Giải Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo Bài 34: Nguồn carbon. Chu trình carbon và sự ấm lên toàn cầu

Bài 34: Nguồn Carbon - Chu trình Carbon và sự ấm lên toàn cầu
1. Nguồn Carbon và chu trình carbon trong tự nhiên 2. Nguồn gốc của Methane
3. Hiệu ứng nhà kính và sự ấm lên toàn cầu
Mở đầu trang 144 Bài 34 KHTN 9: Trong những năm gần đây, hiện tượng biến đổi
khí hậu diễn ra hầu như ở nhiều nơi trên Trái Đất. Ảnh hưởng của nó ngày càng
nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và con người. Nguyên nhân gây ra sự bất
thường của khí hậu là do đâu? Con người đã thực hiện những biện pháp nào để
làm giảm sự biến đổi đó? Trả lời:
- Nguyên nhân gây ra sự bất thường của khí hậu là do hiệu ứng nhà kính đã dẫn
đến sự ấm lên toàn cầu.
- Biện pháp để làm giảm sự biến đổi đó là việc giảm và kiểm soát lượng carbon dioxide trên toàn cầu:
+ Sử dụng các phương tiện giao thông công cộng + Trồng nhiều cây xanh
+ Bảo vệ tài nguyên rừng
+ Hưởng ứng giờ Trái Đất
+ Sử dụng các nguồn năng lượng mới thân thiện với môi trường
+ Sử dụng nhiên liệu xanh
1. Nguồn Carbon và chu trình carbon trong tự nhiên
Câu hỏi thảo luận 1 trang 144 KHTN 9: Quan sát Hình 34.1, hãy cho biết carbon
tồn tại dưới những dạng nào trong tự nhiên? Trả lời:
Nguyên tố carbon có thể được tìm thấy ở dạng đơn chất trong tự nhiên như: than,
kim cương, ... Ngoài ra, nguyên tố carbon còn xuất hiện trong các hợp chất như khí
carbon dioxide (CO2) có trong khí quyển, các muối carbonate và trong các hợp chất
hữu cơ (hydrocarbon, protein, vitamin, carbohydrate, ...).
Câu hỏi củng cố trang 145 KHTN 9: Em hãy tìm một số vật thể trong tự nhiên có
thành phần là hợp chất của nguyên tố carbon. Trả lời:
Một số vật thể trong tự nhiên có thành phần là hợp chất của nguyên tố carbon như
núi đá vôi (CaCO3), đá vôi (CaCO3), quặng dolomit (CaCO3.MgCO3), mẩu than chì
(C), viên kim cương (C), …
Câu hỏi thảo luận 2 trang 145 KHTN 9: Em hãy cho biết vì sao các nhiên liệu than
mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu khi đốt cháy sẽ sinh ra khí CO2. Trả lời:
Các nhiên liệu than mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu khi đốt cháy sẽ sinh ra khí CO2
vì trong thành phần của chúng có chứa carbon (C).
Câu hỏi thảo luận 3 trang 145 KHTN 9: Sự chuyển hoá carbon trong tự nhiên diễn ra như thế nào? Trả lời:
Trong tự nhiên luôn có sự chuyển hóa carbon từ dạng này sang dạng khác. Sự
chuyển hóa này diễn ra thường xuyên, liên tục và tạo thành chu trình khép kín được gọi là chu trình carbon.
Câu hỏi thảo luận 4 trang 145 KHTN 9: Em hãy trình bày dưới dạng sơ đồ về vai
trò của carbon dioxide trong chu trình carbon. Trả lời:
Câu hỏi củng cố trang 145 KHTN 9: Trong chu trình carbon, quá trình nào đóng vai
trò quan trọng nhất trong việc hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển? Trả lời:
Trong chu trình carbon, quá trình quang hợp đóng vai trò quan trọng nhất trong việc
hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển.
2. Nguồn gốc của Methane
Câu hỏi thảo luận 5 trang 146 KHTN 9: Trong tự nhiên, methane được tạo thành từ đâu? Trả lời:
Trong tự nhiên, methane được tìm thấy từ các nguồn tự nhiên (ao, hố bùn, đầm lầy,
..) và các mỏ khí (khí thiên nhiên, khí mỏ dầu, …).
Bên cạnh đó, các quá trình sinh học cũng là nguồn phát thải methane tự nhiên.
Câu hỏi củng cố trang 146 KHTN 9: Hãy sử dụng sơ đồ tư duy để tóm tắt lại nguồn gốc của methane. Trả lời:
3. Hiệu ứng nhà kính và sự ấm lên toàn cầu
Câu hỏi thảo luận 6 trang 146 KHTN 9: Vì sao lượng khí nhà kính trên Trái Đất ngày càng tăng? Trả lời:
Lượng khí nhà kính trên Trái Đất ngày càng tăng là do:
- Nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch tăng
- Khí thải từ các ngành công nghiệp tăng
- Sự tàn phá rừng, cây xanh. - …
Câu hỏi củng cố trang 146 KHTN 9: Có ý kiến cho rằng khí nhà kính gây ảnh
hưởng tiêu cực cho hành tinh xanh. Em hãy cho biết ý kiến của mình về vấn đề trên. Trả lời:
Ý kiến “Khí nhà kính gây ảnh hưởng tiêu cực cho hành tinh xanh” là đúng vì sự gia
tăng lượng khí nhà kính (CO2, CH4, …) trong khí quyển làm tăng hiệu ứng nhà
kính, từ đó dẫn đến sự ấm lên toàn cầu. Từ đó gây ra những biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan:
- Mực nước biển đã dâng lên trong thế kỉ qua.
- Sự gia tăng các hiện tượng nóng, bão, lũ lụt, hạn hán, … - …
Câu hỏi thảo luận 7 trang 147 KHTN 9: Em hãy nêu một số hậu quả do biến đổi khí hậu trên thế giới. Trả lời:
Hậu quả do biến đổi khí hậu trên thế giới là:
- Nhiệt độ Trái Đất tăng dẫn đến sự ấm lên toàn cầu
- Băng tan ở hai cực dẫn đến nước biển dâng
- Sự gia tăng của thời tiết cực đoan. - …
Câu hỏi củng cố trang 147 KHTN 9: Sử dụng sơ đồ tư duy để hệ thống lại những
tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu gây ra. Trả lời:
Câu hỏi thảo luận 8 trang 148 KHTN 9: Với vai trò là một học sinh, một công dân
nhỏ của nước Việt Nam, em sẽ có những hành động nào để góp phần giảm lượng khí carbon dioxide? Trả lời:
Hành động của em để góp phần giảm lượng khí carbon dioxide là:
- Tuyên truyền trong gia đình và những người xung quanh về biến đổi khí hậu do hiệu ứng nhà kính.
- Hưởng ứng ngày Trái Đất
- Tham gia các phong trào trồng cây, gây rừng
- Thường xuyên sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. - …
Câu hỏi củng cố trang 148 KHTN 9: Không chỉ Việt Nam mà thế giới cũng đều kêu
gọi mọi người chung tay trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc. Việc làm này đem lại
lợi ích gì cho môi trường? Trả lời:
Việc trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc đem lại lợi ích to lớn đến môi trường:
- Điều hòa khí hậu Trái Đất
- Tăng quá trình quang hợp, tức là tăng quá trình hấp thụ CO2, giải phóng O2.
- Tránh hiện tượng xói mòn, sạt lở đất.
Vận dụng trang 148 KHTN 9: Hãy tìm hiểu và giới thiệu cho các bạn cùng biết nội
dung Nghị định thư Kyoto để cập đến vấn đề gì? Trả lời:
- Nghị định thư Kyoto năm 1997 là một nghị định liên quan đến Công ước khung
Liên Hiệp Quốc về Biến đổi khí hậu tầm quốc tế của Liên hiệp quốc với mục tiêu cắt
giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
- Bản dự thảo được ký kết vào ngày 11 tháng 12 năm 1997 tại Hội nghị các bên
tham gia lần thứ ba khi các bên tham gia nhóm họp tại Kyoto và chính thức có hiệu lực vào ngày 16/02/2005.
- Đến nay đã có khoảng 192 nước tham gia phê chuẩn.
- Việt Nam đã ký Nghị định thư Kyoto vào ngày 3/12/1998 và phê chuẩn vào ngày 25/9/2002 . * Nội dung
- Nội dung của Nghị định thư bao gồm các điều khoản cung cấp bối cảnh để hiểu
Nghị định thư, các điều khoản ghi nhận cam kết của các thành viên, các điều khoản
về thể chế và các điều khoản về bảo đảm tuân thủ.
- Với Nghị định thư Kyoto, các Quốc gia thành viên thuộc Phụ lục I UNFCCC chấp
nhận chịu ràng buộc bởi các cam kết cụ thể về cắt giảm phát thải khí nhà kính.
- Mục tiêu cắt giảm của tất cả các Quốc gia thành viên này được liệt kê ở Phụ lục B của Nghị định thư.