
®¹i häc huÕ
trung t©m ®µo t¹o tõ xa
PGS.TS. NguyÔn quang Ninh
Gi¸o tr×nh
Gi¸o tr×nhGi¸o tr×nh
Gi¸o tr×nh
(Dµnh cho sinh viªn khèi Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n)
Nhµ xuÊt b¶n ®¹i häc huÕ - 2013

môc lôc
PhÇn mét: luyÖn kÜ n¨ng chÝnh t¶ tiÕng ViÖt .............................................................. 4
I. ChÝnh t¶ lµ g×? .................................................................................................................. 4
II. mét sè lçi chÝnh t¶ th−êng gÆp .............................................................................. 4
iii. nguyªn t¾c chÝnh t¶ tiÕng viÖt............................................................................. 6
Iv. viÕt ®óng chÝnh t¶ ...................................................................................................... 6
V. LuyÖn tËp ........................................................................................................................ 12
PhÇn hai: luyÖn kÜ n¨ng dïng tõ ..................................................................................... 21
I. tõ vµ tõ vùng tiÕng viÖt ............................................................................................ 21
II. nh÷ng yªu cÇu chung cña viÖc dïng tõ ............................................................ 27
III. thao t¸c lùa chän vµ sö dông tõ ....................................................................... 38
PhÇn ba: luyÖn kÜ n¨ng ®Æt c©u ...................................................................................... 43
i. c©u trong tiÕng viÖt.................................................................................................. 43
ii. yªu cÇu chung cña viÖc ®Æt c©u ......................................................................... 50
III. ch÷a c©u sai ................................................................................................................. 57
PhÇn bèn: luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n ....................................................................... 63
i.
yªu cÇu chung cña viÖc viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ............................. 63
ii. luyÖn viÕt ®o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò .................................................................... 70
iii. luyÖn viÕt ®o¹n v¨n theo mèi quan hÖ ý nghÜa .......................................... 76
iv. luyÖn t¸ch ®o¹n v¨n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n ................................................. 85
v. luyÖn rót gän vµ më réng ®o¹n v¨n ................................................................ 96
PhÇn n¨m: luyÖn kÜ n¨ng tiÕp nhËn v¨n b¶n ............................................................ 108
i. néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n ................................................................... 108
ii. ph©n tÝch v¨n b¶n ..................................................................................................... 120
iii. tãm t¾t v¨n b¶n ....................................................................................................... 124
iv. Tæng thuËt c¸c v¨n b¶n khoa häc .................................................................. 128
V. luyÖn tËp ...................................................................................................................... 135
PhÇn s¸u: luyÖn kÜ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n ............................................................. 159
I. ®Þnh h−íng x©y dùng v¨n b¶n .............................................................................. 159
ii. lËp ®Ò c−¬ng v¨n b¶n .............................................................................................. 167

III. TriÓn khai ®Ò c−¬ng thµnh v¨n b¶n ................................................................ 176
IV. KiÓm tra vµ hoµn thiÖn v¨n b¶n ®U viÕt ....................................................... 192
v. LuyÖn tËp ...................................................................................................................... 192
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o .................................................................................. 207

PhÇn mét
luyÖn kÜ n¨ng chÝnh t¶ tiÕng ViÖt
I. ChÝnh t¶ lµ g×?
!"#$%&$'()*+,-./-01234%
5#6(78-9:2. /-0#$+8&;-<)"-9.
=$>:012-/-:?&:2=(--@4)*+,
A.=$>BB=&8-C)*+,-.-9:2+#2-
D--E-B+.-<=A%--BF:=$'5
G-@-9-)8;-.6(-H-=$ I-0H-4-H-
<J--$B)-. KL.-B-H-&;&6-;
#:-.$B:2-H- MH- :L.-B:26(-&;-9
:N O +, - O6- A- P -
Q& R(-
A2+-9-O65S:'@'T;:@$@'
-)#$U
−VH->-H---H-3.=$I--96(-.
O6D-566-0H->-H-(@--H-3-B.-H-H#:
(W-B-H-MH- O+,Ud¬ / gi¬ / z¬
−VH->8-6-H-$;I-I O+,UHµ Néi$
Hµ néiItalia$I-ta-li-a,...
−H-;-$;&;%-;&;-H-+#2-)()(&;@
%-O6A:)O6 O+,UKr«ngput$Kr«ng-pót.
−H- )* +,-H- +@-# O +, "Ngµy x−a cã vî chång «ng l·o ®¸nh c¸
nghÌo sèng ë ven s«ng",$"Ngµy x−a, cã vî chång «ng l·o ®¸nh c¸ nghÌo sèng ë
ven s«ng"
A.@'&;-B/-N:=$&;56-E-B
/-0:0=$&:(=6X@=H:2)($;I-
@>
II. mét sè lçi chÝnh t¶ th−êng gÆp
B'$;#+X6-:I-L- A6-:I-L+)*+,
Y6-F-.?0?-.M -H-L-D-B=$:2)(
W-9$)#$U
1. M¾c lçi do kh«ng n¾m v÷ng chÝnh t¶
AB:2-H-MH-L-"#$+MI:.-H-/-
--F/-01234:D-+Z-BH#: A
:I-L&-H-&/)U

[
−\L',#:]^M-Z:2#:-B'-H-_
O+,U
`gå ghÒghå gÒ
`ghª gímghª ghím
`nguÖch ngo¹cnghuÖch ngho¹c
`c¹n kiÖtk¹n kiÖt
−\L']]^MD.]J-W_
O+,U
`khuÕch tr−¬ngkhuyÕch tr−¬ng
`ngo»n ngoÌongu»n ngÌo
`qu»n qu¹iquo»n qu¹i
−\L+MI:/-=$I-
O+,U
`NguyÔn ThÞ Minh KhaiNguyÔn thÞ Minh Khai
`§iÖn Biªn Phñ§iÖn biªn Phñ
`I-ta-li-aI Ta Li A
2. M¾c lçi do ph¸t ©m sai
−aH#:),#:]+X%)
O+,U
`lo l¾ngno n¾ng
`thÓ dôcthÓ rôc
`r¸ch n¸td¸ch n¸t
−aH#:)]]+X%)
O+,U
`r−îu chÌriÖu chÌ
`h−¬u naihiªu nai
`kÝnh coong kÝnh cong
−aH#:)6+X%)
O+,U
`mÜ m·nmØ m¶n
`vui vÎvui vÏ
`hç trîhé trî
−aH#:)-H--.-H-9,#:-(D-X2.-H--.-H-9$;
#:.+X%)
O+,U
`phèp ph¸pphèp ph¸t
`tan t¸ctang t¸c
`c¸i ®u«ic¸i ®ui

b
iii. nguyªn t¾c chÝnh t¶ tiÕng viÖt
.O66W/-0#$+8&;-<)"#: ON4$-BB$;I--<
5-9-O6nguyªn t¾c ng÷ ©m häcH#:N
@$
QO6JM5HNH Q3"-#$&-#'
/-?-(M-B)8MH-56 !'$:--
O61<W-&";<<6/<(%)*+, G"4$
-BB&c-O68--@-H-H#:T
5-9O6+8&;-<)"d-93
O+,U
−el¹c lângNl¹c lâng^Mn¹c nâng_MdÞu dµngN
dÞu dµng^Mdùu dµng_MuÓ o¶iNuÓ o¶i^MuÓ ¶i_
Mno ®ãiNno ®ãi^Mlo ®ãi_ O4$],#:]
]]-9:2&@=&?
−edÔ d·iNdÔ d·i^MdÔ d¶i_MmÜ n÷NmÜ
n÷^MmØ nö_ O4$6-9:2-E'=&?
-9-O6
Iv. viÕt ®óng chÝnh t¶
A. §èi víi ch÷ viÕt th−êng
ON $;I- - O6 $; I- . #:?-- ;
-@'-9$nghe nh− thÕ nµo th× viÕt nh− thÕ nÊy Q$4$&;8-
---B+8:2)(-<)"MH-U
1. Dùa vµo quy t¾c chÝnh t¶
!--]?-2-:2)(=$I- f%#$:2)(=$I-
-]I:.U
_nghng
−OnghMJ&%--H-$;#:i, ª, e+,U
nghi hoÆc, nghÒ nghiÖp, nghe ngãng, nghiªng ng¶,...
−OngMJ&%--H-$;#:MH-+,U
ngì ngµng, ng¬ ng¸c, ngu tèi, ngä nguËy, ng−íc m¾t, ng¾c ngø,...
5_gh g
−OghMJ&%--H-$;#:i, ª, e+,U
ghi nhí, gãi ghÐm, bµn ghÕ, gh×m nÐn,...
− OgMJ&%--H-$;#:MH-+,U
gµ g«, l−ng gï, gÇm gõ, gß hµn, gên gîn,...
-_kcq
−OkMJ&%--H-$;#:i, ª, e+,U
kÝn ®¸o, kim chØ, kÕ ho¹ch, kÓ lÓ, ª ke, cß kÌ, kiªn tr×, ®ao kiÕm,...

g
−OcMJ&%--H-$;#:MH-+,U
co gi·n, c¬ héi, cay có, c¸ mÌ, mÆc c¶, cuèc xÎng, c« gi¸o,...
−OqMJ&%-#:6:+,U
qu©n ®éi, qu¶n ca, qu¶n lÝ, qu¸ qu¾t, quanh co, ®Æc qu¸nh,...
+_¢m ®Öm
−OoMJ&%--H-$;#:a, ¨, e+,U
hoan h«, ho¸n vÞ, ho¹n n¹n, hoen è, xoen xoÐt, xo¨n,...
−OuMJ&%--H-$;#:MH-+,U
quÊn quýt, qu©n ®éi, l·ng quªn, tuÇn lÔ,...
2. Dùa vµo mét sè mÑo chÝnh t¶
_Kh+@i^ _j1^~_
^k_ fZ:h"M×nh nªn nhí lµ viÕt dÊu ng·"i1 -tõ H¸n
ViÖt.
!(%tõ H¸n ViÖt-H-5I]5c.,#:m, n, nh, l, v, d, ng
(ngh)N+@1^~_ !'$-BMD:23lHO6M5
+@1$iN)m13B-B,#:]Um, n, nh, v, l, d, ng (ngh).
O+,U
−O%mUmÉu tö, mÉn c¶m, mÜ m·n, minh mÉn, m·n nguyÖn......
−%nUnç lùc, truy n·, n÷ tÝnh, n÷ c«ng, no·n bµo,...
−O%nhUnhÉn t©m, kiªn nhÉn, nh·n hiÖu, nh·n quan, nhiÔm bÖnh,...
−O%lUl·o t−íng, lÔ phÐp, lì thêi, lçi l¹c, l·n c«ng, l·ng tö, lÔ nghi, truy lÜnh,...
− O%vUv÷ng bÒn, v·ng lai, v¨n vâ, vÜ nh©n, uy vò, vâ c«ng...,
−O%dUkiÒu diÔm, dòng m·nh, gi¸o d−ìng, d· sö, diÔu vâ, d÷ kiÖn, d−ìng dôc,...
−O%ng (ngh)Ung−ìng mé, ng«n ng÷, ngò hµnh, nghÜa khÝ,...
B+Z:h%-H-,#:]$Um×nh (m) nªn(n) nhí(nh) lµ (l) viÕt (v)
dÊu (d) ng· (ng).
^_ fZ:hHuyÒn ng· nÆng, hái sao kh«ng s¾c thuèc ^l$UChÞ HuyÒn mang
nÆng ng· ®au, hái kh«ng s¾c thuèc biÕt bao giê lµnh_+@i$+@1
-tõ l¸y
!(%tõ l¸y,-H-+@5-Ec:-Z&:2B:U
huyÒn − ng· − nÆng
kh«ng − hái − s¾c
Q:h$&3H$M@$-n57M7M5+@i$1
:@$M1kh«ng dÊuD-+@s¾cN-nWI+@hái
O+,U
−Kh«ng−háiUrun rÈy, l¼ng l¬, v¬ vÈn, nhá nhÎ, ñ ª,...
−S¾c−háiUm¸t mÎ, r¶ rÝch, göi g¾m, nhÝ nh¶nh, ngæ ng¸o,...
A/-WM-n57M7M5+@i$1:@$M1
-B+@huyÒnD-+@nÆngN-nWI+@ng·
?

o
O+,U
−HuyÒn−ng·UthÉn thê, râ rµng, Çm Ü, b× bâm, bÇu bÜnh, ®Éy ®µ,...
−NÆng−ng·Uqu¹nh quÏ, rùc rì, nòng nÞu,...
5_Kh,#:]d/gi
pmd^:Mgi_MJ&%--H-]oa, o¨, u©, oe, uª, uy.
!(%3lHO6-B+Z:2)(:h)U
`fZ:h"d−ìng dôc"d
A3lHO6:+@ng· (d−ìng)D-+@nÆng (dôc)Nd O+,Uc«ng diÔn,
dòng c¶m, dÜ nhiªn, dÞ d¹ng, dÞch vô, diÖn m¹o,...
−fZ:h"gi¶m gi¸"gi
A3lHO6:+@hái (gi¶m)+@s¾c (gi¸)Ngi O+,Ugi¶ng v¨n,
häc gi¶, ®¬n gi¶n, gi¶ thuyÕt, gi¸n tiÕp, gi¸ c¶, gi¸o sinh, giíi h¹n
-_Kh,#:]ch/tr
−Och&.&/)U
`Q3-q=6?N O+,Ucha, chó, chång, chÞ, ch¸u, ch¾t, chót, chÝt.
`Q3-qS+ZD&N O+,Uchai, ch¶o, chËu, châng, chum,
chÜnh, chiÕu, ch¨n, chæi, chµy, chÐn.
`Q3-qd9> O+,Uch−a, ch¼ng, chí, ch¨ng.
−Otr&.&/U
`Q3-qdM-B)8-4$ O+,UtrÇn truång, trèng tr¶i, tr¬ träi, trÇn trôi, trïng
trôc, trèng tr¬n, träc lèc.
`Q3-q-@0@ O+,Utr©ng tr¸o, tr¬ trÏn, trõng tré, trîn trõng, tr¬ tr¸o, tr¬
tr¬, tr¸o trîn.
+_Kh,#:]s / x
−Os&:2)(&/)U
`Q3-q&WH(Us¸ng suèt, s¹ch sÏ, sung s−íng, sím sña, su«n sÎ, sèt s¾ng, s©u
xa, sung tóc,...
`Q3-q24-#$-(S46/;; O+,Us−, s·i, sø
thÇn; sªn, s¸o, sß, sÕu; sim, sung, sóng, sÊu, si; sät, siªu, sîi (d©y); sÊm, sãng, sao, s«ng,
suèi.
−Ox&:2)(&/)U
`Q3-q;J-7Ux«i, xóc xÝch, x¸ xÝu, l¹p x−êng,...
`Q3-q)8i)D-Ux×, xÑp, xèp, nhá xÝu,...
_Kh]¨c / ¨t ¨ng / ¨n
−Q3 -B ] ¨c -B -q )8 $+2 O +,U lóc l¾c, ng¾c
ngo¶i, ng¾c ngø, l¾c x¾c, ngóc ng¾c, cµ nh¾c, t¸n s¾c,...
−Q3-B]¨t-B-IiH-&D-:.4NB O+,Uc¾t,
chÆt, h¾t, ng¾t, b¾t, l¾t nh¾t, th¾t, ch¾t läc.
−Q3-B]¨ng-Br& O+,Ub¨ng, ph¨ng, l¨ng, c¨ng, th¼ng,
ph¼ng,...

s
−Q3-B]¨n-q)8-2&nMr O+,Uqu»n, xo¨n, xo¾n, qu¨n,
quÆn, lo¨n xo¨n, nh¨n nhóm, nh¨n nheo, ngo»n ngoÌo.
A-H-]&;-n-B:2)(]MH--E&@+C]:N--H-
]B-q0@6W-":2)(3N4$--]2-n O+,U]U−¬p,
−¬u, −t, −i, −m,...
B. ®èi víi ch÷ viÕt hoa
1. Nh÷ng tr−êng hîp cÇn viÕt hoa
_Otªn riªng-9>+D-;&;-9-H-T-J--H--<=
O+,U
Tãc nµy kh¸c nµo rõng dõa, luü tre, ruéng lóa, b·i biÓn, kh¸c nµo nh÷ng dßng s«ng
Trµ Khóc, Thu Bån, nh÷ng nói rõng Ba T¬, An Khª, Kon Tum, §¾c L¾c.
^P!J-_
5_Och÷ c¸i ®øng ®Çu c©uU
−p+@-@:
O+,U
Vµo ®ªm tr−íc ngµy khai tr−êng cña con, mÑ kh«ng ngñ ®−îc. Mét ngµy kia, cßn xa
l¾m, ngµy ®ã con sÏ biÕt thÕ nµo lµ kh«ng ngñ ®−îc. Cßn b©y giê giÊc ngñ ®Õn víi con dÔ
dµng nh− uèng mét li s÷a, ¨n mét c¸i kÑo.
^Theo\\_
−p+@-@:+@-@:i
O+,U
Hìi «i, l·o H¹c! Th× ra ®Õn lóc cïng l·o còng cã thÓ lµm liÒu nh− ai hÕt. Con ng−êi
®¸ng kÝnh Êy b©y giê còng theo gãt Binh T− ®Ó cã ¨n −? Cuéc ®êi qu¶ thËt cø mçi ngµy
mét thªm ®¸ng buån.
^A:_
−p+@W-]+n5I]:2W
O+,U
TÝ vµ Söu ®i qua mét ®¸m ruéng bÝ. TÝ chît tr«ng thÊy qu¶ bÝ to, nãi r»ng:
− Chµ! Qu¶ bÝ ®©u mµ to nh− thÕ kia !
Söu cã tÝnh hay nãi kho¸c, c−êi mµ b¶o:
− ThÕ ®· lÊy g× lµm to. T«i ®· tõng thÊy nh÷ng qu¶ bÝ to h¬n nhiÒu...
(Quèc v¨n gi¸o khoa th−)
-_Och÷ c¸i ®øng ®Çu mét dßng th¬.
O+,U
§Êt n−íc m×nh ®©y
Hai m−¬i n¨m m−a, n¾ng, ®ªm, ngµy
Hµnh qu©n kh«ng mái,
Sung s−íng bao nhiªu: t«i lµ ®ång ®éi

kt
Cña nh÷ng ng−êi ®i, v« tËn, h«m nay.
^l._
+_O%dông ý tu tõ.
O+,U
−
Bµn tay con n¾m tay Cha
Bµn tay B¸c Êm vµo da vµo lßng
^Q(l._
− B¸c lµ ng−êi ¤ng. B¸c lµ ng−êi Cha. B¸c lµ nhµ th¬. B¸c lµ nhµ triÕt häc. Hoµ b×nh
ta cã thÓ vÏ B¸c bu«ng cÇn c©u trªn mét dßng suèi thêi gian. Nh−ng b©y giê dùng t−îng
Ng−êi, ta sÏ dùng t−îng Hå ChÝ Minh. Ng−êi du kÝch Hå ChÝ Minh. VÞ t−íng Hå ChÝ
Minh. VÞ T− lÖnh. Ng−êi chØ huy...
^\O;_
2. C¸ch viÕt hoa
_Q;&;O6A:;&;%-;=#:lHO6
− Tªn ng−êi
Q;O6A:^S:-?M;M5+;8;6_U-.
-H]-9@--H-#:
O+,U
Q;<UTh¶o, Ph−¬ng, Giang,...
Q;MUQuý Thµnh, Quang TuÊn,...
Q;85+UTè Nh−, ThÐp Míi, Nam Cao, Tó Mì,...
l?M`;MUTrÇn NguyÔn Thuû Giang, TrÇn Hoµng YÕn H−ng,...
l?`;<UNguyÔn Du, Lª Hoµn,...
l?`B`;<UNguyÔn V¨n Tïng, NguyÔn ThÞ Th¶o,...
l?`;MUNguyÔn Hoµi Giang, TrÇn H¶i L©m,...
l?`B`;MUPhan ThÞ Thanh Nhµn, TrÇn ThÞ YÕn H−ng,...
l?`;6UTrÇn H−ng §¹o,...
Q;%- ;=#:lHO6U-H-;&;
O6A: O+,U
Mao Tr¹ch §«ng, LÝ Quang DiÖu, §Æng TiÓu B×nh,...
Kha Lu©n Bè, N· Ph¸ Lu©n, M· Kh¾c T−, T− §Þa L©m,...
− Tªn ®Þa lÝ
O-.-H]-9@--H-#:
O+,U
Hµ Néi, H¶i Phßng, Nam §Þnh,...
B×nh TrÞ Thiªn, Hµ Nam Ninh, Cao B¾c L¹ng,...
§Ìo KhÕ, Cöa ¤ng, Mòi Ngäc, Hßn Gai,...
M¹c T− Khoa, B¾c Kinh, H¾c H¶i,...
− Tªn c¬ quan, ®oµn thÓ, tæ chøc...

kk
O-.-H]-9#:];-H-#:]-9-H-524W
;&;^-B;;>N=$I-;;>O6
A:"&;_
O+,U
Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o
Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc
Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi
Tr−êng §¹i häc Quèc gia Thµnh phè Hå ChÝ Minh
Tr−êng TiÓu häc Chu V¨n An
Héi Ch÷ thËp ®á thµnh phè Hµ Néi
Nhµ m¸y C¬ khÝ Gia L©m
Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
5_Q;&;%-
−Q&/;#:M=#:lHO6^;#:&8-)H-H-?-_U
!(%:L524W;&;-.-H]-BW-(.-H-#:
^+@W-(/-)H-.-H&%-)BM-B+@-H-_
O+,U
L«-m«-n«-xèp, M¸t-xc¬-va, Bu-da-pÐt, ¸p-ga-ni-xtan, In-®«-nª-xi-a,...
−!(%;T-J--<=%-U=$I-;
-<=T-J-O6A:^-B;D-;>N=$
I-<J"&;_
O+,U
ViÖn Hµn l©m Khoa häc Gi¸o dôc Nga
Tr−êng §¹i häc Tæng hîp M¸t-xc¬-va mang tªn L«-m«-n«-xèp
C. §èi víi ch÷ viÕt t¾t
1. D¹ng t¾t
fWI-H-&?-9-H-3.^dUM/-?--H-3
_
O+,U
H.T.XU?-/H-01^M?-hê tê xê)
§.H.S.PU?-!W?-pW:^M?-®ê hê sê pê_
U.B.N.DU?-u5#+#^M?-u bª ªn dª_
Q&+WIW-B-H--H-)U
−BW@-.-.]-9-H-
O+,U
T.T.X.V.N−Q@01O6A:
§.H.T.H−!W?-QT/
V.A.C.^-B?-vª a xª_−-S
−B-qW-.]-9J@&3' O +,U

k
V.T.V^-B?-vª tª vª_−O$Q&$'NO6A:
C.K.X^-B?-xª ca Ých_−-&>M012
2. Tõ t¾t
Q3I-H-&?-9-H-3.)--B?-/-.3
Q3IB-BD-:-@&-:2#:O6
O+,U
VACU!?-v¸c^− −-S_
VIP^&$:&&)_U?-vÝp^#4=&?_
!46-6-#56)*+,d¹ng t¾ttõ t¾t--BD+@
-@:.-H-$( I&+WIv-n.-H-$(I&3I M-]
+Z+@-@:H-563$(B
V. LuyÖn tËp
1. LuyÖn viÕt ng / ngh, g / gh vµ ©m ®Öm
Bµi tËp 1
l1$-N)-H-&/+%#$Wng / nghU
− ng«, ngµy, ng−êi, nga, ng©n, ngñ, ng¸y, ngon, ngoan, ngõng, ng−îng, nguéi, nguyªn,
nguyÖn, ng«ng, ngê, ngÊt, ngËm, ngÊm.
− nghÖ, nghÒ, nghÑn, nghÌo, nghªnh, nghØ, nghÜ, nghiªm, nghÜa, nghÞ, nghiªn, ngh×n
nghÞt, nghiÖm sè, nghÜa qu©n, nghÞ ®Þnh, nghØ tay.
− nghiÖt ng·, nghiÖn ngËp, nghÞch ngîm, nghiªm ngÆt, nghªnh ngang, nghi ngê, ngèc
nghÕch, nghÒ ngçng, nghi ngót, nghÑn ngµo.
Bµi tËp 2
l1$-N)-H-$(+%#$Wg / gh:
− nhµ ga, con gµ, g¹ gÉm, g¶ b¸n, gan gãc, g¸c löng, g¹ch hoa, g¸nh v¸c, g©y gæ, gÊp
g¸p, gÇn gòi, gÇy cßm, g©y chuyÖn, gÉy gän.
− d× ghÎ, ghe thuyÒn, ghen ghÐt, ghi chÐp, gh×m nÐn, ghi ©m, ghÕ tùa, ghÕch mâm, l¾p
ghÐp, gh× chÆt, trªu ghÑo.
Bµi tËp 3
l1$-N)#:6:&-H--.+%#$MuMWoU
− qu©n ®éi, qu¸n qu©n, qu¨n queo, quª qu¸n, quyÕt chiÕn, thuyªn chuyÓn, quyÒn lîi,
quÊy qu¸, quý mÕn, quyÒn quý.
− loanh quanh, ngoay ngo¸y, h©n hoan, ho¹n n¹n, ho¸n vÞ, xoen xoÐt, xo¾n xuýt,
lo»ng ngo»ng, ngoan ngo·n.
Bµi tËp 4
l1$-N)-H-&/+%#$Wc / k / q:
− ca h¸t, c¸i ca, con cß, chim cót, c¸ch biÖt, c¸ch m¹ng, can ®¶m, cä x¸t, c·i lén, c¹n
chÐn, c¹m bÉy, cao kiÕn, cung cÊp.

k
− kÌ nhÌ, kÎ c¶, kem que, kÌm nhÌm, kÐm c¹nh, kÌo nhÌo, kÏo kÑt, keo có, kÕ thõa,
kÒnh cµng, kÕch xï, kÕt thóc, kªu nµi, kªu van.
− qua l¹i, qu¶ tang, qu¸ b¸n, qu¸ chõng, qu¸i ¸c, qu¸i vËt, quan hÖ, qu¸n triÖt, qu¶n
lÝ, quang quÎ, qu¶ng c¸o, qu¹nh quÏ, qu¾c th−íc.
2. LuyÖn viÕt tr / ch
Bµi tËp 1
.W.-.)tr / ch&-H-3.+%#$U
chµi l−íi chanh chÊp
chèng tr¶i chµ chén
chiÕn tranh trong trãng
trung thuû chÊn gi÷
ch©n thËt trï trõ
con chai tr¸ch cø
trÎ chung tr¹nh lßng
trung cuéc trinh phu
trung thuû chinh n÷
trµ ®¹p ch−ng dông
Bµi tËp 2
!'tr / ch-L&(
thuû ...ung trµ ...én
...äc phó ...µ ®¹p
...©n t×nh ®iÓm ...äng yÕu
v−ît ...ïng d−¬ng con c¸ ...¾m
c¸i ...âng tre ...ªu tøc
...anh vÏ ...©m äc
b¸n ...Þu chÇn ...õ
...î cÊp khã kh¨n ...uyÖn ng¾n
nÆng ...Üu ®· ...óng tuyÓn
bao ...ïm d©y ...uyÒn
nãi ...uyÖn
Bµi tËp 3
O%:L&/+%#$N:kt-.U
−B:"]5cUtr
−B:"]5cUch
Bµi tËp 4
!?-#56tr / ch&W7)U
Trong síi chäi, ®«i tr©u khoÎ ngang søc ®ang lõa miÕng, bçng hai cÆp sõng rËp
vµo nhau ph¸t ra mét tiÕng kªu ch¸t chóa lµm ng−êi xem chãi c¶ tai. Chóng quÇn nhau
lµm bôi cuèn mï mÞt. ThËt lµ mét kh¸p c©n xøng. Bçng con tr©u §å H¶igië miÕng
"c¸ng". Con tr©u §å S¬n chuyÓn thÕ ®øng däc, ch©n tr−íc khuþu xuèng ®ì ®ßn nh−

k
mét vâ sÜ nhµ nghÒ l·o luyÖn. Råi nã tr¶ ®òa b»ng mét tiÕng ®¸nh t¹t ngang hiÓm hãc,
mang l¹i kÕt qu¶ bÊt ngê lµ con §å H¶i bÞ to¸c ®Çu rÊt nÆng. Gi÷a tiÕng reo hß n¸o
nhiÖt cña vßng ng−êi xem ®«ng ngh×n nghÞt, con §å H¶i ®· ë vµo thÕ thua, muèn l¶ng
ra. Nh−ng con §å S¬n ch−a chÞu bu«ng, bæ tíi chÆn ®−êng rót cña ®èi thñ, lõa ®èi thñ
vµo síi chäi ®Þnh tiÕp tôc ®ßn chÝ m¹ng.
^!OE_
3. LuyÖn viÕt l / n
Bµi tËp 1
.W.-.)l / n&-H-3.+%#$U
vïng lôt néi lß lung v«i
kh«ng nãi nªn nêi lËp lªn
thËt n¸o x−îc trÌo nªn c©y b−ëi
no liÖu c¬m n−íc liÒm vui to nín
thËt lµ ®¸ng no sî lçi niÒm
læ ra cuéc tranh luËn l¨m m−¬i ngµy
l«n thèc l«n th¸o l−¬ng nhê cöa PhËt
®· lªn ng−êi
Bµi tËp 2
!'n / l-L&(U
− trªn nh÷ng ...Îo ®−êng chiÕn tranh
− ...iªn tiÕp giµnh ®−îc th¾ng... îi
− mua ®−îc miÕng thÞt ...¹c
− ¨n ...¨n hèi ...çi
− lµm ...ªn sù nghiÖp lín
− v× thÕ cho ...ªn
Bµi tËp 3
O%:L&/+%#$N:kt-.U
−B:"]5cUl
−B:"]5cUn
Bµi tËp 4
!?-#56l / n&W7)U
D·y hµng lîn, ng−êi mua ng−êi b¸n ph¸t vµo tay nhau bÌn bÑt ®Ó tr¶ gi¸. Nh÷ng con
lîn n»m trong rä, bÞ trãi chÆt bèn ch©n n»m t¬ h¬ trªn mÆt ®Êt bÈn thØu, nh÷ng con n¸i sÒ
ph¬i hai hµng vó nh− hai hµng khuy trªn chiÕc ¸o nhem nhuèc, nh÷ng chó lîn con kªu rÐ
lªn nh− bÞ chäc tiÕt, tÊt c¶ c¸i ®¸m sóc vËt th¶m h¹i Êy ch¼ng phï hîp chót nµo víi kh«ng
khÝ mua b¸n hõng hùc, nh÷ng giäng qu¸t th¸o, nh÷ng bé mÆt ®á gay víi nh÷ng ®«i m¾t lÊc
l¸o. Nh−ng c¸i thãi quen mua b¸n lîn nh− vËy ®· cã hµng tr¨m n¨m nay råi, ë chî lµng
t«i còng nh− ë c¸c chî kh¸c trong toµn vïng ®ång b»ng, thµnh thö ng−êi ta cø vËy mµ
theo, ch¼ng bao giê nghÜ lµ nã cÇn thiÕt hay kh«ng. [...] T«i ng¾m nh×n kh«ng biÕt bao

k[
nhiªu cuéc mua b¸n n¬i chî lµng vµ thÊy r»ng ng−êi ®i chî, c¶ ng−êi mua lÉn ng−êi b¸n,
hai bªn liÒn ®eo lªn cho m×nh mét c¸i mÆt n¹. Nh−ng khi cuéc mµ c¶ chÊm døt th× hä liÒn
qu¨ng ngay c¸i mÆt n¹ xuèng ®Êt vµ c−êi víi nhau mét c¸ch hån nhiªn nh− nh÷ng ®øa trÎ.
Th× ra, c¸i mÆt n¹ nµo còng v−íng vÝu.
^OEQl;_
4. LuyÖn viÕt s / x
Bµi tËp 1
.W.-.)s / x&-H-3.+%#$U
sÐ r¸ch tê giÊy tãc sâa tr−íc tr¸n
n©ng cao n¨ng xuÊt xîi d©y sÝch
®Èy m¹nh suÊt khÈu nãi xen vµo
d− luËn x«n xao quanh quÈn sã nhµ
xa c¬ lì vËn ¨n giã n»m x−¬ng
thËt lµ x¸ng d¹ con chim x¸o
ng· xÊp mÆt xãng to giã lín
søc kháe xuy xôp
Bµi tËp 2
!'s / x-L&(
− kh«ng nªn ...oi mãi chuyÖn cña ng−êi kh¸c
− g©y ...Ých mÝch lµ kh«ng tèt
− bÞ thua lç ...iÓng liÓng
− ®õng ®ïa cît bêm ...¬m
− kh«ng ...ê vµo hiÖn vËt
− nh÷ng suy nghÜ thËt ...¾c ...¶o
− thÊy ...ao ...uyÕn trong lßng
Bµi tËp 3
O%:L&/+%#$N:kt-.U
−B:"]5cUs
−B:"]5cUx
Bµi tËp 4
!?-#56s / x&W7)U
C¸c em, h«m qua chóng ta viÕt bµi lµm v¨n: Tan häc vÒ. Bµi lÇn nµy kÕt qu¶ ra sao?
Chóng ta xem xÐt hai con sè sau sÏ râ. Líp chóng ta cã 50 ng−êi, viÕt vÒ viÖc tan häc vÒ
däc ®−êng ®· quªn m×nh nh¶y xuèng n−íc cøu em bÐ ch¼ng may bÞ sa ch©n ng· cã tíi 20
ng−êi, viÕt vÒ viÖc nhÆt ®−îc tói tiÒn nép cho c«ng an cã tíi 21 ng−êi. C¸c em h·y xem,
lµm g× cã tíi chõng Êy em bÐ nh»m vµo lóc tan häc vÒ ®Ó ng· xuèng n−íc cho c¸c em x«ng
vµo cøu? Däc ®−êng lµm g× cã ngÇn Êy tói tiÒn cho c¸c em cói xuèng nhÆt? ThÇy sèng
b»ng nµy tuæi råi mµ trªn ®−êng ®Õn tr−êng hay vÒ nhµ, sao ch¼ng cã ®−îc c¸i may m¾n
nh− c¸c em, kh«ng mét lÇn nhÆt ®−îc tói tiÒn?

kb
^Q Ph−¬ng ph¸p biÖn luËn_
5. LuyÖn viÕt r / d / gi
Bµi tËp 1
.W.-.)r / d / gi&-H-3.+%#$U
d¸c d−ëi bõa b·i trèng rong cê më
vÊn ®Ò thËt r¾c dèi cñ giong giÒng
dèi nh− t¬ vß tiÕng trèng rãng d¶
tù nguyÖn tù d¸c che dÊu téi lçi
däng nãi rÞu rµng kh«ng nªn dÊu diÕm
dµnh cho trÎ em ®Ó rµnh ®Ó rôm
tranh dµnh ®Êt ®ai con dun ®Êt
phËn trêi dun dñi
Bµi tËp 2
!'r / d / gi-L&(
− con ...un xÐo l¾m còng qu»n
− ®õng cã mµ ...©y d−a
− xui nguyªn ...ôc bÞ
− thóc ...ôc mäi ng−êi ®i nhanh
− ...ót ...©y ®éng rõng
− ng−êi nµo còng rÐt ... un cÇm cËp
Bµi tËp 3
O%:L&/+%#$N:kt-.U
−B:"]5cUr
−B:"]5cUd
−B:"]5cUgi
Bµi tËp 4
!D-#%33-)w+%#$U
− rß, dß, giß
− rong, dong, giong
− r−¬ng, d−¬ng, gi−¬ng
Bµi tËp 5
!?-#56r / d / gi&W7)U
Giã b¾t ®Çu thæi m¹nh. Bçng c¬n d«ng ïn ïn thèc tíi. M©y ë ®©u tõ d−íi rõng xa ®ïn
lªn ®en s× nh− nói, bao trïm gÇn kÝn c¶ bÇu trêi. Giã thæi ngµy cµng m¹nh, Çm Çm ï ï.
C©y ®a cæ thô, cµnh l¸ rËm xïm xoµ ®ang qu»n lªn vËt xuèng. Trêi mçi lóc mét tèi sÇm
l¹i. Vò trô quay cuång trong c¬n giã m·nh liÖt. Nh÷ng tia chíp xÐ r¹ch bÇu trêi ®en kÞt,
ph¸t ra nh÷ng tiÕng næ kinh thiªn ®éng ®Þa.
^!xi_

kg
Bµi tËp 6
QN:kt3&B-BU
− gia^+,Ugia ®×nh_
− ra^+,Ura vµo_
−da^+,Uda thÞt_
6. LuyÖn viÕt c¸c vÇn khã
Bµi tËp 1
.W-H--.)&.3.+%#$U
bÖnh t×nh thuªn gi¶m ch÷ viÕt nghuÖch ngho¹c
vÞt kªu qoang quo¸c que cñi cong qoeo
quanh co khóc khØu huyªnh hoang kho¸c l¸c
¨n nãi huªn thuyªn c−êi nãi nghoen nghoÎn
ch÷ viÕt nghuÖch ngoÆc ®−êng ®i ngoµnh nghoÌo
®Çu ãc chuyÕnh chu¸ng khuyÕch ch−¬ng thanh thÕ
Bµi tËp 2
l1$N:U
−kt3-B]uyªn.
−kt3-B]uyªt.
−kt3-B]−¬c.
−kt3-B]−¬t.
−kt3-B]o¨n.
−kt3-B]o¨t.
−kt3-B]−¬i.
−kt3-B]−¬u.
−kt3-B]oac.
−kt3-B]oat.
Bµi tËp 3
!'3-/-L&(
−
MÆt nh×n mÆt cµng thªm t−¬i
Bªn lêi v¹n phóc bªn lêi hµn....
−
Hµi v¨n lÇn b−íc dÆm xanh,
Mét vïng nh− thÓ c©y......... cµnh dao
−
Cöa ngoµi véi rñ rÌm the
X¨m x¨m b¨ng lèi v−ên ......... mét m×nh
−
NhÆt th−a g−¬ng giäi ®Çu cµnh,
Ngän ®Ìn tr«ng lät tr−íng huúnh h¾t.......
−
§o¹n tr−êng thay lóc ph©n k× !
Vã c©u khÊp ....... b¸nh xe gËp........

ko
Bµi tËp 4
!']-/-L&(
gµ kªu quang q.... ®au q... bông
dèt ®... c¸n mai cµnh l¸ xum x...
b¨n kh... lo l¾ng lµm lông quÇn q...
ch¹y lo¨ng q... lam lò q... n¨m
t... ®Êt, t... vµng −ít l−ít th...
kh... tr−¬ng thanh thÕ kh«ng chÞu q... gèi
con ®−êng khóc kh... chíp lo»ng ng...
th¾t l−ng b... bông mÆt mòi lem l...
ch¹y cuèng c... say l−ít kh...
no ph... bông r... chÌ be bÐt
Bµi tËp 5
Q&)(.3+%#$1$W--#.3)]U
con m−¬ng
−
tÊm g−¬ng
−
b−¬ng tr¶i
−
say kh−íc
−
tãm l−ît
−
ng−ît ®·i
−
r¾n n−ít
−
hoa th−ît d−ît
−
c¸i ph−íng
−
ph−ìng phÖ
−
sèng bu«n tuång
−
quÕt liÖt
−
tr©n tr¸o
−
xanh
biªng biÕt
−
khãc lãc thèng thiÕc
−
ngÊt nghuÓu
−
nguyÖch ngo¹ch
−
dai ngo¾t
−
b−íc
ngo¹ch
−
¨n nãi qu¸ qu¸ch
−
x©y dùng thµnh qu¸ch
−
d¸ng l×nh khuúnh
−
con ngo¸ ép
−
hò
riÖu
−
n»m sãng s−îc
−
r¸c r−ëu
−
ngóng ngoÈy
Bµi tËp 6
l1$?-&SW-H-+%#$U
−¨ng:b¨ng, c¨ng, ch¨ng, ngo»ng, nh»ng, r»ng, qu¼ng, v¼ng, quÆng, rÆng.
−¨p: ch¾p, c¾p, nh¾p, qu¾p, cÆp, quÆp, ®¾p, ¾p, t¾p, th¾p.
−¨t: b¾t, c¾t, o¾t, ph¾t, v¾t, chÆt, ngÆt, ngoÆt, vÆt, ng¾t, oÆt, tho¾t, kh¾t.
−©c: bÊc, cÊc, gÊc, nÊc, ngÊc, tÊc, xÊc, bËc, chËc, giÊc, nhÊc.
−oong: loong koong, kÝnh koong, ba toong, nåi soong, choßng.
−ooc: coãc, moãc, soãc, phoãc.
−−¬p: c−íp, m−íp, t−íp, ch−îp, n−îp.
−−¬u: h−¬u, b−íu, kh−íu, r−îu.
7. LuyÖn viÕt dÊu thanh vµ viÕt hoa ®óng quy t¾c
Bµi tËp 1
l1$Hi^ _j1^~_-H-))-Z/U
mi man ®¹i biªu tõ ng−
s¾c sao nghªnh ng·ng ®ung ®Ønh
san se bô b©m cu n¸t
trai tre lâng bong c−a ngâ
chËm trª bao t¸p ®inh ®¹c
trong treo ®»ng ®¨ng ®¬ ®Çu
trèng trai b©y chuét tôc ng−
y

ks
d− déi lâm bom chÝnh phu
bõa bai cèng ranh ph« th«ng
bÇu binh hoa b−¬i nghiªng nga
Bµi tËp 2
!'-/-L&(
−
Võa ch¹y ®· thë ... hÓn
−
kh«ng ®−îc ¨n ch¬i phÌ ...
−
chØ nghe ®−îc ... bâm
−
®ãi bñn ... c¶ ch©n tay
−
®i ®øng tr«ng thÊt ...
−
con lîn bÐo mòm ...
−
ng· ... ng−êi ra
−
®−îc nhËn gi¶i ...
Bµi tËp 3
l1$--H-&//-+%#$U
Doanh tr¹i bõng lªn héi ®uèc hoa,
K×a em xiªm ¸o tù bao giê,
KhÌn lªn man ®iÖu nµng e Êp,
Nh¹c vÒ Viªn Ch¨n x©y hån th¬.
Ng−êi ®i Ch©u Méc chiÒu s−¬ng Êy,
Cã thÊy hån lau nÎo bÕn bê.
^RfE_
Bµi tËp 4
l1$-.&//-+Z&W< )U
Vui sao mét s¸ng th¸ng N¨m
§−êng vÒ ViÖt B¾c lªn th¨m B¸c Hå.
Suèi dµi xanh m−ít n−¬ng ng«
Bèn ph−¬ng lång léng Thñ ®« giã ngµn.
B¸c kªu con ®Õn bªn bµn
B¸c ngåi B¸c viÕt nhµ sµn ®¬n s¬.
^Q(l._
Bµi tËp 5
.W.&/MU
−
Lª hång Phong, TrÇn Phó, NguyÔn v¨n Huyªn, Lª Th¸nh t«ng, Quang Trung, H−ng
®¹o v−¬ng.
−
C¸c m¸c; ¡ng-Ghen; Giu-li-ót Phu-xÝch
−
Hµ Néi, §µ n½ng, H¶i Phßng, Nha trang, CÇn th¬, An Giang.
−
M¹c-T−-Khoa, B¾c Kinh, Pl©y-Cu, In §« Nª Xi A.
Bµi tËp 6

t
.W.&/M=$I-
−
ChÝnh phñ n−íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ
−
quèc héi n−íc céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa
−
Bé Giao th«ng vËn t¶i
−
ViÖn khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng
−
ViÖn Nghiªn cøu M¸y
−
Tr−êng TiÓu häc §èng §a
−
Tr−êng phæ th«ng trung häc Chu v¨n An
−
XÝ nghiÖp ®ãng tµu b¹ch ®»ng
−
C«ng ti tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n TrÇn Ph−¬ng
−
Héi Phô n÷ ViÖt Nam
−
Héi sinh viªn ViÖt Nam
−
Tr−êng ®¹i häc S− Ph¹m mang tªn Lª Nin
−
Tr−êng ®¹i häc N«ng nghiÖp H«-xª M¸c-ti

k
PhÇn hai
luyÖn kÜ n¨ng dïng tõ
I. tõ vµ tõ vùng tiÕng viÖt
1. Tõ tiÕng ViÖt
Tõ lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n cña ng«n ng÷, lµ vËt liÖu chñ yÕu ®Ó t¹o c©u, ®Ó x©y dùng lêi nãi.
Q3:26.5S::DU:Dh×nh thøc^#:-._
:Dnéi dung^d_ Q3-B2-4':D.H3-BW
22-4&-# Q3/-)*+,:2-H-$;h-q&:?
BMH- Q3:2<>-B)w&.
O+,3mÆt trêi/-+Z$;h-qM$T&.-@
W-#MH-U
− Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng
ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á.
^OCa<_
− MÆt trêi ®Õn mçi ngµy nh− kh¸ch l¹
GÆp mçi mÆt ng−êi ®Òu muèn ghÐ m«i h«n
^\O;_
− MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi
MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn l−ng
^A$Ce!':_
− K×a mÆt trêi Nga bõng chãi ë ph−¬ng §«ng
C©y cay ®¾ng ®· ra mïa qu¶ ngät
^\O;_
_V':D cÊu t¹oO6-Btõ ®¬ntõ phøc Q&3J-W-i&
tõ ghÐptõ l¸y
O+,U
−
-*-#$=Utõ ®¬n.
−?-)]$H7B(h<:<Utõ phøc.
Q&)(-H-3J-$W-B-&U
`?-)]$H7B(hU3J-?Itõ ghÐp
`<:<U3J-H$?Itõ l¸y.
5_ V ' :D sè l−îng nghÜa 3 /- - tõ mét nghÜa tõ nhiÒu nghÜa
Q&3'W-&nghÜa chÝnhnghÜa chuyÓn
O+,U
−50WUtõ mét nghÜa.
−7-Utõ nhiÒu nghÜa.

Q3chÝn-B:2)()U
^k_ (qu¶, h¹t, hoÆc hoa) ë vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Çy ®ñ nhÊt, th−êng cã mµu ®á
hoÆc vµng, cã h−¬ng th¬m, vÞ ngon ngät.
^_ (thøc ¨n) nÊu n−íng ®Õn møc ¨n ®−îc.
^_ (sù suy nghÜ) ë møc ®Çy ®ñ ®Ó cã thÓ hµnh ®éng cã hiÖu qu¶.
^_ (mµu da mÆt) ®á öng lªn.
Q&.$^k_/-?nghÜa chÝnh.!B0@6]
;-93 A.^_^_^_-nW.nghÜa chuyÓn !B.
0@6)-
-_V':Dquan hÖ ©m vµ nghÜa3/--Utõ ®ång ©m, tõ ®ång nghÜa, tõ
tr¸i nghÜa
O+,U
−H^nH_H^H5B_U®ång ©m.
−T5Z:-)<#:U®ång nghÜa.
−(j0@BjWMB-j-)(j-Utr¸i nghÜa.
+_V':Dnguån gèc3/--tõ thuÇn ViÖttõ m−în
O+,U
−zM{)Utõ thuÇn ViÖt
−=(--u&'):5);-0nUtõ m−în.
A.$(lH/-:/+Z&O6?3lH O6
_V':Dph¹m vi sö dông3/--tõ toµn d©ntõ ®Þa ph−¬ng
O+,U
−-*n/5H-&;0(Utõ toµn d©n.
−
2=h&JUtõ ®Þa ph−¬ng.
_V':Dphong c¸ch3/--&tõ ®¬n phong c¸ch3®a phong
c¸ch
O+,U
−
<&NF)(W/-##Utõ ®¬n phong c¸ch.
−
9-#$v)$2v(0@Utõ ®a phong c¸ch.
!-BM7)*+,3MM5%.5&;#$
2. Tõ vùng tiÕng ViÖt
Q3-H-<><<%34M38-9:2. H-<
><<%3S:Uthµnh ng÷qu¸n ng÷.
− Thµnh ng÷.4/3 :-( >W:2-q-Bd
-MH-%-93$(WW2:23&;56"
&-#
O+,U
`Chóng nã l©u nay xa nhµ, buån måm buån miÖng, nãi n¨ng lÐm tÐm, nghe nã th× ®æ
thãc gièng ra mµ ¨n ®Êy ¹.

^A$CQ>A?-Q_
`Cã mét sè ng−êi kh¸c v× kh«ng muèn bÞ ph¶n øng nªn còng gi÷ th¸i ®é mò ni che
tai kh«ng ®Êu tranh mµ còng kh«ng ñng hé, b¶o vÖ ng−êi ®Êu tranh.
^GHTiÒn phong,)(b_
− Qu¸n ng÷.4/3/-=+Z&Bc$;]
B1:-(> p%.-(>-9=H.M-
-9=H.-B--9T-H-$(/=H.B
O+,U
`Chóc lªn ®−êng gÆp nhiÒu may m¾n.
+ Xin th©n ¸i chµo t¹m biÖt c¸c b¹n.
+ Xin c¸m ¬n quý vÞ ®· chó ý l¾ng nghe.
G;-W.5'3&|'.=H.-E-
-B'M6&z$6M7B(.<><<%3&W
2
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$W-+%.3H$B&|H-+,-9-&W<)U
Thanh minh trong tiÕt th¸ng ba,
LÔ lµ t¶o mé héi lµ ®¹p thanh.
GÇn xa n« nøc yÕn anh,
ChÞ em s¾m söa bé hµnh ch¬i xu©n,
DËp d×u tµi tö giai nh©n,
Ngùa xe nh− n−íc ¸o quÇn nh− nªm.
Ngæn ngang gß ®èng kÐo lªn,
Thoi vµng vã r¾c tro tiÒn giÊy bay.
Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y,
ChÞ em th¬ thÈn dan tay ra vÒ.
B−íc dÇn theo ngän tiÓu khª,
LÇn xem phong c¶nh cã bÒ thanh thanh.
Nao nao dßng n−íc uèn quanh,
NhÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang.
SÌ sÌ nÊm ®Êt bªn ®µng
Dµu dµu ngän cá nöa vµng nöa xanh.
^A$CfTruyÖn KiÒu_
Bµi tËp 2
A;)8MH--9-H--D3+%#$D-#%-U
−
häc / häc hµnh
−
ch¬i / ch¬i bêi
−
nhµ / nhµ cöa
−
xe / xe ph¸o

−
®Ñp / ®Ñp ®Ï
−
xinh / xinh x¾n
−
lµm / lµm lông
Bµi tËp 3
QN:.3SD-]%-H-3)U
−
nghÜ^+,UnghÜ ngîi, c©n nh¾c _
−
mang^+,U®em, x¸ch, ®Þu _
−
chÕt^+,Utö, tõ trÇn _
−
riªng^+,Uc¸ nh©n _
−
bäc ^+,U®ïm, bao _
−
b¹n ^+,Ub¹n bÌ, bÇu b¹n _
−
khæ së ^+,U®au khæ, khæ cùc _
−
r¸ch ^+,Ur¸ch n¸t, n¸t b−¬m _
−
hÌn^+,UhÌn män, hÌn h¹ _
Bµi tËp 4
l1$0H->0:3Z/%;5;+%U
kÕ tôc, kÕ nghiÖp, kÕ tù, kÕ thõa, kÕ cËn, kÕ to¸n
_A(+|
5_QH-NN7:-9(NN-&:20
6:2-<=
-_Q,-)86-9-W
+_Q3".N,-H$^-H-BH&>]_
_ë>&-H-'$)%&%--B)m$%&%-
_\:8-6]-6-&%-1:-Mi5>J=1
Bµi tËp 5
O%:L2++%#$1$N::23Z/@U
−
Cã tinh thÇn quªn m×nh v× viÖc nghÜa, cøu gióp ng−êi khi hä gÆp khã kh¨n, ho¹n
n¹n.
−
ViÖc lµm, hµnh ®éng v× nghÜa.
−
ChÝ khÝ cña ng−êi lµm viÖc nghÜa.
Bµi tËp 6
O%:L-9-H-3'+%#$1$D:2-#U
_Tr¸nh
−
Q8+-L):25;Mi:%Mi
−
Gc56H-92:-:NMi0-D-Mi->H-
2&8--9-HNBM$M-
−
Q8.M:'NB
5_Quay

[
−
$2D-:--$2=:2&,-$:2:"&#:
:2-H-'';,-
−
$)W2MH-6-MH-
−
p*+,'5W-<6)0@6-$6-MH-
−
liDh-DMm
-_GiËt
−
\:-&&-+-$:2=1I5c:22H-?
−
$222:2-H&S&"W$>&-E
−
x@$/-'-:N5c)8L8--(I
−
O$&WI
+_MÊt
−
e-n2-':N.
−
e-B":N.
−
Q-)J-'-9+Z6-NB
−
e-n)(.
_Sang
−
f-$:2<B]:N"
−
$=:2WMH-:2&WHMH-&=H&N42
−
$-MH-=$')".
Bµi tËp 7
l1$+Z-H-3c¸i, quyÓn, con, chiÕc, ®«i, tê, pho, bøc, nçi, niÒm, c¬n, giÊc, trËn, l¸
'-L&(-Z/U
... vui ... m−a ... bµn
... buån ... vui ... m¸y bay
... giÊy ... sung s−íng ... s«ng
... s¸ch ... thuyÒn ... tem
... guèc ... c¸ ... th−
... cÆp ... t−îng ... cê
... ¸c méng ... t−êng ... xe
... m¬ ... kÐo ... lÞch
Bµi tËp 8
l1$W-+%.3:/-B&W&-U
... ChØ cÇn cã ®Çu vi-®i-«, dµn ©m li vµ mi-cr« lµ cã thÓ h¸t ®−îc ka-ra-«-kª. Ng−êi
ch¬i cÇm mi-cr« vµ h¸t theo c¸c bµi h¸t cã nh¹c ®Öm. B¨ng ka-ra-«-kª cã lång h×nh c¸c
ca sÜ vµ phong c¶nh ®Ó hÊp dÉn ng−êi ch¬i. NÕu nh− ë NhËt B¶n, ka-ra-«-kª chØ lµ trß
ch¬i trong gia ®×nh th× ë ViÖt Nam, ka-ra-«-kª ®· vµ ®ang ®−îc sö dông lµm trß ch¬i ®¹i
chóng.
^V#A$C_

b
Bµi tËp 9
xW-+%.3lHO6-B&.W&-+%#$U
−
§èi víi NguyÔn §×nh ChiÓu, cÇm bót, viÕt v¨n lµ mét thiªn chøc. Vµ NguyÔn §×nh
ChiÓu träng chøc tr¸ch cña m×nh chõng nµo th× cµng khinh miÖt bän lîi dông v¨n ch−¬ng
®Ó lµm viÖc phi nghÜa chõng nÊy.
^aW:O7!S_
−
S«ng §µ khai sinh ë huyÖn C¶nh §«ng tØnh V©n Nam, lÊy tªn lµ Li Tiªn mµ ®i qua
mét vïng nói ¸c, råi ®Õn gÇn nöa ®−êng th× xin nhËp quèc tÞch ViÖt Nam, tr−ëng thµnh
m·i lªn vµ ®Õn ng· ba Trung Hµ th× chan hoµ vµo s«ng Hång. Tõ biªn giíi Trung
−
ViÖt
tíi ng· ba Trung Hµ lµ 500 c©y sè l−în rång r¾n, vµ tÝnh toµn th©n s«ng §µ th× chiÒu dµi
lµ 888 ngh×n th−íc mÐt.
^A$CQ#_
Bµi tËp 10
A.3&-H--#+%#$3><U
−
Trêi ¬i, em biÕt khi m«
−
R¨ng kh«ng c« g¸i trªn s«ng?
−
O du kÝch nhá gi−¬ng cao sóng
−
Ai v« ®ã víi ®ång bµo ®ång chÝ
Bµi tËp 11
l1$W-+%.3<-H-&W7+%#$U
−
§iÖn hë tøc lµ mét phÇn cña dßng ®iÖn ®i theo d©y nguéi xuèng ®Êt, mµ kh«ng ch¹y
vµo c¸c ®å ®iÖn theo yªu cÇu cña ta, còng ch¼ng kh¸c nµo èng dÉn n−íc bÞ rß rØ vËy. B¹n
cã muèn xem ®iÖn ch¹y thÕ nµo kh«ng? Xin mêi b¹n cïng lµm thÝ nghiÖm.
−
C¬ chÕ thÞ tr−êng ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh mét m«i tr−êng c¹nh tranh lµnh m¹nh,
hîp ph¸p, v¨n minh. C¹nh tranh v× lîi Ých ph¸t triÓn ®Êt n−íc, chø kh«ng ph¶i lµm ph¸
s¶n hµng lo¹t, l·ng phÝ c¸c nguån lùc, th«n tÝnh lÉn nhau. Thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n
lÝ Nhµ n−íc. T«n träng vµ ph¸t huy ®Çy ®ñ quyÒn tù chñ kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong c¬ chÕ thÞ tr−êng.
Bµi tËp 12
xW-+%-H-.-B&W&-)U
Cã mét bµ giµ kia l−êi lao ®éng, chØ quanh quÈn ë nhµ, con cµ con kª, sinh l¾m
chuyÖn. Bµ thãc m¸ch, bíi l«ng t×m vÕt, ®¬m ®Æt chuyÖn nä, chuyÖn kia, g©y xÝch mÝch víi
bµ con lµng xãm.
^GHNh©n d©n_
Bµi tËp 13
xW-+%-H-.,- .-B&.-#<+%#$&-3TruyÖn
KiÒu:
−
Hæ sinh ra phËn th¬ ®µo,
C«ng cha nghÜa mÑ kiÕp nµo tr¶ xong.
− Hë m«i ra còng thÑn thïng,

g
§Ó lßng th× phô tÊm lßng víi ai.
− Ngµy xu©n em h·y cßn dµi,
Xãt t×nh m¸u mñ thay lêi n−íc non.
ChÞ dï thÞt n¸t x−¬ng mßn,
NgËm c−êi chÝn suèi h·y cßn th¬m l©y.
− Th«i con cßn nãi chi con,
Sèng nhê ®Êt kh¸ch th¸c ch«n quª ng−êi
− Con kia ®· b¸n cho ta,
NhËp gia ph¶i cø phÐp nhµ tao ®©y.
− LÇu xanh cã mô Tó Bµ,
Lµng ch¬i ®· trë vÒ giµ hÕt duyªn.
T×nh cê ch¼ng hÑn mµ nªn,
M¹t c−a m−íp ®¾ng ®«i bªn mét ph−êng.
− KhÐo lµ mÆn d¹n mµy dµy,
KiÕp ng−êi ®· ®Õn thÕ nµy th× th«i !
Th−¬ng thay th©n phËn l¹c loµi,
DÉu sao còng ë tay ng−êi biÕt sao?
LÇu xanh míi rñ tr−íng ®µo,
Cµng treo gi¸ ngäc cµng cao phÈm ng−êi.
BiÕt bao b−ím l¶ ong l¬i,
Cuéc say ®Çy th¸ng trËn c−êi suèt ®ªm.
DËp d×u l¸ giã cµnh chim,
Sím ®−a Tèng Ngäc tèi t×m Tr−êng Khanh.
Khi tØnh r−îu lóc tµn canh,
GiËt m×nh m×nh l¹i th−¬ng m×nh xãt xa.
Khi sao phong gÊm rñ lµ,
Giê sao tan t¸c nh− hoa gi÷a ®−êng.
MÆt sao dµy giã d¹n s−¬ng,
Th©n sao b−ím ch¸n ong ch−êng bÊy th©n !
II . nh÷ng yªu cÇu chung cña viÖc dïng tõ
lc$-I--]+Z3-+>&)H+C
&H+Z&.3lHO6#$MBM7-?-
l$B:2-H-MH-MB--]+Z3--E-B
/- O4$$;-]-<5-96-+Z3+Z®óngU®óng ©m thanh,
®óng ý nghÜa, ®óng quy t¾c ng÷ ph¸p, ®óng phong c¸ch ng«n ng÷ (nãi, viÕt).
1. Dïng tõ ph¶i ®óng ©m thanh, ®óng ý nghÜa
Tõ5-E-B:D#:d }:d
+012+)*+,=$> eB-#.=$
>:012B K(+Zd$-W+ZNJ-
.#:MH-@$)m+X-L+Z)#:)d-93

o
O+,U
Dïng tõ ®óng Dïng tõ sai
kh¼ng ®Þnh kh¶ng ®Þnh
b¶n (tuyªn ng«n) b¶ng (tuyªn ng«n)
x¸n l¹n s¸n l¹ng
tinh tÕ tinh tuý
b«n ba bu«n ba
thuû mÆc thuû m¹c
c¶m kh¸i c¶m kho¸i
t©m kh¶m t©m c¶m
Q3+Z&MB/--6/-U
−
!2+8-MH-=-]5>
−
!"N-:H2(%?-(%-6
8-/-'-4%&B
O+,UTrong cuéc häp tæ h«m nay, chÞ Lan ®· ®Ò ®¹t mét ý kiÕn rÊt hay gãp phÇn vµo
viÖc x©y dùng tæ ta thµnh tæ tiªn tiÕn.
#$+Z)3®Ò ®¹t ë#$:(62+&;&
:2@'0:0W+Z3®Ò ®¹t;-#$W/-1&Nd
M$6?;-@&;-@&;0:0=$ l4$M
%2+68-MH-=-]5>N$3®Ò ®¹t5c®Ò xuÊt
:%Z/
lD--#+%#$-E-#+Z)3U
Bän giÆc ®· cÇm cù rÊt dòng m·nh, nhÊt ®Þnh kh«ng chÞu rót lui.
#$+Z3dòng m·nh)MZ/%H2N-:-9
(%-68-/-&N5$ G"N-@+E:1-q+Z-.
-B)J-:W'-@]&;r:J-5N65cM
:W:m&2M)J--((-B-&"T G?D-N
M-B-@4$ ë#$$3dòng m·nh5c®iªn cuång
:%Z/
O6-+Z3)-B'$;# Q$4$-B@$6-+Z)#:-93
+)*+,MI:4-I-NJ-.#:#:$W-6-
)#:MH-D-N-H-#:];X2M#56/- n6-+Z
)-93+)*+,M5MMD--q
:2-H-H:H:-93:12+Z
O+,U
−
NguyÔn §×nh ChiÓu ®· ®−îc tËn m¾t chøng thùc bao c¶nh chÐm giÕt tµn b¹o cña
thùc d©n Ph¸p.
^\m&+Z3chøng kiÕn$-chøng thùc_
−
Thuý KiÒu lµ ng−êi con g¸i cã tµi, cã s¾c nh−ng l¹i lµ ng−êi b¹c m¹ng, sèng phiªu
b¹c n¬i ch©n trêi gãc biÓn.

s
^\m&+Z3b¹c mÖnh $-b¹c m¹ng3 phiªu b¹t$-phiªu b¹c._
−
Tõ ngµy ®−îc gi¸c ngé c¸ch m¹ng råi ®i theo c¸ch m¹ng, anh Êy lu«n lu«n gi÷ mét
lËp tr−êng trong s¹ch.
^\m&+Z3kiªn ®Þnh$-trong s¹ch._
−
Chóng ta cÇn ph¶i luyÕn ¸i, ®oµn kÕt víi nhau.
^\m&+Z3th©n ¸i$-luyÕn ¸i._
!&H6-:I-.L&;M:(+Z:23-]I:4
-I-NJ-.#:4Md-93B K23--0H-'
#:-4&|&'N+JMH-;+Z3B
2. Dïng tõ ph¶i ®óng quy t¾c ng÷ ph¸p
QO65S:'3WMH- KL3WW-B.D-:.
H&;6"2+M7M/.3B%-H-3MH- e
W-#-B3M//-%)(3-B3Mv-B3M//-%rÊt, l¾m-B3
Mv-B3-]-B5T.&8--B3M
O+,U
ChØ nãi Kh«ng nãi
−
mua ba l¹ng thÞt
−
mua ba thÞt
−
l¾m s¸ch
−
l¾m quyÓn s¸ch
−
hai gãi x«i ®Ëu xanh
−
hai x«i ®Ëu xanh
−
bèn tê giÊy tr¾ng
−
bèn giÊy tr¾ng
−
n−íc rÊt xanh
−
n−íc rÊt xanh thÉm
−
dµi hai mÐt r−ìi
−
®en hai mÐt r−ìi
−
ch¹y xong
−
buån xong
−
®Ñp qu¸
−
nhµ qu¸
N.D-:&;-93MW-#--dM7
M/-93B%.3J&-# AB:2-H-MH-M+Z3-
-]-dD-.H-93 AM-d%'$6-+Z3
D-#&M&@+C:I-L
O+,U
−
Thanh chØ cßn mçi mét c¸i quÇn ¸o míi trong tñ.
−
Anh ta c−êi ba hoa mét lóc l©u råi míi chÞu im lÆng.
−
Chóng t«i còng ®©u cã d¸m miÔn c−ìng c¸c chÞ nhËn lêi.
−
Nh×n d¸ng ®i lôc côc cña anh ta, ai còng thÊy khã chÞu.
:%-q@$Bbé quÇn ¸o, c−êi ha h¶, ph¶i miÔn c−ìng^4_
d¸ng ®i k× côc:M@$Bc¸i quÇn ¸o, c−êi ba hoa, miÔn c−ìng c¸c chÞ,
d¸ng ®i lôc côc ;.M/B.M/) '$52-
-d%D-.H-93MM/
3. Dïng tõ ph¶i ®óng phong c¸ch ng«n ng÷
AN-]%-H-3O6'/-+Z&'-H-
.MH-'-BMH- Q$4$-E-B.3

t
-q/-+Z&:2)(&/@>B+Z&:2
-H-@>B ON--]-d.')U
_B.3-q0@6&MBM0@6&MD-
/-W-B30@6&MM0@6&MB
O+,U
Th−êng dïng khi viÕt Th−êng dïng khi nãi
−
tranh luËn
−
c·i cä, tranh c·i
−
phô n÷
−
®µn bµ
−
trÎ em
−
trÎ con, con nÝt
−
tæ quèc
−
®Êt n−íc
−
nÕu
−
gi¸ thö, vÝ nh−
−
nãi th¼ng
−
nãi to¹c mãng heo
5_B.3-q0@6&.75W$:0@6&
.75WMH-
O+,U
−
Q&.75M?-U
Hi®r« cacbon lµ nh÷ng chÊt mµ ph©n tö cña chóng gåm nh÷ng nguyªn tö cacbon vµ
hi®r«. Ng−êi ta gäi hi®r« cacbon vµ nh÷ng dÉn xuÊt kh¸c cña chóng lµ c¸c hîp chÊt h÷u
c¬.
^QpxelH?-_
H-3UHi®r«, cacbon, ph©n tö, nguyªn tö, dÉn xuÊt, hîp chÊt, h÷u c¬ . 3
/-+Z&75M?-
−
Q&.75-4U
Riªng ®èi víi lao ®éng chÊt x¸m, «ng cha ta ngµy tr−íc ®· ®èi nh©n xö thÕ thÕ nµo?
ThÕ kØ XVIII, nhµ b¸c häc lçi l¹c Lª Quý §«n ®· nªu nhËn xÐt s©u s¾c vÒ bèn ®iÓm: phi
n«ng bÊt æn, phi c«ng bÊt phó, phi th−¬ng bÊt ho¹t, phi trÝ bÊt h−ng. Quèc gia nµo biÕt sö
dông trÝ thøc, quèc gia ®ã c−êng thÞnh. §iÒu ®ã ®· ®−îc thùc tÕ kiÓm nghiÖm ë
nhiÒu n−íc.
^GHNh©n d©n_
H-3.U®èi nh©n xö thÕ, bÊt æn, bÊt phó, bÊt ho¹t, bÊt h−ng, trÝ thøc, c−êng thÞnh
.3./-+Z&75-4
−
Q&.75-
−
-,U
C¨n cø vµo §iÒu 83 cña HiÕn ph¸p n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ
§iÒu 9 cña LuËt thuÕ doanh thu, §iÒu 9 cña LuËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt;
Theo ®Ò nghÞ cña Héi ®ång Nhµ n−íc vµ ý kiÕn cña c¸c ®¹i biÓu Quèc héi,
quyÕt nghÞ
Phª chuÈn.....................................................................................
......................................................................................

k
A.3.Uc¨n cø vµo, ®iÒu, luËt, theo ®Ò nghÞ, quyÕt nghÞ,....3.
/-+Z&-H--~- ,
A4$MB^_-]I:/-D-:.-93-H-
-:%-B+Z3.:2-H--B6= Q&75M?--I-
-I M D .-#+Z3 M -#Cho mét ®−êng trßn t©m 0 m¶nh
kh¶nhD-§−êng th¼ng AB run rÈy c¾t ®−êng trßn t¹i hai ®iÓm xinh x¾n E vµ F
/-W&757?-.3.4$W-BM70@6
' G"4$+Z3)-H-.75:2WL-]&H
-_f%#$:2+,'L-H-D&6-+Z3U
−
fZ3-97B&7
O+,U
`§©y lµ mét vïng ®Êt cã cùc k× nhiÒu ®−íc.
^A;+Z3rÊt$-cùc k×._
`N−íc ta n¾ng l¾m, m−a nhiÒu nªn c©y cèi chen vai s¸t c¸nh nhau xanh tèt quanh
n¨m.
^A;+Z3 ®an xen$-chen vai s¸t c¸nh._
−
fZ3-97&7B
O+,U
`Bè ®· tr×nh bµy hÕt ý kiÕn cña m×nh, c¸c con ®· qu¸n triÖt ®Çy ®ñ ch−a nµo?
^A;Bnãi $-tr×nh bµy, hiÓu râ$-qu¸n triÖt._
`Cã nhËn ra tao kh«ng nµo? B¹n thuë thiÕu thêi ®©y mµ?
^A;Bnèi khè$-thuë thiÕu thêi _
+_A.$;-]&;3+Z/-$--]-(I
$64
^k_ Tr¸nh dïng tõ s¸o rçng, c«ng thøc
Q3)H&L-J-.3M-B)J-/ M-B&$'-:
BX+Z&5@MN&/5@M-#76
2+N AB:2-H-MH-B.3B&+Z:2
-H-+4M:H$:B-M->5i-N:n)$-#I-&6-8
-? O6-+Z3)H&L-J-4$)m:-5B5&";:
-HWm2+/M)#-nmW)J-)HWM9
)J--(?-
O+,U
Lao ®éng lµ vÎ vang, lµ vinh quang, lµ h¹nh phóc. Bëi vËy, dï lµ lao ®éng trÝ ãc hay
lao ®éng ch©n tay ®Òu rÊt ®¸ng quý, ®¸ng tr©n träng, ®¸ng tù hµo.
A.3vÎ vang, vinh quang, h¹nh phóc,....3)H&L-J-
!1-B&@'-H-?--H-7;H-H-+Z3)H&L H4B
-.M-q-BW"-L#$MB-?-:-(
&)HH&,-(v40@B-n:2B=MH$:

+Z-.)w-#)w6B)wI5@-J&/+Z-H
)HM-r-BdN$)8)$.dN-#4
0@H3H$n+C5cB:2-:W-S;-Bd
> Q&)(5N-E&)(-&>-9-6$
-H56)H$--3
^aW:O7!S_
-J:SNCW]N7)$-H;
:D0-2:IH; A.-.@$M-
:N&-qN1<@$+Z+ZW
^Ql_
Q@-.dM4$-@$&MB-])J-&H.3
-J-)H&L
^_ Tr¸nh dïng tõ ng÷ ®Þa ph−¬ng mét c¸ch tuú tiÖn
Q3><.3.-q+Z&:2W:ih:2Z:2
:'@> H-3U
−
m¾c cì^0@T_nãn^:E_th¾ng^_cµ rµng^5M'_
−
hßm^=_n¸c^%-_m«^#_ché^@$_
A.3$-q/-+Z&:2W:hM:T5;
M-E-B/- O+,MA6
−
QB•&H
:;i-2NM-E/-p00-r@$
N.+$;&&MBM;+Z3.>
<NB^_4$)m:"%)842+"?-
^_ Tr¸nh l¹m dông tõ H¸n ViÖt
QO6-9-:/MH'3&lH !'$M-B
O6zM'(3:B=$4W20--9
. ON4$M)*+,3lHO6--]dW)U
−
\WJ@S:.3lHO6:&O6kh«ng cã tõ nµo mang
nghÜa t−¬ng ®−¬ng.
O+,Ux· héi, ®éc lËp, tù do, lÝ t−ëng, tiÒn ®å,...
−
\WJS:.3lHO6:&O6cã tõ mang nghÜa t−¬ng
®−¬ng.
O+,Uphi tr−êng^)#5$_phi c¬^:H$5$_phu nh©n^/_phô n÷^5_giang
s¬n^)_thi nh©n^<_h¾c^_b¹ch^&I_tÈu^-W$_
!(%WJ.3lHO63]O6M-B)8MH-56
HMN;+Z3]O6 n&&/.3lHO6]
O6-B)8MH-@>')I-HN-:D-W:)*+,N;-#
I--?8-F4Z/%2+"N-:H2-]6
O+,U
−
nhi ®ång / trÎ con
−
phô tö / cha con

−
huynh ®Ö / anh em
−
®¬n ph−¬ng / mét phÝa
−
quan ph−¬ng / chÝnh thøc
−
®a d¹ng / nhiÒu vÎ
−
®a ph−¬ng / nhiÒu phÝa
!(%.3lHO6M-M;+ZN
MD--n<:<6-+Z3&@+C5>:I-L
O+,U
−
Chµng trai l−ng ®eo thanh g−¬m gia truyÒn, nh¶y lªn m×nh ngùa, råi phi th¼ng vµo
kÎ thï.
^\m&+Z3gia b¶o$-gia truyÒn_.
−
Sau mçi bµi häc lÝ thuyÕt, chóng ta cÇn ph¶i ®−îc thùc thi nhiÒu.
^\m&+Z3thùc hµnh$-thùc thi_ .
O''$-1$%+W$-9GH-lSU
Q -n ;' -:/ %- MH-@ Q&
R(- A -B -3 :8- Q )w -BN +Z € • B'
-B56+Z-.lH.-B)wM+Z:+Z-.lH-
5c/-€ • A)m=H.-.lH1H-E
:-(dM+Z O+,U®éc lËp:B®øng métdu kÝchNB®¸nh
ch¬i Q-E€ • M-(:/W=(-:-
]$9;: A--(-H-:/ M(:/L5i
-L=]-M
4. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$D-#%.MH--93U
−
xu©n
−
hoa
Bµi tËp 2
a#56D-#%33+%#$U
−
c¶i t¹o / c¶i tiÕn
−
tËp tôc / tËp qu¸n
Bµi tËp 3
a#56-9-H--D3+%#$=6-D-#U
−
trung b×nh / trung lËp
−
trung thùc / trung thµnh
−
nh©n nghÜa / nh©n ¸i
−
göi / göi g¾m
−
khÈu cung / khÈu phÇn / khÈu khÝ / khÈu lÖnh
Bµi tËp 4
‚(tö&-H-3)-BNMH-U

−
tö trËn, tö vong, tö thi, tù tö.
−
®Ö tö, phô tö, mÉu tö.
Bµi tËp 5
l1$0H->3Z/%)U
−
Q]%-B)":J-.&012
−
A1=T;-
−
!J".5;(4MD-M,2-5;
−
ë.-B-@-$D-()86-
Bµi tËp 6
O%:L3+%#$1$D:2-#:&|-9-U
−
ý thøc, ý t−ëng, t− t−ëng
−
c¶m gi¸c, c¶m tÝnh, c¶m quan
−
ý niÖm, quan niÖm, kh¸i niÖm
−
®Æc tÝnh, ®Æc ®iÓm, ®Æc tr−ng
−
thùc t¹i, thùc tr¹ng, hiÖn tr¹ng
Bµi tËp 7
a#56)I-Hd-9-H--D3U
−
¸c / d÷, c¸u / giËn, c¨m / tøc, yªu / th−¬ng
−
t−¬i t¾n / t−¬i tØnh, t−¬i ®Ñp / t−¬i vui
−
xum xuª / r−êm rµ / rËm r¹p / rËm rÞt
−
buån b· / buån rÇu / buån ch¸n / buån buån
−
hiÕm / hiÕm hoi / Ýt ái / thØnh tho¶ng / ®«i khi
−
b¸t ng¸t / mªnh m«ng / bao la / réng lín / réng r·i
−
ngí ngÈn / ngï ngê / ngê nghÖch / dë h¬i / ngu d¹i / ®Çn ®én
−
n¸u / tró / Èn / dÊu / che / ®Ëy / lÈn
−
ngé nghÜnh / kh«i ng« / kh«i hµi
Bµi tËp 8
a#56D-#%-H-3)U
−
®èi thñ / ®èi ph−¬ng / kÎ thï / thï ®Þch
−
tµi liÖu / t− liÖu / hå s¬
−
gi¸n ®iÖp / t×nh b¸o / th¸m b¸o / trinh s¸t
Bµi tËp 9
l1$#56&3&/)*+,-9-H-3U
_lÆng
− C©y muèn lÆng, giã ch¼ng ®õng.
− Buång kh«ng lÆng ng¾t nh− tê.
− M©y nói hiu hiu chiÒu l»ng lÆng.
5_x«n xao

[
− Giã léng x«n xao sãng biÓn ®u ®−a.
− Chim rõng x«n xao gäi nhau vÒ tæ.
− Lßng x«n xao mét niÒm vui khã t¶.
-_®−êng
− Trªn ®−êng c¸i ung dung ta b−íc.
− §−êng c¸ch m¹ng dµi theo kh¸ng chiÕn.
− §−êng xa nghÜ nçi sau nµy mµ kinh.
− Nãi mét ®−êng, lµm mét nÎo.
− §−êng ta ®ã tù do cuån cuén.
+_th¾m
− Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh.
− Th¸ng T¸m mïa thu xanh th¾m.
− M©y cña ta trêi th¾m cña ta.
− Cã ph¶i duyªn nhau th× th¾m l¹i.
− §«i ta th¾m t×nh duyªn quª.
Bµi tËp 10
l1$B&|-9-H-$()U
_b¸o
−
b¸o ®¸p, b¸o thï, b¸o ©n, b¸o øng, b¸o hiÕu
−
b¸o chÝ, b¸o c¸o, b¸o tang, b¸o hØ
5_b¸
−
b¸ c¸o, truyÒn b¸
−
b¸ chñ, b¸ v−¬ng
−
b¸ quyÒn
Bµi tËp 11
x$(lHO6&-H-3)U
_can&U
can thiÖp, can ®¶m, can gi¸n, can tr−êng
5_trÝ&U
d©n trÝ, trÝ thøc, bè trÝ, bµi trÝ
-_quan&U
tham quan, quan s¸t, quan ¶i, quan hÖ
+_kÕt&U
kÕt qu¶, kÕt duyªn, kÕt thóc, kÕt côc
Bµi tËp 12
xW-+%3Z/%-&%-
k A5>52-2&00*&%-H
bÞ c¸o, bÞ can
A-Zh/-'5;

b
danh lam, th¾ng c¶nh
B#:&W$-%<0X
b¨n kho¨n, b©ng khu©ng
e{@6&-<=+Z)J-:W=4$H
du c«n, du ®·ng
[ Q&$'(7H#(h
v¨n häc, v¨n hiÕn
b A@-B]-7r
khÈn thiÕt, khÈn tr−¬ng
g e$;nN-B.')$H
b¨n kho¨n, l−ìng lù
o :@$0B'L]:-9:N
¨n n¨n, hèi hËn
s e:7:2-H-'5;:
¨n bÈn, ¨n s−¬ng
kt Ac:Y&n-/-D-5I'
¨n hiÕp, ¨n v¹
kk G%5q$#$)8
ba gai, ba hoa
k *.-J-,-<
®Ò cö, ®Ò b¹t
k ABhM4&:q:-;&H-
nãi mãc, nãi m¸t
k ƒ:D:6--r-B;=N:N
mÆc nhiªn, mÆc c¶m
k[ H-T-J--H-]c:8-6-J-7-9:2-q
c¬ chÕ, c¬ cÊu
Bµi tËp 13
l1$D-#%33.+%#$U
−
®µm tho¹i / trß chuyÖn
−
cè nh©n / b¹n cò
−
®¬n ph−¬ng / mét phÝa
−
®¹i tu / söa ch÷a lín
−
giang san / s«ng nói
Bµi tËp 14
l1$--9..)U
−
¡n vãc häc hay
−
Bãng chim t¨m c¸
−
Giµ ®ßn non nhÏ
−
L¸ mÆt l¸ tr¸i

g
−
Sèng ®Ó d¹ chÕt mang theo
−
Móa tay trong bÞ
−
M−în giã bÎ m¨ng
−
M¹t c−a m−íp ®¾ng
Bµi tËp 15
a#--.L+Z3&-H--#+%#$U
−
Anh lóc nµo còng lµ ng−êi gi¶n dÞ nh−ng phong c¸ch cña anh th× m·nh liÖt v« cïng.
−
Ai còng ®Òu biÕt C¸m lµ con ng−êi gian gi¶o, tµn ¸c cßn TÊm lµ c« g¸i mÑ tõ trÇn
ngay tõ khi TÊm cßn nhá nªn TÊm sèng rÊt khæ ¶i.
−
Gi¸ nh− ®©y lµ buæi tr−a cña xø «n ®íi th× chóng ta cßn nãi lµm qu¸i g×, nh−ng ®»ng
nµy l¹i lµ buæi tr−a cña xø nhiÖt ®íi ViÖt Nam míi ho¸ ra gay go. Chóng ta cÇn ph¶i nhí
r»ng c¸i buæi tr−a hÌ ViÖt Nam th× ®¸ng sî hÕt søc. ThÕ mµ ng−êi n«ng d©n ph¶i cÇn mÉn
cïng con tr©u ®i tr−íc, c¸i cµy ®i sau. ThËt lµ khæ së hÕt chç nãi.
−
Sèng gi÷a bïn lÇy nh¬ bÈn, ®Çy nh÷ng c¸m dç cña cuéc sèng giµu sang, chÞ Söu vÉn
gi÷ ®−îc lËp tr−êng thuû chung víi chång, c−¬ng quyÕt gi÷ th¸i ®é trong s¹ch víi chång.
−
Nã nh¾c mäi ng−êi cÇn ph¶i ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y. Cã ®−îc miÕng c¬m th¬m
ngät, dÎo ngon h«m nay chÝnh lµ kÕt qu¶ cña bao ngµy lao ®éng gian nan, vÊt v¶, ®· chÞu
bao ngµy må h«i th¸nh thãt nh− m−a ruéng cµy. Nh÷ng c©u ca dao ®ã kh«ng biÕt tù bao
giê nã ®· ®i s©u vµo lßng ng−êi, vµ nã ®i b»ng c¸ch nµo Êy nhØ? ê ®óng råi, nã ®i b»ng
c¸i giÊy th«ng hµnh lµ nghÖ thuËt cña nã ®Êy.
−
VÊn ®Ò c¬m ¨n ¸o mÆc ®èi víi nh÷ng ng−êi lao ®éng nghÌo khã lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò
quÉn b¸ch.
−
Khi cßn ngåi trong ghÕ nhµ tr−êng, tÊt c¶ häc sinh chóng ta ®Òu cÇn ph¶i cè g¾ng
häc tËp thËt tèt.
−
§· tham gia vµo ho¹t ®éng c¸ch m¹ng lµ kh«ng ®−îc qu¶n ng¹i b·o t¸p m−a sa,
m−a phïn giã bÊc.
−
Nh÷ng ng−êi céng s¶n kh«ng bao giê chÞu khuÊt tÊt tr−íc kÎ thï mµ lu«n lu«n hiªn
ngang, cøng ®Çu cøng cæ ®Õn giê phót cuèi cïng cña cuéc ®êi.
−
Em h·y t¶ l¹i tinh thÇn phÊn ®Êu v−ît khã cña b¹n em.
−
Ngµy h«m sau, bÐ g¸i ®ã l¹i ®Õn, d¾t theo nhiÒu em trai, em g¸i vµ c¶ c¸c b¸c, c¸c
c«, c¸c chó cïng c¸c mÑ.
−
Trêi m−a nªn tèi kh¸ nhanh. Cµng ®i hä cµng thÊy tèi. C¬n m−a ®· lµm hä chËm
gÊp ®«i.
−
Trêi tèi. §i trªn ®ång cá ph¼ng l× nh− biÓn nµy ban ®ªm rÊt dÔ l¹c ®−êng.
−
Ch−¬ng tr×nh cña §µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ 5
h
30 s¸ng ®Õn kho¶ng 23
giê ®ªm.
−
§o¹n ®−êng tõ ®©y tíi ®ã, chóng t«i dù ®o¸n ph¶i ®i hÕt Ýt nhÊt hÕt 2 tiÕng xe m¸y.

o
−
T«i lu«n lµ ng−êi cã nhiÒu −íc m¬. Lóc nµo t«i còng cÇu mong cho nh÷ng −íc m¬
cña t«i ®−îc to¹i nguyÖn.
−
HiÖn nay trªn thÞ tr−êng cã rÊt nhiÒu lo¹i b¸o kh¸c nhau. CÇn ph¶i hoµ nhËp c¸c tê
b¸o ®ã l¹i ®Ó sè ®Çu b¸o Ýt ®i.
−
Khi ®oµn nhµ b¸o chóng t«i ®Õn th× hiÖn tr−êng chØ cßn l¹i mét x¸c chÕt bÊt ®éng
cïng mét vµi thø ®å ®¹c ngæn ngang.
−
Dï ph¶i ®i xa ®Õn ®©u, dï ph¶i ®i tíi nh÷ng n¬i cïng cùc cña thÕ giíi, anh vÉn lu«n
lu«n h−íng vÒ quª h−¬ng.
−
§−îc vun ®¾p trong mét m¶nh ®Êt mµu mì nªn chØ vµi n¨m sau khi ra tr−êng, tµi
n¨ng cña anh ®· ch¾p c¸nh bay cao.
−
TrËn chiÕn ®Êu diÔn ra thËt ¸c liÖt. Bªn ta cã mét th−¬ng vong cßn bän giÆc còng
chÕt chãc kh¸ nhiÒu.
−
Lan cã n−íc da tr¾ng tinh khiÕn cho nhiÒu ng−êi ph¶i chó ý.
−
¤ng ®i kh«ng v÷ng b−íc nh÷ng b−íc chËp chên trong ®ªm tèi.
−
Bµi b¸o ®· ®−a ra rÊt nhiÒu chi tiÕt nhá nhÑ nªn ch−a thuyÕt phôc ®−îc ng−êi ®äc.
−
Sù tiªu pha hµo hoa cña anh Êy dÔ chiÕm ®−îc t×nh c¶m cña mäi ng−êi.
−
Lóc nhá, h¾n còng ®· tõng ®−îc sèng trong mét gia ®×nh cã cuéc sèng thËt ªm ¸i.
−
L¨n lén ®Çu ®−êng xã chî nªn n−íc da h¾n ®en lay l¸y.
−
Chóng ta cÇn ph¶i tr¸nh xa nh÷ng lo¹i ho¸ chÊt ®éc ®¸o.
III. thao t¸c lùa chän vµ sö dông tõ
H-7;T&;%1']B%]:=&?-96-+Z3
&75 K27AUQ&53D-W+3-E-B
:23-0H-<-3-nW-I--I)mM:< G"&|
& 3 +$ @ B -] /- .W -n 3 MN W- 5i
M<- A7aHx$!<K~H~07-E1UK(:;
)84:2-H-)H8--]+Z-F0H-:2+3?;)84:22
3-q&|2H-:23:&|-@ G"4$N:-H--?-
/--+3-23-3@$&)(-H-3:=$M
3n%6--?3](+Z=$M;:<SX2 A
4$6--?3)--B6=)*+,&MB6-)J-=
&?
O6--q&&W-&n35%-&6-8-?)*+,3M-
-E8-6/- Q$4$@$/-:2-H-<(-,=$&N8-?
)*+,$--BN+=$&N$/--H-5%--<
5+%#$U

s
1. X¸c ®Þnh néi dung nãi, viÕt
qM-B2+4&|&N6-8-?3:%-BM= KL2+8
-?)mJ%.3.@> A2+3.@$ ON-qM-B2
+:%B%6--?)*+,3
A2+"#$-]3)8H68-&B3)8
6H2-9B(%(%-2+
68-@$
e2+0@6N-ES-3];0@6 A3B
M3(@ ON4$-]$2;:-H-3MH--B
-?/-3Z/@-6-62+
2. X¸c ®Þnh c¸c tõ ng÷ ®¸p øng ®−îc víi néi dung nãi, viÕt
e1-B:230@6M5cn$%3B ]$2
;:.3MH--BM7-Z+CW2+@$
O+,U
_e-B2+JT-ni-B$2-H-3.UtrÎ con, trÎ
em, trÎ nhá, trÎ ranh, nhãc con, nh·i ranh, th»ng nhãc, lái con, «n con, o¾t con, con trÎ,...
5_lD-%2+)8NW-9:2W2-B$2-H-3.
Ungõng, ®×nh, chÕt, tö, toi, mÊt, hi sinh, bá m¹ng, chÇu trêi, tõ trÇn, khuÊt nói,...
-_lD-%2+:--Li&"W&WH5N-B$
2-H-3Usöa, ch÷a, söa ch÷a, tu söa, tu bæ,...
qM-B(3S]:%-B'M7
-?/-3-0H-@&6-62+
3. Lùa chän tõ phï hîp nhÊt víi néi dung nãi, viÕt
e1 -B/-:2 )( / -H-3 .98-? N 2 +-] 6
--7-J-H:(->%-6--?3 Q33:1/-6-
H68-6-0H-@H2N-:-9B
3:5/-;M-D-m%3MH--#MH-&W757N
3B)m/-8-?
O+,U
−O% 2 +^_ " &; B % )8 &N :#:4 )m -? 3 trÎ em
+Z%H2-)m+Z3trÎ ranh, R$>-?3
Y2-2+6 rW%-#Q@-.N(h@-
1$+-&{:N3trÎ em3Z/@
−O%2+^5_NM+Z3bá m¹ngMB'-H-522&
MB3$W-B+Z-q-H--9M{Z
4. KiÓm tra l¹i tõ ®· sö dông
!#$5%-M:&(-W3/-)*+,%.$; -]U
−!2+-]6-y
− B : 5 /- )8 ; M % -H- 3 MH- -# MH- & W 7 5 7
My

t
−KL75MB'2-':2-H-.@> ON
4$&5%-M:&--E-]-d0:03/-+ZB-BZ/
%-H-.75My
A.$;-];&;-/-HJ:2-H--D-m]$9-]
8-?3MH-
5. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Q&5f-- -99>-lSK-B-#U
V× vËy, t«i ®Ó s½n mÊy lêi nµy, phßng khi t«i sÏ ®i gÆp cô C¸c M¸c, cô Lª-nin vµ c¸c vÞ
c¸ch m¹ng tiÒn bèi kh¸c, th× ®ång bµo c¶ n−íc, ®ång chÝ trong §¶ng vµ bÌ b¹n xa gÇn
khái c¶m thÊy ®ét ngét.
\-]">&-93sÏGH-1+Z3ph¶i&S)B:%W-$5c3sÏ
l1$-N)GH-W+Z4$
Bµi tËp 2
A<l$4&5Nh¹c sÇu-]U
Ai chÕt ®ã, nh¹c sÇu chi l¾m thÕ
ChiÒu ®×u hiu, ®êi rÐt m−ít ngoµi ®−êng.
pB<$3®×u hiu5c3må c«i5-#<U
Ai chÕt ®ã, nh¹c sÇu chi l¾m thÕ
ChiÒu må c«i, ®êi rÐt m−ít ngoµi ®−êng.
Q&3®×u hiumå c«i3$<yON)y
Bµi tËp 3
Q&5<L¸ th− thµnh phè.7:ksbtM@%--n5>-
::'<xA:-BU
Con nhí anh th−êng ®ªm biÕng ngñ
Nã khãc lµm em còng khãc theo
Anh nhí göi vÒ manh ¸o cò
§¾p cho con ®ì nhí anh nhiÒu.
AM*&:'GI-:25;4;-95H1)*WU
Con nhí anh th−êng ®ªm biÕng ngñ
Nã khãc lµm em còng khãc theo
Anh nhí göi vÒ manh ¸o cò
ñ con cho mÑ Êm nhê h¬i.
l1$-5dM-9:N'-H-+Z3&W<&;
Bµi tËp 4
Q&.-H-)-H-$<yON)y
_
−
Bãng B¸c cao lång léng
Êm h¬n ngän löa hång
− bãng B¸c cao lång léng
Êm nh− ngän löa hång

k
5_
−
Cá non xanh rîn ch©n trêi
Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa
− Cá non xanh tËn ch©n trêi
Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa
-_− §ªm nghe tiÕng Õch bªn tai
GiËt m×nh cßn t−ëng tiÕng ai gäi ®ß
− §ªm nghe tiÕng Õch bªn tai
GiËt m×nh cßn ngì tiÕng ai gäi ®ß
+_
−
Con l¹i vÒ th¨m mÑ nu«i x−a
Mét buæi tr−a n¾ng dµi b·i c¸t
Giã léng x«n xao sãng biÓn ®u ®−a
M¸t r−îi lßng ta, ng©n nga tiÕng h¸t.
− Con l¹i vÒ th¨m mÑ nu«i x−a
Mét buæi tr−a n¾ng dµi b·i c¸t
Giã léng lao xao sãng biÓn ®u ®−a
M¸t r−îi lßng ta, ng©n vang tiÕng h¸t.
Bµi tËp 5
A7aH\G&$~<)("MqVOƒƒ1BU
Q&)($-H-3.-B+CW/-:2d2-@-9-q-B:23
.
A7aHx$~0Ha~5%)("MqVƒV-E1BU
fZ:(B'N.-E-q-B:L:2+CW'B
-q-B:223:-'BH&-B)M:L:2&W3B
]N:-/-@$3@$::1dM:%N:/-.
<8
l1$N::2+,:W:)Hi.dM&;
Bµi tËp 6
l1$#--H$-93phong&-#<+%#$&-3TruyÖn KiÒu
-9A$CfU
Tr−íc sau nµo thÊy bãng ng−êi
Hoa ®µo n¨m ngo¸i cßn c−êi giã ®«ng.
XËp xÌ Ðn liÖng lÇu kh«ng,
Cá lan mÆt ®Êt rªu phong dÊu giµy.
Bµi tËp 7
a#--H-+Z3cho, lµm cho&W<+%#$&-3TruyÖn KiÒu-9
A$CfU
Lo g× viÖc Êy mµ lo,
KiÕn trong miÖng chÐn l¹i bß ®i ®©u?
Lµm cho nh×n ch¼ng ®−îc nhau,
Lµm cho ®µy ®o¹ cÊt ®Çu ch¼ng lªn.

Lµm cho tr«ng thÊy nh·n tiÒn,
Cho ng−êi th¨m v¸n b¸n thuyÒn biÕt tay.
.......................................
Lµm cho cho mÖt cho mª,
Lµm cho ®au ®ín ª chÒ cho coi,
Tr−íc cho bâ ghÐt nh÷ng ng−êi,
Sau cho ®Ó mét trß c−êi vÒ sau.
Bµi tËp 8
a#--H$-96-+Z3cµng&W<)&-3TruyÖn KiÒu-9
A$CfU
Mét nhµ sum häp tróc mai,
Cµng s©u nghÜa bÓ cµng dµi t×nh s«ng.
H−¬ng cµng ®−îm löa cµng nång,
Cµng x«i vÎ ngäc cµng lång mµu sen.

PhÇn ba
luyÖn kÜ n¨ng ®Æt c©u
i. c©u trong tiÕng viÖt
1. C©u lµ g×?
C©u:2<>-9.-B-@&-@>Z/%=$I--9:2J
+CW:22+5H@$vM-(-#-B+@I-#MB
-#-B.6
O+,U
H«m qua em ®Õn tr−êng.
#$-B-H-D-:)#$U
−O':D-@&-.HU#$-#<5N9]U-9.
^em_>.^®Õn tr−êng_-B]&W.^h«m qua_
−O':D2+-.U5H:2)86-
− O':DNJ-U-(-#-B+@-@:^ _
2. CÊu t¹o cña c©u tiÕng ViÖt
_Q]n-(-#
^k_ Chñ ng÷ ];(//-&0:0HH
^_ VÞ ng÷]-q&D-:2-@&WH -9(/
;&"-9. Q&-#-9.J&%-> .
9.>.-B+:23D-:24/3:6:
O+,U
^k_ Lan ngñ.
^_ BÐ Lan ®ang ngñ say.
O+,^k_Lan-9.ngñ>. O+,^_BÐ Lan-9.®ang ngñ say
>.
5_Q],-9-#
^k_ Tr¹ng ng÷
Tr¹ng ng÷3D-4/3:],-9-#;-NN
-9)86-/-B%&n-(-# Q&W.S:'WU&W.-q-H-
J-<6v-q$;#v-q:,--v-q'M6vD--q)8/52
O+,U
−
§¸nh xo¶ng mét c¸i, c¸i b¸t ë m©m «ng LÝ Cùu bay ra ngoµi s©n.
−
§Ó häc tËp tèt, chóng t«i ®· mua nhiÒu tµi liÖu míi.
−
Tuy èm, nh−ng Thanh vÉn cè g¾ng ®Õn líp.
^_ §Ò ng÷

§Ò ng÷],-9-#;;46-/-B&-#M
.&n-9.D->.-9-#
O+,U
−
Cßn chÞ, chÞ c«ng t¸c ë ®©u?
−
VÒ phÇn t«i, t«i còng xin chÞu.
^_ Phô t×nh th¸i
Phô t×nh th¸i]c:n-(-#-q&:2)(NH@>
i52-2H2-H-HH
O+,U
−Ng−êi thÕ mµ l¹i v« t©m. Ch¼ng giÊu g× chó, n¨m Êy t«i lµm phu ®µo huyÖt ch«n
ng−êi chÕt ë Nam §Þnh, gÆp mÑ nã b©y giê cïng c¶nh lang thang ®Çu ®−êng gãc chî míi
rñ vÒ lµm b¹n víi nhau. ThÕ mµ h¬n hai m−¬i n¨m råi ®Êy.
^A$C!>-fE_
−
§ªm nay nhÊt ®Þnh m−a ®Êy.
-_Q]564-9-#
^k_ PhÇn h« ®¸p
PhÇn h« ®¸p]?;?-ZB-$6D-M;;52-2
-:0-
O+,U
−¤i th«i, chó mµy ¬i ! Chó mµy cã lín mµ ch¼ng cã kh«n.
^Ql_
−Nµy, bµ cßn thøc hay ngñ ®Êy.
^_ PhÇn phô chó
PhÇn phô chó]564%n-(-#/-+Z:&|;::2<
+6B-:2524MH--9-#D---#
O+,U
−
Cô cø t−ëng thÕ ®Êy chø, t«i an ñi l·o, chø nã ch¶ hiÓu g× ®©u.
^A:_
−
Trong viÖc nµy m×nh kh«ng cã lçi, Thuý Lan tù nhñ.
^_ PhÇn chuyÓn tiÕp
PhÇn chuyÓn tiÕp524564%n-(-#/-+Z(d-$d
.-H--#-H-W7-B=6%
O+,U
−
Ai l¹i b¸n v−ên ®i mµ lÊy vî? V¶ l¹i b¸n v−ên ®i, th× c−íi vî vÒ, ë ®©u? Víi l¹i, nãi
cho cïng n÷a, nÕu ®»ng nhµ g¸i hä cø kh¨ng kh¨ng ®ßi nh− vËy, th× dÉu cã b¸n v−ên ®i
còng kh«ng ®ñ c−íi.
^A:_
−
V−ên c©y ®©m chåi n¶y léc. Råi v−ên c©y ra hoa.
3. Ph©n lo¹i c©u trong tiÕng ViÖt
_a#W-#:,--B

[
^k_ C©u trÇn thuËt
C©u trÇn thuËt-#-B:,--N4)84)86- e-(-#&]
4D+@-@:
O+,U
Nh÷ng ng−êi kh«ng sµnh th−êng nghÜ bµng ¨n ch¸t. Thùc ra, ví ®−îc mét qu¶ bµng
®ùc, nhÊt lµ bµng quÕ, c¾n mét c¸i ngËp r¨ng, nhai thñng thØnh, cßn ngät h¬n c¶ cam hay
t¸o. NÕu ¨n hÕt mét tr¸i mµ anh thÊy cßn thÌm th× lÊy hßn ®¸ ®Ëp c¸i hét ra; anh sÏ cã
mét c¸i nh©n bïi nh− tr¸m; vµ cã nhiÒu, ®em ®å x«i tr−íc cóng cô, sau ¨n th× tuyÖt.
^OEGc_
^_ C©u nghi vÊn
C©u nghi vÊn-#-B:,--;'-&|-5-n-]
/-H&
O+,USî g×? Mµy b¶o tao sî c¸i g×? Mµy b¶o tao cßn biÕt sî ai h¬n tao n÷a.
^Ql_
^_ C©u cÇu khiÕn
C©u cÇu khiÕn-#-B:,--M$;5)M&6 (%
4
O+,U
−
B¸c Thuû ¬i, b¸c cã chuyÖn g× vui vui kÓ ®i nµo?
−
B¸c Thuû ¬i, hay lµ b¸c kÓ chuyÖn buån còng ®−îc. ChuyÖn nµo buån nhÊt Êy !
^A$Ce;_
^_ C©u c¶m th¸n
C©u c¶m th¸n-#/-+Z%:,---:0-5SJ-4
O+,U
−KhiÕp, b¸c mua cã chôc tr¸i trøng gµ mµ lùa ®Õn c¶ tiÕng. §µn «ng còng cã ng−êi kÜ
tÝnh thËt !
^f<Ql<_
5_a#W-#-@W.H
Q-@W.H-#O6/--WU
^k_ C©u ®¬n
C©u ®¬n-#-B-@W.H-q-B:2M-@-9
−
>:n-(-# #
<W-B-U
−
C©u ®¬n b×nh th−êng
O+,U
Ruét gan NhÉn rèi bêi.
^lSa<_
−
C©u ®¬n ®Æc biÖt
O+,U
Tõ chiÒu, l¹i b¾t ®Çu trë rÐt.
Giã.

b
M−a.
N·o nïng.
^A$Cl_
−
C©u ®¬n rót gän
O+,U
A'&%-MBM)I)*M- Lóc ra nãi hoÆc l¾p l¹i nh÷ng c¸i
ng−êi tr−íc ®· nãi, hoÆc l¾p ®i l¾p l¹i c¸i m×nh ®· nãi råi. Lóng tóng nh− gµ m¾c tãc. Th«i
®i th× trÏn. Nãi n÷a th× ch¸n tai.
^V ‚ „_
^_ C©u phøc
C©u phøc-#-B3M-@-9
−
>&";&B-q-B:2M-@-9
−
>
:n-(-#-H-M-@-9
−
>-nW.&n]B5;&
n-(-#
−
C©u phøc chñ ng÷
O+,U
Mïi x¨ng nång nÆc to¶ kh¾p rõng trµm b¸o hiÖu r»ng nã cßn tiÕp tôc ch¸y réng ra
n÷a.
^P!J-_
−
C©u phøc vÞ ng÷
O+,U
Nh÷ng di vËt ë d−íi ®Êt lµ mét kho tµng rÊt quý b¸u, v« gi¸.
^aW:O7!S_
−
C©u phøc ®Þnh ng÷
O+,U
Anh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi sù tin cÈn cña ng−êi b¹n g¸i mµ anh vèn mÕn.
^A$Ce_
−
C©u phøc bæ ng÷
¤ng l·o cø ngì lµ m×nh cßn trong chiªm bao.
^P!J-_
^_ C©u ghÐp
C©u ghÐp-#-B3M-@-9
−
>&";:LM-@-9
−
>::2
-#-M5:X
−
C©u ghÐp chÝnh phô
O+,U
` Tuy cã nhiÒu vÊn ®Ò cßn ph¶i th¶o luËn vµ ch−a ph¶i ®· cã thÓ kÕt luËn ®−îc ngay
nh−ng dÇn dÇn chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®−îc vÞ trÝ cña "TruyÖn KiÒu" vµ cña NguyÔn Du
trong n−íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ.
^lQ_
`NÕu nhµ chÞ kh«ng theo, th× quan quë, chí cã tr¸ch t«i ®Êy.
^A$Cl_

g
−
C©u ghÐp ®¼ng lËp
O+,U
+TiÕng giã trªn bê tre r× rµo vµ tiÕng l¸ kh« kªu xµo x¹c d−íi bµn ch©n.
^e:\#_
+Xu©n DiÖu cÇn hån nhiªn thªm, vµ TÕ Hanh ph¶i bít tù nhiªn ®i.
^\O;_
−
C©u ghÐp qua l¹i
O+,U
Anh DËu míi kÒ ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng−êi nhµ lÝ tr−ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo.
^AQ@Q(_
−
C©u ghÐp chuçi
`Ph¸p ch¹y, NhËt hµng, vua B¶o §¹i tho¸i vÞ.
^lSK_
`§¹n ®¹i b¸c kh«ng giÕt næi chóng, nh÷ng vÕt th−¬ng cña chóng chãng lµnh nh− trªn
mét th©n thÓ c−êng tr¸ng.
^A$CQ&Q_
A4$&-#Y2-.<6/-+Z;M-H-
-#-B--#5(WU ghÐp chÝnh phô, ghÐp ®¼ng lËp, ghÐp qua
l¹i vµ ghÐp chuçi.
4. LuyÖn tËp
1. Bµi tËp 1
l1$#W-H--#&W7+%#$:,--BU
H¾n võa ®i võa chöi. Bao giê còng thÕ, cø r−îu xong lµ h¾n chöi. B¾t ®Çu h¾n chöi
trêi. Cã hÒ g×? Trêi cã cña riªng nhµ nµo? Råi h¾n chöi ®êi. ThÕ còng ch¼ng sao: ®êi lµ
tÊt c¶ nh−ng ch¼ng lµ ai. Tøc m×nh, h¾n chöi ngay tÊt c¶ lµng Vò §¹i. Nh−ng c¶ lµng Vò
§¹i ai còng tù nhñ: "Ch¾c nã trõ m×nh ra !". Kh«ng ai lªn tiÕng c¶. Tøc thËt! ê! ThÕ nµy
th× tøc thËt! Tøc chÕt ®i ®−îc mÊt! §· thÕ, h¾n ph¶i chöi cha ®øa nµo kh«ng chöi nhau víi
h¾n. Nh−ng còng kh«ng ai ra ®iÒu. MÑ kiÕp! ThÕ th× cã phÝ r−îu kh«ng? ThÕ th× cã khæ
h¾n kh«ng? Kh«ng biÕt ®øa chÕt mÑ nµo l¹i ®Î ra th©n h¾n cho h¾n khæ ®Õn n«ng nçi nµy!
A ha! Ph¶i ®Êy h¾n cø thÕ mµ chöi, h¾n cø chöi ®øa chÕt mÑ nµo ®Î ra th©n h¾n, ®Î ra c¸i
th»ng ChÝ PhÌo! H¾n nghiÕn r¨ng vµo mµ chöi c¸i ®øa ®· ®Î ra ChÝ PhÌo! Nh−ng mµ biÕt
®øa nµo ®· ®Î ra ChÝ PhÌo? Cã mµ trêi biÕt! H¾n kh«ng biÕt, c¶ lµng Vò §¹i còng kh«ng
ai biÕt...
^A:_
Bµi tËp 2
#@/-)*+,&W7+%#$-Bc::,--iMy
l1$;H-+,-9.-#@$
−
Cã lÏ NguyÔn Du kh«ng tõng viÕt kÞch hay ®ãng kÞch nh−ng râ rµng NguyÔn DurÊt
biÕt "nhËp vai", NguyÔn Du tõng hoµ víi KiÒu lµm mét vµ hoµ lµm mét ®Õn mét møc rÊt
s©u. Nh−ng hoµ lµm mét víi KiÒu mµ vÉn lµ NguyÔn Du, ng−êi s¸ng t¹o ra c¶ thÕ giíi

o
TruyÖn KiÒu, vÉn nh×n KiÒu vµ nh×n mäi ng−êi trong truyÖn víi c¸i nh×n cña NguyÔn Du.
C¸i khã trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn còng nh− trong nghÖ thuËt s©n khÊu, ph¶i ch¨ng lµ ë
chç nµy?
^lQ_
−
C¸i mµu xanh lu«n lu«n biÕn ®æi cña n−íc bÓ chiÒu nay trªn biÓn C« T« nh− lµ thö
th¸ch c¸i vèn tõ vÞ cña mçi ®øa t«i ®ang næi giã trong lßng. BiÓn xanh nh− g× nhØ? Xanh
nh− l¸ chuèi non? Xanh nh− l¸ chuèi giµ? Xanh nh− mïa thu ng¶ cèm lµng Vßng? N−íc
biÓn C« T« ®ang ®æi tõ vÎ xanh nµy sang vÎ xanh kh¸c. Nã xanh nh− c¸i mµu ¸o Kim
Träng trong tiÕt Thanh minh. §óng mét phÇn th«i. Bëi v× con sãng võa déi lªn kia ®· gia
gi¶m thªm mét chót Ýt, ®· pha biÓn sang mµu kh¸c. ThÕ th× n−íc biÓn xanh nh− c¸i v¹t ¸o
n−íc m¾t cña «ng quan T− M· nghe ®µn t× bµ trªn con sãng Giang Ch©u th× cã ®óng
kh«ng? Ch−a ®−îc −? ThÕ th× nã xanh nh− mµu ¸o c−íi, ®−îc kh«ng. Hay lµ nãi thÕ nµy:
n−íc biÓn chiÒu nay xanh nh− mét trang sö cña loµi ng−êi, lóc con ng−êi cßn viÕt vµo
th©n tre [...]. Chao «i, n−íc biÓn C« T« chiÒu nay xanh c¸i mµu xanh cña ngäc bÝch.
HoÆc lµ chao «i nã xanh nh− mét niÒm hi väng trªn cöa bÓ. Nghe nã l¹i cµng chung
chung, ch−a s−íng g×, nh−ng th«i h·y t¹m khoanh l¹i ®ã ®·.
^A$CQ#_
Bµi tËp 3
l1$]/-53-#%+#$/-+Z%:,--Ny
−Nµo, chÞ cã cho t«i m−în ®−îc c¸i qu¹t kh«ng th× b¶o?
− Trêi ¬i, cã ai l¹i khæ nh− t«i thÕ nµy kh«ng?
− Th«i ®i «ng, cßn tÕu ®−îc c¬ µ?
− Bß no chöa! Th«i mau t¾m röa, thay quÇn ¸o ®i! C¬m canh cßn nãng nguyªn, kÎo
nguéi tiÖt c¶ b©y giê!
^lSa<_
−ThÕ ra nh÷ng n¨m ®ång s¸u kia ®Êy? µ, mµ l¹i cßn tiÒn ¨n ®−êng cña th»ng bÐ nµy
n÷a nhØ. ThÕ tÊt c¶ lµ ®i, cho lµ n¨m ®ång tiÒn tµu, víi l¹i t¸m hµo lÝnh, víi l¹i, mçi ngµy
tiÒn ¨n cña nã bao nhiªu hë «ng?
^A$Cl_
Bµi tËp 4
l1$H-56-9.>.&-H--#+%#$^"W&-_5c:2
W--
−
GËy tre, ch«ng tre chèng l¹i s¾t thÐp cña qu©n thï. Tre xung phong vµo xe t¨ng, ®¹i
b¸c. Tre gi÷ lµng, gi÷ n−íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. Tre hi sinh ®Ó b¶o vÖ
con ng−êi. Tre, anh hïng lao ®éng! Tre, anh hïng chiÕn ®Êu!
^QK%_

s
−
Nh÷ng bÕn vËn hµ nhén nhÞp däc dµi theo s«ng. Nh÷ng lß than hÇm gç ®−íc s¶n
xuÊt lo¹i than cñi næi tiÕng nhÊt cña miÒn Nam. Nh÷ng ng«i nhµ bÌ ban ®ªm ®−îc ¸nh
®Ìn m¨ng s«ng chiÕu rùc trªn mÆt n−íc nh− nh÷ng khu phè næi.
^Theo !xi_
Bµi tËp 5
QN:-H-],-9-#-B&.W7+%#$-5-H-
],B2-W
−
C¸i chµng DÕ Cho¾t, ng−êi gÇy gß vµ dµi lªu nghªu nh− mét g· nghiÖn thuèc phiÖn.
§· thanh niªn råi mµ c¸nh chØ ng¾n cñn ®Õn gi÷a l−ng, hë c¶ m¹ng s−ên nh− ng−êi cëi
trÇn mÆc ¸o gi-lª. §«i cµng bÌ bÌ, nÆng nÒ, tr«ng ®Õn xÊu. R©u ria g× mµ côt cã mét mÈu
vµ mÆt mòi th× lóc nµo còng ngÈn ngÈn ng¬ ng¬.
^Ql_
−
Ngµy mai, trªn ®Êt n−íc nµy, s¾t, thÐp cã thÓ nhiÒu h¬n tre, nøa. Nh−ng, trªn ®−êng
tr−êng ta dÊn b−íc, tre xanh vÉn lµ bãng m¸t. Tre vÉn mang khóc nh¹c t©m t×nh. Tre sÏ
cµng t−¬i nh÷ng cæng chµo th¾ng lîi. Nh÷ng chiÕc ®u tre vÉn d−ín lªn bay bæng. TiÕng
s¸o diÒu tre cao vót m·i.
^QK%_
Bµi tËp 6
QN: -H- ] 56 4 & -# -B &W 7 +% #$ - 5 -H-
]564B2-W
Mçi lÇn cã dÞp ®øng trªn cÇu Long Biªn, c©y cÇu do chÝnh nhµ kiÕn tróc s− vÜ ®¹i mµ
tªn tuæi cña «ng ®−îc ®Æt thµnh tªn ngän th¸p Ðp-phen hïng vÜ thiÕt kÕ, t«i l¹i say mª
ng¾n nh×n mµu xanh b·i mÝa, n−¬ng d©u, b·i ng«, v−ên chuèi phÝa Gia L©m kh«ng bao
giê ch¸n m¾t. C¸i mµu xanh cÇn lao Êy gîi bao yªu th−¬ng vµ yªn tÜnh trong t©m hån ta.
Vµ khi chiÒu xuèng, nh×n vÒ phÝa Hµ Néi, thÊy nh÷ng ¸nh ®Ìn mäc lªn nh− sao sa, gîi lªn
bao quyÕn rò kh¸t khao.
^Theo Qd\_
Bµi tËp 7
l1$0H->-#<-#-B&]&-)U
T«i câng ba l«, gi¾t hai qu¶ lùu ®¹n, kho¸c mét khÈu tiÓu liªn lªn ®−êng vÒ qua lèi
Mai Xiu. MÊy h«m Êy m−a d−ên d−ît, m−a thèi ®Êt thèi c¸t. M−a trªn rõng nói ®¸ng lÏ
buån chÕt ng−êi ®i ®−îc nh−ng tr¸i l¹i t«i thÊy vui ghª, v× ch¾c ch¾n chuyÕn nµy thÕ nµo
còng ®−îc rÏ qua nhµ mét tÝ. Anh tÝnh ba n¨m råi cßn g×...
... T«i kh«ng thÓ nãi g× h¬n n÷a, quay ®i, b−íc thËt mau. Võa ®i t«i võa cã c¶m gi¸c Chi
vÉn ®ang thÉn thê nh×n theo vµ ®ang vÉy. Khi ®i khuÊt ngän tre lµng cò, t«i míi ®i chËm l¹i.
Trêi lê mê s¸ng. Ng«i sao Mai vµng ¸nh ®· hiÖn trªn nÒn trêi s¸ng nh− b¹c phÝa ®«ng.
^lSa<_
Bµi tËp 8
l1$0H->M-#<-B&.]&-+X+%#$U

[t
−
Nã gËt ®Çu m¹nh b¹o. Råi ®¾c chÝ, nã l¾c tói. Bµ Êy móc cho nã mét b¸t ®Çy. Nã
¨n. Phï phï! Nãng! Xuþt xo¹t! Cay! Ngon qu¸!
Ai còng yªn bông. Kh«ng ai ®Ó ý ®Õn nã n÷a. Hä nghªnh xe ®¹p. Hä nh×n « t«. Hä pha
trß. Hä c−êi ha h¶.
Nã vÉn ¨n. Ngon qu¸!
^A$Cl_
−
Mét giê, hai giê, mét ngµy, hai ngµy cho ®Õn n¨m ngµy ®ªm, n−íc ®· vµo ®Õn ruéng,
cê ®· mäc ngay gi÷a c¸nh ®ång ®ang chÕt kh¸t. N−íc ®· ch¶y reo quanh ch©n lóa. Lóa
rung lªn. Lßng ng−êi còng rung lªn. N−íc ®· lÊp dÇn c¸c vÕt th−¬ng nøt nÎ. H×nh tam
gi¸c, lôc gi¸c, b¸t gi¸c ®· nèi liÒn thµnh mét khèi. N−íc ch¶y trµn ra, trµn m·i ra, triÒn
miªn. Mét sµo, hai sµo, mét mÉu, hai mÉu, råi hµng tr¨m, hµng ngµn mÉu uèng n−íc,
uèng m·i...
Trêi vÉn n¾ng nhøc c¶ m¾t. VÉn kh«ng mét giät m−a.
N−íc vÉn ch¶y chan hoµ, reo trªn nh÷ng ruéng lóa.
^QQ>_
Bµi tËp 9
l1$0H->M-#-B&]&-+X+%#$U
Bëi v× t«i ¨n uèng ®iÒu ®é vµ lµm viÖc cã chõng mùc nªn t«i chãng lín l¾m. Ch¼ng
bao l©u, t«i ®· trë thµnh mét chµng dÕ thanh niªn c−êng tr¸ng. §«i cµng t«i mÉm bãng.
Nh÷ng c¸i vuèt ë ch©n, ë khoeo cø cøng dÇn vµ nhän ho¾t. ThØnh tho¶ng muèn thö sù lîi
h¹i cña nh÷ng chiÕc vuèt, t«i co c¼ng lªn, ®¹p phµnh ph¹ch vµo c¸c ngän cá. Nh÷ng ngän
cá gÉy r¹p, y nh− cã nh¸t dao võa lia qua. §«i c¸nh t«i, tr−íc kia ng¾n hñn ho¼n, b©y giê
thµnh c¸i ¸o dµi kÝn xuèng tËn chÊm ®u«i. Mçi khi t«i vò lªn, ®· nghe tiÕng phµnh ph¹ch
gißn gi·.
^Ql_
ii. yªu cÇu chung cña viÖc ®Æt c©u
1. §Æt c©u ph¶i phï hîp víi quy t¾c ng÷ ph¸p
G@MN:2.-E-B.=$I-.H&;-9:N QO6
-E4$ ONMD-#-52-#.=$I-@$ q-#
=$I-.H?-:%-B/-:2-H--0H-&|&
]$9-H-d !D-#M=$I-.H.-#)
O+,U
−Bã hoa.
− Bã hoa t−¬i nµy.
− Bã hoa th−îc d−îc t−¬i kia.
− Bã hoa th−îc d−îc t−¬i kia cña chÞ Lan.
− Bã hoa th−îc d−îc t−¬i cña chÞ Lan mua s¸ng nay.
A.+,+X&;'--#
A.+,+%#$W/-0H-41-#U
−Bã hoa / t−¬i.

[k
− Bã hoa nµy / t−¬i.
− Bã hoa th−îc d−îc kia / t−¬i.
− Bã hoa th−îc d−îc cña chÞ Lan / t−¬i.
− Bã hoa th−îc d−îc cña chÞ Lan mua s¸ng nay / t−¬i.
Q&O6&483&-#)8-B:D$I:D-9-H-3=6 .
:2&n)J-=&? q-]T&483D-;:$5%:23=6
2+-9-#D--@W.H-9-#-E$T
O+,U
^k_ − §©y lµ con gµ cña mÑ.
− §©y lµ con gµ mÑ.
^_ − Qua buæi giao l−u ®· gióp ta hiÓu thªm tÊm lßng cña b¹n bÌ trªn kh¾p mäi
miÒn cña Tæ quèc.
−
Buæi giao l−u ®· gióp ta hiÓu thªm tÊm lßng cña b¹n bÌ trªn kh¾p mäi miÒn cña
Tæ quèc.
^_ − Anh d¹y t«i häc ngo¹i ng÷.
− T«i d¹y anh häc ngo¹i ng÷.
2. §Æt c©u ph¶i hîp l«gic - ng÷ nghÜa
#/-−.-#-]W/-.$;-])U
_#-B
#-B-#-B2+J--#M?-D-M:?'
-B/--#B:(B'N
Q=6:$N.-#+%#$^MJ2-4H-Mi:(=6
%-H--#MH-&75_-#)'-−.N2+?-
;MNU
−Th¸nh s©u g−¬m vua gõng tam cß.
(Kho tµng truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam)
−S«ng NhÜ Hµ s©u ba m−¬i s¸u th−íc, chim ¨n chim bÐo, c¸ kh«ng ¨n c¸ bay vÒ nói
Hång S¬n. Nhí thuë x−a vua ThÇn N«ng gi¸ s¾t, vua §Õ ThuÊn canh v©n, cïng qu¨ng
cïng qu¼ng, cïng qu»ng, tèng bÊt ngo¹i bß vµng chi liÕm l¸ !...
(Giai tho¹i v¨n häc ViÖt Nam)
5_#Z/%-SW42-9(/
!'$ni:L-#&H=$4SWD-42
-95#(//-&N5$&-# #HM5-@
H)-SW42-9(/-#)
O+,U
LÇn sau, mÑ chång b¶o chÞ luéc n¨m qu¶ trøng. Trøng chÝn chÞ ta ¨n nghiÕn ®i hai
qu¶. §Õn b÷a, mÑ chång ng¹c nhiªn hái:
− Sao luéc n¨m qu¶ mµ chØ cßn l¹i ba?
ChÞ ta th¶n nhiªn tr¶ lêi:

[
− T¹i trøng nã ngãt ®i ®Êy, mÑ ¹ !
(Kho tµng truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam)
#QW&JBB@$:hW…-#H)5-@-9(/
A.-#+%#$-E.-#)-−.U
−
¤ng Thanh óp c¸i mò lªn mÆt råi ng¶ l−ng xuèng gi−êng ngñ mét giÊc ®Õn tËn
chiÒu.
^Theo A$C!J-f#_
−Häa ch¨ng cã ng−êi nhµ «ng chÕt nhÇm th× cã!
(Kho tµng truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam)
−§Ëu phô lµng c¾n ®Ëu phô chïa ®Êy ¹!
(Kho tµng truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam)
!-#&H=$4SWD-42-95#(/
/-&N5$-]-d:5#9=$4'-H-:(=6
M#=7/52 .-H-524-#.-H-
]&-#
-_a@=H&6-&N5$
!'$ni-H-d&-#-B)8(@%d$M
/-:#XM/-9>dMH- e&252:2-#-H-dM@
=H%-#B)m5>--#)
O+,U
−T«i t−ëng Nam kh«ng ®Õn ho¸ ra Nam kh«ng ®Õn thËt.
−
B©y giê ®· lµ 8 giê, ta cø tõ tõ th«i còng vÉn kÞp giê tµu ch¹y.
−
T«i ®· thuéc lßng nh÷ng bµi th¬ anh s¾p viÕt.
3. §Æt c©u ph¶i phï hîp víi phong c¸ch ng«n ng÷ v¨n b¶n, phï hîp víi phong
c¸ch nãi, viÕt
O755-E&N5$:2-H-.@> O%-Z
:22+".-H-.MH-)m-B-H-+Z3D-#
+8W MH- !8-?/--H-.Z/%75
-B+86-&-H--#i)U
−AB'@'N^2+_y
−AB:N^:,--_y
−AB%^#4_y
B'-H-.75MH-)*+,8-?U
-H-M?--H--4-H---H-5H- O6-
8-?-H-.75)m?--
0H--B]$92+&N5$
l1$ ) )H +, +% #$ @$ )8 MH-56 & -H- D -# 2-
-H-MH-U

[
−Rõng tre, nøa ë n−íc ta cã nhiÒu loµi, nh−ng th«ng dông nhÊt cã kho¶ng 30 loµi
nh−: tre trinh, tre hoa, tre vÇu, luång, giang, lå, nøa, tróc,... C¸c lo¹i tre, nøa nµy ph©n bè
ë T©y B¾c, ViÖt B¾c, §«ng Nam Bé.
^Q ViÖt Nam ®Êt n−íc giµu ®Ñp_
−N−íc ViÖt Nam xanh mu«n ngµn c©y l¸ kh¸c nhau. C©y nµo còng ®Ñp, c©y nµo còng
quý, nh−ng th©n thuéc nhÊt vÉn lµ tre nøa. Tre §ång Nai, nøa ViÖt B¾c, tre ngót ngµn
§iÖn Biªn Phñ, luü tre th©n thuéc lµng t«i,... ®©u ®©u còng cã nøa tre lµm b¹n.
^QK%_
O75-BSW"+WB+W KL+W-B.D-:&;-9
:N':D)*+,.&B-B6-D-# ë+W750@
6.-#]$9]n-(-#7+M-@-D-m']
54- v&MB"+WB-975-#q/--H-]-#7I
-B-@&-<N W0@6%])(MH%
O+,U
−Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, m×nh ®· vÒ trªn ®Êt n−íc cha «ng råi, bao nhiªu danh
lam th¾ng c¶nh cña n¨m ch©u còng kh«ng thÊy ®»m th¾m nh− h×nh ¶nh kia, mét con cß
tung c¸nh bay gi÷a ®ång ruéng xanh t−¬i...
^A$CeI-O6_
−µ th»ng nµy giái! Tao nu«i mµy cña chÊt cao h¬n ng−êi, thö hái mµy ®· lµm ®−îc g×
b¸o ®¸p ch−a mµ tÊp tÓnh, häc ®ßi ph¸ cña ®Êy hö?
^A$Ce;_
A4$B-H-75'--])J--d&
6-D-#B&;6-)*+,.-9:NB-
4. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
A.M/+%#$1-#-N)y
−Con mÌo Êy
−
Con mÌo ®en Êy
−
Con mÌo ®en ®ang ¨n c¬m Êy
−
Con mÌo ®en ®ang ¨n c¬m ë gãc nhµ Êy
−
Con mÌo ®en cña gia ®×nh anh Nam
−
Con mÌo ®en cña gia ®×nh anh Nam Êy
−
Con mÌo ®en cña gia ®×nh anh Nam míi mua h«m qua Êy
Bµi tËp 2
Q&)(.M/+%#$1$H+@.M/1-#U
_ − B«ng hoa ®· në Êy
− B«ng hoa Êy ®· në.
5_ − Tê b¸o Êy chÞ Lan võa mua h«m qua.
− Tê b¸o chÞ Lan võa mua h«m qua Êy.

[
-_ − §ã lµ quyÓn s¸ch cña mÑ.
− QuyÓn s¸ch ®ã cña mÑ.
− QuyÓn s¸ch mÑ mua ®ã.
− MÑ mua quyÓn s¸ch ®ã.
Bµi tËp 3
l1$H+@-#/---H-U
_ §¹i héi c¸c c« nu«i d¹y trÎ tiªn tiÕn lÇn thø t− ®· ®−îc khai m¹c s¸ng nay t¹i Nhµ
h¸t thµnh phè.
5_ C¸c c« nu«i d¹y trÎ tiªn tiÕn ®· khai m¹c ®¹i héi lÇn thø t− vµo s¸ng nay t¹i Nhµ
h¸t thµnh phè.
-_ S¸ng nay t¹i Nhµ h¸t thµnh phè, ®¹i héi c¸c c« nu«i d¹y trÎ tiªn tiÕn lÇn thø t− ®·
®−îc khai m¹c.
+_ §¹i héi lÇn thø t− cña c¸c c« nu«i d¹y trÎ tiªn tiÕn ®· ®−îc khai m¹c s¸ng nay t¹i
Nhµ h¸t thµnh phè.
_ T¹i Nhµ h¸t thµnh phè, s¸ng nay c¸c c« nu«i d¹y trÎ tiªn tiÕn ®· khai m¹c ®¹i héi
lÇn thø t−.
Bµi tËp 4
#)&)(.-#+%#$U
_ − Tre gi÷ lµng, gi÷ n−íc.
− Tre, gi÷ lµng, gi÷ n−íc.
5_ − QuyÓn s¸ch nµy, t«i ®· ®äc nhiÒu lÇn.
− QuyÓn s¸ch mµ t«i ®· ®äc nhiÒu lÇn nµy.
− QuyÓn s¸ch nµy, t«i ®· nhiÒu lÇn ®äc.
− T«i ®· ®äc nhiÒu lÇn quyÓn s¸ch nµy.
− QuyÓn s¸ch mµ nhiÒu lÇn t«i ®äc nµy.
− QuyÓn s¸ch lÇn nµy t«i ®äc.
− QuyÓn s¸ch t«i ®äc lÇn nµy.
-_ − Em t«i lµ mét ®øa trÎ th«ng minh.
− TrÎ th«ng minh lµ em t«i.
− Em t«i nã lµ ®øa trÎ th«ng minh.
+_ − H×nh ¶nh anh bé ®éi Cô Hå dòng c¶m trong chiÕn ®Êu, chan chøa yªu th−¬ng
trong t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi.
− Anh bé ®éi Cô Hå dòng c¶m trong chiÕn ®Êu, chan chøa yªu th−¬ng trong t×nh
®ång chÝ, ®ång ®éi.
− Anh bé ®éi Cô Hå dòng c¶m trong chiÕn ®Êu, chan chøa yªu th−¬ng trong t×nh
®ång chÝ, ®ång ®éi lµ h×nh ¶nh ®Ëm nÐt trong th¬ v¨n kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, chèng MÜ.

[[
− H×nh ¶nh anh bé ®éi Cô Hå dòng c¶m trong chiÕn ®Êu, chan chøa yªu th−¬ng
trong t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi lµ h×nh ¶nh ®Ëm nÐt trong th¬ v¨n kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p,
chèng MÜ.
Bµi tËp 5
#&)(-H--#+%#$U
− ë ®©y nhæ r¨ng kh«ng ®au.
− ë ®©y nhæ kh«ng ®au r¨ng.
− ë ®©y kh«ng lµm ®au r¨ng khi nhæ.
Bµi tËp 6
?-H-&)(-H--#)U
_ − V× anh nghØ mµ t«i còng nghØ.
− V× anh nghØ nªn t«i còng nghØ.
− V× anh nghØ, t«i còng nghØ.
5_ − V× m−a cµng m¹nh, nªn giã cµng to.
− V× m−a cµng m¹nh, nªn giã to.
− V× m−a m¹nh nªn, giã cµng to.
− V× m−a m¹nh, nªn giã to.
− M−a m¹nh, nªn giã cµng to.
− M−a m¹nh, nªn giã to.
− M−a m¹nh, giã to.
− M−a cµng m¹nh, giã to.
− M−a cµng m¹nh, giã cµng to.
Bµi tËp 7
H--#+%#$-B.-H-U
−
Khi ¨n c¬m kh«ng ®−îc uèng thuèc.
−
Bß cµy kh«ng ®−îc giÕt.
−
C« gi¸o míi võa ®Õn.
Bµi tËp 8
l1$-q&-LMH-&6-D-#".]&-2--H--H-
MH-+%#$U
_
−
Lµng xãm ta x−a kia lam lò quanh n¨m mµ vÉn quanh n¨m ®ãi r¸ch. Lµng xãm ta
ngµy nay bèn mïa nhén nhÞp c¶nh lµm ¨n tËp thÓ. §©u ®©u còng cã tr−êng häc, nhµ göi
trÎ, nhµ hé sinh, c©u l¹c bé vµ kho cña hîp t¸c x·. §êi sèng vËt chÊt ngµy cµng Êm no,
®êi sèng tinh thÇn ngµy cµng tiÕn bé.
^lSK_
−Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh: xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh
rÊt m−ît cña lóa chiªm ®ang th× con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre, ®©y ®ã mét vµi

[b
c©y phi lao xanh biÕc vµ rÊt nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. C¶ c¸nh ®ång thu gän trong tÇm
m¾t, lµng nèi lµng, ruéng tiÕp ruéng. Cuéc sèng ë ®©y cã mét c¸i g× mÆn mµ, Êm ¸p.
5_ − S«ng §µ dµi 910 km tõ V©n Nam vµo n−íc ta theo h−íng t©y b¾c
−
®«ng nam gÇn
nh− song song víi s«ng Hång. §o¹n ch¶y ë ®Þa phËn n−íc ta dµi trªn 500km. Qua Lai
Ch©u, dßng s«ng ch¶y trong mét thung lòng s©u gi÷a khèi cao nguyªn ®¸ v«i vïng T©y B¾c
nªn l¾m th¸c, ghÒnh vµ ®i qua nh÷ng hÎm hïng vÜ. §Õn Hoµ B×nh, gÆp nói Ba V×, s«ng quÆt
lªn phÝa b¾c råi ®æ vµo s«ng Hång ë Th¸i B×nh.
^Qpxe!>_
−
S«ng §µ khai sinh ë huyÖn C¶nh §«ng tØnh V©n Nam, lÊy tªn lµ Li Tiªn mµ ®i qua
mét vïng nói ¸c, råi ®Õn gÇn nöa ®−êng th× xin nhËp quèc tÞch ViÖt Nam, tr−ëng thµnh
m·i lªn vµ ®Õn ng· ba Trung Hµ th× chan hoµ vµo s«ng Hång. Tõ biªn giíi Trung − ViÖt
tíi ng· ba Trung Hµ lµ 500 c©y sè l−în rång r¾n, vµ tÝnh toµn th©n s«ng §µ th× chiÒu dµi
lµ 888 ngh×n th−íc mÐt.
^A$CQ#_
Bµi tËp 9
A.-#7+%#$2-+WB$yON)y
−Th«i, chó ®õng giËn. T«i mêi chó ¨n c¬m ®Ó anh em t©m sù. Víi l¹i t«i lµm theo di
chóc cña bµ ®Êy. Håi bµ s¾p mÊt, bµ gäi t«i ®Õn bµ b¶o: ThÇy mµy ®õng ®¸nh giÊy cho
chó An lµm g×. §−êng xa, ®i l¹i m¸y bay m¸y bß vÊt v¶...
^OEQA:_
−Ngµy mai c¸c em cã quyÒn m¬ −íc mét cuéc sèng t−¬i ®Ñp v« cïng. M−¬i m−êi l¨m
n¨m n÷a th«i, c¸c em sÏ thÊy còng d−íi ¸nh tr¨ng nµy, dßng th¸c n−íc ®æ xuèng lµm ch¹y
m¸y ph¸t ®iÖn, ë gi÷a biÓn réng, cê ®á sao vµng phÊp phíi bay trªn nh÷ng con tµu lín.
Tr¨ng cña c¸c em sÏ soi s¸ng nh÷ng èng khãi nhµ m¸y chi chÝt, cao th¼m, dµi trªn ®ång
lóa b¸t ng¸t vµng th¬m, cïng víi n«ng tr−êng to lín, vui t−¬i.
Tr¨ng ®ªm nay s¸ng qu¸! Tr¨ng mai cßn s¸ng h¬n!
^QK%_
−C¸c em hiÖn nay tuæi m−êi bèn, m−êi l¨m, trong cuéc ch¹y tiÕp ®uèc gi÷a c¸c thÕ hÖ,
c¸c em sÏ tiÕn lªn cÇm ngän ®uèc cña d©n téc gi¬ cao lªn s¸ng ngêi! §èi víi tiÕng ViÖt
còng vËy, nh÷ng ng−êi ngµy mai rÊt gÇn ®©y gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn tiÕng ViÖt lµ c¸c em! T©m
hån nh¹y bÐn, trong s¸ng dµo d¹t cña c¸c em sÏ ®−a ®Õn nh÷ng kho tµng míi cho tiÕng ViÖt.
Ngay tõ b©y giê, c¸c em ph¶i cã ý thøc Êy. C¸c em yªu mÕn h·y nghÜ xem! Cßn g× sung
s−íng h¬n ®−îc lµm lông ®æ må h«i trªn ®Êt n−íc cña Tæ quèc liÒn mét khèi tõ L¹ng S¬n
®Õn Cµ Mau, ®Êt n−íc mµ hiÖn giê ta ®ang ph¶i lÊy c¶ m¸u m×nh ®Ó b¶o vÖ; cßn g× sung
s−íng h¬n ®−îc nãi, viÕt, häc tiÕng ViÖt, t©m hån ta gÇn lµm mét víi tinh hoa tiÕng nãi ViÖt
Nam yªu quý!
^V#f6_
Bµi tËp 10
l1$$.3./-4:&-H--#72-+WB+%#$5c
.3.<<&7U
−
Th«i, cø nhí nh÷ng lêi anh em bµn gãp nh− vËy mµ vÒ xö sù cho nã æn ®i.

[g
^A$CQa<_
−B©y giê chÕt nçi g× còng tr¾ng tay, ch¼ng cã g× mµ gióp cho ch¸u ®−îc.
^A$C!NQ_
−TÝnh t«i còng thÕ ®Êy. Mã vµo viÖc g× còng muèn c−a ®øt ®ôc suèt. T«i ghÐt nhÊt sù
lµm ¨n quÊy qu¸, cø y nh− chuét vÇy ch¸o Êy.
^!L_
III. ch÷a c©u sai
1. Mét sè ®iÒu l−u ý trong viÖc ch÷a c©u sai
O-#)-B'$;# \W&3&/-#)M+
78-W-+&N2M:-i:-9$+2-F;
+X%-L)-B;;:2)($;#--96--#)
)U
−Ng−êi viÕt thiÕu nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ng«n ng÷ häc nãi chung vµ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt
nãi riªng, ®Æc biÖt lµ có ph¸p tiÕng ViÖt.ONMD-#M5
:2-#.HM5-#19-H-]-]-M
:(=6.H..-H--#&) ;3B+X-L)
−
Do n¨ng lùc t− duy cña ng−êi viÕt kÐm,+B)$-9?-D-m
)I02+202-H-d/-6M-B)8:W-W-&)H
78-+$M:-Z%)8$&5'.?-1M
-M-#MNM-@&(HMNM-@M]$9
MNM0H->/-:(=6-9-H-]&-# f+$M:
;6-H-d&-EM&:W-M-?-M
:(&N5$'N
−Do tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ sù hiÓu biÕt chung vÒ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi cña ng−êi
viÕt cßn nh÷ng khiÕm khuyÕt.!'$M--H--#W&:I-.)]:
'2+-−.3B:--#&-E5>)
#)-B'MMH-N-.-#)-EY2-M)-,
:%-BM7>&:2-H--.Z/@ ON4$MB-B-B:2-q+X
-+Z-.-:?L)'-# Q$-./--#)-B
(@%".:-<5)U
−CÇn n¾m v÷ng tiªu chÝ cña mét c©u ®óng.qM5-#:%
-B-./--#) !"#$M-q®óng ng÷ ph¸p:-n-]
:5®óng ng÷ nghÜa
−
®óng l«gic, ®óng phong c¸ch ®óng trong mèi quan hÖ liªn
kÕt c©u trong toµn v¨n b¶n.
−e15-#):(-./--]+|:W-2+
N:0:c©u b¾t ®Çu ®øt m¹ch, khã hiÓu hoÆc kh«ng hiÓu ®−îc tõ phÇn nµo, ý nµo.
eH6/-:)rót gän ®Ó t×m cÊu tróc nßng cèt phï hîp víi néi
dung-]6 (-Z®Ò xuÊt c¸ch söa ch÷a.

[o
−e-.0-]kiÓm tra l¹i c©u ch÷a0:1%T-J-2W-9-#
--B(@%-H--#MH-&75M A-W$;-]
N0:0WN:-H--.MH--Z/
2. Ch÷a mét sè lçi c©u th−êng gÆp
_\L+-#-9.
O+,UQua nh©n vËt chÞ Sø thÊy rÊt râ lßng yªu quª h−¬ng, yªu lµng xãm thiÕt tha cña
ng−êi d©n ViÖt Nam.
#$)N]:"524"Qua nh©n vËt chÞ Sø"-9.-9
-# Q4&524$-q&W.:2],-9-# B-.W
-#$)U
Qua nh©n vËt chÞ Sø, chóng ta thÊy rÊt râ lßng yªu quª h−¬ng, yªu lµng xãm thiÕt tha
cña ng−êi d©n ViÖt Nam.
A.-#+%#$-E:I-L<8U
−Trong t¸c phÈm T¾t ®Ìn ®· thÓ hiÖn ®Ëm nÐt nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng−êi
d©n lao ®éng, ®Æc biÖt lµ ng−êi phô n÷ lao ®éng.
−
ë ng−êi thanh niªn céng s¶n Êy lu«n lu«n tin vµo sù tÊt th¾ng cña c¸ch m¹ng ViÖt
Nam.
5_\L+-#>.
O+,UThÇy Nam, thÇy hiÖu tr−ëng g−¬ng mÉu, tËn tuþ hÕt lßng v× häc sinh th©n yªu,
ng−êi thÇy ®−îc nhiÒu vÞ phô huynh yªu mÕn.
#$)N1M=H+],-]$6&"<
:X 4 † n N ?- )#$; ]$ /-'> , $$;
:;?]:"]$]>.-9-# B-.W-#$
-H-U
−H-k5524,-524>.5c-H-;:3lµ
)-9.thÇy NamUThÇy Nam lµ thÇy hiÖu tr−ëng g−¬ng mÉu, tËn tuþ hÕt lßng v× häc
sinh th©n yªu, ng−êi thÇy ®−îc nhiÒu vÞ phô huynh yªu mÕn.
−H-;:524>.--#UThÇy Nam, thÇy hiÖu tr−ëng g−¬ng mÉu,
tËn tuþ hÕt lßng v× häc sinh th©n yªu, ng−êi thÇy ®−îc nhiÒu vÞ phô huynh yªu mÕn, ®ang
trß chuyÖn vui vÎ víi c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
#+%#$-E:I-L<8-#3+X&;U
Hå Chñ tÞch, vÞ cha giµ kÝnh yªu cña d©n téc, l·nh tô thiªn tµi cña c¸ch m¹ng ViÖt
Nam, ng−êi kÕ thõa vµ ph¸t huy truyÒn thèng yªu n−íc cña d©n téc ViÖt Nam.
-_\L+-#--9.X>.
O+,UTrong c¸c t¸c phÈm d©n gian, b»ng sù hãm hØnh, b»ng trÝ tuÖ th«ng minh s¾c
s¶o, b»ng nghÖ thuËt g©y c−êi ®éc ®¸o vµ ®¶ kÝch s©u cay cña m×nh víi bän thÇy bãi,
thÇy cóng tham ¨n, tham uèng.
#$)N :% 0H- 4 /- -H- ]&W . N)(
/&W.':-#W+;1=;M]
n-(-9-# ON4$-#$&"-#.H-];:

[s
--#:2M-@n-(-9− >Z/%-H-]&W.1-B #
$-B-.W)U
Trong c¸c t¸c phÈm d©n gian, b»ng sù hãm hØnh, b»ng trÝ tuÖ th«ng minh s¾c s¶o,
b»ng nghÖ thuËt g©y c−êi ®éc ®¸o vµ ®¶ kÝch s©u cay cña m×nh, quÇn chóng nh©n d©n ®·
phª ph¸n m¹nh mÏ thãi tham ¨n, tham uèng cña bän thÇy bãi, thÇy cóng.
#+%#$-E:I-L<8-#&;U
Tõ khi anh gia nhËp VÖ quèc ®oµn, chiÕn ®Êu víi tinh thÇn quyÕt tö cho Tæ quèc quyÕt
sinh, råi lªn ®−êng tham gia c¸c chiÕn dÞch trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, kh¸ng
chiÕn chèng MÜ, ®Õn khi nhËn quyÕt ®Þnh vÒ h−u víi qu©n hµm trung t¸.
+_\L+:2&-#
\L$WL++Z-D3=6JW-#+:%
-q-B:2-#0@6-nM--B;+X%-#)
O+,UMÆc dï qu©n giÆc ®· dïng mäi thñ ®o¹n dô dç vµ dïng mäi cùc h×nh tra tÊn
chÞ hÕt søc d· man.
#$-B-@&-]$9)mS:UmÆc dï... / nh−ng...Q-#$
:%-q0@6J@J;+X%-#) !-.W-]
;:J--@&--#/--q B-.)U
MÆc dï qu©n giÆc ®· dïng mäi thñ ®o¹n dô dç vµ dïng mäi cùc h×nh tra tÊn hÕt søc
d· man, nh−ng chÞ vÉn kh«ng chÞu ®Çu hµng.
A.-#+%#$-E:I-L<8-#&;U
−
Tè H÷u kh«ng nh÷ng lµ nhµ th¬ suy nghÜ qua ©m nh¹c, suy nghÜ trong ©m nh¹c.
−
Së dÜ chóng ta cßn mét sè ch−a yªn t©m c«ng t¸c, cßn th¾c m¾c nhiÒu vÒ tiÕn ®é, vÒ
sù ®·i ngé.
−
NÕu ai ®· tõng lµm quen víi h×nh t−îng ng−êi n«ng d©n víi cuéc sèng vÊt v¶, cùc
nhäc, tèi t¨m ë n«ng th«n ViÖt Nam trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc tr−íc C¸ch m¹ng th¸ng
T¸m.
_\L+-4-@&--#
!#$W-#)+@$:2]$52:2-@&-$I%
:2]$52:2-@&-MH-
O+,USë dÜ em yªu quý con mÌo nhµ em v× nã hay b¾t chuét nªn em míi yªu quý nã.
#$M#--@$S:-@&--#)U
−Së dÜ... v×...^M=−$;#_
−V×... nªn...^$;#−M=_
ON4-@&-W;-#$&"-#) !-.-#$-q-].
W:2&-@&-U
−Së dÜ em yªu quý con mÌo nhµ em v× nã hay b¾t chuét.
−
V× con mÌo nhµ em hay b¾t chuét nªn em míi yªu quý nã.
f%#$.-#:I-L-4-@&-
−
Cuèi cïng, thÇy hiÖu tr−ëng kªu gäi chóng em h¨ng h¸i tham gia ®ît trång c©y nhí
¬n B¸c Hå thµnh c«ng tèt ®Ñp.

bt
−
T«i rÊt lÊy lµm sung s−íng biÕt bao.
_\L+M-B)8Z/2+..-H-]-#
!#$W-#)+-H-]-#M-B)8Z/%-H-d
M74%
O+,UBän ®Þch ®· tra tÊn anh b»ng lêi lÏ rÊt man rî.
#$tra tÊnlêi lÏ rÊt man rîMZ/;+X%-#)
A$;#-+XWL$+78-+$-9M: !
-.-#)W$-]0:0M-H-]-#0H-4I:(=6
.-H-]B O%-#&;-B-.W)U
Bän ®Þch ®· tra tÊn anh b»ng nh÷ng ngãn ®ßn rÊt man rî.
A.-#+%#$-E:I-L<8-#&;U
−Trong t¸c phÈm Rõng xµ nu, h×nh ¶nh cô MÕt lu«n lu«n thÓ hiÖn ®−îc b¶n chÊt tèt
®Ñp cña ng−êi d©n ViÖt Nam.
−
Qua nh©n vËt ChÝ PhÌo, chóng ta thÊy tÊt c¶ b¶n chÊt xÊu xa, bØ æi cña bän c−êng hµo
gian ¸c ë n«ng th«n ViÖt Nam tr−íc C¸ch m¹ng.
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
!H+@.-#/--
−
Lan häc giái nh−ng l−êi häc.
−
Lan häc giái vµ l−êi häc.
−
Lan cµng häc giái cµng l−êi häc.
−
Lan võa häc giái võa l−êi häc.
−
Kh«ng nh÷ng Lan häc giái mµ cßn l−êi häc.
−
NÕu Lan häc giái nh−ng Lan l¹i l−êi häc.
Bµi tËp 2
H--#+%#$-B:I-L']n-(-#$MyA)
1$-.W-
−
Qua viÖc häc tËp m«n LÞch sö ®· lµm cho chóng em thªm tù hµo víi truyÒn thèng
quËt c−êng cña d©n téc.
−
Víi chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ nh− hiÖn nay ®¸ng ®Ó cho chóng ta l¹c quan, tin
t−ëng vµo chÊt l−îng hµng s¶n xuÊt ë trong n−íc.
−
V× sù nghiÖp gi¸o dôc, v× tr¸ch nhiÖm ®èi víi thÕ hÖ trÎ, cÇn cè g¾ng d¹y tèt h¬n
n÷a.
Bµi tËp 3
H--#+%#$:I-L-] --9-# l1$-. W-
−
Nhê sù ®oµn kÕt nhÊt trÝ cña toµn d©n, toµn qu©n trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ
cøu n−íc.
−
Tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn tr−êng lµng ®Õn lóc tr−ëng thµnh b−íc ch©n
vµo cæng tr−êng ®¹i häc.

bk
−
Khi ®èi chiÕu, so s¸nh nh÷ng c©u th¬ trong TruyÖn KiÒu víi nh÷ng bµi ca dao d©n
ca.
−
§Ó hoµn thµnh tèt nghÜa vô ®ãng thuÕ ®èi víi Nhµ n−íc.
−
Dï chóng ta phô tr¸ch c«ng t¸c g×, ë bÊt k× c−¬ng vÞ nµo, vµ bÊt cø hoµn c¶nh nµo.
−
§Ó Tæ quèc ®−îc ®éc lËp, thèng nhÊt, nh©n d©n ®−îc sèng trong hoµ b×nh, Êm no,
h¹nh phóc.
Bµi tËp 4
l1$H6-.L&6--H--#)U
−
Giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n thÕ giíi kh«ng nh÷ng ®Êu tranh xo¸ bá ¸p bøc, bãt lét,
thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ.
−
Nh©n d©n thµ hi sinh tÊt c¶ v× ®éc lËp, tù do cña ®Êt n−íc.
−
GiÆc cµng ®iªn cuång chång chÊt thªm téi ¸c, cµng gieo r¾c ®au th−¬ng trªn kh¾p
®Êt n−íc ta bao nhiªu.
−
NÕu trong lßng ta, t×nh yªu §¶ng, yªu nh©n d©n mµ kÐm phÇn nång nhiÖt.
−
Tuy Lan lµ mét häc sinh gÆp nhiÒu khã kh¨n trong cuéc sèng gia ®×nh nghÌo, bè mÑ
bÖnh tËt, «ng bµ giµ yÕu vµ b¶n th©n ph¶i l¨n lén kiÕm sèng.
Bµi tËp 5
l1$-.LMZ/.-H-]-#
−
Sau khi thi ®−îc vµo ®¹i häc, mÑ ®· cho t«i ®i tham quan nhiÒu danh lam th¾ng
c¶nh cña Tæ quèc.
−
§−îc gi÷ ch©n ®éi tr−ëng, t«i thÊy anh nh×n t«i víi con m¾t thiÖn c¶m h¬n tr−íc ®©y
rÊt nhiÒu.
−
M¾t ®¨m ®¨m nh×n ra cöa bÓ, ta thÊy KiÒu buån b· nghÜ tíi t−¬ng lai tèi t¨m mï mÞt
cña m×nh.
−
Muèn chiÕn th¾ng ta ph¶i chñ ®éng tiÕn c«ng.
−
NguyÔn Du ®· lªn ¸n x· héi phong kiÕn thèi n¸t, môc ruçng v× chÝnh NguyÔn Du ®·
xuÊt th©n tõ tÇng líp x· héi Êy.
Bµi tËp 6
Q&.W&-+X+%#$-#)1$)*W-
−
RÊt vui mõng chµo ®ãn nh÷ng ®¹i diÖn −u tó cña bé ®éi Tr−êng Sa thay mÆt cho lùc
l−îng qu©n ®éi anh hïng ®· ®¹i diÖn cho chóng ta vÒ ®©y gÆp mÆt chóng ta trong buæi
häp mÆt ngµy h«m nay lµm cho chóng ta hÕt søc vui mõng, phÊn khëi v× chóng ta ®· cã
ng−êi ®¹i diÖn xøng ®¸ng.
−
Trong suèt cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña m×nh, B¸c Hå lu«n lu«n dµnh mu«n
vµn t×nh th−¬ng yªu cho c¸c ch¸u thiÕu nhi ®· ®−îc ghi l¹i thËt s©u ®Ëm trong nhiÒu bµi
th¬ cña B¸c ngay c¶ tõ tr−íc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m, khi cßn bÞ giam gi÷ trong chèn lao tï
cña chÕ ®é T−ëng Giíi Th¹ch.

b
−
Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, vÞ l·nh tô kÝnh yªu cña nh©n d©n ViÖt Nam. T¸c phÈm cña
Ng−êi lu«n lu«n chøa chan mét t×nh th−¬ng mªnh m«ng, s©u s¾c ®èi víi ®Êt n−íc vµ con
ng−êi.
−
D©n téc ta, non s«ng ®Êt n−íc ta tù hµo ®· sinh ra mét con ng−êi vÜ ®¹i. Chñ tÞch
Hå ChÝ Minh, vÞ l·nh tô v« cïng kÝnh yªu cña nh©n d©n ViÖt Nam.
−
Trong t¸c phÈm TruyÖn KiÒu cña ®¹i thi hµo NguyÔn Du ®· tá ra rÊt tµi t×nh trong
viÖc kh¾c ho¹ ngo¹i h×nh nh©n vËt. Víi NguyÔn Du, viÖc miªu t¶ diÖn m¹o, phôc søc,
d¸ng ®iÖu cña nh©n vËt. §ã kh«ng bao giê chØ ®¬n thuÇn lµ sù vÏ l¹i h×nh d¸ng bÒ ngoµi.
Ng−îc l¹i, d−íi ngßi bót cña bËc thiªn tµi Êy, c¸i d¸ng vÎ bÒ ngoµi lu«n lu«n gióp cho
ng−êi ®äc h×nh dung râ h¬n b¶n chÊt, tÝnh c¸ch bªn trong.
−
NÕu ai ®· tõng quen víi h×nh t−îng ng−êi n«ng d©n vµ cuéc sèng tèi t¨m ¶m ®¹m
cña n«ng th«n ViÖt Nam trong v¨n ch−¬ng hiÖn thùc 1930
−
1945 ®Õn nh÷ng con ng−êi
míi, cuéc sèng míi s«i næi khÝ thÕ anh hïng c¸ch m¹ng ë n«ng th«n miÒn B¾c hiÖn t¹i
trong v¨n häc tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn nay.
−
§Õn ®©y, chóng ta cã quyÒn kh¼ng ®Þnh r»ng, b»ng nh÷ng c©u ca dao trµo phóng vµ
nh÷ng truyÖn c−êi d©n gian lµ nh÷ng vò khÝ ®Êu tranh giai cÊp s¾c bÐn cña nh©n d©n lao
®éng.
−
V× chóng ta lµ nh÷ng ng−êi cïng hoµn c¶nh vµ xuÊt ph¸t tõ n«ng d©n cÇn lao mµ ra
th× míi hiÓu hÕt ®−îc sù sung s−íng cña nh÷ng ngµy ®éc lËp, tù do nµy.
−
Tõ anh chiÕn sÜ ngµy ®ªm ngåi trªn m©m ph¸o b¶o vÖ bÇu trêi Tæ quèc, tõ anh lÝnh
®¶o Tr−êng Sa tØnh t¸o, c¶nh gi¸c b¶o vÖ vïng biÓn th©n yªu cña chóng ta ®Õn c¸c chÞ em
n«ng d©n ngµy ®ªm miÖt mµi trªn ®ång ruéng, c¸c chó c¸c b¸c c«ng nh©n kh«ng qu¶n
m−a n¾ng ngµy ngµy vµo hÇm lß, tíi c«ng tr−êng, ®Õn nhµ m¸y ®Ó lµm giµu thªm n÷a cho
Tæ quèc.
−
Tuy chÞ DËu lµ ng−êi yªu chång, th−¬ng con hÕt mùc nh−ng chÞ rÊt c¨m thï bän
ng−êi nhµ lÝ tr−ëng.
−
Kh¾p n¬i trªn ®Êt n−íc ta, biÕt bao h×nh ¶nh phô n÷ lµm bÝ th−, lµm chñ tÞch hoÆc
gi÷ nh÷ng c−¬ng vÞ quan träng kh¸c trong ®êi sèng x· héi.

b
PhÇn bèn
luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n
i.
yªu cÇu chung cña viÖc viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n
§o¹n v¨n lµ mét ®¬n vÞ t¹o thµnh v¨n b¶n, trùc tiÕp ®øng trªn c©u, ®−îc më ®Çu b»ng
ch÷ lïi ®Çu dßng, viÕt hoa vµ kÕt thóc b»ng dÊu ng¾t ®o¹n.
Q-H-$'W7-@$U:2:DW73-]
5/-)8(@2W.-H--#&Wv:DMH-W73-]
6/-.:(=6.-H-W7MH-&-Z75 AB:2
-H-MH-W73:5/-%2^+$&N:(=6.
-H--#&WH-56/-B%-H-W7MH-_3:5/-
%W^+$&N:(=6.-H-W&75-JiB
:2]-975_
1$-Z075+%#$
D©n ch−a mua cæ phiÕu?
A-B']58-)#$U:&HM5W-A
%-*'#<:WB(0#$+8-
Qq6)&;(]J%:J-)c7:-9'6J
W3@;- K&HM5W-1)@@@W@N
-A%-$'M)/:@( x*'#<:W1)@-
<#<:WH)6-&('*)mMBM7-BM5>
:@ !]'--T]−J-:-T-−1)@$-n?
-TJ-c7:-<' Q$4$B-J8'&9&-BM:@
&I G"4$1TM&cU1)@--2&9&-%
!]-T--*(- Q&;-T--B
+n-.q/-&(&M- eB:6H-T,2-
M=)-+4H=$> A)".-TM
-H&>8--T-B-<D-@<:6H
Q$4$':NM&-<->&W-9$-D-T
- ON:2mM:2-H#9(0#$+8:2+6#
9:W !#$NJ-4&53-H-S(iS(%
KDMH-B-n6/-:DU)".)*+,('6 p".-T
-9-TJ--T-B=$')".:2]H&>-9- Q)*
+,(3-T=$'-9l2S=&>xH:(-'-%
:,-;:W-TJ--:L-T$:2- AM-
-EW/-:,-;@$
H-T0#$+8-1N>&)<-@-9>
&-JMH Q>&$:-(-9]&"-JI-

b
J-M5-T'=$-]-2-)(nn !
=$:#X$ ni:2>&:%5H:-H--T1H
Q>&$?>&-JMHJ-@
l6$"%-+#-B'-q5:&HM5W-A%-D-
*#<:W"1)@15&%- A#+#--BB
=](>&-JMH0#$+8- KDMH-6-H>
-T'M-]--B>&8-6;+#M:(
]-T ON-15#+#-B'&L58-/
ni#<:W&1)@ -
A4$:2>&-JMH&"%--]
^a\;Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam)
Q+|75$-@$-B5$-L-.-HZ]+n5$
-L-B+@IW -BM4&c75$-B5$W7:L
W:2]-975D©n ch−a mua cæ phiÕu?5#3W-B)82-
4<(B%-H-WMH-&-Z:275
Q3-H-&;'W7/-:2W7$-
-]:5.$;-]-9$)#$U
1. §o¹n v¨n ph¶i cã sù thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò
!W7/--)8(@-9'M:&)(=H&N&M
W7H--q4&'-Z:268-^D-:268--B
; = -D -m % _ -Z % :2 -9 - @ > AB -H-
MH-W7-B/-)8(@-9'-H--#&W7-q;0$
=4&B%:2)84)86-6/D-:2@'+$@c:
8-6(@%-/-D& A&:2W7-]B
%:2(/MH-.N(@;H-(/B&&N5$&
:2W7MH-
O+,U
§¸ quý muèn mang tªn ngäc ph¶i héi ®ñ nh÷ng yÕu tè ®Æc s¾c mµ c¸c lo¹i ®¸ th−êng
kh«ng cã. §Çu tiªn, nã ph¶i hoµn toµn trong suèt, kh«ng cã bät, c¸t hoÆc bôi, nghÜa lµ ®¹t
®Õn ®é hoµn h¶o. Víi kim c−¬ng th× ph¶i hoµn toµn kh«ng mµu; ru-bi (hång ngäc) ph¶i cã
mµu ®á m¸u bå c©u; sa-phia (lam ngäc) mµu xanh lôc ph¬n phít s¸ng. §ã lµ chuÈn ®Ó
t¨ng gi¸ trÞ viªn ®¸. TÝnh "quý ph¸i" cña ®¸ cßn n»m ë ®Æc tÝnh chiÕt quang, t¸n s¾c
m¹nh, t¹o ra vÎ s¸ng rùc rì, lãng l¸nh ngò s¾c ®Çy quyÕn rò. Ngoµi ra, ®é cøng v« ®Þch
cña kim c−¬ng vµ nhãm kim c−¬ng th¹ch (co-run-dum) lµm cho ®¸ quý bÒn v÷ng víi n¨m
th¸ng, kh«ng bao giê bÞ c¸t bôi thêi gian lµm phai mê vÎ s¸ng ngêi ®éc ®¸o vèn cã.
^A$CA?-QWVÐn bøc mµn bÝ mËt vÒ ®¸ quý ViÖt Nam)
!W7$1-B)8(@-9'N&)(=H&N&MW
7H--q4&B%:268-+$@c:Mr>.D-
=d-9ngäc:-H-WH5NMH-M-BUtrong suèt^M,-_
chiÕt quangcøng

b[
E-B&:2W7-;&)86-D-6/ B
A'--]-d)86-D-6/$&
-Z:2W7N--B=6&@:4%N(/
?:':T54-(/M
O+,U
BÇu trêi C«n §¶o trong buæi b×nh minh rÊt ®Ñp. Con ®−êng tõ BÕn §Çm ®Õn nhµ lao
uèn quanh bê biÓn, men theo triÒn nói, bªn trªn lµ c©y cèi um tïm, bªn d−íi lµ sãng
tr¾ng vç bê ®¸ dùng. Trªn cµnh c©y, chim kªu rÝu rÝt. ChÞ S¸u nh− say s−a víi c¶nh tù
nhiªn. ChÞ h¸t theo mét con chim hãt. ChÞ r−ín ®«i tay bÞ cßng chôp mét con b−ím bay
qua. ChÞ ch¼ng ®Ó ý g× ®Õn bän lÝnh víi sóng g−¬m tua tña quanh m×nh.
^QsgkTiÕng ViÖt 9)
!W7$;;(/ G-#]4&6(/J@U
c¶nh C«n §¶o trong buæi b×nh minh G(-#4&6(/J
UChÞ S¸u hiªn ngang, b×nh tÜnh b−íc ra ph¸p tr−êng l(/$-B=6&@
:4%U(/J@^c¶nh C«n §¶o trong buæi b×nh minh_:':
T54-6-&N5$(/J^c¶nh chÞ S¸u hiªn ngang, b×nh tÜnh b−íc ra
ph¸p tr−êng_
Q$4$6-$6W7/-4&&W]&z$6
--q;4&:LW76:268-+$@
2. §o¹n v¨n ph¶i chÆt chÏ vÒ l«gic
Q-D-m'-&:2W7/-:55")8Z/":J-2-
.tÝnh l«gic trong viÖc thÓ hiÖn sù tån t¹i, vËn ®éng cña b¶n th©n ®èi t−îng hiÖn thùc
®ang ®−îc t¸c gi¶ ®Ò cËp tíi víi tÝnh l«gic trong viÖc t¸c gi¶ tr×nh bµy vÒ chÝnh ®èi t−îng
®ã.
!W/--D -m'-&6-6)8SW42-95
#(/68-/-'-4&W7-]-dU6
®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c sù tån t¹i, vËn ®éng cña b¶n th©n ®èi t−îng nh− nã vèn cã trong thùc
tÕ.!'$52--:5&?68-U-qB%-H(/-B
MB%-H(/M-B
!W/--D-m'-&6-&N5$-9H-'-(/
BMW7-]-dUd)M(4M94d&%-vd
)(H&d&%-@=H%d&%-v-H-d/-&N5$
=$4-94J--9+$
O+,-B&N5$]/-H-d=6$;#−M=−
M=7/52vD--E-B&N5$-H-d]:=&?
7+]$:+](%'-9'vD--E-B&N5$&N8
MU30]3&2h3&$/-WvD--E
-B&N5$&N8U-HN+C&&%-B&%--HN+C&)B
) -H-6-H-d:2&N8/4$8B-E1-
--96-&N5$&";-D -m
f%#$:2)(+,-,U

bb
−O+,k^W7/-&N5$M;;,-:2-L-H-:(=6
$;#−M=_U
Cuéc ®êi t«i lµ mét chuçi nÕu nh−. Tõ nhá, t«i chØ mong muèn lµm mét «ng chñ tr¹i
nh− bè t«i, vµ kh«ng chÞu häc nÕu nh− mÑ t«i kh«ng b¾t t«i ph¶i sèng ë Lu©n §«n. T«i sÏ
tr−ît trong k× thi vµo Tr−êng §¹i häc Y, nÕu nh− t«i kh«ng ph¶i lµ mét thanh niªn giái b¬i
léi, cã thÓ ®¹i diÖn cho nhµ tr−êng trong nh÷ng ¤-lem-pÝc thÓ thao cña sinh viªn. T«i sÏ
suèt ®êi lµm mét thÇy thuèc n«ng th«n, nÕu nh− Gi¸o s− Wright kh«ng chän t«i lµm phô t¸
cho «ng t¹i phßng thÝ nghiÖm riªng, n¬i t«i t×m ra pª-ni-xi-lin. Ph¸t minh nµy, t«i dù tÝnh
ph¶i 15
−
20 n¨m míi triÓn khai ®−îc trong thùc tÕ, nÕu nh− chiÕn tranh thÕ giíi kh«ng x¶y
ra, th−¬ng vong kh«ng nhiÒu ®Õn møc c¸c lo¹i thuèc ch−a kiÓm tra còng ®−îc phÐp sö dông,
th× pª-ni-xi-lin ch−a chøng minh ®−îc c«ng hiÖu cña m×nh vµ b¶n th©n t«i ch−a ®−îc Gi¶i
th−ëng N«-ben.
^\‡:&-H-5H#+>/-4x"
A~57:ks[
W-Ho¸ häc ngµy nay)(−kss_
−
O+,^W7/-&N5$J8_U
Sè 0 kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã, mµ lµ mét ph¸t minh lín cña loµi ng−êi. Vµo thÕ kØ
IV tr−íc C«ng nguyªn, c¸c nhµ b¸c häc Ba-bi-lon (phÝa Nam I-r¾c ngµy nay) lÇn ®Çu
tiªn nghÜ ra sè 0. Hä sö dông nã trong c¸ch ®Õm hÕt søc ®Æc biÖt: hµng ®¬n vÞ kh«ng
gåm 10 con sè mµ lµ nh÷ng 60. Vµo kho¶ng n¨m 600 sau C«ng nguyªn, c¸c nhµ b¸c häc
Ên §é còng nghÜ ra sè 0. Hä truyÒn nã cho ng−êi ¶-rËp cïng víi c¸ch viÕt hµng chôc,
hµng tr¨m (hÖ ®Õm thËp ph©n). §Õn l−ît m×nh, ng−êi ¶-rËp l¹i truyÒn sè 0 cïng víi c¸c
ch÷ sè kh¸c ®· ®−îc c¶i biªn cho ng−êi ch©u ¢u. §iÒu nµy x¶y ra vµo kho¶ng n¨m 1000.
§ã chÝnh lµ m−êi con sè mµ chóng ta th−êng dïng ngµy nay 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
^l$QSè 0 kh«ng nhá_
R+,&;-'-B@$&c-6-&N5$2+
:2&N8/@=H1W/--W7--D-m
3. §o¹n v¨n ph¶i phï hîp víi phong c¸ch chung cña v¨n b¶n
AD-U(@'-9'-D-m'-W7-n-]
:5-B)8Z/%-H-2+-975 KL-H--B)88
-?MH-'-H--@WW7'6-)*+,-H-<6;M G"
4$:LW7&3-]:5)8(@-9'-D-m':D
- & 252 W 7 3 -] : 5 :( = 6 - )8 ( @
-'-H-%-H-W7MH-&-Z7 5
4. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$-575+%#$S::@$W7yON)y

bg
Lo¹n n−íc kho¸ng?
G#$?MH-; -L-E@$%-MH B%
1]:-ˆ=(--B;T-n1:H-;6:Z:**#$*%-
MH*%-?-NM:/-^…_
!1=&S-H%-MH5>;HF,--BW-@ \?--&)(
+C/-:/-…
Bm1%---BM4UO6A:=(-%-MH J
)yH-%-7:H&?'+Z%-M A.:I-:2)(
56"hN+Z:2)(%-MH-B-H--@-6--.56-B)8
%+X-9]$(- Q&;-%-MH'&|-J-(:2
J(-4$
n"NMJ-W%-MH-E(M{#:D-$
);(@ eH(M5T/N-E5TW A:%);
-%-MH…
B')0@%-MH"O6A:-E-r-]-J-M
?--H-+Z;1:H--q-]=-HM#$:2]@$-9
-2-)(D-+--H-+E&,9 f#N-nz;-B#:
--E:(;:]@$.+Z-nHS-W$525i&
MB-:2-(-%-E&,1@$…
q-B':(BU.-B&H-6:=)J-M{-9#+#1
-BMW--@-qW%-MH-y!1---]:2-H0;
;')0@+Z%-MHy
^Q@!>5HLao ®éng_
Bµi tËp 2
l1$0H->68-/-B%&W7)U
HiÓu vµ c¶m cho hÕt c¸i hay, c¸i ®Ñp cña v¨n ch−¬ng lµ ®iÒu kh«ng ph¶i dÔ dµng.
Kh«ng ai d¸m nãi r»ng m×nh hiÓu vµ c¶m hÕt c¸i ®óng, c¸i hay cña bµi v¨n, bµi th¬. ChØ
cã thÓ nãi: m×nh ®· cè g¾ng hiÓu vµ c¶m hÕt søc m×nh. Qua nhiÒu thêi ®¹i kh¸c nhau, mçi
thêi hiÓu mçi kh¸c, cã c¸i, thêi nµo còng cho lµ hay, nh−ng cã c¸i, thêi nµy cho lµ hay,
thêi sau l¹i cho lµ dë. Víi mét ng−êi, tuæi trÎ hiÓu thÕ nµy, tuæi giµ l¹i hiÓu thÕ kh¸c, thËm
chÝ l¹i muèn xo¸ bá c¸ch hiÓu cò. Cïng mét thêi ®¹i kh¸c nhau, m×nh hiÓu vµ c¶m s©u
chç nµy, b¹n hiÓu vµ c¶m s©u chç kh¸c, cã ®iÒu m×nh thÊy, mµ b¹n kh«ng thÊy, vµ ng−îc
l¹i. §Æc ®iÓm cña v¨n th¬ cã gi¸ trÞ mu«n ®êi lµ nh− vËy.
^Theo \;Q&OC_
Bµi tËp 3
l1$-5W7+%#$5'@'N
−Ho¹t ®éng ma-kÐt-tinh (tiÕp thÞ) lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®èi víi kinh doanh
hiÖn ®¹i. C¸c b¹n ®Òu biÕt, h·ng dÇu nhít Castrol, c¸c h·ng bia Tiger, Heineken ®·
nghiªn cøu kh¸ch hµng ViÖt Nam cÈn thËn nh− thÕ nµo khi hä vµo ho¹t ®éng ë thÞ tr−êng
n−íc ta. Còng nh− thÕ, c¸c c«ng ti s¬n mµi Lam S¬n, Thµnh LÔ, c«ng ti dÖt Thµnh C«ng,...

bo
®· kh«ng thÓ kh«ng nghiªn cøu kh¸ch hµng n−íc ngoµi khi xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cña
hä ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi.
^OEQa_
−Giao th«ng vËn t¶i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc ®¸o: nã kh«ng lµm ra s¶n
phÈm míi nh− c«ng nghiÖp hay n«ng nghiÖp. S¶n phÈm cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i
chÝnh lµ sù vËn chuyÓn ng−êi vµ hµng ho¸. V× thÕ, ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ngµnh nµy,
ng−êi ta dïng chØ tiªu: khèi l−îng vËn chuyÓn (tøc sè hµnh kh¸ch vµ sè tÊn hµng ho¸ ®−îc
vËn chuyÓn vµ khèi l−îng lu©n chuyÓn (tÝnh b»ng ng−êi / km vµ tÊn / km).
^Qsgk§Þa lÝ_
Bµi tËp 4
A.W7+%#$-B)8(@-9'MyON)y
−
Khi cã d«ng, ta cÇn chñ ®éng phßng chèng sÐt. Ta kh«ng nªn Èn nÊp d−íi gèc c©y
®¬n ®éc, nh÷ng ®iÕm canh tr¬ träi trªn bê ®ª hoÆc gi÷a c¸nh ®ång. Khi cã d«ng b·o,
chóng ta còng kh«ng nªn sö dông m¸y thu thanh, thu h×nh. SÐt rÊt cã kh¶ n¨ng ®¸nh vµo
chóng ta qua nh÷ng dông cô ®ã, v× hÖ thèng ®iÖn trong nhµ ®−îc nèi víi d©y ®iÖn ngoµi
trêi.
^A$C!J-K
Hái ®¸p vÒ nh÷ng hiÖn t−îng vËt lÝ)
−
Tr−íc b¶n, rÆng ®µo ®· trót hÕt l¸. Trªn nh÷ng cµnh kh¼ng khiu ®· lÊm tÊm
nh÷ng léc non vµ l¬ th¬ nh÷ng c¸nh hoa ®á th¾m ®Çu mïa. Nh÷ng c©y th«ng giµ cao
vót nh− bÊt chÊp c¶ thêi tiÕt kh¾c nghiÖt. Trêi cµng rÐt, th«ng cµng xanh. L¸ th«ng vi
vu mét ®iÖu ®µn bÊt tuyÖt.
^Mïa ®«ng trªn rÎo cao_
−
Kinh nghiÖm cña h·ng s¶n xuÊt « t« Satum cho thÊy, toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña
nh©n viªn ®Òu tu©n theo nguyªn t¾c: "Kh«ng ph¶i c«ng ti mµ chÝnh kh¸ch hµng lµ ng−êi
®¶m b¶o viÖc lµm cho hä". Nh÷ng c«ng ti næi tiÕng thÕ giíi nh− IBM, Coca Cola,
General Electric, ®Òu rÊt quan t©m tíi viÖc liªn hÖ víi kh¸ch hµng. Ngµy nay, cµng ngµy
kh¸ch hµng cµng khã tÝnh h¬n, hä cã c¬ héi ®Ó lùa chän, hä muèn cã sù phôc vô tèt
nh−ng gi¸ c¶ ph¶i hîp lÝ. V× vËy, giê ®©y c¸c nhµ tiÕp thÞ ph¶i hiÓu vµ ®¸p øng ®−îc nhu
cÇu lu«n thay ®æi cña thÞ tr−êng. Thay v× quan t©m tíi "4 Ps"
−
s¶n phÈm, gi¸ c¶, ®Þa
®iÓm vµ khuyÕn m¹i
−
c¸c nhµ tiÕp thÞ cÇn chó ý h¬n tíi "4 Cs", ®ã lµ tiªu chuÈn kh¸ch
hµng, chi phÝ, sù tiÖn lîi vµ sù tuyªn truyÒn.
^§Æc tr−ng cña nh÷ng doanh nghiÖp thµnh ®¹t,
5H Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
−
Råi v−ên c©y ra hoa. Hoa b−ëi nång nµn. Hoa nh·n ngät. Hoa cau tho¶ng qua.
V−ên c©y l¹i ®Çy tiÕng chim bay nh¶y. Nh÷ng thÝm chÝch choÌ nhanh nh¶u. Nh÷ng chó
kh−íu l¾m ®iÒu. Nh÷ng anh chµo mµo ®ám d¸ng. Nh÷ng b¸c cu g¸y trÇm ng©m.
^A$Ce;_

bs
Bµi tËp 5
l1$#-)8(@-9'&-H-W7)U
−
Sau trËn m−a rµo, mäi vËt ®Òu s¸ng vµ t−¬i. Nh÷ng ®o¸ r©m bôt thªm mµu ®á
chãi. BÇu trêi xanh bãng nh− võa ®−îc géi röa. MÊy ®¸m m©y b«ng tr«i nhën nh¬,
s¸ng rùc lªn trong ¸nh mÆt trêi.
^OEQA:_
−
Chóng t«i ra th¨m c¶nh chî. Ng−êi chen chóc ®«ng vui, n¸o nhiÖt. Mµu s¾c ngån
ngén cña hoa qu¶, cña ¸o quÇn nh− cµng khiÕn cho c¸i n¸o nhiÖt t¨ng thªm. Hoa qu¶
nhiÒu l¹ lïng. Nho chÊt thµnh ®èng lín nh− ®åi trªn c¸c quÇy hµng, qu¶ trßn hoÆc bÇu
dôc, xanh l¬ hoÆc tÝm mäng. Lùu ph« mµu ®á chãi. §µo vµng m−ên m−ît l«ng t¬. Nh÷ng
qu¶ t¸o to b»ng nöa n¾m tay, mµu xanh non m¬n mën...
^GZl_
Bµi tËp 6
l1$)I0-H--#+% #$:2W7)B# ---9
W71/-B
^k_ Nh−ng t¹i sao d©n gian chØ toµn s¸ng t¹o ra truyÖn tiÕu l©m ®Ó g©y c−êi mµ kh«ng
t¹o ra truyÖn tiÕu l©m ®Ó g©y khãc.
^_ KÓ còng l¹, con ng−êi sinh ra tõ lóc chµo ®êi lµ khãc chø kh«ng ph¶i lµ c−êi.
^_ VËy th×, xem ra tiÕng khãc kh«ng ph¶i Ýt cung bËc vµ cµng kh«ng Ýt ý nghÜa so víi
tiÕng c−êi.
^_ Råi tõ khi sinh ra cho tíi khi tõ gi· câi trÇn gian cßn cã bao nhiªu ®iÒu cÇn khãc,
ph¶i khãc.
^[_ Khãc v× ®au khæ, oan øc, buån tñi, giËn hên, th−¬ng c¶m, tr¸i ngang vµ l¹i c¶ v×
vui mõng, sung s−íng, h¹nh phóc.
Bµi tËp 7
l1$#--D-m':D--9W7+%#$U
Chóng ta muèn tuyªn truyÒn quÇn chóng, ph¶i häc c¸ch nãi cña quÇn chóng, míi nãi
lät tai quÇn chóng. Tôc ng÷ cã c©u: "Häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më". Nãi còng ph¶i
häc, mµ ph¶i chÞu khã häc míi ®−îc. V× c¸ch nãi cña d©n chóng rÊt ®Çy ®ñ, rÊt ho¹t b¸t,
rÊt thiÕt thùc, mµ l¹i rÊt gi¶n ®¬n. Anh em ®i tuyªn truyÒn ch−a häc ®−îc c¸ch nãi ®ã, cho
nªn khi viÕt, khi nãi kh« khan, cøng nh¾c, kh«ng ho¹t b¸t, kh«ng thiÕt thùc.
^QV ‚ „Söa ®æi lèi lµm viÖc_
Bµi tËp 8
l1$#-(@'-9'-D-m'-&W7)U
M«i tr−êng kh«ng khÝ ë c¸c n−íc §«ng Nam ¸ ®· bÞ « nhiÔm nÆng do t×nh tr¹ng sö
dông qu¸ møc c¸c lo¹i xe cé. Mçi ngµy ë B¨ng-cèc h¬n ba triÖu xe trµn ra phè, g©y ¸ch
t¾c giao th«ng. Mçi n¨m thñ ®« Th¸i Lan mÊt tr¾ng 44 ngµy v× t¾c nghÏn ®−êng, thiÖt h¹i
kinh tÕ 2,3 tØ USD; bôi c«ng nghiÖp vµ xe cé lµm mçi n¨m h¬n mét triÖu ng−êi m¾c chøng
dÞ øng vµ bÖnh phæi. Thñ ®« Cu-a-la L¨m-p¬ mçi ngµy cã 1,4 triÖu xe ra ®−êng, ®«ng h¬n
sè d©n thµnh phè. B¨ng-cèc, Gia-c¸c-ta, Cu-a-la L¨m-p¬ ®−îc coi lµ ba trong m−êi l¨m
thµnh phè bÈn nhÊt ch©u ¸.

gt
^a<l5HNh©n d©n_
Bµi tËp 9
l1$-q&.;M-/-)*+,(-H--#W;:W-
W-&W7)U
Bao b× ®ùng hµng trang trÝ h×nh tam gi¸c, h×nh trßn, h×nh b¸n cÇu thùc ra kh«ng ®¬n
gi¶n lµ vËt trang trÝ. C¸c lo¹i nµy ®−îc xem lµ ®èi thñ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ v× h×nh thøc
cña chóng kÕt hîp víi nh÷ng dßng ch÷ "cã tÆng phÈm" hay "gi¶m gi¸" cã t¸c ®éng rÊt lín
®Õn sù chó ý cña ng−êi mua. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ph¶i cè g¾ng
thiÕt kÕ bao b× ngµy cµng hÊp dÉn h¬n, v−ît xa ®èi thñ cña m×nh ®Ó thu hót kh¸ch hµng.
^QdGNBao b× cuèn hót kh¸ch hµng,
5HKinh doanh vµ tiÕp thÞ_
Bµi tËp 10
A.$;-]-MW7/- :5&W 7
+%#$U
NÐt ®Ñp to¸t lªn tõ trang phôc chØ lµ mét tiªu chÝ ®¸nh gi¸ phÈm chÊt ng−êi ®Ñp theo
®óng nghÜa cña tõ nµy. Cha «ng ta x−a nãi "ng−êi ®Ñp v× lôa", nh−ng l¹i cho r»ng "c¸i nÕt
®¸nh chÕt c¸i ®Ñp". Quan niÖm "®Ñp ng−êi ®Ñp nÕt" lµ sù kh¸i qu¸t chung cña phô n÷,
trong ®ã cã sù liªn hÖ qua l¹i, bæ sung cho nhau. Cßn ng¹n ng÷ Bun-ga-ri cã c©u "¸o
quÇn quyÕn rò lóc gÆp mÆt, t©m hån quyÕn rò lóc chia tay". Qu¶ vËy, sau c¸i cho¸ng ngîp
ban ®Çu cña h×nh thøc th× cuèi cïng ®äng l¹i, c¸i ®−îc ®¸nh gi¸ cao, ®Ých thùc bao giê
còng lµ yÕu tè t©m hån, c¸i bªn trong. Cho nªn, trang phôc ch¼ng kh¸c nµo lêi qu¶ng c¸o
hÊp dÉn vÒ mét kho b¸u nµo ®ã. Cßn sè cña c¶i trong kho b¸u ®ã th× chØ sau khi më cöa
ra míi biÕt. Trang phôc cña ng−êi phô n÷ v× thÕ cÇn ph¶i võa lµ vÎ ®Ñp bÒ ngoµi, võa lµ sù
ph¸t ng«n cho c¸i "duyªn thÇm", vÎ ®Ñp t©m hån vµ søc l«i cuèn bªn trong. NÐt duyªn
d¸ng nh×n tõ gãc ®é trang phôc sÏ lµ nÐt ®Ñp trÝ tuÖ, lµ sù v−¬n lªn trong chiÒu h−íng
hoµn thiÖn c¸i ®Ñp, c¸i thÈm mÜ cña phô n÷ chóng ta.
^TheoQ!W:Trang phôc vµ vÎ duyªn d¸ng
thùc sù, 5HPhô n÷ ViÖt Nam_
ii. luyÖn viÕt ®o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò
#-9'-#=&?@-9W7:&:N.
--952W7 e)*+,Z/-#-9'-B.H-+,&@%U
−VÒ phÝa ng−êi viÕt-#-9'-6-62+%+$&N
/-)8(@--W7 -#-9'-2+W
7 -q 0$ = :2 2 + - &H /- N &W : + &
M4&d&=H&N&M
−
VÒ phÝa ng−êi ®äc -#-9 ' - 6- 0H-> /- %42
+:2 -H--B-0H-v#56/- .-% -H-
,5T)-B&W7

gk
O6- )* +, -# -9 ' & W 7 ; Y 2- D- :
-H-75D-:-H-H-.2+-,-]&
M&75&W7 Q$4$-XMr>&c6-)*
+,-#-9'&W7-B'/-8- G"4$6-$6-#
-9'&W7X'-](%-
!-#-9'W6=-M--]-d.D-
:)#$-9-#-9'U
1. VÒ mÆt néi dung
#-9'6/-.d-MH=H>%/-2+
&M-52W7
O+,kU
KhÝ hËu vµ thêi tiÕt cã ¶nh h−ëng s©u s¾c tíi ho¹t ®éng cña c¸c ph−¬ng tiÖn
giao th«ng vËn t¶i. ë n−íc ta, vÒ mïa m−a lò, ho¹t ®éng cña ngµnh vËn t¶i « t« vµ
®−êng s¾t gÆp nhiÒu trë ng¹i. ë nh÷ng khóc s«ng, tµu bÌ chØ cã thÓ qua l¹i ®−îc trong
mïa n−íc lín. Cßn ë nh÷ng xø l¹nh, vÒ mïa ®«ng, n−íc s«ng ®ãng b¨ng, thuyÒn bÌ
kh«ng qua l¹i ®−îc, cßn c¸c s©n bay nhiÒu khi ph¶i ngõng ho¹t ®éng do s−¬ng mï dµy
®Æc hay do tuyÕt r¬i qu¸ dµy.
^Qpxe§Þa lÝ 10_
#-9'&W7&;1;;@'-]54U"-9M4
W2-9-H-<64 H--#&
W71/-&)8>%$&-#-9'
O+,U
GÇn ®©y xuÊt hiÖn t×nh h×nh lo¹n mèt lµm chãng mÆt mäi ng−êi mµ nguyªn nh©n
chÝnh lµ ng−êi dïng bÞ ®éng, b¾t ch−íc chø kh«ng xuÊt ph¸t tõ mét c¨n cø thÈm mÜ
nµo x¸c ®¸ng. Võa may chiÕc ¸o, mua ®«i giµy, uèn tãc theo kiÓu A, ®ang hÝ höng, bçng
thÊy chÞ em b¹n mÆc kiÓu ¸o kh¸c, lo¹i v¶i kh¸c theo kiÓu B l¹ h¬n, thÕ lµ vøt bé ®å võa
may vµo gÇm tñ, tøc t−ëi t×m c¸ch ®i may s¾m nh− kiÓu cña b¹n, dï ®ang tóng thiÕu, dï
kh«ng phï hîp víi h×nh thÓ, thêi tiÕt. Còng kh«ng Ýt tr−êng hîp mÆc ¸o quÇn may s½n ë
n−íc ngoµi in nh÷ng tõ ch¼ng v¨n minh lÞch sù, còng cø th¶n nhiªn ®i ra ®−êng, vµo chî
bëi kh«ng biÕt ngo¹i ng÷ Êy hoÆc biÕt nh−ng bÊt chÊp "cø ch¬i"...
^A$CQNLo¹n mèt,
5HHµ Néi míi_
Q&W7$-#-9'1;/-2+-MH=H-952
W7
2. VÒ mÆt dung l−îng
#-9'-B+/M% Q&'&/-#-9'
-#I@)%-H--#MH-&W7 !'$:5--H-d-J&
-#-9'-?T54<2+-]6-E)mN&";&|&
<+C45<(%4
O+,U

g
Tham nhòng ®ang lµ vÊn ®Ò ®−îc quan t©m hµng ®Çu ë ch©u ¸. Míi ®©y, ChÝnh
phñ Nam TriÒu Tiªn ®· b¾t giam hai cùu t−íng lÜnh vÒ téi nhËn hèi lé mét triÖu ®« la.
Giíi lËp ph¸p ë §µi Loan hiÖn ph¶i c«ng khai tµi s¶n cña m×nh vµ råi ®©y c¸c viªn chøc
cao cÊp còng sÏ lµm ®iÒu ®ã. Còng do tham nhòng, §¶ng D©n chñ tù do cÇm quyÒn ë
NhËt B¶n ®· mÊt ®a sè t¹i h¹ viÖn.
^GHTuæi trÎ$[−o−kss_
p)H-H--#&-ZW7$@$+/-9-#-9'i<
)(/3.-9-#-9'<-H--#MH- !'$:5-2
+/-6&-#-9'T54;)%.-#MH-
3. VÒ mÆt kÕt cÊu ng÷ ph¸p
C#-9'-#]$9]- G"4$M-#-9'
--]-#-B--9.X>. !'$--#-9'36
-0H-(/&N5$36&|2+&N5$&W7
Q+|.+,1+X&-H-:,-&;-@$-H--#-9'
-B9-]-U
−KhÝ hËu vµ thêi tiÕtjcã ¶nh h−ëng...
−Tham nhòngj®ang lµ vÊn ®Ò ®−îc quan t©m...
1$+|;::2)(-#-9'+%#$':DM-@-H
@$&|<'D-:$-9-#-9'U
−Tµn ph¸ rõng /còng lµ lµm mÊt ®i nguån cung cÊp d−ìng khÝ cho sù sèng.
−Con ng−êi j®ang nghiªn cøu sö dông lo¹i nhiªn liÖu cÊu t¹o tõ hi®r« nÆng.
−
Sau trËn m−a rµo, mäi vËtj®Òu s¸ng vµ t−¬i.
Q@--H--#-9'$'-B]$9-9.>.
4. VÒ mÆt vÞ trÝ
#-9'J">&]W7:D-+Z':D$-#-9'-B
J"5@MN>&&W !J">&]4$-#-9'/-
?-4&<-EN4$6->%I:5I2+-E)m&";
+C+<-0H-<
_#-9'J">&]W7
O+,U
ThiÕu chç ch¬i cho trÎ em, t¸c h¹i kh«ng thÓ l−êng hÕt ®−îc. C¸c em xuèng lßng
®−êng ®¸ bãng, lªn vØa hÌ ®¸nh cÇu l«ng, quËt con quay bÊt cø chç nµo... TÊt c¶ ®Òu lµ
mÊt trËt tù, kh«ng an toµn cho ®−êng phè. TÊt c¶ ®Òu g©y c¶n trë giao th«ng vµ cã thÓ g©y
ra nh÷ng tr−êng hîp nguy hiÓm khã tr¸nh khái. V× ph¶i tù tóc chç ch¬i, kh«ng Ýt em ®·
trÌo c©y kÒu ve, b¾t tæ chim; mét sè em ra s«ng, hå b¬i léi,... NhiÒu tr−êng hîp ®¸ng tiÕc
®· x¶y ra...
^l.Q]:Chç ch¬i cho trÎ em,
mét vÊn ®Ò bøc xóc, 5HPh¸p luËt vµ ®êi sèng_

g
!#$W7-B-#-9'J]W \WW$-n/-?®o¹n
diÔn dÞch.
5_#-9'J">&-(W7
O+,U
Lµng xãm ta x−a kia lam lò quanh n¨m mµ vÉn quanh n¨m ®ãi r¸ch. Lµng xãm ta
ngµy nay bèn mïa nhén nhÞp c¶nh lµm ¨n tËp thÓ. §©u ®©u còng cã tr−êng häc, nhµ göi
trÎ, nhµ hé sinh, c©u l¹c bé, s©n vµ kho cña hîp t¸c x·, nhµ míi cña x· viªn. §êi sèng vËt
chÊt ngµy cµng Êm no, ®êi sèng tinh thÇn ngµy cµng tiÕn bé.
^lSK_
!#$W7-B-#-9'J">&-(/---#MW \W
W$-n/-?®o¹n quy n¹p
\WW7-B-#-9'J".WWW7&@/-)*+, ON
4$&5%-]$640#$+8W7--q4&$6W
7-B-#-9'J">&]W-(W 7
L−u ý:
B.&/W7-Jc©u chñ ®Ò kÐp !B&/W7-B
:2-#J]W;40-MH=Hv:2-#MH-J-(W;
dM-MW2+W \WW$-n/-?W T/−
#-−T/^IU®o¹ntæng
−
ph©n
−
hîp_
O+,U
V¨n häc d©n gian ®· ®em l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cùc k× phong phó vµ ®a d¹ng vÒ cuéc
sèng nh©n d©n c¸c thêi ®¹i V¨n häc d©n gian cho ta thÊy râ quan niÖm vÒ vò trô, vÒ
nh©n sinh, nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt, nh÷ng tËp qu¸n lao ®éng, nh÷ng quan hÖ hä
hµng, lµng n−íc, nh÷ng tÝn ng−ìng, nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ nh÷ng t×nh c¶m nhiÒu
mÆt trong ®êi sèng con ng−êi. §iÒu ®¸ng quý ë ®©y lµ tÝnh chÊt cæ x−a vµ tinh nguyªn cña
nã Ng−êi ®êi nay vµ mai sau cã thÓ qua v¨n häc d©n gian mµ t¸i hiÖn ®êi sèng tinh
thÇn cña nh©n d©n trong qu¸ khø.
^Theo pxeV¨n 10_
!W7$W7-B-#-9'M-ENW7$-n/-?
W7T/
−
#-
−
T/
5. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$0H->-#-9'&.W7)U
−
GÇn ®©y, nhiÒu c«ng ti n−íc ngoµi ®· tá râ sù quan t©m s©u s¾c ®Õn viÖc ph¸t
triÓn ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng cña ViÖt Nam. Tæ hîp c¸c c«ng ti §øc, NhËt B¶n
vµ Nam Phi ®ang xóc tiÕn x©y dùng dù ¸n kh¶ thi khi khai th¸c má s¾t Th¹ch Khª (Hµ
TÜnh) víi sè vèn ®Çu t− dù kiÕn trªn mét tØ USD. TËp ®oµn LG Goldstar (Hµn Quèc) ®·
kÝ kÕt hîp ®ång liªn doanh khai th¸c vµ chÕ biÕn ®Êt hiÕm ë Phong Thæ (Lai Ch©u). C¸c

g
c«ng ti kh¸c cña Hµn Quèc, MÜ, NhËt, èt-xtr©y-li-a ®ang xóc tiÕn ®µm ph¸n ®Ó ®Çu t−
vµo c¸c má ®ång ë Sin QuyÒn (Lµo Cai), bauxit ë Di Linh (L©m §ång) [...].
^GI-lTiÒm n¨ng vÉn n»m d−íi ®Êt,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam)
−
Th¸c Y-a-li, mét th¾ng c¶nh trªn l−ng chõng trêi. Th¸c cã ®é dèc th¼ng ®øng, ch¶y
mßn ®¸, t¹o thµnh m−êi hai bËc tõ trªn ®Ønh nói xuèng mÆt ®Êt. N−íc trót tõ trªn trêi
xuèng, t¹o nªn mét biÓn mï ®Ñp tuyÖt vêi. NhÊt lµ lóc s¾p hoµng h«n, mÆt trêi xãi th¼ng
vµo dßng n−íc lÊp l¸nh nh− ng−êi ta ®ang d¸t mét mÎ vµng võa luyÖn xong.
^Q;\<Th¸c Y-a-li_
Bµi tËp 2
ON).-#4:+%#$W-#-9'-9W7U
−
Còng nh− ®åi måi ë nh÷ng n¬i kh¸c, ®åi måi ë Hµ Tiªn gi¸ trÞ nhÊt ë c¸i mai ë
®©y, cã nh÷ng con nÆng tíi b¶y, t¸m chôc ki-l«-gam, ®−êng kÝnh cña c¸i mai lªn ®Õn gÇn
mét mÐt vµ cã thÓ bãc lªn mét ki-l«-gam v¶y. V¶y ®åi måi ®−îc dïng vµo nhiÒu viÖc, nhÊt
lµ lµm nh÷ng ®å mÜ nghÖ: tõ c¸n dao, gäng kÝnh, hép thuèc l¸ cho ®Õn b×nh c¾m hoa,
tr©m, l−îc, qu¹t, gi¸ g−¬ng soi,... TÊt c¶ ®Òu lµ nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ.
^Qpxe§Þa lÝ_
−Nãi chung sÐt rÊt nguy hiÓm Do c−êng ®é dßng ®iÖn trong tia sÐt vµ ¸p suÊt kh«ng
khÝ xung quanh tia sÐt rÊt lín, sÐt cã thÓ ®¸nh chÕt ng−êi vµ ph¸ ho¹i c¸c c«ng tr×nh kiÕn
tróc. Ng−êi ta tæng kÕt trong 33 n¨m cña thÕ kØ XVIII, sÐt ®· ®¸nh vµo 386 g¸c chu«ng
nhµ thê, nhiÒu khi giÕt chÕt lu«n c¶ nh÷ng ng−êi kÐo chu«ng, mµ khi cßn sèng hä vÉn tin
r»ng tiÕng chu«ng nhµ thê cã thÓ ®Èy lïi ®−îc b·o t¸p.
^A$C!J-K
Hái ®¸p vÒ nh÷ng hiÖn t−îng vËt lÝ_
−NhËt kÝ trong tï" canh c¸nh mét tÊm lßng nhí n−íc Ch©n b−íc ®i trªn ®Êt B¾c
mµ lßng vÉn h−íng vÒ Nam, nhí ®ång bµo trong hoµn c¶nh lÇm than, cã lÏ nhí c¶ tiÕng
khãc cña bao nhiªu em bÐ ViÖt Nam qua tiÕng khãc cña mét em bÐ Trung Quèc, nhí ®ång
chÝ ®−a tiÔn ®Õn ven s«ng, nhí l¸ cê nghÜa ®ang tung bay phÊp phíi. Nhí lóc tØnh vµ nhí
c¶ trong lóc m¬.
^lQ_
Bµi tËp 3
l1$;:-#-9'-W7)U
−NhiÒu tuyÕn ®−êng bé nh− quèc lé 1, 3, 5, 6,... ®· ®i qua Hµ Néi t¹o nªn mèi liªn hÖ
chÆt chÏ gi÷a Hµ Néi víi c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c. Héi tô vÒ Hµ Néi cßn cã c¸c tuyÕn ®−êng
s¾t quan träng: Hµ Néi
−
Lµo Cai, Hµ Néi
−
Th¸i Nguyªn, Hµ Néi
−
H¶i Phßng. M¹ng
l−íi ®−êng s«ng cña Hµ Néi chñ yÕu lµ s«ng Hång. Víi c¶ng Hµ Néi, thµnh phè cã thÓ
trao ®æi hµng ho¸ víi phÇn lín c¸c tØnh phÝa B¾c. §−êng hµng kh«ng víi s©n bay quèc tÕ
Néi Bµi, ®· t¹o thµnh chiÕc cÇu nèi gi÷a n−íc ta víi thÕ giíi.
^Q§Þa lÝ Hµ Néi_

g[
−Quan l¹i v× tiÒn mµ bÊt chÊp c«ng lÝ, sai nha v× tiÒn mµ tra tÊn cha con V−¬ng ¤ng;
Tó Bµ, M· Gi¸m Sinh, B¹c Bµ, B¹c H¹nh v× tiÒn mµ lµm nghÒ bu«n thÞt b¸n ng−êi; Së
Khanh v× tiÒn mµ t¸ng tËn l−¬ng t©m; KhuyÓn ¦ng v× tiÒn mµ lao vµo téi ¸c.
^TheolQ_
Bµi tËp 4
Q3.-#-9'-&%-+%#$^J">&]W7_1$&M
:2W7-q
−Mãn quµ tÆng b¹n ngµy sinh nhËt kh«ng ph¶i quý v× gi¸ trÞ vËt chÊt mµ quý v× tÊm
lßng cña ng−êi tÆng quµ göi g¾m trong ®ã.
−
Rõng cña chóng ta cã nhiÒu lo¹i gç quý.
−
§êi sèng vËt chÊt cña nh©n d©n ta ngµy cµng Êm no, ®êi sèng tinh thÇn ngµy cµng
tiÕn bé.
Bµi tËp 5
Q3.-#-9'-&%-+%#$^J">&-(W7_1$
:2W7-q
−
Trong th¬ B¸c, ¸nh tr¨ng lu«n lu«n trµn ®Çy.
−
§åi måi ®· lµm cho Hµ Tiªn trë thµnh m¶nh ®Êt quý cña Tæ quèc ta.
−
Rõng Quèc gia Cóc Ph−¬ng ®óng lµ mét viÖn b¶o tµng ®éng thùc vËt quý, hiÕm cña
chóng ta.
Bµi tËp 6
_Q3.W71/-&bµi tËp 41$W7MH--B
-#-9'J">&-(W
5_Q3.W71/-&bµi tËp 51$W7MH--B
-#-9'J">&]W
Bµi tËp 7
l1$;:]-(.W7+%#$-H--#-]-&"
W7MT/−#-− T/
−Mét nöa loµi ng−êi trªn thÕ giíi kh«ng ®äc qu¶ng c¸o. Mét nöa sè ng−êi cã ®äc th×
còng kh«ng ®Ó ý ®Õn th«ng b¸o cña anh. Mét nöa sè cã ®Ó ý ®Õn th× l¹i kh«ng ®äc nã. Mét
nöa sè cã ®äc l¹i kh«ng coi nã lµ quan träng. Mét nöa sè coi lµ quan träng th× kh«ng tin
vµo th«ng b¸o. Mét nöa sè tin vµo th«ng b¸o th× l¹i kh«ng mua hµng cña anh v× hä kh«ng
cÇn ®Õn.
^A$Cl!W
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i_
− TruyÖn KiÒu cã nhiÒu con ng−êi, nhiÒu sù kiÖn, nhiÒu c¶nh vËt, t©m tr¹ng... kh¸c
nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau nh−ng NguyÔn Du ®Òu thÓ hiÖn mét c¸ch thµnh c«ng. §ã lµ
th©n h×nh ®å sé, ®Éy ®µ cña Tó Bµ; d¸ng dÊp hµo hoa, phong nh· cña Kim Träng; c¸i lÈm

gb
nhÈm gËt ®Çu ¸m muéi cña Së Khanh; c¸i c−êi s¶ng kho¸i cña Tõ H¶i; bé mÆt ®en x×, ng¬
ngÈn v× t×nh cña Hå T«n HiÕn; hay sù tinh tÕ cña ¸nh tr¨ng ®Õn nh÷ng nÐt rung c¶m s©u
th¼m trong lßng ng−êi ®Òu ®−îc NguyÔn Du thÓ hiÖn chÝnh x¸c.
^TheolQ_
Bµi tËp 8
f8.2+/d+%#$1$.W7-B-#-9'
−B×nh Ng« ®¹i c¸o lµ ¸ng v¨n ch−¬ng bÊt hñ.
−
TruyÖn thÇn tho¹i cã nhiÒu yÕu tè thÇn linh, hoang ®−êng.
−
T¸c phÈm v¨n häc cho chóng ta hiÓu biÕt thªm nhiÒu ®iÒu vÒ cuéc sèng.
−
TËp thÓ dôc th−êng xuyªn lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc gi÷ g×n søc khoÎ.
iii. luyÖn viÕt ®o¹n v¨n theo mèi quan hÖ ý nghÜa
H--#&W75-E/-I%.:(=6d
@> Q.:(=6-$D@U
−R66M;
−R6<
−R6#=
−R6)$4
−R6L/
-B+8.:(=6$$6;M-#0#$+8W
7 !6-$64/-4/-(@?U
−#J">&]Wc©u khëi ®Çu,$c©u më ®Çu^-B-#-9'
D-M-#-9'_
−Q;W7;?-9:(=6d/-)*+,0#$+8W
7B O+,W7/-0#$+8:(=66M;W6M;W7
/-0#$+8:(=6<W<
f%#$-)m$6W7.:(=6d
$
1. ViÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ liÖt kª
!/-W7-B=66M;^?IW6M;_-B3
'-#&B:(=6.-#M"]%-H--#MH-&W-]
:5B:(=6:-@6M;5c.-H-)846/
-@D-.:DMH-B-9-Z:2(/
KN--9WW7$U
khëi ®Çu ................. liÖt kª................ liÖt kª
O+,kU
Trong lÜnh vùc n«ng l©m nghiÖp, ViÖt Nam ®· ®ãng gãp x©y dùng Quü dù tr÷ l−¬ng
thùc ASEAN vµ ®ang th¶o luËn víi HiÖp héi vÒ kh¶ n¨ng ®−a hµng n«ng s¶n ch−a chÕ
biÕn vµo ch−¬ng tr×nh gi¶m thuÕ. Trong lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i vµ viÔn th«ng, ViÖt

gg
Nam tham dù th−êng xuyªn c¸c Héi nghÞ Bé tr−ëng giao th«ng vËn t¶i ASEAN còng nh−
c¸c cuéc häp chuyªn viªn bµn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hîp t¸c trong khu«n khæ ch−¬ng tr×nh
hµnh ®éng 1994
−
1996. ViÖt Nam còng ®· tham gia hµng tr¨m dù ¸n vµ ho¹t ®éng cña
ASEAN trong khu«n khæ hîp t¸c chuyªn ngµnh diÔn ra trªn c¸c lÜnh vùc nh− khoa häc
−
c«ng nghÖ, m«i tr−êng; v¨n ho¸
−
th«ng tin; phßng chèng ma tuý vµ c¸c vÊn ®Ò hµnh
chÝnh − c«ng vô,...
^l!7Hai n¨m héi nhËp ASEAN,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam)
!W7&;-B-# #J@-#M"];.6-O6A:1
:/-&8-− #:6M-:Pp‰PA #J
;.6-O6A:1:/-&8-4C
n-#J5;.-6-MH-O6A:1:/-&-H-8-
M?-−-6:&v7H−vn-(:d !W7
/-M$/-?W7-B=66M;$W76M;
O+,U
Tµi hoa, nhan s¾c, t×nh nghÜa, nh©n phÈm, c«ng lÝ ®Òu kh«ng cßn cã nghÜa g× tr−íc thÕ
lùc cña ®ång tiÒn. Tµi t×nh, hiÕu h¹nh nh− KiÒu còng chØ lµ mét mãn hµng, kh«ng h¬n
kh«ng kÐm. Ngay c¶ KiÒu n÷a, c¸i viÖc d¹i dét nhÊt trong suèt ®êi nµng, c¸i viÖc nghe lêi
Hå T«n HiÕn khuyªn Tõ H¶i ra hµng, mét phÇn còng v× xiªu lßng v× ngäc vµng cña Hå
T«n HiÕn.
^lQ_
!W7$-ES:5-#/-=66M;
L−u ý:
−
VÒ mÆt h×nh thøc cÊu t¹oWW7$/-MD-@&-
.H.-#
−
VÒ mÆt néi dung ng÷ nghÜaM6M;-H--#-]/-)I0:2&N
8@> BB)8)I0&48@:W+]]:=&?-92
+D--E-BB)8)I0&48:+]]:=&?-92+
-J&-#B
2. ViÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ t−¬ng ph¶n
!W7-B=6<^?IW<_-BS:3-#
'-# Q&WW7$=6-9$.-H--#:(=6
< e-]:5:(=6.-#M"]^D-B:-#M"
]_%-#^D--H--#J)_:(=6<(4
KN--9WW7$U
khëi ®Çu ............. t−¬ng ph¶n............ t−¬ng ph¶n
O+,kU
Chóng ta muèn hoµ b×nh, chóng ta ®· nh©n nh−îng. Nh−ng chóng ta cµng nh©n
nh−îng, thùc d©n Ph¸p cµng lÊn tíi, v× chóng quyÕt t©m c−íp n−íc ta lÇn n÷a.

go
^lSK_
!W7$S:-# #J@;d:"]W7 #JJ)
;d<%d-9-#J@ G"4$W7$W7/-
M<
O+,U
Ch¾c cßn l©u khãi thuèc l¸ míi biÕn mÊt trªn thÕ gian nµy. Nh−ng râ rµng hiÖn nay
®ang cã xu thÕ chèng l¹i viÖc hót thuèc l¸ trong c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ. Cã ban gi¸m ®èc
xÝ nghiÖp cÊm hót thuèc l¸ trong giê lµm viÖc, v× hä tÝnh ra r»ng, nh÷ng ng−êi hót thuèc l¸
lµm xÝ nghiÖp thiÖt h¹i mçi n¨m mét sè tiÒn lín. Cã ban gi¸m ®èc l¹i ch¬i ®éc h¬n, ra
lÖnh ai muèn hót th× ra ngoµi ®−êng mµ hót, nghÜa lµ ph¶i trÌo lªn trÌo xuèng nhiÒu lÇn
mµ kh«ng ®−îc dïng thang m¸y. Cã n¬i kh«ng ®uæi c¸c d©n nghiÒn v× trong sè nµy cã
nh÷ng thî giái, nh−ng ng−êi ta ®Æt ra nh÷ng mãn tiÒn th−ëng lín cho nh÷ng ai chÞu bá
hót.
^Theo lQ-\KÜ thuËt hµnh v¨n_
!W7$S:'-# #J@-#:"]W7 #J;
d<(4%d&-#:"] H--#-nW-:)H&|-
d&-#J ON-#J-B=6<%d&-#J@
;+)8M:-H-d&.-#)-E-B=6<%-#
J@ G"4$W7$:(=6-:(=6<N
W7$W7<
L−u ý:
−Q&W7<5>d<.-#M"]%
-H--#)+Z( A.3./-+Z8-
6(52-2=6<Unh−ng, song, tuy nhiªn, ng−îc l¹i, tr¸i l¹i,
®èi lËp víi,...
−QD@&6-0#$+8W7-B=6<WW
7S:-#U:2-#;dM"]:2-#;d< A.W7
'-#/-0#$+8:(=6L/^'$)m/-B%)
&WW7L/_
3. ViÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ nh©n qu¶
!W7-B=6$;#−M=^?IW#=_-BS:
-#$'-#&B-BB:-#;$;#B:-#;M= Q&4
8)I0T5-9B:-#$&W7B:-#-q $;
#J&%-B:-#-qM=J) eW&/-W7#
=-]-#M"]^$B:-#M"]_;d$;#&%-&S)
B:%-#^D-B:-#_J);dM =
KN--9W7$)U
khëi ®Çu.............. kÕt qu¶ ................. kÕt qu¶
^$;#_

gs
O+,kU
HiÖn nay, ChÝnh phñ NhËt B¶n, b»ng nguån vèn ODA ®ang gióp Tæng c«ng ti ThÐp
ViÖt Nam x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn tæng thÓ cña Ngµnh ®Õn n¨m 2010. V× vËy, mçi
n¨m b¹n lÊy hµng tr¨m sinh viªn tèt nghiÖp Khoa LuyÖn kim Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa
®i ®µo t¹o ë NhËt B¶n. V× Ýt sinh viªn nªn mçi n¨m l−îng ng−êi sang NhËt B¶n ®µo t¹o
chØ míi chiÕm 1/5 so víi nhu cÇu cña b¹n.
^lWAThiÕu kÜ s− luyÖn kim
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
!W7$S:5-# #M"];$;#-#J-#J5
-qM= #M"]/-;M%-#)5c(^+Z3Uv× vËy_
O+,U
Mïa thu n¨m 1940, ph¸t xÝt NhËt ®Õn x©m l¨ng §«ng D−¬ng ®Ó më thªm c¨n cø ®¸nh
§ång Minh, th× bän thùc d©n Ph¸p quú gèi ®Çu hµng, më cöa n−íc ta r−íc NhËt. Tõ ®ã
d©n ta chÞu hai tÇng xiÒng xÝch: Ph¸p vµ NhËt. Tõ ®ã d©n ta sèng cùc khæ, nghÌo nµn. KÕt
qu¶ lµ cuèi n¨m ngo¸i sang ®Çu n¨m nay, tõ Qu¶ng TrÞ tíi B¾c K×, h¬n hai triÖu ®ång bµo
ta bÞ chÕt ®ãi.
^lSK_
Q&W7$5-#J]-q$;#-#M-W-qM=
G-#](%-H--#-(5c(^+Z3.UkÕt qu¶ lµ_
L−u ý:
−!W7-B=6#=)*+,phÐp nèi;M-H--# A.
3./-+Z8-6(UkÕt qu¶ lµ, do ®ã mµ, bëi vËy, v× thÕ
cho nªn,...
−Q&.&/@>-B+Z;"0#$+8
W7#= \-$.-H--#-Jd-q$;#%-H--#-Jd-q
M=M-]+Z3(
O+,U
Giã thæi mçi lóc mét d÷ déi. Cµnh c©y g·y r¨ng r¾c. Nh÷ng m¸i nhµ tranh bËt tung.
Bôi cuèn mï ®−êng.
Q&+,$-#J@-q$;#-H--#-nW-qM= x.-#
-q$;#%-H--#-qM=/-;M%M5c(
:5c;"#= !W7$N-E/--W7#
=
4. ViÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ suy luËn
!W7-B=6)$4W7/-:"]5c:2)8M6$:2@
'&S)B.dM40&&/-)$&/-3.)8M6.
@':"]B
KN--9WW7$U
khëi ®Çu ............. suy luËn .............. suy luËn
O+,kU

ot
Bän thùc d©n Ph¸p hoÆc bá ch¹y hoÆc ®Çu hµng. ThÕ lµ, ch¼ng nh÷ng chóng kh«ng
"b¶o hé" ®−îc ta, tr¸i l¹i, trong n¨m n¨m, chóng ®· b¸n n−íc ta hai lÇn cho NhËt.
^lSK_
!W7$S:-# #J@;:2)8M6 #J)8)$4
3-#J&%-
O+,U
C¸i riªng lµ mét sù vËt, hiÖn t−îng riªng lÎ, cã nh÷ng thuéc tÝnh chung víi nh÷ng sù
vËt vµ hiÖn t−îng kh¸c, ®ång thêi nã l¹i cã nh÷ng thuéc tÝnh riªng biÖt mµ nh÷ng sù vËt vµ
hiÖn t−îng kh¸c kh«ng cã. Nh− vËy lµ, c¸i chung tån t¹i trong c¸i riªng, chØ lµ mét bé
phËn cña c¸i riªng. C¸i riªng phong phó h¬n c¸i chung, ng−îc l¹i, c¸i chung s©u s¾c h¬n
c¸i riªng.
^Q6TriÕt häc M¸c
−
Lªnin_
#J@&W7$;;:2@' l-#)dM)$4
/-&&3-#M"] ONW7$W7)$4
5. ViÕt ®o¹n v¨n cã quan hÖ hçn hîp
!W7-B=6L/W7M-q-J:2W=6 d
1;&W7&;:-J3'W=6d&
-Z:2W7
KN--9WW7$U
khëi ®Çu ............. quan hÖ 1 ............... quan hÖ 2
O+,kU
(1) X−a chØ cã phô n÷ míi xá lç tai. (2) V× thÕ, chØ cã phô n÷ khi cÇn míi ®eo hoa,
®eo khuyªn. (3) Nh−ng nay cã c¶ nh÷ng nam thanh niªn l¹i tù bªu xÊu m×nh b»ng c¸ch
còng xá lç tai, ®eo hoa, ®eo khuyªn nh− thÕ. (4) D−íi m¾t ng−êi lao ®éng ch©n chÝnh,
biÕt tù träng, th× nh÷ng kÎ xá lç tai Êy chØ lµ nh÷ng kÎ nhè nh¨ng, v« häc, thiÕu nh©n
c¸ch, ng−êi kh«ng ra ng−êi, ngîm kh«ng ra ngîm... (5) Kh«ng hiÓu, råi kiÓu xá lç mòi
nh− ch©u Phi lan sang ®Õn ®©y, hä cã b¾t ch−íc hay kh«ng, hay hä còng r¹ch mÆt nham
nhë nh− mét n−íc ë Trung Phi cho l¹, cho cã vÎ ta ®©y lµ ng−êi quèc tÕ.
^Theo G7R#Xá... lç tai,
5HTiÒn phong thø b¶y_
Q&W7$-#^k_-#^_-B=6#=% #^_W
-B=6<%-#^k_-#^_ #^_-#^[_-B=6)$4
%.-#J&%- A4$&W7$-J%@5:(=
63#- !W7N/-?W7L/
O+,U
(1) Nam Cao Ýt t¶ c¶nh, cµng kh«ng bao giê t¶ c¶nh v× c¶nh, mµ cã t¶ c¶nh tr−íc hÕt
còng ®Ó soi s¸ng néi t©m nh©n vËt. (2) V× vËy, c¶nh thiªn nhiªn trong truyÖn Nam Cao
th−êng ®−îc nh×n qua t©m tr¹ng nh©n vËt vµ mang ®Ëm t×nh ng−êi. (3) Do ®ã, còng lµ
tr¨ng, nh−ng víi anh v¨n sÜ ®Çu ãc ®Ém v¨n th¬ l·ng m¹n th× tr¨ng lµ "liÒm vµng", lµ
"®Üa b¹c", lµ "c¸i vó méng trµn ®Çy mµ thi sÜ cña mu«n ®êi m¬n man" (Tr¨ng s¸ng). (4)

ok
Cßn ¸nh tr¨ng cña ChÝ PhÌo ®ang bøt røt, ngøa ng¸y da thÞt sau b÷a r−îu say l¹i "nhÔ
nh¹i, rêi rîi nh− lµ −ít n−íc... trªn nh÷ng tµu l¸ chuèi −ìn cong cong... thØnh tho¶ng bÞ
giã lay l¹i gi·y lªn ®µnh ®¹ch nh− lµ høng t×nh" (ChÝ PhÌo).
^TheoA$Cle_
Q&W7$-#^k_^_-B=6#= x.-#^_^_-B=
66M;< n.B:-#^k_^_B:-#^_^_W-B=6#
=% A 4$W7$1-J':(=60
!W7$NW7L/
6. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Q&)(.W7+%#$W7-B-#-9'W7M
-B-#-9' ON)y
−
V¨n b¶n hµnh chÝnh cã môc ®Ých thùc hiÖn c¸c quan hÖ hµnh chÝnh
−
c«ng vô, cã
hiÖu lùc cao trong ®êi sèng x· héi. Do vËy, v¨n b¶n hµnh chÝnh ®ßi hái cao vÒ tÝnh
nghiªm tóc, tÝnh trang träng trong c¸ch diÔn ®¹t; kh«ng chÊp nhËn c¸ch nãi th©n mËt,
suång s· theo kiÓu quan hÖ gia ®×nh. Trong v¨n b¶n hµnh chÝnh th−êng ghi râ ngµy lËp
v¨n b¶n, thêi h¹n cã hiÖu lùc, ph¹m vi vµ ®èi t−îng thi hµnh.
^QpxeTiÕng ViÖt_
−
M−a ®· ngít. Trêi r¹ng dÇn. MÊy con chim chµo mµo tõ hèc c©y nµo ®ã bay ra hãt
r©m ran. M−a t¹nh. PhÝa ®«ng mét m¶ng trêi trong v¾t. MÆt trêi lã ra, chãi läi trªn nh÷ng
vßm l¸ b−ëi lÊp l¸nh.
^Ql_
−
Mµu s¾c trªn bao b× còng lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh. Cã lo¹i hµng, "th−îng ®Õ" tr«ng
thÊy lµ biÕt ngay "®å xÞn", vµ còng cã lo¹i hµng tr«ng thÊy lµ biÕt ngay "®å rëm". Cã
nh÷ng lo¹i kh«ng biÕt bªn trong nh− thÕ nµo mµ nh×n ngoµi ®· thÝch mua ®Ó ®−îc lÊy c¸i
hép bªn ngoµi. Th−êng th× nh÷ng mµu næi dïng ®Ó "c©u kh¸ch" trong siªu thÞ, nh÷ng mµu
nhÑ th× lµm dÞu lßng kh¸ch khi bùc béi. Mµu vµng dïng cho thùc phÈm lµ mµu thÝch hîp
nhÊt v× nã t¹o c¶m gi¸c s¹ch sÏ, dÞu m¸t, dÔ kÝch thÝch d¹ dµy vµ tr«ng "dÔ tr«i".
^QdGNBao b× cuèn hót kh¸ch hµng,
5HKinh doanh vµ tiÕp thÞ_
−
Mçi chóng ta nÕu kh«ng gièng mÑ th× nhÊt thiÕt ph¶i gièng cha. §Êy lµ do tÝnh di
truyÒn. Nh−ng ®©y kh«ng ph¶i lµ sù gièng nhau tuyÖt ®èi. Bao giê con c¸i còng cã ®iÓm g×
®ã kh¸c víi bè mÑ, c¶ vÒ ngo¹i h×nh lÉn t©m lÝ. §ã chÝnh lµ do tÝnh biÕn dÞ.
^Q Sinh vËt häc lÝ thó, Di truyÒn vµ biÕn dÞ_
Bµi tËp 2
BdM-&c-W7+%#$'W7M-B-#-9
' ýMB-BMyON)y
−
Ngµnh chÕ biÕn s÷a cña n−íc ta cßn rÊt non trÎ. Nh−ng chØ riªng c¸c nhµ m¸y s÷a
h»ng n¨m còng t¹o ra mét doanh sè lín kho¶ng 1.400 tØ ®ång vµ ®· ®ãng gãp cho Nhµ

o
n−íc mét sè thuÕ kh«ng nhá, 125 tØ ®ång. Cã thÓ vui mõng vÒ sù ph¸t triÓn cña ngµnh chÕ
biÕn s÷a. ThÕ nh−ng kh«ng v× thÕ mµ kh«ng tËp trung søc gi¶i quyÕt nh÷ng ¸ch t¾c.
^\;O\§· ®Õn lóc cÇn cã chÝnh s¸ch
ph¸t triÓn bß s÷a ë n−íc ta, 5HNh©n d©n_
−C−íc phÝ ®iÖn tho¹i lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò ®−îc c¸c nhµ khai th¸c lÉn kh¸ch hµng
quan t©m. Tr−íc biÕn ®éng cña thÞ tr−êng ®iÖn tho¹i quèc tÕ, gÇn ®©y c¸c c«ng ti ®iÖn
tho¹i ®· th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh song ph−¬ng nh»m ®−a ra khung gi¸ thanh to¸n míi
th−êng chØ b»ng mét nöa tr−íc ®©y. Uû ban liªn l¹c viÔn th«ng MÜ ®Ò nghÞ gi¶m c−íc phÝ
thanh to¸n ®iÖn tho¹i gi÷a MÜ vµ Trung Quèc tõ 1,06 USD/phót xuèng cßn 0,177 USD.
Ma-lai-xi-a quyÕt ®Þnh gi¶m c−íc phÝ ®iÖn tho¹i 18%. Cßn In-®«-nª-xi-a còng th−¬ng
l−îng víi MÜ vÒ hiÖp ®Þnh gi¸ gäi ®iÖn tho¹i míi,... DÞch vô ®iÖn tho¹i hiÖn ®¹i h¬n, nh−ng
®ì hao tói tiÒn cña ng−êi tiªu dïng, ®ã sÏ lµ ®iÒu tÊt yÕu.
^Theo la<ThÞ tr−êng ®iÖn tho¹i ch©u ¸
s«i ®éng ch−a tõng thÊy, 5HNh©n d©n_
Bµi tËp 3
A.W7+%#$2-WW6M; l1$#-@$&|'B
−
Ca dao lµ bÇu s÷a tinh thÇn nu«i d−ìng trÎ th¬ (h¸t ru). Ca dao lµ h×nh thøc trß
chuyÖn t©m t×nh cña nh÷ng chµng trai, c« g¸i (h¸t vÝ, h¸t xoan, h¸t ghÑo). Ca dao lµ tiÕng
nãi biÕt ¬n, tù hµo vÒ c«ng ®øc cña tæ tiªn vµ anh linh cña nh÷ng ng−êi ®· khuÊt (bµi ca lÔ
héi). Ca dao lµ ph−¬ng tiÖn béc lé nçi tøc giËn hoÆc lßng h©n hoan cña nh÷ng ng−êi s¶n
xuÊt (hß, lÝ).
^QpxeV¨n_
−
C¸c lo¹i m¸y v¨n phßng vµ thiÕt bÞ häc tËp ®−îc c«ng ti kinh doanh gåm: m¸y chiÕu
phãng ®¹i, mµn h×nh tinh thÓ láng, m¸y chiÕu giao diÖn víi m¸y tÝnh. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ti
kinh doanh c¶ m¸y huû tµi liÖu, c¸c m¸y ch÷ ®iÖn tö, m¸y ®ãng sæ s¸ch vµ c¸c lo¹i m¸y
photocopy, m¸y vi tÝnh. Ngoµi ra, c«ng ti cßn cã nh÷ng m¸y chuyªn dïng trong lÜnh vùc
tµi chÝnh nh− m¸y tÝnh tiÒn siªu thÞ tõ lo¹i ®¬n gi¶n ®Õn hiÖn ®¹i nhÊt vµ m¸y thö ®« la
dïng ®Ó ph¸t hiÖn ®« la gi¶ vµ siªu gi¶.
^QThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
−
C¸c bµi th¬ cña B¸c, ®Ñp ë ch÷, ë lêi, ë c©u, ë bè côc c©n ®èi, hµi hoµ. §Ñp ë h×nh
t−îng, phong c¶nh; ®Ñp ë c¶m xóc, ©m thanh, mµu s¾c, nh¹c ®iÖu, h×nh khèi. §Ñp v× tø
cao, ý s©u. §Ñp v× gi¶n dÞ, léng lÉy, hïng vÜ, cao c¶, hµi hoµ.
^QpxeV¨n_
Bµi tËp 4
!W7+%#$-BW76M;MyON)y
Cã mét con ng−êi gi¶ vµ mét con ng−êi thùc cïng ë trong anh Êy (anh lÝnh thó ®êi
x−a). Ta h·y ®Ó ý: bao vµng, nãn dÊu, sóng ho¶ mai, gi¸o trªn m×nh anh ta th¾t, ®éi mang,
c¾p nhÊt nhÊt ®Òu theo lÖnh quan. Ch©n anh ta b−íc còng lµ do tiÕng trèng giôc. Con

o
ng−êi gi¶, con ng−êi c«ng cô Êy cho¸n hÕt bµi th¬, nã ®Ì nÆng lªn con ng−êi thùc. Cã c¸i
g× nh− nghÑn ngµo, tøc tèi. §Õn khi con ng−êi thùc vôt hiÖn ra ë cuèi bµi th¬ th× c©u th¬
bçng khãc oµ lªn, ng−êi ta kh«ng tr«ng thÊy g× ngoµi nh÷ng giät n−íc m¾t.
^lQ_
Bµi tËp 5
!W7+%#$W7#= l1$#-@$&|'$
Thõa kÕ lµ viÖc néi bé trong gia ®×nh, gi÷a bµ con th©n thuéc víi nhau. V× vËy, chñ
yÕu lµ ph©n chia trªn c¬ së tù nguyÖn, th−¬ng yªu, ®oµn kÕt, t«n träng ph¸p luËt.
^a!7Q
QuyÒn thõa kÕ cña c«ng d©n)
Bµi tËp 6
!W7+%#$-BW7#=MyON)y
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt cña Ng« TÊt Tè mµ c¸c nhµ v¨n hiÖn thùc ®−¬ng thêi kh«ng ®¹t
kÞp «ng lµ «ng ®· t¶ n«ng th«n vµ n«ng d©n rÊt thµnh c«ng. §−îc thÕ lµ nhê Ng« TÊt Tè cã
mét vèn sèng phong phó vÒ n«ng th«n, cã ng«n ng÷ gÇn ®¹i chóng, cã mét nghÖ thuËt giµ
dÆn.
^Qpxe V¨n_
Bµi tËp 7
Q&W7+%#$WW<WM
W<yON)y
−
Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒu h¬n tr−êng häc. Chóng th¼ng tay chÐm giÕt nh÷ng ng−êi
yªu n−íc th−¬ng nßi cña ta. Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong nh÷ng bÓ m¸u.
^lSKTuyªn ng«n §éc lËp_
−
Trong hµng ngh×n n¨m d−íi ¸ch thèng trÞ cña phong kiÕn ngo¹i bang x©m l−îc...
v¨n nghÖ b¸c häc cæ ®iÓn cña ta cã nh÷ng t¸c phÈm tiÕn bé mang cèt c¸ch d©n téc, nh−ng
vÉn chÞu nhiÒu ¶nh h−ëng cña t− t−ëng thèng trÞ ngo¹i bang... Trong gÇn mét thÕ kØ d−íi
¸ch ¸p bøc bãc lét cña thùc d©n Ph¸p, v¨n nghÖ b¸c häc cña ta bÞ lai c¨ng, nh−ng vÉn cã
nh÷ng t¸c phÈm tiÕn bé, tuy nhiªn nÒn v¨n nghÖ b¸c häc ®ã còng kh«ng tÝch cùc b»ng v¨n
nghÖ cña quÇn chóng. V× vËy, muèn ph¸t huy truyÒn thèng d©n téc tèt ®Ñp, lµnh m¹nh,
phong phó vµ s©u s¾c th× tr−íc hÕt ph¶i chó träng ®Õn v¨n nghÖ cña quÇn chóng.
^Theoll$xH_
Bµi tËp 8
f%#$:2W7)$4 l1$#-:)H&|'B
KiÒu ®· bèn lÇn g¶y ®µn. Trong bèn lÇn ®ã, cã lÏ chØ cã lÇn ®Çu tiªn g¶y cho Kim
Träng nghe lµ KiÒu tù nguyÖn nhÊt. Thuý KiÒu ®· træ hÕt tµi n¨ng vµ hiÓu biÕt cña m×nh
trong ngãn ®µn: nµo l−u thuû, hµnh v¨n, nµo khóc Qu¶ng L¨ng, khóc Chiªu Qu©n. §ã lµ
tiÕng ®µn cña mïa xu©n, cña buæi mai, cña tuæi trÎ, cña t×nh yªu, cña nh÷ng gÆp gì diÖu
k× gi÷a nh¹c vµ th¬.
^TheoQl_

o
Bµi tËp 9
A.W7+%#$-BW7)$4MyON )y
−
Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ mét tËp håi kÝ vÒ tuæi th¬ cña Nguyªn Hång. Néi dung vµ thÓ
tµi cña t¸c phÈm ®Òu rÊt phï hîp víi phong c¸ch cña nhµ v¨n. Mçi ch−¬ng s¸ch lµ mét kØ
niÖm, mét bµi th¬ tr÷ t×nh ghi l¹i nh÷ng rung ®éng cùc ®iÓm cña mét linh hån trÎ d¹i.
^A$C!7KW_
−
Mét chiÒu n−íc lôt, lªn thuyÒn vÒ mét n¬i nä. Cao B¸ Qu¸t cho r»ng: kh«ng thÊy
n−íc to sãng c¶ th× sao biÕt ®−îc tÊm lßng ngh×n dÆm cña ng−êi ®i thuyÒn. Trong t©m
tr¹ng con ng−êi Êy cã c¸i g× ®ã kh«ng nãi víi ai ®−îc ®µnh ph¶i ®em gëi vµo n−íc m©y.
^QLÞch sö v¨n häc ViÖt Nam,4ƒƒƒ_
−
Ban ë sau l−ng. Ban ë tr−íc mÆt. Ban ë bªn ph¶i. Ban ë bªn tr¸i. Ban ë trªn ®Çu,
ë trªn ®Ønh. Ban ë d−íi ch©n, ë trong lßng thung lòng. Ban ngang tÇm ng−êi nh−ng l¹i
nÐp ë bªn kia mÐp vùc ®¸.
^TheoA$CQ#_
Bµi tËp 10
!W7+%#$W7L/$W7)$4yON)y
T¨ng S©m vèn lµ ng−êi hiÒn hËu, hiÕu th¶o nªn khi cã kÎ nãi "T¨ng S©m giÕt ng−êi"
th× bµ mÑ kh«ng tin. Mét ng−êi nãi, bµ mÑ kh«ng tin; hai ng−êi nãi, bµ mÑ ch−a tin; ®Õn
ng−êi thø ba nãi th× mÑ cuèng cuång ch¹y trèn. Nh− thÕ míi hay c¸i d− luËn cña thiªn h¹
rÊt m¹nh. Mét viÖc, dï cho sai lÇm ®Õn m−êi m−¬i, nhiÒu ng−êi ®· cïng cã mét nghÞ luËn
®Òu nh− thÕ c¶, th× còng dÔ khiÕn cho ta nghi nghi hoÆc hoÆc råi ®em bông tin mµ cho lµ
ph¶i... §Õn nh− gi÷a chî lµm g× cã cäp, thÕ mµ mét ng−êi, hai ng−êi, ®Õn ba ng−êi nãi cã
cäp, thiªn h¹ còng tin cã cäp thËt n÷a lµ. Nh÷ng bËc ra ®−îc ngoµi vßng d− luËn, gi÷
v÷ng ®−îc bông nh− c©y gi÷a rõng, nh− kiÒng ba ch©n lµ rÊt hiÕm, nh−ng cã thÓ cã ®−îc,
míi cao. Mét ch©n lÝ cã chøng minh râ rµng m−êi phÇn ch¾c ch¾n, th× míi nªn c«ng nhËn.
^A$CO7A?-−Q&]\;A#
Cæ häc tinh hoa_
Bµi tËp 11
!W7+%#$W7L/ l1$#-W7@$&|'$
ChÝ PhÌo ®· chÕt, chÕt trªn ng−ìng cöa trë vÒ cuéc sèng. ChÝ ph¶i chÕt v× x· héi
kh«ng cho ChÝ ®−îc sèng. Vµ còng chÝnh v× ChÝ kh«ng t×m ra ®−êng sèng. KÎ thï ®· bÞ
®Òn téi, nh−ng "tre giµ m¨ng mäc, th»ng Êy chÕt cßn th»ng kh¸c". Cuéc sèng vÉn tèi sÇm.
^TheoA$Cle_
Bµi tËp 12
l1$]/-H-W7%2+8-?.:X+%#$
_!W76M;U
Khëi ®Çu ........ liÖt kª ........ liÖt kª
5_!W7<U
Khëi ®Çu ........ t−¬ng ph¶n ........ t−¬ng ph¶n

o[
-_!W7#=U
Khëi ®Çu ........ kÕt qu¶ ........ kÕt qu¶
+_!W7)$4U
Khëi ®Çu ........ suy luËn ........ suy luËn
_!W7L/U
Khëi ®Çu ........ quan hÖ 1 ........ quan hÖ 2
iv. luyÖn t¸ch ®o¹n v¨n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n
1. LuyÖn t¸ch ®o¹n v¨n
QH- W 7 W 2 -9 &6- # - d # - 2
+M0#$+875 e=-9W2$)m-.W7 O6-
H-WZ/M-q-BH-+,(%:-n-BH-+,-
%?-
−VÒ phÝa ng−êi viÕtH-W-BH-+,3:2<6#-
2+&N5$2+3:2<66-H-&;-9
&6-W75
−
VÒ phÝa ng−êi ®äcH-W-BH-+,-U
`x-6-42++C+<+|/--H-44
-H-&N5$-9:2-H-4/
`QW'M6-6-3q-(W)8:6:iM;,-
.+n-.+$D-&;&@$-B9W7&%--F
5>(<-6-N:.W7)
O6-H-W7-Z/Y2--H-752
+75-H-&;-9 QN&-H-75
M?--46-H-W-9$+)8#--(/=$>
Q&MB"-H-75646-H-WWM-q)8#-
- ( /: -n + )8# - : 5-: F: :- (^#
W6-H-&;-9_
f%#$-9$-B%:2-<)"H-W)8#--(
/ H--<)"$MN/-+Z564MN /-+Z0-Z
&:2W7
_QH-W-9'
A=6::275-qS:'-9'iN:LM-$3
-9'i$)-9'iMH--BH-:2W7 l$B:2
-H-MH-:LW7-q;-J:2-9'i
O+,U
Hót thuèc l¸ ®· g©y ra nh÷ng t¸c h¹i lín ®èi víi x· héi. T×nh tr¹ng ch¸y nhµ, c«ng së
hoÆc rõng c©y do mÈu thuèc l¸ kh«ng ph¶i lµ chuyÖn hiÕm gÆp. ChØ riªng kho¶n thiÖt h¹i
nµy ®· lªn ®Õn hµng tØ ®« la tÝnh trªn toµn thÕ giíi.

ob
§èi víi ng−êi mÑ, hót thuèc l¸ khi mang thai sÏ ®em l¹i t¸c h¹i kh«n l−êng cho thai
nhi. Héi chøng trÎ s¬ sinh ®ét tö cã nguy c¬ xuÊt hiÖn gÊp ®«i ë nh÷ng ®øa trÎ sèng trong
m«i tr−êng nhiÒu khãi thuèc l¸. Míi ®©y mét chuyªn san y häc MÜ ®· thùc hiÖn pháng vÊn
bè mÑ cña 200 trÎ s¬ sinh ®ét tö vµ bè mÑ cña 200 trÎ khoÎ m¹nh. KÕt qu¶ cho thÊy nguy
c¬ tö vong sÏ cao h¬n víi nhãm ®èi chøng 3,5 lÇn nÕu bè lµ ng−êi nghiÖn thuèc vµ 2,3 lÇn
nÕu mÑ lµ ng−êi nghiÖn thuèc.
VËy cã ph−¬ng ph¸p nµo ®Ó cai thuèc mét c¸ch cã hiÖu qu¶? C¸ch ®©y 5.000 n¨m,
c¸c thÇy thuèc Trung Hoa gióp ng−êi nghiÖn thuèc l¸ b»ng c¸ch mµi cñ c¶i vµ trén víi
hai th×a mËt ong råi cho uèng. Mét c¸ch kh¸c cã vÎ r¾c rèi h¬n: dïng miÕng ®Ëu phô
kho¶ng 100 gam, khoÐt nh÷ng lç nhá råi nhÐt ®−êng vµo vµ ®em hÊp; khi lªn c¬n thÌm
thuèc, ng−êi nghiÖn lÊy miÕng ®Ëu phô nµy ¨n ngay lËp tøc sÏ bÞ n«n thèc n«n th¸o.
§iÒu nµy t¸i diÔn nhiÒu lÇn sÏ khiÕn ng−êi nghiÖn buån n«n mçi khi ngöi mïi thuèc l¸
!
Dï cã ¸p dông ph−¬ng ph¸p nµo ®i n÷a, ®iÒu quan träng nhÊt ®èi víi ng−êi muèn cai
nghiÖn lµ ý chÝ cña hä. NÕu kh«ng c−¬ng quyÕt víi chÝnh m×nh, sÏ kh«ng cã biÖn ph¸p kh¶
thi nµo ®Ó gióp hä tr¸nh khái viÖc ®èt mét ®iÕu thuèc mçi khi c¬n thÌm xuÊt hiÖn.
^TheoKACuéc chiÕn chèng thuèc l¸,
W-ThÕ giíi míi_
a]75&-+X$S:5(W7:LW;:2-9'&;56U
−!WkUQH-W-9(-H(%012D-566-#$&W-H$
−!WUQH-W-9(-H(%6-){&{)<)
−!WUK2)(<H-6(-H
−!WUp8=$>-9d-(%6--6
H-H-W74$/-?-H-H-W-9'
5_QH-W
A&75-&N5$(/&N8N):L
W:-BH-:2W7 !'$-B:LW7)m
<J%:2WD-:2:@>
O+,U
N¨m 1935, NguyÔn Cao LuyÖn gÆp Hoµng Nh− TiÕp tõ HuÕ ra Hµ Néi. Hai kiÕn
tróc s− ®ång kho¸, giµu tµi n¨ng vµ nhiÖt t×nh, hîp l¹i nh− ®òa cã ®«i. Hai «ng ®· ®Õn
víi xãm thî vµ d©n nghÌo thµnh thÞ ë b·i Phóc X¸, Hµ Néi. §Ó gióp nh÷ng ng−êi nghÌo
khã, hai «ng ®· s¸ng t¹o ra kiÓu nhµ ¸nh s¸ng gi¶n dÞ, b»ng vËt liÖu rÎ tiÒn, nh−ng vÉn
t¹o nªn ®−îc n¬i ¨n chèn ë v¨n minh, hîp vÖ sinh. Nhµ ¸nh s¸ng kh«ng nh÷ng ®· cã
tiÕng vang lín trong n−íc ta thêi k× ®ã, mµ cßn väng sang mét sè n−íc thuéc ®Þa cña
Ph¸p ë ch©u Phi.
N¨m 1939, phßng kiÕn tróc cã thªm NguyÔn Gia §øc, còng lµ mét kiÕn tróc s− ý hîp
t©m ®Çu. C¸c «ng ®· khëi x−íng nh÷ng ý t−ëng vÒ kh«ng gian vµ h×nh d¸ng cña kiÕn tróc
ViÖt Nam víi sù tr©n träng t×m hiÓu vµ khai th¸c vèn truyÒn thèng, ®ång thêi ®ãn nhËn

og
nh÷ng thµnh tùu míi cña v¨n minh nh©n lo¹i ®· ®Ó l¹i cho kiÕn tróc ViÖt Nam tr−íc C¸ch
m¹ng th¸ng T¸m dÊu Ên ®Æc s¾c, g¾n bã víi lÞch sö ph¸t triÓn kiÕn tróc n−íc nhµ.
[...] Ngay tõ ®Çu kh¸ng chiÕn, «ng ®· cã mÆt ë ViÖt B¾c ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ vµ x©y
dùng chÕ ®é míi. Tõ ®Êy, «ng b−íc vµo mét thêi k× ho¹t ®éng x· héi phong phó. Víi
c−¬ng vÞ thµnh viªn trong ban l·nh ®¹o Vô KiÕn tróc, Bé Giao th«ng c«ng chÝnh, «ng ®·
®ãng gãp vÒ mÆt tæ chøc cña ngµnh KiÕn tróc non trÎ n−íc ta, còng nh− t×m h−íng ®i cho
nghÖ thuËt kiÕn tróc võa phôc vô kh¸ng chiÕn, võa chuÈn bÞ cho kiÕn quèc sau ngµy th¾ng
lîi. Lµ mét trong sè nh÷ng kiÕn tróc s− ®Çu tiªn, n¨m 1948, «ng ®· s¸ng lËp §oµn KiÕn
tróc s− ViÖt Nam, tøc Héi KiÕn tróc s− ViÖt Nam ngµy nay.
^Theo!!J-QNguyÔn Cao LuyÖn −
kiÕn tróc s−, nhµ v¨n ho¸, 5HNh©n d©n)
a]&-+X&;S:5W7:LW6:2M-9M&-
)A$C\$6".:MH-U
−!W kU lW 2 -9 M &-)A$C \$6 " W .7:
ks[
−!WUlW2-9M&-)W".7:kss
−!WUlW2-9M&-)W.$]MH-"
&3O6GI-
O6-H-W4$/-?H-W
L−u ý:
eH-W;+Z:2-#-B524&W.-q
D"]-#5#-#$-E-]/-D">&]W7^&-#-9
'D--#M"]_ V:WW&-&+,&;)m@$&|'$^.3
.4:_
-_QH-WM
A&75-&N5$(/&48MN-J):L
MM-BH-:2W7 !'$-B:LW7
/-H-&)mJ%:2MM@>
O+,U
T¹i Bra-xin, nguån cung cÊp cµ phª ë néi ®Þa nµy, nhÊt lµ cung cÊp cµ phª cho ngµnh
chÕ biÕn trë nªn khan hiÕm. HiÖp héi c¸c nhµ chÕ biÕn cµ phª cña Bra-xin ®ang ®Ò nghÞ
ChÝnh phñ n−íc nµy b¸n 777.000 bao cµ phª dù tr÷ ®Ó hç trî nguån cung nh−ng ch−a
®−îc chÊp nhËn. MÆc dï cµ phª vô míi cña Bra-xin ®ang ®−îc b¸n ra thÞ tr−êng nh−ng
chÊt l−îng kÐm, h¹t nhá, ®é Èm cao nªn c¸c nhµ kinh doanh ngÇn ng¹i mua vµo.
Trong khi ®ã, t¹i Niu Oãc, l−îng cµ phª ®¨ng kÝ b¸n tÝnh ®Õn tuÇn 8/8 bÞ gi¶m m¹nh
lµm c¸c nhµ kinh doanh e ng¹i cµ phª giao k× h¹n th¸ng 9
−
1997 sÏ bÞ thiÕu hôt. TÊt c¶
c¸c yÕu tè trªn ®· khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng mua vµo vµ ®Èy gi¸ cµ phª A-ra-bi-ca t¨ng
m¹nh.

oo
Hai tuÇn qua, gi¸ cµ phª R«-bu-xta t¹i Lu©n §«n còng t¨ng 60
−
100 USD/tÊn so víi
gi÷a th¸ng 7
−
1997 lªn 1.610
−
1.680 USD/tÊn.
^l\Cµ phª A-ra-bi-ca l¹i t¨ng gi¸ m¹nh,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
a]&-&;S:5W7:LWJ%:2MMH-U
−!WkUWG&~0
−!WUWAŠB-
−!WUW\#!
H-H-W]&-+X&;/-?H-WM
L−u ý:
eH-WMD"-#M"]D--#-9'
-9W7:2524&W.-q>:c:">&] H-)I0
4$:T54/--H-J-&N5$)8$TM-97
5
+_QH-W:,--3
QH-W:,--3B-H-H-Wc::,--@:Wd
6-H-&;6)82-H-9&6-)*+,.
fD-:$6-H-W:,--3-9$/-+Z&-H-75
7-</-+Z&-H-75M?--4
O+,kU
§−êng phè b¾t ®Çu ho¹t ®éng vµ huyªn n¸o. Nh÷ng chiÕc xe vËn t¶i nhÑ, xe lam, xe
xÝch l« m¸y n−êm n−îp chë hµng ho¸ vµ thùc phÈm tõ vïng ngo¹i « vÒ c¸c chî BÕn
Thµnh, CÇu Muèi ®¸nh thøc c¶ thµnh phè dËy bëi nh÷ng tiÕng m¸y næ gißn.
Thµnh phè m×nh ®Ñp qu¸ ! §Ñp qu¸ ®i !
^A$CKWQ@_
O+,U
T«i trë vÒ quª h−¬ng. T«i còng tÝnh thªm r»ng: sau khi vÒ th¨m mÑ, khi mÑ nh×n thÊy
mÆt, mõng t«i cßn sèng, vÉn khoÎ, ng−êi an t©m råi, bÊy giê t«i sÏ tÝnh mét cuéc du lÞch
xa x«i.
T«i rÏ cá t×m lèi vÒ...
§−êng vÒ xa l¾c, xa l¬...
^Ql_
L−u ý:
−H-W7/-H-&%:,--3T5-H-W7-q-B:2
-#
−H-W7/-H-&%:,--3&-H-75M?--
4-9$@:Wd \-$W7:%-q-J:2]-9'
-9'

os
2. LuyÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n
\;MW7:-2+&N5$&-H-W7-9-Z:27
5':W-%W:2(@-D-m !;M-H-W
7-B+Z3.D--#7
_fZ3.;MW7
−fZ3.-q&N8-q)86M;)85T) ;MW \-$&
-H-W7-J-H-3.Umét lµ, hai lµ; thø nhÊt lµ, thø hai lµ; tr−íc hÕt
lµ, sau cïng lµ; mét mÆt lµ, mÆt kh¸c lµ; tr−íc hÕt, sau n÷a,...
O+,kU
Thø nhÊt, trong ®iÒu kiÖn b¾t buéc ph¶i kinh doanh chñ yÕu lµ hµng ho¸ s¸ch c¸c
lo¹i. C«ng ti chñ tr−¬ng ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, ph−¬ng thøc phôc vô. Chñ ®éng b¸m s¸t
vµ kÝ hîp ®ång víi c¸c ®Çu mèi, ngoµi viÖc ®−a vÒ ®Þa bµn sím ®ñ s¸ch gi¸o khoa, c«ng ti
chó träng ®¸p øng søc mua cña thÞ tr−êng ®èi víi s¸ch chuyªn nghiÖp, d¹y nghÒ, s¸ch
n©ng cao kiÕn thøc, s¸ch båi d−ìng häc sinh giái,... c«ng ti lu«n lu«n b¶o ®¶m cung øng
hµng ®óng thêi ®iÓm theo nhu cÇu cña tõng vïng, tõng miÒn vµ tranh thñ sù chØ ®¹o cña
UBND c¸c cÊp vµ ngµnh Gi¸o dôc, coi ph−¬ng thøc ph¸t hµnh qua hÖ thèng qu¶n lÝ gi¸o
dôc cña Ngµnh lµ chñ lùc.
Thø hai, chó träng lµm tèt c«ng t¸c thÞ tr−êng, tiÕp thÞ trong kinh doanh, c«ng ti x©y
dùng trªn 200 ®¹i lÝ b¸n hµng trªn ®Þa bµn theo ph−¬ng ch©m kh«ng b¸n s¸ch lËu, b¸n
®óng gi¸ b×a, lÊy ch÷ tÝn trong kinh doanh lµm nÒn t¶ng, chiÕt khÊu cho ng−êi b¸n tiÒn
hoa hång cao nhÊt cã thÓ ®−îc...
^GHKinh doanh vµ tiÕp thÞ_
O+,U
LÝ do chñ yÕu dÉn d¾t ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn tö d©n dông vµo t×nh tr¹ng thiÕu viÖc
lµm, thu nhËp gi¶m sót lµ thiÕu mét chiÕn l−îc ®Çu t− ®óng ®¾n. HiÖn t¹i ViÖt Nam cã qu¸
nhiÒu c«ng ti vµ doanh nghiÖp ®Çu t− vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö
d©n dông. T×nh tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ do Õ ®äng, cÇn thu håi vèn x¶y ra ë c¸c doanh nghiÖp
kh«ng chuyªn kinh doanh ®iÖn tö d©n dông ®· lµm cho nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n
nghiªm tóc khèn ®èn.
Thªm n÷a, møc thuÕ doanh thu 8% ¸p dông cho ®iÖn tö d©n dông hiÖn nay cµng
khiÕn cho ngµnh khã ho¹t ®éng trong bèi c¶nh thÞ tr−êng Õ Èm nh− hiÖn nay. Cßn c¸c
doanh nghiÖp nhá chuyªn nhËp linh kiÖn ti vi ®en tr¾ng, c¸ch ®©y hai n¨m ®· chÞu møc
thuÕ tõ 7% lªn 25% nªn bÞ lç vèn Ýt nhÊt tõ 400 triÖu ®Õn 800 triÖu ®ång nay ®µnh
khoanh tay chê ph¸ s¶n. Ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp d¸m ®Çu t− vµi tr¨m ngµn USD cho
d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i còng cßn khã xoay së.
^P‚;§iÖn tö... lö khö t¹i chç
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_

st
−fZ3.-BdB:ITMMH=H -H-2+1/-&N5$
;M-H-W7 \-$&-H-W7-J-H-3.Utãm t¾t,
tæng kÕt l¹i, nh×n chung, nãi mét c¸ch ng¾n gän, nãi tãm l¹i,...
O+,kU
S¶n l−îng cao su cña Ma-lai-xi-a, n−íc s¶n xuÊt thø ba thÕ giíi, sÏ gi¶m xuèng cßn
1,09 triÖu tÊn/ha vµo sau n¨m 2000 trong khi s¶n l−îng cña Th¸i Lan, n−íc s¶n xuÊt ®øng
hµng ®Çu hiÖn nay vÉn ë møc cao nhÊt trong thÕ kØ nµy, sÏ gi¶m xuèng cßn kho¶ng 1,8
triÖu tÊn vµo n¨m 2007.
[...] Nh×n chung, s¶n l−îng cao su sÏ t¨ng lªn song song víi nhÞp t¨ng nhu cÇu, víi
nhÞp ®é 4,1%/n¨m cho tíi n¨m 2000. Song sau ®ã, nguån cung cÊp sÏ ngµy cµng kh«ng
®ñ. Møc tiªu thô sÏ tiÕp tôc t¨ng lªn víi tØ lÖ trung b×nh lµ 3,5%/n¨m trong nh÷ng n¨m ®Çu
thËp kØ tíi, dÉn tíi viÖc s¶n l−îng ngµy cµng thiÕu hôt.
^hN,Dù b¸o nhu cÇu cao su tù nhiªn vµo n¨m 2002,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
O+,U
Trong thêi k× qu¸ ®é, bªn nh÷ng thµnh tÝch tèt ®Ñp lµ chÝnh vÉn cßn nh÷ng c¸i xÊu xa
cña x· héi cò nh−: tham « l·ng phÝ, l−êi biÕng, quan liªu, ®¸nh con, ®Ëp vî,... §èi víi
nh÷ng thãi xÊu ®ã, v¨n nghÖ còng cÇn ph¶i phª b×nh nghiªm kh¾c nh»m lµm cho x· héi ta
ngµy cµng lµnh m¹nh, tèt ®Ñp h¬n.
Nãi tãm l¹i: ph¶i cã khen, còng ph¶i cã chª. Nh−ng khen hay chª ®Òu ph¶i ®óng møc.
Khen qu¸ lêi th× ng−êi ®−îc khen còng hæ ng−êi. Mµ chª qu¸ ®¸ng th× ng−êi bÞ chª còng
khã tiÕp thu.
^lSK_
−fZ3.-Bd(4<...
;MW7 \-$&
-H-W7-B-J-H-3.Utr¸i l¹i, ng−îc l¹i, ®èi lËp víi, thÕ mµ, tuy
vËy,...
O+,kU
Ng©n hµng ThÕ giíi ®· ®−a ra c¸c ng−ìng nghÌo tÝnh theo thu nhËp cho c¸c khu vùc
kh¸c nhau. §èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn lµ 1 USD / ngµy MÜ La-tinh vµ Ca-ri-bª 2
USD, §«ng ¢u vµ Liªn X« cò 4 USD vµ c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn 14,4 USD/ngµy.
Tuy nhiªn, nghÌo khã kh«ng chØ tÝnh theo thu nhËp mµ cßn dùa trªn ®iÒu kiÖn ph¸t
triÓn con ng−êi, xÐt trong ba lÜnh vùc c¬ b¶n cña cuéc sèng: gi¸o dôc c¬ b¶n, kh¶ n¨ng
tiÕp cËn c¸c nguån lùc vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c c¬ héi ®Ó t¹o ra mét møc sèng cao h¬n.
^!LQThÕ giíi cßn 1,3 tØ ng−êi nghÌo, 5H§Çu t−_
O+,U
§©y lµ mét yªu cÇu hîp lÝ vµ cho dï ph¶i bá thªm Ýt tiÒn th× phÝa ViÖt Nam vÉn cã lîi
h¬n lµ tù dèc tói chi cho mét dù ¸n riªng cña m×nh. Nh÷ng t−ëng dù ¸n nµy sÏ ®−îc hoan
hØ ®ãn nhËn vµ nhanh chãng triÓn khai.
ThÕ nh−ng ®Õn qu¸ nöa n¨m 1997, c¸c quan chøc cña L¹ng S¬n míi chît nhËn ra
c¸c dù ¸n ®−îc triÓn khai kh«ng mÊy nhanh chãng. Rõng §øc míi trång ®−îc 971ha (kÕ

sk
ho¹ch cña dù ¸n lµ 187 ha), mµ l¹i chñ yÕu b»ng nguån vèn cña n¨m 1996 chuyÓn sang.
Rõng PAM th× míi trång 113ha.
^RlChª c¶ tiÒn T©y ! 5HLao ®éng_
−fZ3.;MW7. \-$&W7+Z-H-W
3D-.3.UÊy, vËy ®ã, nµy, ®iÒu ®ã, viÖc nµy, nh− vËy,...
O+,kU
[...] Rõng NghÖ An ®· bÞ suy kiÖt.
§iÒu ®ã kh«ng chØ cã nghÜa lµ diÖn tÝch rõng vµ l−îng gç quý gi¶m ®i, mµ ph¶i tÝnh
®Õn c¸c "phÝ tæn m«i tr−êng", trong ®ã cã sù mÊt m¸t vÒ quü gen vµ c¶nh quan v¨n ho¸.
M«i tr−êng ph¶i lµ c¸i cÇn ®−îc quan t©m tr−íc hÕt trong tÊt c¶ c¸c chiÕn l−îc ph¸t triÓn,
song ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng vµ qu¶n lÝ tµi nguyªn, ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng ng−êi nghÌo khæ.
^G-lcNghÖ An h¬n nöa thÕ kØ
mÊt rõng, 5HLao ®éng_
O+,U
Gi¶ng v¨n râ rµng lµ khã.
Nãi nh− vËy
®Ó nªu ra mét sù thËt. Kh«ng ph¶i nh»m hï däa cµng kh«ng ph¶i ®Ó lµm
ng· lßng.
^\;Q&OC_
5_fZ-#;MW7
−fZ-#(;MW7
#(-#-9$8-6-J-7;M-H-W7 A&-#(
-B-JNB-q.-E1/-B%"]&;D-.
)m/-B%"])-975
O+,kU
Trë lªn, t«i ®· ®øng vÒ phÝa ng−êi ®äc, ng−êi nghe mµ nh×n nhËn t¸c dông cña phª
b×nh. Còng cã thÓ ®øng vÒ phÝa ng−êi s¸ng t¸c mµ nh×n nhËn vÊn ®Ò.
^lQ_
@W]$9@-9:2-#(S:]U
`a]kU-J3.(%]75&; H-3./-+Z&
]$Utrªn ®©y, ë trªn, phÇn tr−íc, trë lªn, trªn kia,...
`a]UB:I2+1&N5$"]75&;
`a]U-J3.(%]75+% H-3./-+Z&
]$Ud−íi ®©y, sau ®©y, b©y giê,...
`a]U;MH=H2+)m&N5$&]75+%
Q&W7-#()mJ">&J@-#(BS:-.3.
(%]&;]+%75 n-#()mJ">&-(W7
-#(B-q-B-H-3.(%])-975
O+,U

s
ë trªn, t«i ®· nãi Xu©n DiÖu lµ mét nhµ th¬ dåi dµo, d−íi ®©y t«i xin nãi thªm: Xu©n
DiÖu lµ mét nhµ th¬ lu«n lu«n t×m tßi.
^TheoQl_
−fZ)8)-H^-BMz:;:6-DW:2)(3.@
>_":2524B&-#:"]W7;M
O+,kU
VÒ phÝa ng−êi göi, viÖc gi¶m l·i suÊt cña ng©n hµng ®· kh«ng huy ®éng ®−îc tiÒn göi
cña hä, ®Æc biÖt lµ c¸c c¸n bé h−u trÝ, nh÷ng ng−êi chñ yÕu t×m "®ång ra ®ång vµo" tõ tiÒn
göi tiÕt kiÖm...
VÒ phÝa ng©n hµng, viÖc buéc ph¶i h¹ l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay ®· g©y kh«ng Ýt
khã kh¨n. ViÖc mÊt kh¸ch ®· lµm cho mét sè ng©n hµng ph¶i ®èi phã b»ng c¸ch huy ®éng
víi mét møc l·i suÊt kh¸ cao theo quy ®Þnh cña ng©n hµng Nhµ n−íc.
^TheoQlL·i suÊt ng©n hµng cao hay thÊp,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
O+,U
ViÖt Nam ! C¸i tªn yªu dÊu Êy sÏ kh¾c s©u vµo lßng mäi ng−êi chóng ta. C¸i tªn Êy lµ
tªn chung cho bao thÕ hÖ Kinh, Thæ, Th¸i, M¸n, M−êng, £-®ª, Xª-®¨ng,... ë B¾c Bé, Trung
Bé vµ Nam Bé.
ViÖt Nam ! §ã lµ sù biÓu hiÖn cña tÝnh cÇn cï vµ lßng yªu n−íc sÏ lµm cho Tæ quèc
ta bÊt diÖt, m¹nh h¬n lªn, giµu cã h¬n n÷a ®Ó cïng víi nh©n lo¹i tiÕn lªn x©y dùng
nh÷ng ngµy hoµ b×nh h¹nh phóc l©u dµi.
^O7aNh©n d©n ViÖt Nam cÇn cï vµ yªu n−íc_
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$-q&-<)"-96-H-W7&-H-]&-+X+% #$U
PhÇn trÝch 1:
Vïng nu«i ong T©y Nguyªn gåm c¸c tØnh: Gia Lai, §¾c L¾c, Kon Tum. Hoa nguån
mËt chñ yÕu lµ cao su, cµ phª. S¶n l−îng mËt ong vïng T©y Nguyªn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng
50 lÇn (nhanh nhÊt trong c¶ n−íc), ®¹t 700 tÊn/n¨m 1996. ë vïng nµy hiÖn cã trªn 22.000
®µn.
Vïng nu«i ong Nam Bé bao gåm c¸c tØnh: §ång Nai, S«ng BÐ, L©m §ång, TiÒn Giang,
VÜnh Long. C©y nguån mËt ë vïng nµy chñ yÕu lµ cao su, ch«m ch«m, nh·n, cµ phª. S¶n
l−îng ong mËt ®¹t tõ 2500 − 3000 tÊn/n¨m. Quy m« mçi tr¹i ®¹t tõ 50
−
300 ®µn, c¸ biÖt
cã trªn 10 tr¹i ®¹t quy m« 1000 ®µn / tr¹i.
(GHThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam)
PhÇn trÝch 2:
Xu h−íng l·ng m¹n chñ nghÜa thÓ hiÖn trùc tiÕp c¸i t«i c¸ nh©n ®−îc gi¶i phãng vÒ
t×nh c¶m c¶m xóc, vÒ trÝ t−ëng t−îng. Nã chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn quan hÖ riªng t− vµ sè phËn
c¸ nh©n, ®Õn thiªn nhiªn vµ t×nh yªu. Nãi chung, nã tá th¸i ®é bÊt hoµ vµ bÊt lùc ®èi víi
m«i tr−êng x· héi tÇm th−êng, gi¶ dèi, tï tóng...

s
Xu h−íng hiÖn thùc chñ nghÜa nh×n th¼ng vµo hiÖn thùc, diÔn t¶, ph©n tÝch, lÝ gi¶i b¶n
chÊt vµ quy luËt cña hiÖn thùc x· héi qua nh÷ng h×nh t−îng ®iÓn h×nh. Nã th−êng ®i vµo
nh÷ng ®Ò tµi thÕ sù víi th¸i ®é phª ph¸n trªn tinh thÇn d©n chñ vµ nh©n ®¹o.
^TheopxeV¨n häc 12_
PhÇn trÝch 3:
Tr−íc ®©y, c©y sen ®−îc khai th¸c chñ yÕu ngoµi thiªn nhiªn ë vïng §ång Th¸p M−êi.
Sen sinh s«i n¶y në hµng hµng, líp líp tíi hµng chôc hay c¶ tr¨m ha.
Ngµy nay, thÊy lîi Ých cña chóng nªn ng−êi ta ®· tËn dông ao, hå võa trång sen, võa
th¶ c¸ t¨ng thªm lîi nhuËn. Cã thø sen ngo¹i n¨ng suÊt kh¸ cao ch¼ng nh÷ng cho hoa to
®Ñp mµ viÖc lÊy ngã, lÊy cñ còng dÔ dµng, g−¬ng sen l¹i nhiÒu h¹t gÇn gÊp ®«i c©y sen
ta. Kh¾p Nam Bé, giê ®©y viÖc trång sen kh¸ phæ biÕn, nhiÒu hé gia ®×nh nhê c©y sen
víi c¸ nu«i trång trong ao hå, mçi n¨m cã thÓ thu ho¹ch 50
−
70 triÖu ®ång.
^\al2Lµm giµu nhê c©y sen,
5HThêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam_
Bµi tËp 2
A.W7+%#$/-H-&+8&;-<)"-9)8$T-9' l1$
#-@$&|'B
N¨ng l−îng nguyªn tö míi chØ ®−îc sö dông vµo môc ®Ých hoµ b×nh trong vµi chôc
n¨m nay. ViÖc sö dông n¨ng l−îng nµy ®ßi hái nh÷ng biÖn ph¸p an toµn kh¾t khe. C¸c vô
tai n¹n khñng khiÕp x¶y ra liªn tiÕp ë c¸c nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö gÇn ®©y ®· lµm cho con
ng−êi e ng¹i trong viÖc sö dông n¨ng l−îng nµy. Tuy nhiªn, tíi nay n¨ng l−îng nguyªn tö
còng ®· chiÕm gÇn 1/4 tæng n¨ng l−îng mµ con ng−êi ®ang sö dông.
Tr¸i §Êt nhËn n¨ng l−îng bøc x¹ cña MÆt Trêi, nguån n¨ng l−îng cã thÓ coi nh− v«
tËn. Tuy Tr¸i §Êt míi chØ thu ch−a ®−îc ®Õn 1/10 tØ n¨ng l−îng cña MÆt Trêi ph¸t ra,
nh−ng mçi n¨m Tr¸i §Êt còng nhËn ®−îc tõ MÆt Trêi mét sè n¨ng l−îng lín gÊp 10 lÇn
tæng n¨ng l−îng cña tÊt c¶ c¸c nhiªn liÖu dù tr÷ cña Tr¸i §Êt. N¨ng l−îng MÆt Trêi lµ
n¨ng l−îng s¹ch nhÊt vµ rÎ nhÊt. Ng−êi ta tiªn ®o¸n n¨ng l−îng nµy sÏ lµ n¨ng l−îng cña
t−¬ng lai.
ë s©u trong lßng ®Êt cã nh÷ng d¶i n−íc nãng tíi 50, 70, ®«i khi v−ît 300 ®é C. Trong
mét t−¬ng lai gÇn, ng−êi ta cã thÓ khai th¸c nguån n¨ng l−îng nhiÖt ®Þa nµy mét c¸ch triÖt
®Ó vµo viÖc s−ëi Êm còng nh− ch¹y c¸c ®éng c¬ nhiÖt.
^Theo sgk O4
§éng c¬ nhiÖt vµ vÊn ®Ò nhiªn liÖu_
Bµi tËp 3
B-&c]&-+X+%#$/-H-W+8&;-<)"-9)8
$TM !'B-BMyON)y
Ai còng biÕt cã rÊt nhiÒu ®éng vËt quý sèng ë trong rõng. §ã lµ c¸c loµi chim, c¸c
loµi thó. Trong rõng cßn cã rÊt nhiÒu thùc vËt quý, ®ã lµ nh÷ng c©y d−îc liÖu, c©y cho
hoa, c©y cho qu¶ lµm thøc ¨n nu«i sèng con ng−êi. Rõng chÝnh lµ ng«i nhµ chung cho c¸c

s
loµi ®éng thùc vËt cïng c− tró. Tµn ph¸ rõng lµ ph¸ ®i ng«i nhµ thiªn nhiªn nu«i d−ìng
cuéc sèng cña c¸c loµi ®éng thùc vËt nµy.
Tµn ph¸ rõng còng lµ lµm mÊt ®i nguån cung cÊp d−ìng khÝ cho sù sèng. Ng−êi ta vÉn
vÝ rõng nh− mét "l¸ phæi xanh" cña Th−îng ®Õ ban cho con ng−êi. H»ng ngµy, l¸ phæi nµy
®· kh«ng ngõng lµm viÖc ®Ó thanh läc nh÷ng luång khÝ ®éc h¹i tõ èng khãi cña c¸c nhµ
m¸y th¶i ra, ®Ó cung cÊp cho con ng−êi nguån d−ìng khÝ trong lµnh. Tµn ph¸ rõng chÝnh
lµ tù c¾t ®i l¸ phæi thiªn nhiªn quý gi¸ cña m×nh mµ kh«ng hÒ hay biÕt.
^Theo pxeLµm v¨n_
Bµi tËp 4
A.W7+%#$/-H-&+8&;-<)"-9)8$T l1$
#-@$&|'B
Sau khi rêi kh«ng qu©n vÒ h−u n¨m 1981, «ng cïng gia ®×nh di chuyÓn vÒ Tam-pa. N¬i
®©y, «ng b¾t ®Çu cuéc sèng míi. Song mét bi kÞch gi¸ng xuèng gia ®×nh «ng n¨m 1983,
con trai «ng ®· qua ®êi do mét tai n¹n xe h¬i.
Sau có sèc ®ã, gia ®×nh «ng trë l¹i sèng ë Ma-rin-na, n¬i quª h−¬ng cña bµ C¸c-lèt-
ta, vµ n¨m 1985 «ng ®· trë thµnh Gi¸m ®èc Trung t©m Gi¸o dôc trÎ em h− háng ë tuæi vÞ
thµnh niªn...
N¨m 1990, Pi-t¬-s¬n tham gia vµo quèc héi MÜ víi t− c¸ch lµ mét thµnh viªn cña
§¶ng D©n chñ Hoa K×. Song n¨m 1995, C¸c-lèt-ta, vî «ng qua ®êi v× bÖnh ung th− vó vµ
Pi-t¬-s¬n d−êng nh− ch¸n ch−êng víi tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc cña m×nh vÒ chÝnh trÞ t¹i Oa-
sinh-t¬n vµ quyÕt ®Þnh rêi bá tÊt c¶...
^OEe:Q§«i nÐt vÒ ®¹i sø MÜ
®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, 5HTiÒn phong thø b¶y_
Bµi tËp 5
a]&-+X+%#$-B/-H-W+8&;-<)"-9)8$TM
MyON)y
Tõ trªn trêi nh×n xuèng, phè x¸ Hµ Néi nhá xinh nh− mét m« h×nh triÓn l·m. Còng nh−
m« h×nh triÓn l·m, tÊt c¶ ruéng ®ång, lµng xãm, nói non. Nh÷ng « ruéng, nh÷ng gß ®èng, bê
b·i víi nh÷ng m¶ng mµu xanh, n©u, vµng, tr¾ng vµ nhiÒu h×nh d¹ng kh¸c nhau gîi nh÷ng bøc
tranh giµu mµu s¾c. Nói ThÇy råi nói Ba V×, s«ng §µ, d·y nói Hoµ B×nh,... triÒn miªn mét d¶i
miÒn T©y Èn hiÖn d−íi lµn m©y, lóc dµy lóc máng.
§©y råi thung lòng lßng ch¶o §iÖn Biªn. Tõ trªn trêi nh×n xuèng thÊy râ mét vïng
®ång b»ng ë miÒn nói. §ång b»ng ë gi÷a, nói bao quanh. Gi÷a ®ång b»ng xanh ng¾t lóa
xu©n, con s«ng NËm Rèm tr¾ng s¸ng cã khóc ngo»n ngoÌo, cã khóc tr−ên dµi. Ch¾c cã
con rång Êy n»m gi÷a phun n−íc th× lóa míi xanh nh− thÕ.
^Q&]\;O7_
Bµi tËp 6
l1$#--<)"H-W/-+Z&75+%#$U

s[
Ng−êi thÇy ®¹o cao ®øc träng
‹O7PQ&]T:2]$HiN-J-iM
:+/
l?-&n&@ A'L-)$..&?&H-&
&'N-H-aW:pKW\;GHRHNQ&]KQ&
+W$H*?- !f,Q--<M-)B-%6-&'NW
+Z5?>] ‹']-7M (-Z&
W:EH-&'N3='
l?-&n-93:=%.5NM-B+>7:
]$-E-E.C A?-B'NM&H-:I$-BMM
-7:
e:@:?'<- ‹/-WO7K"MQ7
\
^Theo al$_
Bµi tËp 7
l1$H-]&-+%#$.W7)B#--<)"1/-)*
+,H-W
Buæi sím n¾ng s¸ng. Nh÷ng c¸nh buåm n©u trªn biÓn ®−îc n¾ng chiÕu vµo hång rùc
lªn nh− ®µn b−ím móa l−în gi÷a trêi xanh. MÆt trêi xÕ tr−a bÞ m©y che lç ®ç. Nh÷ng tia
n¾ng d¸t vµng mét vïng biÓn trßn, lµm næi bËt nh÷ng c¸nh buåm duyªn d¸ng nh− ¸nh
s¸ng chiÕc ®Ìn s©n khÊu khæng læ ®ang chiÕu cho c¸c nµng tiªn biÓn móa vui. ChiÒu
n¾ng tµn, m¸t dÞu. BiÓn xanh veo mµu m¶nh chai. Nói xa pha tÝm hång. Nh÷ng con sãng
nhÌ nhÑ liÕm lªn b·i c¸t, bät sãng mµu b−ëi ®µo.
^TheoOEQA:_
Bµi tËp 8
l1$-q&.<6+Z;M-H-W7&-H-]&-+%
#$U
PhÇn trÝch 1:
Mét n¨m ®· qua.
ThÕ råi mét h«m, Hoµi V¨n ®ang luyÖn tËp víi s¸u tr¨m g· hµo kiÖt th× cã tin ®ån th¸i
tö nhµ Nguyªn lµ TrÊn Nam V−¬ng Tho¸t Hoan, thèng lÜnh n¨m m−¬i v¹n binh m·, ®·
x©m ph¹m vµo cöa ¶i. Quan qu©n ®· giao chiÕn víi giÆc.
^A$Cl$Q"
L¸ cê thªu s¸u ch÷ vµng_
PhÇn trÝch 2:
Thø nhÊt, ®ã lµ chøc n¨ng th«ng tin. Qu¶ng c¸o lµ mét lo¹i th«ng tin thÞ tr−êng nh»m
®−a tin tøc vÒ hµng ho¸. Mét nhµ kinh tÕ ®· nãi: "Lµm kinh doanh mµ kh«ng qu¶ng c¸o
kh¸c nµo nh¸y m¾t víi mét b¹n g¸i trong bãng tèi, chØ cã m×nh b¹n biÕt b¹n lµm g×". Tuy
nhiªn, th«ng tin qu¶ng c¸o kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc th«ng tin thÞ tr−êng do tÝnh côc bé,

sb
chñ quan cña qu¶ng c¸o. NÕu mäi ng−êi tiªu dïng ®Òu tin t−ëng ë qu¶ng c¸o th× kh¸c nµo
®æ thãc gièng ra mµ ¨n.
Chøc n¨ng thø hai cña qu¶ng c¸o lµ chøc n¨ng t¹o sù chó ý. Qu¸ tr×nh diÔn biÕn
t©m lÝ, cña kh¸ch hµng th−êng tr¶i qua c¸c giai ®o¹n chó ý, thÝch, quyÕt ®Þnh mua, hµnh
®éng mua. B»ng ng«n ng÷, h×nh ¶nh, mµu s¾c,... qu¶ng c¸o sÏ t¸c ®éng chÝnh vµo ®iÓm
khëi ®Çu cña chuçi t©m lÝ kh¸ch hµng, khai th«ng nh÷ng bÕ t¾c trong chuçi.
^A$Cl!W
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i_
PhÇn trÝch 3:
Lµ nhµ th¬, t«i muèn nãi anh cã mét t©m hån, mét tr¸i tim ch©n chÝnh. Anh thµnh thËt
yªu th−¬ng còng nh− c¨m thï. Anh lu«n lu«n ®øng ë hµng ®Çu cña cuéc ®Êu tranh: ®Êu
tranh víi ®Þch còng nh− ®Êu tranh vÒ t− t−ëng.
Lµ nghÖ sÜ, t«i muèn nãi Xu©n DiÖu ®Æt rÊt cao sù lao ®éng nghÖ thuËt. T«i ®· nãi:
Xu©n DiÖu lµ nhµ th¬ dåi dµo. T«i thªm: Xu©n DiÖu lµ mét nhµ th¬ lu«n lu«n t×m tßi. Anh
kh«ng yªn æn vµ kh«ng ®Ó chóng ta yªn æn.
^Theo Ql_
Bµi tËp 9
l1$'-L&(-H-3.D--#7-/;M-H-]-97
5%
_ ë trªn chóng ta ®· nãi ®Õn t×nh yªu quª h−¬ng lµng xãm trong ca
dao.................................... Trong ca dao ViÖt Nam, nh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam n÷ chiÕm
sè l−îng lín. §ã lµ nh÷ng bµi vÒ nçi nhí nhung khi xa c¸ch, nçi lo l¾ng khi muèn b¶o vÖ
t×nh yªu chung thuû, nh÷ng ®au th−¬ng khi x¶y xa c¶n trë lµm cho −íc nguyÖn kh«ng
thµnh, råi ®Õn khi cã chång còng x¶y ra biÕt bao buån tñi chØ v× nh÷ng kØ c−¬ng phong
kiÕn [...].
5_ ............................................ D−íi ®©y chóng ta sÏ xem xÐt kÜ h¬n vÒ c¸i bän ng−êi
cã quyÒn, cã thÕ kh¸c trong x· héi. §ã lµ mét lò sai nha, bän ¦ng, bän KhuyÓn. §ã lµ bän
ng−êi cã quyÒn, cã thÕ bëi cã ®ång tiÒn. Chóng ®ôc khoÐt, tµn ph¸ x· héi. Chóng lµm cho
bao ng−êi con g¸i cã tµi cã s¾c nh− KiÒu r¬i vµo vßng tñi nhôc.
Bµi tËp 10
O:275I^S:M3[W7_%2+8-?)B
1$U
−a#--<)"H-W1/-)*+,
−q&-H-<6;MW71/-+Z
v. luyÖn rót gän vµ më réng ®o¹n v¨n
1. LuyÖn rót gän ®o¹n v¨n
•?W7/-)8&5%+/^)(/3.-#_:-
W7IWX./-.2+-<5 O6-&?^-6-:"
&2W7_-B/-5-H--9$)U

sg
−
Rót gän thµnh phÇn c©u:
Q-H-$:L]&?/-5%mét thµnh phÇn c©u^-H-3._
BW7)mI+]W
−
Rót gän c©u:
Q-H-$:L]&?/-5%mét c©uBW7)mI+]
W
−
NÐn c©u:
Q-H-$6-&?-#/-8-65c-H-B:I@--H--#-9
W7W:2-# O6-&?W75c-H--#-q/-
8-6(%-H-W7M-B-#-9'
Q&]$--9$4&&z$66-&?W7^
B-6-:"&2W7_5c-H-:L]/-5%^D-;:_@:2
-#
_•?W7-B-#-9'
Q&W7-B-#-9'-'@$-#-9'-#-J.
=&?-9$@-9W7 ON4$&?W7-B
8-6]/-H-5%-)U
−VH->-#-9'-9W7
−a#--H-54-d&W7 G4-d/-0H->)U
`#-9'-#(-:6:,>%c©u bËc 0
`#&8-:)H&|--#-9'c©u bËc 1
`#&8-:)H&|--#54-kc©u bËc 2
`#&8-:)H&|--#54-c©u bËc 3
`
A4$&W72+-J8&-#54-t5&Z:;2+
-9-#54-kv2+-J8&-#54-kW5&Z:;2+-9-#54-
v2+-J8&-#54-W5&Z:;2+-9-#54- #-B
54--%Nd-i
−Q&?W7 O6-/-5%5;-#M&?Y
2--H-T-J--H-54-d&W7Y2-)(/-#&W
Y2--9>-98-6 e&?-]/-5%-H--#3-#
54--%-#54-@ AM&?W7U
`nW-#54-tNBrót gän tèi gi¶n
`nW-#54-k^-#54-t_NBrót gän bËc 1
`nW-#54-^-#54-t-#54-k_NBrót gän bËc 2
`
O+,UVW7)U
(1) Thµnh ®äc s¸ch nhiÒu nh−ng còng ch¬i nhiÒu. (2) Chó thÝch ®¸nh ®¸o, ®¸nh cê.
(3) Chó thÝch lªn nói Chung. (4) Trªn ®ã cã nh÷ng chç ®Êt b»ng ®¸nh cê rÊt tiÖn. (5) L¹i
cã lóc chó thÈn th¬ mét m×nh tr−íc cöa ®Òn Th¸nh C¶. (6) §øng ®ã nh×n ra xung quanh
rÊt ®Ñp. (7) L¹i cã nh÷ng lóc mÊy anh em kÐo nhau ®i ch¬i thËt xa. (8) §i lªn Ró M−îu.

so
(9) §i qua ®Òn §éc L«i. (10) §i ®Õn tËn Ró Thµnh. (11) A< $ -H- -,-
-#$ )(
^TheolQ−QQ>_
Q@$U
−Q&W7$-#^k_-#-9';d->%2+-
52W7 #^k_-#54-t
−H--#-nW2--H-54-d)U
`H--#[g&8-:)H&|2+-9-#-9';2-'-#
54-k
`H--#^&8-:)H&|2+-9-#_-#b^&8-:)H&|2
+-9-#[_-#oskt^&8-:)H&|2+-9-#g_-#54-
`#kk&8-:)H&|2+-9-#54-^-#kt_;-#54-
−e=&?)U
`•?(^W7-q-n-#-9'_U
Thµnh ®äc s¸ch nhiÒu nh−ng còng ch¬i nhiÒu.
`•?54-k^W7-nW-H--#Uk[g_U
(1) Thµnh ®äc s¸ch nhiÒu nh−ng còng ch¬i nhiÒu. (2) Chó thÝch ®¸nh ®¸o, ®¸nh cê.
(3) Chó thÝch lªn nói Chung. (5) L¹i cã lóc chó thÈn th¬ mét m×nh tr−íc cöa ®Òn Th¸nh
C¶. (7) L¹i cã nh÷ng lóc mÊy anh em kÐo nhau ®i ch¬i thËt xa.
`•?54-^W7-nW-H--#Uk[bgos kt_U
(1) Thµnh ®äc s¸ch nhiÒu nh−ng còng ch¬i nhiÒu. (2) Chó thÝch ®¸nh ®¸o, ®¸nh cê.
(3) Chó thÝch lªn nói Chung. (4) Trªn ®ã cã nh÷ng chç ®¸nh cê rÊt tiÖn. (5) L¹i cã lóc
chó thÈn th¬ mét m×nh tr−íc cöa ®Òn Th¸nh C¶. (6) §øng ®ã nh×n ra xung quanh rÊt
®Ñp. (7) L¹i cã nh÷ng lóc mÊy anh em kÐo nhau ®i ch¬i thËt xa. (8) §i lªn Ró M−îu.
(9) §i qua ®Òn §éc L«i. (10) §i ®Õn tËn Ró Thµnh.
H-&?-H-W7MH--B-#-9'-E)m/--H-<
8&;
5_•?W7M-B-#-9'
H-&?W7M-B-#-9'/-&N8)U
−a#--H-54-d&W7 H-#-<86-#-54-
d&W7-B-#-9'1B"&;
L−u ý:
!W7M-B-#-9'N)mM-B-#54-t
−Q&?W73-#54--%-#54-@
−A:(&?(-]8-66--#
O+,UVW7)U
^k_ Gµ vÞt lµ nh÷ng vËt nu«i nhanh vµ chãng lín.^_ V× thÕ, nh©n d©n ta nhµ nµo
th−êng còng nu«i gµ vÞt.(3) Cã nhµ nu«i d¨m m−êi con. (4) Cã nh÷ng nhµ nu«i hµng tr¨m
con. (5) Cã nh÷ng hîp t¸c x· nu«i hµng ngh×n con.
^QKhoa häc th−êng thøc_

ss
Q&W7$-#^k_-#^_-B=6#=% !B.
-#54-k #^_-#^_-#^[_.-#-B=65c^)_%
-Z:&|;:--#^_NB.-#54-
G"4$M=&?W7$-B)U
−•?(^-H--#W:2-#_U
Gµ vÞt chãng lín, dÔ nu«i nªn gia ®×nh nµo còng th−êng nu«i d¨m m−êi con.
−•?54-kU
(1) Gµ vÞt lµ nh÷ng vËt nu«i nhanh vµ chãng lín. (2) V× thÕ, nh©n d©n ta nhµ nµo
th−êng còng nu«i gµ vÞt.
2. LuyÖn më réng ®o¹n v¨n
K"&2W7/-;:W7:2)(/-#@>
:7+/72+-9W7 A1B"]&;:L];:
B@ ;: - W7:2-# ^-JM:2. :2
]-#_ O6-:"&2W7/-&N8)U
−a#--H-54-d&W7
O6-#--H-54-d/-<8M&?W7
−Q:"&2W7^+8M=#--H-54-d_ O6-:"&2
$-B8-6)U
`!(%W-B-#-9'-B;:-W-#54-k-#54-D-
-#54-
`!(%WM-B-#-9'-B;:-#-:?54-MH-
-9W70@$-]
A4$6-:"&2W7-B$+?- K"
&2:"&2SW-H--#-Z54-d&W O6-:"&2
$-W7&";phong phó<®Çy ®ñ<'2+ n6-:"&2
W7+?-:"&2;-H--#354-d%-%.-#2-
54-di<^-#54-k/-:"&2%-#54-&S-#54-W/-:"&2
%-#54- _ O6-:"&2+?--2+W7&";s©u s¾c
<
O+,UVW7)U
ChÝ PhÌo lµ mét th»ng cïng h¬n c¶ th»ng cïng. H¾n kh«ng cha, kh«ng mÑ. H¾n kh«ng
ng−êi th©n thÝch, hä hµng. H¾n kh«ng nhµ, kh«ng cöa, kh«ng tÊc ®Êt c¾m dïi.
^A:ChÝ PhÌo)
Më réng:
−Theo hµng ngang
!#$W7-B-#-9' H--#-nW&W-B=6)%
'-#54-k;6-:"&2&W7$;:
:2-#^D-:2)(-#_54-kMH-)(.-#54-k1-B Q-H-$-B
:"&2/-W7)U
ChÝ PhÌo lµ mét th»ng cïng h¬n c¶ th»ng cïng. H¾n kh«ng cha, kh«ng mÑ. H¾n kh«ng
ng−êi th©n thÝch, hä hµng. H¾n kh«ng nhµ, kh«ng cöa, kh«ng tÊc ®Êt c¾m dïi. H¾n triÒn

ktt
miªn trong c¬n say. C¶ ®êi, h¾n ch¼ng bao giê d¸m −íc m¬ ®−îc chung sèng víi mét
ng−êi con g¸i.
−
Theo hµng däc
!W7&;:"&2+?--B;::2-#54-&S)B
;::2-#54--B/-W7:"&2)U
ChÝ PhÌo lµ mét th»ng cïng h¬n c¶ th»ng cïng. H¾n kh«ng cha, kh«ng mÑ. Cha mÑ
h¾n ®· qu¼ng h¾n vµo c¸i lß g¹ch cò cuèi lµng. N¬i ®©y ®· l©u l¾m ch¼ng cã ai
b−íc ch©n tíi H¾n kh«ng ng−êi th©n thÝch, hä hµng. H¾n kh«ng nhµ, kh«ng cöa,
kh«ng tÊc ®Êt c¾m dïi.
Q&W7$-#:"&2;:--#-#:"&2;:
--#NW7$1/-:"&2+?-
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Q&W7+%#$/-&?5-#-B/-5i-#yON)y
(1) Nh÷ng con ngan nhá míi në ®−îc ba h«m thËt lµ xinh x¾n. (2) Chóng cã bé
l«ng vµng ãng.(3) Mét mµu vµng ®¸ng yªu nh− mµu cña nh÷ng con t¬ non míi guång.
(4) Nh−ng ®Ñp nhÊt vÉn lµ ®«i m¾t. (5) §«i m¾t chØ b»ng h¹t c−êm, ®en nh¸nh h¹t
huyÒn. (6) Nh÷ng h¹t c−êm lóc nµo còng lãng l¸nh ®−a ®i ®−a l¹i nh− cã n−íc.
^Theo Ql_
Bµi tËp 2
l1$&?%54-kW7+%#$U
(1) Phan Béi Ch©u rÊt tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng yªu n−íc. (2) ¤ng vµo HuÕ
vËn ®éng giíi quan tr−êng, nhÊt lµ giíi sÜ phu nh− NguyÔn Th−îng HiÒn, Phan Ch©u
Trinh,... (3) N¨m 1902, «ng ra B¾c liªn l¹c víi Hoµng Hoa Th¸m. (4) Sau ®ã, «ng viÕt
b¶n "L−u cÇu huyÕt lÖ t©m th−". (5) Bøc th− nh»m kªu gäi lßng yªu n−íc cña c¸c nh©n
sÜ trong n−íc. (6) Lêi lÏ cña bøc th− ®· lµm cho nhiÒu nh©n sÜ bõng tØnh.
^QsgkLÞch sö_
Bµi tËp 3
l1$&?W7)#$-H-U
− \/-5i.-#54--%54-@
− A-#
(1) Hå Chñ tÞch ®· qua ®êi. (2) Nh−ng Ng−êi ®· ®Ó l¹i cho chóng ta mét di s¶n v«
cïng quý gi¸. (3) §ã lµ thêi ®¹i Hå ChÝ Minh, thêi ®¹i rùc rì nhÊt trong lÞch sö quang
vinh cña d©n téc. (4) §ã lµ kØ nguyªn ®éc lËp, tù do cña Tæ quèc, kØ nguyªn chñ nghÜa
x· héi ë n−íc ta.
(§iÕu v¨n cña BCHT¦
§¶ng Lao ®éng ViÖt Nam)
Bµi tËp 4
l1$&?W7+%#$%:J-(

ktk
(1) Tµi hoa, nhan s¾c, t×nh nghÜa, nh©n phÈm, c«ng lÝ ®Òu kh«ng cßn cã nghÜa g× tr−íc
thÕ lùc cña ®ång tiÒn. (2) Tµi t×nh, hiÕu h¹nh nh− KiÒu còng chØ lµ mét mãn hµng, kh«ng
h¬n kh«ng kÐm. (3) Ngay KiÒu n÷a, c¸i viÖc d¹i dét nhÊt, téi lçi nhÊt trong suèt ®êi nµng,
c¸i viÖc nghe lêi Hå T«n HiÕn khuyªn Tõ H¶i ra hµng, mét phÇn còng bëi xiªu lßng v×
ngäc vµng cña Hå T«n HiÕn.
^lQ_
Bµi tËp 5
l1$&?W7+%#$.-H--B/-
(1) Cã thÓ nãi r»ng nhÊt cö, nhÊt ®éng cña Tõ ®Òu v−ît khu«n khæ th−êng t×nh. (2) Khi
Tõ ra ®i, h×nh ¶nh cña Tõ lµ c¸nh chim hång l−ít giã tung m©y, kh«ng ph¶i lµ líp bôi
hång cuèn vã chinh an hä Thóc. (3) Khi Tõ giËn dçi, ®ã lµ sÊm sÐt ®ïng ®ïng næi dËy,
kh«ng ph¶i lµ lêi qu¸t th¸o ån µo cña viªn tri phñ lËp nghiªm. (4) §Õn khi gi· tõ cuéc
sèng, Tõ l¹i kh«ng chÞu n»m dµi trªn ®Êt nh− kiÓu thÕ nh©n mµ trång th¼ng ®øng thµnh
mét trô ®¸ cét ®ång kh«ng ai lay chuyÓn.
^OElW_
Bµi tËp 6
l1$:"&2W7+%#$5c-H-;:-L&(:2-#-]
5T);:--#J$&%-BU
MÑ con C¸m quyÕt t©m giÕt TÊm. Nh−ng TÊm ®· kh«ng chÕt.
...........................................................................................................
...................................................................................................................................... Bëi v×
TÊm lµ t−îng tr−ng cho c¸i thiÖn, cho chÝnh nghÜa, cho nh©n d©n.
Bµi tËp 7
GcMJ-1?-':"&2W71$6W7)U
Néi dung cña truyÖn cæ d©n gian rÊt phong phó. TruyÖn ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh
chinh phôc thiªn nhiªn ®Çy khã kh¨n gian khæ cña nh÷ng ng−êi lao ®éng tr−íc
®©y........................
................................................................................................................................................
.......................................................................................... TruyÖn ®· ®Ò cao b¶n chÊt tèt
®Ñp cña nh÷ng ng−êi d©n l−¬ng thiÖn, quanh n¨m chØ biÕt m¶nh v−ên, thöa
ruéng.......................................................................................................................................
................................................................................................................................................
........... TruyÖn còng ®· tè c¸o b¶n chÊt xÊu xa cña giai cÊp bãc lét tham lam, ®éc ¸c, kiªu
ng¹o, ngu dèt. ....................................................................................
Bµi tËp 8
l1$:"&2W7+%#$)-&W7-B-#54-
C¸c bµi th¬ cña B¸c, ®Ñp ë ch÷, ë lêi, ë c©u, ë bè côc c©n ®èi, hµi hoµ. §Ñp ë h×nh
t−îng, phong c¶nh, ®Ñp ë c¶m xóc, ©m thanh, mµu s¾c, nh¹c ®iÖu, h×nh khèi. §Ñp v× tø
cao, ý s©u. §Ñp v× gi¶n dÞ, léng lÉy, hïng vÜ, cao c¶, hµi hoµ.

kt
Bµi tËp 9
Q3-#!S01KCQ&Nh:25J-& 1$W7&
B-B-#-J-#54-
Bµi tËp 10
l1$:2W7%2+8-?&S)BU
−K"&2W7$%-#54-
−•?W7$%:J-(
vi . luyÖn ch÷a lçi vÒ ®o¹n v¨n
1. Ch÷a lçi vÒ néi dung
a) L¹c ý
!#$:2&.L$D@&-H-W7-B-#-9';;
:2dBM&M-H--#J"])W#HM4&
:&|dBD-&MdBW22-$)&N5$dMH-
O+,U
Trong ca dao ViÖt Nam, nh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam n÷ lµ nh÷ng bµi nhiÒu h¬n tÊt c¶.
Hä yªu gia ®×nh, yªu c¸i tæ Êm cïng nhau chung sèng, yªu n¬i ch«n nhau c¾t rèn. Hä yªu
ng−êi lµng, ng−êi n−íc, yªu tõ c¶nh ruéng ®ång ®Õn c«ng viÖc trong xãm, ngoµi lµng.
T×nh yªu ®ã nång nhiÖt, ®»m th¾m vµ s©u s¾c.
!W7$-B-#-9';2+)m&Mnh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam
n÷-H--#)WMB%N$;B:WB%.N-:
MH- !W71:I-LW-'-9'
!-.L$-]W5i.-#M'-9'1
>W-H--#MH-)-2+4&6'-9':2-H-
-D-m<
b) ThiÕu ý
QdLD&-H-W7-B-#-9';'dM
&MW-H-dBWM/-&N5$]$9 ë#$-H--#J)-#-9
'-@]$d--#-9'-5cd%-#-9'
O+,U
C− d©n V¨n Lang rÊt −a ca h¸t vµ nh¶y móa. Hä h¸t trong nh÷ng ®ªm tr¨ng hoÆc
ngµy héi. Hä cßn h¸t trong lóc chÌo thuyÒn, s¨n b¾n. Nh÷ng nh¹c cô ®Öm cho nh÷ng ®iÖu
h¸t th−êng lµ trèng ®ång, khÌn, s¸o, cång,...
!W7;;2+U-H$: AM&MW7
$:%-q'-42+-H-n2+$:-/-B% !W
7$1:I-L&M,'-9'
!-.L$-];::2)(-#MH-.5T)-d;&
-#-9'-n,-/-&M]$9

kt
c) Lo·ng ý
!#$WLD&.W7-B-J=H'-#54-D--#
54- p8@H':D)(/-9.W-#$)m:-2+5>+&
#HN#$;N&W1d
O+,U
Bªn c¹nh con cß, con tr©u ®−îc nãi tíi nhiÒu h¬n c¶ trong ca dao, d©n ca ViÖt Nam.
Con tr©u kh«ng mÊy lóc th¶nh th¬i, cho nªn khi nghÜ ®Õn cuéc ®êi nhäc nh»n cña m×nh,
ng−êi n«ng d©n th−êng nghÜ ®Õn con tr©u. Con cß tuy cã vÊt v¶, tuy ph¶i lÆn léi bê s«ng
nh−ng cßn cã lóc ®−îc bay lªn trêi xanh. Con cß, con v¹c, con n«ng lµ nh÷ng con vËt rÊt
gÇn gòi víi ng−êi lao ®éng. Chóng mang nh÷ng ®øc tÝnh cÇn cï, chÞu khã cña ng−êi n«ng
d©n ch©n lÊm tay bïn. Nh÷ng lóc cÇn béc b¹ch nçi niÒm, ng−êi n«ng d©n th−êng ®em
nh÷ng con vËt ®ã ra ®Ó t©m sù.
Q&W7$-#:"]-5W7)m&N5$'-&#&-
++#-O6A: A&M&MW7WB'%--n-
W- '$1:-W75>1'-9'
!-.WL$-]:W+W/-5i-H--#54-54-;:W7
.-#54-k&8-,-,-'-9 '
d) LÆp ý
!#$6/:2W7-B-J'-#&Zd-#)DW2
+1-B&-#&%- H--#&WDW-'N2+
&W-z
O+,UMäi vËt trong bµi th¬ Mïa thu c©u c¸ cña NguyÔn KhuyÕn ®Òu buån. Mïa thu
c©u c¸ lµ mét bµi th¬ buån. C¶nh vËt ®Òu ph¶ng phÊt nçi buån man m¸c. Nçi buån nh−
thÊm c¶ vµo mäi vËt. C¶nh vËt nµo d−êng nh− còng chøa nçi buån riªng.
!?-W7-'@$-H-d5>DW2+M-B)8H&N
4$d&W&";F=F !W71:I-LD'-9'
!)*L$-]W5i.-#DdD
e) M©u thuÉn ý
Q&W7d-#&;&H/-d-#+%94d-#+%v-nd-#
+%W5H-5id-#&;MZ/%d-#&;BW75>:#Xd
O+,U
§oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i trong c¶nh mµn ®ªm bu«ng xuèng. Sãng biÓn cµi then,
®ªm sËp cöa, vò trô ®i vµo yªn tÜnh, v¾ng lÆng. Bèn bÒ kh«ng cßn mét tiÕng ®éng. L¸ cê
nhá trªn ®Ønh cét buåm bay phÇn phËt tr−íc giã. Nh÷ng ®−êng chØ viÒn ãng ¸nh nh− s¸ng
rùc trong ®ªm. TiÕng sãng vç vµo m¹n thuyÒn r× rÇm nghe nh− b¶n nh¹c v« tËn cña biÓn
c¶ ng©n nga mu«n lêi t©m sù. Nh÷ng khu«n mÆt r¸m n¾ng, nh÷ng c¸nh tay g©n guèc, b¾p
thÞt næi cuån cuén khÈn tr−¬ng chuÈn bÞ nhæ neo lªn ®−êng.
Q&W7$-#]10H->&|M-4:
'-6-:;U"mµn ®ªm bu«ng xuèng", "®ªm sËp cöa", "yªn tÜnh, v¾ng lÆng",N

kt
4$M-B/-.-:;Ucê bay phÇn phËt, nh− b¶n nh¹c v« tËn
vµ còng kh«ng thÓ nh×n râ ®−îc nh÷ng khu«n mÆt r¸m n¾ng, nh÷ng c¸nh tay g©n guèc,
b¾p thÞt næi cuån cuén. O4$:#X
!)*L$-]:5&?68-MH-=:5&N5$(
/.=$4-9+$
g) §øt m¹ch ý
!W7J:W-dW7MW:2-L;,-d.-H--#
-B)8HWD-$-B-'dM-:(=6.-H--#&";M&|
&
O +,U Lßng th−¬ng ng−êi cña NguyÔn Du bao trïm lªn toµn bé TruyÖn KiÒu.
§o¹n trÝch nµo trong s¸ch gi¸o khoa «ng còng th−¬ng xãt KiÒu. Bëi v× KiÒu lµ ng−êi
chÞu biÕt bao nçi ®¾ng cay cña cuéc ®êi.
Q&W7$.-#J@-#J.-#J-#J
515>J:W-d ON)8J:W-d$;2+W7&";MB
D-M/-
!)*WL$-]0H->&|:(=6.-H--#&S+8:(=
6B:;:-H-3.-$D--#-$)-Z/
2. Ch÷a lçi vÒ h×nh thøc
a) T¸ch ®o¹n kh«ng phï hîp
O6-H-WMZ/6":U
−f/=H%-@-J'd/=H)J--9:2W7D-+
/=Hid&W7&";,D& &W-
−<)"#-W7MZ/D-@=H
O+,U
NhiÖt t×nh yªu n−íc cña TrÇn Quèc TuÊn ®−îc thÓ hiÖn râ rµng vµ m¹nh mÏ ë th¸i ®é
phª ph¸n nghiªm kh¾c cña «ng ®èi víi sai lÇm cña c¸c t−íng sÜ d−íi quyÒn. Tr−íc hÕt,
«ng chØ trÝch m¹nh mÏ th¸i ®é b¹c t×nh, b¹c nghÜa cña t−íng sÜ ®èi víi chñ so¸i.
¤ng phª ph¸n th¸i ®é bµng quan, v« tr¸ch nhiÖm ®èi víi Tæ quèc cña hä.
Vµ kÞch liÖt h¬n n÷a khi «ng phª ph¸n th¸i ®é thiÕu tù t«n, tù träng cña t−íng sÜ tr−íc
nh÷ng thãi ng¹o m¹n cña kÎ thï.
TiÕp ®ã, «ng ®· th¼ng th¾n v¹ch trÇn mäi thãi ¨n ch¬i h−ëng l¹c, tÇm th−êng, thËm
chÝ thÊp hÌn cña t−íng sÜ tr−íc c¶nh Tæ quèc l©m nguy. Nh÷ng lêi lÏ cña «ng thËt quyÕt
liÖt, m¹nh mÏ.
a]75+X&&;#$1H-W:2-H-202-<)"#-
@=H !-.WL$-]0H->&|-<)"H-W:5:2-<)"
H-W(@&75
b) Ph−¬ng tiÖn liªn kÕt kh«ng phï hîp
\L)*+,MZ/-H-<6;M6-,":2)(:)
#$U

kt[
−fZM -0H-<6;M M-:(=6 .-H--#
&WMZ/%M74d%
−fZ-H-<6;M:-:(=6.-H--#&W
&";M&|&M-2+W7&";:<S-D-m
O+,U
N¨m m−êi chÝn, chÞ ®Î ®øa con trai, sau ®ã chång m¾c bÖnh, èm liÒn trong hai
n¨m råi chÕt. ChÞ lµm quÇn quËt suèt ngµy phông d−ìng cha mÑ chång, hÇu h¹ chång,
bó mím cho con. Cã nh÷ng ngµy ng¾n ngñi, con bÖnh lui ®i, chång chÞ yªu th−¬ng chÞ
nh− mét ng−êi ph¸t cuång.
Q&W7$.-#J@-#J1+Z<6;
M ; 2 + . -# $ :# X % ! )* L $ -] ;:
<6;M-H-d&W73':W-3M:#X%
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
!W7+%#$:I-L&M,'-9' l1$#--.
W-Z/%-#-9'
N−íc ta cã nhiÒu di tÝch lÞch sö vµ danh lam th¾ng c¶nh. ë Hµ Néi cã l¨ng B¸c Hå,
cã chïa Mét Cét. ë HuÕ cã l¨ng tÈm cña c¸c vua chóa nhµ NguyÔn. ë T©y Nguyªn cã hå
T¬ N−ng. ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã bÕn c¶ng Nhµ Rång, n¬i B¸c Hå rêi n−íc nhµ ra
®i t×m ®−êng cøu n−íc.
Bµi tËp 2
!W7+%#$:I-LN&6-&M'-9'yl1$-.W-
Thuë nhá, Lª Quý §«n lµ mét ®øa trÎ th«ng minh nh−ng ngç ng−îc. Ngay khi ®i häc,
Lª Quý §«n ®· cã ý thøc t×m tßi, nghiªn cøu, phª ph¸n nh÷ng ®iÓm ph¶n khoa häc th−êng
®−îc t«n sïng thêi bÊy giê. ¤ng th−êng tham gia b×nh v¨n cïng nh÷ng ng−êi lín tuæi.
Kh«ng ai d¸m coi th−êng "chó häc trß nh·i ranh" häc nhiÒu, biÕt réng Êy.
Bµi tËp 3
!W7+%#$-B:I-L&6-&M'-9'MyA)
1$-.W-
Trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m, chóng ta thÊy d©n téc ta anh hïng hµo kiÖt thêi nµo
còng cã. Hai Bµ Tr−ng phÊt ngän cê hång khëi nghÜa ®¸nh tan qu©n th¸i thó T« §Þnh,
buéc h¾n ph¶i trèn vµo ®¸m lo¹n qu©n rót ch¹y vÒ n−íc. §Êt n−íc sau h¬n hai thÕ kØ bÞ
phong kiÕn n−íc ngoµi ®« hé ®· giµnh ®−îc th¾ng lîi hoµn toµn.
Bµi tËp 4
l1$0H->L&W7+%#$-.W-
NÕu Thuý V©n cã mét vÎ ®Ñp phóc hËu, ®oan trang th× Thuý KiÒu l¹i mang mét vÎ ®Ñp
mÆn mµ, s¾c s¶o. Thuý V©n rÊt mùc kiÒu diÔm, trang träng. G−¬ng mÆt ®Çy ®Æn, phóc
hËu, ®Ñp nh− tr¨ng trßn víi hµng l«ng mµy xinh nh− "mµy ngµi". V©n cã nô c−êi t−¬i nh−

ktb
hoa, tiÕng nãi trong nh− ngäc vµ lµn tãc ®Ñp h¬n m©y, n−íc da tr¾ng h¬n tuyÕt. §ã lµ vÎ
®Ñp cña ng−êi thiÕu n÷ ®ang ®é tr¨ng trßn, thanh tao, trong s¸ng. Nh−ng nÕu V©n chØ cã
nÐt ®Ñp vÒ h×nh thÓ th× KiÒu l¹i ®Ñp c¶ tµi lÉn s¾c. KiÒu ®Ñp ®Õn nçi hoa còng ph¶i ghen,
liÔu còng ph¶i hên vµ "cÇm, k×, thi, ho¹" ë mÆt nµo KiÒu còng h¬n ng−êi.
Bµi tËp 5
!W7+%#$-:5/-- l1$#--.W-
Trong rõng cã mét con chim l¹, l«ng vµ c¸nh tr¾ng to¸t. Chóng chuyÓn tõ c©y nä sang
c©y kia, khã mµ cã thÓ bÉy ®−îc. Vµo mïa rÐt, chóng di chuyÓn ®Õn nh÷ng n¬i cã n¾ng;
cßn vµo mïa hÌ, chóng l¹i tõ ®©u bay vÒ rÊt nhiÒu. ë bÊt k× chç nµo ta còng cã thÓ thÊy
chóng. NhiÒu ng−êi ®· ®Æt bÉy vµ b¾t ®−îc kh«ng biÕt bao nhiªu mµ kÓ.
Bµi tËp 6
!W7+%#$-B5>:I-L&6-)*+,-H-<6;MMy
A-B1$-.W-Z/
S¬n Tinh vµ Thuû Tinh ®Òu cã søc m¹nh ghª gím. Ng−êi thø nhÊt cã tµi vÉy tay vÒ
phÝa ®«ng, phÝa ®«ng næi cån b·i, vÉy tay vÒ phÝa t©y, phÝa t©y mäc lªn tõng d·y nói ®åi.
Cßn S¬n Tinh th× l¹i cã tµi kh¸c: gäi giã, giã ®Õn; gäi m−a, m−a vÒ. C¶ hai ®Òu cã søc
m¹nh ghª ng−êi vµ ®Òu tá ra quyÕt liÖt trong cuéc giao tranh sèng m¸i. Thuû Tinh h«
m−a gäi giã lµm gi«ng b·o rung c¶ ®Êt trêi. S¬n Tinh bèc tõng qu¶ ®åi, tõng d·y nói,
dùng bøc thµnh cao chÆn ®øng dßng n−íc. TrËn chiÕn diÔn ra cµng ngµy cµng d÷ déi.
Nh−ng cuèi cïng phÇn th¾ng thuéc vÒ S¬n Tinh v× S¬n Tinh cã tµi nghÖ kh«ng thua kÐm
g× Thuû Tinh.
Bµi tËp 7
l1$0H->L&W7+%#$-.W-Z/
Thuý KiÒu vµ Thuý V©n ®Òu lµ con g¸i «ng bµ V−¬ng Viªn Ngo¹i. Nµng lµ mét thiÕu
n÷ tµi s¾c vÑn toµn, sèng hoµ thuËn, h¹nh phóc víi cha mÑ. Hä sèng ªm Êm d−íi mét m¸i
nhµ, cïng cã nh÷ng nÐt xinh ®Ñp tuyÖt vêi. VÎ ®Ñp cña KiÒu, hoa còng ph¶i ghen, liÔu còng
ph¶i hên. Cßn V©n l¹i cã nÐt ®Ñp ®oan trang, thuú mÞ. Cßn vÒ tµi th× nµng h¬n h¼n Thuý
V©n. ThÕ nh−ng nµng ®©u cã ®−îc h−ëng h¹nh phóc.
Bµi tËp 8
l1$-.LH-W-]&-+X+%#$U
Bµi th¬ §ång chÝ cña ChÝnh H÷u ra ®êi c¸ch ®©y h¬n ba m−¬i n¨m råi. ThÕ mµ lÇn
nµo ®äc l¹i bµi th¬ t«i còng thÊy lßng m×nh Êm ¸p, trµn ngËp niÒm vui l©ng l©ng, khã
t¶. Bµi th¬ ®· gióp ta hiÓu ®−îc thÕ nµo lµ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi, t×nh yªu cña nh÷ng
ng−êi cïng chung lÝ t−ëng. §äc bµi th¬, ta gÆp ®−îc nh÷ng anh bé ®éi Cô Hå ë kh¾p
miÒn ®Êt n−íc, nµo lµ n¬i "n−íc mÆn, ®ång chua"nµo lµ n¬i "®Êt cµy lªn sái ®¸ Hä
lµ nh÷ng ng−êi ch¼ng hÑn quen nhau nh−ng v× t×nh yªu Tæ quèc mµ ®Õn víi nhau, cïng
chia ngät sÎ bïi víi nhau. Råi hä trë thµnh nh÷ng ng−êi tri kØ, nh÷ng ng−êi ®ång chÝ
th©n thiÕt.
a]%.522,lS.+#:D-H Q&%-M
522?1MTM522&S?-E-r-BN))%< ¸

ktg
-9?&H-=]-9?-B':H-#M$:W)("<
&3 )<:(5>.-<)(& O@ MT
(9:D-B'?--5<XMN:@$:2"$
.d+2 Q&HW5&Z:;-2-)(-9?XNS-M
)<':@I lN])&7&3-B-H-@-968-
-EW3-B-H-@-91:W !#$:2Nh5&Z:;-
5<H)HMI-5<0-H%W-9)<:()"@:
n-).;:W5(%.-<)(&+.+2
!#$Nh6/-)w)-@-E]W-=
-H-:W-9522,lS

kto
PhÇn n¨m
luyÖn kÜ n¨ng tiÕp nhËn v¨n b¶n
Q&)(c$-E&6-?-4;-JM?--9
);6-?-4]$9-0H-:275-9MH--
6- +C& 0$; ;,- K( I: 5I /-. 2 + -B
&75:(/-:2-H-)#)I-?--BM747
5 AM7W2B-M7W2475-E
W475B&;M8;-B/-:=:2=H&N4
$6;:--5'5q:%-BW% G"4$6-&z$6M7
475/-B%&-<$:26-:)J--Bd-]
(%:L);
A2+-9]?-4+%#$)m-4&6-&zM7 tiÕp
nhËn v¨n b¶nD-56M7tiÕp nhËn v¨n b¶n nghÞ luËn, kÓ c¶ nghÞ luËn x· héi lÉn
nghÞ luËn v¨n häc.
i. néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n
!-B8-6/-6-475J--BM7#-7
5:2-H-M?-:-<)"-6-4--]-B.5
@>'(/-B;75@$ Q&%--)mN:0:.
$(1W;2+NJ--9:275
1. Nh÷ng yÕu tè t¹o nªn néi dung cña v¨n b¶n
l1$075+%#$U
Tuyªn truyÒn
PQ7?-&n-,eT:2WJ-/-:?M$; K2
: Q7 ( -9 =H & : - ' K2 5 - B % :h Q7U
ABQ7W:2
KhQ7$;DBUI-?S: 'I:-I-BM
5
\H):2MH-WBUABQ75>5I&S
G-,Q75I])/X5N
O):2MH-WBUABQ75>;$6&S
G-,Q7J--6--W$-(-S
e'5cQ7 e"5c:h Q:N
S=M{SW+ZM)84:hQ7-E#:&W
:
¶"-9$;&$'

kts
*
* *
!=(-aH−KM.-&0#:/-5c=#)8--n-
&5c$;&$'
+Z5H-Hc$&)H-"&@h-H-
H -H- & ?- -H- C - 5H -Z -' -H- -2- ? $;
&$'
/+,H,-4=H-5>D.-H0@.
S:$;&$'
KLH&-,-&6&$'<$;&$'
A@/+,.)]:M$:-9-H52$;&$'
ABB:W-+Z9:?-H-:?+>$;&$'nHW#:
]-9#+#-E-+Z5:WHW:Z:
-9
Q:-B'-H520:M6-$;&$'-9>- H-S-@$
BUP-r 5 =(-aH−K 2- H- O6 5ZN 0@0 P
-r5+#9,lS-B:2nN+#N%-MH-
@>I/ ;+Z>-$;&$':@$-E-r
A4$?]:-9=M>-&@$::2JE
M&@)I-5->--(W
A#+#(4 A;%-#-$6Q7 !>-$;&$'
0=$65'5q$$$MH-7:$7:MH-?%-i#
H -E :n ; M Mi -B :2 )( S 5 5> >- $; &$' :1 :
:
Q&H-6:-9:L-H52-9:L$;%-N::?-<2+Z:?
NJ-4$;&$'+(#:2--9>-
I>-'$;&$'-E522HI>-':D
=#)8
^ G5H Nh©n d©nks[_
5I]36-N:-H-$(W;néi dung75$
O75Tuyªn truyÒn1H:2:68--9)(012O6A:
].7:[t-9MqVV !B#::0=$6-9M{>-(%#
+#&6-$;&$'.4J---9-H52-)'
)J-:W-9$;&$'-E&H-6:-9+#&6-4#::
$'&$'0$;W-@$ !#$-@6-9-2-)(8-/-&
75&"2+-975
O4$:(6/-.2+-3;&B-]-B$
(Ny
_BB$(];-]-B/-2+&;-kh¸i niÖm
&$'W Q$($-M&N5$/-2+
- 0: 0 G" N M -B MH 6: -r W . MH

kkt
6:;&+%#$NMB/-'-:(B%&7
5&;U
−Gi¶i thÝch réng r·i ®Ó mäi ng−êi tin, t¸n thµnh, ñng hé vµ lµm theo (tuyªn truyÒn).
−
Dùa vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nµo ®ã ®Ó m−u tÝnh lîi riªng kh«ng chÝnh ®¸ng
(lîi dông).
−
Dèi tr¸, lõa läc mét c¸ch quû quyÖt khã l−êng (x¶o quyÖt).
−
Cè ý lµm cho háng, cho bÞ thiÖt h¹i (ph¸ ho¹i).
−
Kh«ng yªn lßng, kh«ng biÕt tin theo c¸i g× vµ nªn xö trÝ ra sao (hoang mang)
−
PhÝa ®èi lËp cã quan hÖ chèng nhau v× lÏ sèng cßn (®Þch).
−
Sù xung ®ét vò trang gi÷a c¸c giai cÊp, c¸c d©n téc hoÆc c¸c n−íc nh»m thùc
hiÖn môc ®Ých chÝnh trÞ, kinh tÕ nhÊt ®Þnh (chiÕn tranh).
−
Ph−¬ng tiÖn dïng ®Ó ph¸ ho¹i vµ tiÕn hµnh ®Êu tranh (vò khÝ).
G"4$+Z75-BM.+Z+$I+Z-#-.$
$MH-N.MH6:-3B'-]-BM
$T Q$TMH6:$T522+75 \W&3.MH
6:-<5&$'W-975-1W&3$2+-9
-75@$
5_Q$4$.MH6:62+$M75Wc:&
:(=6% &@-D-m O6-6 :( = 6@$ -]
4755-@-968-/-H G"5;
-W6--]-B.MH6:&$'W6/-2+75
-]-B;::2$(.B.mèi quan hÖ.-H-MH6: e-B:(
=6)mM-B)8M+.-H-MH6:-E-B)mM-B7
5 A.:(=6@$&75U=6#==65
:=6/52 O+,U:(=6.>-$;&$':1%-B:2
)(S55>::(=6#=v:(=6.:LH&
-,-&6&$'<$;&$'@-/+,.)]:
M$ :-9-H 52 $;&$' :( =6 6 M;v :( =6 .
- HI>-'$;&$' 522HI>-':D
=#)8:(=6))H A.:(=6$&2+75
/-:5:(=6(-B..)84)86-6/&
8- aH).:(=6B-B751H)68-
A4$M+$&N.MH6:-<5&75--ES
5$;h-.:(=6.-H-MH6:-(-B AB
:2-H-MH-&$'W:22+&N5$:2-9'&5@MN&/
--E.$;.MH6:-9$-H-:(=6-9$
.-H-MH6: Q$T:(=6.-H-MH6:S$T-2
+75 p8$TB)m:-75M-nB.
BB$(kh¸i niÖmquan hÖ.-H-MH6:--<)"-
-975 e-B-<)"$-)mM-B752+-
0:0N5@MN:275-E/-0#$+8&;:2-<)"-9)8

kkk
H8-@$ !#$-$(0H-4)8<J-975%6
8- \W5i.$($W5iMH6:=6.-75
/-0:0-E)mM-n.
2. Nh÷ng yÕu tè t¹o nªn h×nh thøc cña v¨n b¶n
,-)#75&;N:&.$(2-5N+6N
J-
_Q&%--1$0:075':D3. x>-$
:2)(.3.B&755c.3.MH-]D-S
O+,$U
−hiÒn lµnh5chiÒn hËu, hiÒn dÞu, dÞu hiÒn.
−x¶o quyÖt5cquû quyÖt, gian ngoan,gian gi¶o.
−
®Þch5ckÎ ®Þch, qu©n thï, kÎ thï, qu©n giÆc, giÆcthï.
−
th¾ng lîi5cchiÕn th¾ng, ®¸nh th¾ng
−
h»ng ngµy5ctõng ngµy, ngµy ngµy,ngµy nµo.
+C+4&&c+Z,-$''<..3.
1-B&755c.3.MH-N2+-<5-975XM
$T.'-]5H&75X/-.$; A4$
6-$T -H-3 .] D-S 6- +Z 3. $ $3 .
MH-M:"'I:2+75M:$T/-2
+7 5
G#$-0:0':D-H x)*-W$T:2)(M
-#-B&755c:2)(M-#MH-1$MN:':D3
.-975
O+,U
Q$-#A@-/+,.)]:M$:-9-H52$;
&$'5c.-#MH-U
−NhÊt lµ nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña c¸n bé ta bÞ chóng lîi dông ®Ó tuyªn truyÒn.
−
NhÊt lµ
−
®Ó tuyªn truyÒn
−
chóng lîi dông nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña c¸n bé
ta.
−
NhÊt lµ chóng lîi dông ®Ó tuyªn truyÒn nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña c¸n bé ta.
lD-$-#U;MMi-B:2)(S55>>-$;&$':
:5c.-#U
−Cho nªn cã mét sè ®ång bµo kh«ng khái bÞ ®Þch tuyªn truyÒn mµ hoang mang.
−
Cho nªn kh«ng khái cã mét sè ®ång bµo hoang mang khi bÞ ®Þch tuyªn truyÒn.
A.-#3+X&c::,--$&;:D-+ZM-@-H-9-
-B)8MH-@-'X:5/-2+5H-<5-#
&75

kk
l<.M-q$T-#$5c-#MH-M$5cMMH-
:--n-BH-4-#$r:2)(.W$5c:2)(.
WMH-:2+5HXM$T
O+,-BH--#/+,H,-4=H-5>D
.-H0@.S:$;&$'-#U/+,
H,-4=H 5>D.-H0@.S:$;
&$'
-E-B4-#!>-$;&$'0=$65'5q$$
$ MH- 7: $ 7: MH- ? %- i # H -E :n ;
MMi-B:2)(S55>>-$;&$':1:::2
-#!>-$;&$'0=$65'5q$$$MH-7:$7:
MH-?%-i#H-E:n-;MMi-B:2)(S55>>-
$;&$':1::
A4$)8$:23:2.W:2-# 5c:23:2.W
D-:2-#MH--BH&><<-30:0"&;/-8-
6:2-H-+C+ p8$W5i$($$$(MH-'.
&;:D-+Z2+M$TX@$)8$B)m:-
75-B.F:-@:%MH-r%F:-@-9750:0
p8$=H')m:-B-EMB. Q$4$"
%75-9.$(ng«n ng÷ $MH-r%$(kh¸i niÖmquan
hÖ-10:0"&; O6-W5i$(kh¸i niÖmquan hÖ)m+X%
)8Hˆ2+W&3r68-/-0:0 A6-0H5iD-
$-H-$(ng«n ng÷ )mM::@2+/-0:0
A2+&.&/$$X:5/-.-<5
2+:75&%-M$(-BX:5/-)8
H-2+68-M0$;W-"-9H- ë#$)8$T
-H-$(.3.-#-. 1"&;&|&M
2-5N+62+M:$T68-&N5$:2-5N+6
NJ-2-D--96-&N5$" O6-&N5$"-H-
$$-H-MH-)*+,<6.$$<6.
MH-)mH-2%?-D-:-?+C+&6-
42+D-/-W)m#$&-?.MBM7B&6-
4-2+@$
5_Q2-5N+6NJ--975M-q-B.$(.
A-1@$75Tuyªn truyÒnM-qS::2-#::24
/-9'-# H--#$/-)I0%.:(=6-D-m
-BT-J- /-> > &|&& 7 5 H- -# ; M/- %W
:2(@-q-'2+NJ--75-
:(=6B K(=6@$/-0#$+8Y2-thñ ph¸p
cÊu t¹o75
O75-#--B:29H-@W&; x)*-$
T9H-@W&;$-9755c:29H-@WMH- Q$--#

kk
-$6/-M'Q7"]:"]75--q-]-rW
Q$;&$'-B)J-:W;%: q:2-#$-E9B;522
+-Ed:-#-$61-B B--H-:"]−-H-J@
M&:2-#-$6-H-JBr@'-]B&:2-#−-B2+
-] AJ":2<+6MH-<+64
75 0:0 -)m @$ -H- ' &;:D- +Z2+
<8 6=4W MH-r H- '5c:2-#
-$6-H-'-B)J-@+X-()8J-94< R
)8+I+X-9-#-$6?-)m8&&/--:N:2M4
M+MH-HD:+-:N84J-/- e4B+
/---J::2-H-]$9;$,-- A.M4
4$5-E@:-E)#)I- n-H-'-q5c:2-#
-$$I?$,-5>:N-HM4
-&-/--:2-H-]$9-/--J::2-H-&|
&
Q+|-H-&N5$2+-)m@$-H-8-?)I0-H-
-#-H-W7 &75'#.-9>&;-9H- !'
T54-H-W7&5&@I+/--@W
-Z:2M:NU
−
§Õ quèc ...............................b»ng tuyªn truyÒn.
−
Chóng dïng b¸o chÝ ............................... ®Ó tuyªn truyÒn.
−
Chóng lîi dông ............................... ®Ó tuyªn truyÒn.
−
Mçi th¸ng ............................... ®Ó tuyªn truyÒn.
−
NhÊt lµ lîi dông ............................... ®Ó tuyªn truyÒn.
H-W7%-Z:2M-@W4$1:T&|+,d-9H-
Q3:240-H-]/-q&.6-:-,&$;&$'
-9>- O6-6M;;.6-:B:2&48>)w:29
H-@W&;564$--E-B$TW/- A6--
5;W@$@)m+X6=-H->&-]@:Wd&;-9H-
-H-2+-]4:-]Mr>&75-I--I)m5T
-EN4$:)m#$MBM7D-W4/&6-42+"
?-
A4$"#$-@$:2$(MH-5;-W$(.:
6-W;NJ-75-thñ ph¸p cÊu t¹o ON-B9H-@
W--H-8-?)I0#(>&-H--#-H-W&6-&N5$
2+75
Q3@-.)8#-&;#$-@$&c75/-W3
5($(-<5Ukh¸i niÖm, quan hÖ, ng«n ng÷ thñ ph¸p Q&5($($
$(]2-5N+62+$()2-5N+6NJ-

kk
H-$(2-5N+62+W-<)"--75%
%6--75-B)8<J%68-:5)8H]$9
@-0H-@8-MH-=
Q&MB-H-$(2-5N+6NJ-N:-H--75
H$/-6=@6-&$'W2+%-4 A.$(
$%%4W:?'M64/?75
AB4$M-B-H-$(2-5N+62+NJ-
H-&564% x.-X-B.:(=6&@M7M
p8$TNJ-75$5c:2NJ-75MH-)mM)8H
ˆ+,d-9H-Hˆ-H-J-0#$+84: :D-+Z-X-B
-Z2+ n.$(2-5N+62+W=$>6-8-?
N J->&:2 N J- Z / %B Q$ 4$-E-] @$ &c
NJ-W-BH-2%2+ B:2NJ-Z/2+)m
/-4:2-H-+C+<-0H-< BB-H-$(2-5N
+62+NJ-32-4%3,2-
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
f868-/-&N5$)(]0@6-9-H-3.&75)
1$0H->.MH6:-<5/-+Z&$'W-975
C¸i mèt nãi ch÷
A.i4-@-9+$ e+$--H&N.
- &#&?:3&%-)8H&-9.6
W ë#$0-q5%:2M-W-9)85ZT-#-.&
&78-96 $
5#$]MMBT:% Q3>H)%
2 5N Q3 - T % : lN &; -H- +C
MBT:%J-2-&H59 ONT:%'1
.-#B.3.MH Y6
Q1/-:2S--H52$6'+82>"01H5dM
&5TTM'2<8-:S-B7)(:@$
SS V(M;-]$9.-,:3/-DW']Utr×nh ®é d©n
trÝ, quèc kÕ d©n sinh, xuèng cÊp, b¨ng ho¹i, nh©n v¨n, b¶n ng·, vÜ m«, vi m«,...
P M =; B % 7: - &S -#¸ &S . :~~ :~M~
A'-H52;-J-$;/-+8?-E4&c
-B&%&@(NM?-)3 AM-BMM;:(
'>-:@$-<5N-)
A-H4)+Z.MH6::%W--B{6W:M
-H52$6?M:I: O"-9-H:(+Z-.
MH O' M Mi4:N M :2-H 52 7H01
$;5(:2-#UH->M:u/HN)B:n-<)"W]^y…_

kk[
E-H527H01B-n-q&-7HP5G&;q&;&<
M->T:%-<2 QiUPB-,0:?1-<2y
A/-i;Uµ-EB4$
\44M?-#N:-H-:-.@'(<&";0
WJ-W ON)W-B.-H52W-J-H):2&?-:
M?--H-+CW+>1$?-9=]-yG:hB%-Ua
MH-&%--W-JM5M$;&cUT:%+$ Q
-96-5I-%--H-B5@-]#--?85@-]5(
/:NB-B$;#-9$3B l?1:(
-Ji&c#$-ET:%: -TM:#$ l?15.3
<6&":,--&&-:N eJ-M]$9
-IH:W$B-.M-EBN-rMH-:2W+#$ K
1+#$N+8+X:M5-B-M-BH2+JMH:@
+]B=2-4)$
l?-4-H$-H:%-] l?-4-H-+CW+C+Cn
ni;:-%:? !(%-H521W@'?-B-
&"; -@ 5H-< B.'&4&2 NZ/B
&%-#+#)m&";0W(5>- AI?8-&H+Z3
5%:-<2(-I5iB5vB+8J+#$&-2-
)(c$
^l!5HNh©n d©n chñ nhËt_
Bµi tËp 2
!?-M75+%#$)B1$-q&.$(2-5N+6NJ--9
75
Sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt trong th¬
p8&)H-9.M=-9:2=H&N@@ Trongs¸ng
+'v$;-E-B#--H-MH6:&;/-&|<
. Qs¸ng )H)9+CMH6:/-&|&vMH
6:4J-)$^+$_/-&|&N+CW&-E/-:5W-v
$;@&<-B&@'&/)$s¸ng&S+C&S
+CW-n-/-&-/-?-/---(+B
:(-.s¸ngD'B2+B+$-.trongDB'N
J-B+CW^-(;2+NJ-I'_-;@@
-/-s¸ngSW@@-/-trongD--#<
-#7trong s¸ng
eB-$6'O6Q9%aW:O7!S-B<:2]I-U
Long lanh ®¸y n−íc in trêi
Thµnh x©y khãi biÕc, non ph¬i bãng vµng.
QdB-#<&)H@.:@$N-#<&)H-9
TruyÖn KiÒu Q&-#<)HH:$A$Cf+C++Z-H7(1

kkb
&)H-9:N:H)HH)H-9:Z&IBI:@$@
-UH:D&-9:Z)HiM$I(/%MM$;D
5,54:+%&:T&|:)I-0]-9-4U-2MB
5- & ( -T 0 <:N +H & %- H-
J&;&N#$-#<-v&:W-7N)"+-
&)H/--nNQ-p)M'7:/lWQ-
WN1/-&z;:N8:•-#3+B+D:&=@8-q
&&"W%e'-BN-:%<%-J
AB<+'-#<N#$-B-N-9)8&)H-9
<-<N<-:2MH6:&@&|')8&)H-9. O
TruyÖn KiÒu;&%--E/;)8&)H-9O6&<
QO6h&)H G<:2T-J-"&N2--9.
:2T-J--D-m-9.M202&(&I:MW:B
M]:X-.v<-?-H-BI@:h@+S-J'
-@/@:-#<X-J&)Hh|:+U
Gi· nhµ ®eo bøc chiÕn bµo
ThÐt roi cÇu VÞ µo µo giã thu!
#<Chinh phô ng©mB&@'&H: AHD-&%-
M1356/-&SN;&@MF&<3MH-HH1
$;8B=-])O>&=@n1L&M
BNBT+4$]-%8B&B
-B&&;#-]-BB8+S+4 ThÐt roi cÇu VÞ µo µo giã thuN
>6#:@-:2:E;5I…!B-E:2+,MHN'
)8-@-J&)H-9.&<
+.-9=]-;5#B]E%)8&)H5"
=]-X-:2(+CW+C2-+Z€ •
+&$'MFM)HH-&;5M-@$:8--;
M+C%+C+C2-)m5> G"4$:(SW/--+
]%)8&)H B.>?-&%-#$5&cU3MNlGQ&
M"HTQ!>+8-2-41&$'-#-+U
NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g−¬ng,
Ng−êi trong mét n−íc ph¶i th−¬ng nhau cïng.
K(@@:-&)H.-9<-]0$;M;
&N?-4.=]-?-4-+,-.:2-H-)HW n
?-4.<%?-4.1?-4-+:W#<
-9:N-<-+'.
K(-<&)H5#-])$4--:
/-2+v'N//-)H&|N+CW&)m/-)Hi
€ •eB.N)8&)H-9O6N-E-Z:2-BH$ x.
-H-(-H'MMM:-D
O)8&)H-9O6"&<M-B-J-W$&%-d
:H:J--J&7S2v'3-..H-H-M-B

kkg
N -; &H- /-+$-q -; &H- z2+… A :2 J&
)HNJ--9
^Theo V#f6C«ng viÖc lµm th¬,
AVGO7?-lA2kso_
Bµi tËp 3
l1$))H2+NJ-&N5$&55N'5<ß... ã...
o.../-+X&+%#$U
ß... ã... o...
ß... ã... o...ß... ã... o...
ß... ã... o...
ß... ã... o...
ß... ã... o...
TiÕng gµ
TiÕng gµ
Giôc qu¶ na
Më m¾t
Trßn xoe
Giôc hµng tre
§©m m¨ng
Nhän ho¾t
Giôc buång chuèi
Th¬m lõng
Trøng cuèc
Giôc h¹t ®Ëu
N¶y mÇm
Giôc b«ng lóa
Uèn c©u
Giôc con tr©u
Ra ®ång
Giôc ®µn sao
Trªn trêi
Ch¹y trèn.
Gäi «ng trêi
Nh« lªn
Röa mÆt
¤i bèn bÒ
B¸t ng¸t
TiÕng gµ
ß... ã... o...
ß... ã... o...
^Q&]!7e_

kko
Bµi viÕt 1:
G<-B-H;42Uß... ã... o...Q::25< \W:25
<$ Q1HJ-<-45e$-S<@$1:-
)(+4$&5T)H&-9:2$:%y
ß... ã... o...
ß... ã... o...
Q;HJ--=;,-:?J-+4$:6- P-E
@$U3=5S-(&vW45&2v
&=v--&#-)&0:-E
% O4W:?4'-8:NJ-+4$$"))&
+#)J-)( A-B;:--=;53)H)(2
r; HN-EW2H&-HN-Eh<:
Q1:25S+<2 Q:%
:?4=2--9=; ‰:@$U
Qu¶ na
Më m¾t
Trßn xoe
Hµng tre
§©m m¨ng
Nhän ho¾t
‰:h¹t ®Ëu-8:Nn¶y mÇm&n@:@$b«ng lóaD;:
uèn c©uW-Mbuång chuèi th¬m lõng trøng cuèc,...‹-q
:2 ß... ã... o... : : - - =; : )( +4$ &8- &ˆ …
Q"M-BN=;:M53)Hh< Q
4MN+6:-:<5:@$
AM-q-B Q-n,--&#&S'$:%4
MNW:)-B/-U
Giôc ®µn sao
Trªn trêi
Ch¹y trèn
Gäi «ng trêi
Nh« lªn
Röa mÆt.
B1-B$8-%-)&&;M&0I-ye
#:-q5H6:2$:%5I] A$6&N)&;&M
-n.:D&:?-; !)1-W$&(&;&*:DN
‹):-E5-<&n&(N::D&-E5&*:D-
:M9+4$N42>55…!B:D&1;35
!51&*:D-)W-)m-&?.I-:2$
:% Q@-'5I]3-HH$ß B @$

kks
5<:2H$ K"]M-'5cH$ß
B G:<+n<+n-EI-.5-.W':W-
+n??+nM?-;.>H$-9-&(Uß B …
ß B … Q):HJ-,-1:W-<-$W1:-
5HH-MU
¤i bèn bÒ
B¸t ng¸t
TiÕng gµ
ß... ã... o...
ß... ã... o...
^V#A$C_
Bµi viÕt 2:
!?-5<ß... ã... o...-B-:H-/-I::N&M
&4
ß... ã... o...
................
ß... ã... o...
Q&&"/ -9Q&]!7e ):MN+6 OW453
q HH$;-9Q&]!7e"-L(%::2$:%S
%.':%W.6-:-B -U
TiÕng gµ
TiÕng gµ
Giôc qu¶ na
Më m¾t
Trßn xoe
............
Giôc con tr©u
Ra ®ång
a-7B%-:<-9:':2-2-)(-B''(h-q-B.
'(h OMH---E]-95;&&$6-T-I-H
1:T$@- Q&]!7e5+CW.-:4-9:N:2
-H-2-H R:":Ij&n0 R-:(6:5q+4$
+,:IW-;WX:%.'$T=:N n. QU
Giôc ®µn sao
Trªn trêi
Ch¹y trèn
Gäi «ng trêi
Nh« lªn
Röa mÆt

kt
§µnˆ-q+ZB'245%:-: 4$
:Q&]!7e1?.N)&;5]&):2-H-&@8;
Q&#:S&{<-9Q&]!7eE&,5-E&";]E:?
4'2H$; Oe-B.MH:H5@'.'
+C&=:N
¤i bèn bÒ
B¸t ng¸t
TiÕng gµ
ß... ã... o...
ß... ã... o...
eW5<:2#:&W-2&2MBM;MI0B:
!?-W.-#<$-B-:H-:L$Q&]!7e'@
i:-&&W)H/-I::N&&#:&MI=;"
/&.'MN+6)m%:?4M5N:;
ß... ã... o... QH$)HB-:2%#:MN+6(%#:S
W$-:-9-45:<
Q@$>)((-9:2$:%=.+n<S;
-9Q&]!7e
^OEQ(A_
ii. ph©n tÝch v¨n b¶n
!-B4]$9-0H-.2+-B&75
&%--]#-75 O6-#-75-8-6(5;
N6-2475-WM=-5@$;
-Z#-75+%#$U
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i
R-H6-)*+,-H-<6&$'')F:+>-,
D---H-]*&D---H-MH--(-Z&:2M
M@>
Muèn lµm qu¶ng c¸o ph¶i n¾m ®−îc chøc n¨ng cña qu¶ng c¸o
QJ@B-J-7-9 R-H:2W>&
c:'H K2M1BU\:M+:M=-H
MH-H$:I%:25WH&5B(-q-B:N5W55W:Ny Q$
;=-HM$/->&+-,-52-9
=-9=-H A:?;+Z'"=-HNMH-TB-
(&:7
J-7J-9=-H-J-7W)8-d RH&N+C5#:
-9MH-&=-H-WUd-=$>:2
: Gc.N:)I- =-H)mH-2-:M"]
-9-L#:MH-M.5I-&-L

kk
Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¶ng c¸o
O%.-J-7=&?4$64=-Hni:L
6=-H:1-H-$;-])U
§¶m b¶o tÝnh th«ng tin
R-H:2')F:+/IM
=-HWh;ni=-HI?&|&4&
Q$6(&H.=-H+;;M%6)F:-93
1
§¶m b¶o tÝnh hîp lÝ
KL=-H-B&5c:2D-<65:=-H
%;+Z@ aHK%--B.$(7H&H
/-&@H-d A.52&/K:@'0:?-5H
<?"<=-H&%-M::2)F: f4$(%
M+K-]7=-H&;-H-<65H
=-H=56 H-52&/aHW:@'<:)I:
0:0-H-:B&;-H-H8HIdM-95H{
ON4$-H--aH4&&5$h-*-*6-(IW
H-JM.<H=-HI'
§¶m b¶o tÝnh ph¸p lÝ
A.N/H"<$W-BH"<MH- \+-)8-W
&. -H- =(- ' =: 5 6 ; +Z 5 6 )8 -W&
M$ M- - +# -H- ; -F W J- -9 +# 2- O +,U O<
=(-PK-))H&8--H-1-W&%^a)
--_&Ma~~W-@: H-%-lSHN-@:$6()*+,
.N,.NBW:-H-;-FWJ-012 O6-=-H
. +, -, 3 . ) F: 6 ) , . 5> -@: " :2 )( >
<
§¶m b¶o tÝnh nghÖ thuËt
Q$MH-F:64@6=-HZ
/%F::-90: x]#$OQOk0@66=-H-
K-91K-B)*+,+C;\l p:2W.@:H)J-
5i:DW&Bpm-n1<0:5cK A$-0:5c
-E-9:1@$=H58-:N&SN-Bm0:5c:%-91K-I-)m
-n<'…
§¶m b¶o sù dÞch chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia
A - 5H " :2 %- -B . MH- % ? N ]
/--$+>-).B eBM7+C@$@6-S
NBM5<J%)8-$2-9: A$-&-Z
:2 . N -H- 3 )* +, -E -B -B d MH- r W Œp
P&)1)*+,N-9Paul Hogan:2)6&:f+
-H)@&Z00{H"Australia&;5N-9W-M%-

k
-a)5-:&^a-I:&W"B_'$-E-B
a&<)8S$H-9:N^&P)&_
§¶m b¶o tÝnh tiªu chuÈn ho¸
!::W-96-=-H;-FHM6:/--#:
4-B-H-=(- l1Mc Cann Ericsson1M6:/-st&6
Œpf8-6-<&N=-H(&;-]&)(t
7:
Q&;#$:2di'64=-H K2;-F=$>)8
-=-Hn
^A$Cl!W_
!#-75$--]&/-.-#i)#$U
_O75$'-HNy
#i$52-N:'68-/-B%&7 5
K68-/-H-&N5$H75:2&.$
(-92+75 K68-$&@+W !B-B
:2)86-:26/vB-B:2)$:2#:&WvB-E-B
:2)8M6:2@' /-H-=#: !?-75:-
-BH6&:68-/-H-&N5$&By
QH6:68-H-75+8U
−!]'-975
AN-]'-975D-56&-H-75M?-8B-q&
68-'M-B-%WW:-968-/-H ON4$+8
]'--B0H->-0H-/-2+-975r
/-.@':75D& rW(%75&;]'NghÖ
thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i8B-q&--@$'-975$6
4=-H&6W A4$+8]'6-0H->:6
8-&N5$&75)m-B<-EN6->%N:
2+)m-0H-<
−H-':,-&75
e75-E-B':,-(%-H-75-B-J-H-'
:,-N-.':,-B)mB]:)H&|;:-]'75
-0H->--0H-<2+-975 Q+|5NghÖ thuËt
qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i-@$T54;-H-':,-%UK(:=-H
I:/--J-7-9=-HA.$;-]-<5-9=-H l'
:,-$&|&1-Mr>2+75#--I--I
)m64=-H&6W
−H-3./-DDW']&75
Q&75.3.6'/-DDW']c:
(@2+-975 N.3.-B])(0@6--E
B]-H6&2+-975+C+4/< !?-
5NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i@$.3.U=-H=

k
-H6=-H.=-H /-&"&"W'] '
$:2].Mr>2+:--q&"&;
5_O75$&c::,--Ny
#i$%-%6--]N:%--975
Q=:68-MH-=/-&755
-Ec:W%:2:,--@> A-H-B-BW/-$MW
Y-H-0*68-/-75-9H- B-Z:268-
-H-0*MH-)m+X%-H-N4HHMH-(%7
5
H-0*68-%-]W--9'-975 H
-BY375-,)m-B)8MH- BB)8-/)8SN
92v-E-B)8;H-q&-D--E-BB)852-2#:N
5$iH2 (%68-/-B%&75 G"4$6-0H->-9
'-975-](%6-#-N:2+75
ON-9'-975-q-B0H->/-=6-0:0-H-0*68-
;6-N:-9'-E-]+8]'+8.:,-%i-B
&75 A-9'-975M-H/-Br&:-q
-H/-)$&4&c)-H-8-?68-c)-H-+Z3.
c)-H-)IDm/-&75 G"4$N:-9'
6-+8]'-H-:,-%i&75--n-]U
−f86(.-#-9'-J8&-H-W 7
H--#-9'-9W76/-.4:-<552-2&|@
.=6:H2-9H-'@'&N5$ ON-9'-
-975--]+8@--H--#-9'&3W7 O+,
H6&-9'-975NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i-]+8.-#-9
'-975$UR-H:2')F:+/
IM=-HWh;ni=-HI?&|
&4&vQ$MH-F:64@6=
-HZ/%F::0:
−f8]:"]M-75
!#$.]:"MW5275 ]$64
&@2+-975 A.-#M75MU"Mét tiªu chuÈn quyÕt
®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¶ng c¸o lµ ph¶i ®i vµo lßng ng−êi" &75-
0:0.-#&@H-d&6-0H->-9'-975
a(/0:0-H--#-9'-9W7%6-N:]:"]M
-75-0H->-9'-975/-B%"&;)8Mr>U
ViÖc qu¶ng c¸o trong thêi k× hiÖn ®¹i ph¶i cã nghÖ thuËt ®i vµo lßng ng−êi.
-_O75$/-&yO-(/y
A.-#i$52--N:M'5(-,-75-H-44
&75'-@&--#/-+Z&75 AB-H-MH-N:
'.$(2-NJ-T-J--975

k
QN:75-q0:02+:M-d%NJ-T
-J--975NB:2)B% G"m2+5-E-B)8(
@ % N J- A N J- M Z / )m +C + +X% )8 Hˆ 2
+ Z:2'-9'-Z:22+-H-T-J-MH-
)m:W.6=MH- G"4$6-N:NJ-T-J-
-975D-56(%757?-B]:)H&|2+-9
75S?-@$-H$-Hh-H2-H&6-
+Z3N-E.&;MH--9H-&6-6
2+
rW%75NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i;&&;#$@$B
:275&,-,--H-+6.0$;
)*+,%=-H-4%;+Z G".@'D&&
5-]/-&N5$-DMmW$,-- !8-6'B
H-18-?)*+,W5(-,-5] a]:"5/-+Z%6
-'MH6:=-H a]&M&N5$-J-7-9=-H
.$;-]--964=-H6W a]M5Mr>6
4=-H6W64n H-&N5$$#$
/-@/:W')8-q-975U&?h'2+-q
'NJ- -H-T-J-4$B]?-475
:2-H-4/<
QB:W475:2-H--B6=-]N:75
-H-$(NJ-T-J-75 qM&|.2+$:%-B
B&c-BM7]$9)#)I-75
iii. tãm t¾t v¨n b¶n
pM#-N:75D-5675M?---B
-]B:IW75B QB:I75-9$W.2+--9
75(-+%+W+S-H-:2:,--B1/->&%-
O%.-H-MH-6-B:I75-E)m-B)8MH- AN
MMT-96$64&;%-BW;+%#$-)m-q'
-4%.@'-96-B:I-H-752--H-M?-
1. Môc ®Ých cña viÖc tãm t¾t
QB:I75M?--B':,--MH- BM&+%#$:2
:,---U
−x.6"+WI?@
−x%.'2+-<5.d-(|.4
:-9$-975(-
−e-]-B)*+,5B:I:&-+XD-:-7-JM,-
W2+-975(-
−x6-N5=H522+-E=H&N44+X+I-9
75(-&";+C+<

k[
2. Yªu cÇu chung cña viÖc tãm t¾t
O6-B:I75-]W.$;-])U
−G B: I :5 I ? -? ) % 5 (- ] W 5i @ -
.-,&:&:++n75B:I
−!:5H&.2+-<5.%--H-
J-44&N5$2+-975(- Q$6(M/-:)W-dS
-9H-v$6(M/-0$;W-D-;:5%5@MN:2-7
5B:IM-5B:IMH-%5(-
−GB:I-]Z/%:,--D& GB:I-I-
?:X:1/-:,--D&N-(
3. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n
x)*)M1#-N:]$975NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i
-B:I75$ !75B:IW/-.$;-]
-3;&":,-&;-BB:I75]/-H-5%-
)U
_G%-kU!>%B:I
−X¸c ®Þnh râ môc ®Ých tãm t¾t
!#$5%-M"]-(@--H-=H&NB:I)$36--?-H-
B:I?--H--6-H2+I-975 ON-qM-
>&|/-:,--N6-B:I:%;5I]
−
Chän c¸ch tãm t¾t
f8:,--D&-8-?-H-B:I)-Z/ B;
&:2-H-B:I$/-)*+,U
`QB:I'-<
`QB:I75i
`QB:I:2-#^-#_
5_G%-UQB:I
p>%B:I10H->/-:,---H-B:I-
5I]B:I75 f8M=-96-#-N:7
5--B&M6-B:I75:2-H-4/ Q1$-ZB:
I75NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i/-B%"&;5-H-U
C¸ch 1: Tãm t¾t v¨n b¶n thµnh ®Ò c−¬ng
eB:I75'-<-]-dU
^k_ Dùa vµo bè côc cña v¨n b¶n gèc ®Ó h×nh thµnh bé khung cho ®Ò c−¬ng tãm
t¾t v¨n b¶n
!(%75-B)w-H-':,-N:L':,-B)mJ%:2d%:2:,-
&'-< !(%75M-B':,--]+8-H-4:4
3:,-d-'-<
e452M'-< - ;)*+,-H- M6-.)(\K1^ƒƒƒ
ƒƒƒ _-.)(¶•4^k _-H---.^PG _H--H-54-d%id
-,-4&|& !(%-H-75(-1-B)wM6-B+Z$

kb
-H-M6B-75B:I !(%-H-75(-M-BM6)w-
+8-H-54-d&75:M6-Z/ !'=&?
@+Z-Z:2WM6-.d54-M+Z
5WM6--Z:254-d
e75-E-]+Z-H-M6^@(%-H-75-B2
+-3M:2&_6-+ZM6)m-)#
<'-H-44-H-+X+I-9S--E5=H/-
-H-54-d:2-H-&|&<
O75NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i1-B)w-H-':,-;-B452
M-'-<B:I)U
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i
1. Muèn lµm qu¶ng c¸o, ph¶i n¾m ®−îc chøc n¨ng cña qu¶ng c¸o.
2. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¶ng c¸o:
a) §¶m b¶o tÝnh th«ng tin.
b) §¶m b¶o tÝnh hîp lÝ.
c) §¶m b¶o tÝnh ph¸p lÝ.
d) §¶m b¶o tÝnh nghÖ thuËt.
e) §¶m b¶o sù dÞch chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia.
g) §¶m b¶o tÝnh tiªu chuÈn ho¸.
^_ Cô thÓ ho¸, chi tiÕt ho¸ cho bé khung cña ®Ò c−¬ng
!#$-6-@]$d-52M'-</--q O6-@]$d
-3:8-Y2-:,--1/-B:I+8M&%- H-d
-]/-W:2-H-I?-H-&;-9B:I B-H-dB
/-W:2-#]$9--9.X>.-E-B-qW
5c:23D-M'M6-4:--B-qW5c:23
Q,-&M52M751;&;--B:]$9)U
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i
1. Muèn lµm qu¶ng c¸o, ph¶i n¾m ®−îc chøc n¨ng cña qu¶ng c¸o.
−
Chøc n¨ng 1: Th«ng tin thÞ tr−êng.
−
Chøc n¨ng 2: T¹o sù chó ý.
2. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¶ng c¸o:
a) §¶m b¶o tÝnh th«ng tin.
−
Th«ng tin ph¶i ng¾n gän, râ rµng, tËp trung.
−
TuyÖt ®èi tr¸nh th«ng tin dµi lª thª.
b) §¶m b¶o tÝnh hîp lÝ.
−
Tin qu¶ng c¸o ph¶i ®Õn víi ng−êi tiªu dïng nhanh nhÊt.
−
T¨ng qu¶ng c¸o trªn tivi, b¸o ¶nh, qua b−u ®iÖn (ë MÜ).
−
Tr−ng bµy ®Ñp ë cöa hµng, h¹ gi¸ thµnh (ë Ph¸p)
c) §¶m b¶o tÝnh ph¸p lÝ.
Qu¶ng c¸o ph¶i cã tÝnh ph¸p lÝ ®Ó:

kg
−
T¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
−
B¶o vÖ ng−êi tiªu dïng.
−
B¶o ®¶m tiªu chuÈn ®¹o ®øc.
−
Gi÷ g×n tÝnh d©n téc.
d) §¶m b¶o tÝnh nghÖ thuËt.
Ph¶i phï hîp víi thÈm mÜ ng−êi xem, ng−êi nghe, ng−êi ®äc.
e) §¶m b¶o sù dÞch chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia.
−
V× ng«n ng÷ kh¸c nhau gi÷a c¸c quèc gia.
−
V× ngay trong mét ng«n ng÷ còng cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c tõ.
g) §¶m b¶o tÝnh tiªu chuÈn ho¸.
−
§Ó tiÕt kiÖm chi phÝ.
−
Th©m nhËp ®−îc nhanh chãng vµo c¸c quèc gia.
!#$1-B:25B:I'-<]$9'75NghÖ thuËt qu¶ng
c¸o hiÖn ®¹i.
C¸ch 2: Tãm t¾t thµnh v¨n b¶n nhá
QB:I75i6-&?75(-':D+/
75B:I-B+/i<X./-.2+-<5
.d--975(-
O75B:I-B5(-,-5]<875(-U
−
a]:"] ]M --B /-B:I5c-H--#-9'-B
&]:"]]M--975(-5B:I !(%.7
5(-M-B-#-9'-]N:-H-B:I-H-dB:2-#
5B:I-9 :N
−a]&M-B/-B:I]/5c-H-5H:-H-4:/-
&N5$&75(- H-4:$/-6$&-#-9
'-9-H-W7NMB:I-B)*+,.-#-9'$ A
75M)*+,-#-9'&W78MH=Hd-93W
D-:2W:2D--#5B:I e)I0-H--#
4$-])*+,-H-<6.-/;M-H--#W)-
75B:I&":2(@:W- W-
eB:I-H-75M?--]-d)*+,6(4.Z/%
75(-
O%75NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i-BB:I75i
)U
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i
Chøc n¨ng cña qu¶ng c¸o lµ th«ng tin vµ t¹o sù chó ý. §Ó thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng
nµy, qu¶ng c¸o ph¶i tho¶ m·n mét sè yªu cÇu nhÊt ®Þnh.
Tr−íc hÕt, qu¶ng c¸o ph¶i cã tÝnh th«ng tin. Th«ng tin nµy ph¶i ng¾n gän, râ rµng, tËp
trung. Bªn c¹nh ®ã, qu¶ng c¸o ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÝ vµ ph¸p lÝ. TÝnh hîp lÝ gióp cho

ko
tin qu¶ng c¸o ®Õn víi ng−êi tiªu dïng nhanh nhÊt. TÝnh ph¸p lÝ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng,
b¶o vÖ kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng nh− tiªu chuÈn ®¹o ®øc. Thªm vµo ®ã, qu¶ng c¸o còng
ph¶i tÝnh ®Õn tÝnh nghÖ thuËt, ph¶i phï hîp víi thÈm mÜ ng−êi xem, ng−êi nghe, ng−êi
®äc, ph¶i chó ý ®Õn sù chuyÓn dÞch ng«n ng÷ gi÷a c¸c quèc gia. Ngoµi ra, qu¶ng c¸o cßn
ph¶i ®¶m b¶o tÝnh tiªu chuÈn ho¸ ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ vµ cã kh¶ n¨ng th©m nhËp nhanh
chãng vµo c¸c quèc gia.
Nãi tãm l¹i, tiªu chuÈn quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¶ng c¸o chÝnh lµ: Ph¶i ®i vµo
lßng ng−êi.
!#$-/-:275B:I-q-BM-@5] l-#
]/-H-:2W7-BH&>]:"-975 #-(-Z
-E/- H-&; :2W-BH&> ]M-9 75 A.-#
MH-2-]H&
C¸ch 3: Tãm t¾t thµnh mét c©u
H-$ni-I:/-'-9'-975^+8-#
-9'&-H-W7_&S8B:I75:2-#
O%75NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i--BB:I:2-#
)U
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i ph¶i thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng th«ng tin, chøc n¨ng
t¹o sù chó ý, ph¶i ®¶m b¶o tÝnh th«ng tin, tÝnh hîp lÝ, tÝnh ph¸p lÝ, tÝnh nghÖ thuËt, sù
chuyÓn dÞch ng«n ng÷ gi÷a c¸c quèc gia, tÝnh tiªu chuÈn ho¸ ®Ó qu¶ng c¸o ®i vµo lßng
ng−êi.
#$16/-'-9'--975(-
iv. Tæng thuËt c¸c v¨n b¶n khoa häc
1. Môc ®Ých cña viÖc tæng thuËt
QT 475M ?- B&;T4 75B- 6-%
6$:B:IW.2+-<5@&&/-3:2
-&NM?-c:%6%?-D-56-H-M?-:2
-H-MH=H@.8M?-.@'/-D&.
M$%;-J &8-M?-/-5T4'-4 f
D-:$6-T475M?-c:-H--&NM
?-:%/--5(^"&%-$"%-_D-.-&N1/-
-5(&&H-&':D--Z-5(4&&:2:
-9:2H-D--9'H-:?---B'M6;-J
N:
Q&)(-B-T4'2+MH-
T4'MMH- BMT4-H-@'M?-v-BM
T4-H-@''-&>012v-BMT4+8-H-5v-BM
WT4-H-dMH5W-H--2-2 AN'M6?-
4+%#$-9$-B%6-T4-H-75M ?-

ks
2. Yªu cÇu cña viÖc tæng thuËt
O6-T475M?--]W/-.$;-]-9$)#$U
_A;/-.2+-<5."--9-H-75(-
QY2-:,---96-T4:-B8-?.-H-T
4MH-U
−Tæng thuËt theo vÊn ®Ò.!#$6-T4-H-=$2+-9-H-7
5.@'H-56&N5$ O%-H-$-B:275)m/-
I-I-W']&':,-MH--95T4
−Tæng thuËt theo c¸ch ®iÓm lÇn l−ît tõng v¨n b¶n.Q-H-$6-T4)m
/--H-:W]/375(-:T4-B&
$ O%-H-$:L75(--q/-I-%:2])#<M
<)%T4@'
5_!:5&8-MH-=M&N5$W-H--B&7
5(-
!' $ n i T 4 $6 ( M /- : ) W-2 +
&-H- 75(- M ?- ) ' H- -H- - &N
;-J-9?
Q$4$&.&/@>--]:&|D--]-B.
40B'-H-&&75(--B;/-dM
&;-9-H#:N !'=&??-B
dM&;-9T4-JM-9H-&&7
5(-
fZT4@'$T4-H-]/:375
T4-E-5W?-&|;H-;-&NM?-
<0@57:0@5&&-+X e-]T4-E
-B--@;:-5W?-.5T)'-2-H-
-&-9H-F:D-.MH-5W?-)#<
]$9<'2+T4
3. C¸c b−íc tæng thuËt
f%#$.5%--@-96-T475M ?-U
_!>%T4
Q&5%-$-]8-6.$;-])U
−VH->:,--2+T4
−?-H-T4U@'$-H-:]/3-&N
−VH->-&N8-?)mT4
−f8M)(&>
5_\4'-<T4
G%-$5S:-H--6-)U
−pI0-H-d%'-<MH=H

kt
−GT))I0-H-di:,-&'-<MH=H-B/-'-<
-
-_O75T4
!#$5%-+Z-H-3.-#7W7+CW-H-d@]$.'
:,--B&'-<75T4
ë5%-$-]d6-+Z3.)--0H-^D-566(
4._D-#-.HH-W-Z/
K275T4/-5(-,-5]U
−PhÇn Më bµi:
x%6-'@'T4
−PhÇn Th©n bµi:
A;]/-H-@'D-:]/-H--&N-]T4 ON5
=H:2)(/-&N<(%%'@'+W;M
T4-q8-?.NH-d@-(u@&"-9H-
&2+-H-H-F:5B:I&HT4&+
&
Z%6-;@':-&N--B&.4>
.dM55W-&;-9:N !8-6'$T4-B
MJ-)#&2' 8-/-T4-B78-HH40
M?-M&.dM&;
−PhÇn KÕt bµi:
QB:IW.2+1&N5$&.HH-D-.'
0@.d-]
(5T4-]4:25+:,-@--H-61/-T4
%]$9U;H-;H-F:<0@57:0@5&&-+X
+_e:&W5T4
ë5%-$-]M:&W0:5T4U
−-BZ/%:,--D&My
−-B))BN'2+My
−-B5+:,-6:MMy
−-B)<)@N'-H-+CWMy
AM#-B))BN-]'-q)*TW-Z/
-Z+|75T4+%#$U

kk
VÒ mét sè ®Æc tr−ng cña v¨n ho¸ truyÒn thèng
VÒ mét sè ®Æc tr−ng cña v¨n ho¸ truyÒn thèngVÒ mét sè ®Æc tr−ng cña v¨n ho¸ truyÒn thèng
VÒ mét sè ®Æc tr−ng cña v¨n ho¸ truyÒn thèng
chi phèi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong lÞch sö
chi phèi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong lÞch söchi phèi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong lÞch sö
chi phèi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong lÞch sö
^QT4_
\QpUBµi viÕt cña Hoµng Xu©n Long tr×nh bµy cho b¹n ®äc mét sè kÕt qu¶ th«ng tin
nghiªn cøu vÒ v¨n ho¸ truyÒn thèng ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ
trong lÞch sö. Néi dung cña bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn kh¸ nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c nhau. ë ®©y do
ph¹m vi cña t¹p chÝ, chóng t«i chØ xin giíi thiÖu hai phÇn: PhÇn nãi vÒ sù ph¸t triÓn cña
s¾c th¸i v¨n ho¸ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ng−êi ViÖt di c− vµ ®Þnh c− ë miÒn Nam, vµ
phÇn lÝ gi¶i, so s¸nh gi÷a hai tr−êng hîp ViÖt Nam vµ NhËt B¶n trong mèi quan hÖ cña sù
b¶o tån vµ ph¸t huy v¨n ho¸ truyÒn thèng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, ®Æc biÖt lµ sù
ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi k× cËn hiÖn ®¹i. DÜ nhiªn, nh÷ng ý kiÕn b×nh thuËt cña t¸c gi¶
còng cã thÓ ®−a ra trao ®æi vµ tranh luËn thªm.
-B:D&;Z@A:13# QM=M-T@3
-H-#$ttt− [ttt7:":'!A:G2-H--S-H+$;1-B%
];))( Q$;&'MqZ@$X-n
%+#-%e<~:7: !MqVOƒƒ
O63GI-+-0(6-MH:%/-F$:W p.-n-B-8-
/l:)-46 AO6e<~:7:
lBB.H&>W;7H-9012:'A: Q&B]
=$>2-'H&>7H-9O6
Q3:'GI-:'Q&+-A:O6M.$;
h7H&$'(<=;<-9? Z%D-:7H-9
e<~:7:lO6+-1W;.)I-H7HB
]'7H+#2-&;-H&
B×nh ®¼ng vµ tù chñ
a]+-+#J-3-H-Z1T$-?0HD-
.&W-B25>&'NA: l?/557)
)(r"#$;?::N8+->=$,-5>&52-5"
C HW J- eT KW !' M6 8 ; + -E W ; 5Nr
eH-%:' GI-:'Q&&;Z@:%5@ MN-B)J-2
=$-84'-BMH&3N7-#B:5@-]
-,,2-MH- A&&MN]+#:'
A:-n-->:2-=$I--9M8--T> K1M
x\;:%4&52:H$=+#-
R 6 5N r ":' A: -B:MH- % =6 6 4%-B
- !#$5Nr:-H#MI-2S A+#:'
GI-+Z-B-h%-NX&?6 n5#@&
A:W4&−@+'M;&W-:L:2& !'M6
)-4$;)8&52--9-2S01-D-m

k
R65Nr-H-8-9-B"--8-W2M
:2-H-8HM-B)8ˆ35;+#XW/-.M
=%&)86-,-:'@:%v=6H&;:'@:%
H&MH:W
AB-A:G2-/%W2M&;{-]H$
72-H#
Ýt b¶o thñ
fH:&5i=;<%':(=6&B52-r.;
:'A:-B)$2&$'( Q5%-
-#+--Z%H-2-9-)W:%W:&<&,'4=H
-E-n5H:. O6-:"&2Z@]$MBM71$6;:
-H-:W: KDMH-'M6@&ZM4'+CM:7
Z!SA*\3M$M-3-*6:<H:
7:%
\/l-EB]#--H-8-+, !B ttt
-9Q&]Q/V$;f<AW!>--Z%-H<#3='
55H/-Q&]f<:
O' - =$' + -] )( -n - )H- -9 A$C " !
Q&-B]-":"<)%4\;-Q&>"!A 9&<
:"-*<%-H-Z!¸-H-%-<Q#$1&8-D-H
-:'A:-H:%
!D-:$:W-H-H-2@>U
−f5>"59-]:Z+#A:G2T+H::7%
40-95H-?-\;Rd! A'&#:<:WH&
Z\a(lQ;KQGApxn H-Z&#:lB
:2&n=&?O6-E--8-:55Hi
−f > M +# A: G2 S -E &@ h+W - Q&
ˆ?+C+C:J:;ˆMN=D-v&M?-&?-.
-E:@-H-&%-.9WD-'M4
&?%6-8-?( H-
−V12:'A:-4 A&)(-H--9?;'
<rIvN&;8-W2M?55L&/-d
-:W.qHM+W-)8@5W
Tiªu dïng hµo phãng
Q4=H;+Z-9+#-->"-9'M6)( Q3:'GI-
:'Q&:'A:-B3<'M6:7MBM7h%
'M6;;B fZM:-<74N
+#-Eˆ'L--H'-B& Q&>l!J-]Mq&%--B
x!>@&28-4'MB&;+#)--^-
&.++,:_4,-0 Q;+ZB-9+#A:G2-n+
MH- G"-2-)(-<;+#--BnMH-)w)

k
-<:){H ëx!>-BMH-];-9+#&]-)+#
-<:5H1&?4MM#=)<W-"#I'
#WM1-;-<M-]:'W G"-2-)(
I-H-W27H+Z":J-@-;:?%
=-H-4h-Z5W5zD--5W-M&L
Q;+Z=H:J--BH-+,;-8-%-•]-)0@ Q$
;H-W$-52-2&| Q&HW&;8-;+Z:W1-F$&T
H rW&-'9-6"A:G2-n$M:
-];+Z/=HM7)0@W-L1ni&T
H%-H-<MH-
Ž
ŽŽ
eO6A:MNM1-B5%-H&@> ëMqVO
O6A:B-MM::@$%-H&@-9%SB Q&S
)8,452-2&|M-#})-95.A4G/=
H-J--6<Q#$ e-H-.O6A:%&N2
;-9%-q/-W4&:2MMI-I-9>-)*B
-)8-,#+2-'@'&@-<5U=6&$'(H
& # } A4G -6 H -H Mi <
J-)0@M'=$:(=6.&$'(H&
#}H$&$'(-W&-H#SW$6=HMJ+J
MH%-H-&$'(MH-; A4GH$&$'(M01
2-Z%)8'-q-&$'(MH-c:%6WH p
)HO6A: −-#}-B&&U O6A:)"+ &N&65"M-B
&$'( -W&-H #M+J MHW $6% '&$'(
Q$;-B-#iD&W)O6A:M-$:NA4Gy
Thø nhÊt>-)*O6A:3-B.-2---H---H-e-Q3
lWlSRd\$Q&><RQ&−A$Cl6 H--2---H-$I
'%-H--H-::-@8-+,1&N5$"&; B8-
+,:%-B--H- ON8-+,*;--H-M:)#)I-D-MI
/
A-H--2---H--N>-)*+#2-:%-B-H-5%--F5>
-5%-$?%)B rW.;-J'A4G-q&
&cMq$;KQ&>5IS3'$T&)(MN'6W Q
MNB"A4G:D-+Z4-]M71-•-H-
''@,M66W
Thø hai@''"M+B&n:88-?-I?-
-9W Q-H-A4G-<)"=&?8-66-
-6<Q#$

k
A%-A45WeT-9:N:-n:/--6-MN+6
- 5 W eT % - % W !W eT H $ &
&p~~-l~~-G~)~vWeTH$=&n-9%-
]N4J;-8--9O6A:&%-H-J-3<Q#$
SMqVƒV p8,'7H-]1-(&;':D QH2
-9&'A$C'-H-'>--H-B-MH-0H2-9KW-a9Q~-~
~W-( ý"--H--9A$CQ&Q2^N@&-H-
+$#O6A:-(MqVƒV_M:55')%"-9a~-~+~
V12O6A:-)w)-@48-6--H-%>.
'H/-&'N-@4N-EM+C&--H-8-)8&-2-
)(
Thø ba"-#}<#B&n=$>8-6)8=H2
;-95 ëA4G#4--9MN=H2A%- !
A%-: 6:)J :6 B 5;-W 6- 4 /-:2 52 :H$ %-
:W-n-]:2012(@"J^'M6_(1W
-9A %-
\>-)*O6A:W&3-H--2--&-(0#:/-MHT5N
&W-H-J=$'vk)J=#MqVvt7:]MqVƒƒƒ^-(\_@
%-#:-WW-+-H--2--&.-H-HM#$&v
W-H-J-(MqVOƒv-&GI-−A:MqVOƒƒ A$---](
@8-/(B&%-H-J-5;N@%-X&':;&(W
l:<7:&>N-9KKW^kot− kot_-Btt-2-M" p
Q6Q&>^kok− kog_-qMg7:-B][t-2-M" !Q8!J-
^koo− koo_-B%-,--2-M" O':D$-B@$&/
O6A:&@Z/%4>-9H-K~~0~Ue5?8-+#-#
}:%5%--#]%-H-%-!A:¸"MNM
H& OMNB ..%-B.:(=655HM
MH- H & -9 -( A .-2- 2 - M; :;
.-2--&H-H--2-M"-9+#1:--H-=(-
B5>)$$
QN&W2-#$W-H&M:%:DT A#(5'
.0$;-&")J-:WT/-9+#2-&W2M
B&$'(#=$'.6%-W&-2S-,-52
Thø t−H+,--Bd=$>-A4G/=H-J--9
W eMN-4%%5;^kbs− ko[s_:D-+Z-=$'KW-
a9Q~-~~H7-@:6-$;&$'"<Q#$S
-=$'$-E15H&-5:W:mWeT )H-
H+,-M+tt7:@-BH-+,&$'5HT-4(+$&6+$
W-H-=##%=;.6W%-#-BMq
4/%:H$6W

k[
Q;:.WeTMH+$@H&Q~-~~ \(
?-8-^„~)~~-_5S:?-45SH?-$?-;7?-
>-)*8;-E/--d
ëO6A:eTH+]+]$>&H+,-&J--9Wa4 Q3
\;?-AH&":2'012?-^?-:=_ l6(&A
-B:"&2-H-01 O':$O6A:-B{(A4G
<QH\ Q$4$8--@)8MH-.H+,-O6A:A4GW
&@-<5UWeTA4G:-8-<v&6(H+,-"
O6A:M-B+W?-8- „~)~~-.-B &J-'
M?-8;\;Rd!A$CQ&Q2 -8-MN:MBH$
H-+,
l< - -H- + ' > ' M 5( # - 2- M -W 7 H
&$'(; &;&@H -&? MN: )8 &N&6-9 O6 A: &%-
ˆ-*5%-)MqVV .#(-N:)#&)(M
−012O6A:1-(]-<5-9>-)*+#2- O6$H
&@%--)m,-,]%-H-&$'(B
^lV#\_
V. luyÖn tËp
Bµi tËp 1
l1$?-75+%#$-575BU
−O'-HNy
−Oc::,--Ny
−O-?-y
−O-H-y
V¨n b¶n 1:
Tuyªn ng«n ®éc lËp
Hìi ®ång bµo c¶ n−íc,
"TÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu sinh ra cã quyÒn b×nh ®¼ng. T¹o ho¸ cho hä nh÷ng quyÒn
kh«ng ai cã thÓ x©m ph¹m ®−îc; trong nh÷ng quyÒn Êy, cã quyÒn ®−îc sèng, quyÒn tù do
vµ quyÒn m−u cÇu h¹nh phóc".
\5@9@$"&5Tuyªn ng«n §éc lËp7:kggb-9%-K p$&2&
-#@$-BdU@--H-+#2-&;%')&5Nr+#2-
-E-B=$')(=$'))%=$'8+
GTuyªn ng«nNh©n quyÒn vµ D©n quyÒn-9H-:WaH7:kgsk-EBU
"Ng−êi ta sinh ra tù do vµ b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi; vµ ph¶i lu«n lu«n ®−îc tù do vµ
b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi".
!B.mM-(-1/-

kb
Q:<ot7:$5?8-+#aH/+,H-8+5Nr5H-H
-%@%-H5J-S5 l2-9-&Hr%#W
-
O'-&>-$6(M-#+#:2-8++#-9
.4 H +1 : 4 5 -2MH- " Q&
A:GI-7-6-(@%--97-+#2-M
4&Z'<&?- r$-:.
$;%-<n-9 I:-H--2-M"-9&.5:H
&52-+4-)H-+#
+Z(-6&/-S:-n()$/-
O'M-5B-2+#0<uM-+#z
(%-0<0H-;' -%M&2@]::i$;6
.2-=$'@$5W-0@-4-
D&&7:J:-+#@+#-$+#5&"
;5]-Z
M--H-)B-]; 5B-2- # :2
-H--ZX
KZ7:kstH0A40#:7!f<:";:-7-JH
!S:N5?8-+#aH=Y(]:"-*%-&%-A4 Q3B
+#->]0'0-UaHA4 Q3B+#--8-MTz e
=-(7:H)]7:$3RQ&>GI-eN<&6S5
5>-B
A$sH7:$A4%-M%-9=#2aH G?8-+#aH
D-5i-W$D-] Q-r.-M52/-&H
W&[7:-15H%-]-A4
Q&%-$sH5 5 ] O6 K1 M; ? aH; :
-(A4 G?8-+#aH1MHJWr$M95(O6K<
. Q4:-M-W$--nX#:()(Z-&>"‚;
GHGc
Q$4$(%aHS5X.:2H2MS#W
p-2-52$sHO6K1-'aH-W$=
5;YW-J-'aH&Mi:A456:W
)-?
p843:Z7:kst%-12->-9A4-JM
2->-9aH. eA4]!S:N#+#-%-1T+4$
-=$'4;%-O6A:f#-92
p84+#1@$W%-O6A:3$A4-JM3$aH
aH-W$A4G!WH> f#1HT-H-0'0-8-
+#]ktt7:$#$+8;%-O6A:2-4 f#WHT-2
=#-9:@$:<Mu:4;-2f#-92

kg
G"-;-\#:9-9%-O6A::%W5-
+#O6A:$;5(Hr=68-+#%aH0H5i.
6%-:aH1M'%-O6 A:0H5i@-:?D-=$'-9aH&;@
%-O6A:
Q+#O6A:&;+%:2nM;=$-(W#::-95?8-
+#aH
&c-H-%-!S:1-4.$;I-+#2-5N
r " -H- l2 > Q;~;~&7 8 e: p< =$ M M - 4
=$'2-4-9+#O6A:
K2+#2-1B--(H-6-9aH<ot7:$:2+#2-1
B-J'!S:-(H0:@$7:$+#2-B/-8+…
f#2-B/-2-4…
O'.m&;-9\#:-9%-O6A:f#-92
&>&?$;5(%%&cU
A%-O6A:-B=$'"8+2-4)841:2%-8+
2-4 Q+#2-O6A:=$:@-]8-/:W
-9-..=$'8+2-4 @$
^Hå ChÝ Minh toµn tËp4
AVG&>=(-lA2kss[_
V¨n b¶n 2:
Søc sèng cña d©n ViÖt Nam
trong ca dao vµ cæ tÝch
€ •T-O6A:5IS"-Z:2<%-+;-Z&2:2
]@$:2n:)(@$
A-T-M-BNJ-@>-+ A.-#-$6-T
&$'&+#-)"+H-dN]2+-JMN]
NJ-N7-<
e0:02+.-#-$6-E-(I,-@$&B:2d
H%-@$-BW:0-T-%-WU:2WN:
.6/8;:2WN:.6/&
012
p)(&:2)<$hmMM+.4
2% :2M4$$T ' B 51-(-?%.)J-:W
;;MB+#::2$':)8
4M-n--I/-.)84@$:2-H-/
e.+#:-+#-H-%-J&%-.)J-:W
;;-E-B.H24$ A.&n&&$6-T-

ko
.)J-:W;;1/-5 A.&$6-T-
.6/;;M4M&:W-W-M-@MN
A 7 P~~ a<~&7~0< ^P ‡&-_ %- aH -B : :2
&$6-T%-aH&#-@$&$6N-:D&:?-&S5>;:7
:@)H:)WN/-&&$6N)8#-$$H
n''H:<8--M%/-&|&:4W"
#$
ON-B:,--:#:N-:-9:H-;;-(I
;;@$;@$'0J"8-0:-B&$6-T-(
rW&$6TÊm C¸m@$-"&$6-T-aH$P4
A&:20J-B:26/8;D-56M@$"-L
MH-N&$6-T-6/@$-EM@$"0JMH--
O+,&$6S¬n Tinh Thuû Tinh"&-#GI-eN K,--&$6-E
5-(-,2c7:0$&$HW4Z
Q&"/-9 +#- -n - %)- 4 !: N-9
H--E&,&S+#-W:N@$:H---]:.
A. < H %-9 ]B-5N+# 8- ; < -@
H- pW-T-;;$-E1-J:/-]
W-=-9+#2--EX-Hd5cW-T->-)*-B:,--
-.W$:;:-.)86-0$&&012
\>- )* )w . & < : : .& {U 54-
Z$D5%-$M{&#:-M(( A.M@$
&"/+#-N:-H--.W)88-Mi-4.N
@
Q*@$&$6Hai Bµ Tr−ng:0 Q$&>-)*-B-&|&lG
8X)M1@&4$"!SA#<lGX-&c
lG'H-JM*&4 !(%-H-.%-9lG-E4$
-q@$-H->ZBH;&
A&$6Phï §æng Thiªn V−¬ng"/:2&:
)J-B-MH-%#:S-@H-+>#:S"0 Q&H)
@$D-%-#:$10&&4:)J-M{:HD-
5><D Q$&aZ!TX-n7:25.-<:^-L@$$
4'"V#Q_&S$0(lSQ#$I:0:%:<;
8N::2&3-#$#:S+8:2(--#$@ML%-9
:N:-
G;aH-E-B:2&$6<8@$&$6:2+#=;M{:WW
;\<x&7a~&;^\x&+‡&&_1/-'M{0#:7
PH\/ B54(:D-J-4Z+4$-]:5&

ks
/-::@$; xD-)/-W$:@ pN:6?-T:S'(%-1;
56D;::-
A-\<x&7a~&;1M/-;%]
)"+I--@$#:S&H)<<8
G;.)86--B-H->-)*+#--n-d:2N-
MH- & -2- )( c $ xD . -$6 < D- 56 &
"/-9+#--EN:-H--.W::2$'-5%/-
L5H
O+,-$6/-S-Q&<U-Q&<HD-M/:%-B
: \-&"'-15B K2:Z%-805(@$-M
4:B&c5(B((X Q&<5S$/L
8X K2(S5;zZ%-@$B-q;5B:N&;:
BUG(1MN \-B:%5:N]:NMM>.
#-$6m&-@:"B+#-M->4-HN
%@$-(I::2$'9 ON :%-BWJM
-$6Q&<0(u-)-nD:D-S:2].
V:]O6A:M5HM:-H5@8--9-
&%- )( :6 & : )$ ) A +# - -E &?)8 )( < -H -
M-4)(:6%:N:-H--(W>:6-.W>:6
:+>5%.<7;n"{:)(€ •
^A$C!NQ&4MÊy vÊn ®Ò v¨n häc,
AVGO7HlA2ks[o_
Bµi tËp 2
l1$B:I75+%#$:2'-<-
Tæ chøc doanh nghiÖp cã nh÷ng
h×nh thøc nµo?
QY\4+6-93=(-&:2'M-B'h×nh
thøc tæ chøc doanh nghiÖp Q$;-B-:5WNJ-T-J--<5
!1-B-&+>-:75WDDW:2-H-
-H3$USole ProprietorshipyI-& -E<:2] !B- h×nh
thøc doanh nghiÖp mét ng−êi.\@$-J…K2-H#J&4chñ së
h÷u duy nhÊt,->&H-6:v« h¹n':DH rW@$−-H#@$
5W−05W1$#:6:'$Ue:7Lb¸n-*)
1 b¸n tÊt &/ \4&|@$…
nCorporationsN4$ylNJ-$/-'=#:I:#$
@"%- Corporations/-+%:2;?MH@+XUC«ng ti cæ phÇn
Q]#$;?$'&";]E +,&-9
'

kt
-T]NJ-T-J-+^-H#T-J-_&";8$6
^='6_B(W=NJ-:cæ phiÕu-9-H A.
B(/-?-T−?->&H-6:h÷u h¹n(%-)((5i
&M+-9:N !W2-T)m5]&l2SR&> l2SR&>
)m5]&QTH:(-
G&cNJ-J$/-'=#:0B&|;:&c
-T]-E/--:+WU
−C«ng ti c«ng céng.!#$+W--B)(cæ ®«ng lín, cæ phiÕu'$;I-
/-&T55H&;>&-JMH ë#$0:"D-U\4-
O6A:?+W$c«ng ti cæ phÇn
−
C«ng ti riªng !#$--B)(-TW--T-9BM/-
:5H&;>&-JMH \4-O6A:?+W$c«ng ti tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n A4$U&H-6:.W+6&B-H-
;-ZB(-Z-/4-Z->L<J%](BB
-q->&H-6:'-H-M/-9-&W:](-9:NB
Q\4O6A:^5$k−k−kss_](B-9@-
-H-;B9$M4- H-](/-&|
&'6- kh«ng ®−îc phÐp ph¸t hµnh bÊt k× lo¹i chøng kho¸n nµo
O6-chuyÓn nh−îng phÇn vèn.-H-;/-8-68+M-$
/](B -ng−êi kh¸cM;ph¶i ®−îc sù nhÊt trÝ-9
B:;W+6-@j)(('6-
e4-M=Hkk;N-H-;82#
-:4-H-6:,=M:)H-v-*:2&)(
?D-thuª mét ng−êi kh¸c lµm gi¸m ®èc c«ng ti.A--B3k;&"
;N5]&l2SR&>-H-M:)H;
Q&'ML/+W-&H-6:.W:2&-H-+WT
-J-- fW$-B:2)(:U
−H- -T -q->&H- 6: ( % -- ] Z (-9
:N1BB
−R$:M+-B:"&2 !'$:d8--B:"
&2M7--9-;=$:%
−H-=)m6=<N1H-=%=$')".=/-
-$;:H+-H-=-$;6:4
−QW2+M+;,-M,2--H-H#
-9-H--T-n$:@
−BM7-$=$')".+C+
−!/-"-H-H#:?W2'#+--J
M#+-H#

kk
Q&;#$.MJ-5]W&@-]-:?&W
2MB]-Z:?M@%-MNH&/
54-
^aW:O7A:_
Bµi tËp 3
!?-B:I75§Êt lµ vµng nh−ng ch−a lµ... vèn-H-U
−QB:I'-<
−QB:I:275i
§Êt lµ vµng nh−ng ch−a lµ... vèn
Nh÷ng nghÞch lÝ cÇn ®−îc gi¶i quyÕt
f6%--EM;( a-7-H-<>$M5
:2M(MTSc:$+%-#?y•;"Q(lS
K%-S($@-E]@]TH&>)-(>-9
-H-+6%-&;> 5
Q8-4$,-(M;Q(lSKTH&>)-(>
-9-H-+6%-&;>5^$k−k−19sb_$;H
o b q S 5 S:U -* 4 +, M &- :H$ :B- 5> -H-
<6 4 & - -H- + 6 %-$ -: . :2
+6-g [ ks[:
@^M g[_&3])*+,-H-:,--
--2-E-nWM[&6:
AH&>)*+,:6$
-H--aH&-5H-H-M@"Z^R4kxn
O@ _ % H & 5N &6 Sjk:
N H &> )* +, )( +6 - &;
[t tttqS…!#$M'MTS-5/-HM)*+,
S 8- $ P -E B @- @ @- @ +-H- + 6
%--:.NW2-'W6-H--$;;-H-;-J"O6
eQ(lSK1M;;4$
"Vèn ho¸" hay "kh«ng vèn ho¸"?
)( 8- -n - +3 W G" - +6 -@ 6 + -H-+
6=(-nfAI:.NT)(+6-@"-H-+6
%-;%&;[ gg ttt:
-:[k[•T+6-@0#$+8/-M;
M^@Hk−19sb_ A&-n&6:M51^]%
4&"-H-=42_+-H-+6%-=vH&>)*
+,@:J-&5N-9MH=$>-9ŒGAf(-H
>&N)((-B/-3=•:D5c&;-EM[ ttt−g tttqS
Q@-'-/-(H ON=$>6:D5c=•@+
-H-+6%-)*+,'MH&>)*+,@&(-9
+ 6 M 0: =• @ ( !#$ : MH- 56 &@ = &? .
+ 6 %- % -H- + 6 -9 -H- ] M MH- K2
-$;;-UN4$(/-0H->&;)T)H---H-

k
+6%-=H@)%8-52(:+6)*
+, !'$1W&'5@/%+6 A('6@::
>>--9+6%-&:?=6M <-@/&;
(-<-<-@8-:0@NN--9+6v::M
7-@-9+6M-]$/#D-4-H-M
+,MH-
A M H: (- -H- +6 %- Xi & :( +$ &N 6
&WN?(H-H&>=$')*+,@-I--Iq)@/4
-9+6%-)m@:J-BB#)H--9M8-$)m
: !D-56&NN6$)0@M+:L$:2MB l?
+X.)(6-9,-R)A%-Q(lSK7:kss[
ks•1:)-nk•7:kssb A(H-@Nq)@$-n
::J-y
"§Î trøng vµng" cho nh÷ng ai?
AB4$-J6$=•@-{&J-'+6
%- A@.<>-B)w@2-=$')*+,-9:N@-H-
M@-BH&>- K2=-J-"p"!>-Q(lSK-5U
-H-+66$-q&t[•j7:D-tg•j7:&;MHA
%-=$>@<'])%H&>@:-H-+6#
$-%-; l<.-H-+6%--E-q&
';-]@/--J--nW]-J-N-&
p(@-J-$WMi H-+6%-^+>
<=_-:Mob•-H-+6%-^&<_-:
tt•+6- @/--J- •|&-q-BA%-5>6-n-H-
+6%-$-J+"2- l?:@-#-%-
;W%H>&
K2(M;]$9-51-B<[•+6-@2- M8-A%-
=)*+,/-:-;W Q@;6--;$-qW+
&;D-/--,-52-<>:A%-M'(
2;@6$&|&-qW&2-=$'%-H-+6
-:.@-9A%-M-BH-+,#-M7)*+,@-E
6-M$M-6-H&+6:%−:2-$;;"O6e
Q(lSKMr> ‹D@'U\:)-n-B@)w-B
--H-+6:%4D-+6:(:"&2=$:)0@
;%H1ByI--I-H-+6$:=$')*+,@
5c-H-$$-H-MH-
Qu¶n lÝ b»ng gi¸ trÞ chø kh«ng b»ng hiÖn vËt
VH- > H &> 8- -9 + 6 %- 7 ( &; -9 +
6:2&.-)H-:O6eQ(lSKM
>%9c:0H-4&n-9W-9M8-MA%-&;>

k
5 !:/-'$-]HHW)-9+6
%-H>&%<J-8-6-H-F:>)+
6:2<J-7(-+6J-(H:?H&>
)-(>:+6-:. A%-$6-=)
+65c64)=5cH&>
Q$ ; M " H ) F: $ +>- , M
"6-&-4-H-=•@6--,(H]-9+6
&=H&N8-66-(H$-H-;-J1'0@-7
M@)-(>1>WZ/%3W+6v:
:J-&;(^?(_Z/%3WNM+
E1--]-@:+J:2&.>--nSW®Êt ®ai,
mÆt b»ng-9+6%-:/H-%]M MH-N
5(-n8:N)*+,NM (…
^aW:lZA>_
Bµi tËp 4
l1$T4-H-5+%#$-H-]/:375v)B+8
M=T41$)W'-<-5$&N&%-%375
1-
V¨n b¶n 1:
H·y cøu lÊy c¸i n«i cña chóng ta
Q&H!@-H-94W-)-#$-i p(-2-
&N32-?-&-0$;-B:?-6-2-
)(-9:N A--1H:2-H-M9M-
-9#W
l<)H&6M:&3&25c:2*+6--#}5>(&,&t
7:= !@&S&?5>0B:n5Z-H@-H--)&;%@5]Mq
&%- A$3]MqVOƒƒƒS2M--5-17g•-B
7; Q]56‹~•@:HH-9-Q&H!@15>-?-9'<
f#)(%-B3[q6$;%ktq7:t[t$)BkkqD-
kq E&,Q&H!@,--2-&N&E&,%5:W
&NB GS$.:W BW+--#$& l1$&"W%
."-9G<~~<a~0-U-#$)4$5)$
&.-#:-E:2-HT5Fq]$:H:)]: O=--
:-E-D51 52;;Mq$4H8:-E-B
MH0@T A-:1:"-#¸-#a@$'-#5H
S; Q& 6 n+E -:-9 &~0( ~-(-Z&< $ 5?)7
-:@+X)8;-9+i-Z-H-'7:-9?

k
M-/-)($; O-E M- :
SW O4$:Q&H!@(<<H)&"-9: p8
MH:H-#K1+X%+6-95n5~+'hmMH-M
-)B !-#a-q-nkjkt:L7:-B[ ttt-5>-q@$
:-H+=5~.J00qMH--9M{-B #a-#¸
-#K\~5>5B-24:65H&3-]:<+Z&3:W)(
-9@%-
G%-7:tttWC::&1%W-(-Z:Q&H!@
-B->8/-
A)@:B-N-.p:-1W--135>
- & -H z N &W W- 4 H KL 7: - ( &,
tt ttt&3 K2-&N;-J-@A%--5UAM7
-DMH&353516$N-q7:.-)mM-n
&3$;) A.-H&3&S:0W@%-:2
8%5W-M$:)H •3;N1
-,&67::-M:&/- Q3
@%--9-9;H-:2)3;H-)35]$T5H<6
$--q-nWM[tt-+7:5$-;H--,--5n
&3 @-: :&)(-9-5I- :
/ 1 ' 7: = - +* + < h E )7 &2: 5W M
-&&3r:Q#$A$;$W)H.--:)#2"
;O7K
l1$5I]M-=H:21$:-:?/-5@MN
-9 - :N -E : $ T ' -H ; ; -9 -
MM-H-6--H- l1$W-:-
-H:))<-F::-1W-- l1$W--
-H-M):W-:.-HS::ˆ.$;
&30&.]:;;-9&3.Z;:H
-9-::
K&)(5'.B@'5J-0--9M&3:2<
&;Q&H!@
^Q,)V¨n nghÖ_
V¨n b¶n 2:
Nh÷ng th¶m ho¹ ®−îc b¸o tr−íc
Th¶m ho¹ tõ vò trô
l:($:&N&4+WQ&H!@)T
Q0=KDQ&.)l)K2-q
W54&Mi=•W-9:N0(Q&H!@ pT":1])f;:

k[
O<:2$BX-B==Q&H!@.H:5,H5F x]
tt)T/-4+6-3@$&;&,-%
-9Q&H!@ QM?-•~-%x&^•-&+x&_2-QT-J-
H:)H>-@~~-$-H-1#$&ks(&;5':D
Q&H!@ AT@(Q)M"p5&^A_ A$t− b− ksto:2;
W- -B M kt: 1 H :2 Z &2 tM:
< < % kt
:^kt&6@_(-TQAQ ë‚-^K;~~-_:2;W-1W;
:2(-BMkotM: Q:W$1#$&H:-H$%&6@
5,;5]&)('7: p86-$-E130$&-H-#$b[&6
7:1:-j)(()45:@MiQ&H!@ A$−−ksos:2
-BMbtt:%Q&H!@"M-H-bst tttM: O
Hk−kssk=)H;7^p-‘-)-_2-&W?-P~&~
•~1H6:2MH-&;% Q&H!@"
M -H- kgt ttt M: e-H-$ Z W -9Q&H !@ eq ,- '
M-H-]@/-=)H$H6$kt− [− kss K2M(
H%'Q&H!@%4(-gb ottM:jMiQ&H!@"M-H-
k tttM:
Q8-&0H-)@-W:Q&H!@-q0$&:2]&*
&67: QH[− kssk-<=MK^A~)_14:2u55
S:-H--$;=(-:;p-&+p&$-$;:6:,-
.Q&H!@ Œu5$'0@0#$+86(bMC?4+6
30 f8H-0#$+8[t&6-5+ˆc7:
Q&;qa~~:^~~B-~~_:2MC?MTS-E :
6:,4 +6-H- -B M 7 Q&H!@ A4+W/-
$:N:-H-W&3-%=#)8K'0@<HB;*-B
:5:W#;M'M-BT-W-H-
:6-%5$-9- Q$;:2)()/Q))m
5$%Q&H!@Hs−ttt)Tp‘’’Q)m=Q&H!@H
o−kb f+‚:)2--<=A)WMr>U&tt7:.-r
-B+WQ&H!@-
OE&,-nF-J'$-<':+WQ&H!@ A$− − sog
)MTSp+Mbs−tTH&7/H)H<<7
/-9ktt tttKDQ& A)$-H-0Q&H!@kot ttt7:H)H^k
7:H)H−s bkqM:_ A,T0$&-H-Q&H!@t7:H)HN]
~•-9Q&H!@)m5>&H-6248-4)m5>HD' A,T
0$&-H-Q&H!@kt7:H)HN)8)()m5:@&;Q&H!@ A
6/)T&%-M--q0$&:2]&[gt&6 7:

kb
l:WM4Q&H!@)mWW-E:($-<=&? Q&n
Q&H!@M(4-@+1"0$;N:2-BQ&H!@)mW
-)m--B lD-Q&H!@)m-WB;-@$-)m5>
%)W- lD- ) KDQ& :2 - B)m- A62KDQ&
:M(-]*:D&)m5$-W:Q&H!@Q&H!@ )m&5,
A-$6$-B0$&M&%-[q7:.…
Th¶m ho¹ do con ng−êi
A7:ksg&l2>=(-':&"p(-~M:^Q†!_-H-
M?-1;5H2UQ&H!@)m8u+6 l:W=&?@
@'+#)( f#)(%7%(-2M9M Q,-+#)(
%:%-B[t&6v7:ksttk[qv7:ks[t[q6$[q
Q+85H-9\;/=(-7:tg[+#)(%)mktq ktq
)mMH--WM6S$;;;WC:)H7
H8--9)B4-3-H-%-z)%--M(-6<3
B#$&-H--2-02E&&':; R5:+#)()mW;6/
:W-H@ l6$"-#a-#¸A:K:L7:-BMb
&6@5>:W-H+6-&3$--hWNN&WM
H-5351 KL7:T)(+6-&36%:ot tttM:
<<
% +6 - %- ¸ •3 5 :@ )m W ; 6 J M : / M
--5-7:D@)m5>B0$;:@-@::ˆ p-Z
'248-4)m5:@ Q)(6(M;:L7:&5N-B
Mktt ttt(5>$6-9@)(5>$6-9-H-#$tt
7: p(/5>$6-95-E-<-H-:%/-H6
K2$-<&@%+-#$&+WQ&H!@]•5>9D
'-8-:-9KDQ&MuW)4)(&;Q&H!@-B]
•56 A %(- 2 H & -6 6 $-H- H -@
:;0$+•-&’&--5^‡_ +:H$0-2 &,-
9 ] ~• Q+8 5H -9 T-J- ƒa ^ƒ&&:a :
_7:tkt62Q&H!@)m7;:[
:W-)m5&%
+6-&3n2)m-W M0$&-2--&W#&;=$
:%-H$%)m0$&5,:2)m-@H)H:D&Q&H
!@)m&<MN57H H-M?-?6/@$mïa ®«ng h¹t nh©n
H--$;2-Œu5M?-'-H-@':&1;-
qUA-(0*5W%Q&H!@Q&H!@)m&Z

kg
V¨n b¶n 3:
Mét sè vÊn ®Ò cÊp b¸ch vÒ m«i tr−êng
ViÖt Nam
eB5,S%-5F'H-2&8--2-)(-9-
O@'C::&$-&";&]:&?B':
&:-qI-6):&N-9:M-H-]-<
5-9BU@%-MMM428-45&3 KL]
$WB:2&n:2:&U:&@:&%-:
&MMM4:&+W)?-:&)H:&
012+#)(:&
0'-4:2N&W-@5H--]56H'Um«i
tr−êng sinh th¸i vµ tµi nguyªn.
Sù suy tho¸i cña m«i tr−êng tµi nguyªn ®Êt
KD-+Z)0@61H&&|&6:&@-E
1)$H;:&?
G6&|&6@=H&NHH A15)M=H&N$
@N:&)H5>Hu$@$)HZ@
- RH&N$&@-X+C&:W":'!A:G2Q#$A$;:'
Q&:'5I-&+GI-G2 q&;:'!A:G2&
T +6 - b[ k 1 -B [b kgb 1 5> H H -: q 6
k[k•^:2+6-Mi_ A.;-J-9--Ji=H&N
$":'!-B0%7NWH^G_&@
$:
KDMH-=H&N0B:n@-EMM:]=$6@&;Z
@SZ)-TD-@5~+ O+,W-H-:;-J<:8-4-
95>HW%(-2g−o2/:k stt::j7:N:L7:5>&
:2%@:kb− kg-: O4$)b−g7:3M:&5>Hu@&"
)iH K(M,-:&B-]gt−ot7:&S&35T
A$;#-9$+-DH&3Hu:&)H-H-53
51
Rõng vµ rõng ®Çu nguån bÞ ph¸ huû
Q(M;-]$97:ks[5N=#&;-%-q6&3-9
[• A&35>h+]&5N:L7::@ktt ttt
A7:kss2-9-q-n[•$-q-n• OZQ#$GI-&3-52
2&3#$=#Z^Q(l._4$:$-q-nk• nZ!GI-=
-H-n-UGI-p<A#p<!Q&'$-q-nk[•&3
Q6]#$=[7:H21&SW/-g[t ttt&34
& q -#$#H @) f8Hg +6- &3/-&S7 Q
+6-&35>HX-n,-7++-8+":'GI-

ko
A:+H&3@$L4(&Sq A$:@&3]S5>
Hu5c-H-W-H$&3&S45;53-<,-%-5
-n
f4$:M4$T6JM7E,0$&:W<
:2)()":'Q&W-W':ZM4+.':Z:5SH-H-n
SQ&>Pf]Q!<f<
Rõng ngËp mÆn bÞ chÆt ph¸ ®Ó nu«i t«m
p:2;-J-1-B40'=H&N&34:D
:"Kl^:;-J!]:f<_.7:kss−kss:D-+Z
1-B6-@:-9A%-@$:=H1'XN:-H-H
&34:D: A7:]7:J&%7:J
5JN7)@),: !7:kss[@5W&@% \+U-DH&3
:2W1:$T'M6:&
a&c-&34:D:%-B'M6)H:&Z/
-Z+J-7-9:H&-:) )
AH&3J-Hu'M6:&-9-J-+6: Q@5W
5H&%-10$& l4=&34:D-n#:%/-MI-,- K2)(&2
-HS1/-?H$C::D0<0H- AW-D&3(
-E-nH&:W !Hd:2)(-<=A%--EBB)8
u+6$ l6$&34:D5>Hugt•+6-U:2-)(5H2
§iÒu kiÖn m«i tr−êng n«ng th«n
l6(M;&W--c->6/:DHzH":'
A:.$-<-9:&
O-H-W-(:ZM:D0#:4-,-M::@$7:
]#$-B56:D7)#< ON4$+6-!0#5>h+#
%-?)WMBM7 E :Z M−M-]:Z: −-H-
Z)#QHKQ#QWGGW- %-z-B2l&@
@")H:& l4='5640$&U:I1
H&2<)(0@$ A.%--9ŒAƒ‰‡)#gt:
-E-q-Bkt−k[•H-+,-n]bH'5>zH A%-?-
+# &@ A :Z %- 4' M6 56 : & W -B$-<H
&&@$: K2:4&>J"W&";.&
#:C:+"+?-5M; A5@-JJN/-0(+n
M;
Mét con s«ng cÇn l−u ý
A')":'Q&5>C:HW+6/MH-^+Z
/-@u#1_ V$-H--)$@Z-*)-Hu
&@&@$zM6 !@$-MC:+-@-6
6^(-&3)##5B_

ks
H--)"S5c)*\N-B6/),"+?-) B'
<")#[t−ktt:+&7:: RH&N0#:8--B-'%7W
;')8-(:&"Q##^Px_Q'x
Bê biÓn ®ang bÞ biÕn d¹ng
l6/C:+]+)8-(:&-@-B+]1:C:
]-H-51I::'!-GQ& \/+]17=H−[]-
1-B6/M+&’’T*T*-N:D--N:&;:D
%-]5
l6/ -WM6$;U55:'Q& M-e;x:c
7:MH-&;ttN@)$1:J-5H2 H-#$[−g7:
%&;t−[t:18-5t−$/-[−kt@-H@$4$:$
-q-n$'W
Q+85HM=@B;N%-5"Z6%)m+#;[t−gt
-: O4$N'N)m0$&-Z5%-y
HiÖn t−îng khai th¸c n−íc ngÇm v« tæ chøc
Q(-2>H=H+#)(7M+#-:%:?-;':-@
%-NMM>{&6/M-B !'
@$10$&UAS%-]:5>C: G"N+--,MH-
M5 :> &M M H- M= % T
ˆz;]-H-MM4'5>C:z K2)(5>
C:.-<D-) KDMH-MH-5351#$&6/),"@−
'1@$"WQ(lSK A5S%-]:5>
C:NMBn-J-.NB)H
N−íc th¶i vµ chÊt th¶i ch−a ®−îc xö lÝ
!'M-@4/-]ktt•:H$-0"'(%-
-/-0*&M;&W-D--B/-0*N-E-W$;-] € •
A%-56656F:-E-/-0*( Q4:-%--9
:2 )( 56 6 q ? -q -H- ( %- -@ - ( M=H tt:
AC:566W/-HC:)W
¤ nhiÔm kh«ng khÝ b¾t ®Çu trÇm träng ë c¸c ®« thÞ
ë-H->%Q(lSKlA2lanO6Q&NS2
pŠ
Š
1/−kt]- •;-H-M8-:H$0:7D--H-
&,--/-&H8C:5,1@[t−bt]-
R¸c vµ chÊt th¶i r¾n
KD-+Z1-B'-+>-M0&H-)W-0M=-n"
:J-M;:( Q=$>:&-n0:%W/-;-F-
VÖ sinh thùc phÈm vµ m«i tr−êng

k[t
H-56+>-)(0@$M><X-nT5 Q9W:-9
-@'6):&6)8-F: QJ-75$5HM-4$
=HW]$&X$MI<
Q&;#$-q:=:2)()</--@5H--96&W:&
K&cL$M-9&;
^\;GHl$_
Bµi tËp 5
l1$T4575+%#$-H-T4@'
Q&%-4'-<B:I75)B+8&;M=T4)W'
-<-5$&N&;%':2&-H-@'1;&5T4
^\dUKL$&N[ A2'-<$):2]_
V¨n b¶n 1:
O'NN7:kssg5H-H-99WMN?&%-1;'M
%-/-)J-3.8-9=H&NT:%-EJ&%-
.MBM7H-J-&@%S:-.@'32W'M-E
.#(H-25@/35;
Q;D'"'Z-2-M9-−'6+C&3.
7:kssg&M8-1#$&.T@MBM7%(%'
M%-(-n':D$ M:
Q&5(--B'MBM7*H-NWM=8-66:,
7:kssg$:2)(-q;-B@<:2)%5H-H-99WMN?
J-9R(-2>27&"xfaWoo•)%:J-MW-'&
s•v )0@ - 6 kjk•v +>- , sjk• M: W-0@ MF jg•
)N--BHH)8H&M012-9%-&7:kssg
X+$&N/-(-27&"MHv=6(W,-/-7-:"
&2v)8T>-&>−012/-..v=(-n/-5: !B
.8)J-=&?M=-9)8L8-@@]$MT-9
!+#=#
KDMH---E@$&|<.-L$MBM7%-9'M
%-%-'%H&M4#$H-2;-8-M-q&
7:kssg:-nM+").7:) !B)8:)>27
&"-9'MD-56:2)(M=&?-<M6*
) 0@ # 5B M + >- 56 p8 7 &" -4: W -9 M:
W- 0@ MF )J-: 01 2 : ) ] %-N &W
:WM:-96(-−'6
!'-]@:W.MBM7$M:B&;M6/
@:5IS3-L$-<5-9'MT;U

k[k
−l6=)J--W&-9-H-+6-9'M-n@
-4:/--6v<%-<-@]-/v-<-@M-4:$
T
−R6#(&012-n'5@/v@%-z-n;
+Z=HM7:&-4)8-]M6+S)J--]H&vq6-
•3252@v-<--)H--9)J-$2/-(':7-9@
%-]H&v-7-D/-6W1 -9- 6W:
E.9W:5@- p8-;6-'&N2H&.-H-
Z)84.-H-]%+#--B-'%:"&2
−Q-M+#-9-4:/-H$N&W&48Mq-<
W:H4MH;:&?&'8--9)(012-M8-
A%-v:2524&52:H$-=$' -H52--J-M.
MJ-78-=:&=H&N-,-n-(d:)
4=$>-9A%-v)H-CW:=$'/--9# +#
−G%-7:ksso.852W/-7:kssg1W;:
8--'MvS . $M:MBM7&7:kssgW&"
-H-#(H-2NN7:ksso%=$::J-2-<J-
W< Q;:B+C 5M43-(7:kssg $)J-
J-W
!/-)81W-q$)H)-9Q&<G2&>-9-H--@u!
)8@@=$6-9-H--@-H--9S5-)&-%-
;:D-+ZNNM−012=dƒ− kssoD.MBM7H-
J-%<&%-D-56;"-9-2-M9-−
'6&M8--1M>'&-H-HIW-
/-:2]MBM7v+$&N/--H-W2M−012v@%-,-T
>H&
Q$;NN5H=-E52-2&|<.$(-5:)8
H&T>'M&%-n'MBM7<D-56
.MBM7$)&NN :%U
−pJ--W&6=-9')F:+6(1$W
-(ˆ%)J-$-:W-9)8HHS'"-H-%-0= Q&
=dƒ7:$H0@MF:2)(:D:-B:&@:W)%-ZMN
7:&%-^+]:k•-):[•W:ko•W-#:tg•
W':b•_ ON4$$':D0@MF7MH'M(/
M:W-0@MF7-q5c:2*(-27-9-ZMN7:&%-^k•_
KDMH-)852qH.S26W61:-45>4
MFI<:7H')F:&%- K2)(%-&M8-1
/=MNM9$@-$)5%-+]+]T>%/-W
&:%W;:H-J-:%(%%- Q>&0@MF&M8-5>-
W&M6-:">&:%-n"+W':7 ^Q&H]7:/

k[
H0@)-H-%-Pp‰PA:o•)%-ZMN7:&%-&;p~~
: bs• 0@ ) Q& R(- : t• l R(- : bt• O6- :" &2 >
&)M8--#}GI-K)-#aQ&4!-B'&
?)8-$%>&-:2=H&NMBM7%'@'D&
&@J-W _
−Q>&;,DMBM7I%)J--W&-9H-n@
#()J-=&?W-6-H$78-)0@1W4/-:
->27&"-6:2)(+>-,^M56+
>-<:W _@<-ZMN-H-7:&%- G;-WB6-T:%#
-6=-9M8-+6%---$5&|.&"W
'-9,-(%]H&-9-H-+6#+#-n
,-Hˆ Q&6--nL8-&@%MI-,-4
=;W-6W+M4W-2HW7-D
W-H$&3
−!]-9M8-%-D-56S(+,%-]-9
+6%-MB:5/-+8MMW-]7:v]-9M8-
#:%-qM"25%-]&MB]&8--9%-
M-q:')(+8H:%:H=#:<(8-6&=dƒ-9
.+8H1-@@$-q5c[b•)%-ZMN7:&%- AS(ŠfP
/-#&=dƒ:%-qWk[•MW-7: QNN$MMI-
,-/-)mH-2&8->27&"M&&%-:I
-E.7:)
−G2-#)H-:D-+Z/-hX-n%&M(-27
#)H-37:kssb$:L7::2: A#)H-7:ksso(1-7
rW5>:+:2)()F:-98-/-;,%H@<')
%7:&%-)%:0H->+8HD-56+] Q&MB+q
H$T:2:D-B:-S7;-9$#)H--
'<-6-&/%-:2)(M-MH- QN&W-4:
HM(/]H5cS(#)H-XM+ O6-8-6
aH6M6:-(1-9-:%5I]&M-n/--q
WM;=$5'5q:W6=8-W'
−A.$(M:W''6−+,X-n:(+W)8T
>M:D-56q6/=HW--9-H-#<:Wv6-
=#-6=)*+,5:M7&/%--n.
-I- O@'qH(H=W(-nni+|)H)+C
5H-2':D-"&%-35;-BH0*M>
Z/5:T>M:
−K2@'012T-2:&=dƒ7:$-n+C)(2q
6-:@6-7":J--@&'7:=-&M8-+6
%-&-H-+6-B(]%-&)(20@

k[
MF)lR(- QNNB:-@'=$6-:$-;:
$I
KDMH-":2)(<S?'@'J-W#$5@5N&#
+#-=$+J:
AN W N N 7: kssg 5%- ] 8- 6 A> =$ R(- 2 A>
=$Q&<ƒO&:@$H]7:ksso8-C -&&:@$
@ ' -B d = &? ( % )8 -q W ' -9 9 -H-
-H--@U
Mét lµ=H&NH&M012%-$-n'MBM7%.
+C5)J-J-W-&%-)#+#@%-X-n
'M7#(--8--BH$W-.H-2;-8-
73MI-,-.$(#$:@T>)$Hv+$&N/->2
H&M012vW''-5%-.-I-<-.7:)
Hai lµ,-F$:W--2-T:%-I28-
%,-BM<+4$:?':7-9@%-S)*
+,-B6=S8-5;:,-;H&M012
Ba lµ(-9&<-9!A>=$-9R(-2M./-
-HI5c6(-H-75=$W:H4:'MM:
]=&?I:-I-8-C8-?-H-@':@-(-,H
5c-H--<&N28-%)8-qW'4&)#)H&
3W&5%--$5;,--B6= Q&-H--2-DW+6
-2S-H-+6:2 BH#:&WI-9#+#B
--9%M+B&;-H--9&<-)H-I-9Q&
<M=']@--15>5+W:2]+)85
&H-6:]D<+6=;-*=$')H-C-9M
-<=-H52--J-%- !#$@'%D&-52:H$-3
9-<=-qW'-9-H-Q&<%-H--@-=$'
><-<)" QW/--$5&6-=$@'$:2#(-B
d)J-=&?-H-+6#+#H$:?S8-)w-B
/=MBM7H-J-H&M012
^Q&-B¸o c¸o cña ChÝnh phñ t¹i k× häp thø ba,
Quèc héi kho¸ X,]§¸nh gi¸ kinh tÕ
−
x· héi
n¨m 1997 vµ t×nh h×nh quý I − 1998_
V¨n b¶n 2:
k 5%-7:kssoM/51E%"S5c A:G2-(7:
&%--nW4=D'WWH$IM+-3@$"
'Z6$E,#$6W%"'qQ&G2
Q&MB-2-M9-−'65ZT3.7:kssg-(
'M'%-&M8-n)$H-B-'%&2
):2)(%-MH-H-2$-&|&6'M%- A.
8-->"&8-U0@MF5>h>&5@/'Hv]&8-

k[
-9%-::W-'+8H:%'8-6.+8H1/--@
@$v+>-,-MH-=(-)M:@M+>-Cv
)J-(%qH(H#$52&;>&W(7;:MB
M7--H-#H=(- l6=T/])0@M+5>
h&;:2)(8--H--#(:-7r;:)(@6
7 QNNB52--'-q:J-7&":2)(-#(%
-9MW-7:ksso16&A>=$-9Œu5Q,R(-
2.7:$
7-J+C53]7:$+85H-7:-BT=HM=
8-6A>=$MN?J-9R(-2^Hkk−kssg_'6:,M−
0127:ksso&;.% )U
−A'M,-H&<(+6W>27&"M
b•
KD-+Z5>6WD'+;#$&6X7M•T
H&>)/&BT54@<8-W)/k&6@:J-
5N=#];&;ttMW:,-;'&-7:tttv-#$-6
-#$7=-7H5I&S)u)::(&S56
&3'7
p0@-6->H-2:W-9-2-M9M8-)1
-( I MI- ,- MB M7 +$ &N /- > 2 7 &" M kk• ^=(-
+7Mo•+#+b•+6-B(]%-•_
l])F:HJ-]&%-'7&B-B:2)()F:
7MH+,56H+H:-(44':D-9
$7M(/0@MF
H-+>-,$-B524:)N-X7b•
Q&'M6>&=(-:H':D0@MF=&?-9
%-+]H-)-zW-:$:D-$+ 6-./-
M:W-0@MF5c:J-7:&%-:2-(I%
−Q&%-)J-:W-9.52%'-−'6M8--
X+$&N/-'-<5)8T>M: G2-#)H-/-M':-"
:J-R(-2-^7:kssg“•xfa7:ksso:0(-nb•_ \
'6M-B52%v-H--<)('qH(H/-0*W
;MM+ Qq64);)%xfa3ss•7:kssg:0(g•7:
ksso q)(H;+Z/-M':-+%kt•+8M]7:v$7<
7:&%--9$7H<8-B]5ZW6-9+#
+5@/'-H-MH-:@$7:&%- AN-)(#+#T>+
/-:ZH5H/-H
−O6-T:%=6)0@/-0---8-< f6-T]H+
6%-/-:"&2v-H-+61-$--T]=
:2W2]'76=7(76-: O6--$

k[[
T/H-01-E0#$+8/H-01:%4/H-01/-0-:W<
5%-]H$H-+,L&/--8-M2N/-+#92
ë'Z@Z&+:' 10@6'&&W&S&?
-7&S&3H&MH%=$:3i-B6= H-
+6-B(]%-+$&N/->27&"&;t•
−H-8-H+,-M7H$012-B5%-H&52
:% R$:H+,-W"-H--@?-'NJ-,-:"&2 H-
W27H-&?<6-56H$7H+#
2- H-$+8n/-F$:WH67-DM>+>-56
&--B'; H-MW-HNW/-M=M
=&6-:(-27+#)( lW2+,--B'52:%
-':"&2&#--&:2)(: a&'<H
W236,-/-+$&Nv-H--<&N=(-'0HB:
z=$6-:-H--<&N:,-;'H&7H012/-
&M-B6=<v-2-@&-(-H-6W012D-56W:d
/-M;=$<&%-
ANT=H7:ksso'M%-,-7&")(-9#
+#T>)867H012,-H&)8T>-&>012/-
+$&N-9-( Q&5(-]$MBM7*H-.8:
!+#1@@/-&7:=&@=&?
A.81/-.#(-<5%I/
=&5(-]$*H--]/-+#!4J-]$9@
M"8M.5%- ;
8'8M-9=:1:@$
.:D$-Z%.+C5M4-&"4:-+W)8
T> H &M012-9%- Q&.N (:%0@
6D-+C&;:&?<&7:$T;:@$%U
−Q(-27&"-9'M:kj)%5N=#-97:&%-v)8
:)B+C&&-H-6-6+>-v]];
&4Mq$M:W-0@MF]M7)%7:&%-
−!]H&)0@M+5>h&;:2)(8-&%-
.8-I%M(W^0@MF]%-+>-,-MH-
=(-_
−O6-+$&N-H--#(M:-B'MBM7<D-56-#(
#)H--#((-#(W6-H-#H=(- QN&W
:W&6(+,-Z%-H-$(H-2%H&>S'
.@'%=$&H.52::@T>M:
VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm vèn ®· bøc xóc cµng thªm gay g¾t+:2)(+6
h)0@+12N&W++2M)I0W+6
%-v)(@67M'6='012&MM6

k[b
W0121":J-;:&? Qq67+#)(-n-@".Z
)(@#$;:MBM7-6-0HB:z
A.+C5;&;->H-2&|-9-2-M9M8-
4=D'-9; p-]Nr)84>27
&"M15I ] : )3 7:kssb- ] ":J- h )D +]v
.$(:W&8--−'6+W)8T>M
:10@6&%-M5ZTM9M8-
ON4$--]N4&|nh÷ng mÆt yÕu kÐm-95#'M%-
:-2-M9M8-:7;:52-2&|< !BN&WM:6
=$)J--W&-9-H-+6-9'MvN&W-n)<M
S52&48Mq-<-9-<->&N&W=%-3
M:68--B:D5i3-+J5i/-=;-@ QN&WB
MB&HMiM-;3:2'MzW-4:%"5%-]
&; - - 6 H 6 W H & =H &N -$ T >
& > % 01 2 -9 eI- ,- N &W B -B
$-4:-nY2-)81W-qW8-6-9!A%-
Q&M4.521W/--rI;:MI-
#-.M$:&)81W-qW8-6$;#-9
=#$&"W---2-T:%H&v+B1W-.8
Hm-BW-<'<
K2)(-9&<=&?c:F$:W--2-T:%H$28-
-/-4J-)#)I-&;-<)"8-C;-=H&6/-(-9
! )H---nS52-9-,-4H
@=HW:&'M64/-6-H$':7-9-H-
]M-9#+#-9S5"%- H-#(:%1
0@6MH'&W2M-9=]-<>-<)"-
/-TMM>(@4>'&-9&<-)H-:%
p8 -q W ' -9 -H- -H- -@ -B . 5 6 M;
=$-n=;D'NJ--4)H-<)"M:&H:)H
6-T-J-8-65iMq4M-:(@M"
N M /- H H 5 +< M> M{ I- &H- D- : ) X "
<NM5>H60*;:: !B$;#-:-
'-9&<- )H- -15M/- -@ ;:
-q 4: - 5> 5 +W = -H- ] @- 9 ,- - f 4 1
HH!A%-9-B'-9&<:/-
v # +# S N % ' -9 &< - )H- M M
=8-6
QT-J-52:H$%--SM'5;-D'6)@@ !2E-H
52--J--@:]dJ-&H-6:,-,#+#W$'&N
278- Q6:E1-*=$')H-C-nD56HMI-

k[g
,--nM:68-"0@%$-9!A%-::n
-9#+#-9-H-]M+&%-%-
A.M$:'-qW'T-J-8-6-9$-96(
-%--H--@ \-<=-@&6(B904
M$:&H-6:-9:N&%-R(-2S5-%-
^Q&-B¸o c¸o cña ChÝnh phñ t¹i k× häp thø t−,
Quèc héi kho¸ X]§¸nh gi¸ t×nh h×nh
kinh tÕ
−
x· héi n¨m 1998_
V¨n b¶n 3:
Q&-]$MBM7*H-'M%-$"&N2H
&@-n'$M:)%'%-0=X,--B:J-
7&"+<^%-=dƒxfa7M•_W/-$;-]T>
-H-:D-9)(012v8-7H012-B5%-52v-&>
&48012,-/-..v=6=(-,-/-:"&2
%--9'W2(W=&?
A.8BM=-9d-M@@%L8-&@%-9
!+#=#-J:-9&<-)H--9!A%-
,-F$:W--2-T:%IS-q&.':7%
&6-H$28-./@%-/=MBM7,-
H&5'.
KDMH-NNM012&:@$7:=-E52-24:.
:D$M:-'%+C5MBM7J-W<T;U
k A>27&"M,-:D-56)0@-67
-4:<-ZMN-H-7:&%-q6)*+,78-)0@@S?7v
>&&%-M:)2)J-;,H-B0%:v0@MF
4MF':
!]H&&'M--B-$5--8-vMW-]
-9A %-& M -4:@ S(+,v]&8- -9%-
::Wv]-9+6%--9#+#X&N&6 9
&<H$28--/--H--H--@=H&6)#)I-&M
8-6-nM:6=v-n-)H-56H.6H$
2;:W:m-H-S8-&#+# QNN$)m"(-
27&"M&%ni-B.-9&<56H
:W:mMI-,-
QN&W:W&6(-−'6MI-,--n-4:v
:2)(-q;=&?W$-:(%)8T>M:X-n":J-H
W@-H-#H=(-/%-q6/=HW&T+
/
K2)(@'012+C&$I<v)(M-BD-6-:
,-7vNNB$I<".Z5>;v:2)(6W01

k[o
2@W:d:W+#:,-+C5J-WN&W&48Mq
-<W:H4-nMHD'&'8--9)(012
[ G2:H$='&%-9$-B:2)(52
N-X-n$M:&-qWT-J-8-6-#-/-6
8-=%-v2E-H52--J--HJ/-$;-]'MJ-
78-v:2524MiM:dJ-Mq4&-6-v6=;)H-
C : E #$ MB M7 - -@ +% W: =$' / - -9 +
6#+#X-n;:&?
^Q&-G¸o c¸o cña ChÝnh phñ t¹i k× häp thø n¨m,
Quèc héi kho¸ X]§¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô
n¨m 1999 qua bèn th¸ng ®Çu n¨m_

k[s
PhÇn s¸u
luyÖn kÜ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n
V#$+875:2=H&N5S:'5%-MH-3M
3S%N:2-H--@-B-5(5%-)U
−!>%0#$+875
−\4'-<75
−Q&M'-<75
−e:&675
f%#$-)mN:'.5%-$
I. ®Þnh h−íng x©y dùng v¨n b¶n
V#$+875:2W2N4$-E(@--H-W2MH-
6-0#$+875-]-B>% B -#$. %
.+8M/-H&%-M0#$+8-J-5I$6-
675.-#-.-,
O6->%/-4&6-&)H&|-:2)(-#i)
#$U
−AB^_c:WM=N^:,--_y
−AB^_'.@'N^2+_y
−AB^_%(/^#4_y
−AB^_^-H-J-_y
O6- > % - &| &6 5 ; 6- & . -# i &;
--,-&|&5;N55B--D-m-4&
N-W6=5@$;
1. §Þnh h−íng môc ®Ých giao tiÕp
KL:255B-B:2D-:2:,--&; B
:,--B)85HJ-:%&T:2@'/-'=
#:D--E-BB)8;H)82;-TED--E-BB)8
+W;H K,--&@+W)m/-0H->:2 -H--,Y
2-3-2-
K,---9:25-B-i&U
−K,--H-2'4J-
−K,--H-2'N-:
−K,--H-2'2
l6=-96-)m/-H+@5c.:,--1W
/--3:8- A6--BW/-:,--$MW-3
:8-NM--E-B4&/-$J- Q@;&
W)(&/6=-96---B4&$4J-

kbt
A&8--B.-2--q-B4&6=-9B
):2+4:-7::7:):%-B@$/-
Q$4$X-BB:2-H-MH=H5W/-6=M
5B-B)8H-2%:-?$T'4J-5T'
N-:3B2%:B::( A.5W
/-]$9-5:,--UH-2'4J-H-2'N-:H-2'
2 . 5 W 6 = - A/- W . 5
MW/--D&.5MW6=
2. §Þnh h−íng néi dung giao tiÕp
!>%2+6-0H->:68-)m/-'-4%&7
5 :68-$1W2+-975 A2+B-B
.)846/-98;-9012/-B^_4J-$
-E-B."N-:D-.-#-$6"/ -9
H A.d>-9H^2++8M_%)F:-96-8-
6d>B^75_5-EX-B:2M-H-@> e
-H-E-B6-0H-.d>-9
:N&55"&@'+UM7)*+,3-
N&W) fB.752++8M5]-9
B5-E-B:2M-H-@>
Q$4$-X@:WW:2].&c-
6=N2+>6M5-E+
H=$> G"m&475/-
0H->:2-H--,'4J-''6'#:'=6012'
J ON&.&/-,@$?--B
4$3-(MD---W$M-d%
-WM Y2--]JB=)"--9? '
$1W;:2H8-52-H8-?2+-5M
3. §Þnh h−íng nh©n vËt giao tiÕp
AB?-−.#4:=H&N
−/--?-.#4
Q&W2H:2N4M
--E4$ BM4:2-BM4W)(
^&/H;+W$&&&/:25H-H;B
&%--- _ A-E-B.&/:D-+Z4)(
)-q-B:2D-:2)(@>&)(B(/-8-
:H%% ë.&/@$4-8-)m4&&
5.6&;+-5#:N

kbk
B1&cM:N1HN:N:(&N5$2+
5-E/-Yd--95# !#$:2d)]: G"
m&W2-1B%"&;5-ES:UH
4 ON4$6=M-q,2-H:-n
,2-4 AB^_.@':4MD-M
:(4vD-B^_.@'MZ/%%B=&
)($-94 N-BB&c-2-1MW
6=
A4$6-5'45'M(%
B l5$--,-N6=
-- !B. 5 ' B =)*+,./ - M6:
-)( -9 !B.5'-]J#:
-9? l5B=.-B-H-8-?<6.Z
/%MF>-9?3-H-+Z3D-#%-H-)*+,N l5)"
-J -?2+M</+$&N/-J-9? B
M-q5c :2 3 :2 N :2- H J /- -] 1 -L
J-9?)J-$,--95)m$Tr BB&c)85
'(/--)#)I-N6=-96--
-
Q3.)8#-&;--BM4&c#4:2
&.#(-]/->%&@&|&&%-M&N5$75
4. §Þnh h−íng c¸ch thøc giao tiÕp
O6-8-?-H-J-Z/:2$(=&?W;6=
BM%-H-&N5$$WW6=-<&@')%-H-&N
5$MH- Q4:--BM-q-]$:23$5c:23MH-:2-#$5c
:2-#MH- :6=W$Tr ON6-8-?-H-J-
'-]/--d
H-J-42+75-n,2-'$(MH-.
D-:%'M6)(#:012 -94 KLY2-
D-:&;-9:N:-B-B.-H-4MH-'75
A4$32+-9:25+$@-B$)&&@'.5
MH-'2+"4 !#$'D(%-H-5
64<&-H-75-4M?- O#$-E--<)"
W;-5
!&|<6-(/.$(MH-1H-2
%6-T-J-75-1$-Z+|-H-+Z3.N&
.B)#$-9GH-lS eB%S5Wa4 GH-BU
§êi sèng cña nh©n d©n ta dÇn dÇn cµng ®−îc c¶i thiÖn, còng gièng nh− t«n chØ môc
®Ých cña ®¹o PhËt nh»m x©y dùng cuéc ®êi thuÇn mÜ, chÝ thiÖn, b×nh ®¼ng, yªn vui, no Êm.

kb
Cuèi cïng t«i xin chóc c¸c vÞ lu«n lu«n m¹nh khoÎ, tÞnh tiÕn tu hµnh, phôc vô chóng sinh,
phông sù Tæ quèc, b¶o vÖ hoµ b×nh.
A.3.t«n chØ môc ®Ých, thÈm mÜ, chÝ thiÖn, tÞnh tiÕn tu hµnh, phôc vô
chóng sinh, phông sù Tæ quèc,....3..B-*:6&@=2-
-9.<-*a4 H-B$-9GH-3W/-)8]EW
/-:(=6(%37/-)J-$,-W/-:,--
1D&
nMGH-B%.+#':2@'MB4J-GH-W+Z
.N&@-,=2-%?:2MMH-U
X©y dùng chñ nghÜa x· héi còng nh− lµm ruéng. Tr−íc ph¶i khã nhäc cµy bõa, ch©n
bïn tay lÊm, lµm cho lóa tèt th× míi cã g¹o ¨n.
A.N/-+Z))H.N&@]E%5-
+#Ulµm ruéng, cµy bõa, ch©n bïn tay lÊm.q%5-+#GH-:%+Z.
N@$
lD-MB-$6%.O6A:]:W-(aHGH-1
BU
T«i biÕt r»ng c¸c ng−êi ®Òu lµ con d©n n−íc ViÖt Nam song v× Ph¸p b¾t buéc, hoÆc bÞ
chóng l−êng g¹t cho nªn ®i lÝnh cho chóng. Chø thËt ra kh«ng ai muèn câng r¾n vÒ c¾n gµ
nhµ, r−íc voi vÒ rµy m¶ tæ chèng l¹i Tæ quèc ®Ó mang tiÕng ViÖt gian.
A.3.GH-+ZUbÞ l−êng g¹t, b¾t buéc, kh«ng muèn, câng r¾n vÒ c¾n gµ nhµ,
r−íc voi vÒ rµy m¶ tæ,...1->)8-(&@&|&-9(/.
]:W-(aH-(W#+# AMB%:?+#
MH-'-.-]:$GH-WBU
N¨m ngãn tay còng cã ngãn dµi ngãn ng¾n, nh−ng ng¾n dµi ®Òu tËp hîp l¹i ë n¬i bµn
tay.
A.+,+X$1B]Mr>'&n-9(/&
6-T-J-5T-J-5:7-9?-) KD-+Z#($#(
.W#(M5i=M
5. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
O75+%#$'2+NyAc::,--Ny?-yO-H-J-
&N5$y
VÎ ®Ñp cña bµi ca dao
"H«m qua t¸t n−íc ®Çu ®×nh"
H«m qua t¸t n−íc ®Çu ®×nh,
Bá quªn c¸i ¸o trªn cµnh hoa sen.
Em ®−îc th× cho anh xin,
Hay lµ em ®Ó lµm tin trong nhµ.

kb
¸o anh søt chØ ®−êng tµ,
Vî anh ch−a cã, mÑ giµ ch−a kh©u.
¸o anh søt chØ ®· l©u,
Mai m−în c« Êy vÒ kh©u cho cïng.
Kh©u råi anh sÏ tr¶ c«ng,
Ýt n÷a lÊy chång, anh l¹i gióp cho.
Gióp em mét thóng x«i vß,
Mét con lîn bÐo, mét vß r−îu t¨m.
Gióp em ®«i chiÕu em n»m,
§«i ch¨n em ®¾p, ®«i t»m em ®eo.
Gióp em quan t¸m tiÒn cheo,
Quan n¨m tiÒn c−íi, l¹i ®Ìo buång cau.
G-:2,-J"+]"+]2&-H†<:MH5;
&@:Z<:;)$:M)I:5I/- KLd:L3'
@H-H5BF6-9B?-M:%@: A:25J-MW
5<I-B9-:)I- Ah-9N/<"
#${-#4:2-:W-W)J-)#0
l-#:"]/;M--B&$'('N$;&-+-B
:HN-TMS%-&)<:H-B-&7.-H
-9$M--9-6-2@J HH-&5i=;
-BN&@-B.d E-BM-q)85>DMW
;-H-*)T];-&:"n:N%-H a,.()8
:+$;+H;-HH5i=;-&-EB:I-&;-)
-h Q#:$-D&-+ K2-&MH-1H&@
H$;U
C« kia c¾t cá bªn s«ng
Muèn sang anh ng¶ cµnh hång cho sang.
r-H-#JM5I5{5"NB-H-Bh-(
-J8-H]-9-#<UQ@:n$;=d#(%-H
:N$;
Q&"W5<-#5&*<i4&)8Mr>&
52-M-H%:N
Em ®−îc th× cho anh xin
Hay lµ em ®Ó lµm tin trong nhµ
¸o anh søt chØ ®−êng tµ
a-4-&&@> ¸M&H-:-q)J-q
&@MH A-H)J-q$-EHI: BB-H-%
B&:=&?@:M-BB5<)m),TU
Vî anh ch−a cã, mÑ giµ ch−a kh©u

kb
Q4:2-H-%6M-:h-<-9:N::':
n-H($< Q$;-&Mr::W
:2-@$B&@5#=<5BBM#2-B+>B:2
6&-&@4M-@$@$-S A-?-0(--
## !-#MNM-nN. A:@$-.-(
-ZN:%4IUH5S-z;:@$4-…A$0
:&]=-)J-9N$;5J;+$;
e:%D?5&.d>7:+nU
Cã trÇu mµ ch¼ng cã cau
Lµm sao cho ®á m«i nhau th× lµm
Q&C+W:i-%0-M/-=-:&] ;
M-&z5S-N-ˆm&&cU&$H-H4…A.
JJS)C+W:i-%0-@$#$-rMH-
:…Q"5-H&H&<-:N4M…-:
@$-H5S-@$-nz;::2,-B:qH$;-9-&.
=$W-$6-HH)J-q5i=;&;-)-q)8
;:IF$+X+I-$65S- Q525<.6-5>
&(;X:-&-:N-H5>B+8&;-H46
8-#:&W)2N$;c:I:-9-&(%-
H
^a\_
Bµi tËp 2
f8-H-3.-H---B&75+%#$1$-q&(/
:H-1%%
T©m sù víi c¸c em vÒ tiÕng viÖt
$;O6-$;=dBO6A:-9-
$;=(-.=(-7 QO6+:T;-)HW0#$
+8.Nv&$'H$:1:1O6T&{:6&{
(S2<
€ •H-:6$T:5(:7:&-2--W$(-.-H-
6-H-:)m;-]:?(--9+#2-<-;)H…!(%
O6-E4$v.$:&@]#$.NH$O6-H-:
…Q#:SW$5&)H++W-9-H-:)m.M:%-
O6 A$35#$-H-:-BdJ-@$ H-:$;:1$0:…
nN))%</-:,T:S&;@%--9QT=(-':2M(
3\Wp<K@%-:6@$-:H:N56
-nN))%</-B?-O6#:SI::2%
BO6A:$;=d…
^V#f6_

kb[
Bµi tËp 3
l1$#-:,---]W-975+%#$'-H-:DU
−A4J-
−QN-:
−l2
A;40')8Z/.-H-J-&N5$75%:,--D&
§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå
!'&@=&?-]:T54)8@=H.W2-&>
$&-$@%)(5N-Z+>M;:(-9lS9
>-
•@WZ&@MN+6&bt7:-9:2-2-)BB+C&"&@'
<&;%-E"%-GH-lSX.$;F:-@-=d-9:2
-)-H-:W@-N%-N+#N)86%&)H5W-
$6h
-9GH-)(-9GH-+>:?-'5U
5.-<:S+Z-H()( G.-<:-q-B5:B&@<-7GH-
M&<1:22-<:70-H5H5-E)W-J-7-nWN/-
)I0<:@ ë6-:iB--@$GH-=d&?55M=)
0@-9-M&?,-, H)-9GH-{h
-q-B5n&-#:S-9GH-2BWN-HiB
2BH)H@<<:-9:2)(4$
5W-155…GH-)(:6-)($:6-36-%@U
6--J%--J+#6-&@i&S-#$&:25J--:2
S-B-$6%-H--H:'A:7:4-9-#3<:
6-n97 Q&)(-9:N6-NGH-8:/-NM
-]-;5;-WGH-6-,-,-B:&;]B
$GH-1D-)(S-B.-H;:2Wd--@-
IUQ&eNeHA@!>QI\/…
A-%]:&cGH-)(MI-MT(M
'&F+4 GH-lS)()(+>5W-4$5"NA)(
)T)(-2-@&MTH-6-9=]-#
+# !)(4-@+>-/%)(#:S%.
"N-:.H&>]-h@ !B)(8-)87::
GH-lS;<)H&%$$
Q&bt7:-9-2--@lS9>-+H
D-5;-WX5N-&-$54$A-]:HW
-)H)(M;-.-I-&@:?/Mi$ A$

kbb
&-"Z$-#5>&B52-N-))TBX+H
#:SB-Z-B1)&.5<$6hU
Th¬ x−a yªu c¶nh thiªn nhiªn ®Ñp,
M©y, giã, tr¨ng, hoa, tuyÕt, nói, s«ng.
Nay ë trong th¬ nªn cã thÐp,
Nhµ th¬ còng ph¶i biÕt xung phong.
OM:%&Z4U
Nói Êp «m m©y, m©y Êp nói
Lßng s«ng g−¬ng s¸ng, bôi kh«ng mê
Båi håi d¹o b−íc T©y Phong lÜnh
Tr«ng l¹i trêi Nam, nhí b¹n x−a.
p8+HB&&5Di chóc;;-9lS9>-:
:??- Di chóc "%--E%-'@:
x+>&)(&=6%:?&H-lS9>-
-E&@+>&B5N:(-=]-#+#/-
%/-:/- p$--Z-#.-#%-9#+#-E
-9W+>Ue-BN=d<2-48+A%-O6A::2
+#2-O6A::2)-B-W-B:n)-#@$M5
$T A.-#+>:)#)I-B-#:4=:52B--9
&6--/BNB)J-:W>-B-9
Z-H-:W
^aW:O7!S&Hå Chñ tÞch, h×nh ¶nh cña d©n téc,
tinh hoa cña thêi ®¹i,AVGp84lA2ksg)
Bµi tËp 4
l1$#-2+:,--(/-H-J-
/-6"-H-W&-+%#$U
§o¹n trÝch 1:
Rõng tre, nøa ë n−íc ta cã nhiÒu lo¹i, nh−ng th«ng dông nhÊt cã kho¶ng 30 loµi nh−: tre
trinh, tre hoa, tre vÇu, luång, giang, lå «, nøa tróc... C¸c lo¹i tre, nøa nµy ph©n bè ë T©y B¾c,
ViÖt B¾c, §«ng Nam Bé.
^ViÖt Nam ®Êt n−íc giµu ®Ñp_
§o¹n trÝch 2:
N−íc ViÖt Nam xanh mu«n ngµn c©y l¸ kh¸c nhau. C©y nµo còng ®Ñp, c©y nµo còng
quý, nh−ng th©n thuéc nhÊt vÉn lµ tre nøa. Tre §ång Nai, nøa ViÖt B¾c, tre ngót ngµn
§iÖn Biªn Phñ, luü tre th©n mËt lµng t«i... ®©u ®©u ta còng cã nøa tre lµm b¹n.
^QK%C©y tre_
§o¹n trÝch 3:
S«ng §µ khai sinh ë huyÖn C¶nh §«ng tØnh V©n Nam, lÊy tªn lµ Li Tiªn mµ ®i qua
mét vïng nói ¸c, råi ®Õn gÇn nöa ®−êng th× xin nhËp quèc tÞch ViÖt Nam, tr−ëng thµnh
m·i lªn vµ ®Õn ng· ba Trung Hµ th× chan hoµ vµo s«ng Hång. Tõ biªn giíi Trung
−
ViÖt

kbg
tíi ng· ba Trung Hµ lµ 500 c©y sè l−în rång r¾n, vµ tÝnh toµn th©n s«ng §µ th× chiÒu dµi
lµ 888 ngh×n th−íc mÐt.
^A$CQ#S«ng §µ)
§o¹n trÝch 4:
S«ng §µ dµi 910km, tõ V©n Nam vµo n−íc ta theo h−íng t©y b¾c
−
®«ng nam, gÇn
nh− song song víi s«ng Hång. §o¹n ch¶y ë ®Þa phËn n−íc ta dµi trªn 500km. Qua Lai
Ch©u, dßng s«ng ch¶y trong mét thung lòng s©u gi÷a khèi cao nguyªn ®¸ v«i vïng T©y
B¾c nªn l¾m th¸c ghÒnh vµ ®i qua nh÷ng hÎm nói hïng vÜ.
^Qpxe§Þa lÝ_
§o¹n trÝch 5:
Lµng xãm ta x−a kia lam lò quanh n¨m mµ vÉn quanh n¨m ®ãi r¸ch. Lµng xãm ta
ngµy nay bèn mïa nhén nhÞp c¶nh lµm ¨n tËp thÓ. §©u ®©u còng cã tr−êng häc, nhµ gi÷
trÎ, nhµ hé sinh, c©u l¹c bé, s©n vµ kho cña hîp t¸c x·, nhµ míi cña x· viªn. §êi sèng vËt
chÊt ngµy cµng Êm no, ®êi sèng tinh thÇn ngµy cµng tiÕn bé.
^lSK_
§o¹n trÝch 6:
Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu: xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt m−ît
cña lóa chiªm ®−¬ng thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre, ®©y ®ã mét vµi c©y phi
lao xanh biÕc vµ rÊt nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. C¶ c¸nh ®ång thu gän trong tÇm m¾t, lµng
nèi lµng, ruéng tiÕp ruéng. Cuéc sèng ë ®©y cã mét c¸i g× mÆn mµ, Êm ¸p.
^lQ−QQ>_
ii. lËp ®Ò c−¬ng v¨n b¶n
\4'-<^-n?lËp dµn ý, lËp bè côc, lËp dµn bµi_&&;@$^&
.&/B-B)8N+&B-_.2+-<5+8>
&M&75)8)I0-H-d)8(@-93-9'
H-<)"--968-6/--H-&N5$-H-44&;-9H-
'2+@'/-'-4%
1. T¸c dông cña viÖc lËp ®Ò c−¬ng
!'-<-52M-95275 -B))H'-<
5M&0#$+8 A-6W-S)2-E(
75-+--B+/%N--]-B5M4q:q-
-6---6-0#$+875+C&:2-H-
-B4/&H/-.))BH-0$&@6-5i)B
-5i)BdD-dM-#0J.-H-]
!'-</-4&)m-U
−Cã c¸i nh×n bao qu¸t chung cho toµn bé nh÷ng néi dung triÓn khai trong suèt v¨n
b¶n.A-B'-<.2+$)m6&:2-H--,&|&+C4
5<
−
Cã thÓ nhËn ra ®©u lµ ý chÝnh cÇn nhÊn m¹nh, cÇn ®i s©u; ®©u lµ ý phô cã thÓ bá
qua hoÆc l−ít qua ®Ó lµm næi râ ®Ò tµi còng nh− chñ ®Ò cña v¨n b¶n A ' -<

kbo
--B'M6)$8-?.2+.-4:--
-H--#-.)-Z/%6->%1/-D&
−
Chñ ®éng trong viÖc tÝnh to¸n dung l−îng --975-E+/
&;-93]3d G;-WB'-<-E--ph©n phèi thêi
gian-3]:2-H-/&.&/-]H%
7 5
2. Yªu cÇu cña viÖc lËp ®Ò c−¬ng
N'-<-B]:=&?4$;'-<-]:5:2)(
$;-]@>U
−
§Ò c−¬ng ph¶i thÓ hiÖn ®−îc ®Ò tµi còng nh− chñ ®Ò cÇn ph¶i triÓn khai trong toµn
bé v¨n b¶n.A.2+-]&M$&'-<Z/%:,-
- #4 -H-J- 1/--F5>&5%-
>%
−
C¸c ý lín, nhá trong ®Ò c−¬ng ph¶i s¾p xÕp mét c¸ch hîp lÝ, mét mÆt võa ph¶n ¸nh
®−îc l«gic tån t¹i, vËn ®éng cña b¶n th©n ®èi t−îng tr×nh bµy, mÆt kh¸c còng cÇn ph¶n
¸nh ®−îc l«gic cña b¶n th©n viÖc tr×nh bµy ®ã. G"m--9(/=$>
:?-H-&N5$75NM=-)m/-.75-B-@&-
(M-Z':2' l<.4J--9-(%)84
:-92)HW;:L-B:2-H--4&;-H-&N
5$6&; ON$&'-<--E-]6/--H
&;B&-H--4&N5$'(/:D-+Z-')8SW4
2-9(/.&n-9W-6-4'-<75
−!'-<&N5$-]c« ®äng, ng¾n gän, s¸ng sña vµ ph¶i cã nh÷ng kÝ hiÖu nhÊt
®Þnh ®Ó ghi c¸c ®Ò môc, c¸c ý hoÆc c¸c chi tiÕt.Q.d-Z54--]/-
H +@ 5c -Z :2 W M 6v . ' :,- . d % & ' -<
/-W5c:23:2.D-:2-# •@M-D&'
-<::2':,-D-:2d%BW/-5c'-#
O+,-'5U
Bµn vÒ vai trß vµ t¸c dông to lín cña s¸ch trong ®êi sèng tinh thÇn cña con ng−êi, nhµ
v¨n M. Go-r¬-ki cã viÕt: "S¸ch më réng ra tr−íc m¾t t«i nh÷ng ch©n trêi míi".
H·y gi¶i thÝch vµ b×nh luËn ý kiÕn trªn.
-B4:2'-<)U
Më bµi:
−A;&n-9)H-30$&)(]-9-
−!@':K x~&<~M1'-4%UpH-:"&2&&%-:I.
-#&:%
Th©n bµi:
^k_ x-d-#B-9K x~&<~M
_pH-Ny
−\M&J-

kbs
`O'M6:)0@
`O')(-
`O'%8;
−\)F:]
`pF:-97:#W
`e=-92&6
`lH-BH&>D-56
−\5W#:N]E
`x'$m
`\:--2-)(];:
5_pH-:"&2.-#&:%
−pH-5':?8-
`O'M?-8;
`O'M?-012
−pH-/=M
`l=HMJ6W<
`l&%-%-
^_ GN4'H-+,-9)H-;dM-H#
_pH-(
−A#-]:5'8;012
−xMH:H&-5#:N
−I-H%-:<MH?)HW
5_pH-0@
−V$;W-5B:)84
−K-@<:W
−!/-W%)$)(:W-9-
^_ QH2(%6-?-)H-
−QWB=+$&NJ?-)H-
−?)H-(-BH&>M?-D-#7
−a;H;H.)H--B2+0@
KÕt bµi:
−er>WH-+,-9)H-
−l2-9-H#
Q&;#$+,''-<-:25:7&&T Q&;
8--@$-B0@6'+WMH-+IMS'
+Z4'-<-7.N.$;-]-<5-9:2'-<
-3;-E-]/-:5

kgt
3. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Q^->_5+%#$/-&M:2'-<yl1$
4W'-<B:2-H--
NguyÔn §×nh ChiÓu,
ng«i sao s¸ng trong v¨n nghÖ cña d©n téc
A)A$C!N:2<%-9%-Hm)Hi<
.&5]&76-9+#2-@&-$
Q&;&-B.N)-BH)HMH--:I-9-
-7:-NN:%@$-NN-@$)H O7<-9A$C!N
-E4$ B-q5A$C!NH--9Lôc V©n Tiªn,
Lôc V©n TiªnMH;6-'2+'7-n&@5'<7$;
%--9A$C!NM--Z&H-9&$;%--(5?
0#:/-aH--5-|%--H-#$:2&7:7:…
A$C!N:2<$;%-:H-F:.&5@9-
/-2--@6-9#+#-(5?0#:/-<Q#$$5T
]--D-#;@%--
A$C !N ( :2 ) &" " @ !S A
BW)(.-%-#:$A$C-:#:5H%-.
MI<#+#)+EJ;HD--J%- ON
:Z-:IW2-9-)$;%-A$C!N-9$<
7 O.H-F:BH&>76-n=dH"-LB))H#:S
&)H-=dW -9 H- W>- )*-9 :2 MT ,-
W…
e5@+|+1… !)(W2-9A$C!N
:2@:<+E @%--E-&;-(N
M-9-)$;%----&W&ˆU
Sù ®êi thµ khuÊt ®«i trßng thÞt,
Lßng ®¹o xin trßn mét tÊm g−¬ng !
2-<7-9A$C!N-9:2-))@@N
:2% Q<7-9A$C!N<7-@HrD-
W0#:%-9-
Häc theo ngßi bót chÝ c«ng
Trong thi cho ngô tÊm lßng Xu©n Thu !
Chë bao nhiªu ®¹o thuyÒn kh«ng kh¼m,
§©m mÊy th»ng gian bót ch¼ng tµ !

kgk
!(%A$C!N-]:57:2;-J- OA$C!N
=d&?-J-&H--9:N-3N-M:65?/+,7
-<:6--3@$U
ThÊy nay còng nhãm v¨n ch−¬ng
Vãc dª da cäp kh«n l−êng thùc h− !
Ž
ŽŽ
Q<7 $; %--9A$C!N :)(W&#:&-9 -
&MHaH65'5q-9#+#A:G23kobt'))(
:< 7: & R# -9 &' N +% )8 -q $ -9 :2 + % - 5@$
A$CQ&a<1H"pxnQ8!J-21]7:kob-I5
q:'! 7: kobg-I 5q:'Q#$ - D- KD- +Z%- D -
:zMT,-4$-H-]%#+#A:G2-5@$#+#
2-H-54-)'M;=$Z+4$HD--J%- xD-
5HŽ… a&5I]+@$;":'!)&2"MI<
\,-q5-2--&#+#&2%'<'-)T
:W:mWM-M{Z-EM-inM#:,-^'
)H--9aH&M'-2--&0#:/-A:G2_UM"-9
Q&<!>"xnQ9Ml#"KQa\;:aQ"GQ&
A$CQ&Q&8-"•W-xH!LQ3\<!LQ3Q8"]Q<A$CO7
GRl%"lB-KG!: \:))]:6'.&)*
6$'55-2--@+E"MI<'55---9
5 5 Z 6 ) HH ]: &2 % )J- :W -9 &
MHaH-5@$:2&5IS3n-7:ZW-9=]-
#+# ( % D-W 0#:$6) @ - -@ -Z -J
%--J+# 1$:2W&5>-T5-5@$U
"Bí c¸c quan ¬i, chí thÊy chÝn trïng hoµ nghÞ mµ tÊm lßng ®Þch kh¸i nì ph«i pha, cho
r»ng ba tØnh giao hoµ mµ c¸i viÖc cõu thï ®µnh l¬ l¶ng !
Bí c¸c lµng ¬i, chí thÊy ®ån luü d−íi Gß C«ng thÊt thñ mµ trë mÆt h¹i nhau, chí
nghe b¶o trªn BÕn NghÐ ph©n c¬ mµ ®µnh lßng theo mäi !
Hìi ¬i, oan nh−êng Êy, hËn nh−êng Êy, cõu thï nh−êng Êy, lµm sao tr¶ ®Æng míi −ng !
C«ng bÊy l©u, nghiÖp bÊy l©u, lao khæ bÊy l©u, bao ®µnh bá qua sao ph¶i?...
lS"-2--@+E)-9+#2-O6A:"A:G2-
5@$&2--I0 xH&'N-5@$M"&
$5?-A$C52]:"&$.M,-)8
6-9-2-M"Q#$p<M,-)86$;%-+E-9A$C
l6N&MHaH-5@$"A:G2-I--I-n:W:m<'
@1/-1W(@ M; &N@& -I/S
&@$-I-/-)892M;=$-9-%-4$@!SA
+E3B1&";5J-S7-D5?-%%-<Q#$0#:W:

kg
@%-- "A: G2 + B 1 56h 2-4( @ -9
QT =(-…
;MX;:<7$;%--9A$C!N:2
]%.57-/.Z)(4&%%-
MB-.6)1&?%+# An5#:S&
-9A$C!N1+C4)21Z-:N-9+#
2-(%-)-9=#(+#0M-q=-$
-(-5L-(-&"Z-J%-
1$?-W'W&5V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc:
Hìi «i !
Sóng giÆc ®Êt rÒn,
Lßng d©n trêi tá.
[...]
Th¸c mµ tr¶ n−íc non råi nî, danh th¬m ®ån s¸u tØnh chóng ®Òu khen !
Th¸c mµ −ng ®×nh miÕu ®Ó thê, tiÕng hay tr¶i mu«n ®êi ai còng mé..."
G--9A$C!N:-%5B×nh Ng« ®¹i c¸o-9A$C
Q&1 l57U-25T:2+#2- l>--9A$C
Q&1 M- -M -/. - - 6-3 @$ 5
+<-I:&W&ˆ %- GV¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn GiuécM--
.Z@X;USèng ®¸nh giÆc, th¸c còng ®¸nh
giÆc... mu«n kiÕp nguyÖn ®−îc tr¶ thï kia...
Bm+%)(S-9A$C!N.=#-5@$
$$]1/-+W…
Q&<7$;%--9A$C!N-n-B.H.n
?-&@h5Xóc c¶nh:
Hoa cá ngïi ngïi ngãng giã ®«ng,
Chóa xu©n ®©u hìi cã hay kh«ng?
M©y gi¨ng ¶i B¾c tr«ng tin nh¹n,
Ngµy xÕ non Nam bÆt tiÕng hång.
Bê câi x−a ®µ chia ®Êt kh¸c,
N¾ng s−¬ng nay h¸ ®éi trêi chung !
a&MHaHMI<)T:W:m-5@$"A:G2:$
" ' 7 < 7 0@ - 5 : H- F:
.5:26<UaO7Q&>A$CQGZl.
AlYKX!WA$CO7\W-A$Cl.l#lSl#A6 Q4
&@MB-?:25+,&&@'5'$'-Bd<> V
&- :@$ -#$ & 5 < -9 A$C Q x C A$C Q ' GN Q4
^$;7-.lH+%#$7 +>-_U
Bao giê BÕn NghÐ l¹i trong
Cho dßng s«ng NhÞ vang lõng kh¶i ca?
C−ìi thuyÒn lªn tËn Ng©n Hµ,

kg
BiÓn xanh ra ng¾m, tr¨ng ngµ s¸ng soi.
C¶nh t×nh nghÜ l¹i ch−a vui,
Nói s«ng cßn g¸nh hai vai nÆng nÒ.
Ž
ŽŽ
G#$0B'Lôc V©n Tiªn:2 H-F:%-9A$C!N&@
T5 &+# @ ":'A: a Lôc V©n Tiªn N:%
@$H&>-95&-$ !#$:25&--/-
. W J-H =d &? " - / .- …Q@
;.H&>#:A$C!N-/"W-
=:-9-N-B]1L AA$C!N-E
'54-'&$0"<!D-<Q#$XW-)
. ' H @ H =d &? \W ;: A$C !N )( )(
&n=]-#+#.-#NH)8:q:(%&
eTKW A$C!N-#U"Tr−îng phu cã chi ngang
tµng !"e8&B:N&MMT-9W-T&$' ;-H-#
4-9Lôc V©n TiªnU\,-O#Q;e'A$6AQS .
HMH$;&?M&%-):2n:D-+]MT-8-
$=$@@N% l?.#4-9:2"1='B
M-]B A ?.--B&20<> l?)(
&012-E5501230$-B(M{0@$
M{-B'MT5@-?1@&MM/-(:?
+(5@-?1I l?.@:<+E-: ON.mB
?]E--#-$6-9?:--:0--
O'7-<-9Lôc V©n Tiªnd#$:2&$6M&$6B
QH--(d:2(7:+C+C%-B&$'5H&2&1&
+# B$W-.-L7M$I:v"#$%&c
A$C!NN:Z;-q-B?--MH-4$4MB
)*-.W$;5vW;:$-r5$;5@$5…O
6$:@$5):-B-7-J'-B-LMH-…fX)
-L)<)B'7-<M'::H&>76-95&-4
@+X3]-( QM%?-Lôc V©n Tiªn-)$
-n2-n']<&@ $U
Kim Liªn, ¬i hìi Kim Liªn
§Èy xe cho chÞ qua miÒn Hµ Khª.
.............
V©n Tiªn ®Çu ®éi kim kh«i,
Tay cÇm siªu b¹c, m×nh ngåi ngùa «.
Q&+#:'A:-Lôc V©n Tiªn)$)M
Lôc V©n TiªnM-qN2+-#-$6-nN7$-9Lôc V©n Tiªn

kg
QB:WA$C!N:2-)$;%-:2<%-9%-
!)()86-9A$C!N:2@:<)H;->>
H-+,-97?-64;-)J:W-9-)&;:D&47
H"
A#Mq6:$:@-9 A$C!N^$Hg7:kooo_&
n--1$(:2<"%-=-9
+#2-…
^aW:O7!S&T¹p chÝ V¨n häc, )(gksb_
Bµi tËp 2
P^->_1$&N5$'@'UNg−êi häc sinh phæ th«ng kh«ng ph¶i chØ cÇn häc
giái To¸n mµ cßn cÇn häc giái c¶ V¨n n÷a.
x)*-B:2'-</-4+%#$-2+$ P^->_-BH
'-<$MyON)yA/-4'-<MH-^->_)m4
-2+:N>&N5$y
®Ò c−¬ng
Më bµi:
−x%6]:=&?-96-?-QH&&
−er>-/-9O7?-(%)(-
Th©n bµi:
(1). l?-O7-2-)()#)I-<<=-H-N
/7?-
−x5';;@%---9+#2-:N-H-+#
2-MH-
−x5.H&>]-9
(2). l?-O75S+ˆ."N-:I
−G$;<-7:4v5-H--:-H-I
−G)(#H'
−G-:4.-Hh3-H-N/7?-
(3). l?-O7&z$67B;:
−!+WH7B^+Z3D-# _
−ýJ-/-]$9<7H-9B
−Q@$/--H$-Hh-9.+#2-&-H-H-F:7-<
=B&&5?-'-H-)*+,.-5#
(4). l?-QH?-O7'-]-(7H--9:L-
−l?-@-9:L-'-].5T'O7QH
−O6-&z$6+$-=?-QH+$N/=?-O7'-]
--2-)(-9:L-
KÕt bµi:
−er>W&nd-96-?-O7

kg[
−Q&;-<)"B&M4UNg−êi häc sinh phæ th«ng kh«ng ph¶i chØ cÇn häc giái
To¸n mµ cßn cÇn häc giái c¶ V¨n n÷a.
Bµi tËp 3
'5:7)U
Q,-.-B-#U
Mét c©y lµm ch¼ng nªn non
Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao
l1$-@$+X-J&)($: W
B'-<+%#$/-4-'5&; Q^->_'-</
<yON)yA/-4:2'-<MH-^->_)m4y
®Ò c−¬ng 1
(1). x--93.
−A-9:25-#$
−A5B-9-H-3&;
(2). xH&>-9-#,-.
−AI-":?M-D-m
−V#$+84.:W
(3). \@$+X-J
−Z&?-4
−Z0#$+8&%'-H-:DW2
§Ò c−¬ng 2
(1). x--9-#,-.
−A
−A5B
(2). J:5c+X-J
−Q&&
−A012
−ëN
(3). •&5?-
−]MW)J-:W
−a5-H-M
Bµi tËp 4
x>+%#$:2)(-9'-92^->_1$H-&3.
-9'B:2M-W2+-F5>:+82U
^k_ 2-<7A$C!N
^_ Q;;&TruyÖn KiÒu.

kgb
^_ \n$;%--9+#2-&<7-T
Q35-9'2$-B:25W1+8>-?2+&N5$)(
%3-9'U
_Q-@8)8-9&$6Lôc V©n Tiªn.
5_¸&7-&TruyÖn KiÒu.
-_B×nh Ng« ®¹i c¸o−G$;2-4-9@%-
P^->_@$2+:5W+8>H5-BZ/%-9'--9
2MyON)y
III. TriÓn khai ®Ò c−¬ng thµnh v¨n b¶n
!'-<$=&?-:275-q&?h G"
4$-]-$'-<.-#-.-, !#$-6-&M'
-<75
KL75-B:2M-@W&; Q$4$N:2-H--@W
/-:275-qM&M--]75&N8)U
1. ViÕt phÇn Më bµi
a]K"5-B6:,%6'0H->-9'-2+&N5$
0H-4:(=6.H-%(/ a]$-q&6(@'
2+@'W:@')m/-5
Q&-H-75M?-]K"5:6:,]d
;' -H-&N 5$ - A&-H- 7 5 :-@
--2-rW54B)8 ]K"5
6:,.2+)m&N5$-n:;:6:,#: !B
6-:"]:)-)8-d7)J-@+X-($/-
?- !8-6/-'$]K"5-5-H-&N5$
--H-BN/D-&:25H>M</&n:n$
+X&:2)8M62-H:26/&H%6
B:"55c-H-trùc tiÕp !B6-;r-H-@')m/-&N5$
&]Q#5
O+,U
Nãi ®Õn mïa thu trong th¬ ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn NguyÔn KhuyÕn.
NguyÔn KhuyÕn lµm nhiÒu th¬ vÒ mïa thu nh−: Thu ®iÕu, Thu Èm, Thu vÞnh,... nh−ng
trong ®ã bµi Thu ®iÕu lµ bµi th¬ hay h¬n c¶.
H-&N5$&8-$I?&|&(WM
MM@+X-(?-
E-B:"55c-H-gi¸n tiÕp O'-H-$M;
&8--H-@'>&N5$:5c:2)()86-)8M66/
D--#-$6@+X+]+]?-@'-]
&N5$&75
O+,U

kgg
Trong lÞch sö ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn nh÷ng tµi n¨ng mµ ¸nh s¸ng trÝ tuÖ cña hä cßn soi
räi m·i vÒ sau. Cuéc ®êi cña hä Ýt gÆp nh÷ng nçi gian lao. Hä s¸ng t¹o nhÑ nhµng, tù
nhiªn nh− hoa në ban mai, nh− chim hãt lóc b×nh minh.
Nh−ng bªn c¹nh nh÷ng con ng−êi ®ã, cã nh÷ng con ng−êi cã mét cuéc ®êi kh¸c h¼n.
§ª-m«-xten nãi ngäng vµ hay xÊu hæ, ®· h»ng ngµy ngËm sái, gµo thi víi sãng biÓn, cuèi
cïng trë thµnh nhµ hïng biÖn vÜ ®¹i thêi cæ. M. L«-m«-n«-xèp, con ng−êi khæng lå, ph¶i
kh¾c phôc nçi tñi cùc "lín x¸c råi mµ vÉn ch−a biÕt ®äc" vµ ®· trë thµnh nhµ b¸c häc
Nga vÜ ®¹i. Van Hèp (Hµ Lan), ng−êi m¾c bÖnh t©m thÇn, nhê kiªn tr× ®Êu tranh víi bÖnh
tËt, ®· trë thµnh nhµ b¸c häc lõng danh, cã c«ng x©y dùng ThuyÕt ho¸ häc kh«ng gian vµ
®−îc Gi¶i th−ëng N«-ben ®Çu tiªn vÒ Ho¸ häc. P«n-tri-a-ghin bÞ mï hai m¾t tõ n¨m cßn
häc líp 6, nh−ng vÉn kiªn tr× kh¾c phôc khã kh¨n vµ tiÕp tôc ®i häc, cuèi cïng trë thµnh
nhµ To¸n häc xuÊt s¾c vµ viÖn sÜ chÝnh thøc ViÖn Hµn l©m khoa häc Liªn X«.
NhiÒu tµi n¨ng trong sè nµy, ngay tõ bÐ, thËm chÝ khi ®· lín råi, vÉn bÞ rÇy la lµ kÐm
cái hoÆc "bÊt tµi". Giªm O¸t bÞ coi lµ "häc trß kÐm cña líp", cßn Niu-t¬n th× kh«ng ®−îc
thÇy cho häc gi¸o tr×nh VËt lÝ vµ To¸n trung häc. [...] Oan-t¬ Xcèt ®· cã lÇn bÞ mét gi¸o
s− gäi lµ "mét th»ng thén vµ m·i m·i vÉn lµ mét th»ng thén". §¸c-uyn bÞ ®uæi ra khái
Tr−êng §¹i häc ª-din-bua v× kh«ng cã kh¶ n¨ng häc tËp vµ Anh-xtanh bÞ tr−ît khi thi
vµo Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa §uy-rÝch...
ThÕ nh−ng, nh÷ng con ng−êi "bÊt tµi" ®ã cuèi cïng ®· cã nh÷ng cèng hiÕn lín lao vµ
trë thµnh nh÷ng thiªn tµi ®Ó l¹i nh÷ng dÊu tÝch bÊt hñ trong nÒn v¨n ho¸ loµi ng−êi. VËy
bÝ quyÕt thµnh c«ng cña hä lµ ë chç nµo? Søc m¹nh nµo ®· th«i thóc hä v−ît khã ®Ó ®i
®Õn thµnh c«ng? Râ rµng ®ã lµ nhê ý chÝ.
^TheoQQ&_
H-:"5H&;-B-L:W)J--(?--
W+C&<-L:++nv@'-]&N5$5>-N:
&)8M6)(6$6/<.6-:"5M$('
A4$6-'Y2-@'&N5$+8M+
/>(/-8-65B
2. ViÕt phÇn Th©n bµi
a]$-n/-?]&M !#$]=&?@-9527
5B:6:,H&."-9$/-W-&"]K"5)
-]$9&?h
A ]K" 5 -q : . T 4 N] Q# 5 W:
.2+--,HJ/-)8-/-9?- ë#$
+C&:?=H&NU5H-5N45H-5i&mH:"&25I-
-] !HJ:2-H-&?h]-5-E'2
++W'NJ-
!D-56-d&]Q#5:(=6.@'-&;.
-HMH=H-H-,.-H5:-H5>5:.)8M6-H--

kgo
)( Q&75M?-$-46-&N5$-H-4:4-J4
4-B]:=&?D-56
LuËn ®iÓm.'H--]+X?-%-/-
--/--J: \4:-q-BH&>:2M4M4:
B/---J::2-H-]$9
LuËn cø/---<)":)H&|4: !B.m.+X
-J&--J:-4: e-B4-JM-4
-JmX4-J+X-JN-E)mM-B.M4:$
,-
LËp luËn=H &N )I 0 ; M -H- d W :2M(( @ +X
?-%3M4i^4:_3B%M4--9
75^4'_
O':D#:]Q#5:5+$&N%:J-()8J-9
?- a]$-]&HN&W#$-7rM-]
)8=H'+/M?-:6:iM9)J-+|75
e]Q#5-]-d:2)(:)U
_H-W7
!W7-BN3'B-2MH-
^k_ Q3B-2chøc n¨ng
Q3B-2$-@$"]Q#5-B-B-H-WWU®o¹n nªu
luËn ®iÓm, ®o¹n triÓn khai luËn ®iÓm, ®o¹n nèi,...KLW$-B-B.2+
IMH-Y2-2+&N5$ O6-#-3WW
4$-q-B-@<(N-E-B$&:2W-@$/-
6:2-H-0
O+,U
Mét thêi ®¹i võa ch½n m−êi n¨m.
Trong m−êi n¨m Êy, th¬ míi ®· tranh ®Êu g¾t gao víi th¬ cò, mét bªn giµnh quyÒn
sèng, mét bªn gi÷ quyÒn sèng. Cuéc tranh ®Êu kÐo dµi cho ®Õn ngµy th¬ míi toµn th¾ng.
Trong sù th¾ng lîi Êy, còng cã c«ng nh÷ng ng−êi t¶ xung h÷u ®ét n¬i chiÕn tr−êng, nh−ng
tr−íc hÕt lµ c«ng nh÷ng nhµ th¬ míi. T«i kh«ng so s¸nh c¸c nhµ th¬ míi víi NguyÔn Du
®Ó xem ai h¬n ai kÐm. §êi x−a cã thÓ cã nh÷ng bËc k× tµi ®êi nay kh«ng s¸nh kÞp. §õng
lÊy mét ng−êi s¸nh víi mét ng−êi. H·y s¸nh thêi ®¹i cïng thêi ®¹i. T«i quyÕt r»ng trong
lÞch sö thi ca ViÖt Nam ch−a bao giê cã mét thêi ®¹i phong phó nh− thêi ®¹i nµy. Ch−a
bao giê ng−êi ta thÊy xuÊt hiÖn cïng mét lÇn mét hån th¬ réng më nh− ThÕ L÷, m¬ mµng
nh− L−u Träng L−, hïng tr¸ng nh− Huy Th«ng, trong s¸ng nh− NguyÔn Nh−îc Ph¸p, ¶o
n·o nh− Huy CËn, quª mïa nh− NguyÔn BÝnh, k× dÞ nh− ChÕ Lan Viªn,... vµ thiÕt tha, r¹o
rùc, b¨n kho¨n nh− Xu©n DiÖu.
Tõ ng−êi nµy sang ng−êi kh¸c sù c¸ch biÖt râ rµng. C¸ tÝnh con ng−êi bÞ kiÒm chÕ
trong bao l©u bçng ®−îc gi¶i phãng. Sù gi¶i phãng cã thÓ tai h¹i cho chç kh¸c. ë ®©y nã
chØ lµm giµu cho thi ca. C¸i søc m¹nh sóc tÝch tõ mÊy ngµn n¨m nhÊt ®¸n tung bê vì ®ª.

kgs
C¶nh t−îng thùc lµ hçn ®én. Nh×n qua ta chØ thÊy mét ®iÒu râ: ¶nh h−ëng ph−¬ng T©y,
hay ®óng h¬n ¶nh h−ëng Ph¸p.
Nh−ng ¶nh h−ëng Ph¸p còng cã chia ®Ëm nh¹t kh¸c nhau.
^lQMét thêi ®¹i trong thi ca,
&Thi nh©n ViÖt Nam_
Q& W 7 &; W /- + & M 4 : & M
.2+:%-]5H&MBWk2+-9$
WM::%:-q)8I-WDW.15
:-@(-@-$<(&|&
^_ Q3B-2c¸ch thøc nghÞ luËn
V:03B-2-H-J->40:0:(=6d:2-H-MH
=H@.-H--#&W7 Q3B-2$--B-W7&
] & M :2 )( W W -9 $ )U ®o¹n gi¶i thÝch, ®o¹n chøng
minh, ®o¹n b×nh luËn, ®o¹n so s¸nh, ®o¹n nh©n qu¶, ®o¹n ph©n tÝch, ®o¹n tæng hîp, ®o¹n
tæng hîp
−
ph©n tÝch
−
tæng hîp^-n?Wtæng
−
ph©n
−
hîp_
Gi¶i thÝch, - @ :-?-5
/-.':?-&|D--<-(
O+,U
Liªm lµ trong s¹ch, kh«ng tham lam.
Ngµy x−a, d−íi chÕ ®é phong kiÕn, nh÷ng ng−êi lµm quan kh«ng ®ôc khoÐt d©n, th× gäi
lµ liªm, ch÷ liªm Êy chØ cã nghÜa hÑp. Còng nh− ngµy x−a trung lµ trung víi vua, hiÕu lµ
hiÕu víi cha mÑ m×nh th«i.
Ngµy nay, n−íc ta lµ d©n chñ céng hoµ, ch÷ liªm cã nghÜa réng h¬n; lµ mäi ng−êi
®Òu ph¶i liªm. Còng nh− trung lµ trung víi Tæ quèc, hiÕu lµ hiÕu víi nh©n d©n; ta
th−¬ng cha mÑ ta, mµ cßn ph¶i th−¬ng cha mÑ ng−êi, ph¶i lµm cho mäi ng−êi ®Òu biÕt
th−¬ng cha mÑ.
^lSK_
nchøng minh:)Hi@'-?-.
':?-n@$57M7D--4-I--I e-J
:-B+Z-+X-JXm
O+,U
Qua §Ìo Ngang tr−íc tiªn lµ mét bµi th¬ t¶ c¶nh. C¶nh vËt hiÖn ra phong phó dÉn
theo b−íc ch©n ng−êi ®i. Cã c¶nh s¾c: cá c©y, hoa l¸, tiÒu phu bªn s−ên nói, chî bªn
s«ng, nhµ; cã ©m thanh: tiÕng cuèc cuèc, gia gia kh¾c kho¶i, dån dËp. Vµ khi lªn ®Õn ®Ønh
nói th× nhµ th¬ ®· nh×n ®−îc mét c¸ch tæng qu¸t, toµn thÓ: trêi, non, n−íc. C¸i mªnh
m«ng v« cïng vµ hïng vÜ Êy cña thiªn nhiªn ®· lµm nhµ th¬ s÷ng l¹i: dõng ch©n ®øng l¹i.
^Q&]Q>G7Q_
Q--J:I'% e--
?-N--ES1:-?.':

kot
:N&N5$-nM--J:?-N-E-B
-1:-?'::N&N5$
B×nh luËn5$idM&;':2@'HH5-@d-9@'
Mr>):"&2@'=$:2-H-&6)#)I-
+6< e5N4--]M/35N34@'1/-&
0:0&";-D-m-B)J-$,-<
O+,U
Ng−êi ta, khi mÊt mét c¸i g×, th× mét mÊt m−êi ngê. Mµ khi trong bông ®· ngê vùc th×
c¸c ngo¹i vËt còng theo ®Êy mµ biÕn ®æi ®i c¶. Phµm t©m trÝ m×nh ®· c¶m gi¸c lµm sao,
th× tù m×nh l¹i t−ëng t−îng mét c¸i c¶nh s¾c hîp nh− thÕ. Ng−êi m×nh vui th× m×nh thÊy sù
vËt bªn ngoµi m×nh nh− còng vui; ng−êi m×nh buån, th× m×nh thÊy sù vËt bªn ngoµi còng
buån. Ch¼ng qua lµ t¹i tù m×nh in trÝ m×nh vËy, chø ngo¹i vËt hå dÔ ®· cã mèi liªn l¹c mËt
thiÕt víi m×nh mµ thËt thay ®æi nh− thÕ ®©u ! C¸i t©m chuyÓn thêi hÕt th¶y mu«n ph¸p ®Òu
chuyÓn theo. Cho nªn c¸i t©m cÇn ph¶i chÝnh. T©m cã chÝnh th× t− t−ëng, hµnh vi míi
tho¸t khái tµ khóc ®−îc.
(Cæ häc tinh hoa)
ë#$4@$M6:)(-2%.m)I-)H-1
5N'.M-W#:MH--9:@-9 !B.#:
&@&H/-(4<&.: MH- p
M5N4&cUH#:-$$:H'-$
;-H#:-]- Q#: -B-N":%H
MiM-/- H-5N44$:-@'&55W-&";
)#)I-<$,-)m-<
p)H)8(-)846/?%)846/M:T&|
:2&.)846//-:&))HD-&&:2M4-]
+,d-9B
B-H-+Z))H44U
QJ@lËp luËn b»ng c¸ch so s¸nh t−¬ng ®ång-H-443-H15
)$&-H-5::?'34-H-5N.-H-5
%-H15-B.<8
O+,U
Bµi th¬ hay còng nh− hßn ngäc quý, b«ng hoa ®Ñp; ph¶i ch¨ng cßn h¬n thÕ, v× ngäc
còng cã lóc ph¶i mßn, hoa còng cã khi tµn hÐo, nh−ng th¬ hay th× cßn sèng m·i. Ngäc ®·
quý, vÉn cÇn bµn tay mµi dòa; hoa ®· ®Ñp, vÉn cÇn bµn tay gät tØa, tr−ng bµy; th¬ dï hay
vÉn cÇn ®Õn nh÷ng lêi b×nh tri ©m tri kØ. Nh÷ng lêi b×nh hay cã khi ®em l¹i hiÖu qu¶
kh«ng ngê, nh− t¹o thªm cho th¬ mét vÇng hµo quang, nh− gióp ®êi ph¸t hiÖn mét v× sao
xa bÞ m©y mï che khuÊt.
^QSæ tay ng−êi yªu th¬,
Q&!lpaQ(lSK_

kok
QJlËp luËn b»ng c¸ch so s¸nh t−¬ng ph¶n-H-44M(-
(/$%(/MH-&)8<Xc:Mr>:2
&(/:44-]% %
O+,U
Cã thÓ nãi r»ng nhÊt cö, nhÊt ®éng cña Tõ ®Òu v−ît khu«n khæ th−êng t×nh. Khi Tõ
ra ®i, h×nh ¶nh cña Tõ lµ c¸nh chim hång l−ít giã tung m©y, kh«ng ph¶i lµ líp bôi
hång cuèn vã chinh an hä Thóc. Khi Tõ næi giËn, ®ã lµ sÊm sÐt ®ïng ®ïng næi dËy,
kh«ng ph¶i lµ lêi qu¸t th¸o ån µo cña viªn tri phñ lËp nghiªm. §Õn khi tõ gi· cuéc
sèng, Tõ l¹i kh«ng chÞu n»m dµi trªn ®Êt nh− kiÓu thÕ nh©n mµ trång th¼ng ®øng thµnh
mét trô ®¸ cét ®ång kh«ng ai lay chuyÓn.
^OElW§äc l¹i "TruyÖn KiÒu"_
Nh©n qu¶-H-J-443$;#%M=D-3M=&S
-q&$;#D--q&:(=6#=-H-;
\;6#=:(;6@$-B=$4-9)846/
e)846/0@6:WM+)8H-2M---9)84
$6/MH- p846/&8-=$>)8$))8N-9
)846/MH-NBnguyªn nh©n n)846/+H-2-9)8
46/MH-:0@6NBkÕt qu¶ A$;#:$)M=
;$;#-H-B&%-M=-H-B)
\44#=8--@44=$W A?-1-4
$;#N@)m-4M= HM=&&/-&=H&N44
#=B-E-M4-]W%-944
Q -H- 4 4 # = ] :" ] W 7 -B )m . -# ;
$;#D--E-B.-#;M= e]K"5;$;
#NB-]4-J-94 4 nM]K"5;M=NB
-M4-944
Ph©n tÝch,B)8#-(/.524i.M-W
i]/M)H0:0 \3#14&&c5@-J(/
-E'+'524/ KL524BW-B.-@&;D-
&&;#56B%-H-524MH- G"4$5)#'5-@-9
(/-]5&|&-,'3524/@$ !W/-'
B-#-
O6-#-(/.]i<MY6
:-]#:2)($;I-@>U
−a:5)8#-H@T-J--9(/ a#-
M5-@-9(/)m+X-L:-4J--9-
-E)m5>]:X)W-
−aHJ(@-:,---944 KL-44-B-H-#-
&; e-B-H-#---:?:,-- O+,%:,--N:
'-<-)?-1--U]:NJ- Q&MB

ko
-E%:,--:;-7?-W-UWN2#: p8
#-4$Z/%:,---96-&N5$
−a#--Z:2;-'+8:2-<)"#-
(@35%--];%5%---(-Z Q&=H&N#-;-
$M/-$T
−a#-$;I--@54-6-#-(/M
/-$?M/-/-@ GI]--H-H524i p
B-H-524iW/---H-524i< H-524i<W
/-,-#--H-524i<. J4$6-#-/-
%MM-
Tæng hîpB6-/-H-524iW-H--H e=
-9)8#-:%-q-:2-H-&;{<4--)85
-q&?h'(/ K( (/&)8(@.-<-9
.-H<{M-]T/W qM1#-&S)BN4W(
/%-HN-&:(=6.-H-$(524:%-B)8
5]$9I+6'5-@-9( /
!)8T//--0H--]#$;I-U
−qT/-H--HS@&3524
−qT/.-H5242-3-@54-
A4$M#--]-(/:2-q:-7-J nMT
/W-]@$)8#-:-<)"UT/-H-&-H-524i-@
524%&ST/.-H-&524%-H-&
524%< a#-T/:2-DH-)B%
=$>X
Tæng hîp
−
ph©n tÝch
−
tæng hîp/--H-J-&N5$44M
T/#-&SWT/ ON-H-&N5$;tæng hîp ph©n tÝch-E
/-<<quy n¹p diÔn dÞch A=$W+C+>-.
H-+Z4J-MH:H-#NT/-q6-;@'T=H
-n#--q6-;-H-dM524&6-&N5$4J--9-
'68-
\44tæng hîp
−
ph©n tÝch
−
tæng hîp/-5I]5c6-;:22
+:2@':dT=H)B6-#-i2+T=H
2+5240:0&S-(-Z6-MH=H#-D-:"
&22+1/-;&&=H&N#- H-444$-])*
+,-H-H-UT/^T_#-^#_T/^/_;/-?I
44T
−
#
−
/
!W7&N5$Mtæng hîp
−
ph©n tÝch
−
tæng hîpW7/-5I
]5c:24>-:2-#$:240:MH=H&S)
B.2+:&;56-,MWW7:2d:
TMD-M4-
O+,U

ko
TiÕng c−êi trong truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam mang rÊt nhiÒu cung bËc kh¸c nhau. TiÕng
c−êi ë m¶ng truyÖn vÒ ng−êi n«ng d©n chñ yÕu ®Ó gi¶i tho¸t buån phiÒn, mÖt nhäc cho nªn
cung bËc c−êi thËt v« t−, tho¶i m¸i. C¸i c−êi ë ®©y thËt to, thËt d÷ déi, c−êi xong ®Çu
kh«ng ph¶i v−¬ng vÊn g× c¶. ë m¶ng truyÖn vÒ tÇng líp tiÓu th−¬ng, trÝ thøc rëm nh− thÇy
lang, thÇy cóng, thÇy bãi,... l¹i lµ nô c−êi chÕ giÔu, mØa mai, ®¶ kÝch. C¸i c−êi ®Ó mµ nghÜ
vµ cµng nghÜ cµng c−êi, cµng c−êi cµng thÊy chua xãt h¬n. Cßn ë m¶ng truyÖn vÒ bän
c−êng hµo, quan l¹i, tiÕng c−êi trë nªn quyÕt liÖt, m¹nh mÏ, kh«ng khoan nh−îng. TiÕng
c−êi mang ý nghÜa chèng ®èi, kªu gäi lËt ®æ, kªu gäi sù ®æi thay. Ph¶i nãi lµ c¸c cung bËc
c−êi trong truyÖn tiÕu l©m thËt phong phó, ®a d¹ng, tiÕng c−êi võa lµ ®Ó gi¸o dôc con
ng−êi, võa ®Ó c−êi cho s¶ng kho¸i, ®Ó tån t¹i, ®Ó phÊn ®Êu v−¬n tíi cuéc ®êi tèt ®Ñp h¬n.
^QKho tµng truyÖn tiÕu l©m ViÖt Nam_
^_ Q3B-2thao t¸c t− duy
Q3B-2$-W-B-W7U®o¹n diÔn dÞch, ®o¹n quy n¹p.
QH-+$H-W2+Z4J-68-N:&-#
-EJ-N:&-H-dMN:&-H-4:0H-4:(=6.-H-d
M eB%+$-'-4%-H-H-diÔn dÞch vµ quy n¹p,
ph©n tÝch vµ tæng hîp.H-H-$:2:DH-+Z4J-68-
:DMH-W-H-H-+Z&N5$4J--9-'68- A
0+%B-2+$-N-q-BdiÔn dÞch vµ quy n¹p:%8-)8-H-H-
+ZH6N:n4J--H:% n-H-H-ph©n tÝch vµ tæng hîp-9
$H-+Z&N5$-H-dM-9-'68-
DiÔn dÞch -H- 4 4 /- 5I ] 5c :2 4 0 - MH =H D-
.'1/-:?34 :)$&.&;-,
O+,U
ý ¶nh h−ëng tíi lêi mµ lêi còng ¶nh h−ëng tíi ý v× lêi lµ ®Ó diÔn ®¹t ý. HÔ söa mét lêi
cho ®Ñp h¬n th× ý còng hay h¬n, míi h¬n. Ch¼ng h¹n b¹n viÕt: "Giã ®· h¬i l¹nh råi".
Nh−ng thÊy lèi ph« diÔn Êy th−êng l¾m, kh«ng lµm cho ®éc gi¶ chó ý tíi ®−îc, b¹n bÌn
söa: "§· nghe rÐt m−ít luån trong giã" th× ®©u ph¶i b¹n chØ thay lêi, mµ cßn thay c¶ ý
n÷a ®Êy. HoÆc nÕu b¹n nãi: "T«i buån l¾m". Råi b¹n thÊy lêi ®ã ch−a ®ñ m¹nh ®Ó diÔn t¶
nçi sÇu ngïn ngôt cña b¹n, b¹n bÌn söa l¹i: "V¹n lÝ sÇu lªn, nói tiÕp m©y" th× ai d¸m b¶o
r»ng ý cña b¹n ®· kh«ng thay ®æi.
^A$Cl\;_
Quy n¹p-H-44/-5I]5c.40:-,&;
56%.4>:T=H.40-
O+,U
Tõ H¶i chèng l¹i triÒu ®×nh kh«ng thÊy râ v× lÏ g×, ngoµi kh¸t väng tù do, ngang däc.
§iÒu ®ã kh¸c víi lÏ th−êng. LÏ th−êng khëi nghÜa chèng l¹i triÒu ®×nh, ai ai còng nªu
chÝnh nghÜa cña m×nh ®Ó thu phôc nh©n t©m. Trong ph¹m vi v¨n häc ta, bµi HÞch T©y S¬n
khi tiÕn qu©n ra B¾c diÖt TrÞnh còng nh− Trung nghÜa ca cña §oµn H÷u Tr−ng ®Òu nãi râ
lÝ do vµ môc tiªu hµnh ®éng cña nghÜa qu©n lµ v× an ninh, h¹nh phóc cña nh©n d©n, v×

ko
c«ng b»ng nh©n ®¹o mµ trõ khö bän tham tµn, b¹o ng−îc. Tõ H¶i, tr¸i l¹i, tuyÖt nhiªn
kh«ng nãi ®Õn c¸i ®¹i nghÜa Êy, trõ viÖc gióp KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n, nghÜa lµ gióp mét c¸
nh©n ®Æc biÖt liªn hÖ ®Õn m×nh. [...] Chung quy ®iÒu næi bËt ë Tõ lµ lèi sèng tù do, ngang
däc.
^Theo\;Q&OC_
^_ Q3B-2kÕt cÊu
Q3B-2$W 7-B/-# &U®o¹n v¨n cã kÕt cÊu chuçi
®o¹n v¨n cã kÕt cÊu song hµnh.
e-@ " #$ /- -H-J- T -J--H- $ ( 2 +^)8 M66
/4: _:2M:N@> e-@M-q<]
)8)I0>&-H-$(-92+:-n6-T-J--975
-9W7+8&;:W%-H-:(=6--9-H-$(2+ ON
-B1-&cB%M-@-9$B%=6-')#=6
-9W7-975-JMB%M-@5':D%)8)I0>&
-9-H-$(2+ O6-)I0d&W7&75:2)<S
:2 : N B )m W ' M6 4 / M-q - 6- 6 "
-0H-&|&]$96(.2+0:0:-n
-4W7475/-+C+-B
§o¹n v¨n cã kÕt cÊu chuçiW7&B-H-$(2+/-6(
;,-$(&%-W''-)80@6-9$()$()W
''-)80@6-9$().-J;,--%W7 ë#$
-H-$(/-0#-L%2+/-&M+:2
r4$W71W/-)8(@-
O+,U
NguyÔn Tr·i, ng−êi anh hïng d©n téc, v¨n vâ song toµn; v¨n lµ chÝnh trÞ: chÝnh trÞ
cøu n−íc, cøu d©n, néi trÞ, ngo¹i giao, "më nÒn th¸i b×nh mu«n thuë, röa nçi thÑn
ngh×n thu" (B×nh Ng« ®¹i c¸o); vâ lµ qu©n sù: chiÕn l−îc vµ chiÕn thuËt, "yÕu ®¸nh
m¹nh, Ýt ®Þch nhiÒu... th¾ng hung tµn b»ng ®¹i nghÜa" (B×nh Ng« ®¹i c¸o); v¨n vµ vâ
®Òu lµ vò khÝ, m¹nh nh− vò b·o, s¾c nh− g−¬m dao: "ViÕt th− th¶o hÞch tµi giái h¬n hÕt
mét thêi" (Lª Quý §«n), "V¨n ch−¬ng m−u l−îc g¾n liÒn víi sù nghiÖp kinh bang tÕ
thÕ" (Phan Huy Chó). ThËt lµ mét con ng−êi vÜ ®¹i vÒ nhiÒu mÆt trong lÞch sö n−íc ta.
^aW:O7!S_
§o¹n v¨n cã kÕt cÊu song hµnhW7&B-H-$(2+/-
6 & )8 (- H & ) ) % H- $ ( 2 +2-
W7"MM-@$M-B)8:B-(S-MM-@
0#-L
O+,U
C¸c cô ta −a nh÷ng mµu ®á choÐt, ta l¹i −a nh÷ng mµu xanh nh¹t... c¸c cô b©ng
khu©ng v× tiÕng c«n trïng ®ªm khuya, ta nao nao v× tiÕng gµ lóc ®óng ngä. Nh×n mét c«

ko[
g¸i xinh x¾n, ng©y th¬, c¸c cô coi nh− ®· lµm mét ®iÒu téi lçi, ta th× cho lµ m¸t mÎ nh−
®øng tr−íc mét c¸nh ®ång xanh. C¸i ¸i t×nh cña c¸c cô th× chØ lµ sù h«n nh©n, nh−ng ®èi
víi ta th× tr¨m h×nh mu«n tr¹ng: c¸i t×nh say ®¾m, c¸i t×nh tho¶ng qua, c¸i t×nh gÇn gòi,
c¸i t×nh xa x«i,... c¸i t×nh trong gi©y phót, c¸i t×nh ngµn thu.
^\Q&?\_
5_H-;M-H-W7
G0#$+8.MW7MH-:26-:-]-
9 G;-W6-54-@W-252:2W7--n-]5
;M-H-W7W%-4:2-L;,-:W-W--9-H-
d
Q&75-H-W7M&&W-H-56:c:&:(=6
&52-XW:2-L-D-m&:W-+I+X:W-44-9
'$52--:2:D35)I0>&-H-W
735;M-W:2(@W)8-q-2
+75-':D-.X':D-@&-75
A1B&]Liªn kÕt ®o¹n v¨n"-<&;--B;MW
75c'<6MH-U
^k_ \;MW75c-H-3.
O+,U
−
H-3.Utr¸i l¹i, nh−ng, tuy vËy, tuy thÕ, ®èi lËp víi,... /-+Z;M-H-
W-B2+<
−
H-3.Ut−¬ng tù, còng thÕ, còng gièng nh−, gièng víi,.../-+Z;M
-H-W-B2+<S
−
H-3.Unã, chóng, thÕ, vËy, nµy, ®ã, Êy,.../-+Z;M-H-W-B
.2+/--H-3.$$
f%#$:2+,-,'6-)*+,-H-3.;MW7
N−íc nãng chÕt c¶ c¸, nh−ng chÕt mÊt con c¸ cê th× ©u lµ tiÕc ®øt ruét. Ph¶i cã con
m¾t trÎ th¬, t©m lÝ trÎ con míi viÕt ®−îc hai c©u th¬:
N−íc nh− ai nÊu
ChÕt c¶ c¸ cê...
"Cua ngoi lªn bê": kh«ng sèng ë n«ng th«n, kh«ng cã thùc tÕ ruéng ®ång kh«ng cã
c©u th¬ ®ã. Nãng qu¸, cua ph¶i ngoi lªn bê nh−ng bÊt ngê ®Õn söng sèt khi:
Cua ngoi lªn bê
MÑ em xuèng cÊy.
Hai c©u th¬, hai h×nh ¶nh ®èi nghÞch nhau g©y ra mét chÊn ®éng t×nh c¶m m¹nh trong
lßng ng−êi ®äc. Cã ph¶i nãi g× nhiÒu vÒ nh÷ng vÊt v¶ nhäc nh»n cña ng−êi mÑ ®Ó lµm ra
h¹t g¹o? Hai c©u th¬ ®ã ®· nãi qu¸ nhiÒu. Mét c©u nh− ®¸m m©y mang ®iÖn tÝch ©m gÆp
c©u kia mang ®iÖn tÝch d−¬ng t¹o nªn tiÕng sÐt. TiÕng sÐt ®ã lµm chÊn ®éng t×nh c¶m trong
lßng b¹n ®äc.
^A$CGZO/_

kob
^_ \;MW75c-#(
A6-+Z3.--B+Z-#(;M-H-W7 #
(-B-J-7-9$;M-$3W7?)W7M A
&-#(-B:NBD-1-E1/-&N5$
"]2+W7&;D-)m/-&N5$-,&W7
$&W7-B-J-#(B^M-#(:"]W7_
O':D-@W--BN+-#("+W]$9@)m5S:-H-
])U
VÞ trÝ 1 VÞ trÝ 2 VÞ trÝ 3 VÞ trÝ 4
Q3 . (
% ]
7 5
&;
AI- W 2
+
1 &N 5$ "
] 7 5
&;
Q3 . (
% ] 7
5+%
! & 2 +
)m&N5$&
]75+%
O+,U
ë trªn,
t«i ®· nãi Xu©n
DiÖu lµ mét nhµ
th¬ dåi dµo,
d−íi ®©y
t«i xin nãi thªm
Xu©n DiÖu lµ mét
nhµ th¬ lu«n lu«n
t×m tßi.
Q@;M-#(&-@W-E-B]$9-H-524&; B
-#-q0@6>&J@J-B-#W0@6-q-B>&J5J
A+Z0@6"+W.N-J-7-9-#(X;
MW7;M-H-]MH-&75
^_ \;MW75c&48$
A6-;M-H-W75c3.$5c-#(1B%"&;
--B+Z6-)I0>&-9W7&75;M-H-W
7W% O6-;M4$/-?;M5c&48$
KLW76:22+&;56H.:(=6
M#= .-H-(//-&N5$&W7 2+
68-/-H1=$>>&-9W7&751>>
-LJ&%-)-93W&75 !/:N6-)I0&N8
&%-)4$-9-H-W7W-BH-+,;M-D-m-H-W7W%
:2-q(@H/-=$4SW42-9
68-
O+,U
§øng vÒ mét phÝa nµo ®ã mµ nh×n, cã thÓ nãi lÞch sö cña th¬ v¨n NguyÔn Du, ®Æc biÖt
lµ lÞch sö "TruyÖn KiÒu", còng long ®ong nh− vËy. Tõ khi ra ®êi cho ®Õn gÇn ®©y, trong
mét thêi gian rÊt l©u, "TruyÖn KiÒu" kh«ng hÒ cã mét chç ngåi cho yªn æn. Ng−êi khen
khen rÊt mùc, ng−êi chª chª còng hÕt lêi, cø ®Æt vÊn ®Ò ra lµ y nh− r»ng cã tranh luËn vµ
tranh luËn hÕt søc s«i næi, say s−a. Râ rµng ®©y lµ mét n¬i va ch¹m kÞch liÖt cña nhiÒu

kog
lo¹i quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ thÕ giíi, vÒ nh©n sinh, vÒ ®¹o ®øc, vÒ nghÖ thuËt, vÒ chÝnh
trÞ.
ChØ tõ C¸ch m¹ng th¸ng T¸m vÒ sau, th©n thÕ cña "TruyÖn KiÒu" trong x· héi ViÖt
Nam míi ®ì ba ch×m b¶y næi. Tuy cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i th¶o luËn vµ ch−a ph¶i ®· cã
thÓ kÕt luËn ®−îc ngay nh−ng dÇn dÇn chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®−îc vÞ trÝ cña "TruyÖn KiÒu"
trong n−íc ViÖt Nam D©n chñ céng hoµ, nã lµ vÞ trÝ cña nhµ th¬ lín nhÊt, cña t¸c phÈm
lín nhÊt trong v¨n häc cæ ®iÓn ViÖt Nam.
Nh−ng phÇn ®ãng gãp chÝnh cña NguyÔn Du ch−a h¼n lµ ®ãng gãp vÒ nghÖ thuËt:
"Ch÷ t©m kia míi b»ng ba ch÷ tµi". TÊm lßng NguyÔn Du míi lµ phÇn ®ãng gãp chÝnh.
TÊm lßng Êy giê ®©y vÉn cßn cã thÓ qua th¬ v¨n NguyÔn Du båi d−ìng t×nh c¶m cho
chóng ta. §õng cã ai nghÜ mét c¸ch ng©y th¬ vµ thiÕu khiªm tèn r»ng bëi v× thêi ®¹i ta
v−ît xa thêi ®¹i NguyÔn Du nªn vÒ mÆt t− t−ëng, t×nh c¶m chóng ta kh«ng cßn cã g× ph¶i
häc tËp ë NguyÔn Du n÷a... NguyÔn Du kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó trë thµnh ng−êi c¸ch m¹ng.
Nh−ng ý thøc buån, tøc ®ã, nçi xãt xa vÒ th©n phËn lµm ng−êi trong x· héi cò th× NguyÔn
Du l¹i cã vµ nh− chóng ta ®· thÊy, cã ®Õn mét ®é rÊt s©u.
^lQ_
-_H-44&W7
^k_ Q:244y
\441/--'-4%"]&; f%#$-)mN:M
<'@'44&W7
\44&.m+X-J:2-H-]$9-D-m @=H
H-4$c:+X+I?-%:2M4D--@4
:2M4@$:B:(W%
O+,U
Cïng mét c¶nh mé n¬i §¹m Tiªn mµ trong buæi ch¬i xu©n th× thanh thanh lÆng lÆng:
Nao nao dßng n−íc uèn quanh
DÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang
Sau khi Kim KiÒu gÆp nhau, yªu nhau ch−a nãi ®−îc víi nhau mét lêi ®· mçi ng−êi
mét ng¶ th× phong c¸ch nh− b©ng khu©ng mét mèi t×nh khã t¶:
D−íi dßng n−íc ch¶y trong veo
Bªn cÇu t¬ liÔu bãng chiÒu th−ít tha.
§Õn khi Kim Träng nhí ng−êi trë l¹i t×m c¶nh th× c¶nh l¹i ra chiÒu döng d−ng, tinh
nghÞch:
Mét vïng cá mäc xanh r×
N−íc ng©m trong v¾t thÇy g× n÷a ®©u.
KiÒu kh«ng biÕt mÊy lÇn nh×n tr¨ng, nh−ng c¶nh tr¨ng mçi lÇn mçi kh¸c: khi r¹o rùc
yªu ®−¬ng, khi gÇn gòi ©u yÕm, khi b¸t ng¸t bao la, khi ¸m ¶nh nh− mét lêi tr¸ch mãc, khi
c« ®¬n, khi tµn t¹, khi mong manh.
Cã thÓ nãi thiªn nhiªn trong "TruyÖn KiÒu" còng lµ mét nh©n vËt th−êng kÝn ®¸o, lÆng
lÏ nh−ng kh«ng mÊy khi kh«ng cã mÆt vµ lu«n lu«n thÊm ®−îm t×nh ng−êi.

koo
^lQNguyÔn Du,
mét tr¸i tim lín, mét nghÖ sÜ lín_
!W&-&;:244 Q36-;&W-H-m+X-J')8$
T-9;;&TruyÖn KiÒuUc¶nh nh− thanh thanh lÆng lÆng trong buæi Thuý
KiÒu ch¬i xu©n n¬i mé §¹m Tiªn; c¶nh nh− b©ng khu©ng mét mèi t×nh khã t¶ khi Kim
KiÒu gÆp nhau; c¶nh nh− döng d−ng, tinh nghÞch trong buæi chiÒu khi Kim Träng trë l¹i
v−ên Thuý; c¶nh nh− r¹o rùc yªu ®−¬ng, c¶nh nh− gÇn gòi ©u yÕm, c¶nh nh− b¸t ng¸t bao
la trong mét lÇn KiÒu nh×n tr¨ng, ; 5N lQ 1 M4U Q;;
&TruyÖn KiÒu-E:2#4MHDmM:@$M
M-B:D@:/:N RH&N&N5$+I+X@'
3.m+X-J%M44$-44 AB:2-H-MH-
44=H&N0#$+8m'0@dM;M-H-dM+XM4
-955B
^_ H-$(-944
K2445S:5$(U
−
\4-J44U-7-J&&M4
!B.m.+X-J/-&&38-C-9)(012
)(7?-D-.-#/-'34 +Z:-L+8:
-<)"-6-+X%M4 Q&5@MN:255BM45
-E n i -] /- - # - -J: e-B)8 -
#--J:NM4)mM-BH&> ONB%44M
M B % 6- - # - -J : -M 4 A. m +X
-J&c::,---#--J:-M4@$-
-H-4-J&:244
ë+,;&;.+X-Jm/-lQ&&3TruyÖn KiÒuU
c¶nh nh− thanh thanh lÆng lÆng trong buæi Thuý KiÒu ch¬i xu©n n¬i mé §¹m Tiªn; c¶nh
nh− b©ng khu©ng mét mèi t×nh khã t¶ khi Kim KiÒu gÆp nhau; c¶nh nh− döng d−ng, tinh
nghÞch trong buæi chiÒu khi Kim Träng trë l¹i v−ên Thuý,...--H-4-J-94
4
\4-J-B/--WU
`LuËn cø thùc tÕU . m -# -H-$; -H- J- /- '
5.)(6-:F-$6+X-J:W /-&&3
)(68-
`LuËn cø nh©n t¹oU-H-m-H-+X-J+B8W&&
=H&N44
Q&W4-J$4-J8-4-J-BH&>(%M4-94
4
p(/4-J&44-B'-E-B-q:2 e)(/
4-J''=&?@-H-4-J-Z4&:2%
M(4M:#X Q$4$M5@MN4-J-E
-BH&>(%M4

kos
Q8--@$-B4-JW/-)8Z/-(%M4-BH&>%
&6-$,-?- M4Mr>M4-E-B
4-J-BH&>@<$,-$<(%M4 Q$;+Z-BH
&>'$N-4-JW$'/-?.luËn cø ®ång h−íng%
M4
AM&5@MN:244@--H-4-J-E'S
% B.&/4-J/--'%M4942+;
&&M4::H&>-944 A.4-J4$/-?luËn
cø nghÞch h−íng%M4 Q$;&47>4+-@&4
:W:m-9W7$;6-&-H-4-J>-%-BH-+,7
3)8-1W)84W@'-9&4-?-;:-<)"
"M4:B&
O+,U
Trong x· héi TruyÖn KiÒu, ®ång tiÒn ®· thµnh mét søc m¹nh t¸c qu¸i rÊt ghª.
NguyÔn Du kh«ng ph¶i kh«ng nh¾c ®Õn t¸c dông tèt cña ®ång tiÒn. Cã tiÒn Thóc Sinh,
Tõ H¶i míi chuéc ®−îc KiÒu, KiÒu míi cøu ®−îc cha vµ sau nµy míi b¸o ®−îc ¬n cho
ng−êi nµy, ng−êi nä. §ã lµ nh÷ng khi ®ång tiÒn n»m trong tay ng−êi tèt. Nh−ng chñ yÕu
NguyÔn Du vÉn nh×n vÒ mÆt t¸c h¹i. V× NguyÔn Du thÊy râ c¶ mét lo¹t hµnh ®éng gian
¸c, bÊt chÝnh ®Òu lµ do ®ång tiÒn chi phèi. Quan l¹i v× tiÒn mµ bÊt chÊp c«ng lÝ; sai nha
v× tiÒn mµ lµm nghÒ bu«n thÞt b¸n ng−êi; Së Khanh v× tiÒn mµ t¸ng tËn l−¬ng t©m;
KhuyÓn, ¦ng v× tiÒn mµ lµm nh÷ng ®iÒu ¸c. C¶ x· héi ch¹y theo tiÒn.
^lQ_
e4:4 4%%- "Trong x· héi TruyÖn KiÒu, ®ång tiÒn ®·
thµnh mét søc m¹nh t¸c qu¸i rÊt ghª". "C¶ x· héi ch¹y theo tiÒn",B%:DH-
W:D;-8--9S' A&)(.4-J&&=H&N4
41-B.4-J/-W::68--9M4$BA$C
fMMI-H-+,(-9S'B'Q-pQ3l
:%-2-/-e'e':%-J/--)$:%5H/-<-$
? A.4-JB-.4-J>-%
− e444U'&&/-)M1-#--J:
&=H&N44 e4-H--9:244 !#$'
B:(?--@4
Q&+, 1 +X &;dM:l Q; &UQ; ;& TruyÖn
KiÒu-E:2#4MHDmM:@$MM-B:D
@:/:NM4-944-H-;5N:(
+X5W?-%
eB44MMB-M4 e-B-
M-BM4N-E)mM-B44 Q=-H-4-J-9
44 B -B +X ?- %. M
4&@MH- BB:2)8Mr>:2)89>D-:2)852-

kst
2H2N-: +ZMH--7.NM4X
-H-]-B&:244
e4&44-H-]-BM4W-B/-6t−êng
minh$kh«ng t−êng minh
+KÕt luËn t−êng minhM4/-H5&8--#-.-,
e4&/lQ1&&5&;M4
:
+KÕt luËn kh«ng t−êng minh M 4 M /- H 5 &8-
-#-.-,:?--q-B45/-5c-H-)$&
3-H-4-J-B&44
O+,U
Trong tËp NhËt kÝ trong tï, cã nh÷ng bµi ph¸c ho¹ s¬ sµi mµ ch©n thËt vµ ®Ëm ®µ,
cµng nh×n cµng thó vÞ nh− mét bøc tranh thuû mÆc cæ ®iÓn. Cã nh÷ng bµi c¶nh léng lÉy
sinh ®éng nh− nh÷ng tÊm th¶m thªu nÒn gÊm chØ vµng. Còng cã bµi lµm cho ng−êi ®äc
nghÜ tíi nh÷ng bøc s¬n mµi th©m trÇm, rén rÞp.
^Theo!DQK_
Q&W7&;;5N!DQK:%-q&.4-J:
-&M4 AN4-J1]$9-44-E1&|&;
?--B8&&M4UNghÖ thuËt th¬ cña tËp NhËt kÝ trong tï thËt lµ ®Æc
s¾c.e4$:2M4M:NB'?-8)$&3
-H-4-J1-B)w
QM4M:-q/-)*+,&.&/-H-4
-J 1 9 )J- 6&| & -H - H- :( W D-M 4 BH-
M6Br&N.+@>@$ A4$$&&/
M4M/-&X-#$:244-q-BkÕt luËn
kh«ng t−êng minh.
−H-J-44U)8(/T-J-;M-H-4-J.-H-
J-)$4@$+XM4:T54M4
H-4-J&:244M5c:H-56:"
&:( = 6 &52- ; M-D -m% G"4$M 4
4-qMB0H->4&|/-:(=6.4-J
%4-J.4-J%M4NM@$B:%-B8
-?/-:2-H-J-44Z/-?/--0H-:2=•W
---H-4-JM4
Q&44M-B34-J&";5I]0@6@')I0&48
-H-4-J \4-J&&=H&N44M)86M;+C+1Y
6:B)8)I0-B>%c::76=-944 xH&>-9
:24-JM-q/-6"2+-J8&4-J:-n52-
2-">&)I0-9-&44
Q&44-H-4-JS%/-)I0"]>&-9
M4<)%-H-4-J>-% n&)(-H-4-JS%4

ksk
-J-BH&>(%M4<W/-)I0">&]M4< A4$
&=H&N446-)I0>&-94-J,2-)8H-2:W
$$-94-J(%M4 \4-J-:W--]J]>&-9M
4< !W>&-94-J&44)m:"MiH&>
-9M4
x)*&443+X&;W>&-94-J>-%0(
]M4-n4 -JS % 0M 4<UQ&012TruyÖn KiÒu
=WN':5@-@-v)N'::'5>5Hvp"
eN':H4<#:ve$”N'::.'H- A$C
fXN^S'_':DH-WNA$Cf@$&|-:2W2
H-5@-'+S'-($A$CfMMI-H-
+,(-9S' B'Q-pQ3l:%-2-/-e'e':%-J
/--)$:%5H/-<-$? !B.MS'
c:&$( !S'1:2)J-:WH-=H&@; 012
-W$' \-$@$H&>$,--9M4:'
Q&M44-E-]-d%6-8-?)(/-H-4-JS%
>-%)-Z/ A445S:52-H-4-JS
%N6-8-?)(/4-J9-] G"N&&/
$-H-4-J8-?-4(-4]$9-q:::M
::@H&>-9M4 AM-B;:-H-4-J>-%:.
4-J>-%BW'<)(/-H-4-JS%NM45>
:@H&>:M-n6-:H&>.
e4J">&&W7>4Y2--H-J-44
/-8-? !(%-H-44+C+>-M4)mJ]W7
!(%-H-44=$WD-T−#−/M4)mJ-(W7
e4J" >&)mM 6-)I0-H-4-JS%>-
%-B&44B G"4$6-8-?-H-J-44)m=$>>&
)I0-94-JM4&=H&N44
3. ViÕt phÇn KÕt bµi
a]e5-B6:,W)8-q&?h-75SB
]#:-/-9?-
B M - 7 5 ' -H- MH- ' -< 5 -B -H-
-U
_e-M
!B-H-M-MB:IW6(HW.@'1/-&N
5$&]&M-975 Q(%.75-B+/
%?-MB%-H-:1&N5$T5-H-75+ZM-M
O+,U
ChÊt l−îng nghÖ thuËt cña c¸c t¸c phÈm Nam Cao kh«ng hoµn toµn ®ång ®Òu, nh−ng
nãi chung b»ng mét tµi n¨ng lín, Nam Cao ®· cã nh÷ng ®ãng gãp míi mÎ ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña v¨n xu«i ViÖt Nam. NghÖ thuËt tiÓu thuyÕt Nam Cao cã s¾c th¸i hiÖn ®¹i râ rÖt

ks
vµ vÒ nhiÒu mÆt, ®· ®¸nh dÊu b−íc ph¸t triÓn míi cña tiÓu thuyÕt "quèc ng÷" ViÖt Nam,
míi ph«i thai vµi ba chôc n¨m, ®ang hiÖn ®¹i ho¸ víi mét tèc ®é ®Æc biÖt mau lÑ.
^LÞch sö v¨n häc ViÖt Nam 1930
−
1945,
AVGxH+,-_
5_e-:"
!BM-M+8.:1/-&N5$"]Q#5:
&.;".-:.'> Q-H-75I$
)*+,M-:"
O+,U
NguyÔn Du cã lÏ kh«ng tõng viÕt kÞch hay ®ãng kÞch, nh−ng râ rµng NguyÔn Du rÊt
biÕt "nhËp vai", NguyÔn Du tõng hoµ víi KiÒu lµm mét vµ hoµ lµm mét ®Õn mét møc rÊt
s©u. Nh−ng hoµ lµm mét víi KiÒu mµ vÉn lµ NguyÔn Du, ng−êi s¸ng t¹o ra c¶ thÕ giíi
TruyÖn KiÒu, vÉn nh×n KiÒu vµ nh×n mäi ng−êi trong truyÖn víi c¸i nh×n cña NguyÔn Du.
C¸i khã trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn còng nh− trong nghÖ thuËt s©n khÊu, ph¶i ch¨ng lµ ë
chç nµy?
^lQ_
AB75+M-M-n75IM-:"M-B-J7
5+NM - M-n 7 5 INM- :" !2 +I -9 7 5
M=$>MM-75 eW75MY2+
@'/-&N5$Y-H-Y2-(/:
H-%%
IV. KiÓm tra vµ hoµn thiÖn v¨n b¶n ®· viÕt
pM6-&M75-&)HW751/-
K,---96-&)H$M:&W0:5-BW/-.$;
-]D&&5%->%M
eM:&-]4&-d6-0:0-B5i)Bd&'-<
M-B4:-/-&MM-H-4$-BZ/%(
/M-#-.-B:N-]'-q
O6-65-] 6-$&H/-.LH
- A6-'-q6W5'-&@J-W
5i)BdD-W-% G"4$M:&M-q/-)M
10:-]/-8-6))%=H&N&M75
v. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
f8.W:"]+%#$1$-5UQ375$&N5$'
2+NyO%(/y
§o¹n v¨n 1:
"B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p" cña Hå Chñ tÞch lµ ®èi t−îng nghiªn cøu phong
phó vÒ nhiÒu mÆt: chÝnh trÞ, triÕt häc, lÞch sö, v¨n häc, mÜ häc,... VÒ ph−¬ng diÖn v¨n
häc, "B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p" lµ mét hiÖn t−îng v¨n häc. Bµi nµy chØ gi¶i quyÕt

ks
mét vÊn ®Ò trong nhiÒu vÊn ®Ò v¨n häc mµ ng−êi lµm c«ng t¸c nghiªn cøu cã thÓ ®Ò
cËp tíi, ®ã lµ viÖc s¬ bé nhËn ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña t¸c phÈm Êy trong thêi ®¹i
v¨n häc chóng ta, ë ph−¬ng T©y còng nh− ë ViÖt Nam.
^!L!J-l_
§o¹n v¨n 2:
Trong "TruyÖn KiÒu", c¸i ®o¹n KiÒu nhê em thay m×nh tr¶ nghÜa chµng Kim, c¸i ®o¹n
th−êng gäi lµ c¶nh trao duyªn lµ mét ®o¹n cã thÓ gîi lªn nhiÒu suy nghÜ ®èi víi nh÷ng
anh chÞ em c«ng t¸c s©n khÊu vµ nãi chung ®èi víi nh÷ng ai yªu s©n khÊu.
^lQ_
§o¹n v¨n 3:
Mét nöa loµi ng−êi trªn thÕ giíi kh«ng ®äc qu¶ng c¸o. Mét nöa sè ng−êi cã ®äc th×
còng kh«ng ®Ó ý ®Õn th«ng b¸o cña anh. Mét nöa sè cã ®Ó ý ®Õn th× l¹i kh«ng ®äc nã. Mét
nöa sè cã ®äc l¹i kh«ng coi nã lµ quan träng. Mét nöa sè coi lµ quan träng th× kh«ng tin
vµo th«ng b¸o. Mét nöa sè tin vµo th«ng b¸o th× l¹i kh«ng mua hµng cña anh v× hä kh«ng
cÇn ®Õn. Bëi vËy, viÖc qu¶ng c¸o cÇn ph¶i th«ng minh.
^A$Cl!W
NghÖ thuËt qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i_
§o¹n v¨n 4:
Bµi th¬ hay còng nh− hßn ngäc quý, b«ng hoa ®Ñp; ph¶i ch¨ng cßn h¬n thÕ, v× ngäc
còng cã lóc ph¶i mßn, hoa cã khi tµn hÐo, nh−ng th¬ hay th× cßn sèng m·i. Ngäc ®·
quý, vÉn cÇn bµn tay mµi dòa, tr−ng bµy; th¬ dï ®· hay vÉn cÇn ®Õn nh÷ng lêi b×nh tri
©m tri kØ. Nh÷ng lêi b×nh hay cã khi ®em l¹i hiÖu qu¶ kh«ng ngê, nh− t¹o thªm cho th¬
mét vÇng hµo quang, nh− gióp ®êi ph¸t hiÖn mét v× sao xa bÞ m©y mï che khuÊt.
^QSæ tay ng−êi yªu th¬,
Q&!lpaQ(lSK_
§o¹n v¨n 5:
Chän mét ®Ò tµi mu«n thuë nh− Tèng biÖt l¹i viÕt theo thÓ hµnh, mét thÓ th¬ cò theo
luËt §−êng, Th©m T©m ®· tù ®Æt m×nh vµo mét th¸ch ®è lín. Ngh×n n¨m tr−íc, trªn lÇu
Hoµng H¹c, Thi tiªn LÝ B¹ch ph¶i g¸c bót gi÷a lóc thi høng ®ang dµo d¹t tr−íc mét bµi
th¬ cña Th«i HiÖu. VËy mµ tr−íc Th©m T©m ®· ®i vµo cæ ®iÓn bao nhiªu bµi th¬, bµi th¬
viÕt vÒ Tèng biÖt, trong §−êng thi, KiÒu, Chinh phô ng©m, th¬ T¶n §µ,... Ngay trong
phong trµo Th¬ míi còng kh«ng Ýt kiÖn t−íng lµm th¬ vÒ ®Ò tµi nµy, ®Ò tµi "tñ" cña chñ
nghÜa l·ng m¹n. BÞ ®Ì nÆng bëi nh÷ng c¸i bãng vÜ ®¹i, l¹i chØ cã trªn tay c¸i thø "tµi liÖu"
®· bÞ v¾t kiÖt nh− vËy, nÕu kh«ng muèn "nóp bãng" ®Ó bÞ "cím bãng", Th©m T©m chØ cßn
mçi mét c¸ch lµ v−ît lªn, t×m ra mét h×nh thøc nghÖ thuËt t©n k×.
^!L\Qd_
§o¹n v¨n 6:
§êi ng−êi chØ cã mét lÇn kh«ng nªn ra vµo nhiÒu. Nh−ng nÕu c¸i lÇn vµo ra ®Çu tiªn
kh«ng thuËn buåm xu«i giã, kh«ng ®¹t yªu cÇu, th× nªn vµ cÇn ph¶i vµo l¹i, ra l¹i, kh«ng
cã g× ®¸ng xÊu hæ, kh«ng nªn n¶n chÝ. V¹n sù khëi ®Çu nan lµ thÕ. Víi mét con ng−êi lµ

ks
nh− vËy mµ víi cuéc ®êi cña nhiÒu con ng−êi cña c¶ mét tËp thÓ céng ®ång, nhì ra nh−
thÕ th× còng ph¶i nªn nh− thÕ. Êy lµ c¸i luËt ®êi chung. §äc l¹i Vµo ®êi trong kh«ng khÝ
cña nh÷ng ngµy ®æi míi, míi thÊy cã nhiÒu ®iÒu cÇn ph¶i nªn xem xÐt l¹i.
^A$CO7\_
§o¹n v¨n 7:
LÞch sö v¨n häc ViÖt Nam, nhÊt lµ giai ®o¹n "TiÒn chiÕn" cã kh«ng Ýt hiÖn t−îng
phøc t¹p, tõng g©y sãng giã trong d− luËn. Song phøc t¹p, sãng giã nh− Vò Träng Phông
th× thËt hiÕm cã. Sù nghiÖp v¨n häc cña nhµ v¨n ®Çy tµi n¨ng nµy cã sè phËn th¨ng trÇm
thËt l¹ lïng. Cã lóc, Vò Träng Phông l¹i ®−îc ®Æt lªn ®Ønh cao cña vinh quang, råi l¹i
cã lóc bÞ vïi s©u xuèng ®Êt ®en, nh−ng ch−a cã nhµ v¨n nµo bÞ vïi dËp ®Õn thÕ. Còng Ýt
cã nhµ v¨n nµo thu hót sù chó ý ®Æc biÖt cña giíi v¨n häc, giíi gi¸o dôc, giíi l·nh ®¹o,
vµ cña x· héi nãi chung nhiÒu ®Õn thÕ, mµ ý kiÕn l¹i tr¸i ng−îc nhau ®Õn thÕ.
^A$Cle_
Bµi tËp 2
l1$W:"]-2+75+%#$U
Qde':2)I-$6 AB-B-B)I-"#$-=$W
-EB-BN G"N-H-9e'-,-9e'-H)I--9e'
-,-H{:D:SI:&%-56-HN e'M
-B+*+&%-:?6-":$2n)$ Q&
--<0#J-+C:@$d:2@::S-9 Ae'di
I<M@H<0BMˆ&-# !M$;NB
:2JN$;I:)$:16U
T×nh trong nh− ®· mÆt ngoµi cßn e
ChËp chên c¬n tØnh c¬n mª.
‚;-920#$+8W-%$; xB-#7
I)e:Q&?-HN07:07:57{M$:2
:N5#$#$X-n-B:-:2)(<H-## A
% W --9:NW-<.%W--9
Q&%--H$-:5>5I5>H4-M-]W
+JMH)U
DÔ cho ®Ó thiÕp b¸n m×nh chuéc cha.
PM:-:2-4$/-W-yAW-
I:/-&$N-2--%:@ G>$W.<-Z,-
.n#$&Z&Z66-9:20125@#X-(Z+4$-(
:-9@$:N A:L]-(-@]&Mi5Z<:2]W5>+
0(5>W0()#<:2]. K-B:<%--$6N-0#
H:<%--9-BM45i:W A%4:-->
&@-8-N/-$;#::2/m Q:&S-EM0
Q@-.-(I.:<%-%i-9'&:#$MB !
M-q:2@5M>-::2-L+.5M>-M

ks[
!e':2@:<MT:2-#-$6;:'4:6-
&012-E f8;:2-:2-2-4$:2-H-A$Cf
H5dM-9:N&%-.@'W \H5@$&%-:2
M;<:2M;1Z%)(&=$&$6M-
M7r5;
QM;<@$A$Cf*#:25N-HH--901
2-E(%5D-56D'-$6 AB:25
:8-&A$Cf1BZ:L':-@-.5>$W N
4$:&<:2&7:7:=&7:W10:TruyÖn KiÒu&$6
-9:N:/5<-9A$Cf::25
Tr¶i qua mét cuéc bÓ d©u
Nh÷ng ®iÒu tr«ng thÊy mµ ®au ®ín lßng.
#<@$Q(l.BU"cßn ®äng nçi ®au nh©n t×nh" AL-9
WM)(]:-<-8-
^lQ_
Bµi tËp 3
f8.3.&We5+%#$-B+8H/-2
+-9751&N5$&]Q#5y!B2+Ny
§o¹n v¨n 1:
ChÊt l−îng nghÖ thuËt cña c¸c t¸c phÈm Nam Cao kh«ng hoµn toµn ®ång ®Òu, nh−ng
nãi chung b»ng mét tµi n¨ng lín, Nam Cao ®· cã nh÷ng ®ãng gãp míi mÎ ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña v¨n xu«i ViÖt Nam. NghÖ thuËt tiÓu thuyÕt Nam Cao cã s¾c th¸i hiÖn ®¹i râ rÖt
vµ vÒ nhiÒu mÆt, ®· ®¸nh dÊu b−íc ph¸t triÓn míi cña tiÓu thuyÕt "quèc ng÷" ViÖt Nam
míi ph«i thai vµi ba chôc n¨m, ®ang hiÖn ®¹i ho¸ víi mét tèc ®é mau lÑ.
^LÞch sö v¨n häc ViÖt Nam 1930
−
1945,AVGxH+,-_
§o¹n v¨n 2:
NghÖ thuËt cña ca dao rÊt tinh vi, tÕ nhÞ, ®¸p øng mËt thiÕt víi néi dung phong phó.
C¸ch dïng ch÷, nh÷ng lèi biÕn thÓ, nh÷ng lèi h×nh t−îng ho¸, cô thÓ ho¸, nh©n c¸ch ho¸,
s¸t víi thùc tÕ biÓu hiÖn ë néi dung, lµm cho ca dao trë nªn nh÷ng c©u h¸t rÊt thÊm thÝa
vÒ mÆt tr÷ t×nh, còng nh− vÒ mÆt ph¶n ¸nh cuéc ®êi cña nh©n d©n lao ®éng. Nh÷ng thÓ
phó, tØ, høng cña ca dao lµ nh÷ng thÓ mµ ca dao ViÖt Nam vµ Kinh Thi cña Trung Quèc
®Òu cã. RÊt cã thÓ lµ nh÷ng th¬ ca d©n gian cña nhiÒu n−íc kh¸c còng cã nh÷ng thÓ Êy, v×
nã lµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p nghÖ thuËt c¬ b¶n, cÇn thiÕt cho viÖc cÊu tø cho th¬ ca tr÷ t×nh.
^OEA?-a_
§o¹n v¨n 3:
Trªn nöa thÕ kØ ®· tr«i qua, kÓ tõ n¨m th¸ng ®Çu nh÷ng bµi th¬ míi ra ®êi. V−ît lªn
nh÷ng nÒn nÕp b¶o thñ trªn thi ®µn, th¬ míi ®· sím ®−îc kh¼ng ®Þnh. ThÕ L÷, L−u Träng
L−, Xu©n DiÖu, Huy CËn, ChÕ Lan Viªn,... ®· ®em l¹i cho th¬ ca nh÷ng r¹ng rì cña mét
thêi k× míi. Hµnh tr×nh cña th¬ míi trong mÊy chôc n¨m qua kh«ng tr¸nh khái nhiÒu gian
tru©n. Cã quan niÖm cùc ®oan xem th¬ míi lµ trµo l−u th¬ ca l·ng m¹n, tho¸t li hiÖn thùc,

ksb
kh«ng gãp g× vµo sù ph¸t triÓn cña cuéc ®êi, cña nguån m¹ch th¬ d©n téc. Cã quan niÖm
xem th¬ míi chØ ®¸nh thøc dËy phÇn mÒm yÕu, uû mÞ trong ng−êi ®äc h«m qua vµ h«m
nay. Trong nh÷ng n¨m th¸ng c¶ ®Êt n−íc lªn ®−êng chèng Ph¸p vµ chèng MÜ, trªn thi ®µn
næi lªn "Nh÷ng bµi th¬ ®¸nh giÆc", "Nh÷ng dßng th¬ löa ch¸y", th¬ míi
−
nhµnh hoa
duyªn d¸ng nµy
−
cã lóc t−ëng nh− bÞ l·ng quªn ®i trong kh«ng khÝ s«i ®éng cña thêi
cuéc. Nh−ng råi nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn Êy kh«ng thÓ mÊt ®i trong s−¬ng khãi cña thêi
gian vµ còng chÝnh sù chän läc cña thêi gian ®· chøng minh nhµnh hoa t−¬i th¾m Êy vÉn
cßn nhiÒu b«ng h−¬ng s¾c dµnh cho cuéc sèng h«m nay, ®Ó cho lßng ta thªm tr©n träng,
yªu mÕn.
^lK!J-_
Bµi tËp 4
l1$WM5)-Z/%.W:"+%#$U
§o¹n v¨n 1:
ChÝ PhÌo (1941) lµ kÕt tinh nh÷ng thµnh c«ng cña Nam Cao trong ®Ò tµi n«ng d©n vµ
lµ mét kiÖt t¸c trong nÒn v¨n xu«i tr−íc C¸ch m¹ng. Kh¸c víi ®a sè truyÖn ng¾n kh¸c cña
Nam Cao, ChÝ PhÌo ph¶n ¸nh x· héi n«ng th«n trùc tiÕp trªn b×nh diÖn ®Êu tranh giai
cÊp. Qua h×nh t−îng ChÝ PhÌo, mét tr−êng hîp n«ng d©n l−u manh ho¸, Nam Cao kh«ng
nh÷ng ®· miªu t¶ s©u s¾c, c¶m ®éng cuéc sèng ®µy ®o¹ cña ng−êi n«ng d©n bÞ ®Ì nÐn,
bãc lét ®Õn cïng cùc, mµ cßn dâng d¹c kh¼ng ®Þnh nh©n phÈm cña hä trong khi hä bÞ x·
héi vïi dËp ®Õn mÊt c¶ h×nh ng−êi, tÝnh ng−êi.
^A$Cle_
§o¹n v¨n 2:
NguyÔn KhuyÕn næi tiÕng nhÊt trong v¨n häc ViÖt Nam lµ vÒ th¬ N«m. Mµ trong th¬
N«m cña NguyÔn KhuyÕn, nøc danh nhÊt lµ ba bµi th¬ mïa thu: Thu ®iÕu, Thu Èm, Thu
vÞnh: Bµi Thu vÞnh cã thÇn h¬n hÕt, nh−ng ta vÉn ph¶i thõa nhËn bµi Thu ®iÕu lµ ®iÓn
h×nh cho mïa thu cña lµng c¶nh ViÖt Nam ë B¾c Bé.
^Theo V#f6_
Bµi tËp 5
l1$+8.:X/d+%#$$6:2)(-#(W7J
&%-%W7J)U
_Q&;#$ +%#$ 0:0
5_a]&; +%#$ '-4
-_ë&; ] 0M
+_1 )#$-)m
_a]&;+-
_n])#$)m
_A%-;&; -n])#$)m
Bµi tËp 6
l1$'-L&(.3.-/;M]&;]+%-9
75U

ksg
−
ë trªn chóng ta ®· nãi ®Õn t×nh yªu quª h−¬ng, lµng xãm trong ca dao, d−íi
®©y.......... Trong ca dao ViÖt Nam, nh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam n÷ chiÕm sè l−îng lín. §ã
lµ nh÷ng bµi vÒ nçi nhí nhung khi xa c¸ch, nçi lo l¾ng khi muèn b¶o vÖ t×nh yªu chung
thuû, nh÷ng ®au ®ín khi x¶y ra c¶n trë lµm cho −íc nguyÖn kh«ng thµnh, råi ®Õn khi cã
chång còng x¶y ra biÕt bao buån tñi chØ v× nh÷ng kØ c−¬ng phong kiÕn... TÊt c¶ nh÷ng t×nh
c¶m vui buån Êy, nh©n d©n ViÖt Nam ®· thæ lé trong ca dao, lµm cho ca dao cã tÝnh chÊt
tr÷ t×nh s©u s¾c.
−
Chóng ta ®· ph©n tÝch kÜ.........., d−íi ®©y chóng ta sÏ xem xÐt kÜ h¬n vÒ c¸i bän cã
quyÒn, cã thÕ kh¸c trong x· héi. §ã lµ mét lò sai nha, bän ¦ng, bän KhuyÓn. §ã lµ bän
ng−êi nh− Tó Bµ, M· Gi¸m Sinh, Së Khanh, B¹c Hµ, B¹c H¹nh,... §ã lµ bän ng−êi cã
quyÒn, cã thÕ bëi ®ång tiÒn. Chóng ®ôc khoÐt, tµn ph¸ x· héi. Chóng lµm cho bao ng−êi
con g¸i cã tµi cã s¾c nh− KiÒu r¬i vµo vßng tñi nhôc.
Bµi tËp 7
l1$;MW7+%#$5c.-#(-/-H-U
−#(D">&-(W7J@
−#BD]W7J
Trong ca dao d©n ca ViÖt Nam cã nhiÒu bµi nãi ®Õn con cß. Con cß lµ mét trong
nh÷ng con vËt gÇn gòi víi ng−êi n«ng d©n h¬n c¶. Nh÷ng lóc cµy cuèc, cÊy h¸i, ng−êi
n«ng d©n ViÖt Nam th−êng thÊy con cß ë bªn c¹nh hä. Con cß léi theo luèng cµy, con cß
bay trªn ®ång lóa, con cß ®øng trªn bê ruéng rØa l«ng, ng¾m nh×n ng−êi n«ng d©n lµm
lông.
Con tr©u rÊt th©n thiÕt víi ng−êi d©n lao ®éng. Nh−ng con tr©u ph¶i c¸i nÆng nÒ,
chËm ch¹p, sèng cuéc sèng vÊt v¶, ch¼ng mÊy lóc th¶nh th¬i. V× vËy, chØ khi nghÜ ®Õn ®êi
sèng nhäc nh»n cùc khæ cña m×nh, ng−êi n«ng d©n míi liªn hÖ ®Õn con tr©u, con vËt tiªu
biÓu nhÊt cho søc s¶n xuÊt n¬i ®ång ruéng.
^TheoOEA?-a_
Bµi tËp 8
l1$+|-2-(W&75+%#$&-H--#i
Nhµ m¸y nµo quan träng nhÊt
−Q-&c:H$=&?@:H$-W H-5W-B@$
MM-BNM#0/- A$5d-":
-"MI-H--&:H$ V-.4i5H-)
%.<-@-J V-JB5$%.-L-BH:-H$ !##
-E-] H-5W@$@$&|&:H$-W=&?@-J
−e…QM-&c:H$-W=&?@ ON3
:6-:H$W:q)0@N'$M-:@$$J-N G"
4$-&c:H$-WSS=&?@ AM-B--S
S5HN:?6-)m5>&(W #::2-)m%
M:H$5$ 'M-W$5 O4$

kso
55)8-()m0$& G"4$:H$-WSSM3:6-
/-
−QMH.dM&; A:H$SS:H$-W
q6-MW3M#:@$$N1)y
@$'B- ON4$#$M:H$=&?@ Q:H$
=&?@:H$M3:24:-M3
:2#$ !B-:H$6 A-H-5W15:H$6:6-)(
$;:Mq-94Mq$C$4:-Mq-7
&7( e-Bq/-5"NM-B6NM:2:H$
-B:6-/--:H$X:H$-WSS K?)W
5N -9 # +# 5> 2U =W M -W$5 6 M : 6- z
M)H$I@: A4$-BMr> %-H-5W&c
:H$6:H$=&?@
(ViÕt dùa theo tµi liÖu n−íc ngoµi)
C©u hái:
_ýM];Mr>:H$-W=&?@ !Mr>
'BB1&5;4-Jy!B.4-JNy
5_ON)dMJMH%dM];y
ýMJ-&c:H$-WSS=&?@ !Mr>
'BB1&5;4-Jy!B.4-JNy
-_ýMJ5MH%dM&;N)y
!Mr>:H$6=&?@dMJ51&.4-J
Ny
Bµi tËp 9
f%#$:2dMH5'@' l1$?-&-#i
§i Èu
lc$M-BJ$;:2-L:-]+-$ !B)8W B&@
'<6--ˆ:6 AY-H--B-H-
hHMv-B-H-0@H -;
fH52M$-$ !52M|(--S:-2M;
+=z=h-EM-@0F$ !52:W-.MH-
/--' F
n0-2yV:$;z) aB/F#:
MH-M.M0L:-n=$W-M>%5>#:W-)
Ê$-M-B.M{-$;7W'-$6$NW-)5-3…
!H&H--:@$-4?-)---J;S&;0B0
$&;51-i-;:-H-:i-,)/0-:I !;:$;-J&
5B-niN4HWI: !0H|N4H5iZN-
:WMH- \H0M-B5c)$5)$&/#$W&S

kss
5i-W$ :2-HBF-]0*4;: !0:H$:-B.H
2H0/-@$N+Z-B0h#H=]-B):@$-r=-E-q
M{7HH+,-:
P-] fHJ)8W-E-]46 !B5
6)(7:-9)(MF&<&48Mq-<-JMY
6:W5@-@012 !J-E6&N25&N27
H&N2H+,--9:LS6&N27:Mq-<
H4-9:2(:2@%-4$ !F-]W&3Mi)(
>-)%:-(
^TheoG7a<_
C©u hái:
_ëW7J@:(;;@'Ny
5) ëW7J.4-J/-H-)*+,--6-
52Fy
-_ëW7J5.4-J/-H-)*+,--6-
0Fy
Bµi tËp 10
!%%M4U-9<-N-:-:0--B5-H-4
4MH-/-6&5W7+%#$ l1$?--5U
_\4-J/-&&344,-,-M4 Ny
5_A.4-J-944Z/%M4-]%%<-y
§o¹n v¨n 1:
T«i nhí l¹i c©u nãi cña Mai-a-cèp-xki: "Trªn ®êi cã nh÷ng vÊn ®Ò chØ gi¶i quyÕt b»ng
th¬". Ph¶i ch¨ng ®«i c¸nh cña th¬ ca chÝnh lµ dßng t×nh c¶m ch©n thËt, ®»m th¾m. Th¬ ca
mang t©m tr¹ng ®Õn víi t©m tr¹ng; th¬ ca cã kh¶ n¨ng bao qu¸t s©u réng kh«ng gian vµ
thêi gian, tõ ®ã gîi më trong lßng ta, cã nh÷ng lóc nã sÏ bïng lªn d÷ déi, nã sÏ gióp ta
hiÓu vµ ®¸nh gi¸ chÝnh ta vµ nh÷ng ng−êi xung quanh, tõ ®ã ta sÏ ®−îc c¶i t¹o, sÏ n©ng
con ng−êi chóng ta lªn.
§o¹n v¨n 2:
§èi diÖn víi th¬ ca ta ®èi diÖn víi mét ®¹i d−¬ng mªnh m«ng c¶m xóc. BiÓn sèng
®éng båi håi, cã lóc t−ëng ph¼ng lÆng mµ cuén trµo bao ®ît sãng ngÇm, cã lóc trµo d©ng
s«i næi. BiÓn th¬ n©ng con thuyÒn tíi mét bÕn bê rùc rì ¸nh s¸ng. Th¬ cho ta vÞ ngät cña
®êi, gióp ta thÊy râ r»ng: "Kh«ng cã truyÖn cæ tÝch nµo ®Ñp h¬n c©u chuyÖn do chÝnh cuéc
sèng viÕt ra".
§o¹n v¨n 3:
AB&c#(:;-@<N-::M&D-.-HMH-
N=M$,- B.-#<&4&@$:53)H:2@'
4J-:%:{ B.-#<(W&56 Q$;F-J
5;&.)$.&-9-#<@$:2)80--::2)80-
2)#0')('#NH-97--HB#$H-2

tt
)#0%?- O4$0--Z--9$:;<;)8H-2
-9<N-:-:0-
Bµi tËp 11
l1$-q&.4-JS%.4-J>-%&44
)U
§é Êy th¬ míi võa ra ®êi. ThÕ L÷ nh− vÇng sao ®ét ngét hiÖn ¸nh s¸ng chãi kh¾p c¶
trêi th¬ ViÖt Nam. DÉu sau nµy danh väng ThÕ L÷ cã mê ®i Ýt nhiÒu, nh−ng ng−êi ta
kh«ng thÓ kh«ng nh×n nhËn ra c¸i c«ng cña ThÕ L÷ ®· dùng nÒn th¬ míi ë xø nµy. ThÕ L÷
kh«ng bµn vÒ th¬ míi, kh«ng bªnh vùc cho th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt,
ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, ®iÒm nhiªn b−íc nh÷ng b−íc v÷ng vµng mµ trong kho¶nh kh¾c c¶ hµng
ngò th¬ x−a ph¶i tan vì. Bëi v× kh«ng cã g× khiÕn ng−êi ta tin ë th¬ míi h¬n lµ ®äc nh÷ng
bµi th¬ míi hay.
Bµi tËp 12
l1$-q&M4&44+%#$U
QuyÒn tù do lµ cña quý b¸u nhÊt cña loµi ng−êi. Kh«ng cã tù do ng−êi ta còng chØ
sèng nh− sóc vËt. Tù do ®©y kh«ng ph¶i lµ muèn lµm g× th× lµm: mét thø tù do v« tæ chøc
vµ v« ý thøc. Së dÜ nh− vËy lµ v× loµi ng−êi sèng thµnh ®oµn thÓ, sèng thµnh x· héi cho
nªn ph¶i hiÓu tù do cã nghÜa lµ muèn lµm g× th× lµm nh−ng lµ lµm theo lÏ ph¶i, theo lÝ trÝ,
®Ó kh«ng ph¹m tíi sù tù do cña ng−êi kh¸c vµ kh«ng ph¹m tíi quyÒn lîi chung cña tËp
thÓ.
^TheoA;:Q_
Bµi tËp 13
l1$?-75)&-#i
Chí nªn ham mª cê b¹c
Q::;-5W-:2&@0@B:-')86W
:@-F:H P1:I-0@@$N-r:@$&HMi)8z
MB5@&S)&4;N-5W-:2-H-7-<TW'
' lW:%-BM/-:/-N0$-nMN':
:1N&-/-BML@T7:$707&2:
7-I:.'zW0@0 !1-5W-N-n+HN…fXN5N
:1SH:5W-N-E&;6 P-E?-5W-S-5W- G"
- ; -H- . N 3 5I -%- . - 5W- 3 -B 4
C:@$-HB0@@$
^QQuèc v¨n gi¸o khoa th−_
C©u hái:
_l1$0H->M4-944
5_B--#!1-5W-N-n+HNM4-:5%
/-MyON)y
Bµi tËp 14
l1$?-W7)&-#i

tk
[...] C¸ch nhau m−êi l¨m n¨m, Kim Träng nghe l¹i tiÕng ®µn cña Thuý KiÒu vµ so
s¸nh "X−a sao sÇu th¶m nay sao vui vÇy". Nh−ng cã ®óng lµ khóc nh¹c ®o¹n ®Çu "sÇu
th¶m" vµ khóc nh¹c ®o¹n cuèi "vui vÇy" kh«ng?... SÇu th¶m... vµ ...vui vÇy..., theo t«i
chØ lµ chñ quan cña chµng Kim lóc Êy mµ th«i. ThËt ra lÇn ®Çu tiªn Thuý KiÒu ®¸nh ®µn
cho Kim Träng nghe, th× cßn g× h¹nh phóc b»ng? NÕu cã buån th× ®ã lµ c¸i buån cña
ng−êi ®ang yªu vµ ®−îc yªu mµ th«i. C¸i buån cña nh÷ng ng−êi ®ang h−ëng h¹nh phóc
nh−ng l¹i sî h¹nh phóc nöa chõng tan vì. Cßn c¸i vui cña tiÕng ®µn khi t¸i hîp th× chØ
lµ c¸i vui cña nh÷ng ng−êi hÕt thêi "hoa ®−¬ng phong nhÞ, tr¨ng vßng trßn g−¬ng". C¸i
vui cña lÝ trÝ ®øng ®¾n, c¸i vui ®· cã "khãc thÇm" bay råi. Lµm g× cã c¸i vui cña tiÕng
®µn lÇn thø nhÊt víi "tiÕng h¹c bay qua", víi "tiÕng suèi míi sa nöa vêi"? Cho nªn cã
thÓ nãi cïng lµ hai khóc nh¹c t×nh yªu nh−ng c¸i buån trong khóc nh¹c yªu ®−¬ng lÇn
®Çu tiªn lµ c¸i buån mµ vui, cßn c¸i vui trong khóc nh¹c yªu ®−¬ng lÇn sau lµ c¸i vui
mµ cã pha buån.
^Theo Ql_
C©u hái:
_l1$0H->-#M4-944
5_l1$-q&.4-J/-)*+,&=H&N44
Bµi tËp 15
l1$?-W7)&-#i
Th¬ míi kh«ng nãi ®Õn ®Êu tranh c¸ch m¹ng, ®ã lµ nh−îc ®iÓm lín. Th¬ míi nãi
chung buån. Th¬ míi thiÕu khÝ ph¸ch c¸ch m¹ng, nh−ng th¬ míi lµ mét phong trµo v¨n
häc phong phó, mét phong trµo s¸ng t¹o dåi dµo cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc. Lßng yªu quª
h−¬ng ®Êt n−íc, yªu sù sèng, yªu con ng−êi, yªu tiÕng ViÖt thiÕt tha. Th¬ míi ®· trau dåi
tiÕng ViÖt, lµm cho ng«n ng÷ th¬ ViÖt Nam uyÓn chuyÓn vµ hiÖn ®¹i, biÓu hiÖn ®−îc tÊt c¶
c¸c mµu s¾c t©m hån cña ng−êi ViÖt Nam ë thÕ kØ nµy. NÕu kh«ng cã phong trµo Th¬ míi
th× còng kh«ng cã ng«n ng÷ th¬ míi võa sóc tÝch, s¾c bÐn võa uyÓn chuyÓn, m−ît mµ mµ
chøa ®ùng nhiÒu n¨ng l−îng tr÷ t×nh cho nh÷ng nhµ th¬ c¸c thÕ hÖ ra ®êi sau C¸ch m¹ng
th¸ng T¸m ®Ó biÓu hiÖn t− t−ëng vµ t×nh c¶m cña m×nh. V× vËy, cã thÓ nãi th¬ míi xøng
®¸ng ®−îc mÖnh danh lµ Mét thêi ®¹i trong thi ca (Hoµi Thanh), mét thêi ®¹i phong phó,
dåi dµo søc s¸ng t¹o cña hån th¬ d©n téc, cña tiÕng nãi ViÖt Nam.
^Theol$4_
C©u hái:
_l1$-q&M4-944
5_l1$-q&:(=6-9-H-4-JM4
Bµi tËp 16
l1$-q&-H-44&-H-W7)U
§o¹n v¨n 1:
TiÕng nãi còng vËy, nã ph¶i ph¶n ¸nh ®êi sèng vµ phôc vô ®êi sèng hµng ngµy
cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña quÇn chóng, cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu n−íc cña
d©n téc ta hiÖn nay, ®êi sèng chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ v¨n häc nghÖ thuËt. ThÕ nµo lµ

t
ph¶n ¸nh cuéc sèng? §ã lµ diÔn t¶ ý nghÜ vµ t×nh c¶m cña ng−êi nghe, ng−êi ®äc.
Muèn vËy ph¶i dïng tiÕng nãi cña d©n téc, lêi nãi, c¸ch nãi th«ng th−êng nhÊt, méc
m¹c nhÊt kh«ng chØ cã lîi Ých lµ dÔ hiÓu, mµ cßn cã thÓ g©y c¶m xóc m¹nh mÏ cho
ng−êi nghe, ng−êi ®äc. Cho nªn ph¶i chèng m¹nh mÏ h¬n n÷a c¸i tËt hay "nãi ch÷" mµ
B¸c Hå th−êng phª b×nh: "§· dèt l¹i hay nãi ch÷ !". "§óng qu¸, chÝnh v× dèt mµ hay
nãi ch÷".
^aW:O7!S_
§o¹n v¨n 2:
Nh−ng cã ng−êi cßn tù hái r»ng: T¹i sao ng−êi trong mét n−íc ph¶i ®oµn kÕt víi
nhau? Mét ®iÒu thËt dÔ hiÓu. Bëi lÏ mçi chóng ta cïng chung mét dßng gièng, cïng chung
mét d©n téc, mét tiÕng nãi, cïng sèng chung mét l·nh thæ. Nh÷ng ®iÓm chung ®ã lµ sîi
d©y rµng buéc, gióp nh÷ng ng−êi trong mét n−íc ph¶i g¾n bã víi nhau. Chóng ta thö nghÜ
nÕu kh«ng may ®Êt n−íc bÞ l©m nguy, ch¼ng lÏ tÊt c¶ chóng ta ®−îc an vui, sinh tån?
HoÆc khi cã thiªn tai, lò lôt x¶y ra th× tÊt c¶ chóng ta sÏ cïng nhau høng chÞu. Do ®ã,
ng−êi trong mét n−íc ph¶i yªu th−¬ng ®ïm bäc lÉn nhau. §ã lµ t×nh nghÜa ®ång bµo cïng
sèng trªn mét l·nh thæ. ChÝnh t×nh c¶m thiªng liªng ®ã ®· gióp c¸ch m¹ng ViÖt Nam v−ît
qua mäi phong ba b·o t¸p vµ cËp bÕn vinh quang nh− hiÖn nay.
^OEQRY_
§o¹n v¨n 3:
Cha mÑ lµ ng−êi nu«i d−ìng con c¸i, c«ng lao ®ã to lín ®Õn d−êng nµo. MÑ ta mang
nÆng ®Î ®au, khi bÐ th× mÑ ta cho ta bó mím, ®Õn khi lín lªn th× cha mÑ nu«i d−ìng, ch¨m
sãc khi ta khoÎ m¹nh còng nh− lóc ta èm ®au. Lµm sao mµ cã thÓ kÓ xiÕt nh÷ng nçi vÊt v¶
cùc nhäc, gian nan mµ cha mÑ ta ®· tõng tr¶i qua ®Ó nu«i ta kh«n lín.
^OEQRY_
§o¹n v¨n 4:
V¨n häc d©n gian kh«ng nh÷ng ®Ñp ë nhiÒu khÝa c¹nh néi dung mµ cßn ®Ñp ë nghÖ
thuËt thÓ hiÖn. Nh÷ng chi tiÕt võa hån nhiªn võa gi¶n dÞ, võa t−ëng t−îng phãng
kho¸ng phi th−êng trong thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch; nh÷ng c©u chuyÖn ngô
ng«n hµm sóc, dÝ dám, nh÷ng truyÖn c−êi giµu chÊt trÝ tuÖ trong kho tµng truyÖn cæ
d©n gian; nh÷ng lêi hay ý ®Ñp, nh÷ng h×nh t−îng b×nh dÞ mµ ãng ¶, nh÷ng t×nh c¶m
®»m th¾m nhuÇn nhÞ vµ ch©n thµnh trong v−ên nghÖ thuËt ca dao d©n ca... nh÷ng "hßn
ngäc quý" Êy sÏ m·i m·i hÊp dÉn ®éc gi¶ mäi thÕ hÖ, lµm giµu thÕ giíi m¬ −íc cña trÎ
th¬ mµ kh«ng mét lo¹i h×nh tiÓu thuyÕt nµo cã thÓ thay thÕ ®−îc !
Bµi tËp 17
lW7+%#$'/-M=$W-B)8MH-&
-H-44 l1$-q&)8MH-B
§o¹n v¨n 1:
Trong hµng ngh×n n¨m d−íi ¸ch thèng trÞ cña phong kiÕn ngo¹i bang x©m l−îc... v¨n
häc b¸c häc cæ ®iÓn cña ta cã nh÷ng t¸c phÈm tiÕn bé mang cèt c¸ch d©n téc, nh−ng vÉn
chÞu nhiÒu ¶nh h−ëng cña t− t−ëng thèng trÞ ngo¹i bang... Trong gÇn mét thËp kØ d−íi
¸ch ¸p bøc bãc lét cña thùc d©n Ph¸p, v¨n nghÖ b¸c häc cña ta bÞ lai c¨ng, nh−ng vÉn

t
cã nh÷ng t¸c phÈm tiÕn bé, tuy nhiªn nÒn v¨n nghÖ b¸c häc ®ã còng kh«ng tÝch cùc b»ng
v¨n nghÖ cña quÇn chóng... V× vËy, muèn ph¸t huy truyÒn thèng d©n téc tèt ®Ñp, lµnh
m¹nh, phong phó vµ s©u s¾c th× tr−íc hÕt ph¶i chó träng ®Õn v¨n nghÖ cña quÇn chóng.
§o¹n v¨n 2:
§øa trÎ ra ®êi bëi mét t×nh yªu g¾ng g−îng trong mét gia ®×nh kh«ng cã h¹nh phóc.
Ng−êi bè phÉn chÝ, lÆng lÏ tr¶ thï sè phËn b»ng nh÷ng khãi thuèc phiÖn, ng−êi mÑ trÎ
trung tuy khao kh¸t h¹nh phóc ch©n thËt, nh−ng còng ®µnh chÞu cói ®Çu tr−íc lÔ gi¸o
phong kiÕn, ©m thÇm nh− chiÕc bãng d−íi ch©n t−êng. Gia ®×nh sa sót råi sôp ®æ h¼n. Bè
chÕt. MÑ ng−îc xu«i tÇn t¶o. §øa trÎ må c«i cha, xa t×nh mÑ, ph¶i sèng b¬ v¬ ®ãi r¸ch, lªu
læng, trong sù l−êm nguýt ®ay nghiÕn cña hä hµng vµ th¸i ®é döng d−ng cña x· héi. Cã
thÓ nãi Nh÷ng ngµy th¬ Êu (Nguyªn Hång) chñ yÕu lµ nh÷ng kØ niÖm ®au buån, tñi cùc
cña mét ®øa trÎ sinh ra trong mét gia ®×nh bÊt hoµ, ph¸ s¶n vµ truþ l¹c, sím ph¶i sèng b¬
v¬, lªu læng.
Bµi tËp 18
lW7)B'H&>;H-9TruyÖn KiÒu-B-H-)I0&4
8-H-4-JMH- l1$?--5MT>&-9-H-4-JdMr
>-9M4-BN$Tyx-&|)8$TB
C¸ch 1:
(1) TruyÖn KiÒu lµ tÊn bi kÞch vÒ cuéc ®êi, vÒ th©n phËn ng−êi con g¸i tµi s¾c vÑn
toµn. (2) Bi kÞch Êy, nh− chóng ta ®· ph©n tÝch ë trªn, râ rµng do ®ång tiÒn ®−a tíi. (3)
§ång tiÒn ®· t¸c oai, t¸c qu¸i trong x· héi, lµm ®¶o ng−îc c«ng lÝ, ®· biÕn con ng−êi
thµnh mãn hµng mua ®i b¸n l¹i, ®· chµ ®¹p lªn nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng nhÊt cña
con ng−êi. (4) §ång tiÒn ®· ph¸t huy thÕ lùc v¹n n¨ng cña nã. (5) "Tµi hoa, nhan s¾c,
t×nh nghÜa, nh©n phÈm, c«ng lÝ ®Òu kh«ng cßn nghÜa g× tr−íc thÕ lùc cña ®ång tiÒn. Tµi
t×nh, hiÕu h¹nh nh− KiÒu còng chØ lµ mét mãn hµng, kh«ng h¬n kh«ng kÐm". (6) Chñ ®Ò
vÒ ®ång tiÒn lµ chñ ®Ò næi bËt vµ xuyªn suèt toµn bé t¸c phÈm. (7) Ng−êi ®äc thÊy ghª
tëm víi c¸i thùc tr¹ng x· héi phong kiÕn thÕ kØ XVIII víi vÞ trÝ ngù trÞ cña ®ång tiÒn,
®ång tiÒn ®iÒu hµnh tÊt c¶. (8) Gi¸ trÞ tè c¸o cña TruyÖn KiÒu chÝnh lµ ë chç ®ã.
C¸ch 2:
(1) TruyÖn KiÒu lµ tÊn bi kÞch vÒ cuéc ®êi; vÒ th©n phËn ng−êi con g¸i tµi s¾c vÑn
toµn. (2) Bi kÞch Êy, nh− chóng ta ®· ph©n tÝch ë trªn, râ rµng do ®ång tiÒn ®−a tíi. (3)
Chñ ®Ò vÒ ®ång tiÒn lµ chñ ®Ò næi bËt vµ xuyªn suèt toµn bé t¸c phÈm. (4) Ng−êi ®äc thÊy
ghª tëm c¸i x· héi phong kiÕn thÕ kØ XVIII víi vÞ trÝ ngù trÞ cña ®ång tiÒn, ®ång tiÒn ®iÒu
hµnh tÊt c¶. (5) §ång tiÒn ®· ph¸t huy thÕ lùc v¹n n¨ng cña nã. (6) §ång tiÒn ®· t¸c oai,
t¸c qu¸i trong x· héi, lµm ®¶o ng−îc c«ng lÝ, ®· biÕn con ng−êi thµnh mãn hµng mua ®i
b¸n l¹i, ®· chµ ®¹p lªn nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng nhÊt cña con ng−êi. (7) "Tµi hoa,
nhan s¾c, t×nh nghÜa, nh©n phÈm, c«ng lÝ ®Òu kh«ng cßn nghÜa g× tr−íc thÕ lùc cña ®ång
tiÒn. Tµi t×nh, hiÕu h¹nh nh− KiÒu còng chØ lµ mét mãn hµng, kh«ng h¬n kh«ng kÐm". (8)
Gi¸ trÞ tè c¸o cña TruyÖn KiÒu chÝnh lµ ë chç ®ã.

t
Bµi tËp 19
f8-H-4-JM4-944+%#$1$)I0M4">&
-/@W44-q
^k_ >f4:2&.Nh@'+#&7?-
%-
^_ O%H-F:T¾t ®ÌnA Q@Q(1:-N-9 ->:1 :1)(
&#:&-9-
^_ >13/-H)=;"&;]:5Z-901228-+#−
M
^_ KD-+Z5>5?->-9=WH5J-5B-2D'v:D-+Z
->.LMT-Z-8-)->X.&?.F:-@=d5H-9
,.O6A:
Bµi tËp 20
!W7+%#$/-44M-J: P^->_1$:2W
7MH-'TruyÖn KiÒu-B-H-44<8
Mäi ng−êi d©n ViÖt Nam ®Òu say mª TruyÖn KiÒu. Tõ nh÷ng nhµ nho tr−íc ®©y nh−
Méng Liªn §−êng, Chu M¹nh Trinh lµ nh÷ng ng−êi häc réng, biÕt nhiÒu ®Õn nh÷ng cô giµ
hiÖn nay tr×nh ®é v¨n ho¸ cßn thÊp kÐm, thÕ nh−ng kh«ng ai kh«ng thuéc d¨m ba c©u
KiÒu, thËm chÝ cã ng−êi thuéc c¶ quyÓn KiÒu. Tõ nh÷ng ng−êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng bÞ vµo
tï ra téi mµ vÉn lu«n nhí mang trong m×nh quyÓn KiÒu, coi nã nh− mét ng−êi b¹n tri ©m
®Õn c¸c anh chiÕn sÜ h¶i ®¶o, biªn phßng ngµy ngµy bén bÒ tr¨m c«ng, ngh×n viÖc, thÕ mµ
cø lóc r¶nh rçi l¹i ngåi ng©m nga ®«i ba c©u KiÒu hoÆc ch¬i trß "®è KiÒu" thµnh th¹o.
Råi ngay c¶ nh÷ng em bÐ míi tíi tuæi ®Õn tr−êng, ®· cã em ®ßi «ng bµ, cha mÑ ®äc KiÒu,
kÓ KiÒu cho nghe. Søc hÊp dÉn cña TruyÖn KiÒu thËt lµ k× diÖu.
Bµi tËp 21
Q&44+%#$-B4-JMZ/%M4yQW)y
V¨n xu«i cña ta tõ C¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn nay ®· kh¾c ho¹ nhiÒu h×nh ¶nh cña
con ng−êi míi trong lao ®éng s¶n xuÊt. §ã lµ nh÷ng ng−êi n«ng d©n Liªn khu V ®· dïng
søc ng−êi kÐo bõa thay tr©u quyÕt t©m gi÷ v÷ng s¶n xuÊt trong hoµn c¶nh bÞ giÆc Ph¸p
th−êng xuyªn cµn quÐt, khñng bè (Con tr©u, NguyÔn V¨n Bæng). §ã lµ chó bÐ Luü liªn l¹c
®· dòng c¶m x«ng x¸o trong ®ån giÆc vµ hi sinh anh dòng (Xung kÝch, NguyÔn §×nh Thi).
§ã lµ nh÷ng nam n÷ thanh niªn gan gãc nh¶y xuèng s«ng ken th©n m×nh lµm con ®ª sèng
ng¨n sãng biÓn hung d÷ (B·o biÓn, Chu V¨n). §ã lµ nh÷ng ng−êi d©n T©y Nguyªn ph¶i
lÊy ®¸ thay r×u chÆt c©y ®Ó khai hoang trång rÉy, tõng b−íc tæ chøc l¹i cuéc sèng cña
m×nh, kiªn quyÕt b¸m rÉy, b¸m lµng kh«ng chÞu ®i theo ®Þch (§Êt n−íc ®øng lªn, Nguyªn
Ngäc). §ã lµ nh÷ng con ng−êi hiÓu râ gi¸ trÞ søc lao ®éng cña m×nh nh− trong Bµi ca vì
®Êt cña Hoµng Trung Th«ng:
"Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶
Cã søc ng−êi sái ®¸ còng thµnh c¬m".

t[
Bµi tËp 22
l1$-q&L-944)'0@-H--.Z/<
(1) Lßng yªu n−íc cuån cuén ch¶y trong huyÕt qu¶n vua t«i thêi TrÇn ®· lµm nªn mét
thêi ®¹i lÞch sö ®Ñp
−
mét thêi ®¹i rùc s¸ng víi hai ch÷ "S¸t Th¸t" vµ "Hµo khÝ §«ng A".
(2) H¼n chóng ta vÉn nghe ©m vang c©u nãi dâng d¹c, hiªn ngang cña vÞ t−íng tµi ba
TrÇn B×nh Träng: "Ta thµ lµm quû n−íc Nam cßn h¬n lµm v−¬ng ®Êt B¾c". (3) Lßng yªu
n−íc thiÕt tha cña vÞ t−íng giµ TrÇn Quèc TuÊn khiÕn «ng viÕt lªn HÞch t−íng sÜ bÊt hñ.
(4) MÆt kh¸c, lßng yªu n−íc thiÕt tha, ch¸y báng ®· ®−îc c¸c vÞ b« l·o h« vang trong Héi
nghÞ Diªn Hång: "§¸nh ! §¸nh !...". (5) Ngµy ®ªm lo l¾ng cho vËn mÖnh ®Êt n−íc mµ
Ph¹m Ngò L·o mong mái gÆp TrÇn Quèc TuÊn ®Ó bµy tá nçi lßng, bµn m−u gióp n−íc.
(6) Víi lßng yªu n−íc sôc s«i, nãng lßng muèn tham gia luËn bµn viÖc n−íc mµ chµng
thiÕu niªn 16 tuæi TrÇn Quèc To¶n bãp n¸t tr¸i cam vua ban cho lóc nµo kh«ng biÕt. (7)
Nh©n d©n còng mét lßng ñng hé kh¸ng chiÕn, s½n sµng bá "v−ên kh«ng nhµ trèng" ®Ó dô
qu©n ®Þch theo m−u kÕ cña triÒu ®×nh.
Bµi tËp 23
f%#$W7:I-L44 l1$-q&LB#-$;#
:I-L
§o¹n v¨n 1:
Bªn c¹nh con cß, con tr©u ®−îc nãi nhiÒu h¬n c¶ trong ca dao, d©n ca ViÖt Nam.
Con tr©u kh«ng mÊy th¶nh th¬i, cho nªn khi nghÜ ®Õn cuéc ®êi nhäc nh»m cña m×nh,
ng−êi n«ng d©n th−êng nghÜ ®Õn con tr©u. Con cß tuy cã vÊt v¶, tuy cã lóc ph¶i lÆn léi
bê s«ng nh−ng cã lóc cßn ®−îc bay lªn m©y xanh. Con cß, con v¹c, con n«ng lµ nh÷ng
con vËt rÊt gÇn gòi víi ng−êi d©n lao ®éng. Chóng mang nh÷ng ®øc tÝnh cÇn cï, chÞu
khã cña ng−êi n«ng d©n ch©n lÊm tay bïn. Nh÷ng lóc cÇn béc b¹ch nçi niÒm, ng−êi
n«ng d©n th−êng dïng nh÷ng con vËt ®ã ra ®Ó t©m sù, ®Ó gi·i bµy nçi lßng m×nh.
§o¹n v¨n 2:
Trong t¸c phÈm ChÝ PhÌo, Nam Cao ®· vÏ lªn bé mÆt cña con quû d÷ ë lµng Vò §¹i
−
ChÝ PhÌo. Nh¾c ®Õn ChÝ PhÌo lµ ng−êi ta l¹i nhí ®Õn mét ng−êi say, mét kÎ chuyªn
nghÒ ®©m thuª, chÐm m−ín vµ r¹ch mÆt ¨n v¹. D−êng nh− suèt c¶ cuéc ®êi ChÝ kh«ng cã
−íc m¬ vµ thÌm kh¸t ®Õn cuéc sèng gia ®×nh. Cã mét lÇn, sau khi tØnh r−îu, n»m trong
nhµ l¾ng nghe tiÕng chim hãt, tiÕng ng−êi ®i chî,... ChÝ chît mong muèn ®−îc quay l¹i
lµm ng−êi. §· cã lóc ChÝ còng −íc m¬ mét gia ®×nh nho nhá: chång lµm thuª cuèc m−ín,
vî dÖt v¶i xe t¬,... VËy mµ tÊt c¶ ®iÒu ®ã cña ChÝ ®Òu kh«ng ®−îc x· héi thõa nhËn.
Bµi tËp 24
B40&cW7+%#$:244-q P^->_1$
-5dM-9:N
Ca dao cã nhiÒu c©u ca ngîi c¶nh ®Ñp ®Êt n−íc. NÕu L¹ng S¬n
−
n¬i biªn giíi phÝa
B¾c
−
hÊp dÉn ng−êi ta bëi "cã phè K× Lõa, cã nµng T« ThÞ, cã chïa Tam Thanh" th× kinh
thµnh Th¨ng Long
−
n¬i phån hoa ®« héi
−
l¹i cã søc l«i cuèn bëi "phè gi¨ng m¾c cöi,
®−êng quanh bµn cê". Ca dao ®−a chóng ta theo: "§−êng v« xø NghÖ quanh quanh
−

tb
Non xanh n−íc biÕc nh− tranh ho¹ ®å" ®Ó ®Õn víi xø HuÕ ®Ñp vµ th¬, ®¾m m×nh trong
®ªm "lê ®ê bãng ng¶ tr¨ng chªnh" víi "giäng hß xa väng th¾m t×nh n−íc non". Råi xa n÷a
lµ "Nhµ BÌ n−íc ch¶y chia hai
−
Ai vÒ Gia §Þnh §ång Nai th× vÒ". Cã thÓ nãi ®Êt n−íc ta
hiÖn lªn qua nh÷ng vÇn ca dao th©n thuéc, ®©u ®©u còng ®Ñp, mçi miÒn cã mét vÎ ®Ñp
riªng biÖt, k× thó. T×nh yªu ®Êt n−íc, t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh yªu løa ®«i thÓ hiÖn trong ca
dao còng thËt ®Ëm ®µ, s©u nÆng.
Bµi tËp 25
l1$#-4-JM4-944)H6L'&-H--.
)-Z/
T¸c phÈm ChÝ PhÌo kh«ng chØ cã sù s¸ng t¹o vÒ mÆt h×nh thøc. §äc kÜ t¸c phÈm ta
thÊy ChÝ PhÌo lµ mét truyÖn ng¾n mµ l¹i x©y dùng ®−îc c¶ ba th× cña thêi gian: qu¸ khø,
hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. §iÒu nµy cã lÏ ch−a mét t¸c phÈm truyÖn ng¾n ®−¬ng thêi nµo cã thÓ
lµm ®−îc. T¸c phÈm ChÝ PhÌo kh«ng chØ lµ sù ph¶n ¸nh ng−êi n«ng d©n bÞ l−u manh ho¸
vµ bi kÞch bÞ cù tuyÖt quyÒn lµm ng−êi mµ cßn lµ mét sù ph¸t hiÖn vµ kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt
l−¬ng thiÖn cña hä ngay c¶ khi hä ®· ®¸nh mÊt c¶ nh©n h×nh lÉn nh©n tÝnh.
^G:-9?-)_
Bµi tËp 26
l1$-q&M4-H-4-J&W7)-5-H-4-JB-B
Z/%M4M QW)y
(1) BÊt k× trong hoµn c¶nh nµo, t©m hån Xu©n DiÖu còng kh¸t khao giao c¶m víi ®êi
trong niÒm khao kh¸t ®Õn mª say. (2) V× thÕ «ng lu«n "thøc nhän mäi gi¸c quan" ®Ó ®ãn
nhËn vµ h−ëng thô mäi ngon ngät cña cuéc ®êi. (3) Sèng gÇn gòi, hoµ nhËp víi ®êi, Xu©n
DiÖu ®· ph¸t hiÖn ra nhiÒu ®iÒu míi mÎ, lÝ thó trong thÕ giíi xung quanh mµ ng−êi th−êng
khã ph¸t hiÖn ®−îc. (4) Nh÷ng ®iÒu hÊp dÉn Êy ®· ®−îc «ng göi g¾m vµo nh÷ng bµi th¬
t×nh m·nh liÖt, ch¸y báng. (5) ¤ng chÝnh lµ nhµ th¬ lín nhÊt cña t×nh yªu, cña tuæi trÎ. (6)
§éc gi¶ thªm mÕn yªu vµ kh©m phôc tµi s¸ng t¸c sung m·n, dåi dµo cña «ng.

tg
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
k a!Wf1MÊy vÊn ®Ò vÒ lµng x· ViÖt Nam^\4 8-C_W-
Nghiªn cøu lÞch sö)(kksog
!Ll$H−íng ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ ViÖt NamW- TriÕt häc)(bkssk
A$Cl$fHÖ t− t−ëng LªW-Nghiªn cøu lÞch sö)( b, ksobHÖ t− t−ëng
tr−íc Lª)([ksogvHÖ t− t−ëng TrÇn)( ksob
O7QWMét vµi suy nghÜ vÒ tÝnh b¶n ®Þa vµ ®Æc s¾c cña nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam
W-Nghiªn cøu lÞch sö)(kksob
[ \<RYe;Gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, mét nhu cÇu
ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ hiÖn ®¹iW-TriÕt häc)(kss
b Q&]O7xGi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam,AVGe
?-012lA2ksot
g OEe;§¹o ®øc míi,AVGe?-012lA2ksg
o !L l$ − Q& \ Sù chuyÓn ®æi c¸c gi¸ trÞ trong v¨n ho¸ ViÖt Nam,
AVGe?-012lA2kss^-<ƒƒƒO_
s l&&$Q Š):T¨ng tr−ëng kinh tÕ ë ch©u ¸ giã mïa−nghiªn cøu b»ng ph−¬ng
ph¸p so s¸nh4:2ŒGelVlO6A:lA2ksos
kt GZV#!LÖ lµng phÐp n−íc,AVGaHlA2kso[
kk ‚ l&$Economic agrycole de I'IndochinalA2ks
k §¹i ViÖt sö kÝ toµn th−^5-.lH_=$O0:5C¸c nhµ n−íc phong
kiÕn ViÖt Nam ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch t− nh©n ho¸ ruéng ®Êt.
k e‘$&The brith of ViÖt Nam, AVG!W?-QT/~~B-~~kso
k A$CQQ-H-H-LÞch sö t− t−ëng ViÖt Nam,4:2AVGe
?-012lA2kss
k[ A$Cf$lHÖ t− t−ëng Lª,W-Nghiªn cøu lÞch sö)(bksob
kb Gia §Þnh thµnh thèng chÝ,4ƒƒksg
kg x P K-)§«ng Nam ¸ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai,AVGp84l
A2ksb
ko ‚)&eSù ph¸t triÓn kinh tÕ cña NhËt B¶n0:5Sù ph©n tÝch, so
s¸nh gi÷a gi¸o dôc NhËt B¶n vµ Th¸i Lan trong lÞch sö,AVGe?-012lA2
kssk

to
ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung:
Pgs.Ts. NguyÔn v¨n hßa
Biªn tËp:
Tæ c«ng nghÖ th«ng tin
Phßng kh¶o thÝ - ®¶m b¶o chÊt l−îng gi¸o dôc
Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.