Gò Ô Môi: Di Tích Lịch Sử & Cuộc Kháng Chiến Vùng Sài Gòn

Gò Ô Môi
Gò Ô Môi là một gò đất ở của bà Ngô Thị Tài (hay còn gọi là chị Ba Lý) xã
Phú Mỹ, huyện Nhà Bè. Trên gò đất này, bà Tài trồng một cây ô môi, vì vậy người
ta thường gọi là gò Ô Môi. Hiện di tích này đang tọa lạc trên đường Đào Trí,
Phường Phú Thuận, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh.
Năm 1965, Mĩ – Ngụy tiến hành tiến hành kế hoạch Chiến tranh cục bộ, mở
nhiều cuộc hành quân càn quét như chiến dịch Vạn Tường (1964), 2 cuộc phản
công chiến lược vào mùa khô 1965-1966 và 1966-1967. Cuộc kháng chiến của
nhân dân ta bước vào giai đoạn ác liệt. Trước tình hình đó, chủ trương của Quân ủy
Sài Gòn – Gia Định là phải “Kiên quyết giữ vững địa bàn, củng cố vùng Giải
phóng, phát triển và mở rộng chiến tranh du kích ở vùng nông thôn”. Các căn cứ
chiến lược của mặt trận Sài Gòn - Gia Định như Địa đạo Củ Chi, Chiến khu rừng
Sác,… được củng cố; đồng thời các hoạt động chiến tranh du kích của quân dân ta được đẩy mạnh.
Đầu năm 1965, đ/c Hoa Văn Tân bí thư chi bộ xã Phú Mỹ. Nhận thấy đây
là địa bàn thuận lợi: có vị trí sát sườn đô thành Sài Gòn, có rừng cây và đầm hồ
bao bọc, đ/c đã đào hầm bí mật tại đây để hoạt động. Ban ngày đ/c ở dưới hầm bí
mật, ban đêm vào các ấp móc nối liên lạc với dân, gây dựng phong trào cách mạng.
Ông đã thành lập một đội du kích gồm 3 người: Lê Văn Sắn, Nguyễn Văn Ba, Hồ Văn Nhái.
Sáng ngày 23 tháng 11 năm 1966, quân Sài Gòn mở cuộc càn quét vào gò Ô
Môi. Sau 4 giờ đào bới trên một diện tích hẹp, chúng đã phát hiện ra lỗ thông hơi.
Các chiến sĩ du kích đội nắp hầm phản kích, gây thương vong cho một số lính Sài
Gòn trước khi hy sinh. Địch gọi trực thăng vũ trang tiếp viện, bắn rốc két xuống
gò. Sau khi biết chắc là lực lượng của ta không còn ai nữa, địch chiếm gò, kéo xác
ba du kích lên miệng hầm, ném bồi một trái lựu đạn trước khi rút quân. Ngày hôm
sau, chúng sai người kéo xác ba chiến sĩ xuống hầm rồi lấp đất lại… Từ đó, gò Ô
Môi là nơi yên nghỉ cuối cùng của ba chiến sĩ du kích mà dân chúng gọi một cách
trân trọng là “mộ Ba Ông”. Trên “mộ Ba Ông” người dân luôn thắp hương để tỏ
lòng thương tiếc và ngưỡng mộ.
Nói về sự kiện này, huyện ủy Nhà Bè nhận xét: “Đây là lần đầu tiên lực
lượng du kích hoạt động bí mật đánh địch trong vùng chúng kiểm soát, kiên cường
và dũng cảm hy sinh, được nhân dân không chỉ ở xã Phú Mỹ mà trong cả huyện
khâm phục. Hành động đó đã củng cố niềm tin của quần chúng đối với cách mạng
trong giai đoạn khó khăn nhất, giai đoạn Mỹ đổ quân vào miền Nam”.
Hiện nay di tích vẫn giữ được cảnh quan thiên nhiên của vùng đầm lầy ven
đô xanh ngát dừa nước cùng hoa đồng cỏ dại. Đây là một trong những di tích lịch
sử có giá trị giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng của quân dân Nhà Bè -
quận 7 nói riêng và của thành phố nói chung, nhắc nhở lòng biết ơn đối với những
người đã ngã xuống vì độc lập tự do cho dân tộc. Trận chiến ở gò Ô Môi là biểu
tượng bất tử cho lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất, cũng như chủ nghĩa
anh hùng Cách mạng của người dân Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và của nhân
dân Nam Bộ nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Với giá trị lịch sử ấy, Gò Ô Môi được Ủy ban nhân dân thành phố xếp hạng
là di tích lịch sử cấp thành phố theo Quyết định số 4839/QĐ-UBND ngày 27 tháng 10 năm 2006.
Nội dung có sự tham khảo từ sách “Hành trình Di sản văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh”.