Giáo trình môn Kịch bản phân cảnh | Học viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông

lOMoAR cPSD| 58737056 MỤC LỤC
MỤC LỤC .................................................................................................................................. 2
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ .................................................................................................... 4
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................................ 6
Chƣơng I NGÔN NGỮ VÀ KỊCH BẢN ĐA PHƢƠNG TIỆN ................................................. 7
I.1 Ngôn ngữ đa phƣơng tiện .................................................................................................. 7
I.1.1 Ngôn ngữ .................................................................................................................... 7
I.1.2 Ngôn ngữ đa phƣơng tiện ........................................................................................... 8
I.2 Kịch bản đa phƣơng tiện ................................................................................................. 10
I.2.1 Kịch bản đa phƣơng tiện .......................................................................................... 11
I.2.2 Nghệ thuật viết kịch bản và cấu trúc của một kịch bản ............................................ 11
I.2.3 Phân loại kịch bản .................................................................................................... 11
I.2.4 Một số cấu trúc khi viết kịch bản ............................................................................. 13
I.2.5 Một số ghi nhớ khi viết kịch bản .............................................................................. 13
I.3 Một số vấn đề trong tác phẩm Đa phƣơng tiện ............................................................... 15
I.3.1 Nghệ thuật không gian và nghệ thuật tạo hình ......................................................... 15
I.3.2 Nghệ thuật về thời gian ............................................................................................ 17
I.3.3 Dựng phim ................................................................................................................ 18
I.4 Các bƣớc hình thành kịch bản ......................................................................................... 21
Chƣơng II NGÔN NGỮ ĐIỆN ẢNH ....................................................................................... 26
II.1 Ký hiệu ........................................................................................................................... 26
II.1.1 Hình ảnh .................................................................................................................. 27
II.1.2 Dấu hiệu .................................................................................................................. 29
II.1.3 Một số hiệu quả của dấu hiệu ................................................................................. 31
II.1.4 Hệ thống mã hóa hình ảnh ...................................................................................... 31
II.2 Kể chuyện ...................................................................................................................... 33
II.2.1 Tổng quát ................................................................................................................ 33
II.2.2 Cấu trúc ................................................................................................................... 34
II.2.3 Một số cách kể chuyện ............................................................................................ 39
II.3 Tu từ ............................................................................................................................... 40
II.3.1 Câu chữ ................................................................................................................... 40
II.3.2 Trích dẫn ................................................................................................................. 41
II.3.3 Ẩn ý ......................................................................................................................... 44
II.3.4 Văn hóa ................................................................................................................... 44
II.4 Tƣ tƣởng......................................................................................................................... 46
II.4.1 Tổng quan về tƣ tƣởng trong điện ảnh .................................................................... 46
II.5 Khung hình và hình ảnh ................................................................................................. 52
II.5.1 Cú máy .................................................................................................................... 53
II.5.2 Khoảng ngoài khung hình ....................................................................................... 56
II.5.3 Nghệ thuật dàn dựng ............................................................................................... 58
II.5.4 Chuyển động máy quay .......................................................................................... 60
II.6 Ý nghĩa của kết cấu ........................................................................................................ 61
II.6.1 Tổng quan ............................................................................................................... 62
II.6.2 Dựng phim và kết cấu ............................................................................................. 64
Chƣơng III KỸ THUẬT VIẾT KỊCH BẢN PHÂN CẢNH .................................................... 66
III.1 Khái niệm kịch bản phân cảnh ..................................................................................... 66
III.2 Công cụ và hình thức thể hiện ...................................................................................... 68
III.2.1 Công cụ .................................................................................................................. 68
III.2.2 Hình thức thể hiện ................................................................................................. 70
III.3 Một số yếu tố trong kịch bản phân cảnh ....................................................................... 71
III.3.1 Một số câu hỏi cần trả lời khi viết kịch bản phân cảnh ......................................... 71
III.3.2 Một số nguyên tắc khi viết kịch bản ...................................................................... 72
KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 77
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình I-1: Chữ của người Inca .................................................................................................... 7
Hình I-2: Chữ của người Trung Hoa. ........................................................................................ 7
Hình I-3: Tranh của Claude Monet. ........................................................................................... 9
Hình I-4: Bố cục, màu sắc ảnh hưởng đến tác phẩm. .............................................................. 15
Hình I-5: Góc máy ảnh hưởng đến tác phẩm. .......................................................................... 16
Hình I-6: Thời gian trong Game show là thời gian thực.......................................................... 18
Hình I-7: Thời gian trong Kịch thường được dàn dựng. .......................................................... 18
Hình I-8: Anh em nhà Lumierè với phim đầu tiên Đoàn tàu vào bến. ..................................... 19
Hình I-9: Come along, do! (1898). ........................................................................................... 20
Hình I-10: Ý tưởng .................................................................................................................... 22
Hình I-11: Phần mềm dựng kịch bản Celtx .............................................................................. 23
Hình I-12: Mỗi cú máy cần có một phân cảnh chi tiết ............................................................. 24
Hình I-13: Storyboard example 1 ............................................................................................. 25
Hình I-14: Storyboard dạng có mô tả vị trí camera ................................................................. 25
Hình II-1: Hình ảnh trong phim Grease (1978). ...................................................................... 27
Hình II-2: Phim hài về Robin Hood. ........................................................................................ 28
Hình II-3: Hình ảnh trong phim Tom & Jerry.......................................................................... 28
Hình II-4: Alfred Hitchcock (1899 - 1980) ............................................................................... 29
Hình II-5: Tóm tắt nội dung nhân vật qua hình ảnh vết sẹo .................................................... 30
Hình II-6: Chuỗi dấu hiệu trong phim The Pillow book (1996) ............................................... 30
Hình II-7: Mã tượng trưng trong phim hoạt hình .................................................................... 32
Hình II-8: Mã văn hóa bị sai trong phim Karate kid ............................................................... 33
Hình II-9: Vladimir Propp (1895 - 1970) ................................................................................. 36
Hình II-10: Tzevetan Todorov (1939) ...................................................................................... 38
Hình II-11: Phim Forrest Gump (Oscar 1994) ........................................................................ 39
Hình II-12: Mỗi nền văn hóa sẽ có câu chữ riêng (Đông Nam Bộ) ......................................... 41
Hình II-13: To be or not to be (Hamlet - W.Shakespeare) ....................................................... 42
Hình II-14: Một số hình ảnh trong phim Seven ........................................................................ 43
Hình II-15: Achilles .................................................................................................................. 44
Hình II-16: Cinderella .............................................................................................................. 45
Hình II-17: Romeo & Juliet ...................................................................................................... 45
Hình II-18: Một số hình ảnh mang tính tư tưởng trong tác phẩm ........................................... 47
Hình II-19: Sơ đồ các công việc trong sản xuất phim .............................................................. 49
Hình II-20: Người đàn bà xa lạ - Kramskoy ............................................................................ 49
Hình II-21: Chủ nghĩa hiện thực sạn trong Dirty Harry .......................................................... 51
Hình II-22: Chủ nghĩa anh hùng dân tộc trong Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông ..................... 51
Hình II-23: Đạo diễn Trương Nghệ Mưu (Trung Quốc) .......................................................... 53
Hình II-24: Quay phim thường là người có vị trí âm thầm ...................................................... 53
Hình II-25: Một số góc máy chủ quan ...................................................................................... 54
Hình II-26: Một số số dạng máy quay phim hiện đại ............................................................... 55
Hình II-27: Một số dạng cú máy phổ biến ................................................................................ 56
Hình II-28: Một số hình ảnh ví dụ về hoạt động ngoài khung cảnh......................................... 57
Hình II-29: Dàn dựng ánh sáng cơ bản cho một cảnh quay .................................................... 59
Hình II-30: Ví dụ về slow motion và fast motion trong điện ảnh ............................................. 61
Hình II-31: Luật 180 độ............................................................................................................ 63
Hình II-32:Phim the Good, The Bad and The Ugly ................................................................. 65
Hình III-1:Giấy và bút .............................................................................................................. 69
Hình III-2:Công cụ Word, Excel .............................................................................................. 69
Hình III-3:Công cụ Celtx .......................................................................................................... 69
Hình III-4:Một ví dụ về mẫu kịch bản phân cảnh .................................................................... 71
Hình III-5:Thuật ngữ được sử dụng trong kịch bản ................................................................. 75 LỜI NÓI ĐẦU
Xây dựng một tác phẩm Đa phƣơng tiện gồm nhiều khâu, nhiều công đoạn và phải sử dụng nhiều
kỹ thuật, kiến thức và kỹ năng chuyên sâu. Điều này rất phức tạp và cần nhiều sự tham gia của các
bộ phận kỹ thuật khác nhau. Do đó, việc xác định những thông tin cơ bản và phân đoạn đƣợc công
việc cho từng bộ phận là một việc vô cùng quan trọng trong quá trình sản xuất.
Để có thể giúp các bộ phận sản xuất tƣởng tƣợng và sắp xếp công việc một cách chuẩn xác theo
đúng ý tƣởng đề ra của tác phẩm việc có một tài liệu để toàn bộ ekip sản xuất tuân theo là một
việc làm bắt buộc. Kịch bản phân cảnh là một trong các tài liệu mô tả quá trình này. Các bộ phận
kỹ thuật sẽ dựa vào kịch bản phân cảnh để phân tách và sắp xếp các thành phần trong nhóm sản
xuất cũng nhƣ tác phẩm một cách hợp lý.
Với sự tham khảo, phối hợp và vận dụng của nhiều môn học nhƣ: Ngôn ngữ hình ảnh, Kịch bản
Đa phƣơng tiện, Kỹ thuật quay phim và Kỹ thuật quay phim nâng cao, môn học sẽ tạo một tài liệu
phục vụ cho một sản phẩm Đa phƣơng tiện hoàn chỉnh, không chỉ có ý nghĩa với các sinh viên
thuộc nhóm ngành Truyền thông Đa phƣơng tiện và còn có thể áp dụng cho các sinh viên thuộc
nhóm ngành Thiết kế và Ứng dụng Đa phƣơng tiện.
Chƣơng I NGÔN NGỮ VÀ KỊCH BẢN ĐA PHƢƠNG TIỆN
I.1 Ngôn ngữ đa phƣơng tiện
Ngôn ngữ là một hệ thống phức tạp đƣợc con ngƣời sử dụng để liên lạc và giao tiếp
với nhau [1] . Ngành khoa học nghiên cứu về ngôn ngữ đƣợc gọi là ngôn ngữ học. Ngôn ngữ
có thể đƣợc hiểu theo hai khái niệm: một khái niệm trừu tƣợng hoặc một hệ thống ngôn ngữ
cụ thể ví dụ nhƣ tiếng Việt, tiếng Anh.
Với dạng khái niệm thứ hai, có thể phân chia ngôn ngữ thành rất nhiều hệ thống tƣơng
ứng với các nền văn hóa, khu vực địa lý. Hiện nay theo thống kế trên Thế giới có 6000 - 7000
thứ tiếng k hác nhau, đƣợc mã hóa thành các phƣơng tiện truyền thông khác nhau sử dụng các
giác quan của con ngƣời nhƣ thị giác, thính giác, xúc giác hoặc tƣơng tác nhƣ văn bản, chữ
nổi, đồ họa hoặc tiếng trống, tiếng nhạc cụ, ....
Hình I - 1 : Chữ của người Inca I.1.1 Ngôn ngữ
Hình I-2: Chữ của người Trung Hoa.
Ngôn ngữ của con ngƣời là độc lập với phƣơng thức biểu đạt. Khi đƣợc sử dụng nhƣ là một khái
niệm chung, ngôn ngữ có thể nói đến các khả năng nhận thức để học hỏi và sử dụng hệ thống thông
tin liên lạc phức tạp, hoặc để mô tả các bộ quy tắc tạo nên các hệ thống này, hoặc tập hợp các lời
phát biểu có thể đƣợc tạo thành từ những quy tắc. Tất cả các ngôn ngữ đều dựa vào quá trình liên
kết dấu hiệu với các ý nghĩa cụ thể, đƣợc tập hợp thành một hệ thống ngữ pháp điều chỉnh cách
thức liên hệ, thể hiện của ngƣời phát ra ngôn ngữ và ngƣời nhận ngôn ngữ. Ngôn ngữ của loài
ngƣời có tính tự tạo, đệ quy, di chuyển và phụ thuộc hoàn toàn vào các nhu cầu xã hội và học tập.
Cấu trúc của ngôn ngữ rất phức tạp, tuy nhiên đây là đặc điểm thể hiện sự khác biệt giữa con ngƣời
và thú vật, cho phép thể hiện cảm xúc rộng rãi và nhiều chiều hơn so với bất kỳ hệ thống giao tiếp nào của thú vật.
I.1.2 Ngôn ngữ đa phƣơng tiện
Trong tài liệu này, tác giả không nghiên cứu sâu về các khái niệm ngôn ngữ theo chiều hƣớng của
việc nghiên cứu ngôn ngữ học mà chủ yếu chỉ ra các phƣơng thức, phƣơng tiện giao tiếp giữa một
sản phẩm đối với khán giả để phân tích và làm sáng tỏ các phƣơng pháp một ngƣời sáng tạo ra
các nội dung cần thiết phải đƣa vào tác phẩm của mình, để thể hiện những ý nghĩa, ẩn ý, câu
chuyện của bản thân cũng nhƣ kích thích cảm xúc, thị hiếu của ngƣời thụ hƣởng. Việc này sẽ biến
một sản phẩm bình thƣờng thành một tác phẩm có tính nghệ thuật đúng nghĩa.
Mỗi loại hình nghệ thuật đều có phƣơng thức thể hiện riêng và cách thức giao tiếp với con ngƣời
của mỗi loại hình nghệ thuật cũng có đặc điểm khác biệt nhau. Các loại hình nghệ thuật truyền
thống đƣợc liệt kê gồm bảy loại hình nhƣ sau: • Điêu khắc • Hội họa • Âm nhạc Múa • Văn chƣơng • Sân khấu • Điện ảnh
Có nhiều luồng ý kiến khác nhau về việc sắp xếp các loại hình nghệ thuật, trong đó có thêm vào
một số loại hình nhƣ: kiến trúc thay thế cho điêu khắc. Nhiếp ảnh đƣợc tranh luận khá nhiều trong
việc có đƣợc đƣa vào thành loại hình nghệ thuật thứ tám hay không nhƣng cho tới hiện nay vẫn
chƣa thống nhất đƣợc về cách thức sắp xếp. Tuy nhiên, các nhà khoa học và nghệ thuật đều đồng
ý chung về việc phân chia các loại hình nghệ thuật theo bốn mảng chính:
• Nghệ thuật liên quan đến thị giác: điêu khắc, hội họa, đồ họa, kiến trúc, nhiếp ảnh
• Nghệ thuật liên quan đến thính giác: âm nhạc
• Nghệ thuật văn chƣơng
Nghệ thuật biểu thị biểu thị, biểu diễn - tổng hợp: sân khấu, điện ảnh
Việc phân chia này dựa chủ yếu vào cách thức tác phẩm truyền tải nội dung đến khán
giả. Ở đây ta gọi là ngôn ngữ của tác phẩm. Với tác phẩm hội họa, điêu khắc, ... ngôn ngữ thể
hiện là hình ảnh, màu sắc, hình khối. Khán giả cảm nhận tác phẩm, thẩm thấ u những tầng ý
nghĩa sâu sắc hơn của tác giả thông qua việc nhìn tác phẩm, cảm nhận những thay đổi, những
chi tiết đƣợc phơi bày hoặc ẩn dấu trong từng nét cọ, đƣờng uống lƣợn của khối hình. Với âm
nhạc ngôn ngữ thể hiện là âm sắc, nhạc cụ, nhịp điệu, tiết tấu, .... Trong khi đó, văn chƣơng
cần có ngôn ngữ thể hiện là mạch câu chuyện, lời văn, chữ viết mô tả.
Hình I - 3 : Tranh của Claude Monet .
Đối với loại hình nghệ thuật tổng hợp, các ngôn ngữ thể hiện là khá phức tạp và đƣợc cấu thành
bởi nhiều loại hình ngôn ngữ. Ví dụ nhƣ trong sân khấu, ngôn ngữ thể hiện của tác phẩm không
chỉ là lời thoại, câu chuyện đƣợc kể trên sàn diễn mà nó còn bao gồm nhiều yếu tố nhƣ sắp đặt
sân khấu, đạo cụ, phục trang, ánh sáng, ... Trong điện ảnh, những yếu tố này còn đƣợc đẩy lên cao
hơn với nhiều loại hình ngôn ngữ hơn. Mỗi góc quay hay cái cách thức mà nhà biên kịch, đạo diễn
và quay phim mang đến cho khán giả thông qua màn hình trình chiếu thể hiện tƣ tƣởng, cảm xúc của tác phẩm.
Một tác phẩm điêu khắc trƣớc đây thƣờng do ngƣời nghệ sĩ sáng tạo ra và đóng đinh lại một chỗ,
ngƣời thƣởng thức hiểu, hoặc không hiểu, cảm nhận theo góc nhìn của tác giả, hay theo góc nhìn
cá nhân bị hạn chế khá nhiều. Sự tƣơng tác ngƣợc của khán giả chỉ có thể đƣợc thể hiện theo cái
cách mà họ tiếp nhận tác phẩm. Ví dụ: ngƣời ngồi bên trái nhìn thấy một bộ mặt thiên thần của tác
phẩm nhƣng ngƣời ngồi bên phải lại nhìn thấy một bộ mặt ác quỷ. Ngày nay, công nghệ phát triển
và chạm tới hầu hết các khu vực của nghệ thuật. Một tác phẩm không chỉ cho phép nhà nghệ thuật
truyền tải đến khán giả mà còn cho phép khản giả phản hồi lại cho nhà nghệ thuật hoặc thay đổi
một chút tác phẩm, trong một hạn chế nhất định của tác giả, để phù hợp với bản thân. Điều này
mang lại một loại hình nghệ thuật mang tính cá nhân ngày càng đậm nét hơn đối với khán giả.
Khái niệm về ngôn ngữ đã đƣợc mở rộng hơn nhiều. Với một tác phẩm đa phƣơng tiện hoàn
chỉnh, các loại hình thể hiện đƣợc đẩy lên một mức mới. Số lƣợng ngôn ngữ thể hiện trong một
tác phẩm không dừng lại là ngôn ngữ của hình ảnh, âm thanh hay chuyển động. Một tác phẩm có
thể thể hiện nhiều hơn thế. Từ cách sắp xếp bố cục của các đối tƣợng trong một khung hình tĩnh
đƣợc định sẵn bởi ngƣời sản xuất, cách thể hiện có thể đƣợc mở rộng hơn với ngƣời thụ hƣởng.
Mỗi cá nhân có cái nhìn, cách trải nghiệm riêng của bản thân với tác phẩm mà mình cảm thụ và
điều đó đƣợc định hƣớng bởi nhà sản xuất. Khái quát lại, ngôn ngữ thể hiện trong một tác phẩm
đa phƣơng tiện có thể đƣợc tổng hợp thể hiện qua một số loại hình đƣợc kết hợp tinh vi với nhau nhƣ sau: • Hình ảnh • Bố cục
• Cách thức kể chuyện • Ẩn dụ • Âm thanh • Chuyển động • Tƣơng tác • Công nghệ ....
I.2 Kịch bản đa phƣơng tiện
I.2.1 Kịch bản đa phƣơng tiện
Kịch bản theo Từ điển tiếng Việt của giáo sƣ Hoàng Phê, là một vở kịch đƣợc thể hiện
dƣới dạng văn bản. Ngoài ra, nó cũng có thể là một văn bản phác thảo những yếu tố về
âm thanh, hành động, hình ảnh, ngôn ngữ cần thiết để kể một câu chuyện.
Theo ý kiến chung của các nhà nghiên cứu, một kịch bản nhất thiết phải có yếu tố kịch.
Trong đó, kịch có thể đƣợc hiểu nhƣ sau:
• Kịch đƣợc bắt đầu từ các xung đột, các xung đột này có thể từ các nhân vật trong câu
chuyện hoặc chính từ nội dung của câu chuyện, cũng có thể từ các ý tiến tới từ phía
ngƣời thụ hƣởng câu chuyện. Theo Fadeev: "Xung đột là cơ sở của kịch"
• Kịch thông thƣờng phản ánh những mâu thuẫn cơ bản của xã hội và mang tính lịch sử
cụ thể. Có thể nói một cách văn hoa rằng, kịch mang tính vị nhân sinh, mang hơi thở
của xã hội, là hình chiếu của xã hội theo góc nhìn của ngƣời sáng tác.
I.2.2 Nghệ thuật viết kịch bản và cấu trúc của một kịch bản
Nghệ thuật viết kịch bản đƣợc hiểu theo ý nghĩa nhƣ sau:
• Một tác phẩm có kịch bản tốt là một tác phẩm giao tiếp đƣợc với khán giả, ngƣời chơi, ngƣời sử dụng.
• Một tác phẩm thành công là một tác phẩm có kịch bản hƣớng tới và kiểm soát đƣợc
tâm lý của ngƣời xem, ngƣời chơi, ngƣời sử dụng tác phẩm, sản phẩm đó.
Để xây dựng một kịch bản thì nhà viết kịch cần phải hiểu đƣợc kịch bản cần những gì. Nó đƣợc
xây dựng nhƣ thế nào, theo một cấu trúc chung gồm các thành phần gì. Theo quan điểm của điện
ảnh, một kịch bản hiện đại gồm các đơn vị tính sau:
• Đoạn (sequence) Cảnh (scene) • Phân cảnh (shot)
I.2.3 Phân loại kịch bản
Dựa theo các hình thức thể hiện, thể loại kịch bản kịch bản có thể đƣợc phân thành:
Phân chia theo thể loại có thể phân tách thành một số dạng chính: o Kịch bản phim truyện: ▪ Phim điện ảnh ▪ Phim truyền hình ▪ Phim tài liệu ▪ ...
o Kịch bản chƣơng trình truyền hình ▪ Game show ▪ Talk show ...
o K ịch bản giới thiệu, quảng cáo, sự kiện ▪ Event ▪ TVC
▪ Chƣơng trình giới thiệu doanh nghiệp
▪ Chƣơng trình niệm, thành lập, khánh thành, ... ▪ ... o Kịch bản Game
o Kịch bản sản phẩm Multimedia o Kịch bản hoạt hình ▪ Hoạt hình 2D ▪ Hoạt hình 3D ▪ Hoạt họa ▪ ...
Phân chia theo tính chất, kịch bản có thể phân chia thành: o Kịch bản sơ lƣợc o Kịch bản diễn biến o Kịch bản nội dung o Kịch bản chi tiết
Ngoài ra, kịch bản cũng có thể phân chia theo cách thức thể hiện đối với khách ▪ Phóng sự ▪ • hàng:
o Submission script: Hay còn gọi là Spec script: Đây là dạng kịch bản sơ lƣợc,
chủ yếu thể hiện ý tƣởng và đƣợc cung cấp cho đối tƣợng là khách hàng trong
giai đoạn đầu của dự án, mục đích để xét duyệt, xác định các nội dung chính
trƣớc khi đƣa vào biên soạn chi tiêt. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và công sức khi thực hiện.
o Shooting script: Kịch bản phân cảnh : Đây là dạng kịch bản chi tiết để sản xuất
dự án. Đây là dạng kịch bản sử dụng cho đội ngũ sản xuất, cần các nội dung
càng chi tiết càng tốt và dựa vào đó đội sản xuất có thể thực hiện đƣợc sản phẩm
đúng theo ý tƣởng ban đầu đặt ra.
• Dựa theo đối tƣợng đọc và mục đích đọc, kịch
bản đƣợc sẽ đƣợc chia thành một số loại: o Nhà sản xuất o Đội
Trên thế giới việc viế t kịch bản đƣợc chia theo một số cấu trúc chính. Việc này đƣợc
xác định để các nhà sản xuất phim dễ làm việc với nhau và định hình chung cho tác phẩm.
Khi đƣợc định hình trên các cơ sở lý luận về tâm lý và thị hiếu ngƣời xem, cấu trúc của các
kịch bản dần đƣợc định hình và mặc dù đƣợc gọi theo cá c tên gọi khác nhau nhƣng về mặt ý
nghĩa, cấu trúc của kịch bản hầu hết đều đƣợc thừa nhận có những thành phần bao gồm: Mở,
mâu thuẫn, giải quyết mâu thuẫn và kết.
Ở Mỹ, cấu trúc này đƣợc phát biểu:
Ở Trung Quốc, cấu trúc này đƣợc gọi với tên khác:
Trong một kịch bản, đối với phim chiếu rạp, biên kịch không nên viết kịch bản quá
150 trang. Một điểm chú ý đối với các biên kịch trẻ là họ thƣờng có xu hƣớng viết kịch bản
văn học của mình dƣới d ạng một truyện ngắn. Điều này rất không tốt vì sẽ hạn chế chính bản
thân họ cùng đội ngũ trong việc thống nhất biến những mô tả trong kịch bản thành những
hình ảnh, âm thanh, chuyển động tƣơng ứng. ngũ làm phim o Cất tủ kính
I.2.4 Một số cấu trúc khi viết kịch bản • Mở • Mâu thuẫn
• Giải quyết mâu thuẫn • Kết cục • Khởi • Thừa • Chuyển • Hợp
I.2.5 Một số ghi nhớ khi viết kịch bản
Nhà biên kịch, đặc biệt là nhà biên kịch trẻ thƣờng nhầm lẫn giữa kịch bản đƣợc viết theo dạng
tác phẩm văn học và kịch bản viết cho ngƣời sản xuất sản phẩm. Kịch bản văn học thƣờng sử
dụng hoặc lạm dụng các câu chữ để mô tả nhân vật, nội tâm, hình ảnh, ... Các mô tả này sẽ hữu ích
trong việc sản xuất dự án nếu nó giàu hình ảnh, giàu âm thanh, dễ làm cho ngƣời thụ hƣởng có
hình dung về thế giới đƣợc mô tả trong tác phẩm. Tuy nhiên, thông thƣờng các mô tả một cách
trừu tƣợng sẽ làm cho ngƣời sản xuất nội dung khó có thể thực hiện hoặc hiểu sai trong việc thực
hiện. Ví dụ:" Nhìn bầu trời, lòng anh nhƣ nổi sóng".
Thông thƣờng trong các tác phẩm kịch bản, tất cả các yếu tố trong kịch bản đều cần
phải đƣợc miêu tả, diễn giải sao cho chúng có thể:
Một số các yếu tố cần qu an tâm trong kịch bản cần có bao gồm Quan hệ của nhân vật,
Cao trào tình tiết, Chủ đề tƣ tƣởng. Các yếu tố này sẽ làm cho một kịch bản trở nên gắn kết
Một sai lầm nữa của nhà biên kịch là hay viết theo ngôi thứ nhất: "Nhìn họ ôm chầm
lấy nhau, trong lòng tôi, một cảm xúc khó tả chợt dâng lên . ". Nếu diễn tả nhƣ ví dụ, đội ngũ
làm phim sẽ không biết phải xử lý hình ảnh ra sao . Thay vào đó nhà biên kịch có thể diễn tả
với một vị trí khách quan hơn cùng mô tả khái quát để đội ngũ sản xuất có thể dựa vào đó xây
dựng sản phẩm: "Nhìn họ ôm chầm lấy nhau, từ góc nhỏ ven đƣờng, ánh mắt cô nhƣ dại đi,
bàn tay nắm chặt và đôi môi cô mím chặt".
Thời gian trên phim và đoạn mô tả không đồng nhất. Việc mô tả kỹ lƣỡng rất mất
nhiều giấy mực nhƣng nên ghi nhớ là những điều này trên một khung hình đều đƣợc tích hợp
lại và có thể chỉ diễn ra trong vòng vài giây. • Quan sát đƣợc • Nghe đƣợc • Chạm đƣợc • ...
hơn với nhau và với câu chuyện.
I.3 Một số vấn đề trong tác phẩm Đa phƣơng tiện
I.3.1 Nghệ thuật không gian và nghệ thuật tạo hình
Hình I - 4 : Bố cục, màu sắc ảnh hưởng đến tác phẩm .
Hình I - 5
: Góc máy ảnh hưởng đến tác phẩm .
Các yếu tố về không gian và tạo hình trong tác phẩm gây ra các ấn tƣợng cho ngƣời
xem và hƣớng ngƣời xem theo ý muốn của nhà sáng tác. Do đó khi xây dựng một tác
phẩm đƣợc thể hiện thông qua các phƣơng tiện hiển thị mang tính thị giác nhƣ phim,
game, kịch, kiến trúc, ... ngƣời sáng tác cần chú ý đến các chi tiết thể hiện về mặt không
gian, tạo hình của tác phẩm.
Tạo hình trong điện ảnh hay các tác phẩm Đa phƣơng tiện gồm nhiều yếu tố, trong đó
có thể kể đến bao gồm: – Bố cục màu sắc – Ánh sáng – Cỡ cảnh – Góc độ m áy quay
– Chuyển động máy quay – …
Một điều cần chú ý là dù trong trƣờng hợp nào, các tác phẩm Đa phƣơng tiện cũng sẽ tuân
theo những quy tắc chung về mỹ thuật, hội họa, âm nhạc. Điều này đặt ra cho ngƣời sáng tác
một yêu cầu bắt buộc phải biết, hiểu và vận dụng đƣợc các yếu tố nhƣ: – Bố cục – Hình khối – Đƣờng nét
trong tác phẩm của mình.
Đặc biệt với các tác phẩm thể hiện qua các thiết bị hiển thị nhƣ tivi, máy tính, màn ảnh, ... nhà
sáng tác không có khoảng không gian sắp đặt các yếu tố trong tác phẩm nhƣ đối với không
gian của sân khấu, sự kiện. Không gian thƣởng thức tác phẩm của khán giả bị bó hẹp trong
không gian hiển thị của phƣơng tiện truyền thông tới họ.
Kịch bản cho các tác phẩm tính toán không chỉ cho các hình ảnh xảy ra trong khung hình mà
còn phải tính toán các hình ảnh xảy ra ngoài khung hình. Điều này có thể hiểu nhƣ sau: Không
gian xây dựng cho tác phẩm khi đƣa lên thiết bị thể hiện là hữu hạn, tuy nhiên thế giới mà
ngƣời sáng tác mong muốn truyền tải là một thế giới "thực" nhất có thể đối với khan giả. Do
đó, không thể có việc trên đất bằng, xạ thủ bắn một mũi tên hƣớng lên nhƣng khi trúng đích
nó lại bay ngang đƣợc. Ánh sáng của mặt trời tạo ra một nền trời màu vàng ngoài cửa sổ nhƣng
ngƣời đứng bên cửa sổ lại không có bóng. Những yếu tố nhƣ ví dụ sẽ làm cho tính thực của
tác phẩm bị giảm sút nghiêm trọng. Và một thế giới đã không đủ rộng cho chính những nhân
vật của nó thì làm sao có thể thuyết phục đƣợc khán giả tin tƣởng vào những gì đang diễn ra bên trong.
I.3.2 Nghệ thuật về thời gian
Nội dung một tác phẩm thƣờng tuân theo hai nguyên tắc về thời gian và điều này thể hiện qua
cách thể hiện hoặc cách dựng:
– Dựng liên tục: Mọi hoạt động trong tác phẩm diễn ra tuần tự, nối tiếp nhau. Đây là
cách mô tả một thế giới thực nhất, tuy nhiên việc này sẽ làm cho tác phẩm bị kéo
dài và có thể gây nhàm chán cho khán giả. Tuy nhiên tính liên tục của tác phẩm là
luôn cần có và lúc nào cũng hiển hiện.
– Dựng ngắt quãng: Thủ pháp này đƣợc sử dụng trong hầu hết các tác phẩm. Nó giúp
giản lƣợc các chi tiết thừa thãi và khán giả có điều kiện tập trung vào những diễn
biến, nội dung chính mà ngƣời sáng tác mong muốn.
Thời gian trong điện ảnh, truyền hình, game, kịch, ... thƣờng không tỷ lệ thuận với thời gian
thực tế. Đƣơng nhiên là cũng có nhiều loại hình thời gian của tác phẩm là thời gian thực. Đây
chính là các chƣơng trình trực tiếp, các sự kiện có tính liệt kê nhƣ game show, biểu diễn ca
nhạc, ... Tuy là thể loại nào, cách thức thể hiện ra sao nhƣng điều một nhà viết kịch bản cần
ghi nhớ là khung thời gian cho một tác phẩm là hữu hạn và việc phân bố thời gian trong tác
phẩm cần đƣợc xử lý.