3 trang 1 lượt tải

HM

2

triết

Tác giả:

Profile

Mạnh Nguyễn

1 giờ trước
Tải xuống
Báo cáo
Danh sách Quiz
Tải xuống
/3
Lăng kính 3: Tập trung vào những RÀO CẢN & SAI LẦM của nhận thức và hoài nghi về
khả năng nhận thức chân lý của nhận thức
CHÂN LÝ LÀ GÌ?
Theo lập trường tập trung vào rào cản nhận thức và hoài nghi, Chân lý được định nghĩa là một
khái niệm mang tính tương đối và bất khả tri tuyệt đối do những hạn chế cố hữu của con
người.
1. Định nghĩa Tương đối và Hữu hạn
Chân lý là tri thức chỉ phù hợp với thực tại khách quan trong phạm vi giới hạn và tạm thời mà
thôi. Nó không phải là một sự thật vĩnh cửu.
Luận điểm: Nếu tuyệt đối hóa tính tương đối của chân lý, hạ thấp vai trò của tính tuyệt
đối, sẽ dẫn đến Thuyết hoài nghi (Skepticism) và Thuyết bất khả tri (Agnosticism).
2. Chân lý bị Giới Hạn bởi Rào cản
Chúng ta không thể đạt được Chân lý tuyệt đối vì:
Rào cản Cảm tính: Giác quan thường xuyên dẫn đến sự sai lệch (ảo ảnh, giới hạn cảm
nhận), khiến thông tin ban đầu về sự vật không đầy đủ.
o Luận điểm: Giác quan làm chúng ta thất vọng, ví dụ, tháp chuông nhìn từ xa có
thể hiện ra như một cây trụ tròn, cho thấy sự không tin cậy của dữ liệu cảm tính.
Rào cản Lý tính: Mọi tri thức đạt được thông qua suy luận (lý tính) đều có thể sai lầm,
do bị ảnh hưởng bởi thiên kiến và lỗi logic.
3. Chân lý là Đối tượng của Sự Hoài nghi
Vì không chắc chắn, Chân lý trở thành mục tiêu cần nghi vấn.
Luận điểm: Hoài nghi được coi là khởi đầu của tiến bộ và là con đường đi tới chân lý
bằng cách làm mới và nâng đỡ các tri thức đã có. Hoài nghi không phá vỡ chân lý mà là
công cụ để giải phóng lý trí.
4. Kết luận
Dưới lăng kính hoài nghi, Chân lý tuyệt đối chỉ là một lý tưởng không thể đạt tới, và những
gì chúng ta gọi là chân lý chỉ là sự thật tương đối được chấp nhận sau quá trình nghi vấn
nghiêm ngặt.
LÀM THẾ NÀO CHÚNG TA BIẾT ĐƯỢC ĐIỀU MÌNH TIN LÀ SỰ THẬT?
I. Các Rào Cản và Giới Hạn Của Nhận Thức
Để đạt tới sự thật, nhận thức của con người phải vượt qua nhiều rào cản, vốn là nơi phát sinh sự
sai lầm:
1. Giới Hạn và Sai Lệch của Giác Quan (Cảm tính)
Giác quan của chúng ta chỉ tiếp cận được bề ngoài của thực tại và dễ bị lừa dối. Điều này đặt
nghi vấn về dữ liệu đầu vào.
Luận điểm: Giác quan thường xuyên cho chúng ta biết những điều sai lệch hoặc không
đầy đủ (ví dụ: ảo ảnh thị giác, vật thể nhìn từ xa khác với khi lại gần). Triết gia Gorgias
đã từng nghi ngờ về khả năng truyền đạt tri thức một cách trọn vẹn.
2. Thiếu Sót Trong Suy Luận (Lý tính)
Ngay cả khi chúng ta có dữ liệu từ giác quan, quá trình xử lý logic cũng chứa đầy sai sót và thiên
kiến.
Luận điểm: Quá trình suy luận, phân biệt, và so sánh (còn gọi là Tỷ lượng trong một số
hệ thống triết học) luôn có thể bị sai. Sự hiểu biết thông qua suy luận có thể là "Tợ tỷ
lượng" – nghĩa là có vẻ đúng nhưng thực chất là sai.
II. Hoài Nghi Về Khả Năng Đạt Chân Lý Tuyệt Đối
Do các rào cản trên, chúng ta không thể đạt đến Chân lý tuyệt đối mà phải sống trong trạng thái
Hoài nghi triết học:
1. Hoài Nghi Là Tính Cần Thiết
Chủ nghĩa hoài nghi triết học phê phán mạnh mẽ ý tưởng rằng tri thức tuyệt đối là có thể, đối lập
với chủ nghĩa giáo điều.
Luận điểm: Hoài nghi được xem là một con đường để đi tới tiến bộ và là sự giải phóng
lý trí triệt để nhất. Hoài nghi không phá vỡ chân lý mà làm mới và nâng đỡ chân lý
trong chu trình biện chứng.
2. Chân Lý Luôn Tương Đối
Mọi sự "thật" mà chúng ta có được chỉ là sự thật có tính tương đối và hữu hạn.
Luận điểm: Nếu một người tuyệt đối hóa tính tương đối của chân lý, hạ thấp vai trò của
tính tuyệt đối, họ sẽ rơi vào Thuyết hoài nghi (Skepticism) và Thuyết bất khả tri
(Agnosticism), là những học thuyết phủ nhận khả năng con người nhận thức được thế
giới khách quan một cách trọn vẹn.
III. Kết luận
Chúng ta biết điều mình tin là sự thật chỉ ở mức độ tương đối và khả dĩ nhất tại thời điểm hiện
tại, sau khi đã áp dụng sự hoài nghi và các phương pháp kiểm chứng tốt nhất để cố gắng loại bỏ
các lỗi nhận thức đã biết. Tuy nhiên, điều đó không đảm bảo tri thức này là Chân lý Tuyệt đối.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
URL: https://luatminhkhue.vn/khai-niem-chan-ly-vai-tro-cua-chan-ly-doi-voi-thuc-tien.aspx
URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/thuc-tai-va-nhan-
thuc_1628.html
URL: https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hoai-nghi-va-chan-ly-4127/
URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/thuc-tai-va-nhan-
thuc_1628.html
URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/gia-tri-cua-nhan-
thuc_1607.html (Nguồn này thảo luận về tính đúng đắn của nhận thức qua thực hành, gián tiếp
đặt vấn đề về lỗi sai trong lý luận đơn thuần).
URL: https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hoai-nghi-va-chan-ly-4127/
URL: https://luatminhkhue.vn/khai-niem-chan-ly-vai-tro-cua-chan-ly-doi-voi-thuc-tien.aspx

Preview text:

Lăng kính 3: Tập trung vào những RÀO CẢN & SAI LẦM của nhận thức và hoài nghi về khả năng nhận thức chân lý của nhận thức

CHÂN LÝ LÀ GÌ?

Theo lập trường tập trung vào rào cản nhận thức và hoài nghi, Chân lý được định nghĩa là một khái niệm mang tính tương đối và bất khả tri tuyệt đối do những hạn chế cố hữu của con người.

1. Định nghĩa Tương đối và Hữu hạn

Chân lý là tri thức chỉ phù hợp với thực tại khách quan trong phạm vi giới hạn và tạm thời mà thôi. Nó không phải là một sự thật vĩnh cửu.

  • Luận điểm: Nếu tuyệt đối hóa tính tương đối của chân lý, hạ thấp vai trò của tính tuyệt đối, sẽ dẫn đến Thuyết hoài nghi (Skepticism) và Thuyết bất khả tri (Agnosticism).

2. Chân lý bị Giới Hạn bởi Rào cản

Chúng ta không thể đạt được Chân lý tuyệt đối vì:

  • Rào cản Cảm tính: Giác quan thường xuyên dẫn đến sự sai lệch (ảo ảnh, giới hạn cảm nhận), khiến thông tin ban đầu về sự vật không đầy đủ.
    • Luận điểm: Giác quan làm chúng ta thất vọng, ví dụ, tháp chuông nhìn từ xa có thể hiện ra như một cây trụ tròn, cho thấy sự không tin cậy của dữ liệu cảm tính.
  • Rào cản Lý tính: Mọi tri thức đạt được thông qua suy luận (lý tính) đều có thể sai lầm, do bị ảnh hưởng bởi thiên kiến và lỗi logic.

3. Chân lý là Đối tượng của Sự Hoài nghi

Vì không chắc chắn, Chân lý trở thành mục tiêu cần nghi vấn.

  • Luận điểm: Hoài nghi được coi là khởi đầu của tiến bộ và là con đường đi tới chân lý bằng cách làm mới và nâng đỡ các tri thức đã có. Hoài nghi không phá vỡ chân lý mà là công cụ để giải phóng lý trí.

4. Kết luận

Dưới lăng kính hoài nghi, Chân lý tuyệt đối chỉ là một lý tưởng không thể đạt tới, và những gì chúng ta gọi là chân lý chỉ là sự thật tương đối được chấp nhận sau quá trình nghi vấn nghiêm ngặt.

LÀM THẾ NÀO CHÚNG TA BIẾT ĐƯỢC ĐIỀU MÌNH TIN LÀ SỰ THẬT?

I. Các Rào Cản và Giới Hạn Của Nhận Thức

Để đạt tới sự thật, nhận thức của con người phải vượt qua nhiều rào cản, vốn là nơi phát sinh sự sai lầm:

1. Giới Hạn và Sai Lệch của Giác Quan (Cảm tính)

Giác quan của chúng ta chỉ tiếp cận được bề ngoài của thực tại và dễ bị lừa dối. Điều này đặt nghi vấn về dữ liệu đầu vào.

  • Luận điểm: Giác quan thường xuyên cho chúng ta biết những điều sai lệch hoặc không đầy đủ (ví dụ: ảo ảnh thị giác, vật thể nhìn từ xa khác với khi lại gần). Triết gia Gorgias đã từng nghi ngờ về khả năng truyền đạt tri thức một cách trọn vẹn.

2. Thiếu Sót Trong Suy Luận (Lý tính)

Ngay cả khi chúng ta có dữ liệu từ giác quan, quá trình xử lý logic cũng chứa đầy sai sót và thiên kiến.

  • Luận điểm: Quá trình suy luận, phân biệt, và so sánh (còn gọi là Tỷ lượng trong một số hệ thống triết học) luôn có thể bị sai. Sự hiểu biết thông qua suy luận có thể là "Tợ tỷ lượng" – nghĩa là có vẻ đúng nhưng thực chất là sai.

II. Hoài Nghi Về Khả Năng Đạt Chân Lý Tuyệt Đối

Do các rào cản trên, chúng ta không thể đạt đến Chân lý tuyệt đối mà phải sống trong trạng thái Hoài nghi triết học:

1. Hoài Nghi Là Tính Cần Thiết

Chủ nghĩa hoài nghi triết học phê phán mạnh mẽ ý tưởng rằng tri thức tuyệt đối là có thể, đối lập với chủ nghĩa giáo điều.

  • Luận điểm: Hoài nghi được xem là một con đường để đi tới tiến bộ và là sự giải phóng lý trí triệt để nhất. Hoài nghi không phá vỡ chân lý mà làm mới và nâng đỡ chân lý trong chu trình biện chứng.

2. Chân Lý Luôn Tương Đối

Mọi sự "thật" mà chúng ta có được chỉ là sự thật có tính tương đối và hữu hạn.

  • Luận điểm: Nếu một người tuyệt đối hóa tính tương đối của chân lý, hạ thấp vai trò của tính tuyệt đối, họ sẽ rơi vào Thuyết hoài nghi (Skepticism) và Thuyết bất khả tri (Agnosticism), là những học thuyết phủ nhận khả năng con người nhận thức được thế giới khách quan một cách trọn vẹn.

III. Kết luận

Chúng ta biết điều mình tin là sự thật chỉ ở mức độ tương đối và khả dĩ nhất tại thời điểm hiện tại, sau khi đã áp dụng sự hoài nghi và các phương pháp kiểm chứng tốt nhất để cố gắng loại bỏ các lỗi nhận thức đã biết. Tuy nhiên, điều đó không đảm bảo tri thức này là Chân lý Tuyệt đối.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

URL: https://luatminhkhue.vn/khai-niem-chan-ly-vai-tro-cua-chan-ly-doi-voi-thuc-tien.aspx

URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/thuc-tai-va-nhan-thuc_1628.html

URL: https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hoai-nghi-va-chan-ly-4127/

URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/thuc-tai-va-nhan-thuc_1628.html

URL: http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/nhap-mon-triet-hoc/gia-tri-cua-nhan-thuc_1607.html (Nguồn này thảo luận về tính đúng đắn của nhận thức qua thực hành, gián tiếp đặt vấn đề về lỗi sai trong lý luận đơn thuần).

URL: https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hoai-nghi-va-chan-ly-4127/

URL: https://luatminhkhue.vn/khai-niem-chan-ly-vai-tro-cua-chan-ly-doi-voi-thuc-tien.aspx

Tài liệu liên quan: