Bài 27: Sinh sản ở động vật
I. Sinh sản vô tính ở động vật Câu hỏi 1
Phân biệt hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh và trinh sinh Gợi ý đáp án
Phân đôi: dựa trên phân chia đơn giản chất tế bào và nhân (tạo ra các eo thắt để chia
đều nhân và chất tế bào).
Trinh sinh: dựa trên phân chia tế bào trứng (không thụ tinh) theo kiểu nguyên phân
nhiều lần tạo nên cá thể mới có bộ nhiễm sắc thể đơn bội.
Nảy chồi: dựa trên phân bào nguyên nhiễm nhiều lần để tạo thành một chồi non. Sau
đó, chồi con lách khỏi mẹ tạo thành cá thể mới.
Phân mảnh: dựa trên mảnh vụn vỡ của cơ thể, qua phân bào nguyên nhiễm để tạo ra cơ thể mới. Câu hỏi 2
Tại sao trong sinh sản vô tính ở động vật, các cá thể con giống nhau và giống cá thể
mẹ về các đặc điểm di truyền? Gợi ý đáp án
Trong sinh sản vô tính ở động vật, các cá thể con giống nhau và giống cá thể mẹ về
các đặc điểm di truyền bởi vì các cá thể con được tạo ra từ một phần của cơ thể mẹ:
• Phân đôi: Cá thể mẹ phân đôi thành hai cá thể có kích thước gần bằng nhau
• Nảy chồi: Chồi mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên, sau đó tách ra thành cơ thể mới
• Phân mảnh: Cơ thể mới phát triển từ mảnh tách ra từ cơ thể mẹ
• Trinh sinh: con được phát triển từ trứng không được thụ tinh
II. Sinh sản hữu tính ở động vật Câu hỏi 1
Trình bày quá trình sinh tinh và sinh trứng? Gợi ý đáp án
Quá trình sinh tinh: tế bào mầm sinh dục nguyên phân tạo ra hai tinh nguyên bào, tinh
bào bậc 1 từ tuổi dậy thì bắt đầu giảm phân tạo ra tinh bào bậc hai, tinh bào bậc 2 thực
hiện giảm phân 2 tạo ra 4 tinh tử (tinh trùng)
Quá trình sinh trứng: tế bào mầm sinh dục nguyên phân tạo ra noãn nguyên bào, đến
tuổi dậy thì, noãn bào bậc 1 giảm phân tạo thành 1 noãn bào bậc 2 và 1 thể cực. Sau
đó chúng tiếp tục quá trình giảm phân 2, 1 thể cực giảm phân thành 2 thể cực, noãn
bào bậc 2 giảm phân thành 1 thể cực và 1 trứng. Câu hỏi 2
Quá trình thụ tinh diễn ra như thế nào? Gợi ý đáp án
Khi tinh trùng gắn vào thụ thể trên màng sinh chất của tế bào trứng thì gây ra phản
ứng vỏ, ngăn không cho các tinh trùng khác xâm nhập vào tế bào trứng. Vì vậy, chỉ có
một tinh trùng thụ tinh với một tế bào trứng để tạo thành hợp tử
• Tinh trùng đi qua lớp tế bào
• Đầu tinh trùng giải phóng enzyme giúp tinh trùng đi qua màng sáng
• Tinh trùng gắn vào thụ thể trên màng sinh chất, màng tinh trùng hoà nhập với màng trứng
• Nhân tinh trùng xâm nhập vào tế bào trứng và kết hợp với nhân của tế bào trứng Câu hỏi 3
Cho biết ưu điểm và nhược điểm của mang thai và sinh con ở Thú so với đẻ trứng ở
các loài động vật khác. Gợi ý đáp án
Ưu điểm của mang thai và sinh con ở thú so với đẻ trứng ở các động vật khác: Phôi
được nuôi dưỡng và bảo vệ tốt, chất dinh dưỡng từ cơ thể mẹ qua nhau thai để nuôi
thai rất phong phú, nhiệt độ trong cơ thể mẹ rất thích hợp cho sự phát triển của phôi.
Luyện tập và vận dụng Câu hỏi 1
Cho biết sự khác nhau giữa hai hình thức sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính. Gợi ý đáp án Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính
Sinh sản vô tính là sự sinh ra cơ thể mới Sinh sản hữu tính là hình thức sinh Khái
với các đặc điểm giống cá thể ban đầu sản có sự kết hợp giữa giao tử đực niệm
mà không có sự đóng góp vật chất di
và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp
truyền của các cá thể khác
tử phát triển thành cơ thể mới Cơ sở tế Nguyên phân
Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh bào học
• Không có sự giảm phân hình
• Có sự phân li độc lập và tổ Đặc
thành giao tử, không có sự thụ
hợp tự do của các cặp gen điểm di tinh
trong quá trình phát sinh giao truyền
• Cơ thể con được hình thành từ
tử đã tạo ra nhiều giao tử
một phần hay một nhóm tế bào khác nhau của cơ thể mẹ
• Các loại giao tử này được tổ
• Đời con giống hệt cơ thể mẹ ban
hợp lại trong quá trình thụ đầu
tinh đã tạo ra nhiều tổ hợp
• Không đa dạng di truyền khác nhau làm xuất hiện
nhiều biến dị tổ hợp
• Có sự đa dạng di truyền
Tạo ra các cá thể thích nghi với điều
Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với
Ý nghĩa kiện sống ổn định
điều kiện sống thay đổi
Từ một lá của cây sen đá có thể phát
Ở con người, sinh sản là quá trình
triển thành một cây hoặc nhiều cây sen tinh trùng thụ tinh với trứng tạo Ví dụ
đá mới có đặc điểm giống hệt cây sen thành phôi, nhờ quá trình nguyên đá cung cấp lá
phân phát triển thành một thai nhi Câu hỏi 2
Vai trò của việc hình thành thể cực trong quá trình sinh trứng là gì? Gợi ý đáp án
Thể cực có tác dụng dự trữ dinh dưỡng cần thiết để nuôi trứng trog khoảng thời gian đầu. Câu hỏi 3
Tuyến yên giảm sản xuất hormone FSH, LH sẽ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình sinh tinh và sinh trứng? Gợi ý đáp án
Ở quá trình sinh tinh: giảm hormone FSH và LH ảnh hưởng đến quá trình sản xuất
tinh trùng và quá trình tiết ra hormone testosterone.
Ở quá trình sinh trứng: giảm hormone FSH và LH ảnh hưởng đến sự phát triển của
nang trứng, quá trình tiết estrogen, progesterone và quá trình rụng trứng. Câu hỏi 4
Tại sao những người tiêm testosterone tổng hợp với mục đích phát triển cơ bắp lại có nguy cơ bị vô sinh?