HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA QUAN HỆ QUỐC TẾ
---🙥🙧🕮🙥 --- 🙧 TIỂU LUẬN
MÔN: CÁC PHONG TRÀO XÃ HỘI -
CHÍNH TRỊ QUỐC TẾ Đề tài:
Giá trị của chủ nghĩa Mác-Lênin trong thời đại ngày nay.
Liên hệ thực tiễn những biện pháp đấu tranh bảo vệ giá trị
chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. Họ và tên : Ngô Quang Trường Lớp : QHCT&TTQT K40 Mã sinh viên : 2056110052 Giảng viên
: PGS.TS Phạm Minh Sơn
HÀ NỘI – 2023 MỤC LỤC
MỤC LỤC..............................................................................................1
MỞ ĐẦU................................................................................................2
1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................2
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................2
2.1. Mục tiêu............................................................................................2
2.2. Nhiệm vụ..........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................3
3.1. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................3
3.2. Phạm vi nghiên cứu..........................................................................3
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu..........................................3
4.1. Cơ sở lý luận....................................................................................3
4.2. Phương pháp nghiên cứu..................................................................4
5. Kết cấu.................................................................................................4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ................................5
CHỦ NGHĨA MÁC...............................................................................5
1.1. Khái niệm và sự ra đời của chủ nghĩa Mác:.....................................5
1.2. Mối quan hệ giữa Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh........................................................................................................6
CHƯƠNG 2: GIÁ TRỊ VÀ SỰ VẬN DỤNG CHỦ NGHĨA MÁC...9
TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY........................................................9
2.1. Giá trị của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với thế giới hiện nay.............9
2.1.1. Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp luận khoa
học cho giai cấp công nhân hiện đại và nhân loại tiến bộ.......................9
2.1.2. Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết khoa học duy nhất đáp ứng
yêu cầu giải phóng triệt để con người khỏi mọi hình thức nô dịch, áp 1
bức.........................................................................................................10
2.1.3. Chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là học thuyết khoa học trang bị cho ta
phương pháp luận nhận thức đúng đắn xu thế của chủ nghĩa tư bản hiện
đại..........................................................................................................11
2.1.4. Chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho
những người cộng sản trong lựa chọn con đường và biện pháp xây
dựng chủ nghĩa xã hội...........................................................................12
2.2. Giá trị của chủ nghĩa Mác đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay.........................................................................................................13
2.2.1. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.............................................13
2.2.2. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng
Cộng sản Việt Nam...............................................................................14
2.2.3. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.....................................................15
2.2.4. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng nền văn hóa và con
người Việt Nam hiện nay......................................................................15
2.2.5. Chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa hiện nay.................................................................................16
2.1.6. Chủ nghĩa Mác - Lênin trang bị cho những người cộng sản Việt
Nam phương pháp luận khoa học để thực hiện đổi mới thành công.....18
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG BIỆN PHÁP..............21
ĐẤU TRANH VÀ BẢO VỆ CHỦ NGHĨA MÁC Ở VIỆT NAM...21
TRONG GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP HIỆN NAY...............................21
3.1. Thực trạng hiện nay........................................................................21
3.2. Những biện pháp đấu tranh và bảo vệ chủ nghĩa Mác ở Việt Nam
trong giai đoạn hội nhập hiện nay.........................................................23 2
3.3. Liên hệ trách nhiệm đối với sinh viên:...........................................27
KẾT LUẬN..........................................................................................28
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................28 3 MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ nghĩa Mác - Lênin có giá trị bền vững và tính thời đại bởi bản thân
nó là một học thuyết phát triển và nhân văn, luôn hướng tới sự tiến bộ của xã
hội. Vượt lên trên mọi giới hạn về không gian và thời gian, những nguyên
lý, khái niệm, phạm trù, quy luật và phương pháp luận cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin tiếp tục là “chìa khóa” giải đáp những vấn đề tư tưởng, soi sáng
những nhiệm vụ lịch sử chín muồi của nhân loại, đó là giải phóng con người
khỏi mọi hình thức áp bức, bóc lột, mọi sự tha hóa.
Trước sự biến đổi không ngừng của thế giới; thời cơ, vận hội đan xen
với các nguy cơ, thách thức, hàng loạt vấn đề phức tạp về kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội... đang đặt ra cấp bách, đòi hỏi Đảng ta phải giải đáp, làm
sáng tỏ về mặt lý luận - thực tiễn để bổ sung, phát triển và bảo vệ chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với tình hình mới. Trong
điều kiện lịch sử mới, thấm nhuần sâu sắc tinh thần ấy, từ Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ VII đến nay, Đảng ta đều nhất quán khẳng định: Đảng lấy
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim
chỉ nam cho mọi hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng nhờ vào sự phát triển của công nghệ hiện đại ngày nay
trong quá trình hội nhập quốc tế. Các nhóm có quan điểm đối lập có thể sử
dụng bôi nhọ chủ nghĩa Mác để tấn công hoặc phân biệt đối thủ chính trị của
họ. Từ đó, hiện trạng này cũng đặt ra câu hỏi về tính khả thi của các mô hình
xã hội chủ nghĩa dựa trên chủ nghĩa Mác.
Với tính cấp thiết của đề tài, tôi quyết định chọn “Giá trị của chủ
nghĩa Mác-Lênin trong thời đại ngày nay và liên hệ thực tiễn những biện
pháp đấu tranh bảo vệ giá trị chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong thời 4
kỳ hội nhập” làm đề tài tiểu luận kết thúc học phần môn Các phong trào xã
hội - chính trị quốc tế.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, tiểu luận nhằm mục tiêu làm sáng tỏ
những vấn đề cơ bản về giá trị của chủ nghĩa Mác-Lênin, từ đó đưa ra những
biện pháp đấu tranh để bảo vệ giá trị chủ nghĩa Mác-Lênin trong thời kỳ hội
nhập thời gian tới ở nước ta. 2.2. Nhiệm vụ
Thứ nhất, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Thứ hai, nêu lên thực trạng về vấn lý luận về giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Thứ ba, đề xuất những giải pháp nhằm đấu tranh bảo vệ giá trị chủ
nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin và những giải pháp nhằm đấu tranh
bảo vệ giá trị chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập thời gian tới. 3.2. Phạm vi nghiên cứu 5
Nghiên cứu giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin và một số quy định về
chủ nghĩa Mác - Lênin và những giải pháp nhằm đấu tranh bảo vệ giá trị chủ
nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập thời gian tới.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận
Tiểu luận dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và của nhà nước về giá trị của chủ nghĩa
Mác - Lênin. Bên cạnh đó, tiểu luận còn dựa trên một số công trình nghiên
cứu có liên quan đến đề tài Giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin và những giải
pháp nhằm đấu tranh bảo vệ giá trị chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam trong
thời kỳ hội nhập thời gian tới.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Tiểu luận sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng,
chủ nghĩa duy vật lịch sử và các phương pháp nghiên cứu khoa học như
phân tích, tổng hợp tài liệu, thu thấp, đánh giá các tài liệu,… 5. Kết cấu
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo,
Tiểu luận được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về chủ nghĩa Mác
Chương 2: Giá trị và sự vận dụng của chủ nghĩa Mác trong thời đại ngày nay
Chương 3: Thực trạng và những biện pháp đấu tranh và bảo vệ chủ
nghĩa Mác ở Việt Nam trong giai đoạn hội nhập hiện nay. 6
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHỦ NGHĨA MÁC
1.1. Khái niệm và sự ra đời của chủ nghĩa Mác:
Chủ nghĩa Mác-Lênin (còn gọi là học thuyết Mác-Lênin, chủ nghĩa
Mác) là hệ thống quan điểm và học thuyết khoa học do C.Mác và
Ph.Ăngghen sáng lập vào những năm 40 của thế kỷ XIX, được V.I.Lênin bổ
sung, phát triển vận dụng thành công trong Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ
đại (năm 1917). Trong thời kỳ này, đã xuất hiện nhiều phát minh khoa học
đột phá, mang tính chất định hình một thời đại mới. Những phát minh này
không chỉ tiếp tục phơi bày nhược điểm của phương pháp tư duy siêu hình,
mà còn tạo nền tảng khoa học để khắc phục những hạn chế đó. Đồng thời,
chúng cung cấp cơ sở khoa học cho sự ra đời của chủ nghĩa Mác. Chủ nghĩa
Mác không chỉ là kết quả của việc kế thừa và tổng hợp tinh hoa trong lịch sử
tư tưởng nhân loại, từ thời cổ đại cho đến thời của C.Mác (1818-1883) và
Ph.Ăngghen (1820-1895), mà còn được ảnh hưởng mạnh mẽ bởi triết học cổ
điển Đức, kinh tế chính trị cổ điển Anh và chủ nghĩa xã hội không tưởng
Pháp. Việc ra đời của chủ nghĩa Mác cũng là kết quả của những yếu tố chủ
quan của C.Mác và Ph.Ăngghen, như tình yêu và lòng hy sinh không mệt
mỏi cho công nhân, niềm tin sâu sắc vào lý tưởng cách mạng của giai cấp
công nhân, cùng với sự thông minh...
Vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, V.I.Lênin đã bổ sung và phát
triển chủ nghĩa Mác trong bối cảnh chuyển từ chủ nghĩa tư bản sang chủ
nghĩa đế quốc, trong khi khoa học về thế giới vi mô phát triển và chủ nghĩa
xã hội hiện thực được xây dựng tại Nga Xô viết, mở ra một giai đoạn mới
trong sự phát triển của chủ nghĩa Mác - Lênin. Chủ nghĩa Mác - Lênin là 7
một học thuyết khoa học và cách mạng, bởi nó phản ánh chính xác quy luật
khách quan vận động của lịch sử và cuộc đấu tranh để loại bỏ mọi hình thức
áp bức, chế độ nô dịch và xây dựng một xã hội trong đó không có sự bóc lột,
đàn áp và nô dịch con người, nơi tự do của mỗi cá nhân là điều kiện cơ bản
cho tự do của tất cả. Chính vì vậy, chủ nghĩa Mác có giá trị trường tồn và
sức sống bền vững trong lòng nhân loại tiến bộ trên thế giới và nhân dân Việt Nam.
1.2. Mối quan hệ giữa Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
Mối quan hệ giữa chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh có
mối quan hệ biện chứng được thể hiện trên ba phương diện chính sau:
Thứ nhất, chủ nghĩa Mác - Lênin là cội nguồn lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trên đường tìm đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã
đến với chủ nghĩa Mác - Lênin. Điều này đã cung cấp cho Người nhân sinh
quan về cách mạng, thế giới quan, phương pháp luận khoa học và các
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch
sử. Trên cơ sở đó, Người đã tổng hợp lại kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn để
hình thành nên con đường cứu nước rõ rệt và đầy đủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm phương tiện không thể thay thế cho nhận
thức và hành động của mình. Có thể nói, tư tưởng Hồ Chí Minh được hình
thành dưới sự tác động của nhiều nhân tố, bao gồm cả nhân tố khách quan
và nhân tố chủ quan, cả tiền đề lịch sử và tư tưởng, hội tụ truyền thống văn
hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, nhưng chủ nghĩa Mác - Lê-nin
vẫn luôn là yếu tố quyết định.
Thứ hai, tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kế thừa, vận dụng và sáng tạo chủ
nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh của Việt Nam. 8
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nắm lấy những nét tinh hoa của chủ nghĩa
Mác - Lênin. Người nhận thức rõ được sự khác biệt giữa xã hội Việt Nam so
với xã hội phương Tây nên đã khẳng định: “Mác đã xây dựng học thuyết của
mình trên một triết lý nhất định của lịch sử, nhưng lịch sử nào? Lịch sử châu
Âu. Mà châu Âu là gì? Đó chưa phải là toàn thể nhân loại”. Sau này, Người
nói rõ hơn là phải thống nhất chủ nghĩa Mác - Lênin với thực tiễn cách mạng
Việt Nam. nói tới chủ nghĩa Mác - Lênin lở Việt Nam là nói tới chủ trương, chính sách của Đảng,...
Chủ tịch Hồ Chí Minh ít khi nói tới các khái niệm, phạm trù hay quy
luật của triết học Mác - Lênin nhưng Người biết vận dụng những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam rất
linh hoạt. Từ đó, Người rút ra nhiều kết luận mang tính chân lý nhưng rất dễ
hiểu để bổ sung, làm giàu cho chủ nghĩa Mác - Lênin. Với tư duy sáng tạo,
Người đã phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin trên một loạt vấn đề căn cốt của
cách mạng Việt Nam, từ cách mạng giải phóng dân tộc cho đến cách mạng
xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng giúp dân tộc ta thoát khỏi tâm
lý thụ động để phát huy truyền thống tự lực, tự cường. Từ đó, cách mạng
Việt Nam mới giành được những thắng lợi vĩ đại. Người đã để lại bài học
lớn: Chủ nghĩa Mác - Lê-nin là “kim chỉ nam” cho hành động cách mạng
nhưng không phải là khuôn mẫu,...
Thứ ba, chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là bộ phận
cấu thành nên tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Trước khi thành lập Đảng, khi viết tác phẩm “Đường Cách mệnh”, lãnh
tụ Nguyễn Ái Quốc đã mở đầu tác phẩm bằng câu nói của V.I. Lê-nin:
“Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách
mạng”,“chỉ đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả
năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong”. Trong Cương lĩnh thành lập Đảng 9
(tháng 2-1930), Người không trực tiếp tuyên bố Đảng lấy chủ nghĩa Mác -
Lê-nin làm nền tảng tư tưởng, nhưng Người đã đề ra chủ trương “làm tư sản
dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản” và
khẳng định, điều kiện tiên quyết để gia nhập Đảng là phải “tin theo chủ
nghĩa cộng sản”. Theo đó, Đảng đi theo lý tưởng cộng sản, đi theo con
đường mà chủ nghĩa Mác - Lê-nin đã vạch ra. Đến Hội nghị Trung ương lần
1 (10/1930), Luận cương chính trị của Đảng tuyên bố: “Đảng là đội tiền
phong của vô sản giai cấp lấy chủ nghĩa Các Mác và Lênin làm gốc”. Nền
tảng tư tưởng của Đảng được tạo thành bởi chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đó là “thể thống nhất liền khối”, luôn hiện hữu và
quyện chặt trong nhau, không thể tách rời. 10
CHƯƠNG 2: GIÁ TRỊ VÀ SỰ VẬN DỤNG CHỦ NGHĨA MÁC
TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY
2.1. Giá trị của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với thế giới hiện nay
2.1.1. Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp luận khoa học
cho giai cấp công nhân hiện đại và nhân loại tiến bộ
Trong thời đại ngày nay, xã hội đang chứng kiến những sự biến đổi khó
lường, với nhiều học huyết và trào lưu tư tưởng đang cố gắng xâm nhập vào
phong trào công nhân và chủ nghĩa Mác - Lênin. Tuy nhiên, những giá trị
bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin đã chứng tỏ chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn
là thế giới quan, phương pháp luận khoa học cho giai cấp công nhân hiện đại
và nhân loại tiến bộ. Với lý luận hình thái kinh tế - xã hội và học thuyết về
vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân cùng với phương pháp biện
chứng duy vật và quan niệm duy vật về lịch sử, chủ nghĩa Mác - Lênin trang
bị cho giai cấp công nhân hiện đại cách tiếp cận khoa học và khách quan về
thế giới đương đại cũng như con đường giải phóng con người, trước hết là
giải phóng giai cấp công nhân. Trên cơ sở tiếp cận khách quan và khoa học,
giai cấp công nhân với phương pháp luận khoa học biện chứng sẽ nhận thức
rõ quy luật vận động của lịch sử loài người và tin tưởng vào tương lai của
nhân loại một cách có căn cứ. Dù thế giới có thay đổi, khoa học công nghệ
liên tục có biến đổi, khó lường và chủ nghĩa đế quốc không ngừng sử dụng
bất kỳ thủ đoạn nào để chống phá, bôi nhọ, xuyên tạc chủ nghĩa Mác -
Lênin, nhưng với thế giới quan, phương pháp luận khoa học, giai cấp công
nhân hiện đại vẫn luôn tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, vào tương lai
tươi sáng của nhân loại, tin vào con đường giải phóng mình và giải phóng nhân loại tiến bộ. 11
2.1.2. Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết khoa học duy nhất đáp ứng yêu
cầu giải phóng triệt để con người khỏi mọi hình thức nô dịch, áp bức.
Trong thực tế, trải qua gần 175 năm phát triển của chủ nghĩa Mác -
Lênin và gần 106 năm phát triển của chủ nghĩa xã hội hiện thực, hiện nay,
chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là học thuyết khoa học và cách mạng duy nhất có
thể đáp ứng nhiệm vụ lịch sử giải phóng triệt để con người mà chưa học
thuyết nào có thể thay thế được. Đã xuất hiện nhiều lý thuyết, trào lưu tư
tưởng và học thuyết đặt ra nhiệm vụ giải phóng con người, nhưng về cơ bản
đó đều chỉ là những học thuyết và trào lưu, không đáp ứng được yêu cầu giải
phóng con người, trước hết là giải phóng giai cấp công nhân một cách triệt
để, khoa học, thực tiễn. Chỉ có chủ nghĩa Mác - Lênin ngay từ khi1 ra đời đã
vì sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân và đấu tranh cho sự nghiệp giải
phóng giai cấp công nhân với những con đường, biện pháp, cách thức khoa
học, thực tiễn mới đủ cơ sở để giải phóng giai cấp công nhân. Một số tôn
giáo cũng muốn giải phóng con người nhưng phải sau khi qua đời mới thực
sự được giải phóng. Chủ nghĩa Mác - Lênin hướng vào giải phóng con người
hiện thực và đền bù cho con người hiện thực đang sống, đang hoạt động
thực tiễn. Mọi lập luận, lý giải của chủ nghĩa Mác - Lênin cũng chỉ nhằm
phục vụ cho việc giải phóng con người, trước hết là giải phóng giai cấp công
nhân khỏi mọi hình thức nô lệ, áp bức, bóc lột, nô dịch. Những điều này khi
ấy sẽ động chạm vào lợi ích của những kẻ đi nô dịch, thống trị, áp bức, đàn
áp. Chúng sẽ tìm mọi cách chống phá, xuyên tạc, nói xấu, bôi nhọ chủ nghĩa
Mác - Lênin - học thuyết muốn lật đổ sự thống trị của các giai cấp thống trị
này. Vì vậy, có thể nói sự chống phá quyết liệt của những kẻ thống trị đối
với chủ nghĩa Mác - Lênin phần nào cũng nói lên tính khoa học, nhân văn,
cách mạng của chính chủ nghĩa Mác - Lênin. 12
2.1.3. Chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là học thuyết khoa học trang bị cho ta
phương pháp luận nhận thức đúng đắn xu thế của chủ nghĩa tư bản hiện đại.
Bằng phương pháp biện chứng, quan điểm duy vật về thế giới, lý thuyết
hình thái kinh tế - xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin đã chứng minh rằng từ bên
trong chủ nghĩa tư bản sẽ phát sinh những điều kiện, tiền đề khoa học, kinh
tế, vật chất, kỹ thuật và nhân lực cho sự xuất hiện của một xã hội mới tốt đẹp
hơn - đó là chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Các quốc gia tư bản hiện
đại đã có sự phát triển kinh tế và đa mặt. Những thành tựu này là thành tựu
của toàn nhân loại dưới thời chủ nghĩa tư bản, không chỉ riêng của chủ nghĩa
tư bản. Terry Eagleton - một học giả người Anh đã từng nhận định: “Những
nước tư bản hiện đại là kết quả của một lịch sử nô dịch, diệt chủng, bạo lực
và bóc lột một cách ghê tởm”. Chủ nghĩa tư bản ngày nay đạt nhiều thành
tựu về kinh tế, khoa học - công nghệ, giáo dục, nhưng nó khó lòng giải quyết
một cách triệt để những vấn đề xã hội bất công, đói nghèo của một phần dân
cư, kiểm soát vũ khí và tàn phá môi trường tự nhiên... Điều này bởi lợi ích
của giai cấp thống trị không cho phép họ giải quyết một cách triệt để các vấn đề này.
2.1.4. Chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho những
người cộng sản trong lựa chọn con đường và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Từ cuối năm 1845 đến đầu năm 1846, C.Mác và Ph.Ăngghen đã viết:
“Đối với chúng ta, chủ nghĩa cộng sản không phải là một trạng thái cần phải
sáng tạo ra, không phải là một ý tưởng mà hiện thực phải khuôn theo. Chúng
ta gọi chủ nghĩa cộng sản là một phong trào hiện thực, nó xóa bỏ trạng thái
hiện nay. Những điều kiện của phong trào ấy là do những tiền đề hiện đang
tồn tại đẻ ra”. Do đó, chủ nghĩa Mác - Lênin đóng vai trò là nền tảng tư 13
tưởng, là kim chỉ nam dẫn đường cho những người cộng sản trong việc lựa
chọn và tìm kiếm con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội trên lãnh thổ của họ.
Những con đường, biện pháp ấy phải được tìm thấy từ trong thực tiễn mỗi
quốc gia, dân tộc, không thể chỉ dựa trên một ý tưởng và ép buộc hiện thực
phải tuân theo. Phương pháp luận này chính là đóng góp của chủ nghĩa Mác
- Lênin. Với phương pháp luận này, những người cộng sản đích thực sẽ sáng
tạo và thành công trong việc áp dụng các nguyên lý của chủ nghĩa Mác -
Lênin vào nhận thức mô hình và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội trên quê hương của họ.
Từ đó, có thể khẳng định rằng, dù thế giới có nhiều thay đổi, khoa học -
công nghệ có những đột phá, phong trào cách mạng có những biến động,
bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn giữ nguyên
giá trị. Có thể có những luận điểm riêng biệt bổ sung và phát triển theo sự
thay đổi của thực tiễn, nhưng những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác -
Lênin vẫn giữ nguyên giá trị khoa học và cách mạng một cách vững chắc.
Chính vì vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là thế giới quan và phương pháp
luận khoa học để chúng ta nhận thức và giải quyết những vấn đề thực tiễn
trong thế giới đương đại, xây dựng chủ nghĩa xã hội và thực hiện công cuộc
đổi mới vì chủ nghĩa xã hội.
2.2. Giá trị của chủ nghĩa Mác đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Vào những năm 80 của thế kỷ XX, thế giới và Việt Nam xuất hiện
những biến đổi lớn, đặc biệt là sự khủng hoảng trầm trọng của chủ nghĩa xã
hội hiện thực và khủng hoảng kinh tế - xã hội của đất nước. Trong bối cảnh
đó, Đại hội lần thứ VI của Đảng (1986) vẫn kiên định chủ nghĩa Mác -
Lênin, với tinh thần đối mặt và nói rõ sự thật, đã đề ra đường lối đổi mới 14
toàn diện đất nước. Đại hội đặc biệt nhấn mạnh đổi mới từ tư duy kinh tế rồi
dần từng bước đổi mới về chính trị. Vì vậy, sau hơn 30 năm đổi mới, “…đất
nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con
đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa”.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử ấy, không chỉ nói lên một cách rõ
ràng về khả năng lãnh đạo kinh tế, xây dựng đất nước của Đảng ta, mà còn
phản ánh vị trí, vai trò, tầm quan trọng không thể thiếu của chủ nghĩa Mác -
Lênin đối với sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay.
2.2.1. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Kế thừa, vận dụng và sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng chủ
nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ, ngay sau khi giành được độc lập, Đảng ta
và chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa Việt Nam tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Mục tiêu của xã hội này là tạo ra một môi trường không có sự bóc lột
giữa con người, nơi mọi người được coi trọng và tận hưởng quyền lợi bình
đẳng mà không có trong các chế độ khác. Đây là mục tiêu dài hạn và để đạt
được mục tiêu đó, cần phải thực hiện các mục tiêu ngắn hạn, bao gồm phát
triển kinh tế để cải thiện cuộc sống của nhân dân. Theo đó, muốn phát triển
kinh tế nhanh và ổn định mà không đi lệch con đường xã hội chủ nghĩa thì
việc lựa chọn phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
là cần thiết. Bằng cách cơ cấu lại nền kinh tế và thực hiện ba đột phá chiến
lược, đặc biệt là trong một số lĩnh vực trọng yếu, năng suất, hiệu quả và sức
mạnh cạnh tranh của nền kinh tế đã có sự cải thiện; đồng thời đảm bảo sự
cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và công bằng, bảo vệ tài
nguyên và môi trường. Cuộc sống của nhân dân đã được cải thiện đáng kể,
và niềm tin của nhân dân vào con đường tiến tới chủ nghĩa xã hội ở nước ta 15
ngày càng được củng cố vững chắc. Có thể nói vai trò của chủ nghĩa Mác-
Lênin trong công cuộc đổi mới ở Việt Nam ngày càng thể hiện rõ nét ở sự
thành công của việc phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
2.2.2. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam.
Từ khi Đảng ta ra đời đến nay, chủ nghĩa Mác-Lênin luôn là nền tảng
tư tưởng, kim chỉ nam và đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến
thắng lợi khác. Trong bối cảnh hiện nay, để có thể tiếp nối những người đi
trước, chúng ta cần phải tiếp tục khẳng định giá trị và thể hiện thái độ trung
thành, đồng thời nâng cao sự vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
2.2.3. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt
Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay
Vấn đề này được cụ thể hóa trong từng cơ quan thuộc bộ máy nhà
nước. Đối với Quốc Hội, "... thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân
dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, chính phủ là cơ quan hành chính
nhà nước cao nhất..."; Chính phủ "là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất,
thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội", xây dựng
nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, từng bước hiện
đại; bảo vệ pháp luật, công lý, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế
độ xã hội chủ nghĩa, lợi ích của Nhà nước , quyền và lợi ích hợp pháp của cơ
quan, tổ chức và cá nhân. Những điều này đã thể hiện đầy đủ sự vận dụng
sáng tạo và bổ sung, phát triển mới quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về
nhà nước của giai cấp vô sản vào điều kiện cụ thể xây dựng Nhà nước pháp 16
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Đảng ta trong thời kỳ mới - thời kỳ
đẩy mạnh hội nhập quốc tế, sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất
nước, vì mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
2.2.4. Chủ nghĩa Mác-Lênin với vấn đề xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam hiện nay
Đứng vững trên cơ sở của lập trường giai cấp công nhân và quan điểm
duy vật biện chứng, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã tiếp cận
và phân tích một cách khoa học và cách mạng về vấn đề văn hóa. Họ đã đi
từ nền sản xuất vật chất để tiếp cận và giải thích về sự vận động, phát triển
của xã hội loài người, trong đó có văn hóa. Với nền văn hóa xã hội chủ
nghĩa, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin để nhấn mạnh tới những đặc điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, hệ tư tưởng của giai cấp công nhân là nội dung cốt lõi, có vai
trò quyết định phương hướng phát triển nền văn hóa xã hội chủ nghĩa.
Hai là, nền văn hóa xã hội chủ nghĩa là nền văn hóa có tính nhân dân
rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.
Ba là, nền văn hóa mới xã hội chủ nghĩa là kết quả của quá trình hình
thành và phát triển tự giác, được lãnh đạo bởi giai cấp công nhân, với Đảng
Cộng sản làm hạt nhân và được quản lý bởi nhà nước xã hội chủ nghĩa. Điều
này được thể hiện thông qua các Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần
thứ VI và các quyết định của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng
trong các kỳ hội nghị, tạo ra sự kế thừa và nhất quán với những nội dung cốt
lõi nhất của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, áp
dụng và sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. 17
Đặc biệt, trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khoá VIII, Nghị
quyết Hội nghị Trung ương 10 khóa IX và Nghị quyết Trung ương 9 khóa
XI của Đảng, đã thể hiện sự vận dụng sáng tạo những quan điểm cơ bản của
chủ nghĩa Mác - Lênin và xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam
phát triển bền vững trong thời kỳ mới.
2.2.5. Chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay
Hiện nay, tình hình chính trị - an ninh thế giới thay đổi nhanh chóng,
phức tạp và khó lường. Các vấn đề như xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh
chấp lãnh thổ và tài nguyên, xung đột sắc tộc và tôn giáo, can thiệp và lật đổ,
khủng bố, chiến tranh cục bộ và chiến tranh mạng vẫn tiếp tục xảy ra mạnh
mẽ ở nhiều khu vực. Chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa cường quyền áp
đặt và chủ nghĩa thực dụng ngày càng trở nên phổ biến trong quan hệ quốc
tế. Các tổ chức đa phương đối mặt với những thách thức lớn. Các nước đang
phát triển, đặc biệt là những nước nhỏ và vừa, đang đối diện với cơ hội, khó
khăn và thách thức trên con đường phát triển,...
Trong bối cảnh đó, việc áp dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ tổ quốc trở thành một vấn đề vô cùng quan
trọng cả về lý luận và thực tiễn. Để áp dụng chủ nghĩa Mác - Lênin trong
việc bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay, chúng ta cần quan tâm đến
những nội dung cơ bản sau:
Một là, củng cố quốc phòng, an ninh và bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ
"trọng yếu, thường xuyên" của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam.
Hai là, mục tiêu bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là toàn
diện, bao gồm cả phương diện tự nhiên - lịch sử và chính trị - xã hội trong chỉnh thể thống nhất. 18
Ba là, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp. Trong đó, việc
củng cố quốc phòng, an ninh và bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm của toàn dân
tộc và hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Bốn là, quốc phòng và an ninh quan hệ chặt chẽ, thống nhất trong mục
tiêu bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
Năm là, phòng chống nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm và từ xa,
bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là một ưu tiên quan trọng.
Sáu là, cần quán triệt xử lý tốt mối quan hệ giữa xây dựng thành công
chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong thực tiễn.
Bảy là, sự nghiệp củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc đặt
dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.
2.1.6. Chủ nghĩa Mác - Lênin trang bị cho những người cộng sản Việt Nam
phương pháp luận khoa học để thực hiện đổi mới thành công.
Việc áp dụng đúng đắn thế giới quan và phương pháp luận khoa học
của chủ nghĩa Mác - Lênin đã mang lại những kinh nghiệm quý báu cho
Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng đã học hỏi từ quá trình cải tổ ở Liên Xô và
tận dụng tốt quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị, cũng như
giữa đổi mới, ổn định và phát triển. Đồng thời, Đảng đã xây dựng mô hình
chủ nghĩa xã hội Việt Nam với tám đặc trưng bản chất và chín mối quan hệ
lớn cần giải quyết. Đảng cũng đã duy trì sự kiên trì với lập trường chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết thành công nhiều vấn đề
thực tiễn, bao gồm việc xóa bỏ thế bao vây cấm vận, mở rộng đối ngoại, hội
nhập quốc tế một cách tích cực và chủ động, cho phép đảng viên tham gia
kinh tế tư nhân trong điều kiện nhất định, tập trung xây dựng đạo đức trong 19