nghiệp sẽ phát triển dựa trên đặc thù của ngành công
nghiệp ví dụ như việc các ngành công nghiệp có nguồn nguyên liệu dễ hư hỏng và
chi phí vận chuyển nguyên liệu cao hơn chi phí vận chuyển sản phẩm thì cơ sở sản
xuất sẽ được đặt tại nơi có nguồn nguyên liệu hoặc các ngành công nghiệp có sản
phẩm dễ bị hỏng hoặc chi phí vận chuyển sản phẩm cao hơn chi phí vận chuyển
nguyên liệu, thường đặt cơ sở sản xuất tại nơi thị trường tiêu thụ. Các ngành công
nghiệp sản xuất những sản phẩm nhạy cảm với xu hướng thị trường hoặc đòi hỏi
tiếp xúc thường xuyên với người tiêu dùng cũng đặt cơ sở sản xuất tại nơi thị 12
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
trường tiêu thụ. Các ngành công nghiệp cần nguồn lao động dồi dào và chi phí
nhân công rẻ thì nhà máy sẽ được đặt tại các quốc gia đang phát triển nơi đáp ứng
được nhu cầu về nhân công.
Mỗi khu công nghiệp đang phát triển các ngành công nghiệp phù hợp với
đặc điểm của nó. Ở Hàn Quốc nhiều khu công nghiệp được hình thành nhờ vào
chính sách và hỗ trợ của chính phủ. Một số khu công nghiệp chính của Hàn Quốc bao gồm:
Khu công nghiệp đô thị có điều kiện phát triển công nghiệp thuận lợi như
nguồn lao động dồi dào cùng với đó là thị trường tiêu dùng rộng rãi, giao thông
thuận tiện cho việc vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm. Đồng thời đây cũng là
khu công nghiệp tổng hợp lâu đời nhất và lớn nhất Hàn Quốc. Tuy nhiên vì gần
đây phát sinh bất lợi tập trung nên công nghiệp đang được phân tán đến các khu
vực lân cận như Ansan, Siheung. Và nơi đây bắt đầu tập trung vào các ngành công nghiệp tiên tiến.
Khu công nghiệp Taebaeksan là khu công nghiệp định hướng nguyên liệu
đang phát triển dựa trên nguồn tài nguyên ngầm phong phú như đá vôi. Tuy nhiên
giao thông tương đối bất tiện và khá xa thị trường tiêu thụ nên mật độ các ngành
công nghiệp ở khu công nghiệp này tương đối ít. Khu công nghiệp nội địa
Yeongnam chủ yếu tập trung các ngành công nghiệp dệt may, lắp ráp điện tử phát
triển dựa trên nguồn lao động dồi dào. Khả năng cạnh tranh đã suy yếu do tăng
lương trong nước và công nghiệp hóa các nước đang phát triển.
Khu công nghiệp ven biển phía Đông Nam thuận lợi trong việc nhập khẩu
nguyên liệu và xuất khẩu sản phẩm. Thuận lợi cho việc phát triển các ngành công
nghiệp mang tím đặc thù như đóng tàu, sản xuất thép, sản xuất và chế tạo ô tô và
hóa dầu, thành phố đặc biệt được chuyên môn hóa bởi các ngành công nghiệp đặc 13
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
biệt, công nghiệp ở vùng này cũng đang bị phân tán đến các khu vực lân cận do
phát sinh bất lợi tập trung.
Do hai khu công nghiệp đô thị và khu công nghiệp ven biển phía đông nam có những
điều kiện vô cùng thuận lợi vì thế công nghiệp ở vùng này vô cùng phát triển, dẫn đến
những hậu quả do tập trung công nghiệp quá nhiều và có sự chênh lệch quá lớn về mật
độ công nghiệp giữa các vùng công nghiệp. 14
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Chương 3: Chiến lược và chính sách phát triển nền công nghiệp
Hàn Quốc dựa trên điều kiện địa lý
1. Tận dụng ưu thế về điều kiện địa lý
Hàn Quốc đã tận dụng tốt được lợi thế về công nghệ thông tin và truyền
thông rất tốt khi đã đầu tư mạnh vào lĩnh vực này trở thành một trong những quốc
gia hàng đầu về phát triển và sử dụng công nghệ. Để hạn chế những khó khăn do
điều kiện địa lý tác động Hàn Quốc thì Công nghệ thông tin và truyền thông tạo ra
nền tảng cho sự phát triển của các ngành công nghiệp như công nghệ cao, truyền thông và giải trí.
Tập trung gần như là toàn lực vào các ngành công nghiệp xuất khẩu, đặc
biệt là các ngành công nghiệp điện tử và ô tô vốn là thế mạnh của Hàn Quốc. Địa
hình hẹp và việc tận dụng công nghệ và nguồn nhân lực sẽ giúp cho Hàn Quốc tận
dụng diện tích đất dành cho công nghiệp một cách hiệu quả và linh hoạt để đáp
ứng nhu cầu xuất khẩu. Các doanh nghiệp Hàn Quốc nên tận dụng các lợi thế cạnh
tranh như chất lượng sản phẩm cao để mở rộng thị trường xuất khẩu.
Phát triển ngành các ngành du lịch và ngành dịch vụ dựa trên các tài nguyên
văn hóa và địa lý độc đáo của quốc gia. Hàn Quốc có rất nhiều di sản văn hóa và
danh lam thắng cảnh và các kỳ quan được thiên nhiên ban tặng cùng với sự phát
triển của ngành công nghiệp giải trí như K-pop và phim ảnh. Hàn Quốc đã và đang
tận dụng rất hiệu quả những điều này để thu hút du khách quốc tế và phát triển
đồng thời cả 2 ngành du lịch và ngành dịch vụ điều này giúp Hàn Quốc tận dụng
được triệt để những tài nguyên thiên nhiên sẵn có.
Mặc dù diện tích đất khá hạn hẹp, song Hàn Quốc đã tận dụng được các
vùng đồng bằng và sự phát triển công nghệ một cách tối đa để phát triển ngành
nông nghiệp và công nghiệp chế biến. Sản xuất nông nghiệp như lúa gạo, rau quả 15
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
và hải sản nâng cao năng suất và chất lượng. Cùng với đó là các công ty chế biến
thực phẩm và sản xuất các sản phẩm gia công đang ngày càng phát triển để tận
dụng nguồn nguyên liệu nông nghiệp dồi dào địa phương.
→ Những giải pháp trên cho thấy Hàn Quốc đã và đang tự tạo ra các chiến lược, chính
sách nhằm tận dụng những thuận lợi của điều kiện địa lý đồng thời thực hiện nó một
cách hiệu quả. Từ đó cũng thấy được rằng Hàn Quốc đã đạt được sự phát triển và thành
công trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau và tạo ra sự cạnh tranh toàn cầu từ các
biện pháp để tận dụng tối đa ưu thế về điều kiện địa lý.
2. Đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh
Đầu tư nguồn lực vào nghiên cứu và phát triển công nghệ cùng với việc
thúc đẩy các chính sách và chương trình khuyến khích nghiên cứu và phát triển
công nghệ, cũng như là hỗ trợ tài chính và cơ sở hạ tầng để thúc đẩy các hoạt động
này. Điều này giúp quốc gia phát triển và sở hữu nhiều công nghệ tiên tiến, như trí
tuệ nhân tạo, công nghệ thông tin, bán dẫn, và năng lượng tái tạo. Nâng cao vị thế
về lĩnh vực công nghệ của Hàn Quốc trên thế giới.
Ngoài ra, còn phải hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi mà ở Hàn Quốc
số lượng các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới 99,9% tổng số các doanh nghiệp,
tạo ra hơn 102,9 triệu USD giá trị xuất khẩu và tạo ra việc làm cho hơn 88% tổng
số lao động. Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được coi là một trong những mục
tiêu trọng tâm của Hàn Quốc. Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa để họ phát triển
nguồn nhân lực, tiếp cận nguồn tài chính và công nghệ mới, thành lập các quỹ đầu
tư và cung cấp các khoản tài trợ để hỗ trợ khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp,
đẩy mạnh các chính sách thuế và điều chỉnh các quy định để khuyến khích sự đổi
mới và sáng tạo trong các lĩnh vực khác nhau giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa
phát triển dần lên các doanh nghiệp trung bình. Giúp họ chuyển từ hình thức nhận
thầu sang sáng tạo và đổi mới công nghệ. 16
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Nâng cao nền tảng giáo dục để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng và sáng
tạo. Chính phủ đã đầu tư vào giáo dục từ mức tiểu học đến đại học và nghiên cứu,
tạo ra các chương trình đào tạo và hỗ trợ để phát triển các kỹ năng sáng tạo, tư duy
phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cho các sinh viên và nhân viên trong các
ngành công nghiệp chính. Có thể thấy Hàn Quốc đang rất thành công trong việc
nâng cao chất lượng giáo dục trong nước.
3. Vượt qua những khó khăn của điều kiện địa lý
Một trong những khó khăn lớn nhất của Hàn Quốc về điều kiện địa lý là
Diện tích đất đai khá ít và địa hình chủ yếu là đồi núi do đó để vượt qua được điều
này nên tập trung phát triển các ngành công nghiệp cần sử dụng ít diện tích đất đai
như điện tử, ô tô, đóng tàu. Bằng chứng là việc Hàn Quốc là một trong những quốc
gia hàng đầu thế giới về chất bán dẫn và chip. Ngoài ra còn phải đầu tư nhiều vào
cơ sở hạ tầng do Hàn Quốc có địa hình tương đối khó khăn cho việc vận chuyển
hàng hóa, việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng sẽ giúp Hàn Quốc tiết kiệm được chi
phí vận chuyển hàng hóa trong công nghiệp. Đặc biệt là đặt nhà máy sản xuất ở
các quốc gia có nguồn lao động rẻ và dồi dào vừa giúp Hàn Quốc tiết kiệm được
diện tích đất đai mà còn tăng khả năng quan hệ quốc tế cho quốc gia. 17
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn
Hình 1: Lũy kế tổng vốn FDI từ Hàn Quốc vào Việt Nam từ năm 2017 đến nay.
Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Hàn Quốc là một quốc gia nằm trong khu vực có nhiều thiên tai, do đó cần
xây dựng được một hệ thống cảnh báo sớm và các biện pháp phòng chống thiên tai
hiệu quả. Điều này giúp giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra cho các nhà máy và
cơ sở hạ tầng công nghiệp. Những nỗ lực của Hàn Quốc đã mang lại những thành
công đáng kể cho quốc gia này, ở hiện tại Hàn Quốc là một trong những nền công
nghiệp phát triển nhất thế giới. 18
Trường Đại học Văn Lang
Khoa Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn Kết luận
Trên cơ sở nghiên cứu về điều kiện địa lý tác động đến sự phát triển công
nghiệp của Hàn Quốc, có thể kết luận rằng điều kiện địa lý đã có ảnh hưởng lớn
đến nền công nghiệp của đất nước này. Tuy nhiên, Hàn Quốc đã có những biện
pháp và chính sách thông minh để vượt qua những khó khăn này và phát triển
thành một quốc gia công nghiệp hàng đầu thế giới.
Qua bài tiểu luận, chúng ta thấy được rằng Hàn Quốc có diện tích đất tương
đối hẹp, địa hình núi non phức tạp và nguồn tài nguyên tự nhiên vô cùng khan
hiếm. Chính những yếu tố này đã gây ra nhiều khó khăn cho việc phát triển công
nghiệp và tạo ra sự cạnh tranh với các quốc gia khác trên thế giới từ nhiều phương
diện. Song, chính phủ và người dân Hàn Quốc đã có rất nhiều biện pháp hiệu quả
để vượt qua những thách thức này và tạo nên một nền công nghiệp mạnh mẽ và
biến Hàn Quốc từ một quốc gia nghèo nàn tài nguyên, bị đô hộ bởi Nhật Bản thành
một con rồng của châu Á.
Biện pháp tập trung vào đổi mới công nghệ và nâng cao năng suất lao động,
đầu tư vào nghiên cứu và phát triển đã giúp Hàn Quốc phát triển những công nghệ
tiên tiến và ứng dụng chúng trong quá trình sản xuất. Bên cạnh đó, việc xây dựng
cơ sở hạ tầng vận tải hiện đại đã giúp kết nối các khu vực trong nước và quốc tế từ
đó giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa và hỗ trợ phát triển
ngành công nghiệp liên quan.
Hàn Quốc cũng đã khuyến khích đầu tư FDI và hợp tác quốc tế. Việc tạo
môi trường thuận lợi cho đầu tư nước ngoài và thu hút vốn đầu tư đã giúp chuyển
giao công nghệ và tạo cho nền công nghiệp Hàn Quốc đà phát triển. Đồng thời, sự
tập trung vào giáo dục và đào tạo chất lượng cao đã đảm bảo nguồn nhân lực có kỹ
năng và kiến thức cần thiết để làm việc trong môi trường công nghiệp hiện đại.
Khởi nghiệp và sáng tạo cũng là một yếu tố quan trọng trong việc vượt qua khó 19