Giáo án điện tử Toán 7 Bài 1 Cánh diều: Tập hợp Q các số hữu tỉ

o GIỚI THIỆU CHƯƠNG TRÌNH TOÁN 7 TẬP 1 GỒM 4 CHƯƠNG: Chương I: Số hữu tỉ Chương II: Số thực
Chương III: Hình học trực quan
Chương IV: Góc – Đường thẳng song song Chương I Số hữu tỉ
1/ Tập hợp Q các số hữu tỉ
2/ Cộng, trừ, nhân, chia số hữu tỉ
3/ Phép tính lũy thừa với số mũ tự nhiên
4/ Thứ tự thực hiện các phép tính. Quy tắc dấu ngoặc
5/ Biểu diễn thập phân của số hữu tỉ Tiết 1,2,3
TẬP HỢP Q CÁC SỐ HỮU TỈ HĐ cá nhân:
Quan sát bảng nhiệt độ lúc 13h
ngày 24/01/2016 tại 1 số trạm đo.
Cho biết nhiệt độ của Mộc Châu và Pha đin? Trạm đo Nhiệt độ (oC)
Trong bảng trên nhiệt độ ở đâu thấp Pha Đin (Điện Biên) -1,3 nhất? Cao nhất? Mộc Châu (Sơn La) -0,5
Các số chỉ nhiệt độ nêu trên có viết
được dưới dạng phân số không? Đồng Văn (Hà Giang) 0,3 Sa Pa (Lào Cai) -3,1
HĐ1 (Hđ cá nhân) Viết các số ; ; dưới dạng phân số. ; ;.
Cách viết các phân số trên được gọi là số hữu tỉ.
Vậy, em hiểu thế nào là số hữu tỉ?”
Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số
Tập hợp các số hữu tỉ được kí hiệu là Q.
• HĐ cá nhân đọc Ví dụ 1, thảo luận nhóm
đôi và trả lời câu hỏi:
Các số có là số hữu tỉ? Vì sao? • Chú ý:
• Mỗi số nguyên là một số hữu tỉ.
• Các phân số bằng nhau là các cách viết khác
nhau của cùng một số hữu tỉ.
Hãy lấy ví dụ minh họa? Hoạt động cá nhân Luyện tập 1:
Các số là các số hữu tỉ.
II/ Bieåu dieãn soá höõu tæ
treân truïc soá. ?
Bieåu dieãn caùc soá nguyeân : -
1; 1; 2 treân truïc soá. -1 0 1 1 2 2
Tương tự như đối với số nguyên, ta có thể biểu diễn mọi số
hữu tỉ trên trục số, điểm biểu diễn số hữu tỉ a được gọi là điểm a. 7
- Hoạt động 2: Bieåu dieãn soá höõu tæ 10
HĐ cá nhân: nghiên cứu thông tin sgk nêu cách biểu diễn số hữu tỉ
7 trên trục số? Thực hiện? 10
-HĐ cặp đôi: nghiên cứu thông tin ví dụ 2 nêu cách biểu diễn số hữu tỉ 
2 trên trục số? Thực hiện? 3  2 3 B 2 2
? Tìm điểm biểu diễn 2 số hữu tỉ:  à v 3  3  2 3 B
HĐ cá nhân nghiên cứu vd 3 và biểu diễn số hữu tỉ 1,4 trên trục số 14 7 1, 4   10 5 • Kết luận:
• + Trên trục số, điểm biểu diễn số hữu tỉ a được gọi là điểm a
• + Các phân số bằng nhau cùng biểu diễn một số hữu tỉ nên
khi biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, ta có thể chọn một trong
những phân số đó để biểu diễn số hữu tỉ trên trục số. Thông
thường ta chọn phân số tối giản để biểu diễn số hữu tỉ đó.
HĐ cá nhân: Luyện tập 2:
Biểu diễn các số hữu tỉ: -0,3 trên trục số 0 5
5 Là hai số hữu tỉ đối nhau. Vậy hai số hữu tỉ như thế nào  à v
gọi là đối nhau? Số đối của số hữu tỉ a được kí hiệu như 4 4 nào?
Hoạt động cá nhân nghiên cứu vd 4 sgk. Hoàn thành bài
tập điền vào chỗ … cho đúng? … … … 2 Số đối của 2 là …  9 9
Số đối của -0,5 là: … 0,5
Số nào nhỏ hơn trong hai số 7 và -9?
HĐ cặp đôi -2 phút nghiên cứu thông tin sgk hoàn thành bài
tập điền vào dấu … để được kết luận đúng. … … … … … …
Ở lớp 6 ta đã biết so sánh hai phân số và so sánh hai số thập phân.
Qua HĐ 4 nêu cách so sánh hai số hữu tỉ?
• HĐ cặp đôi thực hiện hoạt động 4 (sgk/9) và giải thích các bước làm = ; 0,125 < 0,13 ; ; -5 > -6 => 1 − 2 Vậy: − 3 > 5
HĐ cặp đôi nghiên cứu vd 5 sgk và giải thích các bước
làm. Vận dụng làm luyện tập 4 Giải: a) Ta có: b) Ta có: Do: nên ta có: hay
Trao đổi nhóm đôi thực hiện yêu cầu của HĐ5 a b
Với a < b, vị trí điểm a nằm bên trái so với điểm b trên trục số đó
HĐ cá nhân nghiên cứu thông tin sgk cho biết: -
Cách so sánh hai số hữu tỉ x và y? -
Nếu x < y thì khi biểu diễn trên trục số nằm ngang và trục số
thẳng đứng vị trí của điểm x và điểm y như thế nào? x y
• Khi so sánh hai số hữu tỉ x và y ta viết chúng ở dạng phân số có
cùng mẫu dương rồi so sánh hai tử số, tức là so sánh hai số nguyên.
• Nếu x < y thì trên trục số nằm ngang điểm x bên trái điểm y, trên
trục số thẳng đứng điểm x bên dưới điểm y.
HĐ cá nhân nghiên cứu ví dụ 6 (sgk/10) và trả lời? − 𝟒 𝟑 V. Luyện tập
• Hđ cá nhân BT1; BT2; BT3; BT4; BT5 (SGK – 10,11),
sau đó trao đổi, kiểm tra chéo đáp án.
• 2 hs lên bảng làm bt 1,2 Bài 1: Bài 2:
=> Các số: là các số hữu tỉ Đ Đ S S S S − 𝟗 − 𝟑 𝟐 𝟔 𝟕 𝟕 𝟕 𝟕
Số đối của các số ; lần lượt là: Trò chơi trắc nghiệm.
Câu 1. Tập hợp các số hữu tỉ kí hiệu là: A. B. C. * D.
Câu 2. Chọn câu đúng: A. B. C. D.
Câu 3. Số nào sau đây là số hữu tỉ âm: A. B. C. D.
Câu 4. Với điều kiện nào của b thì phân số , là số hữu tỉ. A. B. C. D. 1. A 2. D 3. D 4. B
• * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• - Ghi nhớ kiến thức trong bài.
• - Hoàn thành các bài tập 6, 7 (SGK – 11) và các bài tập trong SBT( 3 bài trở lên).
• - Chuẩn bị bài mới “Bài 2. Cộng, trừ, nhân, chia số hữu tỉ”.
Bài 2: Ba bạn An, Bình, Bảo biểu
diễn số hữu tỉ . Em hãy chỉ ra chỗ sai của các bạn. Bạn An Bạn Bình Bạn Bảo
*Các phân số bằng nhau là các cách
viết khác nhau của một số, số đó được gọi là số hữu tỉ. Vậy các số đều là số hữu tỉ Trả lời: Các số trên đều là số hữu tỉ (theo định nghĩa)
? Số nguyên a có là số hữu tỉ không? Vì sao?
? Số tự nhiên n có là số hữu tỉ không? Vì sao?
? Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các tập hợp số: N, Z, Q? Trả lời: Với Với -3 N; -3 Z; -3 Q; Q; Tập hợp các số hữu tỉ
Tập hợp các số tự nhiên N Tập hợp các số nguyên
2/ Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số: 3/So sánh hai số hữu tỉ:
3/ So saùnh hai soá höõu tæ.
?4 So saùnh hai phaân soá 2 vaø: 4 3  5
Böôùc 1: Quy ñoàng cuøng ma  2ãu  d 2 ö .5ông  10 4  4  4.3  12   3 3.5 15     5 5 5.3 15
Böôùc 2: So saùnh töû cuûa 2 phaân soá quy ñ 10 oàn  12 g ; vì -10 > -12 vaø 15>0 15 15 neân  10  12  2 4    15 15 3  5  x =y  - Vôù
i x,yQ luoân co ù: x >y 
 x Ví duï 1: So saùnh hai soá höõu 1 tæ -0,6 vaø  2  6 1  1  5 Ta coù  0,6  ;   10  2 2 10  6  5 1 Vì -6 < -5    0, 6  neân 10 10  2 2 5 So saùnh x  y  v aø  7 11 23 92 So saùnh x  y  v  aø  70 140 1 So saùnxh  0, 1 25 y  v  aø 8 1
Ví duï 2: So saùnh hai soá h  3 öõu tæ vaø 0 2 1  7 0 Ta coù  3  ; 0  2 2 2  7 0 1 Vì -7 < 0 vaø 2 >    3 0 0 neân 2 2 2
-Neáu x< y thì treân truïc soá,ñieåm x beân traùi ñieåm y
-Soá höõu tæ lôùn hôn 0 goïi laø soá höõu tæ döông.
-Soá höõu tæ nhoû hôn 0 goïi laø soá höõu tæ aâm.
-Soá höõu tæ 0, khoâng laø soá höõu
tæ aâm cuõng khoâng laø soá höõu tæ döông.
Để so sánh hai số hữu tỉ ta cần làm:
+ Viết hai số hữu tỉ dưới dạng hai
phân số có cùng mẫu dương.
+ So sánh hai tử số, số hữu tỉ nào có
tử lớn hơn thì lớn hơn.
Quan sát trên trục số điểm 1 và điểm
có vị trí như thế nào với nhau? Chú ý: (SGK/7)
Nếu x < y thì trên trục số, điểm x ở bên trái điểm y.
x > 0 Số hữu tỉ dương.
x < 0 Số hữu tỉ âm.
x = 0 Không là số hữu tỉ dương
cũng không là số hữu tỉ âm.
Trong caùc soá höõu tæ sau, soá naøo
?5 laø soá höõu tæ döông, soá naøo laø
soá höõu tæ aâm, soá naøo khoâng
laø soá höõu tæ döông cuõng khoâng
laø soá höõu tæ aâm ?  3 2 1 0  3 ; ; ;  4; ; 7 3  5  2  5 Đáp án:
- Số hữu tỉ dương: - Số hữu tỉ âm:
- Số không phải số hữu tỉ dương cũng
không phải số hữu tỉ âm:
Qua bài tập trên hãy cho biết số hữu tỉ > 0 khi nào? khi nào?
• Nhận xét: > 0 khi a, b cùng dấu; < 0 khi a, b khác dấu.
Bài 1 So sánh các số hữu tỉ: x = và y = Giải
a) Sắp xếp các số hữu tỉ 3 ; 0,75; 3  4 theo thứ tự tăng dần. 2
b) Biểu diễn các số đó trên trục số. a) Ta có: 3  3 75 3  3  6  ; 0,75   ;   4 4 100 4 2 4
Mà: -6 < -3 < 3 Suy ra  6  3 3   4 4 4
b) Biểu diễn trên trục số. -  3 -  3 0 3 1 2 2 2 1 4 4
Bài 3: Các điểm A , B biểu diễn số hữu tỉ nào? A B − 3 0 2 1 -1 2 3 4 Bài 5: (SGK/8) a b Giả sử x = ; y = ( a , b, m  Z, m > 0) và x < y. m m a + b
Hãy chứng tỏ rằng nếu chọn thì z =
ta có x < z < y. Bài giải 2m a a a b
Ta có: x < y => x + x < x + y => + < + m m m m 2a a + b a a + b  <  < m m m 2m a b b b a + b 2b a + b b
và x + y < y + y => + < +  <  < m m m m m m 2m m Chọn a + b   a a + b b < < => x < z < y z = 2m m 2m m
•Daën doø veà nhaø:
•- Ghi nhớ khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn trên
chục số, so sánh hai số hữu tỉ.
•- Ôân laïi quy taéc pheùp coäng, tröø hai
phaân soá; quy taéc môû daáu ngoaëc ôû lôùp 6.
•- Laøm baøi taäp 3,4,5 trong SGK trang 7,8
•- Tiết sau học bài 2. cộng trừ số hữu tỉ.
Document Outline

• o
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Hãy lấy ví dụ minh họa?
• Hoạt động cá nhân
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Số nào nhỏ hơn trong hai số 7 và -9?
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Trao đổi nhóm đôi thực hiện yêu cầu của HĐ5
• Slide 30
• HĐ cá nhân nghiên cứu ví dụ 6 (sgk/10) và trả lời?
• V. Luyện tập
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50
• Slide 51
• Slide 52
• Slide 53
• Slide 54
• Slide 55
• Slide 56
• Slide 57
• Slide 58
• Slide 59
• Slide 60
• Slide 61
• Slide 62