Bài: Trí tuệ nhân tạo và cuộc sống
1. Trí tuệ nhân tạo trong sự phát triển của khoa học công nghệ và đời sống
2. Một vài cảnh báo của AI trong tương lai
Khởi động trang 10 Tin học 12: Theo em, điện thoại thông minh có thể
dùng để đo nhịp tim, huyết áp được không. Nêu tên một số ứng dụng
trên điện thoại thông minh có hỗ trợ chức năng này. Lời giải:
Điện thoại thông minh có thể dùng để đo nhịp tim, huyết áp. Một số ứng
dụng trên điện thoại thông minh có hỗ trợ chức năng này.
- Ứng dụng sức khoẻ Health trên điện thoại Iphone
Ứng dụng đo theo dõi huyết áp Blood Pressure Diary
Ứng dụng chăm sóc sức khỏe Samsung Health
1. Trí tuệ nhân tạo trong sự phát triển của khoa học công nghệ và đời sống
Hoạt động trang 11 Tin học 12: Trong lĩnh vực y tế đã có những phát
triển dựa vào AI. Em hãy kể tên một vài thành tựu. Lời giải:
Trong lĩnh vực y tế, AI được sử dụng để phát triển các hệ thống chẩn
đoán bệnh, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và nhanh chóng.
Các mô hình AI được áp dụng để phân tích hình ảnh X-quang, chụp cắt
lớp vi tính (CT scan), chụp cộng hưởng từ (MRI scan) và giúp phát hiện
các bất thường trong cơ thể hoặc dấu hiệu của bệnh. AI đóng vai trò
quan trọng trong phát triển robot y tế. Các robot y tế có thể thực y hiện
nhiệm vụ, hỗ trợ cho bác sĩ trong quá trình phẫu thuật, điều trị và quản lí bệnh nhân.
(Hình 1) là robot Da Vinci đang được nhiều bệnh viện trên thế giới sử
dụng. Tháng 6 năm 2023, bệnh viện K đã phẫu thuật thành công ca ung
thư phổi giai đoạn một bằng robot Da Vinci tại Việt Nam. AI có thể xử lí
và phân tích khối lượng lớn dữ liệu y tế từ các hồ sơ bệnh án điện tử,
hình ảnh y khoa, dữ liệu di truyền,... AI giúp nhân viên y tế tổ chức dữ
liệu, tìm kiếm thông tin hiệu quả và hỗ trợ quá trình ra quyết định của bác sĩ.
2. Một vài cảnh báo của AI trong tương lai
Hoạt động trang 13 Tin học 12: Hãy liệt kê một số cảnh báo về sự phát
triển của AI trong tương lai. Lời giải:
Một số cảnh báo về sự phát triển của AI trong tương lai:
- Đạo đức: Tri thức của AI phụ thuộc vào dữ liệu huấn luyện. Nếu dữ
liệu huấn luyện thiên vị, sai lệch hay hàm chứa các yếu tố như kì thị giới
tính, sắc tộc, quốc gia,... thì các suy luận trong AI có thể gây ra các vấn
đề đạo đức. Ví dụ, một hệ thống hỗ trợ tuyển dụng dựa trên AI có thể
phân biệt đối xử nếu dữ liệu huấn luyện thiên vị hay kì thị; AI có thể
được sử dụng để tạo tin hay hình ảnh giả mạo, gây ảnh hưởng tới cá nhân hoặc cộng đồng.
- An ninh mạng: Công nghệ AI có thể được sử dụng để tạo ra các cuộc
tấn công mạng thông minh và khó bị phát hiện. Một số hệ thống AI do
các tổ chức tư nhân phát triển và không được công khai, có thể dẫn đến
sự thiếu minh bạch và gây ra những lo ngại về an ninh. Ví dụ, AI có thể
được sử dụng để tạo ra các phần mềm độc hại thông minh, tự động hoá
quy trình tấn công mạng. Các công nghệ dựa trên AI để giả mạo giọng
nói hay khuôn mặt có thể được sử dụng để truy cập trái phép vào các hệ thống nhận dạng.
- Quyền riêng tư: Sự tiến bộ của AI tạo ra nhiều lo ngại liên quan đến
việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Các mô hình AI có thể sử dụng thông tin cá
nhân như hình ảnh, âm thanh giọng nói hay các đoạn clip riêng tư vào
mục đích xấu. Ví dụ, một hệ thống AI sử dụng dữ liệu giao dịch mua
sắm để dự đoán thói quen chi tiêu cá nhân có thể tiết lộ nhiều thông tin
riêng tư về người dùng.
- Việc làm: AI có thể ảnh hưởng đến nhiều công việc khác nhau, có thể
tạo ra những công việc mới nhưng cũng thay thế nhiều công việc hiện
tại. Ví dụ, các công việc lặp lại và đơn giản có thể bị thay thế bởi khả
năng tự động hoá của AI; chuyên viên trong lĩnh vực tư vấn hay hỗ trợ
khách hàng có thể được thay thế bởi các chatbot AI. Luyện tập
Luyện tập 1 trang 13 Tin học 12: Em hãy trình bày một số thay đổi
trong lĩnh vực giáo dục dựa vào các thành tựu của AI. Lời giải:
Các thành tựu của AI đã và đang tác động tích cực đến lĩnh vực giáo
dục như tạo ra mô hình hoá cá nhân hoá học tập, điều chỉnh nội dung
giảng dạy và phương pháp học tập dựa trên năng lực, sở thích của từng
học viên. Các trợ lí ảo trong lĩnh vực giáo dục có thể hỗ trợ giảng dạy và học tập hiệu quả.
Luyện tập 2 trang 13 Tin học 12: Nêu ví dụ về một hệ thống AI có tri thức và biết suy luận. Lời giải:
Ví dụ về một hệ thống AI có tri thức và biết suy luận, đó chính là Chat
GPT, dựa trên GPT-3.5 của OpenAI. ChatGPT được huấn luyện để hiểu
và phân tích câu hỏi từ người dùng, sử dụng tri thức đã học để đưa ra
phản hồi. Với khả năng suy luận, ChatGPT có thể hiểu ý định của người
dùng dựa trên các từ khoá và ngữ cảnh trong câu, có thể suy ra câu hỏi
chính xác từ những mô tả chưa rõ ràng và yêu cầu bổ xung thông tin để
cung cấp câu trả lời chính xác. Khi gặp câu hỏi hoặc thông tin chưa biết,
hệ thống có thể thu thập và học từ dữ liệu mới này để cải thiện tri thức
trong tương lai, giúp hệ thống ngày càng trở lên thông minh hơn theo thời gian. Vận dụng
Vận dụng 1 trang 13 Tin học 12: Hãy nêu một số phần mềm ứng dụng
trong giáo dục có sử dụng AI. Lời giải:
Một số phần mềm ứng dụng trong giáo dục có sử dụng AI:
- Ứng dụng AI Chatbot: AI Chatbot đóng vai trò như các trợ lý, giúp giáo
viên rất nhiều công việc đơn giản nhưng lại tiêu tốn nhiều thời gian như
truyền thụ kiến thức, chấm điểm, hướng dẫn học sinh giải một số loại
bài tập cơ bản, lưu trữ thông tin về điểm số, theo dõi quá trình học tập của học sinh,…
AI Chatbox được sử dụng qua 2 mảng khác nhau, nhưng liên kết với
nhau: 1 chatbot và 1 kênh video.
Việc sử dụng chatbot sẽ giúp người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm thông
tin cũng như đặt câu hỏi liên quan đến bài học cho chatbot, người dùng
sẽ có được thông tin chính xác, trong thời gian ngắn nhất. Sự linh hoạt,
hấp dẫn hơn với cách học online truyền thống (trực tiếp hoặc gián tiếp) là rất rõ ràng.
- Ứng dụng giáo viên ảo: Đây là một dạng cao cấp của AI Chatbot. Cũng
được ứng dụng với mục đích hỗ trợ giáo viên dạy học tốt hơn. Giáo viên
thật là người thật đi dạy, giáo viên ảo là do AI chatbot tạo ra để hỗ trợ giáo viên thật.
Đã có rất nhiều công nghệ được thiết lập AI để dạy học. Ví dụ như
ELSA Speak, một phần mềm luyện nói tiếng anh với giáo viên ảo AI hay
Super Chinese. Phần mềm tích hợp công nghệ AI dạy người dùng học
tiếng trung bằng cách luyện nghe, nói, đọc viết ngay trên app.
Giáo viên ảo được thiết kế để trả lời các câu hỏi mà học sinh thường hỏi
như kế hoạch bài học, mô-đun khóa học, bài tập và thời hạn của họ,…
Giáo viên ảo có thể theo dõi tiến độ học tập của học sinh qua hình thức
1 kèm 1, cung cấp cho từng người những phản hồi được cá nhân hóa,
cũng có thể giới thiệu cho học sinh những nội dung học tập phù hợp
hơn bằng cách phân tích những kỹ năng học tập và những điểm còn thiếu sót của họ.
- Phần mềm “Grammarly” - phần mềm kiểm tra lỗi chính tả và ngữ pháp
tiếng Anh, là một trong những sản phẩm hình thành dựa trên công nghệ
AI và “Xử lý ngôn ngữ tự nhiên”. Phần mềm như một công cụ giúp
người dùng cải thiện kỹ năng viết, cũng như giao tiếp bằng văn bản tốt hơn.
- Các phần mềm đào tạo trực tuyến (Elearning), phần mềm Cloud thư
viện hiện nay cũng đang thực nghiệp nhiều tích hợp giữa AI và IoT để
tạo nên một hệ thống quản lý tập trung thông minh, được kết nối, liên
thông các thông tin từ nhiều nguồn.
Vận dụng 2 trang 13 Tin học 12: Thảo luận với bạn và cho biết ngoài
vấn đề về đạo đức, an ninh mạng và quyền riêng tư, sự phát triển của AI
có thể ảnh hưởng lên các khía cạnh nào của cuộc sống. Lời giải:
Ngoài vấn đề về đạo đức, an ninh mạng và quyền riêng tư, sự phát triển
của AI có thể ảnh hưởng lên các khía cạnh việc làm của cuộc sống. AI
có thể ảnh hưởng đến nhiều công việc khác nhau, có thể tạo ra những
công việc mới những công việc mới cũng thay thế nhiều công việc hiện
tại. Ví dụ, các công việc lặp lại và đơn giản có thể thay thế bởi khả năng
tự động hoá của AI, chuyên viên trong lĩnh vực tư vấn hay hỗ trợ khách
hàng có thể thay thế được bởi các Chatbot AI.