Giải Lịch sử 10 Bài 7: Một số nền văn minh phương Tây | Cánh diều

Lý thuyết Một số nền văn minh phương Tây
1. Văn minh Hy Lạp, La Mã
1.1 Cơ sở hình thành - Điều kiện tự nhiên
● Hình thành trên bán đảo Nam Âu
● Tài nguyên thiên nhiên phong phú.
● Có đường bờ biển dài, nhiều vũng vịnh. - Dân cư
● Cư dân Hy Lạp: Người Êôliêng, người Iôniêng, người Akêăng, người Đô Riêng.
● Cư dân La Mã: người Italiot, người Rôma, người Gôloa, Êtơruxcơ,... - Kinh tế
● Thủ công nghiệp và thương nghiệp là chủ yếu
● Nông nghiệp có vai trò nhất định: kinh tế điền trang - Chính trị
● Khoảng thế kỉ VIII TCN VI, nhà nước Hy Lạp, La Mã ra đời.
● Ở Hy Lạp: quốc gia thành bang dân chủ cổ đại điển hình.
● Ở La Mã: nền cộng hòa quý tộc, nhà nước đế chế. - Xã hội
● Gồm chủ nô, binh dân, và nô lệ.
● Kế thừa thành tựu văn minh phương Đông
● Tiếp thu trên lĩnh vực: Lịch pháp, Toán học, Thiên văn học…
2. Văn minh thời Phục hưng
2.1. Bối cảnh lịch sử
Thời kì hậu trung đại, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành cùng với sự phát triển
kinh tế công thương nghiệp, sự tiến bộ của khoa học- kĩ thuật.
Giáo hội Thiên Chúa giáo đã kìm hãm sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa.
Văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại có nhiều nét gần gũi với giai cấp tư sản và đối lập với tư
tưởng phong kiến. Vì vậy giai cấp tưu sản muốn “phục hồi” một số nội dung của văn minh Hy-La.
2.2 Những thành tựu cơ bản Lĩnh vực Thành tựu
Văn học - Thơ, tiểu thuyết, kịch đạt nhiều thành tựu
- Tác phẩm: Thần Khúc, Cuộc đời mới (Đantê A-li-ghê), Đôn-ki-hô-tê (Mi- quen-đơ Xéc-van-téc)…
Triết học Mi-chen đơ Mông-te-nhơ (Pháp), Ê-ra-ơ (Hà Lan), La Ra-mê (Pháp)…
Giải Luyện tập và vận dụng Lịch sử 10 bài 7 trang 47 Câu 1
Hãy vẽ sơ đồ tư duy thể hiện cơ sở hình thành, thành tựu và ý nghĩa của văn minh Hy Lạp và
La Mã thời cổ đại, văn minh thời Phục hưng. Gợi ý đáp án Câu 2
Đóng vai là hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu một thành tựu của nền văn minh Hy Lạp
và La Mã (hoặc văn minh thời Phục hưng). Gợi ý đáp án
Đóng vai là hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu một thành tựu của nền văn minh Hy Lạp
và La Mã (hoặc văn minh thời Phục hưng):
Vào thời kỳ La Mã Cổ đại, Roma đã có một thời kỳ thịnh vượng kéo dài mấy thế kỷ từ năm
27 trước Công nguyên đến năm 476 sau Công nguyên. Các thành tựu về kiến trúc và xây
dựng đều tập trung vào thời kỳ này. Người La Mã có đầu óc thực dụng, chú trọng công năng,
ưa thích sự bề thế, đồ sộ. Kiến trúc của họ có hình thức lớn đáp ứng những chức năng sử
dụng muôn vẻ, còn đường phố và cầu cống thì phẳng phiu, bền chắc. Công trình kiến trúc
tiêu biểu nhất thường được nhắc đến đầu tiên trong nền kiến trúc La Mã Cổ đại, có thể xem
như là đại diện đầu tiên của nền văn minh La Mã Cổ đại là đấu trường Colisée.
Đấu trường Colisée ở Roma khởi công vào năm 72 sau Công Nguyên (vào các đời vua
Vespasian và Titus), là một công trình vật chất nhưng phản ảnh rất đầy đủ đời sống tinh thần
của người La Mã Cổ đại. Vào thời kỳ ấy, người La Mã rất thích xem đấu mãnh thú, đấu vật
giữa người với người, người với mãnh thú, và đua xe ngựa cùng các trò vui biểu diễn khác.
Những trò vui Circense - trong đó có nhiều trò phải đổi bằng nhiều máu người - lại được coi
là một nhu cầu cần thiết không kém bánh mì (Panem). Vì vậy, nhà Vua cho xây dựng nhiều
hý trường (Xiếc Cắt), và đấu trường Colisée là một công trình cổ lớn thuộc loại hình này. Về
kích thước tuyệt đối và sức chứa, nó chỉ thua kém nhà thờ Maximus (dài 600m, rộng 200m
chứa được 26.000 người) nhưng về độ phức tạp của công năng, kết cấu thẩm mỹ thì nó có phần hơn.
Được đặt giữa hai Quảng trường Caesar và Rômulo, mặt bằng của công trình có dạng hình
elip với chu vi 527m, được chia làm bốn phần đối xứng bởi hai trục dài và ngắn, trục dài có
kích thước 188m, trục ngắn có kích thước 156m.
Khán đài hình elip của đấu trường Colisée được nâng cao dần lên, tổ chức theo kiểu nền dốc
bậc Amphitheatre và chứa được 50.000 người trong đó có 45.000 chỗ ngồi và 500 chỗ đứng.
Hàng khán giả đầu tiên cao hơn bãi đấu 5m để bảo đảm an toàn cho người xem, còn hàng
khán giả cuối cùng có độ cao tương đương với 5 tầng nhà. Số dãy ghế chạy vòng tròn từ dưới
lên trên có tới 60 hàng, chia làm 5
Khu vực theo chiều cao, riêng rẽ thoát người vào những lối ra và cầu thang của mình. Toàn
bộ công trình có 80 lối thoát như vậy, trong khi đó, nhà Vua có lối ra vào riêng gắn với
đường ngầm dưới đất, đảm bảo đường đi lại ngắn giữa chỗ ngồi danh dự trên khán đài với
cung điện Hoàng gia. Dưới khán đài có những hệ thống không gian dành cho việc nghỉ ngơi,
chạy vòng tương ứng với ba tầng nhà.
Đấu trường Colisée có hệ thống kết cấu hoàn thiện, hệ tường cột chạy vòng quanh mặt đứng
công trình tạo nên 80 cái vòm cuốn đá cùng với hệ thống tường ngang hình rẻ quạt - 80 bức
cả thảy - đỡ toàn bộ khán đài và các sàn tầng của công trình. Không chỉ là hệ thống kết cấu
hợp lý mà còn cách tuyển chọn vật liệu đã chứng tỏ người La Mã Cổ đại nắm vững một số kỹ
thuật xây dựng quan trọng. Hình thức kết cấu ở mặt ngoài đấu trường đã sử dụng hai yếu tố
cuốn và cột thức rất thành công.
Tuy ngày nay đấu trường Colisée không còn được nguyên vẹn, một phần đã bị mất đi, nhưng
vị trí và ý nghĩa của nó đối với Roma thì không suy chuyển. Câu 3
Tại sao nói phong trào Văn hóa Phục hưng đã sản sinh ra “những người khổng lồ”? Gợi ý đáp án Bởi vì:
Quan điểm con người thời kỳ Phục hưng chính là hướng tới sự toàn diện, có thể nói những
con người ở thời kỳ này cố gắng phát triển toàn diện trên mọi lĩnh vực. Những cuộc cách
mạng toàn diện tạo ra những con người toàn năng, không ít người thời kỳ này rất đa tài. Tư
tưởng tiến bộ khiến cho phong trào đạt được nhiều thành tựu to lớn bởi những vĩ nhân toàn
tài. Phục Hưng là một phong trào văn hóa đã ảnh hưởng sâu sắc tới đời sống trí thức châu Âu
trong thời sơ kỳ hiện đại.