Bài 25: Sinh sản ở thực vật
I. Sinh sản vô tính Câu hỏi 1
Tại sao trong sinh sản sinh dưỡng, cây con thường giống nhau và giống với cây mẹ?
Đặc điểm này có lợi thế trong điều kiện môi trường như thế nào? Gợi ý đáp án
Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cây con được tạo ra từ các bộ phận sinh
dưỡng khác nhau của cây mẹ như: củ, thân, rễ, lá, ... Vì vậy, cây con thường giống
nhau và giống với cây mẹ.
Hình thức sinh sản sinh dưỡng tạo ra cây con có bộ gen giống cây mẹ, đảm bảo cho
thực vật duy trì được kiểu gen thích nghi với môi trường sống. Vì vậy, hình thức sinh
sản này có lợi thế trong điều kiện môi trường ổn định và ít biến đổi. Câu hỏi 2
So sánh ưu điểm và hạn chế của phương pháp nhân giống in vitro với các phương
pháp nhân giống vô tính khác. Gợi ý đáp án Ưu điểm Nhược điểm
Tạo được số lượng lớn cây con có
Với các cành giâm lấy từ cây mẹ lâu
Giâm chất lượng đồng đều trong thời gian năm, cây giống tạo thành thường nhanh cành ngắn. già cỗi.
Cho tỉ lệ sống của cây con cao (có Hệ số nhân giống không cao, thường chỉ
Chiết thể lên tới 100%), cây thấp, tán lá ứng dụng ở quy mô sản xuất nhỏ, tuổi cành
gọn, sinh trưởng nhanh và khoẻ nên thọ của cây giống thấp.
thuận tiện cho quá trình chăm sóc
• Bộ rễ cây khá nông, dễ bị đổ, kém chịu hạn.
• Cây ghép sinh trưởng và phát
• Các bệnh trên cây mẹ, nhất là do
triển tốt nhờ sự phát triển,
virus có thể lây qua cây con qua
hoạt động tốt của bộ rễ gốc nhiều thế hệ.
ghép và khả năng thích nghi
• Cây nhanh cổi, chu kì khai thác
với điều kiện khí hậu, đất đai ngắn. của cây gốc ghép.
• Lấy mắt ghép liên tục nhiều đời Ghép
• Cây ghép giữ được các đặc
của một giống để ghép có thể dẫn
tính của giống muốn nhân.
đến hiện tượng thoái hóa giống.
• Hệ số nhân giống cao, trong
• Đòi hỏi phải có chuyên môn, tay
thời gian ngắn có thể sản
nghề thành thạo, phải có các dụng
xuất được nhiều cây giống
cụ chuyên dùng như: dao ghép chất lượng cao.
cành, kéo cắt cành, băng keo ghép cây, ....
Các cây con được tạo ra đề đồng nhất về
Nhân nhanh và tạo ra số lượng lớn mặt di truyền (không có tính đa dạng)
Nhân các giống cây trồng có năng suất
nên khi gặp một điều kiện bất lợi như
giống cao, chất lượng tốt, thích nghi với
bệnh do virus, sâu hại … thì tất cả các
in vitro điều kiện sinh thái nhất định, chống cây con có thể không chống chọi được
chịu tốt với nhiều loại sâu bệnh, ... và chết hết. Câu hỏi 3
Để bảo tồn các cây trồng quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng nên sử dụng phương pháp
nhân giống nào? Tại sao? Gợi ý đáp án
Để bảo tồn các cây trồng quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng nên sử dụng phương pháp
nhân giống in vitro. Bởi vì phương pháp này được thực hiện dựa trên công nghệ nuôi
cấy mô, tế bào thực vật, có hệ số nhân giống cao, có thể tiến hành quanh năm, có thể
tiến hành quanh năm, cây giống tạo ra sạch bệnh và có thể bảo quản trong thời gian dài.
II. Sinh sản hữu tính Câu hỏi 1
Hoa được cấu tạo từ những bộ phận nào và vai trò của mỗi bộ phận đó là gì? Gợi ý đáp án
Hoa là chồi sinh sản, cấu tạo gồm bộ phận bất thụ và bộ phận hữu thụ, hoa đính vào
phần thân cây qua cấu trúc đế hoa. Bộ phận bất thụ:
• Lá đài: thường có màu lục, bao bọc và bảo vệ chồi hoa trước khi hoa nở
• Cánh hoa thường có màu sắc sặc sỡ, thu hút côn trùng tham gia vào quá trình thụ phấn Bộ phận hữu thụ:
Nhị hoa gồm chỉ nhị mang bao phấn ở đầu tận cùng, bao phấn chứa các túi tiểu bào tử
là cấu trúc sinh ra hạt phấn.
Nhuỵ cấu trúc gồm ba phần: núm nhụy, vòi nhụy và bầu nhuỵ. Bầu nhụy chứa một
hay nhiều noãn thuộc vào loài, noãn qua quá trình biến đổi hình thành túi phôi chứa tế bào trứng.
Luyện tập và vận dụng Sinh 11 Bài 25 Câu hỏi 1
So sánh hình thức sinh sản vô tính với hình thức sinh sản hữu tính ở thực vật. Gợi ý đáp án
Giống nhau: Đều tạo ra các cá thể mới từ cá thể ban đầu Khác nhau: Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính
Sinh sản vô tính là sự sinh ra cơ thể
Sinh sản hữu tính là hình thức sinh Khái
mới với các đặc điểm giống cá thể ban sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và niệm
đầu mà không có sự đóng góp vật chất giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử
di truyền của các cá thể khác
phát triển thành cơ thể mới Cơ sở
tế bào Nguyên phân
Nguyên phân, giảm phân, thụ phấn học
Tạo ra các cá thể thích nghi với điều
Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với
Ý nghĩa kiện sống ổn định
điều kiện sống thay đổi
Câu hỏi 2: Bằng kiến thức đã học và quan sát thực tế, em hãy kẻ và hoàn thành bảng
vào vở theo mẫu dưới đây và rút ra nhận xét chung về điều kiện sinh thái (môi trường)
đảm bảo cho quá trình sinh sản vô tính ở thực vật diễn ra thuận lợi trong tự nhiên. Thực vật
Cây chuối Cây riềng Cỏ gấu Sen đá Trầu không
Cơ quan, bộ phận tạo cây con ? ? ? ? ? Gợi ý đáp án Thực vật
Cây chuối Cây riềng Cỏ gấu Sen đá Trầu không
Cơ quan, bộ phận tạo cây con Củ Rễ củ Rễ củ Lá Thân Câu hỏi 3
Vườn nhà bác Minh có một cây bưởi cho quả rất ngon, bác muốn nhân giống để trồng
thêm vài cây nữa ở góc vườn, em hãy gợi ý cho bác Minh phương pháp nhân giống
phù hợp và thuyết phục bác thực hiện theo lời khuyên của em. Gợi ý đáp án
Phương pháp nhân giống phù hợp cho cây bưởi là phương pháp chiết cành: hình thành
rễ từ vết khoanh vỏ một cành bánh tẻ trên cây mẹ. Dưới tác dụng của auxin, các tế bào
tại vết cắt sẽ phân hoá thành mô sẹo, mô sẹo này phân hoá để hình thành rễ bất định.
Khi hệ rễ phát triển đầy đủ, cành chiết được tách khỏi cây mẹ và mang đi trồng. Đây
là phương pháp phù hợp với cây ăn quả thân gỗ.