Nội dung cơ bản của Hiến pháp về bộ máy nhà nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Trả lời câu hỏi nội dung bài học KTPL 10 Bài 18
1. Cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Câu hỏi trang 109: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi: Trong lúc làm bài
tập nhóm về bộ máy nhà nước, A bảo với T: Theo mình hiểu, bộ máy nhà nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm nhiều thành tố tạo thành như Quốc hội, Chính
phủ, Chủ tịch nước... và được tổ chức thành nhiều cấp khác nhau. Theo bạn, ngoài
Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam còn có những thành tố nào và được phân cấp ra sao?
Nếu là T, em sẽ trả lời A như thế nào? Lời giải:
- Nếu là T, em sẽ trả lời A rằng:
+ Bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm nhiều cơ quan, thiết
chế tạo thành như: Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban
nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước.
+ Bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức phân cấp phù
hợp với các đơn vị hành chính đất nước và gồm 3 nhóm cơ quan tạo thành: cơ quan
lập pháp, cơ quan hành pháp và cơ quan tư pháp.
2. Các cơ quan trong bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội Việt Nam
Câu hỏi 1 trang 110. Theo em, vì sao Quốc hội và Hội đồng nhân dân được gọi là cơ
quan quyền lực nhà nước? Lời giải:
- Quốc hội và Hội đồng nhân dân được gọi là cơ quan quyền lực nhà nước vì đây là
những cơ quan dân cử, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân
dân; để thực hiện quyền lực nhà nước, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước
hoặc địa phương và giám sát các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước theo thẩm quyền. Câu hỏi 2 trang 110
Hiến pháp quy định chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là gì?
Hãy nêu ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Lời giải:
- Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội
+ Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan
trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.
+ Để thực hiện chức năng lập hiến, lập pháp, Quốc hội có nhiệm vụ làm Hiến pháp và
sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật.
+ Để thực hiện chức năng giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.
+ Thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội;
+ Xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ.
Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng bầu cử quốc gia,
Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập. Để thực hiện chức năng
quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
+ Quyết định mục tiêu, chi tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước;
+ Quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia: quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế;
+ Quyết định chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Nhà nước;
+ Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội,
Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân
tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân
dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch Hội đồng bầu cử
quốc gia, Tổng Kiểm toán nhà nước, người đứng đầu cơ quan khác do Quốc hội thành lập;
+ Quyết định vấn đề chiến tranh và hòa bình: quyết định chính sách cơ bản về đối
ngoại: quyết định trưng cầu ý dân,....
- Chức năng và nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân
+ Hội đồng nhân dân quyết định các vấn đề của địa phương do luật định như: các biện
pháp khác để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn theo quy định của pháp luật;
+ Quyết định biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống tội
phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác; phòng, chống quan liêu, tham nhũng
trong phạm vi được phân quyền,...
+ Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị
quyết của Hội đồng nhân dân.
- Ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân:
+ Quốc hội họp để làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp.
+ Hội đồng nhân dân quyết định biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội
Trả lời câu hỏi Luyện tập KTPL 10 Bài 18 Luyện tập 1
Em đồng tình hay không đồng tình với các hành vi sau đây? Vì sao?
A. T vừa quan sát sơ đồ bộ máy nhà nước vừa đọc các quy định trong Hiến pháp để
hiểu rõ hơn về bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
B. M biết các bạn trong nhóm đang hiểu sai quy định của Hiến pháp về Chính phủ
nhưng vẫn im lặng, không lên tiếng nhắc nhở.
C. V đăng bài tập tìm hiểu về tổ chức bộ máy nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 lên
mạng xã hội nhờ người khác làm giúp. Lời giải:
- Tình huống a. Đồng tình về việc làm của T giúp bạn hiểu rõ hơn các nội dung trong
sơ đồ bộ máy nhà nước và giúp T ghi nhớ nội dung tốt hơn.
- Tình huống b. Không đồng tình vì hành vi của M là ích kỉ, không giúp đỡ, hỗ trợ bạn bè.
- Tình huống c. Không đồng tình vì hành vi của V là lười biếng, không thực hiện tốt
trách nhiệm của học sinh. Luyện tập 2
Em hãy nêu những việc học sinh nên làm và không nên làm để góp phần xây dựng bộ
máy nhà nước vững mạnh Lời giải:
- Việc học sinh nên làm:
+ Tìm hiểu về xây dựng bộ máy nhà nước
+ Đóng góp ý kiến xây dựng bộ máy nhà nước
+ Tham gia ứng cử, bầu cử khi đủ tuổi
- Việc học sinh không nên làm: từ chối tham gia đóng góp xây dựng bộ máy nhà nước.