Ngôn chí – bài 10 (Nguyễn Trãi)
Cảnh tựa chùa chiền, lòng tựa thầy.
Có thân chớ phải lợi danh vây.
Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén,
Ngày vắng xem hoa bợ (1) cây.
Cây rợp chồi cành chim kết tổ,
Ao quang mấu ấu (2) cá nên bầy.
Ít nhiều tiêu sái (3) lòng ngoài thế,
Năng một ông này đẹp thú này
(Đào Duy Anh, Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học xã hội, 1976) Chú thích:
(1) Bợ cây: chăm nom, săn sóc cây
(2) Mấu ấu: mầm cây củ ấu.
(4) Tiêu sái: thảnh thơi, thoát tục. (5) Năng: có thể, hay.
Câu 1: Xác định thể thơ.
Câu 2: Nêu bố cục bài thơ.
Câu 3: Xác định cách gieo vần.
Câu 4: Nêu nội dung chính của bài thơ.
Câu 5: Anh chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ: Cảnh tựa chùa chiền, lòng tựa thầy.
Câu 6: Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp nghệ thuật trong hai câu thơ:
Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén,
Ngày vắng xem hoa bợ (1) cây.
Câu 7: Viết đoạn văn ngắn cảm nhận về cuộc sống của Nguyễn Trãi nơi làng
quê được thể hiện trong bài thơ.
Câu 8: Chỉ ra nét đặc sắc nghệ thuật. MẠN THUẬT (Bài 13)
Quê cũ nhà ta thiếu của nào? Rau trong nội, cá trong ao.
Cách song mai tỉnh hồn Cô dịch ,
Kề nước cầm đưa tiếng Cửu cao .
Khách đến vườn còn hoa lác ,
Thơ nên cửa thấy nguyệt vào.
Cảnh thanh dường ấy chăng về nghỉ,
Lẩn thẩn làm chi áng mận đào
(Nguyễn Trãi toàn tập, Đào Duy Anh, NXB Khoa học xã hội, 1976, tr. 407)
Câu 1. Bài thơ được sáng tác theo thể thơ gì ?
Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt.
Câu 3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai ?
Câu 4. Chỉ ra những chi tiết thể hiện sự cuộc sống "giàu có" của nhân vật trữ
tình được thể hiện trong bài thơ.
Câu 5. Phép đối được sử dụng trong các câu thơ nào?
Câu 6. Hai câu thơ cuối thể hiện tình cảm gì của tác giả?
Câu 7. Viết đoạn văn ngắn cảm nhận về vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi.
Câu 8. Từ lẽ sống của tác giả, anh/chị hãy nêu trách nhiệm cần có với quê hương.