Bài 16: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về bảo vệ Tổ quốc
Luyện tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 16 Câu 1
Em hãy cho biết các ý kiến sau đúng hay sai? Vì sao?
a. Bảo vệ Tổ quốc trách nhiệm riêng của lực lượng quân đội, công an.
b. Quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc chỉ được thực hiện khi đất nước xảy ra chiến tranh.
c. Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất.
d. Hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Gợi ý đáp án
a. Sai, vì bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ của tất cả công dân Việt Nam (Điều 45 Hiến pháp năm 2013).
b. Sai, vì quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của công dân được thực hiện ở mọi thời
điểm, không phân biệt đất nước xảy ra chiến tranh hay hòa bình. Khi đất nước có giặc,
công dân có thể trực tiếp tham gia chiến đấu hoặc thực hiện các nhiệm vụ ở hậu
phương để hỗ trợ tiền tuyến đánh giặc. Khi hoà bình, công dân có thể tham gia nghĩa
vụ quân sự, tố cáo những hành vi xâm phạm an ninh quốc gia, đóng góp công sức, vật
chất xây dựng, phát triển an ninh quốc phòng.
c. Đúng, vì hành vi phản bội Tổ quốc gây nên nhiều hậu quả nghiêm trọng cho quê
hương, đất nước, có thể khiến nhiều người sẽ bị mất tính mạng và khiến đất nước suy
vong. Hành vi phản bội Tổ quốc đồng nghĩa với việc quay lưng lại với thành quả dựng
nước và giữ nước của các thế hệ cha ông, là sự chà đạp lên truyền thống của dân tộc.
d. Đúng, vì hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân về bảo vệ Tổ quốc gây nên
những hậu quả nghiêm trọng đối với xã hội và đất nước như: gây rối loạn an ninh trật
tự xã hội, bất ổn về chính trị; gây tổn thất về người và của; chia rẽ sự đoàn kết dân
tộc; cản trở sự phát triển của đất nước, thậm chí có thể khiến đất nước suy vong… Câu 2
Hành vi, việc làm của chủ thể dưới đây là thực hiện đúng hay vi phạm quyền và nghĩa
vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc? Vì sao?
a. H khuyên bạn bè không nên xem một số bộ phim nước ngoài vì có nhiều thông tin
sai lệch về chủ quyền, về lãnh thổ, đường lối quân sự của Việt Nam.
b. N chỉnh sửa ảnh và đăng tải thông tin sai lệch về tình hình chính trị - xã hội đất
nước lên mạng xã hội để tăng lượng tương tác.
c. V từ chối khi được người quen gợi ý hỗ trợ để không phải thực hiện nghĩa vụ quân sự.
d. A khuyên một người bạn trong lớp không nên chia sẻ lại các thông tin tiêu cực, bất
mãn với chính quyền lên mạng xã hội. Gợi ý đáp án
a. Hành vi của H đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ
quốc. Hành vi này đã góp phần ngăn chặn việc phát tán những thông tin sai lệch về
chủ quyền, lãnh thổ, đường lối quân sự của Việt Nam, gây ảnh hưởng xấu đến đất nước.
b. Hành vi của N đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc.
Hành vi này sẽ khiến nhiều người hiểu nhầm gây nên những ảnh hưởng xấu đối với an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
c. Hành vi của V đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ
quốc. Hành vi này đã thực hiện đúng các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ
bảo vệ Tổ quốc của công dân, ngăn chặn người quen của mình thực hiện hành vi vi
phạm pháp luật, tránh được những hậu quả không mong muốn.
d. Hành vi của A đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ
quốc. Hành vi này đã giúp bạn bè trong lớp nâng cao nhận thức, thực hiện đúng các
quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của công dân, hạn chế
những hậu quả xấu do hành vi lan truyền các thông tin tiêu cực, bất mãn với chính
quyền trên mạng xã hội gây ra. Câu 3
Em hãy xử lí các tình huống sau:
a. Đang học năm thứ nhất ở một trường đại học lớn, anh C quyết định xin bảo lưu kết
quả học tập để thực hiện nghĩa vụ quân sự. Khi biết tin nhiều bạn bè và người thân
của anh C đã phản đối, khuyên anh C nên suy nghĩ lại.
Nếu là anh C, em sẽ giải thích như thế nào để mọi người hiểu và ủng hộ quyết định của mình ?
b. Mẹ dự định sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông sẽ đưa S đi du học để sau này kế
thừa sự nghiệp kinh doanh của gia đình. Tuy nhiên, S không đồng ý, S muốn được
thực hiện nghĩa vụ quân sự rồi phấn đấu rèn luyện để trở thành một sĩ quan chuyên
nghiệp. Biết được dự định của S, mẹ tỏ thái độ phản đối khiến S rất khó xử.
Nếu là S, em sẽ thuyết phục mẹ như thế nào? Gợi ý đáp án
a. Nếu là anh C, em sẽ: giải thích cho mọi người hiểu về quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ
quốc của công dân, hiểu được mục đích mình muốn nhập ngũ là để rèn luyện bản thân,
cống hiến cho đất nước.
b. Nếu là bạn S, em sẽ: giải thích cho mẹ hiểu về quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc
của công dân, giải thích lí do vì sao mình lại có ý định như vậy và bày tỏ mong muốn
mẹ tạo điều kiện, tôn trọng sự lựa chọn của mình.
Vận dụng Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 16
Câu hỏi: Em hãy viết một bài luận về những việc mà bản thân và gia đình đã làm để
thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc và chia sẻ lại với các bạn trong lớp. Gợi ý đáp án
“Tham gia nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm, nghĩa vụ thiêng liêng của mọi công dân”
Hòa trong không khí hân hoan của những ngày đầu xuân năm mới, các tỉnh, thành trên
cả nước đang tích cực và khẩn trương chuẩn bị cho ngày Hội tòng quân. Đây là hoạt
động thường niên giúp thế hệ trẻ thể hiện lòng yêu nước, thực hiện nghĩa vụ thiêng
liêng với Tổ quốc. Nhưng hơn hết, là tuổi trẻ thế hệ Bác Hồ, chúng ta cần nhận thức
được rằng, việc thanh niên nhập ngũ không chỉ là nghĩa vụ với Tổ quốc mà còn là
quyền lợi và cơ hội để trưởng thành.
Mỗi thanh niên Việt Nam ngay từ khi sinh ra đã mang trong mình trách nhiệm đối với
cuộc đời và nghĩa vụ với đất nước mà đặc biệt là nghĩa vụ quân sự. Vậy “nghĩa vụ
quân sự” là gì? “Nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong
Quân đội nhân dân Việt Nam. Làm nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ và
phục vụ trong ngạch dự bị của quân đội. Công dân phục vụ tại ngũ gọi là quân nhân
tại ngũ. Công dân phục vụ trong ngạch dự bị gọi là quân nhân dự bị”. Đó không chỉ là
nghĩa vụ với hiện tại, tương lai mà còn là trách nhiệm bảo vệ thành quả cách mạng
của những bậc cha ông đi trước - những người đã ngã xuống vì nền hòa bình, độc lập
dân tộc và hạnh phúc cho nhân dân. Trong kháng chiến chống thực dân và đế quốc
xâm lược, lớp lớp thanh niên với khát vọng tự do, dưới ngọn cờ của Đảng Cộng sản
Việt Nam, đã tình nguyện lên đường nhập ngũ với tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc
quyết sinh”, làm nên chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu,
cùng với toàn quân, toàn dân ta giành thắng lợi vĩ đại, giải phóng miền Nam, thống
nhất đất nước. Khi đất nước hòa bình, Đảng ta đã khẳng định công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội phải luôn đi đôi với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch luôn tìm cách lật
đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta và phủ định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam trên nhiều lĩnh vực trong đó có quốc phòng và an ninh. Là những chủ nhân
của đất nước, là cánh tay đắc lực của Đảng chúng ta phải làm gì? “Đừng hỏi Tổ quốc
đã làm gì cho ta mà hãy hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay” Là những người may
mắn được hưởng thành quả của thế hệ đi trước đã dày công xây dựng, vun đắp, mỗi
thanh niên sẵn sàng tham gia quân đội chính là thể hiện nghĩa vụ cao cả và lòng biết
ơn sâu sắc với Tổ quốc và dân tộc.
Bên cạnh đó, các bạn trẻ cũng cần tự ý thức được rằng, lên đường nhập ngũ không chỉ
là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi và cơ hội để được khẳng định chính mình và trưởng
thành. Được học tập, rèn luyện trong quân đội là điều kiện tốt để thanh niên tôi luyện
những phẩm chất nhân cách cần thiết đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc và xây dựng
đất nước. Có thể nói, môi trường quân đội sẽ giúp thanh niên hình thành và phát triển
những phẩm chất mà môi trường khác khó có thể mang lại. Khi mới nhập ngũ, thanh
niên phải tuân thủ nghiêm khắc với những quy định, điều lệnh, điều lệ quân đội, phải
chấp hành mệnh lệnh của người chỉ huy. Thực tế, thanh niên bước vào quân đội với
nhiều đặc điểm tâm lý khác nhau, họ phải chuyển hóa một cách nhanh chóng theo yêu
cầu quân đội. Đó cũng chính là sự thay đổi từ nhận thức, thói quen, ngôn ngữ, cử chỉ,
tác phong…. Lý do một số ít bạn trẻ không muốn nhập ngũ vì sợ khổ, sợ vất vả là
xuất phát từ nhận thức chưa đúng đắn. Môi trường quân đội với sự nghiêm khắc sẽ
giúp cho thanh niên chuyển biến nhanh chóng về mặt nhận thức, đó chính là sự vững
vàng về phẩm chất chính trị, về lập trường quan điểm…, từ đó hình thành nên sự đề
kháng tốt giúp cho thanh niên luôn có ý thức được nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Trong môi trường quân đội, thanh niên cũng ý thức được vai trò của mình trong
các mối quan hệ như đồng chí, đồng đội, tình quân - dân.... Hiếm có môi trường nào
mà tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái được phát huy cao độ như môi trường quân
ngũ. Bên cạnh đó, khi thanh niên vào quân đội cũng được hình thành những phẩm
chất chuyên môn nghề nghiệp theo các lĩnh vực cụ thể, điều đó sẽ làm cơ sở để mỗi
quân nhân có thể vận dụng kiến thức vào cuộc sống sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân
sự của mình. Trong môi trường quân đội, những người chỉ huy, vừa là người thầy mẫu
mực và đồng thời cũng là những người bạn có thể giúp quân nhân chia sẽ và giải
quyết những vấn đề trong công việc cũng như trong cuộc sống, dần dần hình thành
những kinh nghiệm vô cùng quý báu. Những bài học được đúc kết trong môi trường
quân ngũ sẽ là hành trang theo suốt cuộc đời của mỗi người để tiếp tục rèn luyện,
phấn đấu, xứng đáng với tên gọi “Bộ đội cụ Hồ”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “Thanh niên bây giờ là một thế hệ vẻ vang, vì
vậy cho nên phải tự giác tự nguyện mà tự động cải tạo tư tưởng của mình để xứng
đáng với nhiệm vụ của mình. Tức là thanh niên phải có đức, có tài". Hai năm trong
quân ngũ không chỉ là thời gian thực hiện nghĩa vụ mà còn là cơ hội để mỗi thanh
niên được trải nghiệm, rèn luyện và trưởng thành. Hãy nhớ rằng để có thể trở thành
một người công dân tốt trước tiên hãy học cách là một người lính ưu tú của Quân đội
Nhân dân Việt Nam anh hùng.