Hãy nêu ví dụ một tấm gương thanh niên Việt Nam sống có lý tưởng
1. Bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm
Liệt sĩ - bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm sinh ngày 26/11/1942 quê ở Hà Nội trong một gia đình có năm
người con. Gia đình bác sĩ Trâm là một gia đình trí thức yêu nước, có bố là bác sĩ, mẹ là dược sĩ.
Tuổi thơ của Đặng Thuỳ Trâm trải qua thời kì khó khăn trong những năm kháng chiến. Chị là
người yêu thích văn học nên đã đọc rất nhiều sách, thuộc nhiều thơ, bị ảnh hưởng bởi tính cách
của các nhân vật lý tưởng trong văn học như Pavel Korchagin trong "Thép đã tôi thế đấy", Ruồi
Trâu...đây là những nhân vật mang lí tưởng luôn rực cháy trong trái tim tuổi thanh xuân của họ. Nối
nghiệp bố mẹ, chị Trâm thi đỗ vào Đại học Y khoa Hà Nội và được tốt nghiệp sớm một năm. Sau
khi tốt nghiệp chị tình nguyện vượt Trường Sơn vào công tác tại chiến trường Quảng Ngãi, chị đã
có thể lựa chọn cho mình một công việc đúng chuyên môn của mình và sống một cuộc đời yên ổn.
Nhưng nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của miền Nam ruột thịt, người con gái Hà Nội ấy đã lựa
chọn đến nơi chiến đấu ác liệt tàn khốc nhất.
Tháng 3 năm 1967 chị Trâm được phân công phụ trách bệnh viện huyện Đức Phổ tỉnh Quảng
Ngãi. Suốt thời gian ấy, đồng chí đã cùng với các đồng nghiệp của mình cứu chữa cho rất nhiều
thương binh và nhân dân, không ngại khó khăn, gian khổ.
Ngày 27/9/1968 chị được kết nạp Đảng, trong bản tự nhận xét của mình, chị viết: "Tha thiết yêu
Đảng, yêu Đoàn. Cần phải nỗ lực nhiều để đền đáo công ơn của Đảng. Đối với bạn, đồng chí luôn
quan tâm giúp đỡ và thực hiện đấu tranh phê bình tốt. Tích cực, có nhiệt tình, có tinh thần trách
nhiệm trong công tác. Rèn luyện tu dưỡng thường xuyên". Ngày 22/6/1970 trong một chuyến công
tác từ vùng núi Ba Tơ về đồng bằng, chị bị phục kích và một mình chiến đấu với 120 lính Mỹ để
bảo vệ đồng đội của mình. Chị đã hi sinh anh dũng khi mới hai mươi tám tuổi.
Sau khi tập kích bắn phá Bệnh xá Đức Phổ, một lĩnh Mỹ đã tìm thấy một cuốn sổ tay được bọc
bằng vải, định châm lửa đốt, nhưng người thông dịch đã ngăn cản "Đừng đốt, bản thân nó đã có
lửa rồi". Đó chính là cuốn nhật kí của chiến sĩ, bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm.
Trong cuốn nhật kí liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm viết "Hãy rèn giũa phẩm chất của một người
Đảng viên nghe Th. Cuộc đời Th là một cuốn sổ, những dòng chữ ghi trên đó đẹp như một bài ca
nhỏ. xin Th hãy ghi tiếp những dòng xứng đáng. Hãy hứa trước toà án lương tâm đi Th nhé Th sẽ
giữ trọn tất cả những gì cao quý của một người Đảng viên, một người trí thức..."
Trong nhật kí của mình, Đặng Thuỳ Trâm đẫ thể hiện một tình yêu rộng lớn, một tâm hồn gắn với
lí tưởng sống cao đẹp, đó là tình cảm với nhân dân, với đồng đội. Chị lo lắng cho những anh em,
đồng bào, đồng chí trong suốt những đêm thâu, lòng quặn đau khi bom đạn chiến tranh tàn phá.
Sinh ra trong một gia đình êm ấm, hạnh phúc, nhưng người bác sĩ trẻ ấy vẫn dấn thân mình vào
chiến trường bom đạn, vì nghĩa vụ thiêng liêng của Tổ quốc với đồng bào. Trong mưa bom bão
đạn, trong khổ cực lầm than, trái tim người con gái ấy vẫn luôn hướng về những gì tốt đẹp vì trong
trái tim ấy luôn có lí tưởng.
Tấm gương của Bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm và cuốn nhật kí truyền lửa của chị đã và đang là động
lực cho lớp trẻ ngày nay noi gương và học tập. Tâm hồn và ngọn lửa nhiệt huyết ấy sẽ sống mãi theo thời gian.
2. Anh hùng Lý Tự Trọng
Anh hùng lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng sinh ra trong một gia đình yêu nước, nuôi chí
phục thù ở tỉnh Hà Tĩnh. Sống trong cảnh "nước mất nhà tan", gia đình Lý Tự Trọng phải phiêu
bạt nơi đất khách. Từ nhỏ Lý Tự Trọng đã chăm chỉ, ham học hỏi, thấu thiểu được những khổ cực
mà nhân dân ta đã chịu dưới chế độ cai trị của thực dân phong kiến.
Lên mười tuổi, anh được Tổng bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội ở Trung Quốc đưa
sang Quảng Châu học. Từ đây Lý Tự Trọng đã được giao nhiệm vụ làm liên lạc, giúp việc tại cơ
quan Tổng bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội ở Quảng Châu. Anh đã góp phần tích
cực vào việc lien lạc giữa tổng bộ và cán bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội đang
hoạt động ở Trung Quốc, chuyển thư từ tài liệu cách mạng.
Năm 1929 Lý Tự Trọng về nước và hăng hái hoạt động, đi sâu vào tận công xưởng, trường học,
vận động công nhân, thanh niên và học sinh tham gia phong trào yêu nước. Bên cạnh công tác
quần chúng, anh còn làm một số việc khác như phiên dịch , giao liên...
Sau khi thành lập Đảng năm 1930, cao trào cách mạng dâng cao dấy lên mạnh mẽ trên toàn quốc,
biểu dương tinh thần quật khởi, ý chí bất khuất, bản lĩnh cách mạng của cuộc khởi nghĩa Yên Bái
và phát động phong trào quần chúng, xứ uỷ Nam Kỳ chủ trương tổ chức cuộc mít tinh kỉ niệm, đã
thu hút được đông đảo quần chúng tham gia đặc biệt là công nhân lao động, thanh niên và học
sinh. Để bảo vệ đồng chí diễn thuyết, Lý Tự Trọng đã bắn chết tên địch, sau đó anh bị bắt, giam
cầm và bị tra tấn dã man, nhưng kẻ thù không khuất phục được dũng khí cách mạng của anh.
Ngày 18/4/1931 Lý Tự Trọng bị đưa ra xét xử, anh bị kết án tử hình. Tại phiên toà anh đã lên án
kẻ thù xâm lược, biểu thị dũng khí đấu tranh, luật sư bào chữa cho anh nói: "bị can chưa đến tuổi
thành niên, nên hoạt động không có suy nghĩ", anh đã đứng dậy và nói: "Tôi hành động phông
phải không có suy nghĩ. Tôi làm vì mục đích cách mạng. Tôi chưa đến tuổi thành niên thật, nhưng
tôi đủ trí khôn để hiểu rằng con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường của cách mạng,
không thể có con đường nào khác".
Để tránh dư luận, địch đã giết anh trong im lặng nhưng tấm gương đấu tranh kiên cường của anh
luôn sống mãi. Trước khi lên máy chém, Lý Tự Trọng hát bài Quốc tế ca bằng câu mở đầu đầy khí
phách, vang lên dưới vòm trời Tổ quốc và lắng đọng vào lòng những người đang sống: "vùng lên
hỡi các nô lệ ở thế gian..." và tiếng hô vang "đả đảo thực dân Pháp", "Đảng Cộng sản Đông Dương
muôn năm" đã cổ vũ mạnh mẽ, tạo nàn sóng căm phẫn phản đối tội ác của thực dân Pháp.
Câu nói "con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng" đã trở thành câu nói
truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Anh ra đi khi tuổi đời còn trẻ nhưng lí tưởng và lòng kiên cường
bất khuất của anh luôn sáng ngời soi bước cho lớp thanh niên Việt Nam giữ vững niềm tin, bản
lĩnh, tích cực góp phần xây dựng, phát triển đất nước.
3. Giải bài tập sách giáo khoa
Bài 1 trang 35 - 36 Giáo dục công dân 9: những việc làm nào dưới đây biểu hiện lí tưởng sống
cao đẹp, đúng đắn của thanh niên? Vì sao?
a. Vượt khó trong học tập để tiến bộ không ngừng
b. Bị cám dỗ bởi những nhu cầu tầm thường
c. Vận dụng những điều đã học vào thực tiễn
d. Luôn sáng tạo trong lao động và trong hoạt động xã hội
đ. Luôn khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sống
e. Thắng không kiêu, bại không nản
g. Không có kế hoạch phấn đấu, rèn luyện bản thân
h. Dễ làm, khó bỏ
i. Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp
k. Học tập, làm việc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Trả lời:
Những việc làm thể hiện lí tưởng sống cao đẹp đúng đắn của thanh niên: a, c, d, đ, e, i, k
Bài 2: Trang 36 giáo dục công dân 9: trong buổi diễn đàn của học sinh lớp 9 với chủ đề "lí
tưởng của thanh niên học sinh trong thời đại ngày nay" do chi đoàn Tổ chức đã nảy sinh hai quan điểm:
+ Thanh niên học sinh phải nô lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị hành trang để lập thâm, lập nghiệp
góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên phải "sống sao cho đến khi nhắm mắt xuôi tay
không phải ân hận về những năm tháng đã sống hoài, sống phí".
+ Học sinh THCS đang tuổi ăn, tuổi chơi thì nên biết tranh thủ ăn chơi hưởng thụ. Còn việc học
hành, làm việc, cống hiến là việc làm suốt đời.
a. Em tán thành quan điểm nào trong hai quan điểm trên? Vì sao?
b. Mơ ước của em về tương lai là gì? em đã và sẽ làm gì để đạt tới ước mơ đó? Trả lời:
a. Em tán thành với quan điểm: thanh niên, học sinh cần phải nỗ lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị
hành trang để lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bởi vì mỗi người cần phải sống có ước mơ, hoài bão của kình, phải biết phấn đấu để đạt được ước
mơ, muốn trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội, cần chăm chỉ, tích cực học tập và phát triển
bản thân, không dựa dẫm, cần phải có kế hoạch rõ ràng và tỉ mỉ.