Giáo án Vật lý 10 bài 7: Sai số của phép đo các đại lượng vật lý
Giáo án Vật lý 10 bài 7: Sai số của phép đo các đại lượng vật lý được biên soạn chi tiết, rõ ràng giúp học sinh hiểu được định nghĩa phép đo các đại lượng vật lí, phép đo trực tiếp và phép đo gián tiếp, khái niệm cơ bản về sai số.Tài liệu giúp bổ sung kiến thức và hỗ trợ bạn làm bài tập, ôn luyện cho kỳ thi sắp tới.Chúc bạn đạt kết quả cao trong học tập.
Preview text:
GIÁO ÁN VẬT LÝ 10
SAI SỐ CỦA PHÉP ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÝ I. Mục tiêu 1) Kiến thức
- Phát biểu được định nghĩa về phép đo các đại lượng vật lý. Phân biệt được phép đo trực tiếp và phép đo gián tiếp.
- Phát biểu được thế nào là sai số của phép đo các đại lượng vật lý.
- Phân biệt được hai loại sai số: sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống 2) Kỹ năng
- Xác định sai số dụng cụ và sai số ngẫu nhiên.
- Tính sai số của phép đo trực tiếp và gián tiếp.
- Viết đúng kết quả phép đo, với số các chữ số có nghĩa cần thiết. II. Chuẩn bị 1) Giáo viên
- Một số dụng cụ đo như: thước, ampe kế, nhiệt kế, …
- Bài toán tính sai số để học sinh vận dụng. 2) Học sinh
- Đọc bài thực hành đo các đại lượng vật lý như: chiều dài, thể tích, …
III. Tiến trình dạy - học 1. Ổn định Lớp Ngày dạy Sĩ số Ghi chú 10A3 10A5 10A6 10A7
2. Hoạt động dạy – học
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về phép đo các đại lượng vật lý. Hệ đơn vị SI.
Hoạt động của HS Trợ giúp của GV Nội dung
1 HS đo khối lượng vật.
Yêu cầu 1 HS lên đo I. Phép đo các đại lượng vật lý. Hệ
khối lượng 1 vật, 1 HS đơn vị SI:
1 HS đo chiều dài cuốn khác đo chiều dài 1 quyển sách.
1). Phép đo các đại lượng vật lý: sách.
- Phép đo một đại lượng vật lý là phép
Khối lượng của vật là?
so sánh nó với đại lượng cùng loại HS trả lời.
Chiều dài cuốn sách là bao được qui ước làm đơn vị.
Điều chỉnh cân thăng nhiêu ?
- Phép đo trực tiếp: là phép so sánh
bằng, đặt vật lên 1 đĩa cân, Làm cách nào được KQ trực tiếp thông qua dụng cụ đo.
đĩa cân bên kia đặt các quả này ? cân.
- Phép đo gián tiếp: là phép xác định
Cái cân và thước gọi là dụng một đại lượng vật lý thông qua một
Khi 2 quả cân thăng bằng cụ đo.
công thức liên hệ với các đại lượng đo
thì khối lượng bằng tổng trực tiếp.
khối lượng các quả cân.
Thực chất của phép đo các
đại lượng vật lý là gì ? 2). Đơn vị đo:
Dùng thước đặt dọc theo sách để đo chiều dài.
Phép so sánh trực tiếp Tại Việt Nam sử dụng hệ đơn vị SI.
thông qua dụng cụ đo gọi Là phép so sánh. là phép đo trự c tiếp.
Dùng thước đo chiều dài, Làm thế nào để xác định
chiều rộng, chiều cao để tính thể tích của hình hộp chữ thể tích. nhật ?
Phép đo như vậy gọi là phép đo gián tiếp.
Phép đo mà không có dụng
cụ trực tiếp mà thông qua
một công thức liên hệ với - HS ghi nhí.
các đại lượng đo trực tiếp
gọi là phép đo gián tiếp. Việc phân chia phép đo
trực tiếp hay gián tiếp là dựa vào dụng cụ đo.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các khái niệm sai số, giá trị trung bình của phép đo.
Yêu cầu HS đọc SGK II.Sai số phép đo:
mục II.1,2,3 để tìm hiểu
HS đọc SGK để tìm hiểu
1).Sai số hệ thống:
khái niệm sai số hệ thống
khái niệm sai số hệ thống và và sai số ngẫu nhiên.
- Là sai số do đặc điểm cấu tạo của sai số ngẫu nhiên.
dụng cụ hoặc do sơ suất của người đo gây ra. Sai số hệ thống là do - Thảo luận - trả lời đâu ?
2).Sai số ngẫu nhiên:
- Là sai số do hạn chế khả năng giác
Sai số ngẫu nhiên là do quan của con người dẫn đến thao tác đâu ?
đo không chuẩn, hoặc do điều kiện
bên ngoài tác động gây ra.
3).Giá trị trung bình: - Ghi nhí
- Phân biệt 2 cụm từ: sai - Giá trị trung bình khi đo nhiều lần
số trong khi đo và sai sót một đại lượng A:
trong khi đo. Nếu là sai sót A + A + + A A 1 n = ... 2 là giá trị gần
thì phải tiến hành đo lại. n
đúng nhất với giá trị thực của đại lượng A.
Hoạt động 3: Tìm hiểu cách XĐ sai số của phép đo, cách viết kết quả đo và khái niệm sai số tỉ đối.
Đọc SGK để tìm hiểu thông Yêu cầu HS đọc SGK
4).Cách xác định sai số của phép tin. để tìmhiểu thông tin. đo:
Trả lời câu hỏi của GV.
Thế nào là sai số tuyệt
a.Sai số tuyệt đối trung bình của n
đối ứng với lần đo ? A + A +...+ A lần đo: A 1 2 n = n Sai số tuyệt đối trung
bình được tính theo công
b.Sai số tuyệt đối của phép đo là thức nào ?
tổng sai số ngẫu nhiên và sai số dụng cụ: A = A + ' A
5).Cách viết kết quả đo:
Kết quả đo đại lượng A được viết
Cách viết kết quả đo dưới dạng: một đại lượng A ?
A = A A
Chữ số nào được coi là chữ số có nghĩa ?
Khi viết kết quả đo, sai
số tuyệt đối thu được thườ
ng chỉ viết từ 1 đến tối
đa là 2 chữ số có nghĩa.
6).Sai số tỉ đối:
Vậy dựa vào đâu để biết Sai số tỉ đối A
của phép đo là tỉ số
trong 2 phép đo đó thì phép giữa sai số tuyệt đối và giá trị trung đo nào chính xác hơn ?
bình của đại lượng đo, tính bằng phần A
Thông báo khái niệm sai trăm: A = 1 . 00% A số tỉ đối.
Sai số tỉ đối càng nhỏ thì phép đo Lấy ví dụ: càng chính xác. Khi đo cuốn sách:
7).Cách xác định sai số của phép s = , 24 45 cm 7 đo gián tiếp: với s = cm 025 , 0
Sai số tuyệt đối của một tổng hay
Khi đo chiều dài lớp hiệu thì bằng tổng các sai số tuyệt đối của các số hạng. học: s = m 354 , 10
Sai số tỉ đối của một tích hay với s = , 0 cm 25
thương thì bằng tổng các sai số tỉ đối
Phép đo nào chính xác của các thừa số. hơn ?
Hoạt động 4: Vận dụng bài tập 1.
Nhắc lại một số kiến BT1 – SGK (T44) thức. Thời gian rơi trung bình.
Thế nào là phép đo 1 đại
t + t + ... + t 1 2 7 t = = , 0 404(s) lượng vật lý ? 7 HS nh¾c l¹i.
Các loại phép đo và các Sai số ngẫu nhiên: loại sai số ?
t + t + ...+ t t 1 2 7 = = , 0 ( 004 ) s 7
Cách xác định sai số và
cách viết kết quả đo được. Sai số dụng cụ: t '= ( 001 , 0 s)
Sai số tuyệt đối của phép đo. Yêu cầu học sinh hoàn t = t + 't= , 0 00 ( 5 ) s
thành yêu cầu của bài tập Viết kết qu¶: HS hoàn thành bài tập. 1 trang 44 SGK.
t = t t = , 0 404 , 0 00 ( 5 ) s
Phép đo này là đo trực tiếp.
Nếu chỉ đo 3 lần (n=3) thì sai số tuyệt đối
của phép đo phải lấy bằng sai số cực đại là
0,006 (s), nên t = , 0 402 , 0 ( 006 ) s 4. Củng cố.
- Sai số hệ thống, sai số ngẫu nhiên
- Công thức tính giá trị trung bình.
- Cách xác định sai số của phép đo.
- Cách viết kết quả đo. - Sai số tỉ đối
- Cách xác định sai số của phép đo gián tiếp.
5. H-íng dÉn häc ë nhµ.
- Học bài, làm các bài tập ở SGK và SBT - §äc bµi 8.
6. Rút kinh nghiệm giờ giảng