Giáo dục học - Tóm tắt Tâm lý học giáo dục môn Giáo dục học đại cương | Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 22014077
CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN NGHỀ GIÁO
*Vai trò, chức năng của giáo viên (trang 9)
-Đối với xh: trực tiếp giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục
-Chức năng trọng yếu của giáo dục: hình thành và phát triển nhân cách
-Ll chủ đạo trong hoạt động giáo dục của nhà trường
-Nhà trường chủ đạo, giáo viên nồng cốt
*Đặc điểm hoạt động giáo dục của giáo viên (trang 16)
1/ Mục đích của hoạt động sư phạm
-Hình thành và phát triển toàn diện nhân cách
-Năng lực và phẩm chất cần thiết
2/ Đối tượng của hoạt động sư phạm
-Con người (thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển)
3/ Công cụ : nhân cách của giáo viên
4/ Sản phẩm: nhân cách toàn diện của người học
5/ Môi trường và đk: môi trường sư phạm
* Yêu cầu về nhân cách của người giáo viên phổ thông (trang 20)
-Phẩm chất nghề nghiệp +Thế giới quan khoa học +Tình cảm trong sáng
+Phẩm chất nhân cách đặc thù
-Năng lực nghề nghiệp
+Tìm hiểu và nắm vững đđ hs
+Tổ chức dạy học và giáo dục
+Nghiên cứu khoa học ứng dụng +Hoạt động xã hội
+Tự học, tự bồi dưỡng, phát triển bản thân
*Phát triển nghề nghiệp giáo viên phổ thông (trang 23)
1/ Khái niệm: hệ thống biện pháp => thay đổi trong p/c, n/l nghề nghiệp ,
tăng khả năng thích ứng, thực hiện mục tiêu giáo dục nhà trường.
2/Định hướng hình thức phát triển nghề nghiệp
- Tự định hướng, tự bồi dưỡng để phát triển nghề nghiệp bản thân.
-Tham gia hoạt động sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn. lOMoAR cPSD| 22014077
- Tham gia chương trình bồi dưỡng, huấn luyện thường xuyên.
-Kết nối , hợp tác, hỗ trợ đồng nghiệp
-Áp dụng CNTT trong phát triển nghề nghiệp
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA GIÁO DỤC HỌC
*GIÁO DỤC LÀ MỘT HIỆN TƯỢNG XÃ HỘI ĐẶC BIỆT (Trang 29)
1/ Bản chất (trang 29) : sự truyền thụ và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử, xh
=> Chuyển giao, di truyền xã hội
2/ Tính chất cơ bản (Trang 31)
- Tính phổ biến, vĩnh hằng -Tính nhân văn -Tính xh, lịch sử -Tính giai cấp
3/ Vai trò của giáo dục (trang 33) *Đối vs xh
-Chức năng KT, SX : nguồn nhân lực, vốn nhân lực
-Chức năng chính trị, tư tưởng -Chức năng vh-xh
*Đối với cá nhân
-Định hướng và dẫn dắt sự phát triển của cá nhân ( khả năng dự báo giáo dục)
-Can thiệp, điều chỉnh các yếu tố khác *
Các nhân tố của hoạt động dạy học: gv, hs, mục đích, mục tiêu,
nội dung, phương pháp....
=> Có mqh biện chứng với nhau, một cái thay đổi ảnh hưởng đến tất cả còn lại.
*GIÁO DỤC HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC VỀ GIÁO DỤC CON NGƯỜI (Trang 41)
1/ Đối tượng nghiên cứu (trang 43): hiện tượng giáo dục
*Mục đích giáo dục (Trang 48)
- Mục đích giáo dục: mô hình nhân cách của cá nhân người học đáp
ứng nhu cầu trong đk ls nhất định ( Vĩ mô và vi mô)
-Ý nghĩa: Định hướng, kích thích; tiêu chuẩn, thước đo
-Mục đích giáo dục VN hiện nay
+Bình diện xh: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài lOMoAR cPSD| 22014077
+Bình diện cá nhân: Phẩm chất và năng lực
{ Phẩm chất: tự tin, cầu tiến, kiên trì, tôn trọng văn hóa, tiếp thu có chọn lọc}
[Năng lực: CNTT, Kỹ năng thực hành, Kỹ năng sống] *
Nguyên lý giáo dục (Trang 56) ( chi phối toàn bộ, chỉ đạo hoạt động giáo dục) -Học đi đôi với hành
-Lí luận gắn liền với thực tiễn -GDNT-GDGD-GDXH
CHƯƠNG 3 : HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
I/ Khái quát về giáo dục phổ thông ở VN (Trang 59)
*Các cấp học và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục nước ta gồm:
-GDMN: nhà trẻ và mẫu giáo
-GDPT: tiểu học, THCS, THPT
-GD nghề nghiệp có trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề
-GD đại học: cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ
=> Hệ thống giáo dục theo hướng mở
*Vai trò mục tiêu của GDPT lOMoAR cPSD| 22014077
-Mục tiêu: Đạo đức, trí tuệ, thể chất , thẩm mỹ, lao động và hướng nghiệp
-Mục đích: tiếp cận phẩm chất, năng lực
*Chương trình, kế hoạch giáo dục phổ thông
-Chương trình giáo dục phổ thông bao gồm: chương trình tổng thể, các
chương trình môn học và hoạt động giáo dục -Chia thành 2 giai đoạn +GD cơ bản : 1-9
+GD định hướng nghề nghiệp (10-12)
- Bao gồm: các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc , các môn tự
chọn và các môn lựa chọn.
II/ Những vấn đề chung của hoạt động giáo dục ở trường phổ thông (Trang 70)
*Khái niệm : HDGD là hoạt động tương tác, biện chứng, thống nhất
giữa hoạt động chủ đạo của nhà giáo dục và hoạt động tự giác, tích cực ,
chủ động của học sinh nhằm hình thành và phát triển toàn diện p/c n/l
người học sinh phù hợp với mục tiêu giáo dục và yêu cầu của xh. (HDGD tổng thể)
*Bản chất: là quá trình chuyển hóa tự giác, tích cực những kinh
nghiệm , giá trị, chuẩn mực xh thành ý thức, thái độ, p/c và n/l, hành vi và thói quen hành vi của hs
*Đánh giá năng lực dựa trên sản phẩm của hs
*Đánh giá p/c dựa trên thói quen hành vi của học sinh
*HDGD là hoạt động có tính 2 mặt
-Giáo viên là chủ thể đóng vai trò chủ đạo
-HS vừa là đối tượng vừa là chủ thể của hoạt động giáo dục , tiếp nhận
và hưởng ứng tích cực những tác động của nhà giáo dục, đồng thời tự cải
biến, tự điều chỉnh , tự hoàn thiện những p/c n/l cá nhân
1/ Đặc điểm của HDGD (Trang 73) -Tính mục đích
-Tính phức tạp, lâu dài và liên tục -Tính cá biệt
-HDGD tổng thể là sự thống nhất của HD dạy học và hoạt động giáo
dục, trải nghiệm và hoạt động tự giáo dục của học sinh. lOMoAR cPSD| 22014077
2/ Nguyên tắc của hoạt động giáo dục (Trang 76)
-Đảm bảo tính mục đích của hoạt động giáo dục
-Đảm bảo hoạt động giáo dục gắn với thực tiễn đời sống , phối hợp
giáo dục nhà trường với gia đình và xh
-Đảm bảo giáo dục trong tập thể và bằng tập thể
-Đảm bảo tôn trọng nhân cách với yêu cầu hợp lí đối với học sinh
-Đảm bảo hoạt động giáo dục phù hợp dặc điểm lứa tuổi và đặc điểm cá nhân của học sinh.
-Đảm bảo tính hệ thống, tính liên tục trong hoạt động giáo dục
II/ Cấu trúc thành tố của hoạt động giáo dục ở nhà trường phổ thông (Trang 83)
1/ Mục tiêu của hoạt động giáo dục Phẩm chất Năng lực -Yêu nước
-Năng lực chung (hình thành -Nhân ái
trong tất cả các môn học) +Tự -Chăm chỉ chủ, tự học -Trung thực +Giao tiếp, hợp tác -Trách nhiệm
+Giải quyết vấn đề và sáng tạo -
Năng lực đặc thù (hình thành qua một số môn học) +Năng lực ngôn ngữ +Năng lực tính toán
+Năng lực khoa học, công nghệ
+Năng lực tin học, thẩm mỹ, thể chất
*Sơ đồ các thành tố của HDGD lOMoAR cPSD| 22014077
III/ Điều kiện tổ chức hoạt động giáo dục (trang 107)
1/ Tổ chức và quản lí nhà trường phổ thông
2/ Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên
3/ Nguồn lực kinh phí, csvc 4/ Xã hội hóa giáo dục
IV/ Xử lí tình huống giáo dục (trang 108) B1: Phân tích dữ liệu B2: Biểu đạt vấn đề
B3: Nêu giải thuyết về các phương án
B4: Chứng minh giả thuyết
B5: Rút ra kết luận sư phạm
VI/ Hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục (Trang 90)
1) Định hướng chung về hình thức và phương pháp giáo dục
-Hình thức tổ chức giáo dục: tổ chức, sx theo một trật tự nhất định
-Các hình thức tổ chức giáo dục
=> Kết hợp đa dạng các hình thức > tạo đk, cơ hội tối đa cho hs thực
hiện nhiêmj vụ học tập và trải nghiệm thực tế (lí do cơ bản thực hiện kết hợp nhiều biện pháp
-PPGD: cách thức hoạt động phối hợp thống nhất của nhà gd và
người được giáo dục , vai trò chủ đạo của nhà giáo dục => thực hiện tốt các nhiệm vụ gd
2) Các ppgd trong chương trình phổ thông (trang 92)
*Nhóm pp sử dụng ngôn ngữ :
+ Thuyết trình, giảng giải +Đàm thoại
*Nhóm pp khám phá, thực hành, trải nghiệm
-PP giải quyết vấn đề -PP hợp tác trong nhóm -PP tổ chức dự án +Định hướng học sinh
+Định hướng thực tiễn
+Định hướng sản phẩm lOMoAR cPSD| 22014077
Giai đoạn 1: Chuẩn bị dự án: ý tưởng , chia nhóm, nhận nhiệm vụ, lập kế hoạch
Giai đoạn 2: Thực hiện dự án
Giai đoạn 3: Báo cáo và đánh giá dự án
*Nhóm pp kích thích và điều khiển hành vi học sinh +PP thi đua +PP khen thưởng +PP trách phạt
3) Đánh giá kết quả hoạt động giáo dục (trang 104)
-KN: thu thập, xử lí thông tin; tư vấn, hướng dẫn; diễn giải thông tin
định tính và định lượng
-Mục tiêu: cung cấp thông tin chính xác, kịp thời
-Căn cứ đánh giá: yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực - Nội dung:
+Đánh giá quá trình học tập
+Đánh giá sự hình thành phẩm chất và năng lực
-Đánh giá KQGD bằng các hình thức đánh giá định tính và định lượng
CHƯƠNG 4: CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
I/ Chức năng nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp (trang 112) 1) Chức năng
Quản lí giáo dục toàn diện hs một lớp học
Cố vấn cho hoạt động tự quản
Cầu nói giữa tập thể học sinh và các lực lượng gd khác trong nhà trường
Người tổ chức, phối hợp các ll GD ngoài nhà trường
II/ Nd và pp công tác chủ nhiệm (trang 117)
1. Tìm hiểu học sinh
Ghi chép thông tin “sổ chủ nhiệm” và “ Nhật ký giáo viên”
Phối hợp các cách thức tìm hiểu
Không hời hợt, chủ quan lOMoAR cPSD| 22014077
-Tìm hiểu tập thể hs
*KN tập thể : tập hợp thanh thiếu niên cùng độ tuổi, cùng
trình độ và đặc điểm tâm lý cùng thực hiện mục tiêu học tập và rèn luyện
*Đặc trưng tập thể học sinh Có mục đích chung Có hoạt động chung
Có hệ thống các quan hệ phức hợp
Có đội ngũ các bộ tự quản do tập thể bầu chọn
*Các giai đoạn của tập thể học sinh
Giai đoạn tập thể mới hình thành ( tập trung các nhân tố tích cực)
Giai đoạn tập thể hình thành và phát triển (3 nhóm: tích cực, thụ động, chậm tiến cá biệt)
Giai đoạn tập thể phát triển mạnh
-Tìm hiểu cá nhân hs
*Phương pháp tìm hiểu học sinh: nghiên cứu hs, trao đổi với
hs, cha mẹ học sinh, quan sát, lắng nghe, nghiên cứu sp,...
*Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt: -
Phương pháp tác động song song
-Phương pháp bùng nổ sư phạm
2. Một số biện pháp cơ bản xây dựng và giaos dục tập thể học sinh
Tổ chức mạng lưới tự quản vững mạnh
-Lựa chọn và phân công đội ngũ cán bộ lớp : lớp trưởng, lớp phó
học tập, Lớp phó kỷ luật, Lớp phó phong trào, Các cán sự bộ môn, các tổ trưởng
Đề ra các mục tiêu phát triển tập thể theo từng giai đoạn (xây dựng viễn cảnh) -Viễn cảnh gần -Viễn cảnh trung bình -Viễn cảnh xa
=> Tạo tâm trạng hưng phấn, tích cực và triển vọng thành công trong tương lai
Giáo dục kỷ luật tích cực -Mục đích:
+Tầm quan trọng của kỷ luật
+Đặt trên quyền lợi cá nhân
+Sự tự do và an toàn thật sự lOMoAR cPSD| 22014077
Giáo duc truyền thống tốt và tập thể dư luận lành mạnh 3.
Tổ chức các hoạt động giáo dục toàn diện cho hs lớp chủ nhiệm
(trang 119)(Đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, Hoạt động hướng nghiệp)
-Tổ chức xây dựng và thực hiện nề nếp, nội qui, yêu cầu học tập
-Đổi mới phương pháp dạy học
-Phát động phong trào thi đua, học tập
-Tổ chức phụ đạo hs yếu kém, bồi dưỡng học sinh giỏi
-Sử dụng hiệu quả các biện pháp tâm lý-giao tiếp 4.
Tổ chức hoạt động trải nghiệm và các hoạt động giáo dục 5.
Xây dựng và phát triển môi trường giáo dục lớp học
-Mục đích: Xây dựng và phát triển lớp học an toàn, lành mạnh ,
thân thiện và phòng chống bạo lực học đường
-Gồm : môi trường vật chất và môi trường tâm lý-xh Phương diện Nội dung Cách thức Đạo đức -CMXH phù hợp yêu -Tổ chức sinh hoạt cầu xh chuyên đề -Pháp luật, văn hóa, -Phối hợp với GVBM xh,... và ll Đoàn Hội Lao động -Ý thức về lao động ( Hoạt động thực tiễn các loại lao động, ứng xử với người lao động, sp lao động) Hướng nghiệp -Ý thức về nghề, yêu -Hoạt động thực tiễn
cầu thực tiễn, kỹ năng -Sinh hoạt chuyên đề cần thiết Thể chất -Vận động-Thể dục -Hoạt động thi đua -Sức khỏe tâm thần -Sinh hoạt chuyên đề -Dinh dưỡng -Sức khỏe sinh sản Thẩm mỹ -Cảm nhận cái đẹp -Tổ chức HDNT -Sáng tạo ra cái đẹp -Sinh hoạt chuyên đề - => mối quan hệ giữa Phối hợp giáo viên bộ con người với thiên môn nhiên và nghệ thuật
III/ Xây dựng kế hoạch giáo dục của lớp chủ nhiệm lOMoAR cPSD| 22014077 (trang 119)
*Kế hoạch giáo dục của lớp chủ nhiệm là bản thiết kế cụ thể toàn bộ nội
dung hoạt động giáo dục của lớp , là chương trình hành động thực thi của
lớp trong một giai đoạn cụ thể *Ý nghĩa
-Vạch ra phương hướng phát triển đi lên của tập thể học sinh -Làm
cho các hoạt động thực hiện theo một chương trình, plan cụ thể , thống nhất, hiệu quả
-Chủ động trong hoạt động, tiết kiệm tg, công sức
-Sự thống nhất, huy động sức mạnh *Căn cứ
-Mục tiêu chương trình của ngành, cấp học
-Mục tiêu, kế hoạch của trường, đặc điểm của lớp -Tình hình địa phương *Yêu cầu -Tính toàn diện -Tính cụ thể -Tính trọng tâm
*Cách thức xây dựng KHGD lớp chủ nhiệm
-Phân tích, đánh giá tình hình, đặc điểm lớp học
-Mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt
-Xây dựng nội dung hoạt động giáo dục cụ thể
-Xây dựng các biện pháp điều kiện -Phân công -Kiểm tra, đánh giá
CHƯƠNG 5: TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 1/Bản chất (144)
-Hoạt động bắt buộc từ lớp 1-12
+Tiểu học: Hoạt đông trải nghiệm
+THCS và THPT: Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
-Là sự thay đổi nhiệm vụ, chức năng, phương thức của hoạt động ngoài giờ lên lớp
-Đổi mới mục đích: phát triển p/c, năng lực người học 2/Khái niệm lOMoAR cPSD| 22014077
-Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế
-Tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, cảm xúc tích cực, khai thác kinh nghiệm đã có
-Chuyển hóa thành tri thức mới, kỹ năng mới
=> Phát huy tiềm năng sáng tạo, khả năng thích ứng với cuộc sống, môi
trường và nghề nghiệp tương lai
-Đặc điểm quan trọng: Tính mở và linh hoạt 3/ Sơ đồ
=> Có thể thay đổi trật tự thực hiện
4/ Hai con đường giáo dục cơ bản trong nhà trường
-Thông qua hoạt động giáo dục (dạy học)
-Thông qua hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (Hinh thành phẩm chất)
5/ So sánh giữa HDHN và HDNLL
*Giống nhau: Đều là hoạt động giáo dục độc lập, song song => Phát triển toàn diện
*Khác nhau: Mục tiêu, nội dung, phương thức, đánh giá kết quả
=> Cân bằng giữa dạy chữ và dạy người
6/Vai trò của hs và gv trong hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp
-GV: định hướng, thiết kế, tổ chức
-Học sinh: suy ngẫm, hình thành cảm xúc, kết tinh kinh nghiệm mới =>
kiến thức, kỹ năng, thái độ
*Các giai đoạn của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
-Giai đoạn 1: Giáo dục cơ bản
+Tiểu học: tập trung vào bản thân
+THCS: tập trung vào xh và tự nhiên
-Giai đoạn 2: Giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp (THPT)
=> Hình thành phẩm chất và năng lực +Năng lực chung +Năng lực đặc thù
Năng lực thích ứng cs
Năng lực thiết kế và tổ chức lOMoAR cPSD| 22014077
Năng lực định hướng nghề nghiệp (Biểu hiện cụ thể)
*Các thành tố hoạt động hướng nghiệp
1/ Nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
-Hoạt động hướng vào bản thân: Khám phá, rèn luyện bản thân
-Hoạt động hướng đến xã hội: chăm sóc gia đình, xây dựng nhà trường, xây dựng cộng đồng
-Hoạt động hướng đến tự nhiên: bảo tồn cảnh quan thiên nhiên, bảo vệ môi trường
-Hoạt động hướng nghiệp: tìm hiểu nghề, rèn luyện phẩm chất, năng
lực, lập kế hoạch 2/ Loại hình tổ chức -Sinh hoạt dưới cờ -Sinh hoạt lớp
-Hoạt động giáo dục theo chủ đề
-Hoạt động câu lạc bộ
=> Điểm chung: hình thành p/c, nl cho học sinh, nội dung hoạt động trải nghiệm theo chủ đề
-Tổ chức mỗi tuần: hình thành thói quen hành vi
-Tổ chức định kì: ngoài giờ, theo quy định nhà trường
*Hình thức (4), phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệm Hình thức Phương pháp
Hình thức thể nghiệm, tương tác -Tọa đàm, hội nghị, hội thảo, chuyên đề
-Diễn đàn, giao lưu (phải có sự
tranh luận, tương tác giữa học
sinh) -Trò chơi (luật chơi, bài học
rút ra) -Sân khấu tương tác (tương tác giữa học sinh) Hình thức khám phá
-Tổ chức tham quan...(kế hoạch) Hình thức cống hiến
-Hoạt động tình nguyện -Lao động công ích Hình thức nghiên cứu -Nghiên cứu khoa học - Dự án...
*Lưu ý khi lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lOMoAR cPSD| 22014077
-Phát huy tính tích cực của hs, đảm bảo tất cả hs đều tham gia
-Tạo đk cho học sinh trải nghiệm
-Tạo cơ hội cho hs suy nghĩ, phân tích, khái quát
-Lựa chọn linh hoạt, sáng tạo phương pháp giáo dục
=> Căn cứ vào các thành tố của HDGD
*Đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm ở nhà trường phổ thông -Mục đích:
+Thu thập thông tin đúng lúc, kịp thời, có giá trị về mức độ đáp ứng nhu cầu cần đạt
+Điều chỉnh chương trình và các hoạt động giáo dục trong nhà trường +Sự tiến bộ
-Nội dung: biểu hiện của p/c, n/l chung, năng lực đặc thù
-Đối tượng tham gia đánh giá: bản thân hs; bạn bè, nhóm; cha mẹ hs, cộng đồng, GVCN
-Cứ liêu đánh giá:
+Định tính; kết quả quan sát, bản tự đánh giá, nhận xét,...
+Định lượng: số buổi, số giờ; số lượng, chất lượng sản phẩm
-Phương pháp đánh giá
+Đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ +Các phương pháp Phương pháp Công cụ Quan sát Phiếu ghi chép Vấn đáp, khảo sát Phiếu hỏi, bảng hỏi Viết Phiếu viết Sp hoạt động Bảng kiểm, thang đo Hồ sơ hoạt động
Rubrics (thanh đo mức độ cụ thể)
*Xác định mục tiêu chủ đề:
-Dựa vào yêu cầu cần đạt
-Mục tiêu hướng về người học
-Xác định p/c, n/l (chung, đặc thù)
-Mục tiêu ngắn gọn, cụ thể, đo lường được
-Diễn đạt bằng đông từ đơn nghĩa lOMoAR cPSD| 22014077