Hoàn cảnh lịch sử, nội dung cơ bản và ý nghĩa đường lối đổi mới của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12-1986) của Đảng CSVN | Tiểu luận Lịch sử đảng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI KHOA LÍ LUẬN CHÍNH TRỊ
TIỂU LUẬN MÔN HỌC
LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
Giảng viên hướng dẫn: Hoàng Thị Lan Họ và tên sinh viên Mã sinh viên Mã lớp Đỗ Kim Hoàn 20192862 125652 Phạm Quang Trung 20193155 125652 Nguyễn Vũ Lâm Tùng 20193183 125652 Hoàng Công Việt 20193193 125652
Hà Nội, tháng 5 năm 2021
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI KHOA LÍ LUẬN CHÍNH TRỊ
TIỂU LUẬN MÔN HỌC
LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM Điểm
Nhận xét của giảng viên
ĐỀ TÀI: Hoàn cảnh lịch sử, nội dung cơ bản và ý nghĩa đường lối đổi mới của Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12-1986) của Đảng CSVN. Họ và tên sinh viên Mã sinh viên Mã lớp Đỗ Kim Hoàn 20192862 125652 Phạm Quang Trung 20193155 125652 Nguyễn Vũ Lâm Tùng 20193183 125652 Hoàng Công Việt 20193193 125652 Hà Nội, tháng 5 năm 2021 MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU 1
Phần A: ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI NĂM 1986 LÀ MỘT BƯỚC NGOẶT 6
TRONG LỊCH SỬ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
I. Hoàn cảnh chính trị đương thời 6
II. Nội dung cơ bản của đường lối đổi mới 1986 7
III. Những thành tựu cơ bản của công cuộc đổi mới (1986-2000) 10
IV. Ý nghĩa của đường lối đổi mới 1986 12
Phần B: Ý NGHĨA CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI ĐỐI VỚI CÁ NHÂN VÀ THẾ 14 HỆ TRẺ KẾT LUẬN 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO 16 LỜI MỞ ĐẦU 1) Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XX ghi đậm trong lịch sử loài người những dấu ấn cực kỳ sâu sắc.
Đó là thế kỷ khoa học và công nghệ tiến nhanh chưa từng thấy, giá trị sản xuất vật chất
tăng hàng chục lần so với thế kỷ trước; kinh t
ế phát triển mạnh mẽ xen lẫn những cuộc khủng
hoảng lớn của chủ nghĩa tư bản thế giới và sự phân hoá gay gắt về giàu nghèo giữa các nước, các khu vực.
Đó là thế kỷ diễn ra hai cuộc chiến tranh thế giới đẫm máu cùng hàng trăm cuộc xung
đột vũ trang. Đó cũng l
à thế kỷ chứng kiến một phong trào cách mạng sâu rộng trên phạm vi
toàn thế giới, với thắng lợi của Cách mạng thán
g Mười Nga - cuộc cách mạng vĩ đại mở ra thời
đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội; thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa
ở một loạt nước châu Âu, châu Á và Mỹ latinh; sự giải phóng hầu hết các nước thuộc địa của
chủ nghĩa thực dân; sự phát triển của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế và phong trào hoà
bình, dân chủ, mặc dù vào thập niên cuối, chủ nghĩa xã hội hiện thực tạm thời lâm vào thoái trào.
Đối với nước ta, thế kỷ XX là thế kỷ của những biến đổi to lớn, thế kỷ đấu tranh oanh liệt
giành lại độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội, thế kỷ của những
chiến công và thắng lợi có ý nghĩa lịch sử và thời đại.
Từ cuối thế kỷ XIX đến những thập niên đầu thế kỷ XX, nhân dân ta liên tiếp nổi dậy
chống chủ nghĩa thực dân. Tiếp nối các phong trào Văn Thân và Cần Vương, phong trào yêu
nước ba mươi năm đầu thế kỷ XX diễn ra vô cùng anh dũng, từ khởi nghĩa Yên Thế và các
phong trào Đông Du, Đông Kinh Nghĩa Thục, Duy Tân đến khởi nghĩa Yên Bái... nhưng đều
không thành công vì thiếu một đường lối đúng.
Năm 1930, kế thừa "Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên" và các tổ chức cộng sản tiền
thân, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu bước ngoặt của Cách mạng Việt Nam. Trong
71 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng đã lãnh đạo nhân dân giành được những thắng lợi vĩ đại.
Tuy nhiên, để phù hợp với hoàn cảnh thế giới nói chung cũng như hoàn cảnh trong nước
về các vấn đề kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, Đảng và Nhà nước đã đưa ra Đường lối đổi
mới năm 1986 để khắc phục các điểm yếu còn tồn tại và tiếp tục định hướng xã hội chủ nghĩa cho đất nước.
Trong bài tiểu luận dưới đây, chúng em xin được phép trình bày về “Hoàn cảnh lịch sử,
nội dung cơ bản và ý nghĩa đường lối đổi mới của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12- 1986) của Đảng CSVN ”.
2) Tổng quan đề tài (lịch sử nghiên cứu)
Trong thời gian thực hiện hai kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976-1985), cách mạng xã hội
chủ nghĩa ở nước ta đã đạt được những thành tựu đáng kể trên các lĩnh vực của đời sống xã hội,
song cũng gặp không ít khó khăn. Đất nước lâm vào tình trạng khủng hoảng, trước hết là khủng
hoảng kinh tế-xã hội. Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng đó là do ta mắc phải
“sai lầm nghiêm trọng và kéo dài về chủ trương, chính sách lớn, sai lầm về chỉ đạo chiến lược
và tổ chức thực hiện”. Để khắc phục sai lầm, khuyết điểm, đưa đất nước vượt qua khủng hoảng
và đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa tiến lên, Đảng và nhà nước ta phải tiến hành đổi mới.
Những thay đổi của tình hình kinh tế thế giới và quan hệ giữa các nước do tác động của cách
mạng khoa học-kĩ thuật trở thành xu thế thế giới: cuộc khủng hoảng toàn diện, trầm trọng ở
Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa khác cũng đòi hỏi Đảng và nhà nước ta phải tiến hành đổi mới. 3) Mục đích nghiên cứu
Làm rõ đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1986, đây là một ngoặt vĩ
đại trong lịch sử xây dựng đất nước ta, xây dựng đất nước định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nêu lên ý nghĩa của công cuộc đổi mới trong thời đại ngày nay. Công cuộc đổi mới có ý
nghĩa vô cùng to lớn đối với từng cá nhân và cả thế hệ trẻ ngày nay. 4) Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi tình hình đất nước Việt Nam thời kì đổi mới.
5) Phương pháp nghiên cứu
Đảng Cộng sản Việt Nam cũng những đường lối chính sách của Đảng là phương pháp
luận định hướng nghiên cứu đề tài. Ngoài ra, bài tiểu luận còn sử dụng các phương pháp so
sánh, phân tích thực tiễn, tổng kết thực tiễn,… để làm sáng tỏ vấn đề.
6) Đóng góp của đề tài
Bài tiểu luận giúp chúng em có cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình đất nước lúc bấy giờ và
hiểu rõ hơn về vai trò của Đảng trong công cuộc đổi mới đất nước. 7) Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, bài viết chia thành 2 nội dung chính:
Phần A: Đường lối đổi mới năm 1986 là một bước ngoặt trong lịch sử xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam. Trong đó bao gồm: hoàn cảnh, nội dung cơ bản, thành tựu và ý nghĩa
của đường lối đổi mới.
Phần B: Ý nghĩa công cuộc đổi mới đối với cá nhân và thế hệ trẻ.
Phần A: ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI NĂM 1986 LÀ MỘT BƯỚC NGOẶT
TRONG LỊCH SỬ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM I.
HOÀN CẢNH CHÍNH TRỊ ĐƯƠNG THỜI
Vào thời điểm năm 1986, hoàn cảnh kinh tế, xã hội trên thế giới nói chung và Việt Nam có
nhiều biển chuyến. Điều này chính l
à nguồn cơn cho việc khởi xướng và thực hiện đổi mới
toàn diện về cả kinh tế, chính trị, xã hội ở Việt Nam.
1. Hoàn cảnh thế giới
Từ giữa thập kỷ 80 thế kỷ XX, dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học-kỹ thuật lần
thứ hai, đổi mới đã tr
ở thành xu thế của thời đại. Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa đều
tiến hành cải tổ, cải cách.
Công cuộc cải tổ của Liên Xô là một sự khích lệ, quyết tâm đổi mới nhưng không thực sự
thành công. Ngay sau đó, các nước Xã hội Chủ nghĩa lâ
m vào khủng hoảng sâu sắc và hậu
quả sự sụp đổ của Liên Xô, Đông Âu, để lại nhiều bài học kinh nghiệm về con đường cải
tổ, vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, quan hệ giữa kinh tế và chính trị trong cải tổ. Từ
sau sự sụp đổ của Liên Xô, đã có những biến đổi to lớn về quan hệ quốc tế với trật tự thế
giới hai cực tan rã, mở ra thời kì hình thành một trật tự thế giới mới.
Bên cạnh đó, công cuộc cải cách, mở cửa của Trung Quốc theo hướng kinh tế thị trường bắt đầu diễn ra t
ừ 1978 và đã đạt được những thàn
h tựu nổi bật. Các nước công nghiệp khu
vực châu Á như Hồng Kông, Đài Loan, Hàn Quốc cũng đạt được những thành công nhất
định, gợi ra nhiều bài học về cách thức, con đường phát triển cho các nước vốn xuất phát
từ một nền kinh tế nông nghiệp, có quan hệ xã hội theo kiểu Á Đông đã tác động và cổ vũ
cho công cuộc đổi mới ở nước ta.
Nói rộng hơn nữa, thành tựu vượt bậc của cách mạng khoa học kỹ thuật mở ra xu thế quốc
tế hóa, xu thế chạy đua phát triển kinh tế, lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm. Điều này
khiến các nước thực hiện đổi mới tư duy đối ngoại, thực hiện chính sách đa phương hóa,
đa dạng hóa quan hệ quốc tế; mở rộng và tăng cường liên kết, hợp tác với các nước phát
triển để tranh thủ vốn, kỹ thuật, công nghệ, mở rộng thị trường, học tập kinh nghiệm tổ
chức, quản lý sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, xu thế đối thoại hợp tác cạnh tranh đã thay thế
dần xu thế đối đầu tron
g quan hệ quốc tế, buộc các quốc gia, đặc biệt là những nước có nền
kinh tế khép kín như Việt Nam phải có sự điều chỉnh.
2. Hoàn cảnh Việt Nam
Cuộc khủng hoảng ở các nước Xã hội Chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô đã dẫn đến hoài
nghi về chủ nghĩa xã hội, giảm lòng tin đối với Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Những
phần tử cơ hội, bất mãn nhân dịp đó đẩy mạnh chống phá, đòi đa nguyên chính trị ,đa đảng.
Các thế lực thù địch trong, ngoài nước ráo riết hoạt động hòng xoá bỏ Đảng Cộng sản và
chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Sau hơn một thập kỷ từ 1975-1985 với 2 kế hoạch 5 năm xây dựng Chủ nghĩa Xã hội 1975-
1980 và 1981-1985, Đảng và nhân dân ta tìm tòi, thử nghiệm con đường đi lên Chủ nghĩa
Xã hội. Cách mạng Xã hội Chủ nghĩa ở nước ta đạt được nhiều thành tựu, song cũng gặp
không ít khó khăn, yếu kém. Điều này chủ yếu là do sai lầm, khuyết điểm về chủ trương,
chính sách chỉ đạo gây ra ở đợt Tổng cải cách giá – lương – tiền cuối năm 1985.
Trong thời điểm năm 1985, Việt Nam vẫn đang bị các đế quốc và thế lực th ù địch bao vây,
cấm vận và vẫn ở tình trạng khủng hoảng kinh tế-xã hội. Tăng trưởng kinh tế bình quân 5
năm 1976-1980 chỉ đạt 0,6%. Lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng đều khan hiếm; lạm
phát tăng 300% năm 1985 lên 774% năm 1986. Các hiện tượng tiêu cực, vi phạm pháp luật,
vượt biên trái phép diễn ra khá phổ biến.
Để khắc phục sai lầm ,khuyết điểm, đưa đất nước vượt qua khủng hoảng và đẩy mạnh cách
mạng Xã hội Chủ Nghĩa tiến lên, Đảng và Nhà nước ta phải tiến hành đổi mới. Đổi mới là
vấn đề cấp bách, có ý nghĩa sống còn đối với Ch
ủ nghĩa Xã hội ở nước ta ,đồng thời l à vấn
đề phù hợp với xu thế chung của thời đại. II.
NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI 1986
Đổi mới đất nước đi lên Chủ nghĩa Xã hội không phải là thay đổi mục tiêu của Chủ nghĩa
Xã hội mà làm cho mục tiêu ấy được thực hiện có hiệu quả bằng những quan điểm đúng
đắn về Chủ nghĩa Xã hội, những hình thức, bước đi và biện pháp thích hợp.
Trong bối cảnh thế giới nói chung và trong nước nói riêng, Đảng ta đã tổ chức Đại hội VI
thay mặt cho hơn hai triệu đảng viên cả nước đã họp tại Hà Nội (12-1986), thông qua các
văn kiện chính trị quan trọng và bầu Nguyễn Văn Linh làm Tổng Bí thư Đảng. Đường lối
đổi mới của Đảng đã được đề ra đầu tiên tại Đại hội VI (12-1986).
Nhiệm vụ bao trùm, mục tiêu tổng quát trong những năm còn lạ icủa chặng đường đầu tiên
là: Sản xuất đủ tiêu dùng và có tích lũy; bước đầu tạo ra một cơ cấu kinh tế hợp lý, trong
đó đặc biệt chú trọng ba chương trình kinh tế lớn là lương thực-thực phẩm, hàng tiêu dùng
và hàng xuất khẩu, coi đó là sự cụ thể hóa nội dung công nghiệp hoá trong chặng đường
đầu của thời kỳ quá độ. Đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, giải quyết cho được những vấn đề
cấp bách về phân phối, lưu thông. Xây dựng và tổ chức thực hiện một cách thiết thực, có
hiệu quả các chính sách xã hội.
Đề cao cảnh giác, tăng cường khả năng quốc phòng, an ninh, bảo đảm chủ động trong mọi
tình huống để bảo vệ Tổ quốc, kiên quyết đánh thắng chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch. Nhiệm vụ đối ngoại l
à góp phần vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc
lập dân tộc ,dân chủ và chủ nghĩa xã hội, tăng cường tìn h hữu nghị và hợp tá c toàn diện với
Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa; bình thường hoá quan hệ với Trung Quốc vì lợi ích
của nhân dân hai nước, vì hòa bình ở Đông Nam Á và trên thế giới.
Phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động, thực hiện “dân biết, dân bàn, dân
làm, dân kiểm tra”; tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước.
Đảng phải đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế; đổi mới tư duy lý luận, nhận thức
đúng về chủ nghĩa xã hội và đặc trưng, quy luật, hình thức, bước đi của thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; đổi mới tổ chức, đổi mới đội ngũ cán bộ, đổi mới phong cách
lãnh đạo và công tác. Xây dựng Đảng ngang tầm một đảng cầm quyền lãnh đạo toàn dân
thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược.
Trong quá trình Thực hiện Nghị quyết Đại hội VI, Trung ương Đảng đã họp và chỉ đạo
thực hiện đổi mới trên các lĩnh vực khác nhau.
1. Những chủ trương đổi mới về kinh tế:
Một là, chủ trương đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, tập trung thực hiện ba chương trình kinh
tế lớn về lương thực-thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu. Trong nông nghiệp, nổi
bật nhất là Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị về khoán sản phẩm cuối cùng đến nhóm hộ và
hộ xã viên, gọi tắt là Khoán 10 (4-1988). Theo đó, người nông dân nhận khoán canh tác
trên diện tích theo quy mô thích hợp và ổn định tron
g 15 năm; bảo đảm cho họ có thu nhập
từ 40% sản lượng khoán trở lên .
Trong công nghiệp, chủ trương xoá bỏ chế độ bao cấp, chuyển hoạt động của các đơn vị
kinh tế quốc doanh sang kinh doanh xã hội chủ nghĩa, giải phóng mọi năng lực sản xuất,
thúc đẩy tiến bộ khoa học-kỹ thuật, phát triển kinh tế hàng hoá theo hướng đi lên chủ nghĩa xã hội.
Hai là, giải quyết những vấn đề cấp bách về phân phối lưu thông. Thực hiện bốn giảm:
giảm tỷ lệ bội chi ngân sách, giảm nhịp độ tăng giá, giảm tốc độ lạm phát, giảm khó khăn
về đời sống của nhân dân, m
ở rộng giao lưu hàng hoá, giải thể các trạm kiểm soát hàng hóa
trên các trục đường giao thông.
Ba là, Nhà nước công nhận sự tồn tại lâu dài của nhiều thành phần kinh tế vừa nâng cao vai
trò chủ đạo của kinh tế quốc doanh, vừa phát huy khả năng tích cực của các thành phần kinh
tế khác. Các thành phần kinh tế bình đẳng về quyền lợi, nghĩa vụ trước pháp luật.
2. Những chủ trương về đổi mới chính trị
Một là, xác định sáu nguyên tắc chỉ đạo công cuộc đổi mới Chủ nghĩa Mác-Lênin l
à nền tảng tư tưởng của Đảng, chỉ đạo toàn bộ sự nghiệp cách mạng
của nhân dân ta. Đổi mới không phải xa rời mà là vận dụng sáng tạo và phát triển những
nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin.
Đổi mới nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường sức mạnh và hiệu lực của các tổ chức trong
hệ thống chính trị. Ở đây, sự lãnh đạo của Đảng là điều kiện quyết định thắng lợi nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta.
Bên cạnh đó, Đảng ta còn xác định xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là mục tiêu, là
động lực của sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa. Kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ
nghĩa quốc tế xã hội chủ nghĩa, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Hai là, xác định yêu cầu công tác tư tưởng trong tình hình mới
Công tác tư tưởng phải nâng cao chất lượng và tính hiệu quả, bảo đảm tính chủ động kịp
thời, tính chiến đấu sắc bén, phục vụ tích cực việc thực hiện chủ trương chính sách của Đảng,
Nhà nước, củng cố sự thống nhất về tư tưởng và hành động tron
g toàn Đảng, toàn dân, thúc
đẩy công cuộc đổi mới.
Công tác tư tưởng phải khẳng định: Tính tất yếu lịch sử của chủ nghĩa xã hội và những thành
tựu của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới. Tính khách quan của quá trình cải tổ, cải cách,
đổi mới và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nâng cao cảnh giác cách mạng ,đấu tranh chống chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế. Kiên trì mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa.
Nâng cao phẩm chất, đạo đức cách mạng xã hội chủ nghĩa, tăng cường sự đoàn kết thống
nhất ý chí và hành động trong Đảng và xã hội, đấu tranh chống tiêu cực.
Ba là, đánh giá tìn
h hình các nước xã hộ
i chủ nghĩa, sự phá hoạ icủa chủ nghĩa đế quốc
và nhiệm vụ cấp bách của Đảng
Khẳng định trong quá trình phát triển, Liên Xô, các nước các nước xã hội chủ nghĩa Đông
Âu đã giành nhiều thành tựu quan trọng có ý nghĩa lịch sử, đồng thời cũng nghiên cứu và
chỉ ra các nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp dẫn đến khủng hoảng các nước Xã hội Chủ
nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô.
Từ sự khủng hoảng đó Trung ương xác định phải đổi mới, nâng cao trình độ lãnh đạo và
sức chiến đấu, phải xác định rõ hơn mô hình và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước
ta; giữ vững các nguyên tắc trong quá trình đổi mới; không chấp nhận đa nguyên chính trị,
đa đảng; cảnh giác và kiên quyết chống âm mưu “diễn biến hoà bình...
Bốn là, chủ trương giải quyết một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng
Đảng phải đổi mới tư duy, đổi mới tổ chức, đổi mới đội ngũ cán bộ, đổi mới phong cách
lãnh đạo, nâng cao giác ngộ, bồi dưỡng lý tưởng, kiến thức và năng lực lãnh đạo, mở rộng
dân chủ gắn với tăng cường kỷ luật tron
g Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với các
tầng lớp nhân dân lao động.
Đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân,
thực hiện và bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân.
III. NHỮNG THÀNH TỰU CƠ BẢN CỦA CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI TRONG
15 NĂM ĐẦU (1986-2000)
1. Về kinh tế :
Việc thực hiện Ba chương trìn
h kinh tế lớn (lương thực-thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu) tron
g 10 năm 1986 – 1996 đạt được nhiều kết quả quan trọng .C ơ cấu các ngành
kinh tế từng bước dịch chuyển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Đến cuối năm 1988, chế độ phân phối theo tem phiếu đã được xóa bỏ. Lương thực, từ chỗ
thiếu triền miên, năm 1988 phải nhập hơn 45 vạn tấn gạo, đến năm 1990 đã đáp ứng được
nhu cầu, có dự trữ và xuất khẩu. Cũng vào năm 1990, lần đầu tiên Việt Nam xuất khẩu 1,5
triệu tấn gạo, vươn lên hàng những nưóc xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Hàng tiêu dùng,
dồi dào, đa dạng, lưu thông tương đối thuận lợi. Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần,
vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước bước đầu hình thành. Kinh tế
đối ngoại phát triển nhanh, mở rộng hơn trước.
Đến năm 2000, tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng bình quân hằng năm 7%. Nông nghiệp
phát triển liên tục, đặc biệt là sản xuất lương thực. Việc nuôi trồng và khai thá c thủy sản, hải
sản được mở rộng. Giá trị sản xuất công nghiệp bình quân hằng năm tăng 13,5%. Hệ thống
kết cấu hạ tầng: bưu chính - viễn thông, đường sá, cầu, cảng, sân bay, điện, thuỷ lợi... được
tăng cường. Các ngành dịch vụ, xuất khẩu và nhập khẩu đều phát triển. Năm 2000 đã chặn
được đà giảm sút mức tăng trưởng kinh tế, các chỉ tiêu chủ yếu đều đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra.
2. Về chính trị-xã hội
Văn hoá, xã hội có những tiến bộ; đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện. Bước đầu thực
hiện công khai hóa các hoạt động xã hội.
Giáo dục và đào tạo phát triển về quy mô và cơ sở vật chất. Trình độ dân trí và chất lượng
nguồn nhân lực được nâng lên. Nước ta đã đạt chuẩn quốc gia về xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học.
Khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên và công nghệ chuyển biến tích cực, gắn bó
hơn với phát triển kinh tế - xã hội. Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, báo chí, xuất bản góp
phần tích cực động viên toàn dân tha
m gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao kiến thức
và chất lượng cuộc sống.
Những nhu cầu thiết yếu của nhân dân về ăn, ở, mặc, chăm sóc sức khoẻ, nước sạch, điện
sinh hoạt, học tập, đi lại, giải trí... được đáp ứng tốt hơn. Tỉ lệ đói nghèo trên cả nước vào
năm 1995 là 20%, năm 2000 còn 10%, đến 2005 chỉ còn 7%. Mỗi năm hơn 1,2 triệu lao
động có việc làm mới. Công tác xoá đói, giảm nghèo trên phạm vi cả nước đạt kết quả nổi
bật, được dư luận thế giới đánh giá cao. Công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình có nhiều
thành tích, được Liên hợp quốc tặng giải thưởng. Phong trào thể dục, thể thao phát triển;
một số bộ môn đạt thành tích cao trong nước và quốc tế. Việc chăm sóc sức khoẻ của nhân dân được đẩy mạnh.
Tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn định; quốc phòng và an ninh được tăng cường. Các
lực lượng vũ trang nhân dân làm tốt nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ,
bảo đảm an ninh quốc gia. Sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân và an ninh
nhân dân, nhất là trên các địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo được phát huy. Tổ chức
quân đội và công an được điều chỉnh theo yêu cầu mới. Việc kết hợp quốc phòng và an ninh
với phát triển kinh tế và công tác đối ngoại có tiến bộ.
Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được chú trọng; hệ thống chính trị được củng cố. Nhiều
nghị quyết Trung ương đã đề ra những chủ trương, giải pháp củng cố Đảng về chính trị, tư
tưởng, tổ chức, cán bộ, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng. Toàn Đảng tiến hành cuộc
vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình theo tin h thần Nghị
quyết Trung ương 6 (lần 2) khoá VIII. Nhà nước tiếp tục được xây dựng và hoàn thiện, nền
hành chính được cải cách một bước. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân tiếp tục đổi
mới nội dung và phương thức hoạt động. Quyền làm chủ của nhân dân trên các lĩnh vực
được phát huy; một số chính sách và quy chế bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân, trước
hết ở cơ sở, bước đầu được thực hiện.
3. Về quan hệ đối ngoại
Quan hệ đối ngoại không ngừng được mở rộng, hội nhập kinh t
ế quốc tế được tiến hành chủ
động và đạt nhiều kết quả tốt. Nước ta đã tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt
với các nước xã hội chủ nghĩa, các nước láng giềng, các nước bạn bè truyền thống; tham gia
tích cực các hoạt động thúc đẩy sự hợp tác cùng có lợi trong Hiệp hội các nước Đông Nam
Á (ASEAN) và Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC); tăng cường
quan hệ với các nước phát triển và nhiều nước, nhiều tổ chức khu vực và quốc tế khác; có
quan hệ thương mại với hơn 140 nước, quan hệ đầu tư với gần 70 nước và vùng lãnh thổ,
thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài.
Đảng ta tiếp tục củng cố tình đoàn kết, hữu nghị với các đảng cộng sản và công nhân, các
phong trào độc lập dân tộc và tiến bộ trên thế giới; thiết lập quan hệ với các đảng cầm quyền
ở một số nước. Các đoàn thể nhân dân, các tổ chức chính trị - xã hội, uỷ ban hoà bình và
các hội hữu nghị đẩy mạnh ngoại giao nhân dân cả về quy mô và địa bàn, góp phần tích cực
vào thắng lợi của Đảng và Nhà nước ta trên mặt trận đối ngoại.
IV. Ý NGHĨA CỦA ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI NĂM 1986:
Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa cách mạng, là quá trình cải biến sâu sắc, toàn diện, triệt
để, là sự nghiệp cách mạng to lớn của toàn Đảng, toàn dân vì mục tiêu "dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh." Đảng đã xác định rõ mục tiêu của đổi mới. Hệ mục
tiêu đó không chỉ có tác dụng định hướng chỉ đạo công cuộc đổi mới nói chung, đặc biệt là
đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị m
à còn đóng vai trò động lực thúc đẩy đổi mới các lĩnh
vực khác, xây dựng và phát triển văn hóa và con người, giáo dục-đào tạo, khoa học-công
nghệ, xây dựng cơ cấu xã hội mới phù hợp và tương thích với biến đổi cơ cấu kinh tế khi
phát triển mạnh mẽ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa và hội nhập quốc tế. Những thàn
h tựu của 15 năm đổi mới (1986-2000) chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng là
đúng dắn, bước đi của công cuộc đổi mới về cơ bản là phù hợp với thời đại, được đông đảo
quần chúng nhân dân ủng hộ. 15 năm đổi mới (1986 - 2000) đã cho chúng ta nhiều kinh
nghiệm quý báu. Những bài học đổi mới do các Đại hội VI, VII, VIII của Đảng nêu lên đến
nay vẫn còn có giá trị lớn, nhất là những bài học chủ yếu sau đây:
Một là, trong quá trình đổi mới phải kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đứng trước những khó khăn,
thách thức, những biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, Đảng ta luôn kiên
định xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách đổi mới đúng đắn, phát huy những
truyền thống quý báu của dân tộc và những thành tựu cách mạng đã đạt được, giữ vững độc
lập dân tộc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Hai là, đổi mới phải dựa vào nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, phù hợp với thực tiễn, luôn
luôn sáng tạo. Tiến hành đổi mới xuất phát từ thực tiễn và cuộc sống của xã hội Việt Nam,
tham khảo kinh nghiệm tốt của thế giới, không sao chép bất cứ một mô hình có sẵn nào; đổi
mới toàn diện, đồng bộ và triệt để với những bước đi, hình thức và cách làm phù hợp. Có
những điều chỉnh, bổ sung và phát triển cần thiết về chủ trương, phương pháp, biện pháp;
tìm và lựa chọn những giải pháp mới, linh hoạt, sáng tạo, nhạy bén nắm bắt cái mới, tận
dụng thời cơ, khắc phục sự trì trệ, làm chuyển biến tình hình.
Nhân dân tích cực thực hiện đổi mới trên mọi lĩnh vực, tạo ra nhiều điển hình tiên tiến, kinh
nghiệm hay và nhân tố mới, từ đó Đảng có cơ sở để tổng kết thực tiễn và phát triển lý luận,
đẩy mạnh công cuộc đổi mới. Đổi mới là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân và vì nhân
dân. Để công cuộc đổi mới thành công phải động viên được mọi tầng lớp nhân dân và các
thành phần kinh tế tham gia.
Ba là, đổi mới phải kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Công cuộc đổi mới
diễn ra vào lúc cách mạng khoa học - công nghệ trên thế giới phát triển như vũ bão, toàn
cầu hoá kinh tế ảnh hưởng đến cuộc sống các dân tộc, cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới
vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội diễn ra sôi nổi. Tiến hành đổi mới,
nhân dân ta ra sức tranh thủ tối đa cơ hội tốt do những xu thế nói trên tạo ra.
Bốn là, đường lối đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp đổi
mới. Đảng khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý
luận, hoàn thiện đường lối đổi mới; thường xuyên xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tạo ra sự
thống nhất về quan điểm, ý chí và hành động trong toàn Đảng; lãnh đạo tổ chức thực hiện,
xây dựng và kiện toàn bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Phần B: Ý NGHĨA CỦA CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI ĐỐI VỚI CÁ
NHÂN VÀ THẾ HỆ TRẺ
Đổi mới là điều tất yếu của nước ta để khắc phục khó khăn và tiếp tục phát triển, tiến lên
chủ nghĩa xã hội. Việc nghiên cứu về lịch sử cũng như quá trình đổi mới đất nước giúp
thế hệ có thêm hiểu biết về một thời gian khổ của ông cha và trân trọng hơn hòa bình tự do.
Các thế hệ cách mạng đi trước đã mở ra kỷ nguyên độc lập tự do cho đất nước Việt Nam.
Qua lịch sử dựng nước và giữ nước hàng nghìn năm của dân tộc Việt Nam, các thế hệ thanh
niên càng thấm thía hơn giá trị những hy sinh mất mát của ông cha để có được đất nước
ngày nay vinh quang tươi đẹp, từ đó thêm trân trọng hơn nguồn cội quê hương, nhận thức
sâu sắc hơn về trách nhiệm của bản thân đối với Tổ quốc.
Với vai trò là thế hệ trẻ và tầng lớp tri thức trong xã hội, là lực lượng lao động sáng tạo
đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và
hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Xây dựng đội ngũ trí thực vững mạnh là trực tiếp nâng
tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và
chát lượng hoạt động của hệ thống chính trị.
Thanh niên cần có hiểu biết nhiều hơn về truyền thống văn hóa Việt Nam, cần thấm nhuần
truyền thống cách mạng, cần trân trọng tinh hoa văn hóa hiện đại của dân tộc. Và sau cùng,
trong bất kỳ hoàn cảnh nào, thế hệ tr
ẻ luôn trung thành với Tổ quốc, sẵn sàng cống hiến và hy sinh cho dân tộc.
Hơn nữa, thế hệ trẻ nói riêng và bản thân người thực hiện đề tài nói riêng cần có tinh thần
cầu thị, hiếu học. Việc học tập của thanh niên không chỉ dừng lại trong khuôn khổ sách
vở, mà hơn thế nữa chính là việc học cách tư duy độc lập. KẾT LUẬN
Đường lối đổi mới năm 1986 là một bước ngoặt trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở Việt Nam. Đây là cuộc đổi mới theo phương châm toàn diện và đồng bộ, từ kinh t ế
và chính trị đến tổ chức, tư tưởng, văn hóa. Đổi mới kinh t
ế phải gắn liền với đổi mới
chính trị, nhưng trọng tâm là đổi mới kinh tế .Ngược lại, đổi mới kinh t ế lại là cơ sở để
đổi mới chính trị sao cho thận trọng, vừa làm vừa rút kinh nghiệm và đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng.
Chúng ta tự hào về dân tộc ta - một dân tộc anh hùng, thông minh và sáng tạo; tự hào
về Đảng ta - Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo
và rèn luyện - một lòng một dạ chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì
hạnh phúc của nhân dân. Thế kỷ XXI s
ẽ tiếp tục có nhiều biến đổi. Khoa học và công nghệ sẽ có bước tiến nhảy
vọt. Kinh tế tri thức có vai trò ngày càng nổi bật trong quá trình phát triển lực lượng
sản xuất. Toàn cầu hoá kinh tế l
à một xu thế khách quan, lôi cuốn ngày càng nhiều
nước tham gia; xu thế này đang bị một số nước phát triển và các tập đoàn kinh tế tư
bản xuyên quốc gia chi phối, chứa đựng nhiều mâu thuẫn, vừa có mặt tích cực vừa có
mặt tiêu cực, vừa có hợp tác vừa có đấu tranh. Các mâu thuẫn cơ bản trên thế giới biểu
hiện dưới những hình thức và mức độ khác nhau vẫn tồn tại và phát triển, có mặt sâu
sắc hơn. Đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn ra gay gắt. Thế giới đứng
trước nhiều vấn đề toàn cầu mà không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự giải quyết
nếu không có sự hợp tá
c đa phương như: bảo vệ môi trường, hạn chế sự bùng nổ về
dân số, đẩy lùi những dịch bệnh hiểm nghèo, chống tội phạm quốc tế. Các quốc gia
độc lập ngày càng tăng cường cuộc đấu tranh để t
ự lựa chọn và quyết định con đường
phát triển của mình. Chủ nghĩa xã hội trên thế giới, từ những bài học thành công và
thất bại cũng như từ khát vọng và sự thức tỉnh của các dân tộc, có điều kiện và khả
năng tạo ra bước phát triển mới.
Trên đây là bài trình bày về “Hoàn cảnh lịch sử, nội dung cơ bản và ý nghĩa đường lối
đổi mới của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12-1986) của Đảng CSVN”. Bài
trình bày trên còn nhiều sai sót, em rất mong nhận được sự góp ý của giáo viên để hoàn
thiện hiểu biết hơn. Em xin trân trọng cảm ơn !
Tài liệu tham khảo có sử dụng trong bài viết
1. Giáo trình bộ môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019)
2. Giáo trình bộ môn Chủ nghĩa Xã hội khoa học, Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019)
3. Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VI của Đảng.
4. Nghị quyết Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VI của Đảng.
5. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII tại Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng.
6. Tài liệu ôn thi THPT Quốc gia Lịch sử